Ásdís Ragna, grasalæknir og lýðheilsufræðingur, kom til mín að þessu sinni. Við ræddum að sjálfsögðu allskonar og þar á meðal breytingaskeiðið, mataræði og jurtir sem geta hjálpað konum að takast á við breytingar. Ásdís vissi ung að árum að hún ætlaði að verða grasalæknir og útskrifaðist sem slíkur 2005, sem þýðir að hún hefur unnið með fólki (mest konum) að því að bæta heilsu sína og lífsstíl í 18 ár! Markmið hennar er að hvetja og leiðbeina fólki í að efla heilsu sína með heilsusamlegu mataræði, góðum lífsvenjum og notkun lækningajurta og vinna markvisst í átt að bættri heilsu og orku til frambúðar. Arctic root, Burnirót eða Rhodiola rosea á sér langa sögu sem lækningajurt en hún hefur um aldir verið notuð til að auka orku og efla einbeitingu.Hún er besti vinur margra námsmanna sem taka hana á álagstímum eins og yfir prófatörn. Jurtin getur hjálpað þér að halda einbeitingu, muna betur og mörgum finnst hún meira að segja draga úr prófkvíða. Ashwaganda styður líkamann við að halda kortisóli í jafnvægi og hjálpar okkur að aðlagast og höndla streituvaldandi aðstæður betur. Ég mæli með að kíkja á heimasíðu Ásdísar og glöggva sig betur á hvernig megi stuðla að bættum lífsstíl og góðum venjum sem stuðla að orku og gleði í hversdagsleikanum.

Bjargey Ingólfsdóttir og Hanna Lilja Oddgeirsdóttir voru gestir þáttarins að þessu sinni.  Bjargey er menntaður félagsráðgjafi, craniosacral meðferðaraðili og dúla, auk þess að vera fyrirlesari og námskeiðshaldari. Hún hefur mikinn áhuga á kvenheilsu og öllu sem viðkemur konum, með að leiðarljósi að efla konur til að frelsa kraftinn sem býr innri með þeim.   Hönnu Lilju þekkja mörg ykkar, enda hefur hún komið í þáttinn áður, en hún er stofnandi Gynamedica og læknir sem hefur sérhæft sig í breytingaskeið kvenna og kvenheilsu.  Að venju þá ræddum við allskonar, m.a. mikilvægi þess að við konur getum deilt reynslu okkar öðrum konum til styrktar, að elska sjálfa sig, að taka sér plássið sitt og setja sjálfa sig í fyrsta sæti. Heilsupúslið kom til tals, en það samanstendur af svefn, heilbrigð streita, mataræðið, hreyfingin, hormónin - þurfum að hugsa um þetta allt sem eina heild til að fyrirbyggja heilsubrest hjá konum þegar að þær fara inn á breytingaskeiðið. Auk margt annað!  Góða hlustun og deilið að vild

Sigrún Jónsdóttir, ADHD coach með diplóma í hugrænni atferlismeðferð og yoga nidra kennari, kom til mín að þessu sinni. Að venju ræddum við allt milli himins og jarðar, þar á meðal konur, ADHD og breytingaskeiðið. Sem ADHD coach hefur hún sérhæft sig í að vinna með fólki sem er með ADHD og á einhverfurófinu. Sigrún deilir persónulegri reynslu sinni af því að vera kona með ADHD og að átta sig seint á að vera á breytingaskeiðinu. Sigrún er lífsglöð, opin og með smitandi og skemmtilega orku sem fer ekki framhjá neinum og kemur svo sannarlega til dyranna eins og hún er klædd.  Njótið þess að hlusta og deilið að vild! FB síðan fyrir markþjálfun hennar, Miro coach, má finna ⁠⁠hér⁠⁠: https://www.facebook.com/miromarkthjalfunogradgjof

Í þessum þætti kom Erla Gerður, yfirlæknir kvenheilsuteymis innan Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins til mín og ræddi við mig um allskonar varðandi kvenheilsu og breytingaskeiðið. Hlutverk teymisins sem Erla Gerður leiðir, er að veita fræðslu og ráðgjöf en einnig sinna sjúkdómum og heilsufarsvanda sem eingöngu eru til staðar hjá konum. Teymið er hugsað sem viðbót við núverandi þjónustu. Nálgun Erlu í starfi sínu sem læknir vakti athygli mína og áhuga, en hún nálgast heilsuna heildrænt. Hún líkir líkama okkar við sinfoníuhljómsveit - ef hún er ekki að spila saman þá eru læti og óþægindi, en um leið og öll kerfin stilla sig saman að þá verður hreinn unaður úr því. Mér fannst það æðislega falleg myndlíking og tengi mjög við hana. Kjarninn í þessu öllu saman að hennar mati er að við berum virðingu fyrir líkamanum okkar og hvað hann er að segja. Finnum hvað við getum gert sjálfar og hvað við þurfum aðstoð með og hikum ekki við að þiggja aðstoð. Ég nýtti tækifærið og spurði Erlu nánar út í hormónameðferð, af því að ég finn að þrátt fyrir að hafa talað við margar konur og aflað mér upplýsinga um að þá er enn e-ð óskýrt fyrir mér varðandi áhættu af henni. Með fyrirvara um að ekki mætti vitna í hana þar sem hún var ekki með nákvæma tölfræði á takteinununum, að þá gat hún útskýrt þetta nokkuð vel fyrir mér (þið afsakið hringlið í mér fyrirfram!).  Um hormónauppbótameðferðar ruglinginn má lesa nánar t.d. hér  og í fræðslu hjá Gynamedica má finna góða samantekt og rannsóknir sem gerðar hafa verið.

Að þessu sinni kom til mín Ingeborg Andersen, grasalæknir. Hún er ung að árum og gefur sig ekki út fyrir að vera vera sérfræðingur í breytingaskeiðinu, en hún hefur haft alveg sérstakan áhuga og þar af leiðandi þekkingu á hormónakerfi kvenna. Forvitnin hefur drifið hana áfram í að afla sér upplýsinga og kynna sér til hlýtar hvaða áhrif hormón hafa á konur. Hún nálgast konur með því að fræða þær þannig að þær þekki líkama sinn og læri að heyra í honum og skilja hann til þess að geta mætt honum. Að venju töluðum við um allskonar, meðal annars um hvernig samfélagið myndi vera uppbyggt ef það væri að mæta þörfum kvenna út frá tíðarhring okkar. En það er nú byggt upp út frá þörfum karla þar sem hringurinn þeirra er aðeins sólarhrings á meðan kvenna er um það bil mánuður. Þá setti Ingeborg breytingaskeiðið í skemmtilegt samhengi þess að þegar að konur eru ekki lengur að bera börn verða þær viskuberar og fá þannig nýtt hlutvert í samfélagi okkar. Þetta er tíminn til þess að hægja á og einfalda lífið, að vinna með sköpunarkraftinn frekar en að vera á hamsturshjólið og endurhugsa við hvað við erum að eltast.  Xeno estrogen - gervi estrogenið sem Ingeborg talaði um að væri hægt að googla til að átta sig betur á hvar það er í umhverfi okkar. Instagram reikningurinn sem Nærðar konur eru með má finna hér. https://www.instagram.com/naerdarkonur/

Í þessum þætti spjalla ég við þær Sirrý Svöludóttir og Rakel Guðmundsdóttir en þær eru konurnar á bakvið Venja, bætiefnalína fyrir konur á mismunandi lífsskeiðum. Sirrý er markaðsmanneskja sem er með ástríðu fyrir að hjálpa fólki að gera upplýst kaup og Rakel er rekstarmanneskja sem áttaði sig snemma á að bætiefnaflokkurinn væri það flókin að næstum ógerlegt væri fyrir fólk að gera upplýst kaup án aðstoðar. Þær áttu ekki von á að þær myndu fara í að þróa bætiefnalínu, enda gerðu þær ráð fyrir að nóg væri til af bætiefnum. En fljótlega kom í ljós að meirihluti bætiefna sem eru á markaðnum eru þróuð út frá þörfum karla en markaðsset fyrir allt fólk. Þörfin fyrir bætiefni sérstaklega ætlað konum á mismunandi lífsskeiðum var því augljós að þeirra mati og þær urðu bara að stíga inn í það verkefni. Ástríða þeirra er að hjálpa konum að nærast með réttum hætti, hvorki með of miklum eða of litlum bætiefnum, heldur akkúrta það sem konur þurfa á hverju lífsskeiði. Heimasíða þeirra er https://venja.is

Viðmælandi þáttarins að þessu sinni er Steinunn Kr. Zophoníasdóttir, ljósmóðir með sérhæfingu í breytingaskeiði kvenna. Hún hefur lengi haft, að eigin sögn  "óútskýrðan", áhuga á breytingaskeiðinu, en þegar að hún byrjaði að skoða það fyrir rúmlega áratugi síðan þá kom hún að nokkuð tómum kofanum. Hún ákvað því að fjalla um upplifun íslenskra kvenna af breytingaskeiðinu í meistaraverkefni sínu, þar sem hún tók viðtöl við konur sem höfðu upplifað mjög erfið einkenni breytingaskeiðs. Ritgerðina má finna hér og mæli ég eindregið með að skoða hana.  Það má orða það þannig að Steinunn er á kafi í allt er viðkemur breytingaskeið kvenna og hún á svo sannarlega stóran þátt í að umræðan er orðin eins mikil og raun ber vitni. Auk þess að veita ráðgjöf og fræðslu um breytingaskeið kvenna á Fæðingarheimili Reykjavíkur, þá sér hún um fræðslu um breytingaskeið kvenna á vegum Kvenheilsu Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins í samstarfi við Sólrúnu Ólínu, hjúkrunarfræðingi. Þá situr hún í stjórn FEIMA (fræðslufélag um breytingaskeiðið) sem hún tók þátt í að stofna sumarið 2021. Í hjáverkum heldur hún svo úti instagramsíðunni Breytingaskeið þar sem lesa má fróðleik um breytingaskeið kvenna og von er á heimasíðu hennar með sama nafni, en hún er í vinnslu og mun líta dagsins ljós á þessu ári. Steinunn hefur einstaklega góða nærveru og nálgast viðfangsefnið af mikilli virðingu og natni, enda umhugað um að mæta hverri konu þar sem hún er stödd með að leiðarljósi að veita heildræna ráðgjöf varðandi breytingaskeiðið. Það heyrist vel í þessu viðtali og húmorin er ekki langt undan.  Góða hlustun!

Elísabet Reynisdóttir, næringafræðingur og starfsmaður á Heilsuvernd, mætti til mín í þessum þætti. Við töluðum um lífið, bumbur, blóðsykur og breytingaskeiðið. Beta leggur áherslu á að konur sem hún vinnur með öðlist þekkingu á mataræði þannig að þær geti verið ábyrgar fyrir eigin líkama og heilsu. Hún vinnur með blóðsykursmataræði, en hún þekkir það af eigin reynslu að verða af því glaðari og orkumeiri og það heyrist vel krafturinn hennar í þessu viðtali. Hægt er að nálgast sjálfsævisögu Betur hér og sjá meir um hana á heimasíðu hennar.  Kjúlli er svo ekki hluti af Miðjarðarhafsmataræðinu - sorry me'mig!

Að þessu sinni ræði ég við Tinnu Sigurðardóttur, þriggja barna móðir í Vesturbænum, sem starfar sem talmeinafræðingur og heldur úti Instagrami um reynslu sína af því að vera kona búin að fara í gegnum tíðahvörf. Hún deildi persónulegri reynslu sinni af því að fara á breytingaskeiðið langt á undan áætlun á Degi breytingaskeiðsins 18.október síðast liðin og vakti mikla athygli.  Hún lýsir því hvernig hún var að kljást við þunglyndiseinkenni og kvíða, búin að fara í veikindaleyfi, burnout og heilsuhæli, en varð samt aldrei söm og var hætt að finna fyrir gleði. Af því að hún var aðeins 37 ára þá fannst kvennsjúkdómalækninum hennar hún vera alltof ung til að vera mögulega komin á breytingaskeiðið. En eftir eigið grúsk á samfélagsmiðlum þá kom annað á daginn!

Einlægt og skemmtilegt viðtal við Margréti Njarðvík Jónsdóttur um breytingaskeiðið og viðhorf hennar til lífsins. Margrét stofnaði FB grúppuna Breytingaskeiðið, sem í eru núna um 10 þús konur sem veita hver annarri stuðning og deila reynslu um allt er tengist breytingaskeiðið. Hún er með alveg einstaklega jákvætt viðhorf til lífsins og segir okkur m.a. frá því hvernig hún skipti um skoðun hvað varðar hvernig hún tekst á við einkenni breytingaskeiðsins.  Meir um bókina sem Margrét nefnir, The Invisible Women, má finna hér.

Að þessu sinni fékk ég til mín þrjár konur sem hafa allar valið að fara í gegnum breytingaskeiðið án þess að taka inn hormóna. Þær hafa allar sínar ástæður fyrir að velja þessa leið og hafa fundið sinn takt með þessum hætti. Þær eiga það allar sameiginlegt að þær hafa allar stigið af af krafti inn í breytingaskeiðið. Jenny notar húmorinn, hugsar vel um heilsuna sína, hreyfir sig á hverju degi og hlustar á hvað líkaminn þarfnast. Hún er í það góðum tengslum við líkama sinn og hlustar vel eftir hvers hann þarfnast til að geta mætt sér. Ingunn hefur ekki enn séð ástæðu til að leita til læknis, en hún er líka að takast á við aðra heilsukvilla sem talið er að hormónauppbótameðferð sé ekki ákjósanleg fyrir. Hún notar hreyfingu og útivist til að mæta sér í dag og heldur svitakófunum niðri með Femarelle. Rakel er yogakennari og kennir meðal annars Hormónayoga, sem er ákveðið meðferðarform til að koma jafnvægi á hormónabúskap líkamans og endurvekja hann. Hún þýddi bók Dinuh Rodrigeus um Hormónayoga og hefur sjálf stundað það um árabil við góðan árangur. Ég vona að þið njótið þess að hlusta, tengja og stíga af krafti inn í breytingaskeiðið!

Hanna Lilja Oddgeirsdóttir er sérnámslæknir í kvensjúkdóma- og fæðingarlækningum og framkvæmdastjóri lækninga og meðstofnandi að Gynamedica, en GynaMEDICA er lækn­inga og heilsumiðstöð fyr­ir kon­ur sem býður upp á heild­ræna fræðslu, ráðgjöf og meðferð fyr­ir kon­ur á breyt­ing­ar­skeiði. Hanna hefur ástríðu fyrir heilsu kvenna á miðjum aldri og hefur á undanförnum árum frætt konur ötullega um breytingaskeiðið. Í þessum þætti tölum við um allskonar er tengist breytingaskeið kvenna, meðal annars einkenni breytingaskeiðs og hormónauppbótameðferðir. Þá minntist Hanna á Lisa Mosconi, en hún er höfundur bókarinnar The XX Brain sem allar konur ættu að lesa.