Klassieke Klets

Pasen komt eraan. Dat betekent: passies. Matthäus-murw en uitgehannest met de Johannes maken de Klassieke kletsers een rondleiding door de Brockes-Passion, een door grote jongens (Händel! Telemann!) getoonzet oratorium over Jezus’ lijdensweg. Door al het jaarlijkse Bach-geweld is dit werk van de Duitse piëtist Barthold Heinrich Brockes een typisch gevalletje van ‘onbekend maakt onbemind’ – onterecht!

Gedraaide muziek:

* Georg Philipp Telemann, Sinfonia, RIAS Kammerchor, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. René Jacobs 

* Reinhard Keiser, ‘Heil, der Welt, dein schmerzlich Leiden’ , Vox Luminis, Les Muffatti o.l.v. Peter Van Heyghen

* Reinhard Keiser, ‘Eilt ihr angefochtnen Seelen’, Vox Luminis, Les Muffatti o.l.v. Peter Van Heyghen

* Georg Philipp Telemann, ‘Drauf lief ein Kriegsknecht hin’ / ‘Es ist vollbracht’, RIAS Kammerchor, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. René Jacobs

* Georg Philipp Telemann, ‘O Donnerwort, O schrecklich Schreien!’, RIAS Kammerchor, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. René Jacobs

* Georg Philipp Telemann, ‘Was Bärentatzen, Löwenklauen’, RIAS Kammerchor, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. René Jacobs

* Georg Friedrich Händel, ‘Was Bärentatzen, Löwenklauen’, Arcangelo o.l.v. Jonathan Cohen

* Georg Friedrich Händel, ‘Soll mein Kind, Mein Leben sterben’, Arcangelo o.l.v. Jonathan Cohen

* Georg Friedrich Händel, ‘Brich, mein Herz, zerfliess in Tränen’, Arcangelo o.l.v. Jonathan Cohen 

* Georg Friedrich Händel, ‘Ach, wie hungert mein Gemüte’,Arcangelo o.l.v. Jonathan Cohen

Kun je de wereld veranderen met muziek? Joris en Guido trekken op onderzoek uit. Ze duiken in de historie van klassiek muzikaal protest, van het 17de-eeuwse geuzenlied tot de provocaties van de zwarte Amerikaanse queer-componist Julius Eastman. De kracht van klassiek verandert de mens. En ook de maatschappij?

Gedraaide muziek:

* repetitiefragment uit Reconstructie (1969), een opera van het collectief Louis Andriessen, Reinbert de Leeuw, Misha Mengelberg, Peter Schat, Jan van Vlijmen, Hugo Claus en Harry Mulisch

* Alweer geen deegh de kuyp is leegh, Camerata Trajectina

* Joseph Haydn, deel vier (Finale) uit: Symfonie nr. 45 in f-klein, Il Giardino Armonico o.l.v. Giovanni Antonini

* Jean Sibelius, Finlandia, Minnesota Orchestra, YL Male Voice Choir o.l.v. Osmo Vänskä

* Ethel Smyth, The March of the Women, Chorus of the Plymouth Music Series

* Kurt Weill, Die Mortitat von Mackie Messer, uit: Die Dreigroschenoper, Wolfgang Neuss, Wilhelm Brückner-Rüggeberg

* Julius Eastman, Evil Nigger, Wild-Up

Seks, drank, drugs: de lust van Leonard Bernstein was onstilbaar. Joris en Guido duiken even in zijn leven, maar toch vooral in zijn werk. Telde de man van de musical West Side Story mee als een serieuze componist? Wat was zijn aandeel in de revival van Mahler? And what about the Lenny leap?

* Leonard Bernstein spreekt tijdens een van de Young People's Concerts
* Leonard Bernstein, 'Lucky to be me', uit: On the Town, studio-orkest o.l.v. Leonard Bernstein
* Aaron Copland, Doppio movimento, uit: Appalachian Spring, New York Philharmonic Orchestra o.l.v. Leonard Bernstein
* Igor Stravinsky, Glorification de l'élue, uit: Le sacre du printemps,  New York Philharmonic Orchestra o.l.v. Leonard Bernstein
* Gustav Mahler, deel 4 (Finale), uit: Zesde symfonie, Wiener Philharmoniker o.l.v. Leonard Bernstein
* Leonard Bernstein, 'I Don’t Know', uit: Mass, Baltimore Symphony Orchestra o.l.v. Marin Alsop
* Benjamin Britten, Sunday Morning, uit Four Sea Interludes, Boston Symphony Orchestra o.l.v. Leonard Bernstein

Het is niet eens carnaval. En toch kletsen Joris en Guido drie kwartier over zotheid. Muziek om bij te lachen dus, vanaf de Middeleeuwen tot nu, van kroegjool tot waanzin tot olala… Erasmus kijkt om de hoek, maar ook een schuine Erwin Schulhoff ('sneller, sneller!') en een nog schuinere Wolfgang Amadeus Mozart. Baf! Boink! Oempf? Van de zotte! Speellijst

* 'Bacche, bene venies', uit: Carmina Burana, Datura

* 'Alleen al door haar aanblik heeft de Zotheid de zorgen van haar toehoorders verjaagd', uit: Lof der zotheid, Jordi Savall, Maike Boerdam

*  Josquin Baston, 'Een meysken was vroech opgestaen', Ratas del viejo mundo

* Giovanni Paolo Foscarini, Folia, Private Musicke

*  W.A. Mozart, 'Leck mich im Arsch', Sabine Devieilhe (sopraan), Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon

* Luciano Berio, Sequenza III, Sabina Meyer

* Stripsody, Cathy Berberian

* Erwin Schulhoff, Sonata erotica, Loes Luca

Vraag van een trouwe luisteraar: wat maakt een werk tot een meesterwerk? Simpel, dachten Guido en Joris. Maar een sluitend antwoord formuleren bleek nog niet zo makkelijk. De klassieke kletsers gaan daarom te rade bij een paar persoonlijke favorieten. En nee, niet de Matthäus! Via bejubelde muziek en vergeten noten bereiken ze een soort van conclusie. Speellijst
* Claudio Monteverdi, ‘Possente spirto, e formidabil nume’, uit L’Orfeo. Valerio Contaldo (tenor), Cappella Mediterranea o.l.v. Leonardo Garcia-Alarcón
* Jean Gilles, Graduel, uit Requiem. La Chapelle Royale o.l.v. Philippe Hereweghe
* Joseph Haydn, Kyrie, uit Nelsonmis. The English Concert and Choir o.l.v. Trevor Pinnock
* Franz Schubert, Adagio, uit Strijkkwintet. Alban Berg Quartett, Heinrich Schiff (cello)
* Arvo Pärt, Ode III, uit Kanon Pokajanen. Cappella Amsterdam o.lv. Daniel Reuss
* Louis Andriessen, uit De Staat.  Los Angeles Philharmonic Orchestra, Synergy Vocals o.l.v. Reinbert de Leeuw

Joris en Guido duiken in hun eigen vak: de muziekkritiek. Ze behandelen gevoelige kwesties. Hoe ver mag je gaan in het formuleren van je mening? En schreven recensenten vroeger niet veel gemener? Ze halen er meteen maar een tijdgeestexpert bij: Han van Bree. Hij verzorgde vier decennia lang de boekenserie Het aanzien van…, met foto’s en korte verhalen over het voorbije jaar. Van muziek houdt hij toevallig ook, en dat merken de kletsers. Vanwaar in het klassieke wereldje toch die minachting voor Andrew Lloyd Webber? En waarom krampachtig vasthouden aan de verdeling in genres? Er bestaat toch alleen muziek die je wel of niet raakt?

Speellijst

• Rufus Wainwright, Amsterdam Sinfonietta, Who By Fire

• Anton Bruckner, Derde symfonie, deel 1, Gemässigt, mehr bewegt, misterioso, Wiener Philharmoniker o.l.v. Bernard Haitink

• Matthijs Vermeulen, Vijfde symfonie, deel 1, Adagio, Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Roelof van Driesten

• Gregoriaans, Coro de Monjes del Monasterio Benedictino de Santo Domingo de Silos

• Henryk Górecki, Kleines Requiem für eine Polka, deel 1, Tranquillo, Schönberg Ensemble o.l.v. Reinbert de Leeuw

De sterkhouder van het Franse ensemble La Tempête, Simon-Pierre Bestion, ontketent een storm in oudemuziekland. Met spraakmakende programma’s, waarin hij traditie aan vernieuwing knoopt en met zevenmijlslaarzen door de eeuwen heen stampt, een originele visie en vooral héél veel – pardon my French – kloten beneemt hij de luisteraar steevast de adem. Althans, de luisteraar die openstaat voor zijn duivelskunsten. Aan het einde van de zomer is Bestion één van de artists in residence van het Festival Oude Muziek Utrecht. Guido en Joris, beiden geïntrigeerd door de 35-jarige Fransman, kletsen alvast over ’s mans carrière en levensloop.  

Speellijst:

* Claudio Monteverdi, La Tempête, Simon-Pierre Bestion, Francisco Mañalich, Vespro della Beata Vergine, SV 206: Faux-bourdon Domine ad adjuvandum me

* Heinrich Schütz, Weser-Renaissance Bremen, Unknown Artist, Manfred Cordes, Historia der Auferstehung Jesu Christi, Op. 3, SWV 50: No. 2, Da der Sabbath vergangen war

* Heinrich Schütz, La Tempête, Simon-Pierre Bestion, Historia der Auferstehung Jesu Christi, Op. 3, SWV 50: Der Ostermorgen, Pt. 1

* Henry Purcell, La Tempête, Simon-Pierre Bestion, Anthem Z. 24, Let Mine Eyes Run Down With Tears

* Anoniem, La Tempête, Simon-Pierre Bestion, Adrian Sîrbu, Tin timioteran

* Pierre de Manchicourt, La Tempête, Simon- Pierre Bestion, Messe de requiem: Introït

Te gast aan tafel: Lucie Horsch! Ze is al jaren een vermaarde blokfluitist, maar duikt ook steeds vaker op als pianist en zangeres. En toch is ze pas 23. Aan Joris en Guido vertelt ze over musici die haar inspireren, van de mezzosopraan Lorraine Hunt tot de kora-speler Ballaké Sissoko. Ze gooit een steen in de vijver van diversiteit en inclusie. Strenge subsidie-eisen aan kunstenaars? Laat ze lekker vrij, vindt lucide Lucie. Als de overheid het muziekonderwijs serieus neemt, volgt de kansengelijkheid vanzelf. Zelf speelt ze trouwens zo divers als maar kan. Luister maar naar dat swingende stukje Charlie Parker, of die oermelancholieke traditional.

Speellijst:

* Zequinha de Abreu, Tico tico, arr. Charlie Parker, Lucie Horsch (blokfluit), Fuse

* Passages in Imitation of the Trumpet, Pedro Memelsdorff (blokfluit), Andreas Staier (klavecimbel)

* Georg Friedrich Händel, ‘New Scenes of Joy’, uit: Theodora, Lorraine Hunt Lieberson (mezzosopraan), Orchestra of the Age of Enlightenment o.l.v. Harry Bickett

* Ludwig van Beethoven, Pianosonate nr. 31 (Op. 110), deel III (Adagio ma non troppo), Aleksej Ljoebimov

* traditional: She Moved Through the Fair, Lucie Horsch (blokfluit)

* Sinanon saran (Chant de griot), Kassé Mady Diabaté (zang), Ballaké Sissoko (kora), La Capella Reial de Catalunya o.l.v. Jordi Savall

Joris en Guido proberen de vinger te krijgen achter een opwindend maar vaag genre: barokfolk. Niemand weet wat het precies inhoudt, dus iedereen gaat ermee aan de haal. Waarover de mannen zoal kletsen: Duitse pagan folk, Amerikaanse jaren-zestigfolk, Angelsaksische folk met een barok sausje. Er duiken nieuwe helden op, zoals de Franse fluitspeler François Lazarevitch en de Noorse barokviolist Bjarte Eike. Blijkt barokfolk uiteindelijk te draaien om vrolijk gezwier en peilloze melancholie, als het even kan in de pub met een pint erbij.  Pusht Guido meteen de mooiste track van 2022: Music For a While van Henry Purcell. Inclusief jazzy plukbas en de gezalfde stem van Berit Norbakken.

Speellijst:

• Anoniem, Turlurù, Marco Beasley, L’ Arpeggiata o.l.v. Christina Pluhar

• Faun, Federkleid

• Phil Ochs, Cross my Heart

• Gene Clark, The Gosdin Brothers, Echoes

• John Peacock, Cuckold Come Out the Armery, Les Musiciens de Saint-Julien, o.l.v. François Lazarevitch

• Georg Philipp Telemann - anoniem, Vitement – Braul Oltenesc, Les Musiciens de Saint-Julien o.l.v. François Lazarevitch

• Niel Gow’s Lament for the Death of His Second Wife, Barokksolistene o.l.v. Bjarte Eike

• Henry Purcell, Music For a While, Berit Norbakken, Barokksolistene o.l.v. Bjarte Eike

Het is echt niet dat onze Klassieke kletsers overtuigde monarchisten zijn. Maar ze zagen de kroning van Charles III van het Verenigd Koninkrijk als dé kans om een aflevering op te nemen over een subgenre: kroningsmuziek. Op 6 mei krijgt Karel de St Edward’s Crown opgezet tijdens een dienst in Westminster Abbey. Welke feestelijk nationalistische klanken gaan de kerk op die dag vullen? Naast Londen bezoeken Guido en Joris ook vorstelijk Praag, Reims, Boedapest en Amsterdam. Ga mee op een trip down monarchy lane!

Gedraaide muziek

• Marin Mersenne, L’entrée, Oltremontano o.l.v. Wim Becu

• Georg Friedrich Händel, Zadok, the priest, The Choir of Westminster Abbey, The English Concert o.l.v. Trevor Pinnock

• Tony Britten, tune van de Champions League

• Hans Zimmer, titelmuziek van The Crown

• Deslauriers, Domine fac salvum regem, Ensemble Correspondances o.l.v. Sébastien Daucet

• Wolfgang Amadeus Mozart, Sanctus uit Krönungsmesse, Susan Gritton (sopraan), St John’s Sinfonia o.l.v. Andrew Netsingha

• Franz Liszt, Gloria uit Ungarische Krönungsmesse, koor en orkest van de kroningskerk Boedapest o.l.v. János Ferencsik

• Herman van Veen, Later als ik groot ben, Amsterdams Kinderkoor, Matangi Quartet

• Matthew Locke, Sarabande, Oltremontano o.l.v. Wim Becu

Playlist

https://open.spotify.com/playlist/7eHJMuPFf3NQRNSrkNL6Y6?si=0029b3b40c484fda

Journalisten wereldwijd zijn unaniem: de film Tár, met Cate Blanchett als de gelauwerde maar niets ontziende chef-dirigente van de Berliner Philharmoniker, is fantástisch. Páts, vijf sterren. Bóem, een meesterwerk. Maar Guido en Joris zagen toch echt een andere film. Sterker, Guido wilde in de pauze zelfs weglopen. En zo vormt Hollywoods laatste lieveling de aanleiding voor een gepeperde podcast over vrouwelijke dirigenten, van de tragische pionierster Antonia Brico tot de sensationele Mirga Gražinytė-Tyla. Hoor je het verschil tussen m/v/x  op de bok? Zijn vrouwen andere leiders? En hoe komt die film aan z’n quasi-filosofische blabla?

Speellijst

· Leonard Bernstein, ouverture Candide, London Symphony Orchestra o.l.v. Marin Alsop

· Mieczyslaw Weinberg, 21ste symfonie, deel 6, Lento, City of Birmingham Symphony Orchestra o.l.v. Mirga Gražinytė-Tyla

· Alban Berg, Lulu-suite, deel 3, Lied der Lulu, Ludwig o.l.v. Barbara Hannigan

· Antonia Brico, fragment uit de film Antonia: A Portrait of the Woman

De volledige stukken zijn te beluisteren in onze playlist: https://open.spotify.com/playlist/5O8RJDbtHkeQD7AUm4w3A1?si=e3fddb69da314756

Muzikale lichtpuntjes in de duistere Middeleeuwen? Joh, meer dan genoeg. Neem de componist, zieneres en kruidenkundige Hildegard von Bingen (1098-1179). Aangespoord door Hildegarddagen in TivoliVredenburg (25 februari) en Muziekgebouw aan ’t IJ (26 februari) wijden onze muziekjourno’s een Klassieke Klets aan de verlichte klanken van de ‘Sibille van de Rijn’. Maar daar blijft het niet bij. Wanneer ging het eenstemmige gregoriaans over in meerstemmigheid? Hoe kan het dat de verzen van een 13de-eeuwse koning nog steeds fris en urgent klinken? En wat is het absolute hoogtepunt uit die woelige tijd? Tussen de bedrijven door verslaat Joris de draak, prefereert Guido een aardse Hildegard en ziet de maagd Maria dat het goed is.

Gedraaide fragmenten:

• Stabat Mater, monniken van de abdij in Clervaux (Luxemburg)

• Hildegard von Bingen, O vos angeli, Anneliina Koskinen

• Hildegard von Bingen, Ordo Virtutum, geïmproviseerde inleiding, Ars Choralis Köln

• Hildegard von Bingen, O Jerusalem, aurea civitas, Tiburtina Ensemble

• Alfonso el Sabio, Santa Maria, strela do dia, La Tempête o.l.v. Simon-Pierre Bestion

• Alpha bovi et leoni, uit: Huelgas Codex, La Capella Reial de Catalunya o.l.v.  Jordi Savall

• Guillaume de Machaut, Gloria uit Messe de Notre-Dame, Taverner Consort en Ensemble Organum

Beluister de stukken nu ook in onze playlist op Spotify:
https://open.spotify.com/playlist/5JCtusbGsXdtLcxbbHi5dq?si=44cbfd77be554a7f

Hoe bereik je een jong publiek met klassieke muziek? Programmeurs, orkesten, deejays en journalisten: allemaal zoeken ze de gouden sleutel, maar vinden doen ze hem niet. Of toch wel? Guido en Joris plukken een vakman uit de gangen van TivoliVredenburg die misschien een antwoord heeft: Peter Tra. Uit zijn koker komt het bijzondere concertformat Pieces of Tomorrow (eerstvolgende edities op 19 januari en 16 februari). En geloof het of niet: zelfs bij een Brucknersymfonie zit de zaal vol met relatieve jonkies van dertig en veertig. Hoe dat werkt? Credible mash-ups van epische muziek programmeren. Wablief?

Gedraaide fragmenten:

• Frank Groothof (naar Claudio Monteverdi),  ‘k Hou van mensenvlees

• Carlo Gesualdo, In monte oliveti, Collegium Vocale Gent o.l.v. Philippe Herreweghe

• Anton Bruckner, Scherzo uit de Zevende symfonie, Stavanger Symphony Orchestra o.l.v. Markus Stenz

• Gabriel Fauré, Pavane, City of Birmingham Symphony Chorus o.l.v. Yan Pascal Tortelier

• Xzibit, Paparazzi

• Rufus Wainwright, Amsterdam Sinfonietta, Amsterdam

• Gustav Mahler, Finale uit de Zesde symfonie, MusicAeterna o.l.v. Teodor Currentzis

Een kerstaflevering? Gaan we lekker niet doen, dachten Joris en Guido. Wordt knap voorspelbaar en saai, toch? Maar ja, toen de heren eenmaal aan het prakkiseren sloegen, gingen ze door de bocht. Want Stille Nacht, waar komt die oorwurm eigenlijk vandaan? Wie kent de eeuwenoude kerstmuziek van Mallorca? En hoe pakte de beroemde Schotse componist James MacMillan zijn Christmas Oratorio (2019) aan? Luisteren dus, want er duikt ook nog een guilty pleasure op. Iets met zingende knaapjes. En snotteren op kerstavond. Ook dat nog.

Gedraaide fragmenten:

·Bach, Weihnachts-Oratorium, ‘Jauchzet, frohlocket’, Concentus Musicus o.l.v. Nikolaus Harnoncourt

·Bach, Weihnachts-Oratorium, Sinfonia, Concentus Musicus o.l.v. Nikolaus Harnoncourt

·Franz Gruber, Stille Nacht, arr. Alfred Schnittke, Gidon Kremer (viool), Christoph Eschenbach (piano)

·Friedrich Schneider, Christus das Kind, ‘Ehre sei Gott in der Höhe’, Sinfonieorchester Wuppertal, Kantorei Barmen Gemarke o.l.v. Alexander Lüken

·James MacMillan, Christmas Oratorio, ‘Hodie Christus natus est’,  London Symphony Orchestra, City of Birmingham Symphony Chorus o.l.v. Mark Elder

·Anoniem, El cant de la Sibil·la, Montserrat Figueras, La Capella Reial de Catalunya o.l.v. Jordi Savall

·Once in Royal David’s City, Choir of King’s College Cambridge o.l.v. Daniel Hyde

Tuut-piep-knor! Dat was lang het scheldwoord voor muziek van eigentijdse componisten. Vanaf de jaren 1950 joegen ze het publiek inderdaad de zaal uit met akoestisch prikkeldraad, maar hoe zit dat tegenwoordig? Naar aanleiding van November Music, hét Nederlandse festival rond hedendaagse muziek, staken Joris en Guido hun licht op rond recent werk van componisten uit eigen land. En wat blijkt: veel makers van nu pamperen het trommelvlies met weldadige melodieën en akkoorden als een snoezelbad. De één schrijft een humoristische horlepiep, de ander maakt furore met 3D-techniek en film. Kom dus uit die schuttersput, nieuwe muziek mag móói zijn!

Gedraaide fragmenten:

· Brian Ferneyhough, Allgebrah(1996), Ensemble SurPlus

· Louis Andriessen, Broken Morning, uit: The only one (2019), Nora Fischer (zang), Los Angeles Philharmonic o.l.v. Esa-Pekka Salonen

· Joep Franssens, Journey Under Brilliant Skies (versie 2020), deel 1, Ralph van Raat (piano), Phion o.l.v. Otto Tausk

· Michel van der Aa,I Have These Dreams, uit: Sunken Garden (2013), Kate Miller-Heidke (zang), ensemble o.l.v. André De Ridder

· Martijn Padding, Horlepiep, uit: First Harmonium Concerto (2008), Dirk Luijmes (harmonium), Orkest de Ereprijs

· Celia Swart, Reflections(2020), Remy van Kesteren (harp), Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Antony Hermus

· Willem Jeths, In Paradisum, uit: Requiem(2017), Groot Omroepkoor, Kelly God (sopraan), Andreas Wolf (bas-bariton), Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. James Gaffigan

· Corrie van Binsbergen, Self Portrait in Pale Blue, Pt. 1

Als ex-juryleden van Nederlands oudste muziekprijs, de Edison, hebben de heren recht van spreken (vinden ze). In deze aflevering analyseren Guido en Joris de winnaarslijst van dit jaar, geven ze een kijkje in de keuken van het jurytraject en menen ze in de keuzes enig chauvinisme te bespeuren. Ook buigen ze zich over de vraag hoe relevant de prijs voor de beste geluidsdragers nog is in een tijdperk van toenemend digitaal luistergedrag. Naast intelligent geklets krijgt de luisteraar uiteraard muziekfragmenten voorgeschoteld, uiteenlopend van de onstuitbare stuiterbal Joey Roukens tot een onheilszwangere opera van Debussy.

· Robert Holl, Chor und Orchester der Bayreuther Festspiele o.l.v. Daniel Barenboim – Richard Wagner – Die Meistersinger von Nürnberg – Wahn, Wahn, überall Wahn

· Lucas & Arthur Jussen – Dutch Masters– Joey Roukens – In Unison – Neon Toccata

· Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Bernard Haitink – Anton Bruckner – Symfonie nr. 7 – Adagio: sehr feierlich und sehr langsam

· Alexandre Duhamel, Vannina Santoni, Les Siècles o.l.v. François-Xavier Roth – Claude Debussy – Pelléas et Mélisande

· Alexandre Duhamel, Chiara Skerath, Orchestre National Bordeaux Aquitaine o.l.v. Pierre Dumoussaud – Claude Debussy – Pelléas et Mélisande.

· Gustav Piekut – Towards the Flame – Eccentric Piano Works – Rued Langgaard – Afgrundsmusik, 2. Frenetico, quasi rondo

· Sarah Aristidou – Aether – Edgard Varèse – Un grand sommeil noir

Elk jaar eind augustus brandt het wereldvermaarde Festival Oude Muziek in Utrecht weer los. Over het thema van dit jaar, galanterie, was enige verwarring, merkten Guido en Joris in de wandelgangen. Want wat houdt dat eigenlijk in? Verder wagen de heren zich aan het eeuwig terugkerende debat over oude muziek. Stopt die bij de dood van Bach in 1750, of gaat het daarna vrolijk verder? En is Nederland nog gidsland, of vinden we de spannendste dingen tegenwoordig elders?

Muziekfragmenten:

- J.H. Schmelzer, Vioolsonate nr. 20 in b-klein, Eva Saladin, Glossa

- C. Ph. E. Bach, Kwartet in G-majeur, Nevermind, Alpha

- Giulio Caccini, Mentre che fra doglie en pene, Marc Mauillon, Arcana

- Vincenzo da Rimini, Ay Sconsolato, Solazzo Ensemble, Ambronay

- Jean Veillot, Sacris solemniis, Ensemble Correspondances, Château de Versailles

Begin juni kwam opeens het nieuws dat het Koninklijk Concertgebouworkest een 26-jarige Fin aanstelt als chef-dirigent: Klaus Mäkelä. Terwijl we in de klassieke muziek toch altijd hebben geleerd dat rijpheid met de jaren komt, al helemaal bij de kerels op de bok. Wat is hier aan de hand? Mäkelä een natuurtalent? Platte marketing om jonger publiek binnen te hengelen? Of raakt de rijpheidsmythe zo langzamerhand passé, nu maestro’s op leeftijd steeds meer plaats maken voor jonger en diverser dirigeervolk? Joris en Guido duiken erin en stuiten op oude meesters en (piep)jonge geluksbrengers.

Muziekfragmenten:

- Anton Bruckner, Vierde symfonie, Scherzo, Berliner Philharmoniker o.l.v. Günter Wand, RCA Red Seal

- Jean Sibelius, Tweede symfonie, Tempo andante, ma rubato, Oslo Philharmonic Orchestra o.l.v. Klaus Mäkelä, Decca

- Jean Sibelius, Tweede symfonie, Tempo andante, ma rubato, Gothenburg Symphony Orchestra o.l.v. Santtu-Matias Rouvali, Alpha

- Dave Hurwitz, Classics Today, https://www.youtube.com/watch?v=qMZgqJZclJA

- Johannes Brahms, Hongaarse dans nr. 6, Tarmo Peltokoski enYuja Wang, https://www.youtube.com/watch?v=u_IcaQpRWuM

- Dmitri Sjostakovitsj, Eerste vioolconcert, Nocturne. Moderato, Arabella Steinbacher, Symfonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Andris Nelsons, Orfeo

- Unsuk Chin, Gougalon (Scenes from a Street Theater), Doelen Ensemble o.l.v. Chloe Rooke

Dit jaar wordt de onder Grammy’s bedolven Hollywoodcomponist John Williams 90. Hoog tijd, vinden Joris en Guido, om eens klassiek te kletsen over filmmuziek. Wat typeert een goede soundtrack? Welke muziek houdt zich buiten de bioscoop staande? En wie was de meester van de oorwurm? Tijdens hun ontdekkingsreis blijven de heren niet hangen in Amerika, maar doen ze ook Polen, Rusland, Italië en ons eigen Nederland aan. O ja, en nog iets: is die Williams niet gewoon een ordinaire jatter?

Muziekfragmenten:

- Alfred Newman, 20th Century Fox Fanfare

- Erich Wolfgang Korngold, Main Title uit Captain Blood, Brandenburg Philharmonic Orchestra Potsdam o.l.v. Richard Kaufman

- Erich Wolfgang Korngold, Main Titleuit Kings Row, National Philharmonic Orchestra o.l.v. Charles Gerhardt

- John Williams, Main Theme uit Star Wars

- John Williams, Main Theme uit Jaws

- Antonín Dvorák, Allegro con fuocouit de Negende symfonie, New York Philharmonic o.l.v. Leonard Bernstein

- Otto Ketting, Alleman, Concertgebouworkest o.l.v. Piet Ketting, https://www.youtube.com/watch?v=VV6ITZovMdw

- Ennio Morricone, Main Theme uit The Good, the Bad and the Ugly

- Ennio Morricone, Man with a Harmonicauit Once Upon a Time in the West

- Ennio Morricone, Mandolinate uit Le streghe(fragment: La terra vista dalla luna)

- Sofia Goebaidoelina, Mowgli, https://www.youtube.com/watch?v=x9PtyyimY6Y

- Zbigniew Preisner, Thou shalt not kill uit Dekalog

- Tan Dun, After Tonight uit Film Music Sonata, Ralph van Raat

Droevige muziek is de mooiste muziek. Dus hullen Joris en Guido zich voor deze aflevering in het zwart. Ze bespreken muziek die is geschreven voor de doden, van theatraal requiem tot piepklein eerbetoon. Er valt een luitist van de trap en een operaman maait wild om zich heen. Maar gelukkig: eind goed, al goed. Ze besluiten met een passacaglia della vita, een lichtvoetige dans om de aanloop naar de dood te vieren.

Muziekfragmenten: 

- Henry Purcell: The Queen’s Funeral March. Vox Luminis o.l.v. Lionel Meunier.

- Johannes Ockeghem, Introitus: Requiem aeternam(uit: Missa pro defunctis). The Hilliard Ensemble o.l.v. Paul Hillier.

- Giuseppe Verdi, Dies Irae (uit: Messa da Requiem). Chor und Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Riccardo Muti.

- Aleksandr Kastalski, Rock of Ages(uit:Requiem for Fallen Brothers). Cathedral Choral Society, The Clarion Choir, The Saint Tikhon Choir, Kansas City Chorale, Orchestra of St. Luke's o.l.v. Leonard Slatkin.

- Johann Jacob Froberger, Tombeau fait à Paris sur la mort de Monsieur Blancrocher. Glen Wilson (klavecimbel).

- Gabriel Fauré, In Paradisum (uit: Messe de Requiem). Collegium Vocale Gent, La Chapelle Royale o.l.v. Philippe Herreweghe.

- Wolfgang Rihm, Et lux. Minguet Quartet, Huelgas Ensemble.

- Stefano Landi, Passacaglia della vita. Marco Beasley, L’Arpeggiata o.l.v. Christina Pluhar.

Ook muzikaal zet de oorlog in Oekraïne de zaken op scherp. De gevierde Russische dirigent Valeri Gergjev wordt opeens als Poetinpaladijn verguisd. De Oekraïense componist Valentyn Sylvestrov moest uit Kyiv worden ontzet. In Nederland bundelen Oekraïense en Russische musici de krachten voor benefietconcerten. Maar wat weten we eigenlijk van de muziek uit het Grensland? Guido en Joris kleuren het immense land in van grijs naar blauwgeel. Met coryfeeën op de piano, ene Prokofjev uit de Donbas en niet te vergeten de aartsvader Mykola Lysenko… Uh, wie?

Muziekfragmenten:
-  Mykola Lysenko, La Tristesse. Uit: Album van de zomer van 1901. Natalya Pasychnik (piano) en Jacob Koranyi (cello), BIS Records.
-  Sergej Prokofjev, Mars. Uit: De liefde voor drie sinaasappelen. Emil Gilels (piano), Fondamenta.
- Bohdan Senin, Fantasia Galiciana voor zeven accordeons en symfonieorkest. Bundes Jugendorchester, Jeugdorkest Oekraïne, Landesjugendakkordeonorchester NRW o.l.v. Oksana Lyniv, Deutsche Welle.
- Valentyn Sylvestrov, Eerste strijkkwartet. Matangi Kwartet, eigen beheer.
-  Sergej Rachmaninov, Tweede pianoconcert, Moderato. Anna Fedorova (piano), Nordwestdeutsche Philharmonie o.l.v. Laércio Diniz, Piano Classics.
-  Mykola Lysenko, Gebed voor Oekraïne, Hoosli Ukranian Male Chorus.

Geen plek ter wereld waar de Matthäus-Passionvan Bach zo vaak wordt uitgevoerd als in Nederland. Joris en Guido zoomen in op die cultus, maar natuurlijk ook op de muziek. Waar ze eerlijk gezegd wel wat probleempjes mee hebben. Over afhaken bij de aria ‘Blute nur’, of in slaap vallen bij de spreekzang van de Evangelist. Gelukkig is daar de jonge Franse dirigent Raphaël Pichon, met zijn overrompelende passie voor Bassie. Primeur: hoe klinkt de nieuwe Matthäusvolgens de heilige Raphaël?

Muziekfragmenten: 

Alle muziekfragmenten komen uit de nieuwe opname van Bachs Matthäus-Passion door het Franse ensemble Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon (Harmonia Mundi 902691.93, verschijnt 11 maart 2022).

- openingskoor ‘Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen’
- recitatief ‘Und von der sechsten Stunde’
- recitatief ‘Und siehe da, der Vorhang im Tempel zerriss’
- aria ‘Erbarme dich’
- koraal ‘Bin ich gleich von dir gewichen’
- aria ‘Gebt mir meinem Jesum wieder!’
- slotkoor ‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’

Opera is een complexe muziekvorm. De emoties lopen vaak hoog op en een beetje voorstelling duurt algauw drie uur. Wil je het verhaal goed kunnen volgen, dan moet je je ook nog inlezen... Afhaken? Niet doen! Want goed uitgevoerd is het een betoverend genre. In deze aflevering hink-stap-springen Guido en Joris van het jaar 1600 naar nu, van Claudio Monteverdi naar George Benjamin. Onderweg geven ze handvatten om meer grip te krijgen op het fascinerende fenomeen opera.

Muziekfragmenten:

- Claudio Monteverdi, ‘Dormo ancora’, uit Il ritorno d’Ulisse in patria. Christoph Prégardien, Concerto Vocale o.l.v. René Jacobs.

- Jean-Philippe Rameau, ‘Forêts paisibles’, uit Les Indes galantes. Sabine Devieilhe, Les Ambassadeurs o.l.v. Alexis Kossenko.

- Wolfgang Amadeus Mozart, ‘Se di lauri il crine adorno’, uit Mitridate, re di Ponto.Michael Spyres, Les Musiciens du Louvre o.l.v. Marc Minkowski.

- Richard Wagner, ‘Des Augen leuchtendes Paar’, uit Die Walküre. Matthias Goerne, Hong Kong Philharmonic Orchestra o.l.v. Jaap van Zweden.

- Giacomo Puccini, ‘Un bel di vedremo, uit Madama Butterfly. Renata Tebaldi, Orchestra dell’Accademia di Santa Cecilia o.l.v. Tullio Serafin.

- George Benjamin, ‘Agnes and the Boy’, uit Written on Skin. Barbara Hannigan, Mahler Chamber Orchestra o.l.v. George Benjamin.

Joris en Guido duiken in troebel water met de vraag: maken foute mensen ook foute muziek? Ze stuiten op een moordenaar, een jodenhater, twee collaborateurs, een paar #MeToo-gevallen en een veroordeelde ontuchtpleger. Schrik niet, er valt nog genoeg te lachen!

Muziekfragmenten:

- Carlo Gesualdo, Moro, lasso, La Compagnia del Madrigale

- Richard Wagner, Ouverture Tannhäuser, Concertgebouworkest o.l.v. Willem Mengelberg

- Henk Badings, Altvioolconcert, deel 3, Allegro molto, Dana Zemtsov

- Gustav Mahler, Tweede symfonie, deel 1, Allegro maestoso, Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Daniele Gatti

- Nicolas Gombert, Media vita in morte sumus,Oxford Camerata o.l.v. Jeremy Summerly

- Michael Haydn, Introitus, Requiem voor aartsbisschop Siegmund, Choir of the King’s Consort & The King’s Consort o.l.v. Robert King

- Benjamin Britten, Was I wrong to come?, Death in Venice, English Opera Group Chorus & English Chamber Orchestra o.l.v. Steuart Bedford

Wat bespreken twee klassieke muziekjournalisten in de kerstmaand anders met elkaar dan koormuziek? De luisterreis voert van rauwe renaissance uit Vlaanderen naar zalvende Engelse meerstemmigheid en van Amsterdamse avant-garde naar glasheldere polyfoniepracht uit Letland. Tussen de bedrijven door is er ook ruimte voor pornografische liedteksten, want het moet natuurlijk wel leuk blijven.

Muziekfragmenten: 

- Josquin des Prez, Petite camusette, Hilliard Ensemble o.l.v. Paul Hillier

- Josquin des Prez, Petite camusette, Graindelavoix o.l.v. Björn Schmelzer

- Richard Wagner, Auf dem Grunde des Rheines uit Das Rheingold, Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon

- Eric Whitacre, The Seal Lullaby, Voces8

- Robert Heppener, Del iubilo del core che esce in voce, Nederlands Kamerkoor o.l.v. Daniel Reuss

- Alexander Gretsjaninov, Blessed art Thou, O Lord, Latvian Radio Choir o.l.v. Sigvards Klava

- Wolfgang Rihm, Tenebrae factae sunt, Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss

- Giaches de Wert, Vox in Rama, Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss

Sorry, maar what the f*ck is neoklassiek? Kan íemand dat aan Guido en Joris uitleggen? In deze Klassieke klets komt het waanzinnig populaire streamingfenomeen 'neoklassiek' er niet zonder kleerscheuren af. Maar de presentatoren doen uiteraard meer dan zeuren en hebben veel moois voor de luisteraars in petto. Échte neoklassieke muziek, bijvoorbeeld…

Muziekfragmenten: 

- Ludovico Einaudi, Nuvole Bianche

- Igor Stravinsky, Octet

- Joep Beving, Sleeping Lotus

- Erik Satie, Gnossienne nr. 5

- Erik Satie, Musique d’ameublement

- Philip Glass, Einstein on the Beach

- Philip Glass, Mishima

- Arvo Pärt, Spiegel im Spiegel

Wat is de aantrekkingskracht van een stem? Waarom vindt Joris de zang van Maria Callas hemelbestormend mooi, terwijl Guido haar over-the-top sentimenteel en pathetisch noemt? In deze aflevering van Klassieke klets vliegen de heren van hot naar her, om uiteindelijk een niet voorziene rode draad te ontwaren: de dood.

Muziekfragmenten: 

- Sandy Denny, All Our Days

- Wolfgang Amadeus Mozart, Abendempfindung an Laura, Lorraine Hunt

- Luigi Cherubini, Dei tuoi figli la madre uit Medea, Maria Callas, Orchestra e Coro del Teatro alla Scala, Milano o.l.v. Tullio Serafin

- Luigi Cherubini, Dei tuoi figli la madre uit Medea, Lise Davidsen, London Philharmonic Orchestra o.l.v. Sir Mark Elder

- William Webb, Powerful Morpheus, let thy charms, Lucille Richardot

- Tarquinio Merula, Hor ch’è tempo di dormire, Michiko Takahashi, Les Cris de Paris

- Franz Schubert, Abschied, Georg Nigl, Olga Pasjtsjenko

In de eerste aflevering van Klassieke klets stellen Guido en Joris zichzelf voor, vertellen ze hoe ze in de wondere (maar soms ook stugge) wereld van de klassieke muziek zijn beland en verklaren ze de noodzaak van deze nieuwe podcast. “Als er ergens gewichtig wordt gesproken, dan is het wel in de klassieke muziek.” En dat is dus precies wat de twee níet gaan doen.

Muziekfragmenten: 

- Matteo de Perusio, Serà quel zorno may, Mala Punica o.l.v. Pedro Memelsdorff

- Pietro Mascagni, Intermezzouit Cavalleria rusticana, Coro e Orchestra del Teatro alla Scala, Milano o.l.v. Tullio Serafin

- Pierre Boulez, fragment uit Pli selon pli, Barbara Hannigan (sopraan), o.l.v. Pierre Boulez, NTR ZaterdagMatinee

- Patrick Cassidy, Vide cor meum uit Hannibal

Duizend jaar klassieke muziek, zie daar maar eens wegwijs in te worden. De muziekjournalisten Guido van Oorschot (de Volkskrant) en Joris Heynen (Luister) zijn je maandelijkse gids in de nieuwe podcastserie Klassieke klets.Ze praten en luisteren, met soms een gepeperde mening en dan weer een korrel zout. Waarom val je voor een stem? Schrijft Einaudi ook weleens iets goeds? Een oude rot en een jonge god bezorgen je graag een uurtje rode oren.