Vastgoed gezocht | BNR

Nederland krijgt er steeds meer datacenters bij. Van één enkel gebouw tot de gigantische terreinen van Google en Microsoft in de Wieringermeer.

Deze aflevering in het kort:
⇨ De exponentiële groei van datacenters
⇨ De businesscase van dit type vastgoed
⇨ Nederland wordt minder aantrekkelijk

Even een uurtje Netflixen, foto’s opslaan in de cloud, een chatbot aan het werk zetten of Chat GPT een tekst laten schrijven. Al die activiteiten kosten rekenkracht, en dus computers, en dus serverruimte. Ons land krijgt er om die reden steeds meer datacenters bij. Het zijn er inmiddels zo'n 140, waarvan driekwart is terug te vinden in en rondom de hoofdstad. Dat heeft vooral te maken met de Amsterdam Internet Exchange, één van de belangrijkste connectiviteits-knooppunten in de wereld. De komende vijf jaar zal het aantal datacenters in ons land waarschijnlijk gaan verdubbelen.

Interessant domein voor beleggers

Oscar Crol is werkzaam bij CBRE en gespecialiseerd in dit type vastgoed. Hij legt uit dat deze markt een interessant domein is voor grote beleggers. Ter illustratie. Een 10 megawatt datacenter heeft een beleggingswaarde van ongeveer 200 miljoen euro. Waar je voor een logistiek centrum van deze omvang zo'n 1 miljoen euro aan huur kunt vragen, levert een datacenter al snel tussen 10 tot 15 miljoen euro op. Daar staat als belegger wel een relatief hoger risico tegenover. De stroomzekerheid is van het allerhoogste belang.

Overheidsbeleid

De afgelopen jaren groeide de weerstand tegen datacenters. Zo kondigden de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer zelfs een bouwstop aan, vanwege de files op het stroomnet. En in Zeewolde werd de komst van een hyperscale datacenter van Meta geblokkeerd door de landelijke overheid. Grote beleggers wijken om die reden vaker uit naar steden als Frankfurt, Londen en Dublin. Crol wijst op het belang voor eenduidig beleid, zodat beleggers weten waar ze aan toe zijn. Ook legt hij uit waarom de BV Nederland wel degelijk gebaat is bij de komst van meer datacenters.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hugo de Jonge heeft zijn Wet betaalbare huur door de Tweede Kamer geloodst. Wat zijn de gevolgen voor de huurmarkt?

Deze aflevering in het kort:
⇨ Maarten de Gruyter: ‘Puur populisme in de Tweede Kamer’
⇨ Marijn Snijders: ‘We zien dat beleggers terugkomen’
⇨ Dirk Brounen: ‘Overheid en marktpartijen praten tenminste weer met elkaar’

Een grote meerderheid in de Tweede Kamer stemde donderdagavond in met het veelbesproken wetsvoorstel. We kenden in Nederland sociale huur en vrije sector huurwoningen. Daar komt op landelijk niveau nu dus een derde categorie bij: de gereguleerde middenhuur. Hierbij gaat het puntensysteem tellen. Des te groter, duurder of beter geïsoleerd de woning is, des te meer punten er worden opgeteld. Woningen die volgens dit waarderingsstelsel maximaal 186 punten halen, komen in deze middenhuurregeling terecht. De maximale huurprijs in dit segment wordt 1123 euro per maand.

Reacties uit de markt

Volgens minister De Jonge gaat het om ongeveer 300.000 woningen die in huurprijs omlaag gaan. De wet moet nog naar de Eerste Kamer, maar ook daar tekent zich een meerderheid af. Maarten de Gruyter blijft bij zijn standpunt en noemt het een slechte wet. "Het is voor toekomstige investeerders een slechte zaak dat de spelregels tussentijds worden aangepast. Ik denk dat hierdoor uiteindelijk minder aanbod komt.

Marijn Snijders is directeur van Capital Value. Deze vastgoedadviseur had de laatste maanden regelmatig contact met het ministerie van De Jonge. Hij benadrukt vooral het belang van fiscale ingrepen waarover de Tweede Kamer zich nog gaat buigen. Hoogleraar Dirk Brounen is 'genuanceerd positief' over de wet. Dat er moest worden ingegrepen, was volgens hem onvermijdelijk. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederlandse banken hebben vorig jaar 35 procent minder leningen voor commercieel vastgoed verstrekt dan in 2022. Dat blijkt uit een analyse van PropertyNL.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Het Nederlandse financieringsklimaat voor vastgoed 
⇨ De Britse financieringsmarkt
⇨ Huuraanbod in de vrije sector

Daan Reekers is van Adelaer Financial Architects, een debt broker. Het nieuws komt voor hem niet als een verrassing, het is volgens hem een voorbode voor wat het Nederlandse landschap van vastgoedfinanciering te wachten staat. De rol van banken zal afnemen, is zijn voorspelling. ‘In de Verenigde Staten wordt 70 procent van het vastgoed inmiddels niet meer gefinancierd door het bankwezen’, aldus Reekers. ‘Diezelfde trend zien we nu in Engeland en straks ook in Nederland.

De markt voor vastgoedfinanciering

Maarten en Maarten staan deze keer op de Dag van de Vastgoedfinanciering in Novotel Amsterdam, op uitnodiging van Mogelijk. De markt voor vastgoedfinanciering is in Nederland nu nog vrij overzichtelijk. Er zijn de drie grootbanken, je hebt een handvol alternatieve financieringsplatformen en voor de megaprojecten is er de groep beleggers. Reekers komt net uit Engeland en vertelt hoe ruim de keuze daar is. Verder is hij betrokken bij een Spaanse fintech, een platform dat alle pan-Europese aanbieders bij elkaar brengt.

Huuraanbod vrije sector

Maarten de Gruyter verwijst in zijn nieuwsoverzicht naar een data-analyse van woningplatform Pararius. Wat blijkt? Het aantal vrije sector huurwoningen dat vrijkomt voor nieuwe huurders nam in het eerste kwartaal met bijna 28 procent af. ‘Het uitponden is nu echt op gang gekomen’, zegt Maarten. Dit leidt tot hogere huurprijzen. Zo steeg de gemiddelde vierkantemeterprijs van een huurwoning in de vrije sector  naar €18,30. Dit is een toename van 8,6 procent vergeleken met hetzelfde kwartaal in 2023 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Maarten Feilzer staat al vijftien jaar aan het roer van Zadelhoff. In de vastgoedportefeuille van het bedrijf zit momenteel voor ongeveer 600 miljoen aan stenen.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Maarten Feilzer over vastgoed
⇨ Samenwerken met Cor van Zadelhoff
⇨ De Amsterdamse huurmarkt

Zadelhoffis tegenwoordig actief als herontwikkelaar en verhuurder, in en rondom Amsterdam. In ongeveer de helft van de locaties gaat het om kantoren, 30 procent is zorgvastgoed en 20 procent betreft woningbouw. De hoofdstad is een markt op zich, zo vertelt hij. Met name op de Zuidas worden heel hoge huren gevraagd én betaald. 'Een jaar of zeven geleden had je het over 250 euro per vierkante meter, nu gaan we met gemak naar de 600 euro.

Nestor van Nederlands vastgoed

Cor van Zadelhoffis nog steeds met grote regelmaat op de bedrijfsvloer te vinden. Ook telefonisch hebben de twee vaak contact. 'Hij geeft advies, gevraagd en ongevraagd', zegt Feilzer. Een groot deel van de aandelen van Zadelhoff is in handen van goede doelen stichtingen en dat heeft volgens hem invloed op beslissingen die in het bedrijf genomen worden. Feilzer voelt zich bij Zadelhoff naar eigen zeggen als een vis in het water, maar zegt niet bij voorbaat nee tegen een nieuwe baan als minister van Volkshuisvesting. Hij vertelt welke maatregelen hij in dat geval op de eerste dag zou nemen.

De Amsterdamse huurmarkt

Maarten de Gruyter is boos. Boos op de Woonbond, maar vooral op diverse media die afgelopen week een bericht over de Amsterdam huurmarktklakkeloos overnamen. Inclusef BNR. Uit een onderzoek van Housing Anywhere zou blijken dat Amsterdam de duurste huurmarkt van Europa heeft. Termen als 'ongefundeerd' en 'nepnieuws' passeren tijdens zijn betoog de revue. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Kent u dat verhaal over de ongeveer 200 betaalbare huurwoningen in het nieuwe Bajeskwartier in Amsterdam? Nou, die kwamen er niet. Door de middenhuurregeling liepen beleggers namelijk weg.

Deze aflevering in het kort:
⇨ De transformatie van een gevangenisterrein
⇨ De impact van de middenhuurregeling
⇨ Overheid leeft eigen regels niet na

Het was ooit de bekendste gevangenis van Nederland, nu wordt het de groenste wijk van Amsterdam. In 2017 werd de Bijlmerbajes gekocht door een consortium, bestaande uit gebiedsontwikkelaar AM, AT Capital en Schroders Capital. Twee jaar later werden de markante witte torens gesloopt om plaats te maken voor een nieuwe stadswijk.

Luister ook: Andre van Stigt geeft monumenten een tweede leven

De businesscase van een nieuwe woonwijk

Heino Vink is één van de directeuren die het project in goede banen moet leiden. Hij vertelt openhartig over de businesscase van deze nieuwe woonwijk. ‘We hebben te maken gehad met een flinke kostenstijging van materialen en arbeid’, aldus Vink. Ook de aangekondigde regulering van de middenhuur hakte erin. Om die reden haakten beleggers het afgelopen jaar af en zijn twee geplande huurtorens inmiddels als koopwoningen aangeboden. In het hele project worden nu geen huurwoningen meer aangeboden. 'Het kan simpelweg niet uit, vertelt Vink.

Overheid leeft eigen regels niet na 

Maarten de Gruyter haalt een artikel aan uit het Financieele Dagblad. Die krant belde met het ministerie van Hugo de Jonge en ontdekte zo dat ruim de helft van de kantoren van de rijksoverheid nog steeds geen wettelijk verplichte energielabel C heeft. De problemen zijn het grootst bij defensie. Zij beschikken over 672 kantoren, waarvan maar vijftien een zuinig energielabel hebben. Maarten denkt er het zijne van…

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Mr. Green Offices verhuurt kantoren als hotelkamers. Bedrijven betalen alleen voor de tijd waarin ze van de ruimte gebruikmaken.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Hoe Mr. Green de vastgoedmarkt opschudt
⇨ Verborgen leegstand in kantorenland
⇨ PropertyNL doet onderzoek naar vastgoedadviseurs

Waar we behoefte aan hebben, zijn echt flexibele kantoorconcepten, zei Maarten de Gruyter afgelopen week nog in dit programma. Dat vond de redactie een mooie aanleiding om de bedenker van zo’n nieuw concept eens uit te nodigen. Sam Verwaaijen timmert met Mr. Green Offices lekker aan de weg. Afgelopen week opende hij zijn zesde vestiging, op Amsterdam CS. Hij wil daarmee een oplossing bieden voor - wat hij noemt - de verborgen leegstand. 

Veel lege bureaustoelen

Veel bedrijven zitten ruim in hun jasje en zien dagelijks lege plekken op kantoor. Met name op de woensdagen en vrijdagen is het op de meeste kantoren erg rustig. Als je alle lege bureaus bij elkaar optelt en zo naar het effectieve gebruik van het aantal vierkante meters kijkt, dan is de gemiddelde leegstand ruim 80 procent’, zegt Verwaijen in deze uitzending. Bij Mr. Green Offices hoeven huurders hun kantoor niet voor een hele week af te nemen, maar alleen op dagen waarop ze er ook echt gebruik van maken. 

Onderzoek naar vastgoedadviseurs

PropertyNL heeft een uitgebreid verhaal over vastgoedadviseurs. De redactie keek daarbij naar de totale waarde van de vastgoedtransacties waar zij het afgelopen jaar bij betrokken waren. De top 3 bestaat uit Cushman & Wakefield, Capital Value en BMV Bedrijfsmakelaars (Dynamics). Wel een kanttekening: CBRE, JLL en Colliers staan niet in de lijst, omdat zij geen gegevens wilden verstrekken.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Heb je geld nodig voor je pand of een nieuw bouwproject? De bank is allang niet meer het enige loket voor het financieren van vastgoed.

Deze aflevering in het kort:
⇨ De rol van banken bij de financiering van vastgoed
⇨ ING voorziet een zonniger 2024
⇨ Nederlanders kampioen thuiswerken

Met de komst van alternatieve aanbieders is het kredietlandschap de laatste jaren flink veranderd. Er valt voor ondernemers en beleggers dus steeds meer te kiezen. Hein Wegdam is directeur van ING Real Estate Finance Banking en in die rol verantwoordelijk voor mid-mkb en grootzakelijk. Met hem bespreken we rol van banken bij het financieren van vastgoed. Hij benadrukt dat de bank er ook wil zijn voor kleinere projecten. Denk aan een ondernemer die zijn pand wil overnemen van de verhuurder.

Meer positieve signalen

Ondanks de gestegen rente, wordt het vastgoedloket bij ING nog steeds goed bezocht. Dit gaat om aanvragen voor woningbouw, kantoren, logistiek en reguliere bedrijfspanden. 'Na een terugval in 2023, zien we nu weer positieve signalen. Er zijn de laatste maanden weer meer transacties', aldus Wegdam. Ook neemt de interesse voor het verduurzamen van bedrijfspanden toe, mede door de toegenomen regelgeving op dit gebied.

Thuiswerken erg populair

Maarten bespreekt de resultaten van een onderzoek over thuiswerken. Daar blijkt ons volkje heel bedreven in. Iets meer dan de helft van de Nederlanders werkt weleens thuis en daarmee zijn we Europees koploper. Toch ziet hij nog steeds voldoende behoefte aan goede kantoorhuisvesting, omdat de meeste bedrijven nu eenmaal willen dat medewerkers elkaar blijven zien.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor de één is het een kwestie van een beetje extra luxe, de ander ziet het vooral als een slimme belegging. Een tweede huis in het buitenland blijkt nog steeds populair.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Een tweede huis over de grens
⇨ De Second Home Beurs in Utrecht
⇨ Maarten de Gruyter was op de Mipim

Een appartementje aan de Spaanse kust. Een villa op het Franse platteland. Of een woning niet ver van een skipiste in Oostenrijk. Een tweede huis over de grens heb je in allerlei smaken. Maar los van de luxe, rendeert zo’n investeringen eigenlijk nog? Die vraag stellen we aan Peter Antonissen van Sparcs Leasure Development. Dat bedrijf ontwikkelt vakantiehuizen in het buitenland, van Portugal tot Tjechië. 

Second Home Beurs

Sparcs is één van de standhouders op de Second Home Beurs in Utrecht, die deze week weer wordt georganiseerd. Duizenden Nederlanders komen hiernaartoe, om zich te laten voorlichten over een tweede woning in het buitenland. De groep geïnteresseerden is volgens Antonissen grofweg te verdelen in drie groepen: mensen die er vaak bivakkeren, mensen die het deels willen verhuren en mensen die echt voor het rendement gaan. Dat bungelt volgens hem meestal rond de 5 procent, iets wat overigens ook afhangt van de hoeveelheid dagen waarop je er zelf wilt bivakkeren.

De Mipim

Maarten de Gruyter is op de Mipim geweest, in Cannes. Hij proefde er iets meer enthousiasme dan vorig jaar. Wel hekelt hij de afwezigheid van Nederlandse steden, die tijdens deze editie niet vertegenwoordigd waren in een Holland Metropole-stand. Maarten sprak er met diverse vastgoedprofessionals over het Nederlandse investeringsklimaat. Zijn belangrijkste vraag: hoe krijgen we de buitenlandse beleggers weer terug naar Nederland?

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe bescherm je een stad aan de kust tegen grote stormen en opkomend water? Nu het klimaat aan het veranderen is, wordt die vraag steeds relevanter. 

Deze aflevering in het kort:
⇨ Jakarta is aan het verzakken
⇨ De waterproblemen in Miami
⇨ De stormvloedkering in New York

Piet Dircke is global advisor Climate Adaptation bij Arcadis. Het bedrijf is op tal van plekken in de wereld betrokken bij watervraagstukken. In Nederland hadden we in januari nog last van natte voeten. Maar er zijn steden in de wereld waar de situatie pas echt nijpend is. Daar is het simpelweg wachten op het moment waarop de boel onder water komt te staan. 

> Luister ook: wat doen overstromingen met de waarde van je huis of bedrijfspand?

Jakarta is zo’n noodgeval, daar zakt de bodem met 25 centimeter per jaar. Ook in Miami is de situatie nijpend. De stad is gebouwd op poreus kalksteen. Bij hoge waterstanden komt  het water soms al midden in de stad via straatputten omhoog. ‘De Hollandse oplossingen zoals dijken en stormvloedkeringen helpen hier niet’, vertelt Dircke. Ondertussen wordt er in deze regio volop doorgebouwd. Verder vertelt hij over het deltaplan van Arcadis in Manhatten.

> Luister ook: Deze Nederlander bouwt aan een klimaatbestendig New York

Meer hypotheekaanvragen

Maarten de Gruyter vertelt over het aantal hypotheekaanvragen door starters. Dat waren er de afgelopen maand opvallend veel, blijkt uit cijfers vanDe Hypotheekshop. In vergelijking met een jaar eerder was het aantal aanvragen 30 procent hoger. Ook wordt er in diverse regio’s alweer volop overboden.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er klinkt steeds meer weerstand tegen de bouw van grote distributiecentra. Nederland verdoost, wordt er gezegd. Is dat vooral een onderbuikgevoel of gaat het hier om een serieus probleem?

Deze aflevering in het kort:
⇨ Verdozing, een frame of probleem?
⇨ Het clusteren van distributiecentra
⇨ Vraag naar kantoren structureel minder

Distributiecentra zijn lelijk, passen niet in het landschap, nemen veel te veel ruimte in en voegen economisch weinig toe aan de BV Nederland. Het publieke sentiment over logistieke kolossen in ons land is niet bepaald positief. Dit sentiment doen kantelen is één van de doelstellingen van netwerkorganisatie Dilas. Voorzitter Tim Runhaar wil ‘feit en fictie’ van elkaar scheiden, door meer kennis over de sector te verspreiden. ‘Distributiecentra zijn heel zichtbaar’, zo vertelt hij. ‘Maar ze nemen bij elkaar opgeteld maar een heel klein deel in van het Nederlandse landschap.’

Oplossingen voor het volle stroomnet

Een ander belangrijk agendapunt voor Dilas is netcongestie. De bouw van nieuwe bedrijventerreinen en logistieke centra loopt door de files op het stroomnet vertraging op. Off-grid oplossingen zijn volgens Runhaar nodig om dit probleem te tackelen. Schiphol Trade Park noemt hij als één van de voorbeelden. Daar zorgen 20.000 zonnepanelen en twee grote container-batterijen ervoor dat het terrein zich grotendeels zelf kan bedruipen wat de energiebehoefte betreft. 

> Luister ook: Dit betekent het volle stroomnet voor de vastgoedmarkt

De kantorenmarkt

Verder hebben we het over de kantorenmarkt. Volgens een nieuw rapport van vastgoedadviseur JLL daalde de vraag naar kantoren in 2023 met gemiddeld 31 procent. In sommige steden gaat het zelfs om een daling van 60 procent. JLL stelt dat de vraag naar kantoren de komende jaren structureel minder wordt, een direct gevolg van thuiswerken. Maarten de Gruyter wijst erop dat de leegstand nog steeds laag is. ‘De vraag naar duurzame kantoorgebouwen op goed bereikbare plekken in grote steden blijft de komende jaren onverminderd groot.’

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De markt voor kantoren, winkels en logistieke centra lijkt behoorlijk op slot. Het aantal transacties is sinds de financiële crisis in 2008 niet zo laag geweest. En dat merken ze ook bij Cushman & Wakefield.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Annelou de Groot, Cushman & Wakefield
⇨ De markt voor commercieel vastgoed
⇨ Politici, vergeet de inflatie niet|

Annelou de Groot is de CEO van Cushman & Wakefield Nederland. Het aantal transacties in kantoorvastgoed lag in 2023 zelfs 65 procent lager dan een jaar eerder, zo vertelt ze. De gestegen rente ziet ze als grootste boosdoener. ‘Daarnaast worden we in Nederland een beetje afgestraft voor de marktomstandigheden in wereldsteden als Londen en New York. Daar neemt de leegstand toe, waardoor internationale beleggers deze asset class nu mijden.’ Ze verwacht dat de situatie tegen het einde van dit jaar weer iets zal verbeteren.

Strategisch adviseur

De Groot is al ruim 20 jaar werkzaam in het vastgoed. Ze zwaait sinds negen maanden de scepter bij Cushman & Wakefield in Nederland. Dit bedrijf telt ruim 50.000 medewerkers, verspreid over zo’n 400 kantoren en 60 landen. Het is wereldwijd één van de grootste strategische adviseurs in commercieel vastgoed. De Groot noemt haar branche teveel deal-driven. Mede daarom heeft ze de bedrijfsvoering op haar kantoor in korte tijd getransformeerd van ‘aparte zuilen naar integrale teams waar klanten terecht kunnen voor al hun vragen’. 

Woonlasten en inflatie

Maarten de Gruyterwindt zich intussen op over politici die roepen dat huurprijzen zo hoog zijn. ‘Ze vergeten de inflatie er voor het gemak even bij. Als alle kosten omhoog gaan, waarom zouden de huurprijzen dan gelijk moeten blijven?’ zo vraagt hij zich af. Verder wijst hij erop dat Nederlanders in vergelijking met bewoners van andere landen nog steeds relatief weinig geld kwijt zijn aan woonlasten.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

EDGE Technologies was één van de eerste vastgoedontwikkelaars in Europa die een net zero routekaart opstelde. De vrouw die deze strategie vorm moet geven is Anja Köhler.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Hoe je net zero bouwt
⇨ De duurzame ambities van EDGE
⇨ De Jonge komt nu met doorbouwfaciliteit

Gebouwen zonder gasaansluiting. Grotendeels gemaakt van materialen die biobased zijn of in ieder geval milieuvriendelijk, supergoed geïsoleerd en voorzien van slimme energie-opslagsystemen. Bij EDGE Technologies liggen er tegenwoordig alleen nog maar dit soort gebouwen op de ontwerptafel. 

Gebouwen blijken CO2-aanjager

Hoe ontwikkel je net-zero? Dat is de vraag die in deze aflevering centraal staat. De bouw- en vastgoedsector moet van ver komen om de eigen CO2-uitstoot terug te brengen. Als we de hele levenscyclus van gebouwen beschouwen, dan gaat het om een mondiaal percentage van bijna 40 procent. Dit gaat onder meer om het gebruik van bouwmachines en het productieproces van bouwmaterialen zoals staal, cement en glas.

Experimenteren met duurzaam beton

De wetgever kan volgens Anja Köhler een handje helpen door sneller nieuwe bouwtechnieken toe te staan. Als voorbeeld noemt ze het testen van duurzamer beton, dat door regelgeving nog niet overal mag worden toegepast. Eén van de duurzame bouwprojecten die EDGE Technologies nu ontwikkelt is Oopen in Utrecht. Dit wordt een 105 meter hoge toren op het Jaarbeursplein met een klimwand, nachtclub, dakterras en plek voor ruim 3.000 fietsen. Köhler legt uit wat de uitdagingen zijn om dit pand klimaatneutraal op te leveren.

Een doorbouwfaciliteit

Maarten de Gruyter vertelt over het aangepaste wetsvoorstel van minister Hugo de Jonge om projectontwikkelaars te helpen. Met de nieuwe doorbouwfaciliteit kunnen zij sneller starten met nieuwe woningbouwprojecten, ook als de beoogde 70 procent verkochte woningen nog niet gehaald is. Zo'n driekwart van de circa 1,2 miljard euro hiervoor moet bij commerciële kredietverstrekkers vandaan gehaald worden. Maarten ziet hierin het zoveelste bewijs dat de overheid niet zonder marktpartijen kan.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van een aanbouw aan de voorzijde tot een extra verdieping erop. En van een nieuwe woonwijk tot de renovatie van een markant gebouw in de binnenstad. De welstandscommissie kijkt graag even mee.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Hoe de welstandscommissie opereert
⇨ Vergunningsvrij bouwen
⇨ De middenhuurregeling

Hoe komen de mensen in een welstandscommissie eigenlijk tot hun besluit? Daarover gaat het deze week in Vastgoed Gezocht. Te gast is Robert Winkel, voorzitter van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Amsterdam. Vrijwel elke gemeente heeft een welstandscommissie, met mensen die het nodige weten over ruimtelijke kwaliteit, bouwkunst en het culturele belang van de gebouwde omgeving. 

Onafhankelijke commissieleden

Een welstandscommissie, in Nederland ook bekend als de commissie Ruimtelijke Kwaliteit, speelt een cruciale rol in het stedenbouwkundig proces door toe te zien op de esthetische kwaliteit van bouwprojecten en de openbare ruimte. Deze onafhankelijke commissie beoordeelt bouwplannen van zowel particulieren als bedrijven op hun visuele en esthetische impact op de omgeving, gebaseerd op de welstandscriteria die zijn vastgelegd in de welstandsnota van de betreffende gemeente.

Karakter van de omgeving

De belangrijkste taak van een welstandscommissie is de beoordeling van een bouwplan. De leden onderzoeken of die voldoet aan de esthetische normen en richtlijnen die zijn opgesteld door de gemeente. ‘Zo moeten bouwwerken bijdragen aan de harmonie en het karakter van de omgeving’, aldus Robert Winkel. Het advies is vaak bindend voor het wel of niet verlenen van de bouwvergunning. Natuurlijk willen we graag weten hoe deze adviezen tot stand komen en op welke manier de onafhankelijkheid van de commissie gewaarborgd blijft.

De wet middenhuur

Het wetsvoorstel Betaalbare huur is afgelopen week door Hugo de Jonge naar de Tweede Kamer gestuurd. Te hoge huren in het middensegment worden aan banden gelegd en de positie van huurders beter beschermd. Maarten de Gruyter is het er niet mee eens en legt nog één keertje uit waarom dit volgens hem verkeerd gaat uitpakken.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hugo de Jonge moet deze week alle zeilen bijzetten om zijn middenhuurregeling nog te redden. Het plan dreigt te stranden in de Tweede Kamer.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Een analyse van de Nederlandse woningmarkt
⇨ Wat Coen Teulings van de middenhuurregeling vindt
⇨ De problemen met commercieel vastgoed in de VS

Met econoom Coen Teulings, oud-directeur van het CPB, praten we over de Nederlandse woningmarkt. Hij is erg kritisch op het plan van minister De Jonge om de huren te reguleren. Volgens Teulings stellen beleggers hun investeringen in Nederlandse huurwoningen uit. Ze vrezen voor nog meer politieke inmenging en mogelijke beperkingen op huurstijgingen. De reputatieschade die de Wet betaalbare huur veroorzaakt, moeten we volgens hem dan ook niet onderschatten.

Woningcrisis

Teulings wind er geen doekjes om: de woningcrisis noemt hij onoplosbaar. Dat heeft volgens Teulings vooral te maken met de bouwkosten in Nederland. 'Je praat al snel over 2.500 euro per vierkante meter. In grote delen van Nederland zijn de woningprijzen lager dan dit bedrag. Daar kun je dus nooit rendabel bouwen. Dat is een heel ingewikkelde boodschap', aldus Teulings.

Ook vindt hij dat er in Nederland veel te grote woningen worden gebouwd. In steden als Amsterdam en Utrecht is volgens hem juist veel behoefte aan studio’s van slechts 30 vierkante meter. 'Die zouden als warme broodjes over de toonbank gaan. Waarom bouwt de gemeente Amsterdam woningen die minstens 70 vierkante meter zijn?', vraagt Teulings zich hardop.

Commercieel vastgoed in De Verenigde Staten

Maarten de Gruyter is in het buitenland, zijn nieuwbakken collega Jason Blackmore is deze week co-host. Hij refeert naar een artikel uit The Financial Times, over commercieel vastgoed. De sector heeft sinds het uitbreken van de coronacrisis te maken met lagere bezettingsgraden en beschikt om die reden over minder geld om leningen te betalen. Dat leidt tot financiële problemen als er moet worden geherfinancierd. Zo maakte de regionale bank NYCB afgelopen week bekend dat het 185 miljoen dollar verlies bekend op twee vastgoedleningen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jarenlang werden overal in China woontorens gebouwd en winkelcentra uit de grond gestampt. Nu dreigt de boel finaal uit de rails te lopen.

Het doek is namelijk gevallen voor Evergrande, de grootste projectontwikkelaar van China. Een rechtbank in Hongkong heeft vandaag de stopzetting van alle activiteiten van het bedrijf bevolen. Het lukte Evergrande niet om voor de deadline een degelijk reorganisatieplan te presenteren.

Deze beslissing heeft mogelijk grote gevolgen voor de Chinese vastgoedmarkt, die toch al in een diepe financiële crisis verkeert. Evergrande heeft omgerekend zo’n 276 miljard euro aan schulden en werd de afgelopen jaren het symbool van deze vastgoedcrisis. Eenvoudig zal de ontmanteling van het bedrijf overigens niet worden. Veel projecten worden beheerd door lokale Chinese entiteiten en voor een curator uit Hongkong is het lastig om daar controle over te krijgen.

Anouk Eigenraam en Teeuwe Mevissen

Wat is de impact van dit besluit en hoe heeft het zover kunnen komen? Die vragen leggen we voor aan Teeuwe Mevissen, Senior Macro Strateeg bij RaboResearch Global Economics & Markets, en China-correspondent Anouk Eigenraam. Het ontmantelen van Evergrande is nog niet hetzelfde als een faillissement, maar volgens Mevissen is het over en uit voor het bedrijf. Eigenraam bezocht de afgelopen jaren diverse nieuwe woonwijken in China, waar jaren na de oplevering nog steeds niemand woont. Ze legt uit hoe dat heeft kunnen gebeuren en waarom veel gewone Chinezen daar de dupe van zijn.

‘Het is in China heel normaal dat je al een hypotheek verkoopt aan mensen, die al een aanbetaling doen van 30 tot 40 procent’ vertelt Eigenraam. ‘Dan is er nog geen steen gelegd. Mensen kopen als het ware een optie op een huis, maar komen in de problemen als een ontwikkelaar failliet gaat en hun nieuwe woning nog niet is afgebouwd.’

Maarten als nieuwe minister?

In het nieuwsoverzicht gaat het deze keer over een opmerkelijke cover van de nieuwste editie van PropertyNL. Maarten de Gruyter wordt daar getipt als mogelijke opvolger van Hugo de Jonge. Zou hij daar iets voor voelen? 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

REB projects koopt oude panden in de binnenstad en renoveert die tot appartementen en luxe werklocaties. De trage vergunningsprocedures zijn een risico voor de businesscase van het bedrijf.

'Het is nagenoeg niet mogelijk om een 100 procent complete vergunningsaanvraag in te dienen', vertelt directeur Jeroen van Els. 'Er is namelijk geen lijst waarop staat waar je precies aan moet voldoen.' Maarten de Gruyter herkent dit en heeft het over micromanagement bij lokale overheden. Met het nieuwe initiatief We Care Living wil REB Projects dit probleem tackelen. De ontwikkelaar zet daarvoor modulaire woningen voor het middensegment in die bij het te ontwikkelen project worden neergezet. Als de vergunningen eenmaal binnen zijn, krijgen deze tijdelijke woningen een plekje in het eindontwerp.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het hoge water van de afgelopen weken zet de discussie over Nederlands vastgoed weer op scherp. Hoe maken we nieuwe woningen klimaatbestendig en wat doen overstromingsrisico’s met de waarde van gebouwen?

Deze vragen leggen we voor aan Maarten Kleinhans. Hij is professor Fysische Geografie aan de Universiteit Utrecht en met name gefocust op kusten en delta's. Situaties zoals in Deventer, Marken en Volendam gaan we de komende jaren veel vaker zien, zo vertelt hij. En daarom moet er volgens hem veel kritischer gekeken worden naar nieuwbouwprojecten in laaggelegen polders. In diverse gemeenten liggen daarvoor concrete plannen op tafel, bedoeld om de woningnood aan te pakken. Kleinhans vindt dat de landelijke overheid dit dossier naar zich toe moet trekken.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De komende jaren wil het kabinet er minimaal 60.000 betaalbare studentenwoningen bij. Dat staat in een actieplan dat in het najaar van 2022 werd gepubliceerd.

De praktijk blijkt echter weerbarstig. Studentenhuisvesters lopen tegen ongeveer dezelfde problemen aan als reguliere projectontwikkelaars en krijgen hun businesscase niet rond. Dat vertelt Anneleen Lagae, voorzitter van de stichting DUWO. Met meer dan 33.000 studentenkamers zijn zij één van de grotere spelers in dit segment. Tel je alle concrete plannen die nu op tafel liggen bij elkaar op, dan zijn er rond 2030 slechts 20.000 nieuwe studentenkamers bij gekomen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Gevraagd: vastgoedspecialist. Ambitieus, liefst met ervaring en geen negen tot vijf mentaliteit. 

Maar ja, waar halen bouwbedrijven, projectontwikkelaars en overheden al die nieuwe vastgoedprofessionals eigenlijk vandaan? In deze eerste aflevering van het nieuwe jaar gaan we in gesprek met twee jonge talenten. Brent Wubben is aanvoerder bij Fresh, het landelijke netwerk voor vastgoedstudenten. Maaike Gosselaar zit SHS voor, een vastgoedontwikkelaar uit Delft die gerund wordt door studenten. Zij vertellen over hun activiteiten, opleiding en baankansen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Office Winhov werd onlangs uitgeroepen tot architectenbureau van het jaar. Jan-Peter Wingender is één van de oprichters.

De bouwkunstenaars zijn onder meer betrokken bij de renovatie van het Centraal Station van Nijmegen en het Pillows hotel in het Amsterdamse Oosterpark. In Nederland staan tienduizenden gebouwen die verouderd raken. Van scholen tot kantoren, woningen en bedrijfspanden. Opknappen blijkt onderaan de streep vaak de duurdere optie en toch zien ze bij Office Winhov de sloopkogel vaak niet als beste oplossing. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zo’n 1 miljoen Nederlanders verdienen eigenlijk te veel voor sociale huur, maar kunnen geen hypotheek afsluiten voor een eigen woning. Cokopen wil dat probleem oplossen.

Het gaat om mensen met een bruto huishoudinkomen van 44.000 tot 75.000 euro. Voor hen wordt een zogeheten Betaalbaar Wonen Coöperatie opgericht, vertelt Bart Hartman die het concept bedacht. Zij sluiten bij de stichting Cokopen twee contracten af: een huurcontract en een lidmaatschapscontract. Dat tweede contract geeft recht op een uitkering als ze de huurwoning na een paar jaar verlaten. Met dat spaarpotje neemt de kans op een hypotheek aanzienlijk toe.  

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De kantorenmarkt kwam tot stilstand, de rente liep op en door de aangepaste box 3-regeling daalde de rendementen voor kleine beleggers. 

In deze speciale podcast van Mogelijk Vastgoedfinanciering gaat Maarten Bouwhuis met twee deskundigen in gesprek over de belangrijkste trends en ontwikkelingen van het afgelopen vastgoedjaar. Was er alleen maar slecht nieuws? Nee, gelukkig niet. Zo zien onze gasten ook in deze uitdagende markt nog steeds de nodige kansen. Aan liquiditeit is namelijk geen gebrek. 

Te gast zijn:
- Philip Zwart, co-auteur van Basisboek Vastgoedfinanciering, Senior Director bij CBRE Debt & Structured Finance.
- Tom Berkhout, hoogleraar Real Estate aan Nyenrode Business University.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Nederland zijn zo’n 3400 bedrijventerreinen. Bijna de helft van het totale gasgebruik en een derde van de elektriciteit in Nederland wordt hier verbruikt. 

Voldoende potentieel om te vergroenen, zou je denken. Toch blijkt het nog geen walk in the park, vertelt Richard Kleefman. Hij is van PVB, het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen. Zo lopen ondernemers die hun pand en productieprocessen willen vergroenen onder meer tegen het volle stroomnet aan. Op Tholen hebben bedrijven de handen nu ineen geslagen. Zij gaan hun stroomverbruik bundelen en kruipen samen achter één elektriciteitsmeter.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Job Dura is één van de bekendste bouwondernemers van Nederland. Met de CEO van Dura Vermeer bespreken we de belangrijkste ontwikkelingen in zijn sector. 

Dit gaat onder meer over de stokkende productie van nieuwbouwwoningen, verduurzamen en de businesscase van nieuwe bedrijfspanden. Dura hekelt met name de onvoorspelbare overheid, die voortdurend met nieuwe maatregelen komt om de woningmarkt onder controle te krijgen. Deze overregulering leidt volgens hem tot onzekerheid voor grote bouwbedrijven en vastgoedinvesteerders. Het verkorten van vergunningstrajecten ziet hij als één van de belangrijkste instrumenten om de bouw een forse impuls te geven.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Veel Nederlanders zagen de afgelopen jaren in een vakantiewoning een mooie bestemming voor hun spaargeld. Maar geldt dat nog steeds, nu de rente veel hoger ligt en de fiscale spelregels zijn veranderd?

Ga maar na. De overdrachtsbelasting werd verhoogd naar 10,4% en door aanpassingen in box 3 moet je als eigenaar meer aan de fiscus afdragen. Bij EuroParcs zien ze in ieder geval duidelijk een andere markt dan enkele jaren geleden. Niet het rendement, maar eigen gebruik is voor veel mensen inmiddels het belangrijkste argument om hun geld in een recreatiewoning te steken. Martin de Boer leidt het verhuurteam van EuroParcs. Het bedrijf heeft in Nederland, België, Oostenrijk en Duitsland zo’n 12.000 vakantiewoningen in de portefeuille.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Al bijna twee jaar probeert Hugo de Jonge de vastgelopen woningmarkt weer op de rails te krijgen. 

In deze periode werden veel nieuwe maatregelen gelanceerd. Van een zelfbewoningsplicht tot een doorbouwfonds en de Wet betaalbare huur. Hoe kijkt de minister terug op zijn periode als bewindsman in dit moeilijke dossier? Hij wil de regie pakken in het repareren van de woningmarkt, terwijl projectontwikkelaars en vastgoedbeleggers juist wijzen op de negatieve effecten van meer regulering. Vandaag kwam de Raad van State met kritiek op de Wet betaalbare huur. Toch wil De Jonge aan deze controversiële maatregel blijven vasthouden.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De vastgelopen woningmarkt is hét thema van deze verkiezingen. In deze aflevering praten we met de politiek, de wetenschap en de markt.

Centrale vraag: hoe krijgen we de vastgelopen woningmarkt weer aan het rollen? Aan tafel zitten D66-politicus Faissal Boulakjar, hoogleraar Housing Systems aan de TU Delft Peter Boelhouwer en Maarten de Gruyter. Hij vertegenwoordigt in deze aflevering de markt. Zo ongeveer alle onderwerpen komen aan bod: van optoppen tot de roep om betaalbare woningen, de businesscase van nieuwbouwprojecten en de roep om meer overheidsregie.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is op veel kantoren steeds rustiger. En hoewel met met de leegstand nu nog ontzettend meevalt, gaat dat de komende jaren wel veranderen. 

CBRE verwacht dat de vraag naar kantoorruimte in Nederland verder afneemt, naar een leegstandspiek van 10,7 procent in 2028. Sebastiaan van Nimwegen is van CBRE en legt uit wat dit onder meer betekent voor vastgoedbeleggers. Samen met Jason Blackmoore (net weg bij G&S) kijken we naar de belangrijkste verschuivingen in de kantoremarkt tot 2030. Waar er leegstand zal optreden, waarom locatie steeds belangrijker wordt en hoe dat ideale kantoor er uitziet. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je hebt gedoe met je huurder. Over de huurprijs, het onderhoud of de servicekosten bijvoorbeeld. Who you gonna call? De Huurcommissie.

Al ruim 100 jaar lang treedt de Huurcommissie op als een rechtbank voor de huursector. Voorzitter Asje van Dijk vertelt dat huurders en verhuurders hen steeds vaker weten te vinden bij een geschil. Afgelopen jaar gebeurde dat zo'n 12.000 keer. Verwacht wordt dat dit aantal de komende jaren naar 20.000 stijgt, iets dat onder meer het gevolg is van de nieuwe middenhuurregels. Hij legt uit hoe een uitspraak tot stand komt. Wat verder opvalt? Bij veel zaken die particuliere verhuurders aanspannen, worden zij in het ongelijk gesteld. Hoe dat komt, hoor je in deze aflevering.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederlandse zorgorganisaties hebben een omvangrijke vastgoedportefeuille, van circa 100 miljoen vierkante meter. En daar blijkt verrassend veel plek om woningen te bouwen.

Het gaat onder meer om GGZ-instellingen en verzorgingshuizen voor ouderen. Op veel van dit soort ruim opgezette terreinen staan er gebouwen leeg, deels omdat de zorg tegenwoordig op een andere manier wordt georganiseerd. Arnold Eisses is werkzaam als vastgoedadviseur van RYSE en schat het potentieel op deze terreinen op minimaal 10.000 woningen. Met de opbrengsten kunnen de zorginstellingen hun eigen vastgoedportefeuille verbeteren.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Samenwonen betekent afspraken maken. En niet in de laatste plaats over het huis en eventueel een bedrijfspand dat één van de partners in bezit heeft.

Gebeurt dit niet of onvoldoende? Dan kunnen er vervelende situaties ontstaan als het stel besluit om uit elkaar te gaan. Of erger nog: één van beide komt te overlijden. Niet zelden ontstaat er dan ruzie over de woning of een erfenis. In deze aflevering gaat het over estate planning, de afspraken die je maakt over vermogensverdeling. In veel gevallen speelt vastgoed daarbij een grote rol. Te gast is financieel planner Leo Brunt van Van Meerwaerde.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Groen in plaats van grijs. Natuurinclusief bouwen wordt steeds meer de norm en toch blijkt het nog best lastig om daar een goeie businesscase mee te bouwen. 

Van wonen tot werken, sporten, produceren, de energievoorziening en ons transport; in de beperkte ruimte die we in Nederland hebben, legt de natuur het meestal af tegen grote vastgoedbelangen. Dat kan anders, stelt Mark Bode van Rebel Group. Hij adviseert overheden en vastgoedpartijen over natuurinclusieve bouwprojecten en legt uit wat daarvoor nodig is. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Te koop: een villa met ruime oprijlaan, state of the art keuken, acht slaapkamer, vijf badkamers, een ondergrondse wijnkelder, zwembad in de tuin en dat alles op een perceel van twee voetbalvelden.

Dit soort kapitale woningen vind je doorgaans niet op Funda, vertelt Kenneth Alting. Hij is de mede-eigenaar van Holders Alting, een high end makelaar uit Brabant. Het kopen en verkopen van huizen in dit segment blijkt vooral een kwestie van het juiste netwerk activeren. De makelaar krijgt regelmatig te maken met charlatans. Zij claimen interesse in een villa, maar hebben daar helemaal het geld niet voor. Zijn collega Wessel Wiersma schuift ook aan en vertelt over de verkoop van vakantievilla’s in Spanje.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Geef elk dorp er een straatje bij, met kant-en-klare woningen uit de fabriek. Volgens het Economisch Instituut voor de Bouw is dat een manier om de woningnood tegen te gaan.

Bij Van Wijnen hebben ze die handschoen opgepakt. Het bouwbedrijf heeft een onderzoek laten uitvoeren waaruit blijkt dat het overgrote merendeel van de Nederlanders dit ziet zitten. Er zijn ongeveer 2.500 dorpen in Nederland, overal 30 huizen erbij zorgt voor een woningtoename van 75.000. Met de zogeheten Snel Thuis-aanpak wil het bedrijf zo'n straatje binnen een jaar gerealiseerd hebben. Onderdeel van die aanpak is de kant-en-klare woning. Van Wijnen opende eerder al een prefab-fabriek in Heerenveen, dat op termijn 4.000 woningen per jaar kan leveren. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met zo’n 28.000 woningen is Vesteda een grote speler in de Nederlandse huurmarkt. Rentes en regulering zetten het verdienmodel onder druk.

Te gast is CEO Gert-jan van der Baan, tevens de voorzitter van de Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed. Door de strengere regels voor de huursector wordt deze markt voor grote beleggers minder aantrekkelijk. Hij pleit daarom voor meer bouwen in plaats van meer regulering. Gemeenten moeten volgens hem subsidies krijgen om te zorgen voor meer bouwlocaties.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat Google Analytics betekent voor het internet, kun je met slimme camera’s doen in gebouwen. Door data te verzamelen krijg je inzicht in de manier waarop je pand gebruikt wordt. 

En dat is superhandig, stelt Rishi Lodhia. Hij is de oprichter van Eagle Eye Networks, het grootste camera cloud-platform ter wereld. Zo zien vastgoedeigenaren bijvoorbeeld altijd hoeveel mensen er binnen zijn en welke looplijnen ze gebruiken. Met zijn nieuwste bedrijf Rhino wil Lodhia door middel van deze technologie energiebesparing teweeg brengen. In een verlaten ruimte hoeft immers het licht niet te branden en kan de thermostaat een standje lager. Maarten de Gruyter windt zich intussen op over een vastgoedbeurs in Saudi-Arabië, waar ook Nederlanders naartoe gaan.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Leegstaande panden worden regelmatig het doelwit van diefstal en vandalisme. En op een dag blijkt plotseling de deur gebarricadeerd en hebben krakers er hun matras neergelegd.

Jeroen van de Coolwijk is de eigenaar van Vastgoedbeschermer. Zijn bedrijf wordt door vastgoedeigenaren ingeschakeld om dit soort toestanden te voorkomen. Hij zorgt voor leegstandsbeheer door er tijdelijke bewoners in te huisvesten. Het gaat zowel om leegstaande woningen als kantoren. Ondanks de woningnood komt leegstand in Nederland nog steeds veel voor. Zo waren er in 2022 maar liefst 60.000 panden die langer dan een jaar leegstonden.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Naar de 100.00 nieuwbouwwoningen per jaar, was nog niet zo lang geleden het doel. Maar dat is een ambitie die alsmaar verder uit zicht raakt, nu er steeds minder nieuwbouwvergunningen worden uitgegeven.

Maarten van Duijn is directeur Vastgoed bij Heijmans. Het bouwbedrijf verkoopt dit jaar minder woningen dan verwacht, met name door de gestegen hypotheekrente en opgelopen bouwkosten. Wel ziet Van Duijn dat de betaalbaarheid van nieuwbouwhuizen langzaam maar zeker weer aan het verbeteren is. Het bedrijf pleit voor meer woningbouw in weilanden. Dat is volgens Heijmans nodig om de aantallen omhoog te krijgen en zo iets te doen tegen de woningnood in ons land.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het stroomnet raakt alsmaar voller en dat merken projectontwikkelaars, aannemers én ondernemers die hun pand willen uitbreiden of verduurzamen.

Het zat er al een tijdje aan te komen: het stroomnet gaat in grote delen van ons land op slot. Bedrijven krijgen van de regionale netbeheerders geen nieuwe aansluiting of uitbreiding op het net. Dat heeft grote gevolgen voor de bouw van nieuwe woonwijken en de uitbreiding van bedrijfsterreinen. Marlies Visser is de Chief Operating Officer van Alliander en vertelt hoe het zover heeft kunnen komen. Ze roept gemeenten en ontwikkelaars die nieuwe bouwprojecten plannen op om meteen met de netwerkpartner om tafel te gaan.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het kabinet is gevallen. Vastgoedbeleggers, projectontwikkelaars en aannemers vragen zich af wat de gevolgen zijn voor de woningmarkt.

Zo is er bijvoorbeeld de middenhuurregeling. De plannen liggen al even op tafel, maar zijn nog niet door de Tweede Kamer geloodst. Ook de nieuwe huisvestingswet is plotseling weer onzeker geworden, omdat de Eerste Kamer daar nog over moet stemmen. En wat gebeurt er met de stikstofdiscussie? Peter Boelhouwer is hoogleraar Housing Systems aan de TU Delft en vertelt dat hierover pas aan het einde van deze maand beslissingen worden genomen. Verder peilen we de reacties van Vastgoed Belang, de Neprom en gedeputeerde in Zuid-Holland, Anne Koning. Zij maakt zich onder meer zorgen over de uitvoerbaarheid van de woondeals die het kabinet heeft afgesloten.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zonnepanelen die als gevelmateriaal of dakpannen in het gebouw zijn verwerkt. Het is relatief nieuw, het is duurzaam, maar nog wel kostbaar. 

Building Integrated PhotoVoltaics (BIPV) heet deze technologie. Of gewoon in het Nederlands gezegd: gebouw-geïntegreerde zonne-energie. Het wordt nog niet op grote schaal toegepast, maar de interesse groeit snel, vertelt Ralph Dankers van BIPV-world. Dat is een platform voor architecten en vastgoedeigenaren die zelf aan de slag willen met BIPV. Projectontwikkelaars hikken nog wel tegen de kosten aan, die schommelen zo tussen de 300 en 400 euro per vierkante meter.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

In je eigen woning heb je een wasmachine, gordijnen en stoelen nodig. De huurders van Elfi kunnen dit soort producten als abonnement afnemen.

Het concept is bedacht door Jasper de Rooij, die eerder naam maakte met Simpel. Dat telecombedrijf verkocht hij in 2020 aan T-Mobile. De Rooij was al langer actief als vastgoedinvesteerder en vond dat ook deze branche wel wat meer gerichte service kan gebruiken. Contact met huurders is er volgens hem alleen maar bij gedoe en dat moet anders. Klantgerichter vooral. Het bedrijf heeft inmiddels zo’n 100 woningen in beheer en een veelvoud daarvan nog in ontwikkeling.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Victor van Bommel, Cor van Zadelhoff en Maarten de Gruyter hekelen het vastgoedbeleid in Nederland. Meer reguleren werkt volgens hen alleen maar averechts.

En toch is dat wel wat woonminister Hugo de Jonge van plan is, zo bleek tijdens zijn openingsspeech op de Provada. Daarin vertelde hij onder meer dat de middenhuurregeling er gaat komen. 'We hebben de markt te lang z'n gang laten gaan en pakken nu de regie terug', aldus de minister. 'Opportunistisch gewauwel', zegt Maarten de Gruyter. Hij krijgt daarin bijval van Cor van Zadelhoff en Victor van Bommel van Orange Capital Partners. Deze aflevering komt vanaf de stand van Mogelijk Vastgoedfinanciering, op de Provada in de RAI Amsterdam.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland telt tienduizenden horecazaken. Van kleine cafés tot grote restaurants en pizzeria’s. Het is een domein in de vastgoedmarkt die zo zijn eigen dynamiek kent.

Koert van der Weerd is de oprichter van AW Horeca Adviesgroep. Hij begeleidt ondernemers en beleggers bij het aan- en verkoopproces van horecapanden. Wat deze markt bijzonder maakt, is dat er altijd een directe link is met de onderneming in het pand. Niet het aantal vierkante meters, maar de exploitatie bepaalt in grote mate de waarde van een pand. De huidige marktomstandigheden zijn volgens Van der Weerd verre van ideaal. Tienduizenden horeca-ondernemers worstelen met oplopende kosten en een nog uitstaande corona-schuld bij de fiscus.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dubai is al jarenlang een magneet voor vastgoedbeleggers uit de hele wereld. Van grote projectontwikkelaars die hotels neerzetten tot mensen die investeren in een appartement.

Hoe werkt dat eigenlijk? Wat is het te verwachten rendement? En - niet onbelangrijk - zijn er ook risico's? Dat vragen we aan Amir Raza van Dubai Invest. Als makelaar begeleidt hij Nederlanders die op zoek zijn naar vastgoed in het emiraat. Meestal gaat het hierbij om buy-to-let. Een relatief simpele woonstudio in een buitenwijk heb je al voor 150.000 euro. Een deel daarvan zul je in ieder geval in cash moeten afrekenen. 

Luister ook | Zo dealt een makelaar in New York

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer bedrijven willen verkassen naar een energiezuinig kantoor op een goed bereikbare locatie. Dat aanbod is echter schaars, zo blijkt uit de nieuwste sectoranalyse van NVM Business. 

De snel gestegen energieprijzen jagen deze ontwikkeling aan. Door de krappe arbeidsmarkt eisen medewerkers bovendien de beste werkplekken op goed bereikbare locaties. Minder energiezuinige gebouwen op onaantrekkelijke locaties raken hierdoor steeds meer uit beeld, vertelt Sander Heidinga. Hij is voorzitter van NVM Business en als partner verbonden aan KRK Makelaars. Zorgen zijn er over de nieuwbouw van kantoren. Door de gestegen rente en opgelopen bouwkosten maken vastgoedbeleggers even pas op de plaats.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer kerken in ons land zijn geen gebedshuis meer. In de iconische gebouwen vinden we nu een zorgcentrum, bierbrouwer, concertzaal of appartementencomplex.

Mascha van Damme is architectuur-historicus en mede-auteur van het boek ‘Kerkgebouwen: 88 inspirerende voorbeelden van nieuw gebruik’. Over een paar jaar staan er volgens haar zeker 3.000 kerken in Nederland leeg. Daar moet een andere bestemming voor worden gezocht. De oplossing wordt vaak gezocht in de bouw van appartementen, maar er zijn ook legio andere voorbeelden zoals een concertzaal, buurthuis, zorgcentrum of supermarkt. Belangrijke vraag die elke keer speelt: wie gaat dat betalen?

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is meer ruimte nodig voor nieuwe bedrijventerreinen. Anders komt de economische groei in de knel en loopt de energietransitie vast. Die oproep komt VNO-NCW en MKB Nederland.

Cees-Jan Pen is lid van de adviescommissie van de Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen. Hij noemt de oproep terecht, maar ook onvolledig. De werkgeversorganisaties pleiten voor zogeheten maakdeals, maar Pen ziet liever één integraal beleid voor ruimtelijke ordening waarin meer aandacht is voor bedrijvigheid en het verduurzamen van bestaande bedrijfsterreinen. In Den Haag is er volgens hem vooral aandacht voor de bouw van nieuwe woningen. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vastgoed is een kwestie van stenen stapelen. Tenminste, dat wordt vaak gezegd. Maar minstens net zo belangrijk is het creëren van een goede sociale infrastructuur.

Dit gaat over voorzieningen en het vinden van manieren waarop buren elkaar weten te vinden. Zo zorg je er als projectontwikkelaar of vastgoedbelegger voor dat nieuwe gebouwen en wijken gaan leven. Joan Ronner is de oprichter van Area of People, dat een platform heeft ontwikkeld waarmee bewoners elkaar beter weten te vinden. Op deze manier voelen zij zich meer thuis en zorgen ze beter voor het gebouw. Vastgoedontwikkelaars hebben hier volgens Ronner steeds meer oog voor. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Edward Kalisvaart had in Nederland nog nooit een huizenverkoop begeleid, toen hij tien jaar geleden als makelaar in New York aan de slag ging.

De Nederlander leidt een team van Keller Williams NYC. Wil je ergens in het centrum van deze stad een appartement kopen, dan moet je in ieder geval een flinke zak geld meenemen. Onder de miljoen koop je vrijwel niks meer. Wel blijkt de huizenmarkt in New York opvallend stabiel in vergelijking met andere steden in het land. Het kopen en verkopen van een woning gaat in de Verenigde Staten net even anders dan bij ons. Zo is er sprake van veel papieren rompslomp en wordt de aankoopmakelaar betaald door de verkoopmakelaar

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Veel particuliere vastgoedbeleggers zetten hun tweede huis te koop of denken daar in ieder geval serieus over na. Dat blijkt uit navraag bij makelaars en branchevereniging VastgoedBelang.

Het is het rechtstreekse gevolg van de box 3-maatregel, waardoor deze groep hun rendement ziet verdampen. Steven van Westerop is zo’n kleine vastgoedbelegger, die een paar woningen verhuurt voor zijn pensioen. Ook hij heeft zitten rekenen en concludeert nu dat het eigenlijk niet meer loont om de woningen aan te houden. En al helemaal niet als in 2024 de nieuwe maatregelen voor de middenhuur actief worden.

Jeroen Visser is de eigenaar van Puur Makelaars in Amsterdam. Hij begeleidt veel mensen die een tweede of derde woning hebben en krijgt dagelijks vragen over deze kwestie. Visser voorziet dat de particuliere verhuurmarkt in Amsterdam de komende jaren met 70% zal krimpen.

Vastgoed Gezocht komt deze keer vanaf de Dag van de Vastgoedfinanciering in Amsterdam, waar we zijn uitgenodigd door Mogelijk Vastgoedfinanciering.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het kabinet wil dat één op de drie nieuwe woningen voor ouderen geschikt worden, zodat ze eindelijk gaan doorstromen. Maar willen die ouderen dat zelf eigenlijk wel?

Dat Nederland snel vergrijst is allang geen nieuws meer. In 2040 zijn er naar verwachting zo’n 4,8 miljoen 65-plussers en die groep heeft specifieke woonbehoeften. Welke dat zijn, bespreken we met Cees van Boven. Hij is bestuursvoorzitter van Woonzorg Nederland, een landelijke woningcorporatie voor senioren. Eén van de woonvormen die zijn organisatie aan het ontwikkelen is, heet Stadsveteraan. Dit is een soort 'Friends-concept' waarbij senioren zelfstandig wonen, maar wel allerlei faciliteiten delen.

Luister ook | Beleggen in vastgoed op Bonaire

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat zijn specifieke kenmerken van een pand? Welke huurtransacties zijn er geweest? En wanneer werd het bestemmingsplan voor het laatst gewijzigd?

Vastgoeddata verzamelt informatie van ruim 400.000 panden en meer dan 1,3 miljoen eindgebruikers. Het bedrijf biedt die data aan projectontwikkelaars, taxateurs, banken en gemeenten. Zij gebruiken deze informatie onder meer bij het doen van deals en het vinden van potentiële huurders. Steven Ouwerkerk is directeur van Vastgoeddata en vertelt hoe het platform werkt en wat het bedrijf doet om de informatie actueel te houden.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een nieuwe woonwijk of bedrijventerrein, vijf meter onder NAP. Moeten we dat met de naderende klimaatverandering nog wel blijven doen?

We stellen deze vraag aan deltacommissaris Peter Glas, die de overheid adviseert over waterbeschikbaarheid en -veiligheid. Klimaatverandering zorgt voor nieuwe vraagstukken bij de ruimtelijke ordening van ons land. De zeespiegel gaat stijgen en er komen meer extreme regenbuien. Glas ziet dat provincies, gemeenten, aannemers en waterschappen steeds beter samenwerken bij de uitdaging om klimaatadaptief te bouwen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is crisis in de noodopvang voor vluchtelingen. Overal in het land worden hotels, oude kazernes, vakantieparken en leegstaande kantoren ingezet om met name Oekraïners te kunnen opvangen. 

Monoma Nederland is al jaren actief op het speelveld van tijdelijke woonoplossingen. Toen de oorlog in Oekraïne ruim een jaar geleden uitbrak, werd het bedrijf platgebeld met vragen over mogelijke locaties. Sindsdien beheert men diverse panden waar vluchtelingen worden opgevangen. Het bedrijf is daarmee de schakel tussen de vastgoedeigenaar, de buurt en een gemeente of het COA. Goede communicatie is daarin essentieel, vertelt Masih Nessar, commercieel manager van Monoma Nederland. Ook zoomen we in op de vraag welke vastgoedpartijen verdienen aan deze opvangcrisis.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wie wil beleggen in stenen moet een grote zak geld meenemen, zo wordt meestal gedacht. Toch kan het met crowdfunding al vanaf 100 euro.

Je investeert zo met honderden, soms een paar duizend deelnemers in een vastgoedproject. Dat kan bijvoorbeeld een woning zijn dat een belegger aankoopt, opknapt en weer op de markt aanbiedt. De rente is behoorlijk hoog, maar dat geldt aan de andere kant ook voor het risico. Felix Berkhout is de founder van Max Crowdfund en legt uit hoe vastgoed crowdfunden in de praktijk werkt.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amsterdam trekt de teugels op de woningmarkt strak aan en wil de daarmee de crisis vóór 2040 hebben opgelost. 

Zo krijgen projectontwikkelaars, woningcorporaties, aannemers en pandjesbazen te maken met een gemeente die wil gaan sturen, regisseren en aanwijzen. Dat staat te lezen in de AAV, de Amsterdam Aanpak Volkshuisvesting, die de gemeente onlangs presenteerde. Wethouder Zita Pels geeft tekst en uitleg. Maarten de Gruyter is erg kritisch over de haalbaarheid van al die plannen en gaat er stevig in.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij kocht zijn eerste pand toen hij 22 was, een appartement in Den Haag. Inmiddels heeft Wybren van Haga een waar vastgoedimperium opgebouwd.

In deze aflevering van Vastgoed Gezocht vertelt de voorman van Belang van Nederland (BVNL) hoe hij in deze branche actief raakte. Een deel van zijn panden zit in de bv Sjopperdepop, een ander deel is particulier bezit. We bespreken de maatregelen waarmee vastgoedbeleggers nu te dealen hebben en kijken natuurlijk ook naar de plannen die BVNL heeft voor de wooncrisis. Stikstof, migratie, hoogbouw en bejaardencentra spelen daarin een belangrijke rol.

Luister ook | Ebru Umar komt op voor particuliere vastgoedbelegger

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van intimidatie tot woekerprijzen. Volgens diverse Kamerleden maken huurbazen in Nederland er een potje van. Jesse Klaver rept zelfs over ‘het wilde westen’.

De Tweede Kamer vergaderde afgelopen week over de nieuwe Wet ‘Goed Verhuurderschap’. Daarmee wil woonminister Hugo de Jonge een einde maken aan misstanden in de huursector. Ebru Umar is hoofdredacteur van Overwaarde, een platform voor particuliere vastgoedbeleggers. Ze is erg kritisch op het plan dat nu op tafel ligt en noemt de wet overbodig. Natuurlijk komen ook de box 3-aanpassingen nog aan bod.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van nieuwe villa’s tot appartementencomplexen en hotels. De vastgoedmarkt op Bonaire is de laatste tien jaar geëxplodeerd. 

En ja, dat biedt natuurlijk kansen voor vastgoedbeleggers uit Nederland. Daar staat tegenover dat het voor de doorsnee inwoners bijna onmogelijk is geworden om een huis te kopen. De hypotheekrente schommelt er tussen de 5 en 6 procent en een flink deel moet uit eigen zak worden betaald. We duiken in de vastgoedmarkt op Bonaire en doen dat met Kurt Verbist van JAJO (het vroegere Janssen de Jong), de grootste Nederlandse bouwer in de Caribbean.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De woningnood blijft ook de komende jaren een hardnekkig probleem. Het tekort stijgt zelfs, naar ongeveer 400.000 woningen in 2025. 

Dat blijkt uit de nieuwste Woning(beleggings)markt in beeld van Capital Value. Voor 2023 komt het woningtekort uit op ruim 325.000 woningen, 4 procent van de voorraad en een flinke stijging ten opzichte van vorig jaar (279.000). Doordat de bouw van zo’n 40.000 woningen mogelijk wordt uitgesteld in en het aantal vergunningen afneemt, neemt dit aantal dus verder toe. Marijn Snijders is directeur van Capital Value en pleit voor maatregelen om een bouw-infarct te voorkomen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA) wil het proces van aanbesteden anders organiseren. 

Nu nog steken drie tot vijf bureaus samen duizenden uren in een project. Eén van hen wint de opdracht en het werk van de andere partijen gaat vervolgens de prullenbak in. Volgens BNA-voorzitter Jolijn Valk gaat op deze manier veel werk en creativiteit verloren. Verder vertelt ze dat veel architecten het aantal projecten gestaag zien teruglopen. Iets dat onder meer te maken heeft met trage procedures bij gemeenten.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er worden dit jaar zo’n 70.000 nieuwe woningen opgeleverd. Veel minder dan in 2021, zo meldt het Economisch Instituut voor de Bouw. 

De oorzaken hebben we vaker gehoord: hoge bouwkosten, een stikstofcrisis, lange procedures en de snel gestegen rente. In het hele land vallen bouwprojecten stil, omdat ontwikkelaars en aannemers hun businesscase niet meer rond krijgen. Gosse Dousma is directeur Projectontwikkeling Oost bij Van Wijnen en met hem praten we over een aantal oplossingen van dit probleem. Die ziet hij vooral in kortere vergunningstrajecten en meer goedkope fabriekswoningen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De hypotheeknormen moeten op de schop. Die houden alleen rekening met het inkomen en te weinig met een uitgavenpatroon van mensen. 

Dat vindt Hergen Dutrieux van hypotheekadviseur Viisi. Sinds 2003 rekent het Nibud elk jaar de financieringslasten uit voor hypotheken en dat advies wordt doorgaans één-op-één overgenomen door het kabinet. Zo wordt vastgesteld hoeveel mensen maximaal mogen lenen om een woning te kopen. Dutrieux pleit voor een discussie over deze normen, waarbij met een gemiddeld uitgavenpatroon wordt gerekend. Hij ziet mogelijkheden om dit per huishouden te gaan doen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Woningcorporaties, verzekeraars en energiebedrijven hoeven de deur niet meer de deur uit voor het inspecteren van vastgoed. Dat kan nu met kunstmatige intelligentie.

Spotr.ai heeft een tool ontwikkeld waarmee deze klus in mum van tijd kan worden geklaard. Daarvoor gebruikt het bedrijf afbeeldingen van onder meer drones, Google Streetview, satellieten, vliegtuigen en smartphones. Co-founder Dirk Huiberts vertelt hoe de software werkt en welke partijen er gebruik van maken. Zijn bedrijf is inmiddels actief in vijf landen. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De waarde van vastgoedportefeuilles hangt steeds nauwer samen met termen als energiezuinig en CO2-neutraal. Hoe groener je panden, hoe hoger het bedrag.

Maar wanneer mag je een gebouw eigenlijk duurzaam noemen? Dat vragen we aan Bas van de Grient, werkzaam bij vastgoedadviseur JLL en docent aan SPRYG Real Estate Academy. Hij vertelt uitgebreid over de EU Taxonomy, een classificatiesysteem voor duurzame activiteiten van bedrijven. Een meet-tool die tegenwoordig door grote vastgoedpartijen veel wordt gehanteerd is de CCREM, de Carbon Risk Real Estate Monitor.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor grote vastgoedbeleggers was 2022 een roerig jaar. Wat heeft 2023 voor hen in petto?

Dick Boer is hoofd European Real Estate bij Van Lanschot Kempen. Zijn speelveld is dat van corporates, institutionele beleggers en vastgoedreuzen. De snel gestegen rente zal volgens hem tot diep in 2023 voelbaar blijven, al ziet hij vanaf komend voorjaar wel weer lichtpuntjes. De markt voor vastgoedbeleggingen zal volgens hem dan weer gaan normaliseren.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland telt ongeveer 3800 bedrijventerreinen. Het ene is modern, duurzaam en schoon. Het andere lelijk, rommelig en oud. 

Rob ten Bok is van KG Parkmanagement, dat het beheer van bedrijventerreinen op zich neemt. Soms komen zijn mensen in actie vanwege een kapotte stoeptegel, de andere keer gaat het om parkeeroverlast. Ten Bok geeft aan waar een succesvol bedrijventerrein aan moet voldoen. Het verenigen van ondernemers speelt daarbij een cruciale rol. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met januari in aantocht wordt ook de huur van veel bedrijfspanden weer geïndexeerd. Met de historisch hoge inflatie betekent dat voor huurders ineens een flinke kostenstijging.

Jarenlang steeg de huur met 1 tot 2 procent. Maar nu is de huurprijsindexatie vastgesteld op 14,5 procent maar liefst. Kun je die prijsstijgingen volledig doorrekenen naar je huurder? Het blijkt dat eigenaren van bedrijfsvastgoed daar verschillend mee omgaan. We praten erover met Hans Eelman van Credion, een franchiseformule voor bedrijfs- en vastgoedfinanciering. Naast de gestegen inflatie gaat het in deze aflevering ook over financieringslasten.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De ongeveer 300.000 particuliere vastgoedbeleggers in Nederland maken zich grote zorgen om de nieuwe belastingplannen voor box 3. Ze zien zo een groot deel van hun rendement verdampen.

Wij vragen aan staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij hoe het nu echt zit. Het draait allemaal om de inkomsten in box 3, die vanaf januari zwaarder worden belast. Tot 2026 geldt een overbruggingsregeling. De staatssecretaris zegt in deze aflevering toe om eventuele ongewenste gevolgen hiervan te blijven monitoren, zodat de regeling in een later stadium alsnog kan worden aangepast.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is populair: grote woningen in de binnenstad kopen en die vervolgens opknippen in meerdere appartementen. De ene gemeente juicht het toe, de andere is faliekant tegen.

Martijn Lentze is van 070 Vastgoed. Hij spande een zaak aan tegen de gemeente Den Haag die voor de stad een splitsverbod had opgelegd. De rechtbank gaf hem gelijk, waardoor woningen boven de NHG-grens van 355.000 euro wél weer mogen worden opgedeeld. Voorlopig althans. Het is een discussie die ook in andere delen van Nederland speelt. Veel grote steden blijken huiverig, maar er zijn ook gemeenten waar splitsen juist wordt aangemoedigd.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zelf bepalen hoeveel kamers je nieuwe woning krijgt. Of nog een stap verder: een kavel waarop je binnen de gestelde kaders je eigen huis mag vormgeven.

In deze aflevering gaat het over zelfbouwprojecten. Marnix Norder is de medeoprichter van Steenvlinder, een organisatie dat dit op inmiddels 60 locaties in Nederland heeft gefaciliteerd. Dat doet het onder meer in oude scholen en leegstaande kantoren. Maar Steenvlinder past het concept ook toe bij nieuwbouwprojecten, waarbij bewoners veel te zeggen krijgen over hun nieuwe stek. Volgens Norder kunnen we op deze manier meer betaalbare woningen realiseren.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De crisis in het vastgoed is als een komeet op de sector neergekomen. Claire van Staaij verwacht dat 2023 het jaar van het afwaarderen wordt.

Ze is sector banker Real Estate bij ABN AMRO. Haar afdeling adviseert binnen de bank over allerlei vastgoedthema’s. We praten met haar over de huidige situatie op de vastgoedmarkt, waar het aantal transacties de laatste maanden flink aan het afnemen is. De meeste vastgoedpartijen zullen volgens haar moeten wennen aan deze nieuwe realiteit, want het ziet er niet naar uit dat er snel verbetering komt.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het stikstof-oordeel van de Raad van State heeft grote impact op veel spelers in de bouw en het vastgoed. Vast staat dat veel nieuwe projecten vertraging gaan oplopen. 

Toch is niet iedereen boos. Joris Deur is eigenaar van ZZDP Architecten en noemde Johan Vollebroek op LinkedIn zelfs een nationale held. Die uitspraak leidt tot enige ergernis bij Maarten de Gruyter. Deur vindt dat we moeten stoppen met bouwen in buitengebieden. Waar hij nu op hoopt is een maatschappelijke discussie over de manier waarop we Nederland de komende 100 jaar willen inrichten. Binnenstedelijke bouwprojecten hebben volgens hem de toekomst.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Woningen die van de lopende band rollen en grotendeels bestaan uit hout, met droge verbindingen. Zo denkt BAM Wonen sneller en goedkoper te kunnen bouwen.

Flow heet het concept. Het bedrijf wil de woningen grotendeels off-site bouwen en dan in één dag op de bouwplaats neerzetten. Voor het hout gebruikt BAM onder meer reststromen uit Nederlandse bossen, daarvoor sloot het onlangs een overeenkomst met Staatsbosbeheer. BAM is overigens niet de enige speler die toekomst ziet in hout. Veel grote bouwbedrijven starten nieuwe projecten en investeren in aangepaste productielijnen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van industriegebouwen tot bedrijfshallen en kantoren. Veel panden stegen de afgelopen jaren in waarde. Maar dat was voordat de rente zo snel toenam en energie veel duurder werd. 

Wat betekenen die ontwikkelingen voor de waarde van je pand? Dat vragen we aan Eelco Bakker van KRK Taxateurs en Laurens Schenk van Schenk Makelaars. Zij geven een inkijkje in hun werk en leggen uit welke aspecten meewegen bij het bepalen van een uiteindelijk waardeoordeel. En dat niet alleen, ze vertellen er ook bij wat je zelf kunt doen om het bedrag omhoog te krijgen. Wat erg goed werkt? Investeren in duurzame maatregelen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Leeuwarden is onlangs de eerste paal geslagen van een nieuw stadion. Bedoeld om in te voetballen, maar daar gaat het zeker niet bij blijven.

In het nieuwe onderkomen van FC Cambuur is plek voor 15.000 toeschouwers. Verder komen in het gebouw een school en kantoorruimtes. Aannemer en ontwikkelaar is Van Wijnen, waar Arjan Oosting werkt als directeur Projectontwikkeling Noord en Oost. Hij vertelt over de businesscase van het nieuwe stadion, dat - als alles meezit - in het seizoen 2023-2024 wordt geopend.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van een jubelstemming tot mineur. Het sentiment in vastgoedland is snel aan het omslaan, zo merkten we vorige week tijdens de EXPO REAL in München. 

Door de gestegen rente en de onzekere economie blijven vastgoedbeleggers weg en trappen projectontwikkelaars noodgedwongen op de rem. Zij krijgen hun businesscase namelijk niet meer rond, vertelt Erik Langens van vastgoedadviseur CBRE. Deze pauzeknop zorgt ervoor dat ook architecten, taxateurs en zelfs ook aannemers hun orderportefeuille nu langzaam maar zeker zien opdrogen. Maarten de Gruyter rept zelfs over een ‘perfect storm’.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De deadline van 1 januari nadert snel, toch hebben tienduizenden kleine kantoren nog steeds geen energielabel C.

En dat kan voor eigenaren en gebruikers nare consequenties hebben, vertelt Paul Goedvolk, partner bij Baker Mckenzie. Kantoren dreigen daardoor namelijk onverhuurbaar te worden verklaard. Veel vastgoedeigenaren denken dat het zo’n vaart niet zal lopen, maar dat is volgens Goedvolk een misvatting. Hij wijst erop dat gemeenten vanaf januari wel degelijk gaan handhaven. 

We spreken Goedvolk in hartje Amsterdam, tijdens Polo Museumplein. Onze partner Mogelijk Vastgoedfinanciering is hoofdsponsor van dit evenement en heeft ons uitgenodigd om hierbij aanwezig te zijn.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De rente stijgt, de economie verkeert in onzekere tijden. Wat doet dat met de financierbaarheid van bedrijfspanden? 

In deze speciale podcast gaat Maarten Bouwhuis met drie deskundigen in gesprek over de belangrijkste trends en ontwikkelingen binnen het domein van zakelijk vastgoed. Zo krijgen pandeigenaren nu te maken met stijgende rentelasten en een hogere energierekening. Daarnaast moet er flink geïnvesteerd worden in duurzaamheid.

Te gast zijn:
- Philip Zwart, co-auteur van Basisboek Vastgoedfinanciering, Senior Director bij CBRE Debt & Structured Finance en verbonden aan Nyenrode Business University.
- Dyuri Vonk, Senior Advisor Financial Architects bij Adelaer.
- Dirk Jan van der Hoeden, Directeur verhuurhypotheek en institutionele markt bij Mogelijk.

Deze extra podcast is een initiatief van Mogelijk Vastgoedfinancieringen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Door de torenhoge gasprijzen gaan steeds meer ondernemers op zoek naar alternatieven om hun pand te verwarmen.

Andy van den Dobbelsteen is hoogleraar aan de TU Delft en hij vertelt wat de opties zijn. Met een paar relatief simpele maatregelen kun je al snel besparen. Dat gaat onder meer over verlichting en de instelling van installaties. Zo staan veel ventilatoren nog altijd verkeerd afgesteld en dat kost onnodig veel energie. Een nieuw pand laten bouwen is overigens bijna altijd een duurdere optie dan verbouwen, zo vertelt hij. Ook op het gebied van CO2-uitstoot delft nieuwbouw doorgaans het onderspit.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een projectplan indienen, dat weer aanpassen naar de eisen van de gemeente, vervolgens alle bezwaren van bewoners meenemen en dan opnieuw terug naar de tekentafel.

Het kost projectontwikkelaars steeds meer moeite om hun plannen van de grond te krijgen. Gemeenten stellen hogere eisen en het aantal bezwaarschriften neemt toe. Een betere samenwerking tussen ambtenaren, projectontwikkelaars én omwonenden is volgens Peter Boelhouwer de beste manier om het proces te versnellen. Hij is hoogleraar Woningmarkt aan de TU Delft.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Locatie, locatie, locatie. Elke retailer weet waar het in z'n vak echt om draait. Bij SPAR gebruiken ze een data-dashboard voor het lokaliseren van nieuwe verkooppunten.

Met 13.000 verkooppunten in bijna 50 landen is SPAR één van de grootste food-retailers ter wereld. Hier in Nederland telt het bedrijf 470 locaties. Als het aan de bedrijfstop ligt gaat dat aantal de komende jaren fors omhoog. Werk aan de winkel dus voor Christian Koopmans, manager Acquisitie en Vastgoed van SPAR Nederland.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Binnenstedelijk bouwen. Als het aan Reimar von Meding van KAW Architecten ligt, gaan we daar in Nederland fors op inzetten.

Over bouwen in de stad is niet iedereen even enthousiast. Er zou onvoldoende ruimte zijn en helemaal onderaan de streep pakt een project veel duurder uit dan in de polder. Maar die argumenten kloppen meestal niet, zegt Von Meding stellig. Hij baseert zich daarbij op de resultaten van een groot onderzoek dat zijn bureau eerder uitvoerde. Volgens hem kan een groot deel van de 900.000 nieuwe woningen die Nederland nodig heeft, binnen de ruimte van de stad worden gebouwd.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vergunningstrajecten voor bouwer en gebiedsontwikkelaars simpeler maken. Dat is de insteek van de nieuwe Omgevingswet die op 1 januari in werking treedt. 

Maar of dat ook echt gaat gebeuren, is nog maar zeer de vraag. We spreken met Anne-Marie Klijn, ze is als vastgoed-advocaat verbonden aan New Ground Law en zat in een adviescommissie die betrokken was bij het ontwerp van deze nieuwe wet. Die heeft nu al veel impact op allerlei bouwplannen van project- en gebiedsontwikkelaars, gemeenten en provincies.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rosalien van Dolder is wethouder in het Noord-Hollandse Koggenland. De vraag naar huizen in de gemeente is enorm, toch ligt de grens op maximaal 100 nieuw te bouwen woningen per jaar. 

Een dorp zonder voorzieningen? Daar is geen behoefte aan nieuwbouw. Dat is wat Van Dolder van het provinciebestuur regelmatig te horen krijgt. Maar de gesprekken die zij met bewoners uit die kleine dorpskernen voert laten een heel ander verhaal horen. Ze vertelt hoe ze moet dealen tussen de strenge regels van het provinciehuis in Haarlem en lokale bewoners die smeken om meer woningbouw.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vastgoed is één van de belangrijkste bronnen van inkomsten voor Schiphol. De luchthaven breidt momenteel uit in het zuidoostelijkedistrict, waar gewerkt wordt aan een nieuw gebouw voor vrachtafhandelaar dnata.

Te gast is Willem van der Ven van Schiphol Commercial, onder meer verantwoordelijk voor de vastgoedtak van het luchthavenbedrijf. Bijzonder is dat zo'n groot terrein in eigendom is van één partij, dat kom je nergens anders in Nederland tegen. Een kavel kopen is onmogelijk en zelfs een gebouw als eigendom verwerven komt in de praktijk nauwelijks voor. Dat beleid is volgens Van der Ven nodig omdat de luchthaven continu verandert.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Meer regie door de nationale overheid en bouwen met oog voor demografische ontwikkelingen. Op die manier wil Hugo de Jonge de problemen op de woningmarkt aanpakken.

We zijn te gast in zijn werkkamer op het ministerie van Binnenlandse Zaken in Den Haag. De Jonge erkent dat het de afgelopen tien jaar in Nederland heeft ontbroken aan een duidelijke visie voor ruimtelijke ordening. Zijn departement wil daarom de rol van regievoerder terugpakken, zo vertelt hij. Eén van de doelstellingen is om meer te bouwen in het oosten en noorden van het land. Dat is niet alleen een antwoord op klimaatverandering, op deze manier kan ook de bevolkingsgroei beter worden verspreid. Verder komt nog de rol van beleggers en projectontwikkelaars nog aan bod.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De bouwkosten gieren de pan uit. Toch blijft het aantal circulaire bouwprojecten vooralsnog beperkt.

Hoe dat komt vragen we aan Ivo van der Mark, de CEO van Janssen de Jong Groep. Dat bedrijf is onder meer eigenaar van New Horizon, dat circulair beton op de markt brengt. Opschalen is volgens Van der Mark de grote uitdaging. De productiecapaciteit van het bedrijf is nu zo'n 100.000 kuub, waar de jaarlijkse vraag naar beton in Nederland rond de 14 miljoen kuub zweeft. We zijn deze keer te gast op de Provada en zenden uit vanaf de stand van onze partner, Mogelijk Vastgoedfinanciering.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zijn Orange Capital Partners beheert een imperium met 15.000 panden, waarvan 9.000 buiten Nederland. We spreken uitgebreid met vastgoedbelegger Victor van Bommel. 

Het bedrijf is steeds nadrukkelijker actief in andere landen. Zo sloot Van Bommel onlangs een deal van 650 miljoen euro voor 1.200 woningen in Denemarken. In Finland behoort Orange Capital Partners binnenkort tot de top 3-spelers. In die landen is een veel gezonder investeringsklimaat voor vastgoed dan in Nederland, stelt hij. Hier heeft de regulering volgens hem juist een negatieve impact op de woningmarkt. Als voorbeeld noemt hij de nieuwe huurplannen van minister Hugo de Jonge.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het was voorheen het speelveld van institutionele partijen, inmiddels ontdekken ook particulieren de parkeergarage als beleggingsobject. 

Minder eigen inbreng, minder gedoe en ook minder kans op leegstand. Zo gesteld klinkt beleggen in parkeervastgoed best interessant. Wij zoeken voor je uit of dat ook echt zo is en doen dat met Matthieu Dekkers van Dekfordt. Dat bedrijf initieert nieuwe parkeervastgoed-beleggingen en doet dat met fondsen. Maar hoe rendabel is die inleg op de lange termijn? Steeds meer grote steden weren de auto en dus is de vraag of er in de toekomst nog wel behoefte is aan parkeer-kolossen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De bouwkosten gieren de pan uit en ook de rentes op de kapitaalmarkt stijgen. Dat zadelt vastgoedbeleggers en projectontwikkelaars met een nijpend probleem op: hogere financieringslasten.

Daarover gaan we in gesprek met Jeroen Lokerse van Cushman & Wakefield, één van de grootste adviseurs in commercieel vastgoed ter wereld. Hij adviseert beleggers om scenario's te schetsen met verschillende rentelasten voor het nog te bouwen vastgoed. In ieder scenario moet je die rente kunnen blijven betalen. Het grootste probleem voor startende projecten ziet hij nu vooral in de hoge bouwkosten.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Geld verdienen met een extra pandje, een vastgoednetwerk helpt je een handje. 

Of dat ook echt zo is, vragen we aan Myrthe de Groot. Ze is van Actief.nl, een platform voor vastgoedbeleggers. Lid worden betekent onder meer meedoen met online trainingen, maar vooral toegang tot een netwerk. En dat loont, zo vertelt ze zelf. Verder mogen leden gebruik maken van voorbeelddocumenten en kunnen ze korting krijgen bij aangesloten partijen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

The Big U is een ambitieus plan om het laagste deel van Manhattan in de toekomst tegen hoogwater te beschermen, ontworpen door een Nederlands bureau.

Hij is even over uit New York en wij hebben hem gestrikt voor een gesprek in de BNR-studio. Bij ons te gast is Matthijs Bouw van One Architectures & Urbanism. Zeven jaar geleden kwam hij dankzij het winnen van een prijsvraag in de Verenigde Staten terecht, waar hij in korte tijd uitgroeide tot een gerenommeerde naam in zijn vakgebied. Bouw is één van de drijvende krachten achter een miljardenproject om New York in de toekomst beter te beschermen tegen klimaatverandering.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is steeds meer weerstand tegen de komst van nieuwe distributiecentra. Volgens Tim Beckman, de CEO van logistiek vastgoedontwikkelaar Intospace, kan deze discussie wel wat nuance gebruiken.

We spreken hem hier uitgebreid over. Hij zegt de emotie die er leeft goed te begrijpen, maar wijst op een aantal cijfers. Omgerekend gaat het volgens hem om maar één vierkante kilometer per jaar. Op de tekentafel van Intospace ligt nu een distributiecentrum dat qua vormgeving en functionaliteiten heel anders is dan het gebruikelijke aanbod. Met appartementen als de schil en een park met voetbalveldje op het dak.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van het Olympisch stadion in Amsterdam tot de oude Koepelgevangenis in Haarlem en het Groot Handelsgebouw Rotterdam. André van Stigt is de bekendste renovatie-architect van ons land.

We spreken hem in deze aflevering over een aantal van zijn meest aansprekende projecten. Want wat komt er allemaal bij kijken als je een monumentaal pand een nieuwe bestemming wilt geven? Welke gesprekken voer je bijvoorbeeld met de welstandcommissie en Monumentenzorg? Volgens hem zijn veel oude panden de afgelopen dertig onnodig verloren gegaan.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij geldt als de meest bekende naam in het Nederlandse vastgoed. Met Cor van Zadelhoff kijken we terug op zijn roemrijke carrière in de stenen.

Stilzitten achter de geraniums is aan de inmiddels 84-jarige Van Zadelhoff niet besteed. Veel tijd besteedt hij aan een aantal goede doelen, die hij onder meer support via het Van Zadelhoff Cultuurfonds. Hij strooit deze aflevering met een aantal heerlijke anekdotes uit het verleden en vertelt intussen hoe hij naar de huidige generatie vastgoedprofessionals kijkt.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De gasprijzen gaan door het dak. Steeds meer mensen gaan daarom op zoek naar een duurzamer alternatief voor het verwarmen van hun pand.

Maartje Brans is bestuurslid van het Warmtefonds. De afgelopen drie maanden werd er maar liefst 6.500 keer een beroep gedaan op de Energiebespaarlening. Die is bedoeld voor duurzame investeringen zoals isolatie en een warmtepomp. Brans merkt op dat niet in elke gemeente dezelfde voorwaarden en rentetarieven worden gehanteerd en hamert daarom op een gelijk speelveld voor iedereen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Gebiedsontwikkelaar BPD moet alle zeilen bijzetten om bouwprojecten rendabel te houden. Oorzaak? De gestegen bouwkosten.

Harm Janssen is directeur Gebiedsontwikkeling van BPD, één van de grootste ontwikkelaars van ons land. Hij sluit zelfs niet uit dat er binnenkort projecten zijn die vanwege de gestegen bouwkosten moeten worden uitgesteld. Met name in binnenstedelijke gebieden blijkt het steeds lastiger om de businesscase rond te krijgen. Verder vertelt Janssen onder meer dat BPD meer gaat inzetten op prefab bouwen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.