Stosunkowo Bliski Wschód

Izrael w sobotę rano został zaskoczony zmasowanym atakiem Hamasu, w którym doszło do ostrzału południa i centrum kraju, a także masowych infiltracji miejscowości przygranicznych. Dlaczego wojsko nie przewidziało tego ataku, i czy oznacza on, że upada mit niezwyciężonej izraelskiej armii i potężnych służb wywiadowczych? Dlaczego Hezbollah nie włączył się do walki po stronie Hamasu? Czy za sytuacją mogła stać rosyjska inspiracja? O tym rozmawiam z dr Agnieszką Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Izrael został zaskoczony przez Hamas zmasowanym atakiem, podczas którego nie tylko ostrzelano izraelskie miasta, ale również siły Hamasu wkroczyły na terytorium Izraela. Hamas przejął kontrolę nad częścią obszarów przygranicznych, pojmał kilkudziesięciu Izraelczyków, a wielu zostało też rannych lub zginęło w działaniach organizacji. Izraelczycy odpowiedzieli bombardowaniem Strefy Gazy i starają się odzyskać kontrolę nad utraconymi obszarami.Jak potoczy się dalej ta eskalacja konfliktu? O tym w dzisiejszym komentarzu na gorąco!

W małym uzupełnieniu do mojego niedawnego występu w podcaście Dwie Lewe Ręce Jakuba Dymka i Marcina Giełzaka, odpowiadam na Wasze zapotrzebowanie i mówię o palestyńskiej lewicy! Czy w palestyńskiej polityce dominuje islamizm, nacjonalizm czy socjalizm? Kto nadaje ton palestyńskiej lewicy? Czy organizacje lewicowe mogą jeszcze kiedyś dominować w lokalnej polityce? O tym wszystkim usłyszycie w krótkim przedwakacyjnym felietionie!

Benjamin Netanjahu zapowiedział delegacji Kongresu Stanów Zjednoczonych, że otrzymał zaproszenie do Chin i ma zamiar zjawić się w Pekinie jeszcze w lipcu. Wywołało to niemałe poruszenie na świecie, gdyż Netanjahu nie został nadal zaproszony do Białego Domu po wygranych przez niego wyborach w Izraelu (co ma związek z planowaną reformą sądownictwa, którą opozycja uważa za zamach na demokrację), a kilka tygodni wcześniej z Pekinu wrócił palestyński prezydent Mahmud Abbas, który przywiózł od Chińczyków zapewnienia, że Chiny wesprą palestyńską walkę niepodległościową i będą chciały mediować między Izraelem a Palestyną. Niektórzy uważają, że wyjazd Netanjahu do Pekinu w takiej sytuacji stanowi zagrożenie dla szczególnych relacji amerykańsko-izraelskich. W tym odcinku podcastu staram się odnieść do tych obaw, opowiedzieć o tych relacjach i zastanowić się, jaka może być przyszłość tego "strategicznego partnerstwa" i na co mogą liczyć też Palestyńczycy.

Mahmud Abbas po raz piąty podczas swojego urzędowania odwiedza Pekin, gdzie Xi Jinping przyjmuje go z pełnymi wojskowymi honorami. Efektem wizyty są liczne zapewnienia i obietnice, wśród których znalazło się potwierdzenie chińskiego przywiązania do palestyńskiej walki wyzwoleńczej, czy też, ze strony Abbasa, obrona chińskich działań wobec muzułmańskich mniejszości w Chinach. Czy jednak słowa zostaną poparte działaniami i Chińczycy rzeczywiście będą chcieli nie tylko pomóc Ramallah w uzyskaniu pełnego członkostwa w Organizacji Narodów Zjednoczonych, ale też wywrzeć presję na Izrael, by wreszcie rozwiązać konflikt izraelsko-palestyński? A może jest to jedynie element gry, którą Pekin toczy z Waszyngtonem coraz mocniej obejmując Globalne Południe, gdy jego przedstawiciele są już wyraźnie rozczarowani Zachodem? Dlaczego przywódca Palestyńczyków broni represji wobec Ujgurów, choć jego naród również często mówi o trudnych doświadczeniach, jakie go spotykają? Staram się odpowiedzieć na te wszystkie pytania zgodnie ze swoją wiedzą i intuicją. W dalszej kolejności Michał Czechowski opowiada mi o tym, jaki dzisiaj jest Irak, korzystając z niedawnego wyjazdu do Bagdadu i innych miast kraju. Co Irakijczycy mówią dwadzieścia lat po amerykańskiej inwazji, która obaliła Saddama Husajna, ale przyczyniła się też do zdestabilizowania regionu i wzmocnienia organizacji terrorystycznych i poszczególnych milicji? Czy Irak rzeczywiście jest tak zdewastowany wojną, jak pokazują to zachodnie media? Jak Bagdad radzi sobie z odbudową w porównaniu z Damaszkiem? O tym wszystkim usłyszycie w odcinku!

Na szczycie Ligi Państw Arabskich pojawił się Baszar al-Asad, pieczętując tym samym powrót Damaszku do głównego nurtu arabskiej polityki, po międzynarodowej izolacji Syrii wskutek wojny domowej. W tym samym miejscu pojawił się również Wołodymyr Zełeński, który do arabskich przywódców miał przesłanie krytykujące ich neutralną postawę wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę. To bezprecedensowe wydarzenie było szeroko komentowane przez zagranicznych obserwatorów, bardziej chyba niż wcześniejsze szczyty Ligi Państw Arabskich. Po czyjej stronie stają teraz Arabowie? Czy powrót Asada do Ligi jest klęską prawa międzynarodowego i zachodniej strategii międzynarodowej? Czy wypada dzisiaj organizować międzynarodowe szczyty, na których nie porusza się kwestii Ukrainy? O tym wszystkim rozmawiam z prof. Łukaszem Fyderkiem z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego

Z Francji co rusz napływają obrazy zamieszek i wieści o dzielnicach, do których nie wchodzi nawet policja i gdyby wierzyć niektórym doniesieniom, cała Francja pogrążona jest w anarchii i chaosie. Być może to przesadzony obraz, lecz czasy nad Sekwaną z pewnością nie są spokojne. Winą za to obarcza się imigrantów z byłych francuskich kolonii i ich niechęć wobec francuskiej kultury i systemu Republiki, lub przeciwnie, kolonialną przeszłość Paryża i instytucjonalny rasizm. Zaprosiłem Marcina Giełzaka, dziennikarza i publicystę, jednego z autorów podcastu "Dwie lewe ręce", by zapytać go o przeszłość Francji, jej relacje z byłymi koloniami i politykę migracyjną, a także by rozstrzygnąć, czy rzeczywiście zasadne jest dzielenie Francuzów na tych "prawdziwych" i "nieprawdziwych", jak zdarza się to komentatorom w mediach społecznościowych i publicystom.

Recep Tayyip Erdogan i Kemal Kilicdaroglu zmierzyli się w pojedynku wyborczym, który zapowiadany był przez zachodnie media jako najważniejszy w całym 2023 roku. Choć w Europie uważa się, że najważniejszym motywem tych wyborów jest przyszłe miejsce Turcji w rywalizacji mocarstw rozgrywającej się między Stanami Zjednoczonymi a Rosją, to dla Turków zupełnie inne kwestie okazały się grać pierwsze skrzypce.Żeby porozmawiać o kampanii, przebiegu wyborów i nadchodzącej drugiej turze zaprosiłem dr Karolinę Wandę Olszowską, prezeskę i założycielkę Instytutu Badań nad Turcją.

W grudniu 2020 roku wspólnie z Dominiką Zębalą przeprowadziliśmy wywiad z Pawłem Smoleńskim, reportażystą, którego książki o Izraelu wychowały całe pokolenie osób, chcących lepiej zrozumieć Bliski Wschód, Izraelczyków i Palestyńczyków. Dzisiaj przypominam Wam ten wywiad, z nadzieją, że zachęci on Was do sięgnięcia po książki Smoleńskiego, nawet jeśli już je wszystkie macie pochłonięte.

Ajatollah Abbas Ali Solejmani zginął 26 kwietnia, gdy odwiedził bank w irańskim mieście Babolsar. Napastnik oddał do niego kilka strzałów z broni palnej, po czym został zatrzymany przez ochronę placówki. Od tego momentu media zaczęły się prześcigać w informowaniu jak ważną postacią w irańskiej polityce i szyickim islamie był Solejmani, często dodając przy tym, że był bliskim przyjacielem, czy wręcz prawą ręką Najwyższego Przywódcy ajatollaha Alego Chameneiego.Marcin Krzyżanowski opowiada mi o wydarzeniach w Babolsarze, a także odpowiada na moje pytania o szyicką hierarchię duchowną. Kim w zasadzie jest ajatollah? Jakie są relacje między duchownymi z Iranu, a duchownymi szyickimi z innych krajów świata? Dlaczego stopień ajatollaha noszony przez Chameneiego jest tak kontrowersyjny? Czy komentatorzy wydarzeń politycznych w innych regionach świata zawsze muszą dopatrywać się w nich sprawczości obcych mocarstw i agentur, nawet jeśli mowa o sprawach typowo kryminalnych?O tym wszystkim usłyszycie w podcaście!

Od kilku dni w Sudanie trwają walki między armią pod przywództwem gen. Abdela Fattaha al-Burhana a paramilitarnymi Siłami Szybkiego Wsparcia, którymi dowodzi Mohamed Hamdan Dagalo, szerzej znany jako Hemeti. To zaskakujące tym bardziej, że obie formacje działały ramię w ramię, kiedy w 2021 roku obalały legalny rząd Abdalli Hamdoka. Dzisiaj jednak daleko im do porozumienia. Czy można więc już mówić, że w Sudanie trwa wojna domowa? Kogo w tym konflikcie wspierają przeciętni Sudańczycy? Czy konflikt w Sudanie jest przedłużeniem europejskich działań Rosji, jak sugerują niektórzy publicyści?O tym opowiada mi dr Jędrzej Czerep z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych! Jeśli cenicie moją pracę i chcecie pomóc mi w rozwoju podcastu, możecie postawić mi wirtualną kawę: https://buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod

W ostatnim czasie oziębiły się stosunki Iranu z Azerbejdżanem. Baku oskarża Teheran o próbę zabójstwa parlamentarzysty Fazila Mustafy, który został postrzelony na koniec marca przed swoim domem. Iran podejrzliwie spogląda na otwarcie ambasady Azerbejdżanu w Izraelu, od lat uważanym za największego wroga Islamskiej Republiki w regionie. W obrazie pojawiają się też tacy gracze jak Turcja, Armenia i Rosja, którzy dodatkowo komplikują sytuację. Z drugiej jednak strony Azerbejdżan i Iran są dla siebie istotnymi partnerami handlowymi, a w samym Iranie drugą największą grupą etniczną są Azerowie. Jak więc układają się relacje między tymi państwami i czy to możliwe, że w najbliższym czasie ich armie się ze sobą zetrą? O tym rozmawiam z Marcinem Krzyżanowskim, ekspertem Warsaw Institute. A w dalszej kolejności opowiadam o święcie Pesach, które jest centralną osią tożsamości religijno-narodowej Żydów. Jak jest celebrowane? Czy między poszczególnymi gałęziami judaizmu występują znaczne różnice? Kto nie obchodzi święta Pesach według kalendarza hebrajskiego, czekając zamiast tego aż dojrzeją ziarna jęczmienia? Tego dowiecie się słuchając odcinka do końca!

Dr Karol Wasilewski opowiada mi o neoosmanizmie, koncepcji politycznej, która od bez mała dwóch dekad dominuje w tureckiej polityce zagranicznej. Czy neoosmanizm jest odwrotem od republikańskiej koncepcji kemalizmu, czy też może jakąś jej fuzją z tęsknotą za Imperium Osmańskim? Jak w tureckie państwo wpisują się mniejszości, które nie są etnicznymi Turkami? Czy geografia rzeczywiście tłumaczy wszystko i daje nam asumpt do wiary w wielką rolę, jaką Turcja ma odegrać w przyszłości, jak wierzą geopolitycy? O tym wszystkim rozmawiam z autorem książki "Sen o potędze", która ukazała się nakładem wydawnictwa Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. A w drugiej rozmowie gości u mnie Izabela Czechowska, członkini Najwyższego Kolegium Muzułmańskiego Związku Religijnego RP. Opowiada mi o tym, dlaczego Ramadan jest najważniejszym miesiącem w muzułmańskim kalendarzu religijnym, z czym wiąże się post, jak często zdarza się muzułmanom ten post złamać i czego życzyć znajomym, którzy właśnie przeżywają Ramadan.

W perski nowy rok w mam dla Was odcinek, w którym składam Wam życzenia na Nouruz, a następnie opowiadam o ostatnich wydarzeniach w kwestii trwających w Izraelu protestów.To jednak nie wszystko! W dalszej kolejności w podcaście gości Marek Pietrzykowski, inżynier który przez wiele lat pracował w Bagdadzie przy projektach związanych z wojskowością, a także odbył kilka podróży samochodowych na Bliski Wschód. Opowiada o swoich wrażeniach z regionu i tym, jak wyglądała jego praca, po to by zachęcić do lektury wydanej niedawno autobiografii. A w Językowym Bałaganie rozmawiamy z Michałem Czechowskim o nadchodzącym wielkimi krokami Ramadanie! Co oznaczają terminy, którymi posługują się muzułmanie w czasie tego święta i dlaczego wyznawcy islamu, których pierwszym językiem nie jest arabski nie dostosowali terminów do swojej mowy? O tym właśnie usłyszycie!

Liczne media zdziwiły się na wieść o zalążku porozumienia między Iranem a Arabią Saudyjską, wedle którego po kilkuletniej przerwie w stolicach obu krajów mają się ponownie otworzyć ambasady. To istotny przełom w relacjach, który może zmienić oblicze trwającej od dekad rywalizacji między tymi krajami. Pozostawia też wiele pytań, zwłaszcza w obliczu istotnego udziału Chin w procesie negocjacyjnym.Czy to próba wyciągnięcia Rijadu z tradycyjnej strefy wpływów Waszyngtonu? Jak porozumienie może wpłynąć na konflikt w Jemenie, w który zaangażowane są po przeciwnych stronach Arabia Saudyjska i Iran? Czy za politycznym porozumieniem pójdzie też porozumienie między narodami?Na moje pytania odpowiada dr Jakub Gajda z Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego. A po wywiadzie z moim gościem usłyszycie także mój komentarz, dotyczący wpływu tego porozumienia na sytuację polityczną w Izraelu. Benjamin Netanjahu w kampanii wyborczej obiecywał, że wciągnie kolejne kraje do porozumień abrahamowych. Głównym kandydatem dotychczas zdawały się Oman i Arabia Saudyjska. Dzisiaj wygląda na to, że te porozumienia się odsunęły, a Netanjahu jest twarzą kryzysu w wewnętrznej polityce izraelskiej, gdzie opozycja go oskarża o to, że zajmuje się niepotrzebną reformą sądownictwa zamiast budowaniem pozycji kraju na arenie międzynarodowej. Na sam koniec rozmawiam z Michałem Czechowskim i w Językowym Bałaganie kontynuujemy naszą opowieść z ubiegłego tygodnia. Tym razem przyglądamy się zapożyczeniom z języka arabskiego w języku hebrajskim, zarówno w slangu jak i wulgaryzmom! Jeśli chcecie wiedzieć, jaki jest mój ulubiony wulgarny zwrot i jakie są ulubione słowa slangowe Michała, to ten odcinek jest dla Was!

W Izraelu wciąż dochodzi do masowych demonstracji przeciwko planowanej przez rząd Benjamina Netanjahu reformie sądownictwa. W sobotę 4 marca na ulice Tel Awiwu wyszło 160 tys. ludzi, by wykrzyczeć swoje racje i przekonywać, że rząd zagraża demokracji w kraju. Do tego w ostatnim tygodniu doszło do aktów przemocy w palestyńskiej wiosce Huwara, gdzie żydowscy osadnicy podpalili kilkadziesiąt domów i samochodów w akcie zemsty, po tym jak na pobliskiej autostradzie nieznany napastnik zastrzelił dwóch Izraelczyków. Becalel Smotricz wezwał otwarcie do wymazania wioski z mapy, czym ściągnął na siebie głosy krytyki izraelskiej opozycji, Autonomii Palestyńskiej, Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej. Przyglądam się temu trudnemu i kryzysowemu momentowi po to, by znaleźć odpowiedź na pytanie, które od ostatnich wyborów wciąż mnie męczy. Czy Benjamin Netanjahu rzeczywiście rządzi krajem, czy karty rozdają jednak jego radykalni koalicjanci z ugrupowania Religijnych Syjonistów. A w Językowym Bałaganie wspólnie z Michałem Czechowskim rozmawiamy o zapożyczeniach z języka arabskiego, których używamy codziennie, choć czasem wydaje nam się, że te słowa od zawsze były w zachodnich językach.

Minął właśnie rok wojny w Ukrainie, zaprosiłem więc Krzysztofa Płomińskiego, byłego ambasadora Polski w Iraku i Arabii Saudyjskiej, by porozmawiać o tym, co ten rok powiedział nam o Bliskim Wschodzie i jego polityce.W długiej rozmowie poruszamy wiele istotnych kwestii. Czy sojusze Zachodu z monarchiami naftowymi i Izraelem są tak niezachwiane i oczywiste, jak się nam dotychczas wydawało? Jak przebiega normalizacja Baszara al-Asada? Na ile Bliski Wschód związany jest z Europą w kwestii bezpieczeństwa dostaw żywności? Czy transakcje sprzedaży udziałów w rafinerii Lotosu Saudi ARAMCO są transparentne? Jak polski rząd powinien patrzeć na Arabię Saudyjską w kwestii jej mieszania się w jemeńską wojnę domową?Na te i jeszcze wiele innych pytań odpowiada mój gość!

Po potężnym trzęsieniu ziemi w Gaziantep liczba ofiar w Turcji i Syrii wciąż rośnie. Za wcześnie jeszcze, by w pełni ocenić odpowiedź tureckich władz, lecz po licznych ofertach międzynarodowej pomocy oczy świata zwróciły się na ten kraj.Rozmawiam z Karoliną Wandą Olszowską z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, by dowiedzieć się o tym, jak Turcja historycznie radziła sobie z trzęsieniami ziemi, czy pomoc międzynarodowa może wpłynąć na relacje Turcji z Zachodem i czy chociaż na chwilę zatrzymała się kampania przed ogłoszonymi na maj wyborami generalnymi.

Izraelczycy wychodzą na ulice, by protestować przeciwko zaproponowanej przez ministra Jariwa Lewina reformie sądownictwa, która ma zmienić sposób wybierania sędziów Sądu Najwyższego i wprowadzić mechanizm umożliwiający parlamentowi odrzucanie jego wyroków. Jedni przekonują, że taka reforma oznaczać może koniec izraelskiej demokracji, inni twierdzą, że to właśnie demokrację uchroni przed państwem w państwie.O tym rozmawiam z Jarosławem Kociszewskim, twórcą podcastów Free Range Productions, ekspertem fundacji Stratpoints i redaktorem naczelnym portalu Nowa Europa Wschodnia.W Iranie z kolei doszło niedawno do ataku przy pomocy dronów na warsztat pracujący dla Ministerstwa Obrony w Isfahanie. Szkody z ataku okazały się niewielkie, ale wywołał niemałe poruszenie, zwłaszcza w zachodnich mediach. Czy stał za nim Izrael, kurdyjscy separatyści, czy może jeszcze ktoś inny? Jak w tę sytuację wpisują się trwające protesty po śmierci Mahsy Amini?Na moje pytania odpowiada Marcin Krzyżanowski, ekspert Warsaw Institute i wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego.A w Językowym Bałaganie rozmawiamy z Michałem Czechowskim o różnicach w nauczaniu języków arabskiego i hebrajskiego. Czy może być tak, że nauka dwóch na raz jest w istocie łatwiejsza?Zapraszam do wysłuchania!

Wojna w Ukrainie stała się zjawiskiem globalnym, które dotknęło nie tylko Europę, ale także odległe zakątki, dobitnie pokazując, że świat jest systemem naczyń połączonych. Nie dziwi więc, że jest ona obecna także w dyskursie w mediach społecznościowych Afryki i Bliskiego Wschodu. Sara Nowacka i dr Jędrzej Czerep z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych przyjrzeli się dyskusjom na ten temat i wyjaśnili kolejne zagadnienia i tematy w opublikowanym niedawno na stronie PISM raporcie. Zapraszam do wysłuchania rozmowy z autorami!A w "Językowym bałaganie" z Michałem Czechowskim zasiadamy nad "Faudą"! Na Netflixie pojawiła się właśnie czwarta odsłona tego izraelskiego hitu, z którym warto się zapoznac, choćby ze względu na to, jak istotnym społecznie i kulturowo zjawiskiem okazał się ten serial. My jednak zastanawiamy się nad tym, czy Doron rzeczywiście uszedłby na Zachodnim Brzegu za Palestyńczyka, czy też szybko zostałby zdekonspirowany. Ciekawi Was to? Zapraszamy do wysłuchania rozmowy!

Wspólnie z prof. Łukaszem Fyderkiem z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego przyglądam się wydarzeniom, jakie zdominiwały prekaz medialny o Bliskim Wschodzie w ubiegłym roku.Rozmawiamy o sportowych emocjach, protestach, śledztwach i podmiotowości producentów ropy.

Po przerwie wraca podcast Stosunkowo Bliski Wschód. Tym razem z Marcinem Krzyżanowskim przyglądam się wciąż trwającym na irańskich ulicach protestom, które rozpoczęły się trzy miesiące temu po śmierci Mahsy Amini. Czy to nadal jedynie demonstracje, czy już rewolucja? Kto stoi za masowymi wystąpieniami przeciwko Republice Islamskiej? Dlaczego protesty wciąż nie wygasły, a rządowi nie udało się uspokoić nastrojów? Odpowiedzi padają w rozmowie!A następnie z Michałem Czechowskim w Językowym Bałaganie rozmawiamy o mitach dotyczących języków arabskiego i hebrajskiego. Czy są one trudne? Czy naprawdę w Izraelu polski mógł stać się językiem urzędowym? Czy fusha jest bezużyteczna? Tego wszystkiego dowiecie się słuchając podcastu do końca!

Po wakacyjnej przerwie wraca podcast Stosunkowo Bliski Wschód!Tym razem wspólnie z Marcinem Krzyżanowskim przyglądam się śmierci Mahsy Amini, 22-letniej irańskiej Kurdyjki, która została zatrzymana przez policję w Teheranie za "niewłaściwe zakrycie głowy" i przewieziona na komisariat, gdzie zmarła. Według policji zatrzymaniu miała ulec akcja jej serca, wskutek wrodzonej wady, według rodziny Mahsa została brutalnie pobita i umarła od ciosów funkcjonariuszy. A w Iranie wybuchły gwałtowne protesty, które skalą przewyższają te z lat poprzednich. Podczas nich słychać nie tylko wezwania o sprawiedliwość, ale także hasła domagające się obalenia Republiki Islamskiej.A w Językowym Bałaganie rozmawiam z Michałem Czechowskim o tym, jak zróżnicowana dialektalnie jest Jordania, zdawałoby się niewielki kraj, który jednak wcale nie jest homogeniczny językowo.

W Dżeddzie w meczu rewanżowym zmierzyli się bokserzy wagi ciężkiej Ołeksandr Usyk i Anthony Joshua. To najgorętsza walka pięściarska tego sezonu, reklamowana pod nazwą „Furia na Morzu Czerwonym”. Dla miłośników sportów walki prawdziwa gratka, gdyż obaj bokserzy są dzisiaj gwiazdami światowego formatu, lecz także aspekt polityczny organizacji walki akurat w saudyjskim mieście daje wiele do myślenia o tym, jak Rijad przez sport stara się poprawić swój wizerunek. Czemu Usyk walczył z Joshuą akurat w Dżeddzie? Dlaczego mocno kontrowersyjny okazał się werdykt sędziów po dwunastu rundach? Czy możemy powiedzieć, że organizacja takich wydarzeń sportowych to jedynie sportwashing, czy może coś więcej? O tym opowiada mi Jakub Biłuński, dziennikarz portalu Bokser.org. Rijad prowadzi jednak nie tylko sportowe działania. Niedawno Centrum Pomocy Humanitarnej im. Króla Salmana ogłosiło wyasygnowanie 10 milionów dolarów na pomoc ukraińskim uchodźcom w Polsce. Arabia Saudyjska zwykle nie jest nad Wisłą kojarzona z pomocą humanitarną, stąd też media informację przekazywały przede wszystkim zaskoczonym tonem. Czy rzeczywiście udzielanie pomocy przez  Rijad jest czymś nadzwyczajnym? Jak to działanie ma wpłynąć na wizerunek Arabii Saudyjskiej? Czy Polska jest istotnym krajem dla Saudyjczyków? Na moje pytania odpowiada Witold Śmidowski, były ambasador Polski w Arabii Saudyjskiej. A na koniec łączę się z Michałem Czechowskim i w Językowym Bałaganie rozmawiamy o arabskich zwrotach, które mogą się przydać każdemu turyście, który zechce latem odwiedzić Bliski Wschód! Wysłuchajcie podcastu do końca!

W ubiegłym tygodniu Izrael dokonał uderzenia wyprzedzającego na Palestyński Islamski Dżihad w Strefie Gazy. W konsekwencji palestyńscy bojownicy rozpoczęli ostrzał Izraela. W ciągu trzydniowej operacji zginęło 49 Palestyńczyków i rannych zostało dwóch izraelskich żołnierzy. W tle tych wydarzeń trwa jednak dłuższa operacja zwalczania Palestyńskiego Islamskiego Dżihadu przez izraelskie wojsko na Zachodnim Brzegu, a także kampania wyborcza, która rozstrzygnie, czy Benjamin Netanjahu wróci na fotel premiera, czy też na stałe zagrzeje na nim miejsce Jair Lapid. Dlaczego izraelskie wojsko teraz intensyfikuje walkę z Palestyńskim Islamskim Dżihadem? Czy możemy jasno określić zwycięzcę tych walk? Dlaczego Hamas nie wsparł Islamskiego Dżihadu, choć zwykle jest organizacją wiodącą w walce z Izraelem? Na moje pytania odpowiada Michał Wojnarowicz, analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!

Tunezyjski prezydent Kais Saied zorganizował referendum konstytucyjne, w którym obywatele mogli zagłosować nad przyjęciem nowego projektu ustawy zasadniczej. Przy rekordowo niskiej frekwencji zdecydowana większość Tunezyjczyków zagłosowała na „tak” decydując o przyjęciu dokumentu, który wprowadzi fundamentalne zmiany w systemie politycznym kraju, jaki wprowadzony został po Arabskiej Wiośnie i obaleniu dyktatury prezydenta Zajna Al-Abidina ibn-Alego w 2011 roku. Czego dotyczą zmiany zaproponowane przez Kaisa Saieda? Dlaczego opozycja zbojkotowała referendum? Czy o tunezyjskiej demokracji powinniśmy mówić już w czasie przeszłym? O tym wszystkim rozmawiam z Mariuszem Borkowskim z Collegium Civitas, byłym korespondentem polskich mediów i BBC na Bliskim Wschodzie. Przyjrzymy się też historii i teraźniejszości idei, która znacząco wpływa na Bliski Wschód, od końca XIX wieku. Syjonizm, pogląd według którego Żydom należy się własne państwo, wcale nie jest takim monolitycznym prądem myślowym , jak często się wydaje. Ruch przechodził rozmaite rewolucje i nawet dzisiaj, gdy przyjrzeć się izraelskim partiom politycznym, reprezentują one inne poglądy nie tylko na sprawy bieżące, ale także na sposób tworzenia państwa i relacje z Palestyńczykami. Jakie są główne prądy myśli syjonistycznej? Jakie są ich podstawowe założenia? Który z nich dominuje dzisiaj w izraelskiej polityce?  O tym rozmawiam z dr Dominikiem Flisiakiem, autorem książek, badaczem relacji polsko-żydowskich i żydowskiej myśli politycznej. A w „Językowym Bałaganie” łączymy się z Michałem Czechowskim, żeby porozmawiać o języku judeo-arabskim, którym w średniowieczu władała większość społeczności żydowskiej. Czy powinnismy mówić o jednym języku, czy raczej o jego dialektach? Jak bardzo zbliżony jest on do klasycznego języka arabskiego? Dlaczego dzisiaj tak niewielu Żydów się nim posługuje? Tego dowiecie się, słuchając podcastu do końca. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!

W połowie czerwca Muktada as-Sadr, szyicki duchowny i przywódca polityczny, wyprowadził swój blok polityczny z irackiego parlamentu. 73 parlamentarzystów zostało już zastąpionych innymi twarzami a Sadryści wyszli na ulice, by protestować przeciwko korupcji w irackim procesie politycznym. Jednak nie tylko oni podgrzewają atmosferę w kraju. Doszło także do ostrzału kurortu na północy kraju. Irak oskarża o niego Turcję, która broni się twierdząc, że odpowiedzialna za niego jest Partia Pracujących Kurdystanu. Czy po wyjściu Sadrystów z parlamentu wzmocnią się wpływy Iranu w kraju? Dlaczego Turcy mieliby ostrzelać północny Irak? Jak będzie wyglądała najbliższa przyszłość kraju? Na moje pytania odpowiada dr Witold Repetowicz, dziennikarz i ekspert Defence24 i Fundacji Pułaskiego. W Teheranie odbył się szczyt polityczny, na którym prezydent Ebrahim Raisi gościł Władimira Putina i Recepa Tayyipa Erdogana. Przywódcy mieli rozmawiać między innymi o sytuacji w Syrii i Ukrainie, a Erdogan liczył, że otrzyma zielone światło do kolejnej operacji wymierzonej w Kurdów z Rożawy. Wizyta Erdogana w Iranie jest jednak kontrowersyjna, gdyż trwa właśnie próba międzynarodowej izolacji Rosji, co daje kolejny powód do podważania lojalności Ankary wobec NATO. Jaki był cel zorganizowanego w Teheranie szczytu? Czy Turcję mogą spotkać konsekwencje, jeśli zdecyduje się na kolejną operację przeciwko Kurdom? Czy Iran znajduje się w rosyjskiej strefie wpływów? O tym rozmawiam z Marcinem Krzyżanowskim, ekspertem Warsaw Institute. A na koniec usłyszycie o tym, jak izraelski dziennikarz wykorzystał wizytę Joe Bidena na Bliskim Wschodzie by dostać się do Mekki i przygotować z ukrycia materiał o Hadżdżu. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!

Zakończyła się podróż Joe Bidena na Bliski Wschód, podczas której amerykański prezydent odwiedził Izrael, Palestynę i Arabię Saudyjską, spotykając się przy okazji z przywódcami innych państw regionu. Wśród poruszanych tematów znalazły się kwestie wsparcia wojskowego i politycznego dla Izraela, rozwiązania dwupaństwowego, budowy antyirańskiej koalicji, zapewnienia światu bezpieczeństwa energetycznego i wiele innych. Cele, jakie postawiła sobie amerykańska administracja były ambitne i dopiero czas pokaże, czy wizyta odniesie pożądane skutki.   Czy podróż Bidena na Bliski Wschód rzeczywiście była tak ważna, jak sugerują media? Czy dla Waszyngtonu deklarowane przywiązanie do praw człowieka przestało być istotnie? Jak należy rozumieć „antyirańską koalicję” w świetle starań o reaktywację porozumienia JCPOA? O tym wszystkim rozmawiam z Krzysztofem Płomińskim, byłym ambasadorem Polski w Iraku i Arabii Saudyjskiej. A następnie zdzwaniamy się z Michałem Czechowskim, by w „Językowym Bałaganie” porozmawiać o rdzeniach w językach semickich. Jak budowane są słowa w językach arabskim i hebrajskim? Czy możemy porównać semickie słowotwórstwo z indoeuropejskim? W jaki sposób skutecznie uczyć się rdzeni? Tego dowiecie się, słuchając podcastu do końca. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!

Mahmud Abbas i Ismail Hanijja spotkali się  w w Algierii, po raz pierwszy od 2016 roku. Hamas i Fatah od lat rywalizują w walce o rząd dusz wśród Palestyńczyków. W przeszłości między bojownikami organizacji dochodziło nawet do walk zbrojnych. Dzisiaj relacje między organizacjami nie są aż tak napięte, choć wciąż daleko do tego, byśmy mogli mówić o pojednaniu. Skąd wzięła się wrogość między Hamasem a Fatahem? O czym rozmawiali Abbas i Hanijja? Czy Zachód, deklaratywnie przywiązany do idei demokracji, ułatwia Palestyńczykom budowanie społeczeństwa obywatelskiego? Na moje pytania odpowiada prof. Jarosław Jarząbek z Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. A w Językowym Bałaganie łączę się z Michałem Czechowskim, by porozmawiać o zaniku fushy, wspólnej formy języka arabskiego. Dlaczego Arabowie odchodzą od stosowania fushy? Czy wraz z postępującym procesem zanika literatura? Czy wciąż możemy mówić o jednym narodzie arabskim? Tego dowiecie się, słuchając odcinka do końca! Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!

Biały Dom potwierdził planowaną na lipiec wizytę prezydenta Joe Bidena na Bliskim Wschodzie. Amerykański przywódca ma odwiedzić Izrael, Palestynę i Arabię Saudyjską, stawiając sobie ambitne cele. Dla wielu komentatorów podróż jest conajmniej kontrowersyjna, zwłaszcza ze względu na planowane spotkanie z Księciem Koronnym Muhammadem ibn Salmanem. Jeszcze w okresie kampanii wyborczej Biden zapowiadał przyjęcie nowego kursu w polityce wobec Rijadu, zwłaszcza w związku z przypadkami łamania praw człowieka w kraju. Dlaczego Biden i Muhammad ibn Salman postanowili się spotkać, mimo politycznych konfliktów? Czy wizyta zwiastuje normalizację relacji izraelsko-saudyjskich? Jakie jest amerykańskie stanowisko wobec innych sojuszników w regionie? O tym rozmawiam z Jakubem Dymkiem, dziennikarzem tygodnika Przegląd. W Izraelu Naftali Bennett zapowiedział przekazanie stanowiska premiera koalicyjnemu koledze Jairowi Lapidowi. To pokłosie kolejnego kryzysu w rządzie, który najprawdopodobniej przypieczętuje losy szerokiej koalicji zawiązanej przeciwko byłemu szefowi rządu, Benjaminowi Netanjahu. Kneset wstępnie zatwierdził już samorozwiązanie parlamentu i kraj zmierza w kierunku piątych w ciągu trzech lat wyborów. Dlaczego po ledwie roku rząd ulega rozpadowi? Jakie były największe sukcesy tej egzotycznej koalicji? Czy Benjamin Netanjahu wróci do władzy? Na moje pytania odpowiada Jarosław Kociszewski, ekspert fundacji Stratpoints, twórca podcastów Free Range Productions i redaktor naczelny portalu Nowa Europa Wschodnia. A w Językowym Bałaganie łączę się z Michałem Czechowskim, by porozmawiać o jego niedawnej podróży do Syrii. Jak dzisiaj wygląda ten zniszczony konfliktami kraj? Czy wojna domowa odbiła się na języku codziennym Syryjczyków? Jaką rolę w dzisiejszej mowie pełnią eufemizmy? Tego dowiecie się słuchając odcinka do końca! Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!

15 czerwca przewodnicząca Komisji Europejskiej Urszula von der Leyen podpisała wstępne porozumienie, wedle którego do Europy przez Egipt trafiać ma izraelski gaz ziemny. Gaz ma zaspokoić część potrzeb Europy w kwestii dostaw surowców energetycznych, które zostały utrudnione wraz z rosyjską agresją na Ukrainę. W tle jednak rozgrywa się konflikt izraelsko-libański o prawa do wydobycia złóż gazu we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Czy Izrael może zaspokoić europejskie zapotrzebowanie na gaz? Jak podpisane porozumienie wpisuje się w ostatnie działania normalizujące relacje Izraela z arabskimi sąsiadami? Czy kryzys dotyczący złoża Karisz może przerodzić się w otwartą wojnę izraelsko-libańską? Na moje pytania odpowiada dr Karolina Zielińska z Ośrodka Studiów Wschodnich. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!

25 maja w położonym na południu Iranu Abadanie wybuchły protesty po zawaleniu się budynku. W katastrofie zginęło 37 osób, a na późniejszych demonstracjach pojawiły się hasła antyrządowe, czy nawet wezwania do przywrócenia w kraju monarchii i powrotu dynastii Pahlawich do władzy. Najwyższy Przywódca ajatollah Ali Chamenei oświadczył, że za protestami stoją wrogowie Iranu, a w zachodnich mediach pojawiły się informacje, że Islamska Republika znalazła się w przededniu rewolucji. Jakich wrogów ma na myśli Chamenei? Czy irańscy monarchiści mają jakiekolwiek polityczne znaczenie? Czy w Iranie może wybuchnąć kolejna rewolucja, która zmieni reżim? Na moje pytania odpowiada Marcin Krzyżanowski, ekspert Warsaw Institute do spraw Bliskiego Wschodu. W Jemenie od ponad dwóch miesięcy trwa zawieszenie broni między stronami wojny domowej. Przerwa w walkach ułatwia między innymi pracę organizacji humanitarnych, które działają w kraju pogrążonym w kryzysie humanitarnym, nazywanym przez Organizację Narodów Zjednoczonych jednym z najgorszych w historii. Jaka jest dzisiaj sytuacja humanitarna w Jemenie? Czy pracownicy i współpracownicy organizacji pomocowych są dzisiaj bezpieczni? Jakie są obecnie najbardziej palące potrzeby Jemeńczyków? O tym opowiada mi Małgorzata Pietrzak z Polskiej Akcji Humanitarnej. A w Językowym Bałaganie ponownie zdzwaniamy się z Michałem Czechowskim, tym razem by porozmawiać o nauce języka hebrajskiego! W jaki sposób rozpocząć naukę? Jak z głową podejść do hebrajskiego alfabetu? Czy można uczyć się bez stresu? Tego dowiecie się na koniec podcastu! Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!

Tunezyjski prezydent Kais Saied ogłosił referendum konstytucyjne, planowane na 25 lipca. Obywatele mają zadecydować, czy zgadzają się na przyjęcie nowego kształtu ustawy zasadniczej. Problem w tym, że dokument nie został wciąż przygotowany, a akademicy zaproszeni do prac nad nim odmawiają. To kolejny krok w głębokich reformach kraju, które zarówno opozycja, jak i wielu dziennikarzy i analityków nazywają zamachem stanu. Dlaczego Kais Saied postanowił zmienić treść obowiązującej konstytucji, choć sam jest jej współautorem? Czemu akademicy odmawiają udziału w pracach nad ustawą zasadniczą? Czy Tunezja wciąż jest jedynym sukcesem Arabskiej Wiosny, czy też zaprzepaszczono jej demokratyczne zdobycze? Na moje pytania odpowiada Maciej Pawłowski z Instytutu Nowej Europy. Postępuje normalizacja relacji państw arabskich z Syrią, w której wciąż trwa wojna domowa. Sąsiedzi prezydenta Baszara Al-Asada zdają się jednak uważać, że po przejęciu kontroli nad znaczną częścią kraju jest on już zwycięzcą konfliktu i gwarantem względnej stabilizacji w regionie. Które kraje unormowały swoje stosunki z Syrią? Dlaczego Arabowie uważają, że Baszar Al-Asad jest zwycięzcą syryjskiej wojny domowej? Czy Syria w najbliższym czasie ponownie zostanie pełnoprawnym członkiem Ligi Państw Arabskich? O tym opowiada mi Krzysztof Płomiński, były ambasador Polski w Iraku i Arabii Saudyjskiej. A z Michałem Czechowskim w „językowym bałaganie” rozmawiamy o dialektach języka arabskiego! Czy możemy mówić o języku arabskim czy raczej o wielu językach? Czy Marokańczyk i Libańczyk naprawdę będą woleli rozmawiać po francusku niż arabsku? Czy warto uczyć się fushy? Tego dowiecie się na koniec podcastu! Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!

W nowym odcinku cyklu "Stosunkowo Bliski Wschód kulturalnie" łączymy się z Filipem Kaźmierczakiem, tłumaczem tomiku poezji Ramiego Al-Aszka "Jak to wypisują na naszych twarzach". Rozmawiamy o współczesnej poezji arabskiej, pracy tłumacza i o tym, jakie uniwersalne prawdy czytelnik wyciągnie z tomiku.

Palestyńczycy przekazali do Międzynarodowego Trybunału Karnego sprawę śmierci palestyńsko-amerykańskiej dziennikarki Al Dżaziry - Szirin Abu Akli. Śledczy mają zbadać, od czyjej kuli zginęła reporterka, postrzelona podczas relacjonowania operacji izraelskiego wojska w Dżaninie. Jednocześnie własne śledztwo zapowiedzieli Izraelczycy. Dla Palestyńczyków jest jasne, że za jej śmiercią stoją izraelscy żołnierze, według Izraela jednak sprawa nie jest taka jasna. Ociera się jednak także o spór dotyczący tożsamości obu narodów, a w Jerozolimie trwa prawdziwa wojna na flagi, w której obie strony grają swoimi symbolami narodowymi podgrzewając jednocześnie nastroje. Co wiemy dzisiaj o śmierci Szirin Abu Akli? Dlaczego izraelska policja naciska w ostatnim czasie na konfiskowanie palestyńskich flag? Czy Siły Obrony Izraela rzeczywiście są „najbardziej etyczną armią świata” jak często mówią izraelscy politycy? O tym opowiada nam dr Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. A na deser mamy dla Was premierę! Zdzwaniamy się z Michałem Czechowskim, tłumaczem i nauczycielem języka hebrajskiego i arabskiego, by rozpocząć nowy cykl spotkań, poświęcony interesującym zagadnieniom językowym. Posłuchajcie do końca, by dowiedzieć się, między innymi, czy wszyscy Żydzi mówią po hebrajsku! Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

Turcja zapowiedziała, że zablokuje akcesję Szwecji i Finlandii do Paktu Północnoatlantyckiego. Jednym z powodów podawanych przez prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana jest wsparcie, którego Sztokholm i Helsinki mają udzielać organizacjom uważanym przez Turków za terrorystyczne, takim jak Partia Pracujących Kurdystanu. Nie jest to jednak pierwszy raz, kiedy Ankara blokuje istotne plany NATO, już w przeszłości bowiem utrudniała przyjęcie dotyczącego Polski i krajów bałtyckich planu obrony flanki wschodniej Sojuszu. Czy Turcja naprawdę nie chce rozszerzenia NATO, czy jest to jedynie narzędzie negocjacji z Zachodem? Jak polityka NATO odbierana jest przez Turków? Czy Ankara rzeczywiście jest „koniem trojańskim Rosji” w Pakcie Północnoatlantyckim? Na moje pytania odpowiada Karolina Wanda Olszowska z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. 15 maja Libańczycy wybierali swoich przedstawicieli parlamentarnych. Tegoroczne wybory były o tyle istotne, że kraj pogrążony jest od kilku lat w głębokim kryzysie gospodarczym i politycznym. Tym razem doszło do istotnych zmian układu sił, zarówno w obozie sojuszników wspieranego przez Iran Hezbollahu, jak i wśród głównych chrześcijańskich partii. Nie wygląda jednak na to, by w najbliższym czasie mogło dojść do znaczącej poprawy sytuacji Kraju Cedrów. Kto jest największym zwycięzcą, a kto przegranym ostatnich wyborów? Czy w Libanie słabną wpływy Teheranu, a w siłę rośnie Rijad? Ile jeszcze może potrwać trudny impas polityczny w kraju? O tym opowiada mi prof. Łukasz Fyderek z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego. (00:01:55) Karolina Wanda Olszowska o Turcji blokującej wejście Szwecji i Finlandii do NATO (00:31:37) prof. Łukasz Fyderek omawia wyniki wyborów w Libanie

Talibowie wydali dekret nakazujący kobietom zakrywanie twarzy w miejscach publicznych w Afganistanie. To kolejny ruch zaostrzający restrykcje względem płci w kraju, który został podjęty, mimo zeszłorocznych obietnic, że prawa kobiet będą respektowane. Decyzja spotkała się z protestami zachodu, jak również protestami kobiet w samym Afganistanie, choć część społeczeństwa ją także popiera. Jaki strój będą musiały teraz nosić kobiety? Dlaczego talibowie nie przestrzegają własnych obietnic? Czy nowe restrykcje wynikają z interpretacji islamu, czy raczej z afgańskiej kultury? O tym opowiada mi dr Paulina Niechciał z Katedry Porównawczych Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Minister Spraw Zagranicznych Zbigniew Rau pojechał z wizytą do Teheranu, podczas której podpisana została umowa o zawarciu współpracy między Polską a Iranem. To pierwsza wizyta szefa polskiej dyplomacji w tym kraju od 2014 roku, zwiastująca ocieplenie relacji dwustronnych. W tle pozostaje jednak nierozwiązana kwestia porozumienia JCPOA. Negocjacje w Wiedniu utknęły w martwym punkcie, a bez ich pozytywnego końca Iran nie będzie mógł wkroczyć na zachodnie rynki, także po to, by dostarczać Europie ropy, tak potrzebnej w dobie derusyfikacji rynku energetycznego. Czego dotyczy podpisana w Teheranie umowa między Polską a Iranem? Czy Irańczycy pamiętają Polakom warszawską konferencję z 2019 roku, na której dyskutowano o stabilizacji Bliskiego Wschodu, bez udziału irańskiej delegacji? Czy w naszym interesie jest pogłębianie relacji z Iranem? Na moje pytania odpowiada Marcin Krzyżanowski, ekspert Warsaw Institute ds. Bliskiego Wschodu. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy! (00:02:00) dr Paulina Niechciał o afgańskich kobietach (00:26:00) Marcin Krzyżanowski o relacjach polsko-irańskich

Ledwie trzy dni po Międzynarodowym Dniu Pamięci o Ofiarach Holokaustu rosyjski minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow w wywiadzie dla włoskiej telewizji zasugerował, że Adolf Hitler mógł mieć żydowskie korzenie. W ten sposób odniósł się do opinii, że rosyjska narracja o „denazyfikacji” Ukrainy nie ma sensu, gdyż ukraiński prezydent Wołodymyr Zełeński jest Żydem. Słowa Ławrowa spotkały się z krytyką wielu izraelskich polityków i pojawiły się też sygnały, że Izrael przekaże wyposażenie obronne Ukrainie. Dlaczego Rosjanie mówią o „denazyfikacji” Ukrainy? Czy ten kryzys oznacza koniec dobrych relacji rosyjsko-izraelskich? Dlaczego Izrael wciąż nie przekazał Kijowowi systemu obrony przeciwrakietowej Żelazna Kopuła? Na moje pytania odpowiada dr Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

15 maja Libańczycy udadzą się do urn, by wybrać swoich przedstawicieli parlamentarnych. Kraj pogrążony jest od kilku lat w głębokim kryzysie ekonomicznym, który pogłębił się podczas pandemii Covid-19, a także po eksplozji magazynu składującego saletrę w bejruckim porcie 4 sierpnia 2020 roku. Wielu mieszkańców kraju jest rozczarowana działaniami rządu, które nie poprawiły sytuacji, a symbolem nieudolności władz stał się wciąż rosnący czarnorynkowy kurs funta libańskiego w stosunku do dolara. Jakie są motywy przewodnie kampanii wyborczej w Libanie? Jak wygląda sytuacja na ulicach miast? Czy Libańczycy mają rzeczywisty wpływ na swoje władze? O tym rozmawiam z Sarą Nowacką, analityczką Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

W Bagdadzie odbyła się kolejna runda negocjacji irańsko-saudyjskich, mających na celu normalizację relacji między oboma rywalizującymi państwami po zerwaniu stosunków dyplomatycznych w 2016 roku. Jednak owa rywalizacja między Teheranem a Rijadem nie zaczęła się dopiero wówczas, ciągnie się już od lat, stając się czynnikiem wpływającym na interesy rozmaitych aktorów w regionie. A w tle rozgrywają się także coraz bardziej skomplikowane stosunki Zachodu z obydwoma krajami. Dlaczego relacje między Iranem a Arabią Saudyjską są takie trudnie? Czy ta rywalizacja destabilizuje region? Czy Zachód, chcąc odejść od rosyjskich surowców naturalnych, będzie musiał wybierać między Teheranem a Rijadem? O tym rozmawiamy z Krzysztofem Płomińskim, byłym ambasadorem Polski w Arabii Saudyjskiej i Iraku. Turecki biznesmen Osman Kavala usłyszał w stambulskim sądzie wyrok dożywotniego pozbawienia wolności za finansowanie protestów w 2013 roku i udział w nieudanym zamachu stanu w 2016. Sprawa Kavali od lat jest jednak krytykowana przez organizacje międzynarodowe jako polityczna, a Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał w 2019 roku orzeczenie nakazujące uwolnienie przedsiębiorcy, stającego się symbolem opozycji przeciwko coraz bardziej autorytarnym rządom Recepa Tayyipa Erdogana. Orzeczenie zostało jednak przez Turcję zignorowane. Kim jest Osman Kavala i jaka była jego rola w protestach i zamachu stanu? Jakie są jego związki z kontrowersyjnym Ruchem Gulena? Czy Turcję czeka kolejna fala protestów, tym razem przeciwko wyrokowi nałożonemu na przedsiębiorcę? Rozmawiamy o tej sprawie z dr Karolem Wasilewskim z agencji analitycznej NEOŚwiat. Wojna w Ukrainie uderza w światowe dostawy żywności. Ukraina i Rosja to producenci znacznej część pszenicy i słonecznika, które następnie trafiały między innymi do krajów Bliskiego Wschodu. Pojawiło się więc ryzyko, że kraje takie jak Egipt, Turcja czy Liban dotknie kryzys spożywczy, a w Jemenie, pogrążonym w jednym z najgorszych kryzysów humanitarnych na świecie, sytuacja jeszcze bardziej się pogorszy. Jakie kraje najbardziej uzależnione są od dostaw ukraińskich i rosyjskich zbóż? Czy Ukraińcy będą mogli zebrać plony i obsiać pola na przyszły sezon? Co w tej sytuacji powinna zrobić Europa i szerzej Zachód? Opowiada nam Jakub Dymek, dziennikarz tygodnika Przegląd. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy! (00:03:00) Amb. Krzysztof Płomiński o rywalizacji saudyjsko-irańskiej (00:39:30) dr Karol Wasilewski o wyroku dożywocia dla Osmana Kavali (01:07:55) Jakub Dymek o wpływie wojny w Ukrainie na światowe dostawy żywności

Zapraszamy Was na kolejny odcinek cyklu Stosunkowo Bliski Wschód kulturalnie, a w nim:Rozmawiamy z tłumaczem Albertem Kwiatkowskim i redaktorem Błażejem Gałkowskim o wydaniu pierwszej księgi Masnawi Dżalaloddina Rumiego, jednego z najwybitniejszych poetów świata muzułmańskiego i perskiego. To pierwsze tłumaczenie tego dzieła z języka perskiego na polski, wydane przez Imprint Media Opowiadamy też o "Ocalałej z chińskiego gułagu" Gulbahar Haitiwaji i Rozenn Morgat. To poruszająca opowieść o prześladowaniach Ujgurów w Chinach, świadectwo Haitiwaji, która sama na sobie doświadczyła pobytu w "obozie reedukacyjnym". A na koniec mówimy o nowej książce dr Piotra Łukasiewicza, ostatniego ambasadora Polski w Kabulu "Talibowie. Przekleństwo czy nadzieja Afganistanu". To połączenie książki historycznej z reportażem opartym na własnych kontaktach z Talibami i innymi Afgańczykami, z której poznajemy fascynującą historię kraju, który w zeszłym roku skupiał na sobie uwagę całego świata.

19 kwietnia Turcja rozpoczęła ofensywę przeciwko Kurdom. Jej celem są, jak podaje tureckie wojsko, pozycje bojowników Partii Pracujących Kurdystanu w północnym Iraku, a udział w niej biorą siły specjalne ze wsparciem tureckich dronów. Takie działania nie są jednak niczym nowym, bo od lat regularnie słyszymy o kolejnych operacjach i bombardowaniach, których celem są właśnie Kurdowie, pozostający we wrogich relacjach z tureckimi władzami. Krytycy urzędującego prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana twierdzą, że obecna ofensywa ma na celu poprawę pozycji przywódcy przed nadchodzącymi w przyszłym roku wyborami generalnymi, w których Turcy będą wybierać prezydenta i parlament. Skąd wzięły się tak wrogie relacje między Turkami a Kurdami? Jaki może być przebieg uruchomionej ostatnio operacji? Czy Erdogan rzeczywiście liczy na to, że dzięki walce z PKK wygra najbliższe wybory? O tym rozmawiamy z dr Karolem Kaczorowskim z Katedry Studiów Europejskich i CASPAR Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. W Jerozolimie sytuacja jest napięta. Trwa właśnie Ramadan, najświętszy miesiąc w muzułmańskim kalendarzu, mijają święta żydowskie i chrześcijańskie. Mimo świątecznej atmosfery, regularnie dochodzi do starć między Palestyńczykami a izraelską policją, a policyjne siły kilkukrotnie już weszły na Wzgórze Świątynne, a nawet do samego meczetu Al Aksa. Dokonano również licznych aresztowań. Doszło także do ostrzałów Izraela ze strony Strefy Gazy i południowego Libanu, które spotkały się z odpowiedzią izraelskiego lotnictwa i artylerii. Dlaczego ramadan co roku jest okresem intensywnych napięć między Żydami i Arabami? Czy możemy wskazać, kto prowokuje konflikt i wykazuje się większą brutalnością? Czy wydarzenia mogą eskalować tak jak w zeszłym roku, kiedy obserwowaliśmy zmasowany ostrzał izraelskich miast ze Strefy Gazy i intensywne naloty lotnicze Izraela na Palestyńczyków? Wyjaśnia to nam dr Artur Skorek z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego. A na koniec łączymy się z Dawidem Mikosiem, twórcą kanału youtube Masa Perłowa, który opowie  o swojej niedawnej podróży do Afganistanu. Jak dzisiaj wygląda życie afgańskiej ulicy? Czy Afgańczyków dziwiła obecność polskiego vloggera w ich kraju? Z jakim odbiorem w kraju spotykają się Talibowie? Temu wszystkiemu przyglądał się Dawid będąc w Afganistanie w marcu. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie.  Serdecznie Wam za to dziękujemy.

Talibowie niemal tak szybko jak otworzyli drzwi szkół dla dziewczynek, tak szybko je zamknęli, uniemożliwiając uczennicom powyżej klas szóstych pobierać edukację. Zapowiadają jednak, że dziewczynki będą mogły wrócić do nauki, kiedy tylko system zostanie odpowiednio przygotowany. Afganistan jednak od dekad ma problemy z edukacją, które sięgają o wiele głębiej, choć nawet na początku ubiegłego wieku czyniono wysiłki na rzecz modernizacji kraju, ostatecznie nieudane. Czy afgańskie dziewczynki rzeczywiście będą mogły w przyszłości wrócić do szkół? Dlaczego nadal tak wielu Afgańczyków nie posiada umiejętności czytania? Jakie są największe przeszkody utrudniające gruntowne reformy tego kraju? Rozmawiamy o tym z dr Jakubem Gajdą, ekspertem Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego. Rządząca Izraelem koalicja straciła parlamentarną większość, po tym jak z partii Jamina odeszła Idit Silman, wskutek konfliktu z ministrem zdrowia Niccanem Horowicem. Decyzja parlamentarzystki spotkała się z ciepłym odbiorem w kręgach opozycji bliskiej byłemu premierowi Benjaminowi Netanjahu. Dzisiaj koalicja wisi na włosku, a pojawia się także ryzyko, że kolejni posłowie zdecydują się na odejście, co mogłoby oznaczać przyspieszone wybory, choć ostatnie miały w Izraelu miejsce niewiele ponad rok temu. Dlaczego Idit Silman postanowiła odejść z partii premiera Naftalego Bennetta? Co koalicja może zrobić, żeby zapobiec odpływowi kolejnych parlamentarzystów? Czy Benjamin Netanjahu może wrócić do władzy? Na nasze pytania odpowiada Michał Wojnarowicz, analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Tunezyjski prezydent Kais Said podjął decyzję o rozwiązaniu parlamentu, który zdecydował się odbyć wirtualną sesję, mimo, że został już przez prezydenta zawieszonyił w lipcu ubiegłego roku. Wówczas ruch Saida wielu nazywało „zamachem stanu”, a parlament zebrał się po to, by unieważnić „nadzwyczajne kroki”, które od tamtego czasu wprowadził prezydent. Zdaniem obecnego rządu Tunezji, działania parlamentu pod przewodnictwem Raszida Gannusziego są „spiskiem przeciwko państwu”, a ministerstwo sprawiedliwości uruchomiło w tej sprawie śledztwo. Co tak naprawdę oznacza rozwiązanie parlamentu przez prezydenta Saida? Czy wciąż możemy mówić, że Tunezja jest demokratycznym państwem? Jak do ostatnich wydarzeń odnoszą się zagraniczni partnerzy Tunisu? O tym opowiada nam Sara Nowacka z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy! (00:03:05) dr Jakub Gajda o afgańskiej edukacji (00:32:13) Michał Wojnarowicz o kłopotach izraelskiego rządu (00:59:30) Sara Nowacka o tunezyjskiej demokracji

W pierwszy czwartek kwietnia mamy dla Was kolejny odcinek naszego podcastowego cyklu "Stosunkowo Bliski Wschód kulturalnie"! A w nim: "Przeżyć" to animowany dokument duńskiego reżysera Jonasa Pohera Rasmussena, opowiadający historię Amina Nawabiego, którzy z Afganistanu uciekał jako dziecko a dziś jako dorosły żyje w Europie. Czy ta forma terapii, przy wykorzystaniu kamery pomoże mu w opowiedzeniu o sobie i poradzeniu sobie z widmami przeszłości? "Buntowniczki z Afganistanu" to nowy reportaż Ludwiki Włodek. Jego bohaterkami są kobiety, które przez lata w Afganistanie stawały się głosem walczącym o prawa kobiet. Opowiadając ich historie autorka opowiada także o trudnych dziejach Afganistanu. Rozmawiamy z Ludwiką Włodek, która dzieli się z nami swoją motywacją do napisania tej książki i mówi o warsztacie pracy. "Jak zostać tyranem" to krótki serial dokumentalny Netflixa opowiadający o kolejnych krokach, jakie trzeba podjąć aby być skutecznym dyktatorem. Twórcy korzystają z przykładów takich postaci jak Adolf Hitler, Saddam Husajn czy Muammar Kaddafi. Czy ta wiedza pozwoliłaby każdemu na zostanie prawdziwym tyranem?

Niemcy zawarli długoterminowe porozumienie na dostawy gazu z Kataru. Niemieckie firmy mają teraz rozpocząć dwustronne negocjacje z katarskimi podmiotami, w celu ustalenia szczegółów kontraktu, mogącego pomóc w uniezależnieniu się od Rosji. Jednak nie tylko Niemcy zależni są od dostaw surowców energetycznych kupowanych w Moskwie, a dzisiaj mówi się, że wszelkie kontakty gospodarcze z Rosjanami finansują machinę wojenną Władimira Putina. Amerykański prezydent Joe Biden w swoim przemówieniu w Warszawie zauważył, że jednym z priorytetów amerykańskiej polityki zagranicznej będzie teraz pomoc Europie w dywersyfikacji źródeł energii. W jakim stopniu rzeczywiście Europa uzależniona jest od Moskwy? Jakie kraje mogą dostarczać Unii Europejskiej gazu i innych surowców? Czy konieczna będzie całkowita rezygnacja z handlu gazem z Rosją? O tym rozmawiamy z Maciejem Zaniewiczem, analitykiem Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. 28 marca izraelski minister spraw zagranicznych Jair Lapid otworzył w kibucu Sde Boker szczyt dyplomatyczny z udziałem swoich odpowiedników ze Stanów Zjednoczonych, Maroka, Bahrajnu, Egiptu i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Przedsięwzięcie zostało przez Izraelczyków ogłoszone sukcesem, jako pierwsze wydarzenie tego formatu od czasu Porozumień Abrahamowych. W tym samym czasie przez Izrael przetacza się jednak fala ataków terrorystycznych, które kosztowały życie już 11 osób. Wojsko zostało postawione w stan gotowości i prowadzi operację mającą na celu zapobiegnięcie dalszej eskalacji przemocy, między innymi poprzez działania na Zachodnim Brzegu Jordanu.  Czy Pisgat Negew rzeczywiście jest takim sukcesem, jak przedstawiają to izraelscy politycy? Czy spotkania z ministrami państw arabskich mogą być prawdziwą przeciwwagą dla zagrożenia ze strony irańskiego programu nuklearnego? Czy szczyt dyplomatyczny jest substytutem dla procesu pokojowego z Palestyńczykami? Na te i wiele innych pytań odpowiada Jarosław Kociszewski, twórca podcastów Free Range Productions, ekspert fundacji stratpoints i redaktor naczelny portalu Nowa Europa Wschodnia. A w irańskim Maszhadzie 29 marca kobiety nie zostały wpuszczone na stadion Imama Rezy, mimo iż miały kupione bilety na rozgrywany tam mecz. Według Irańskiej Federacji Piłki Nożnej stadion nie był odpowiednio przygotowany, ale władze kraju zapowiedziały w tej sprawie śledztwo, mające wskazać, kto ponosi odpowiedzialność za to, że posiadaczki biletów nie zostały wpuszczone na trybuny, niezgodnie z irańskim prawem. Iran jednak nie pierwszy raz staje w ogniu krytyki za utrudnianie kobietom oglądania rozgrywek sportowych, już w 2019 roku FIFA nakazała Irańczykom, by nie stosowali dyskryminujących praktyk. Czy piłka nożna i szerzej sport, popularne są wśród irańskich kobiet? Dlaczego obecność kobiet na stadionach jest w tym kraju tak kontrowersyjna? Czy Teheran mogą spotkać konsekwencje ze strony FIFA, związane ze zbliżającymi się Mistrzostwami Świata w Piłce Nożnej w Katarze?  Na nasze pytania odpowiada Marcin Krzyżanowski, ekspert Warsaw Institute. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie.

Algieria odwołuje ambasadora w Hiszpanii po tym jak rząd premiera Pedro Sancheza poparł Maroko w trwającym od dekad konflikcie w Saharze Zachodniej. Algierczycy uważają, że konflikt powinien być rozwiązany z uwzględnieniem dążeń niepodległościowych zamieszkującego ten obszar ludu Sahrawich, lecz Maroko przekonuje, że to integralna część ich terytorium i jego status nie podlega negocjacji. Dotychczas Hiszpanie starali się nie opowiadać po żadnej ze stron konfliktu i tym bardziej ich ostatnia decyzja okazała się szokiem dla Algierczyków. Dlaczego Madryt taką decyzję podjął akurat teraz i co wpłynęło na decyzję rządu Sancheza? Co takiego ważnego jest na Saharze Zachodniej, że o region walczą, politycznie i zbrojnie, nie tylko Sahrawi, ale także Maroko i Algieria? Czy Algierczycy mogą zagrozić, że przerwą dostawy gazu do Hiszpanii? O tym rozmawiam z Maciejem Pawłowskim, ekspertem Instytutu Nowej Europy. Przyglądamy się też światu piłki nożnej. Roman Abramowicz ze względu na sankcje nakładane przez Europę na rosyjskich oligarchów podjął decyzję o sprzedaży klubu piłkarskiego Chelsea FC. Niemal od razu ustawiła się kolejka chętnych, w tym z Bliskiego Wschodu. Ostateczna lista potencjalnych nabywców jest już skrócona do kilku ledwie nazwisk. Miliarderzy z Półwyspu Arabskiego od lat jednak przyglądają się europejskiemu futbolowi szukając potencjalnych okazji, jak miało to już miejsce choćby w zeszłym roku, kiedy saudyjski Public Investment Fund kupił klub Newcastle United. Dlaczego europejskie kluby piłkarskie są atrakcyjne dla szejków z Półwyspu Arabskiego? Na ile te transakcje i późniejsza działalność klubów kontrolowane są przez państwo? Czy piłkarze i kluby są jedynie zabawkami w rękach arabskich miliarderów?   Na te i wiele innych pytań odpowiada Mieszko Rajkiewicz z Instytutu Nowej Europy Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie.  Serdecznie Wam za to dziękujemy! (00:02:33) Maciej Pawłowski o relacjach algiersko-hiszpańsko-marokańskich (00:20:48) Mieszko Rajkiewicz o bliskowschodnich inwestorach w europejskiej piłce nożnej

Agresja Rosji na Ukrainę wywołała skutki odczuwalne niemal na całym świecie, wśród nich także globalny wzrost cen baryłki ropy. Aby go zahamować, Zachód stara się skłonić państwa OPEC, w tym Arabię Saudyjską i Zjednoczone Emiraty Arabskie, by zwiększyły produkcję surowca. Wygląda jednak na to, że w najbliższych dniach te wysiłki nie odniosą pożądanego skutku, gdyż Rijad i Abu Zabi tłumaczą się zobowiązaniami wobec nieformalnego kartelu, w skład którego wchodzi także Rosja. To jednak nie wszystko, bo przywódcy tych krajów, według doniesień mediów, odmawiają również rozmowy telefonicznej prezydentowi Joe Bidenowi, a Arabia Saudyjska sygnalizuje także, że rozważa rozliczanie części transakcji naftowych z Pekinem nie w dolarach amerykańskich, a w chińskich juanach. Skąd takie oziębienie w relacjach Waszyngtonu z partnerami na Półwyspie Arabskim? Jakie interesy stoją za niechęcią do zwiększenia produkcji ropy przez państwa OPEC? Czy w przyszłości będziemy mówić nie o petrodolarach a o petrojuanach? Na te pytania odpowiada prof. Łukasz Fyderek z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego. W Ukrainie walczą ze sobą nie tylko Ukraińcy i Rosjanie, ale na polach bitew pokazują się także zagraniczni żołnierze, i to po obu stronach. Wśród nich nie brakuje ponoć ochotników z krajów Bliskiego Wschodu. Według doniesień organizacji pozarządowych, Rosjanie przyjęli liczne wnioski od syryjskich żołnierzy, którym zaoferowano wysokie wynagrodzenia za udział w wojnie na obcym terenie. Jaką wartość bojową może mieć syryjski żołnierz, który zdecyduje się na walkę przeciwko Ukraińcom? Dlaczego Władimir Putin zdecydował się szukać wsparcia dla swojej armii poza granicami własnego państwa? W jaki sposób będą oni koordynować działania z rosyjskimi żołnierzami? Rozmawiamy z Marcinem Ogdowskim, korespondentem wojennym i dziennikarzem tygodnika Przegląd. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie.  (00:02:40) Prof. Łukasz Fyderek o oziębieniu relacji Stanów Zjednoczonych z monarchiami Półwyspu Arabskiego (00:47:38) Marcin Ogdowski o syryjskich ochotnikach w Ukrainie

W Wiedniu od kilku miesięcy trwają rozmowy mające na celu wskrzeszenie tzw. porozumienia nuklearnego z Iranem. Delegacje informują, że to już ostatnia prosta negocjacji. Niestety, proces wciąż się przedłuża, choć w interesie zarówno  Teheranu jak i Zachodu jest nawiązanie porozumienia, między innymi po to, by umożliwić Iranowi sprzedaż magazynowanej ropy, co pomogłoby w ustabilizowaniu wciąż rosnących globalnych cen. Nie wszystko jest usłane różami - 13 marca doszło do ataku rakietowego na Irbil, do którego przyznał się Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej. Celem miało być domniemane „centrum strategiczne” Izraela w regionie, którym wg Irańczyków jest budowany właśnie amerykański konsulat w stolicy irackiego Kurdystanu. Na jakim etapie są obecnie wiedeńskie negocjacje i czy są one torpedowane przez Rosję i Izrael? Czy rezerwy irańskiej ropy rzeczywiście mogą ocalić sytuację gospodarczą Zachodu? Jak do tego postępującego procesu dyplomatycznego mają się spadające na Irbil irańskie rakiety? Na nasze pytania odpowiada Marcin Krzyżanowski, ekspert Warsaw Institute ds. Bliskiego Wschodu. Tymczasem Jerozolima znów wrze. W mediach głównego nurtu sprawa eksmisji w dzielnicy Szajch Dżarrach praktycznie już nie istnieje, ale dla mieszkańców i środowisk osadniczych jest ona wciąż punktem zapalnym. Ciągle dochodzi do prowokacji i starć między dwiema stronami sporu, których nie łagodzi postawa polityków. I mimo, że Sąd Najwyższy Izraela postanowił na razie zawiesić eksmisje, to wiele innych trudnych kwestii sprawia, że na jerozolimskich ulicach trudno o spokój. Jakie są korzenie sprawy Szajch Dżarrach i dlaczego tak trudno rozstrzygnąć spór, który swoimi korzeniami sięga momentu powstania Państwa Izrael, a nawet czasów jeszcze wcześniejszych? Co właściwie oznacza dla Palestyńczyków i osadników fakt, że Sąd Najwyższy zawiesza eksmisje mieszkańców dzielnicy? Jakie narzędzia ma w swoich rękach rząd Izraela, by na dobre załagodzić sprawę i zadbać o bezpieczeństwo publiczne? Naszą rozmówczynią jest dr Karolina Zielińska z Ośrodka Studiów Wschodnich. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

Turcja, po wielu apelach ze strony prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełeńskiego, ustąpiła i podjęła decyzję o zamknięciu cieśnin oddzielających Morze Śródziemne od Morza Czarnego. Przez długi czas prezydent Recep Tayyip Erdogan starał się unikać tej decyzji jak ognia, z obawy przez zbytnim antagonizowaniem Moskwy. To jednak nie rozwiązuje sprawy, bo choć Ankara nie przyłączyła się wciąż do zachodnich sankcji to jej wyposażenie bojowe obecne jest nad Dnieprem, gdzie z powodzeniem wykorzystywane jest przeciwko rosyjskim żołnierzom. Czym są słynne Bayraktary, które zasłużyły nawet na własną piosenkę? Dlaczego zamknięcie cieśnin było takie ważne nie tylko dla Wołodymyra Zełeńskiego, ale także dla Ankary? Czy Turcja poczuła się rozczarowana, kiedy Unia Europejska przyjęła wniosek Ukrainy o przystąpienie do Wspólnoty? O tym i wielu innych tematach rozmawiamy z dr Karolem Wasilewskim z Agencji Analitycznej NEOŚwiat. To był niezwykle pracowity weekend dla Izraelskiego premiera. Naftali Bennet potajemnie wybrał się do Moskwy na spotkanie z Władimirem Putinem, rozpoczynając tym samym prawdziwą ofensywę dyplomatyczną. Idąc za ciosem, kolejno odbył też kilka rozmów telefonicznych z ukraińskim prezydentem i spotkał się z kanclerzem Niemiec Olafem Scholzem. Wygląda na to, że Bennett ma ambicje stać się mediatorem między Rosją a Ukrainą. Jednocześnie lista zachodnich sankcji rozszerzana jest na rosyjskich oligarchów żydowskiego pochodzenia, z których część legitymuje się izraelskimi paszportami. Stawia to w trudnej sytuacji nie tylko samych zainteresowanych, ale także izraelski rząd, który coraz silniej odczuwa presję krajów Zachodu.  W tym samym czasie, do Europy coraz głośniej docierają głosy oburzenia płynące ze świata arabskiego, niosące oskarżenia o hipokryzję względem różnych wojen i konfliktów.   Dlaczego Bennett decyduje się na wyjazd do Moskwy, zamiast na rozmowę telefoniczną? Czy trwające w Wiedniu rozmowy mające wskrzesić porozumienie nuklearne z Iranem mogą być czynnikiem wpływającym na relacje Izraela z Rosją? Dlaczego wiele szanowanych izraelskich instytucji staje w obronie miliarderów takich jak Roman Abramowicz, prosząc Zachód by nie nakładał sankcji? Jak wojna w Ukrainie odbije się na przyszłych relacjach Zachodu z Palestyńczykami? Rozmawia z nami Agnieszka Zagner, publicystka tygodnika Polityka.  Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

W pierwszy czwartek marca mamy dla Was kolejny odcinek cyklu "Stosunkowo Bliski Wschód kulturalnie".Zastanawialiśmy się, czy ze względu na sytuację za wschodnią granicą nie przesunąć premiery tego odcinka, ale uznaliśmy, że każdy potrzebuje chwili wytchnienia, podczas której będzie mógł pomyśleć o czymś innym. Zapraszamy Was więc do wysłuchania świeżej porcji poleceń filmowo-książkowych, tego co nas chwyciło za serce w lutym!"Perfumy, attar i bakhur. Przewodnik po świecie arabskich wonności" to nietypowa książka, której autorka przygląda się bogatemu światu zapachów, nie tylko pieczołowicie go katalogując, ale także opowiadając o tradycjach z nim związanych. A dla Was mamy rozmowę z Jolantą Mikołajczyk, która sama opowiada o swoim dziele!"Skarb w słowach zaklęty" to zbiór baśni ludu Hausa, po raz pierwszy w tłumaczeniu na jakikolwiek język europejski! To zaskakujące w formie i treści afrykańskie podania, w których widać wyraźnie bliskowschodnie wpływy. Czy warto po nie sięgnąć? "Hieroglify Egipskie. Mowa bogów" Andrzeja Ćwieka to pozycja wprowadzająca czytelnika w świat tajemniczych znaków, które zdobią ściany egipskich piramid i świątyń. Dzięki tej książce przestaną one być tak całkowicie obce i będą mogły spełnić inną rolę niż tylko dekoracji w filmie przygodowym! "Oszust z Tindera" to w tym podcaście pozycja nieoczywista, ale pojawia się w niej wyraźny wątek izraelski! Sensacyjny dokument, który wciąga od samego początku i trzyma widza w napięciu jak solidny thriller. A w tle zmiany tożsamości, mityczni wrogowie i rabin izraelskich linii lotniczych El Al! O tym wszystkim usłyszycie w najnowszym odcinku podcastu!

Nad ranem 24 lutego Władimir Putin podjął decyzję o rozpoczęciu inwazji na Ukrainę. Rosyjskie wojska wkroczyły do kraju, najprawdopodobniej z zamiarem szybkiego zajęcia większych miast i możliwie dużej części kraju. Wielu analityków nie przewidziało tego ruchu, spodziewając się raczej, że operacja wojskowa zostanie ograniczona do obszarów w pobliżu nieuznawanych międzynarodowo separatystycznych republik donieckiej i ługańskiej. Dzisiaj Ukraina na wszystkich frontach prosi o pomoc, a media donoszą o kolejnych reakcjach, nie tylko Zachodu, ale także państw w innych regionach świata. Konflikt ma również istotny kontekst bliskowschodni, któremu w tym odcinku podcastu poświęcamy główną uwagę. Syria jeszcze przed inwazją oznajmiła, że popiera uznanie przez Rosję Donieckiej Republiki Ludowej i Ługańskiej Republiki Ludowej. Już po rozpoczęciu rosyjskiej operacji Baszar al-Asad miał powiedzieć, że jest to korekta historii i przywrócenie równowagi ładu światowego po upadku Związku Radzieckiego. Skąd biorą się tak bliskie stosunki Moskwy z Damaszkiem? Czy państwo prezydenta Asada jest samodzielnym organizmem politycznym czy raczej marionetką w rękach Władimira Putina? Dlaczego Rosjanie przymykają oko na izraelskie operacje lotnicze na terytoriach należących do tak bliskiego sojusznika jakim jest Syria? O tym rozmawiamy z prof. Rafałem Ożarowskim z Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni. Rozmowa nagrana była rano w sobotę 26-go lutego. Izrael długo nie opowiadał się po żadnej ze stron konfliktu, a także i dzisiaj jego politycy ostrożni są w otwartym potępieniu Rosji czy Ukrainy, choć usłyszeliśmy już z ust ministra spraw zagranicznych, Jaira Lapida, że rosyjska inwazja jest „poważnym pogwałceniem porządku międzynarodowego”. Dlaczego izraelscy przywódcy tak ostrożni są w ocenie wydarzeń w Ukrainie? Czy mieszkająca w Izraelu liczna diaspora Żydów z krajów byłego Związku Radzieckiego jest dzisiaj wewnętrznie skonfliktowana? W jaki sposób dzisiejsza polityka Państwa Żydowskiego wpłynie na jego przyszłe relacje z Rosją i Zachodem? Pytamy doktor Agnieszkę Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, w rozmowie nagrywanej wieczorem 27-go lutego. Wywołana przez Władimira Putina wojna odbije się także bezpośrednio na krajach Bliskiego Wschodu, i to w wielu różnych aspektach. Bogate monarchie Półwyspu Arabskiego odmawiają jasnego opowiedzenia się po którejkolwiek ze stron, mimo nacisków ze strony Zachodu. Jeśli działania wojenne potrwają dłużej, region może ich skutki dotkliwie odczuć, zwłaszcza w biedniejszych krajach. Czy powinniśmy się spodziewać znaczących wzrostów cen ropy i wstrząśnięcia światowym rynkiem energii? Dlaczego dostęp do żywności na Bliskim Wschodzie jest tak mocno związany z Rosją i Ukrainą? Jak na sytuacji może zyskać Iran, będący dotychczas krajem izolowanym na arenie międzynarodowej? Te tematy poruszamy z Krzysztofem Płomińskim, byłym ambasadorem Polski w Iraku i Arabii Saudyjskiej. Nasza rozmowa z ambasadorem odbyła się 27-go lutego wieczorem. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy.

Według Biura Narodów Zjednoczonych ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej, około miliona dwustu tysięcy Irakijczyków jest uchodźcami wewnętrznymi z powodu toczonych w kraju konfliktów zbrojnych. Choć dzisiaj sytuacja nad Eufratem i Tygrysem się ustabilizowała, to wciąż wielu z nich nie może wrócić do swoich domów. A sytuację pogarszają jeszcze warunki mieszkaniowe w obozach da uchodźców, polityczne uwarunkowania Iraku czy działalność ekstremistów. Kim są uchodźcy wewnętrzni i co jest główną przyczyną ich sytuacji? Czemu wciąż tak trudno jest im wrócić do domów? W jaki sposób pomagają im międzynarodowe organizacje humanitarne? Na nasze pytania odpowiada Magdalena Foremska koordynatorka programowa misji Polskiej Akcji Humanitarnej w Iraku W Egipcie stanowisko przewodniczącego Najwyższego Sądu Konstytucyjnego objął sędzia Bulus Fahmi. Tym samym, po raz pierwszy w historii kraju najwyższym organem sądowniczym pokieruje chrześcijanin. To ważne, dlatego że wielu członków mniejszości koptyjskiej od lat skarży się na brak odpowiedniej reprezentacji w organach państwowych. Czym zajmuje się Najwyższy Sąd Konstytucyjny i jaką pełni rolę dzisiaj i pełnił historycznie? Kim jest Bulus Fahmi i dlaczego to właśnie on został mianowany? Jak ta nominacja wpłynie na dalsze losy egipskich chrześcijan? O tym rozmawiamy z dr Michałem Lipą z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego.Zachęcamy do odwiedzenia strony Polskiej Akcji Humanitarnej i wsparcia ich działań w Iraku i nie tylko!

W Turcji znowu słychać o aresztowaniach dziennikarzy i krytyków prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana, a to za sprawą zatrzymania dziennikarki telewizyjnej Sedef Kabas. Można pomyśleć, że to historia jakich dziś wiele, bo od objęcia przez Erdogana urzędu prezydenta w 2014 roku liczba skazanych za jego obrazę sięgnęła już kilkunastu tysięcy. W tle jednak tureckie wybory generalne, które mają się odbyć w przyszłym roku. Od ich wyniku zależy polityczna przyszłość Recepa Tayyipa, a jego zwycięstwo wcale nie jest oczywiste. Będzie zależało ono także od sytuacji międzynarodowej, w jaką Turcja jest uwikłana, a jednym z przykładów jest zaangażowanie Ankary w kryzys między Ukrainą a Rosją. Czy Erdogan i jego Partia Sprawiedliwości i Rozwoju poprzez uciszanie krytyków chcą wpłynąć na wynik wyborów? Jak bardzo niezależni mogą być dzisiaj tureccy dziennikarze i gdzie leży granica między uzasadnioną krytyką a obrazą państwa? Czy Turcja naprawdę jest koniem trojańskim Rosji w NATO, jak od lat mawiają dziennikarze, także polscy? Na te i wiele innych pytań odpowiada dr Karol Wasilewski z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Waszyngton ogłosił, że przechowywane w amerykańskich bankach afgańskie rezerwy walutowe mogą być wykorzystane do wypłaty odszkodowań rodzinom ofiar zamachu na World Trade Center z 11 września 2001 roku. To kontrowersyjna decyzja, zwłaszcza, że Afganistan mierzy się dziś z poważnym kryzysem humanitarnym. Według Talibów odmrożenie tych środków mogłoby pomóc w ustabilizowaniu afgańskiej gospodarki. Sami też domagają się by świat wreszcie uznał ich za legalną władzę w Kabulu po obaleniu Islamskiej Republiki Afganistanu. Czy działania Waszyngtonu zgodne są z prawem, a inne kraje, których środki przechowywane są w amerykańskich bankach mogą czuć się bezpiecznie? Dlaczego to właśnie afgańskie pieniądze mają być wykorzystane do wypłaty odszkodowań? Jak ta decyzja wpłynie na życie zwykłych Afganek i Afgańczyków? O tym rozmawiamy z dr Piotrem Łukasiewiczem, byłym ambasadorem Polski w Afganistanie, ekspertem Polityki Insight i wykładowcą Collegium Civitas. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy.

W minionym tygodniu Amnesty International opublikowało raport, którego celem jest analiza polityki stosowanej przez Izrael wobec Palestyńczyków. Dokument oparty został na danych gromadzonych w latach 2017-2021 i przekonuje, w oparciu o zapisy prawa międzynarodowego, że Izrael popełnia wobec Palestyńczyków zbrodnię apartheidu. Jest to kolejne tego rodzaju oskarżenie wystosowane wobec Izraela w ostatnich latach, już w przeszłości podobną argumentację zastosowały Human Rights Watch i izraelska organizacja B’Tselem. Izraelski rząd protestuje i nazywa działania Amnesty International antysemickimi, a sam raport uważa za przygotowany pobieżnie i bez właściwego przyjrzenia się rzeczywistym warunkom. Amnesty z kolei wzywa społeczność międzynarodową do podjęcia działań mających na celu wymuszenie zmiany polityki Izraela. Jak organizacja uargumentowała swoje stanowisko? Czy rzeczywiście możemy używać słowa „apartheid” opisując relacje izraelsko-palestyńskie? Czy tego typu raporty mogą wpływać na rzeczywistą politykę? Jeśli nie to na co właściwie są nam organizacje humanitarne? O tym wszystkim rozmawiamy z Jarosławem Kociszewskim, twórcą podcastów Free Range Productions, ekspertem fundacji Stratpoints i redaktorem naczelnym Nowej Europy Wschodniej. 3 lutego prezydent Joe Biden poinformował, że podczas amerykańskiej operacji wojskowej w północno-zachodniej Syrii zginął przywódca Państwa Islamskiego, Abu Ibrahim Al-Haszimi Al-Kurajszi. Lider Daesz miał zdetonować ładunek wybuchowy, uniemożliwiając tym samym swoje zatrzymanie i zabijając swoją rodzinę. W ten sam sposób zginął w 2019 roku jego poprzednik, Abu Bakr Al-Bagdadi. Nie wiadomo jeszcze czy wybrany został już następca Al-Kurajsziego. Kim był Al-Kurajszi i jak został liderem Państwa Islamskiego? Czy śmierć przywódcy wpłynie na sposób działania Daesz? Dla kogo największym zagrożeniem jest dzisiaj ta dżihadystyczna organizacja? Na nasze pytania odpowiada prof. Wiesław Lizak z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy.Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego.

W pierwszy czwartek lutego mamy dla Was kolejny odcinek naszego cyklu Stosunkowo Bliski Wschód Kulturalnie, w którym dzielimy się z Wami przemyśleniami na temat książek, seriali i innych dzieł kultury, z którymi zapoznawaliśmy się w styczniu. „Dziewczyna z Oslo” to izraelsko-norweski serial opowiadający o porwaniu młodej Norweżki i jej izraelskich przyjaciół przez bojowników Państwa Islamskiego na Półwyspie Synaj. Za jej pomocą Daesz chce wymusić na rządach Izraela i Norwegii zwolnienie z więzienia kluczowych więźniów. Ale dlaczego postanowili sięgnąć akurat po tę dziewczynę i czy uda jej się oswobodzić z rąk terrorystów? „Siostry w ogniu” to niemiecka produkcja z 2020 roku opowiadająca o losach niemieckiej żołnierki kurdyjskiego pochodzenia, która postanawia wyjechać na misję do Irbilu w poszukiwaniu swojej siostry. Lata mieszkania w Niemczech i służby w obcej armii sprawiają jednak, że Kurdyjki nie potrafią jej w pełni zaufać. Czy uda jej się przełamać ten impas? „Szeryf Babilonu”  Toma Kinga z rysunkami Mitcha Geradsa to komiks, którego akcja dzieje się w pierwszych miesiącach amerykańskiej okupacji Iraku. Christopher, szkolący irakijskich policjantów, natrafia na trop intrygi, w którą zamieszany zdaje się być arcyterrorysta, na którego od lat polują amerykańskie służby. A po jego stronie stoi jedynie Sofia będąca członkinią Małej Rady Odbudowy Iraku i Nasir, były funkcjonariusz policji Saddama Husajna.  „Znajomi nieznajomi” to kolejna wersja głośnego włoskiego filmu „Dobrze się kłamie w miłym towarzystwie”, tym razem z Libanu. Grupa znajomych spotyka się przy stole i postanawia zagrać w grę, w której wszelkie przychodzące na telefon wiadomości muszą odczytywać na głos przy stole, a rozmowy odbierać na głośniku. Szybko okazuje się, że na jaw wychodzą tajemnice, które nikomu nie są na rękę. Czy warto jednak sięgnąć ponownie po tę samą historię? O tym wszystkim mówimy w najnowszym odcinku naszego podcastu! Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy.

W ubiegłym roku ośrodki dla cudzoziemców w Polsce wypełniły się migrantami ewakuowanymi z Afganistanu po przejęciu tam władzy przez Talibów, i tymi, którzy przekroczyli granicę polsko-białoruską. Wielu z nich stara się o status uchodźcy, który umożliwiłby znalezienie pracy, nie jest to jednak łatwy proces, a na migrantów czyhają rozmaite pułapki. Nie wszyscy z nich chcą też w Polsce pozostać. Ilu ewakuowanych Afgańczyków mieszka dzisiaj w Polsce? Jakie warunki panują w ośrodkach dla cudzoziemców prowadzonych przez Straż Graniczną i Urząd ds. Cudzoziemców? Dlaczego niektórzy migranci decydują się na opuszczenie Polski?  Do rozmowy zaprosiliśmy Agnieszkę Kosowicz, założycielkę fundacji Polskie Forum Migracyjne. Izraelski rząd przegłosował śledztwo w sprawie zakupu okrętów podwodnych od niemieckiego koncernu ThyssenKrupp. Oferta niemieckiego giganta miała według doniesień być wybrana z naruszeniem podstawowych reguł, pojawiły się więc oskarżenia o korupcję, w które zamieszani są bliscy współpracownicy byłego premiera Benjamina Netanjahu. Sam Bibi z kolei ma odpowiedzieć przed sądem w trzech sprawach o korupcję i nadużycie władzy, ale stara się jednocześnie o ugodę z prokuratorem generalnym. Czy obecnemu rządowi Naftalego Bennetta uda się doprowadzić Netanjahu do sądu i uniemożliwić mu czynny udział w krajowej polityce? Jak wygląda poparcie opinii publicznej dla Netanjahu i czy może ono wpłynąć na decyzję prokuratora generalnego? Na ile głośne sprawy korupcyjne w Izraelu wpływają na pozycję kraju w międzynarodowych rankingach? O tym rozmawiamy z dr Arturem Skorkiem z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

17 stycznia w Abu Zabi, stolicy Zjednoczonych Emiratów Arabskich, doszło do eksplozji cystern z paliwem, w której zginęły trzy osoby. Odpowiedzialność za atak przyjął na siebie jemeński szyicki Ruch Hutich, a międzynarodowa koalicja pod kierownictwem Arabii Saudyjskiej odpowiedziała bombardowaniem jemeńskiej stolicy w Sanie. W nalotach zginęło kilkadziesiąt osób, pogłębiając kryzys humanitarny w jakim pogrążony jest ten kraj, będący areną nie tylko trwającej w nim od siedmiu lat wojny domowej, ale także konfliktu zastępczego między Arabią Saudyjską a Iranem. Skąd Huti zdobyli drony i pociski, które wykorzystane były w ataku na Zjednoczone Emiraty Arabskie? Dlaczego postanowili uderzyć w Abu Zabi właśnie teraz? Jakie mogą być dalsze losy jemeńskiej wojny domowej? O tym opowiada nasz gość, profesor Łukasz Fyderek z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego. W ostatnich miesiącach obserwujemy zbliżenie Arabii Saudyjskiej i Iranu, które od dawna są regionalnymi rywalami. Od zeszłorocznych rozmów w Bagdadzie doszło do poprawy wzajemnych stosunków, a Teheran postanowił ponownie otworzyć swoje przedstawicielstwo dyplomatyczne przy Organizacji Współpracy Islamskiej. Wciąż jednak nie możemy mówić o pełnej normalizacji, dopóki strony nie porozumieją się w kwestiach spornych, takich jak jemeńska wojna domowa czy program atomowy Iranu. Dlaczego relacje między Teheranem i Rijadem są takie napięte? Czy rozmowy są jedynie skutkiem regionalnych inicjatyw, czy też może efektem presji zachodnich mocarstw? Jaką strategię mogą przyjąć Zjednoczone Emiraty Arabskie? Zapytaliśmy o to Sarę Nowacką, analityczkę Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

Trwa fuzja PKN Orlen i Lotosu. Komisja Europejska wyznaczyła warunki zaradcze mające zapobiec monopolowi na polskim rynku paliwowym. Wśród nich sprzedaż 417 stacji paliw Lotosu i 30% udziałów w gdańskiej rafinerii. Te ostatnie ma nabyć koncern Saudi Aramco otwierając tym samym polski rynek dla Arabii Saudyjskiej. Dlaczego Saudyjczycy zainteresowali się zakupem polskiej rafinerii? Jakie inwestycje idą za tymi działaniami? Czy może to sprawić, że polska nie będzie w kwestii energetycznej tak uzależniona od Rosji jak dotychczas? O tym rozmawiamy z Witoldem Śmidowskim, byłym ambasadorem Polski w Rijadzie. W Sudanie od października trwa przewrót wojskowy, który rozpoczął się od obalenia rządu premiera Abdalli Hamdoka przez generała Abdela Fattaha Al-Burhana. Hamdok od tego momentu zdążył wrócić na stanowisko szefa rządu po to, by z początkiem stycznia złożyć swoją rezygnację. A w tle tych wydarzeń obserwujemy gwałtowne demonstracje brutalnie tłumione przez wojsko. Te wydarzenia jednak swoje korzenie mają już w 2019 roku. Dlaczego sudańskie wojsko postanowili przejąć władzę? Czy to koniec dążeń Sudanu do demokratycznych reform? Jak te wydarzenia wpłyną na relacje kraju z zagranicznymi partnerami, od których w dużej mierze uzależniona jest sudańska gospodarka? Pytamy o to dr Jędrzeja Czerepa z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. W Afganistanie talibowie aresztowali profesora Faizullaha Dżalala za ostre słowa krytyki skierowane przeciwko ich władzy. Wstawiła się za nim nie tylko najbliższa rodzina, ale także Afgańczycy i organizacje międzynarodowe takie jak Amnesty International. I to skutecznie, bo profesor został z aresztu zwolniony. Talibowie wciąż starają się o międzynarodowe uznanie ich reżimu, między innymi, poprzez rozmowy, które niedawno odbyła ich delegacja z władzami Iranu, a także z afgańską opozycją. Czy wszelkie głosy krytyki wobec talibów będą teraz wiązać się z aresztowaniami? Dlaczego Teheran spotyka się z talibami, choć jednocześnie zapowiada, że nie uznaje ich rządów w Kabulu. Co oznaczają rozmowy talibskiej delegacji z Ahmadem Masudem? Wyjaśnia nam to Marcin Krzyżanowski, ekspert ds. Bliskiego wschodu i były polski konsul w Kabulu.

W Izraelu nadchodzą wielkie zmiany dla par jednopłciowych, transseksualnych i samotnych ojców. Od 11 stycznia będą mogły one zostać rodzicami za pośrednictwem matek zastępczych. Dotychczas prawo umożliwiało to tylko parom heteroseksualnym i samotnym matkom.Skąd wzięły się te zmiany i czemu nastąpiły akurat teraz? Jak na kwestie surogacji zapatruje się religijne prawo żydowskie? Czy to jedyne zmiany jakich w ostatnich miesiącach doświadcza izraelska społeczność LGBT?Na te i wiele innych pytań odpowiadamy w tym odcinku!

W pierwszy czwartek stycznia mamy dla Was kolejny odcinek naszego cyklu Stosunkowo Bliski Wschód Kulturalnie, w którym dzielimy się z Wami przemyśleniami na temat książek, seriali i innych dzieł kultury, które chwyciły nas za serce w grudniu. Ropa i krew to Bradleya Hope'a i Justina Schecka to opowieść o księciu Muhammadzie ibn Salmanie, kulisach jego dojścia do władzy i ambicjach na zreformowanie Arabii Saudyjskiej. Jak to się stało, że cichy miłośnik gier video i śmieciowego jedzenia stał się jedną z najbardziej wpływowych postaci światowej polityki? Czy są granice, których MBS nie przekroczy, czy też nie cofnie się on przed niczym by świat na zawsze zapamiętał jego nazwisko? O tym opowiada książka w Polsce wydana przez Wydawnictwo SQN. Klub to turecki serial, który przenosi nas do lat pięćdziesiątych, gdzie u boku bohaterów możemy obserwować jak tworzy się historia świata rozrywki i jak Turcja zmienia się z kosmopolitycznego imperium w nacjonalistyczny kraj, który z nieufnością patrzy na mniejszości narodowe. Jak w nowych realiach odnajdą się tureccy Żydzi?  W tematyce mniejszości pozostajemy także przez Kota rabina, komiks francuskiego twórcy Joanna Sfara. Jego bohaterem jest kot, który dziwnym zbiegiem okoliczności posiadł dar mowy, którzy wykorzystuje do dyskusji ze swoim panem - rabinem, na temat judaizmu i losów algierskich Żydów. Czy kotom przysługuje bar micwa? Jak mądrzy są w rzeczywistości rabini? O tym wszystkim mówimy w najnowszym odcinku naszego podcastu!

Wszystkiego najlepszego w Nowym Roku!    Zakończony właśnie rok 2021 na Bliskim Wschodzie wypełniony był ważnymi wydarzeniami, nie tylko politycznymi, już od pierwszych miesięcy. Następowały przełomy naukowe, padały wielkie deklaracje, zaogniały się konflikty i zmieniała władza. Byliśmy świadkami wielkich operacji szpiegowskich, kryzysów humanitarnych i politycznych intryg. Można długo wymieniać i dyskutować. Najważniejsze jednak by z minionego roku wyciągnąć naukę na przyszłość!    Dlatego postanowiliśmy jeszcze raz przyjrzeć się temu co działo się w minionych dwunastu miesiącach i przygotowaliśmy dla Was nasze autorskie podsumowanie dziesięciu najważniejszych, naszym zdaniem, wydarzeń. Ułożyliśmy je w kolejności chronologicznej, po to by łatwiej było przypomnieć sobie cały przebieg ostatniego roku.

Sytuacja kobiet na świecie wciąż się zmienia, a Bliski Wschód nie jest tu wyjątkiem. W wielu państwach regionu doszło w mijającym roku do zmian, które szturmem podbiły przekaz medialny - od zwolnienia z aresztu słynnej saudyjskiej aktywistki, po pierwszą w świecie arabskim kobietę na stanowisku szefowej rządu. Czy są to jednak rzeczywiste zmiany, czy może jedynie zagrywki polityczne, obliczone na pozytywną reakcję opinii publicznej?  O tym rozmawiamy z dr Karoliną Rak z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu, twórczynią projektu Niswiyya - feminizm arabski. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

Koniec roku to czas podsumowań. My także postanowiliśmy przyjrzeć się temu co działo się w ostatnich dwunastu miesiącach na Bliskim Wschodzie - od nowych traktatów i porozumień, przez negocjacje i zamachy stanu aż po innowacyjne projekty i wielkie wizje.  Co było najważniejszym wydarzeniem mijającego roku na Bliskim Wschodzie? Czy 2021 był dobrym rokiem dla mieszkańców regionu? Co przyniesie nam kolejny, 2022 rok? O tym wszystkim rozmawiamy z Krzysztofem Płomińskim, byłym ambasadorem Polski w Iraku. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

W ubiegły czwartek, izraelski minister obrony Beni Ganc spotkał się w Waszyngtonie ze swoim amerykańskim odpowiednikiem Lloydem Austinem.  Głównym tematem ich rozmowy były planowane przez Izrael ćwiczenia ataku na irańskie ośrodki nuklearne. To mają być jedne z największych ćwiczeń, jakie w swojej historii przeprowadziły izraelskie siły powietrzne.  Tymczasem w Wiedniu trwa proces negocjacyjny mający na celu wskrzeszenie tak zwanej Umowy Nuklearnej z Iranem. Porozumienie zostało wcześniej jednostronnie zerwane przez Stany Zjednoczone, a dzisiaj Irańczycy domagają się zniesienia sankcji w zamian za powrót do umowy. Jakie jeszcze tematy poruszyli podczas swojej rozmowy Beni Ganz z Lloydem Austinem? Dlaczego o izraelskich ćwiczeniach zaczyna się mówić akurat teraz? Czy Izrael jest w stanie zatrzymać program nuklearny Iranu?  Do rozmowy na ten temat zaprosiliśmy doktor Agnieszkę Bryc z Wydziału Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.  Pod koniec listopada w Katarze odbyły się rozmowy między delegacją amerykańską a Talibami. Uzgodniono wówczas, że Stany Zjednoczone zdejmą część sankcji z Kabulu i odmrożą aktywa, które zostały zajęte po zdobyciu przez Talibów władzy w sierpniu. To ważne tym bardziej, że sytuacja gospodarcza w Afganistanie jest trudna, delikatnie rzecz ujmując, i w kraju zanosi się na dramatyczną klęskę głodową. Czy rozmowy między Amerykanami i Talibami w Dosze można interpretować jako zwiastun międzynarodowego uznania dla nowej afgańskiej władzy? Co dalej z kobietami i ich prawami, które obiecywali Talibowie? Jaka przyszłość czeka Afganistan? O te oraz inne sprawy pytamy dziś Marcina Krzyżanowskiego, specjalistę ds. Bliskiego Wschodu, który, tym razem, rozmawiał z nami prosto z Kabulu.  Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

O Kurdach zrobiło się w Polsce głośno za sprawą kryzysu migracyjnego na polsko-białoruskim pograniczu. Wśród migrantów, którzy przez Mińsk przybyli na granicę właśnie, Kurdowie stanowią jedną z najliczniejszych grup. Są też jednym z największych na świecie narodów bez własnego państwa i nie zanosi się na to, by w przewidywalnej przyszłości mogło się to zmienić. Dlaczego, mimo, że po zakończeniu pierwszej wojny światowej obiecały im to mocarstwa, wciąż na mapie nie można znaleźć niepodległego Kurdystanu? Czy na swoją niepodległość Kurdowie mają jeden pomysł, czy może są pod tym względem wewnętrznie podzieleni i wybierają różne drogi do wypełnienia swoich aspiracji? Do rozmowy na ten temat zaprosiliśmy prof. Joannę Bocheńską z Instytutu Orientalistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego i dr Karola Kaczorowskiego z Katedry Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

Wraz z początkiem grudnia przynosimy Wam kolejny odcinek naszego cyklu Stosunkowo Bliski Wschód Kulturalnie, w którym dzielimy się z Wami przemyśleniami na temat dzieł kultury, które chwyciły nas za serce w listopadzie. Apeirogon to wielokąt o policzalnie nieskończonej liczbie boków. Jest to także tytuł powieści irlandzkiego pisarza Columa McCanna, w której oddaje on głos Ramiemu Elhananowi i Bassamowi Araminowi - Izraelczykowi i Palestyńczykowi, których paradoksalnie połączyła przemoc. Skąd taki tytuł powieści McCanna? Kim są jego bohaterowie i czy rzeczywiście możemy mówić o powieści? Pozostajemy jednak przy temacie konfliktu izraelsko-palestyńskiego i zestawiamy ze sobą filmy 200 metrów i Prezent, których wspólnym motywem jest checkpoint i doświadczenie przekraczania granicy.  A na koniec opowiadamy o Potędze Geografii, nowej książce Tima Marshalla. W kontynuacji bestsellerowych Więźniów Geografii Marshall dzieli się swoimi przemyśleniami o tym jak zmienia się świat. Co w niej przeczytamy o Bliskim Wschodzie? Czy możemy wysnuć z niej wnioski na przyszłość? O tym wszystkim usłyszycie w najnowszym odcinku naszego podcastu!

Kryzys na granicy polsko-białoruskiej wciąż trwa. Słyszymy jednak już teraz nie tylko o kolejnych próbach sforsowania granicy czy o migrantach znajdowanych w lasach przez wolontariuszy i pracowników organizacji humanitarnych. Część migrantów pochodzących z Iraku zapowiada, że pragnie wrócić do kraju, a delegacja Rządu Regionalnego Kurdystanu spotkała się z premierem Mateuszem Morawieckim by omówić bieżącą sytuację. Dlaczego to właśnie iraccy Kurdowie tak licznie przybyli na granicę polsko-białoruską? Jakie systemowe rozwiązania należy wprowadzić by w przyszłości unikać takich kryzysów? Czy Polsce uda się odrobić straty wizerunkowe, wynikające ze sposobu w jaki rząd starał się zwalczyć problem na granicy? O tym wszystkim rozmawiamy z Krzysztofem Płomińskim, byłym ambasadorem Polski w Iraku.

Kryzys na polsko-białoruskiej granicy wciąż trwa. Do strefy objętej stanem wyjątkowym nadal nie są dopuszczone media ani organizacje humanitarne, które mogłyby nieść pomoc migrantom. Migrantom, którzy przedostali się przez granicę i przebywają już na terytorium Polski. Nie zanosi się na to, by w najbliższym czasie polski rząd zmienił zdanie w tej kwestii, a wręcz przeciwnie, i działania organizacji humanitarnych koncentrują się na obszarze dookoła zamkniętej strefy. Jak konkretnie wygląda pomoc, którą organizacje humanitarne niosą? Co można zrobić, by zadbać o bezpieczeństwo granicy i jednocześnie nie narażać uchodźców na utratę zdrowia lub życia? Czy pomoc niesiona przez organizacje humanitarne w Polsce przypomina tę, którą zapewniają one w krajach, z których migranci przybywają? O tym rozmawiamy z Janiną Ochojską, europosłanką i założycielką Polskiej Akcji Humanitarnej. Niemal od pierwszych dni Arabskiej Wiosny Libijczycy nie zaznali spokoju. W kraju trwa jednak proces pokojowy, który ma zakończyć lata wrogości i wojen domowych. Elementem tego procesu mają być nadchodzące wybory prezydenckie, zaplanowane na 24 grudnia. Trudno jednak przewidzieć, czy przeciwne strony libijskiego konfliktu porozumieją się na tyle, by wybory rzeczywiście się odbyły. A w ostatnich dniach wyłonił się kolejny element libijskiej układanki, bo swoją kandydaturę przeciwko generałowi Chalifie Chaftarowi zapowiedział Sejf Al-Islam Kaddafi, syn nieżyjącego już wieloletniego dyktatora Libii, Muammara Kaddafiego. Czy w kraju wciąż trwa wojna domowa i na jakim etapie jest w rzeczywistości proces pokojowy? Kto tak naprawdę rządzi dzisiaj Libią? Na ile wolne będą nadchodzące wybory, o ile się oczywiście odbędą? Pytamy dr Magdalenę El Ghamari z Collegium Civitas. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy..  (00:02:27) Janina Ochojska o sytuacji na polsko-białoruskiej granicy (00:36:50) dr Magdalena El Ghamari o procesie pokojowym i wyborach w Libii

Na polsko-białoruskiej granicy trwa dramatyczny kryzys. Liczna grupa migrantów z rozmaitych krajów, sprowadzana przez reżim Aleksandra Łukaszenki, próbuje dostać się do Polski. Na ich drodze stoi polska Straż Graniczna wraz z Policją i wojskiem, których zadaniem jest jedno - zabezpieczenie granic Unii Europejskiej.  Strefę przygraniczną objęto stanem wyjątkowym i na jej obszar nie mogą dostać się organizacje humanitarne ani dziennikarze. Tymczasem nieubłaganie zbliża się zima i pewnie coraz częściej będziemy słyszeć o ofiarach wśród szukających schronienia w Europie uchodźców. Czy wydarzenia na naszej wschodniej granicy powinniśmy nazywać już wojną hybrydową - jak o kryzysie mówi się właśnie w mediach? Dlaczego migrantów do Mińska dostarczają Turcja, Syria, Irak i inne kraje? Jakie działania powinny podjąć polskie władze, by zabezpieczyć granicę i nie narażać migrantów na utratę zdrowia lub życia? O tym niezwykle trudnym kryzysie rozmawiamy z generałem profesorem Bogusławem Packiem z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektorem Instytutu Bezpieczeństwa i Rozwoju Międzynarodowego. Znów głośno jest o izraelskim systemie Pegasus, który wykorzystywany jest przez liczne kraje, między innymi do podsłuchiwania dziennikarzy.  Jedną z postaci śledzonych za pomocą Pegasusa miał być Dżamal Chaszukdżi, saudyjski dziennikarz,  brutalnie zamordowany w 2018 roku w saudyjskim konsulacie w Stambule. Tym razem to jednak Pegasus i jego twórcy znaleźli się na celowniku. Firma NSO Group została wciągnięta przez administrację Joe Bidena na czarną listę - za dostarczanie swojego produktu rządom, które wykorzystywały Pegasusa „ze złym zamiarem”. Kto kupił Pegasusa od Izraelczyków i jak go wykorzystywał? Co takie sankcje oznaczają dla NSO Group i całego izraelskiego przemysłu cyberbezpieczeństwa? Dlaczego Joe Biden podjął ten krok właśnie teraz? O te sprawy pytamy Michała Wojnarowicza, analityka ds. Izraela w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy! (2:42) Prof. Bogusław Pacek o sytuacji na polsko-białoruskiej granicy (55:50) Michał Wojnarowicz o amerykańskich sankcjach nałożonych na twórców Pegasusa

W Turcji skandal wywołały nagrania i zdjęcia udostępniane w mediach społecznościowych przez mieszkających w kraju Syryjczyków. Z pozoru niewinne, bo pokazujące jedynie ludzi jedzących banany. Ten wydawać by się mogło niegroźny żart zaowocował, nomen omen, nie tylko złością Turków, ale także falą aresztowań. Tłem do tych wydarzeń jest galopująca inflacja, która sprawia, że coraz trudniej obywatelom Turcji jest kupić towary pierwszej potrzeby i coraz mniej racjonalna polityka prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana.  Czemu właśnie banan stał się symbolem protestu Syryjczyków? Czy Turcja coraz mocniej izoluje się na arenie międzynarodowej? W jakim kierunku Erdogan poprowadzi swój kraj? Na te pytania odpowiada Karolina Wanda Olszowska, historyczka, turkolożka i koordynatorka Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej w Krakowie. A w Afganistanie wyrasta nowe zagrożenie, mimo, że talibowie przejęli całość władzy w kraju i zaprowadzają swoje porządki. Tym zagrożeniem jest Państwo Islamskie Chorasanu, organizacja która w ostatnich tygodniach przeprowadziła serię spektakularnych zamachów w kraju, które życie kosztowały już dziesiątki osób. Nad krajem wisi też widmo kryzysu humanitarnego i klęski głodowej, do czego swoje dokładają także sąsiedzi, szczelnie kontrolujący granice Afganistanu.  Czym jest Państwo Islamskie Chorasanu i skąd wzięła się ta organizacja?  Czy rzeczywiście zagraża władzy talibów?  Jakie są widoki na to by afgańskie granice zostały ponownie otwarte, a do kraju popłynęły towary, które oddalą od niego widmo zbliżającego się wielkimi krokami kryzysu?  O tym rozmawiamy z Marcinem Krzyżanowskim, ekspertem Warsaw Institute do spraw Bliskiego Wschodu. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy przez platformę Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy.

W ramach nowego cyklu podcastowego w każdym miesiącu będziemy polecać Wam książki, filmy, seriale lub inne dzieła kultury, które chwytają nas za serce! Kim jest Fania Kajzman, matka pięciorga dzieci z małego sztetla między Białymstokiem a Mińskiem, która pod osłoną nocy nagle wyrusza w podróż? Co takiego zrobiła, by jej tropem ruszył oficer tajnej policji rosyjskiego cara? Dlaczego jej historia mogłaby zainteresować Quentina Tarantino lub braci Coen?O "Córce rzeźnika" autorstwa Yaniva Iczkovitsa opowie Wam Kuba.Ella to niespełna czterdziestoletnia żona, matka, gospodyni domowa. Na pierwszy rzut oka jej życie może wzbudzać zazdrość. Pod płaszczem idealnego życia kryje się jednak wielka samotność, rutyna i tęsknota za przygodą. To właśnie w tym momencie życia Ella siada do lektury "Słodkiego bluźnierstwa". Czy powieść o trzynastowiecznym derwiszu przemierzającym świat w poszukiwaniu miłości odmieni jej życie?Swoje przemyślenia "Czterdziestu zasadach miłości" Elif Shafak zdradzi Wam Dominika. A na deser przygotowaliśmy dla Was rozmowę z Iką Chamielec, tłumaczką, która pracowała przy trylogii "Żywicielka" Debory Ellis, opowiadającej historię Parvany - dziewczynki z Kabulu, która musi przebierać się za chłopca by ciężką pracą pomóc rodzinie w zdobyciu środków do życia. Czy to dobry temat na powieść dla dzieci? Jak książki mogą zmieniać nasze poglądy i życie? Czy historia zatoczy na naszych oczach koło? O tym wszystkim rozmawiamy w najnowszym odcinku serii Stosunkowo Bliski Wschód kulturalnie!

25 października Sudańczycy obudzili się w zupełnie nowej rzeczywistości. Generał Abdel Fatah Al-Burhan rozwiązał rząd i wprowadził stan wyjątkowy w kraju, dokonując de facto zamachu stanu, który został szeroko potępiony wśród światowych przywódców.  W sobotę w Chartumie, jak i w wielu innych  miastach, zebrały się dziesiątki tysięcy protestujących, którzy w ten sposób starali się zamanifestować swój sprzeciw. „Nie dla władzy armii!” - krzyczeli, wymachując sudańskimi flagami. Demonstracje próbowała stłumić policja, która zaprzecza jakoby w tym celu miała użyć ostrej broni. Jednak medycy donoszą o co najmniej trzech osobach zabitych i ponad setce rannych. Wszyscy zabici zginęli od ran postrzałowych w głowę, brzuch lub klatkę piersiową. Od początku protestów liczba ofiar sięgnęła nawet jedenastu. Przeciwnicy przewrotu ustawili w Chartumie barykady, które - pomimo owych brutalnych starć z policją - udało im się utrzymać.  Co dokładnie zdarzyło się w ostatnim tygodniu w Chartumie? Jakie są przyczyny owego zamachu stanu oraz jakie mogą być jego konsekwencje?  O to wszystko pytamy dziś doktora Michała Lipę z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego.  Rząd Izraela uznał sześć palestyńskich organizacji pozarządowych za ugrupowania terrorystyczne, powiązane z Ludowym Frontem Wyzwolenia Palestyny. Palestyńczycy sprzeciwiają się tej decyzji. Według nich wymienione organizacje są jedynie humanitarnymi. Jednocześnie ministerstwo obrony Izraela podaje, że ma niezbite dowody na poparcie swoich decyzji. A relacje izraelsko-palestyńskie mąci równoległa decyzja izraelskiego rządu o wydaniu pozwoleń tak Żydom jak i Palestyńczykom na budowę domów w tzw. Strefie C na Zachodnim Brzegu. To o tyle zaskakujące, że w ostatniej dekadzie takie pozwolenia wydawano raczej jedynie Żydom, Palestyńczyków pomijając niemal zupełnie, choć  to właśnie na Zachodnim Brzegu miałoby powstać w przyszłości palestyńskie państwo. Co o tym wszystkim mówią izraelscy i palestyńscy politycy? Czy organizacje humanitarne mogą bez obaw działać w Izraelu i Palestynie? Rozmawiamy o tym z dr Arturem Skorkiem, także z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

Wobec Szimona Peresa, zmarłego w 2016 roku byłego prezydenta Izraela, dwie kobiety wysunęły oskarżenie o molestowanie seksualne. Peres sam się dzisiaj nie obroni, ale czy w jego obronie staną Izraelczycy?  Kim jest dziś dla nich Peres, który w Polsce jawi się wręcz jako symbol - tak kraju, jak i izraelskiej państwowości? Jaka jest rola kobiet w polityce Państwa Żydowskiego?  O tym wszystkim opowiada nam Agnieszka Zagner, publicystka tygodnika Polityka. Syryjska wojna domowa trwa już ponad 10 lat i według szacunków Organizacji Narodów Zjednoczonych kosztowała życie przynajmniej 350 tys. osób. Inne źródła donoszą nawet o 660 tysiącach ofiar. Pojawia się jednak światełko w tunelu, bo wskutek rozmów pokojowych w Genewie, rząd Baszara al-Asada porozumiał się z opozycją i obie strony mają rozpocząć wspólne prace nad konstytucją. Czy to oznacza, że ta krwawa wojna zmierza nareszcie ku końcowi? Kto wchodzi w skład syryjskiej opozycji i czy rzeczywiście genewski proces pokojowy uwzględnia wszystkie strony zaangażowane w ten konflikt?  Zapytaliśmy o to prof. Łukasza Fyderka z Instytytu Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ. Przyglądamy się też ponownie Afganistanowi i jego społeczeństwu, w nadziei, że uda się nam lepiej zrozumieć ten kraj i ostatnie wydarzenia. Czy możemy o Afgańczykach mówić jak o jednym narodzie? Jaka jest rola kobiet w afgańskim społeczeństwie i czy dziewczynki będą mogły wkrótce wrócić do szkół? I wreszcie - kim są Talibowie, skąd się wzięli i na ile można ufać ich obietnicom? Ten temat przybliża nam dr Paulina Niechciał z Katedry Porównawczych Studiów Cywilizacji UJ. Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!

Irakijczycy udali się do urn wyborczych po raz piąty od amerykańskiej inwazji na ten kraj w 2003 roku. Komisja wyborcza z potknięciami opublikowała wyniki i największym zwycięzcą okazał się szyicki duchowny Muktada as-Sadr. Sposób przeprowadzenia wyborów i liczenia głosów jest jednak kwestionowany przez część ugrupowań zbliżonych do Iranu. Czy to problem dla dopiero rozwijającej się Irakijskiej demokracji? Jak na wyniki patrzą Ci Irakijczycy, którzy w 2019 roku protestowali, domagając się wymiany całej klasy politycznej?  O tym rozmawiamy z Krzysztofem Płomińskim, byłym ambasadorem Polski w Bagdadzie. A Na ulicach Bejrutu w ubiegłym tygodniu doszło do krwawych starć, które niejednemu Libańczykowi przypomniały o okrucieństwach zakończonej trzydzieści lat temu wojny domowej. Tym razem osią sporu okazało się być śledztwo w sprawie zeszłorocznego wybuchu w bejruckim porcie. Zginęło siedem osób - zarówno cywili jak i członków walczących bojówek. I choć jest już po ulicznych starciach to czy naprawdę możemy uznać, że napięcia się rozluźniły? Sara Nowacka, analityczka Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, opowiada nam o skomplikowanej sytuacji w Kraju Cedrów.

Brytyjski klub piłkarski Newcastle United został kupiony przez saudyjski państwowy fundusz majątkowy. Cały proces zakupu przeciągał się i przebiegał w atmosferze sporu, którego osią były zarówno prawa człowieka, jak i pirackie transmisje meczów angielskiej Premier League w monarchiach Półwyspu Arabskiego. Ostatecznie, Premier League uznała, że Public Investment Fund, jak nazywa się ten fundusz, może być traktowane jako byt odrębny od saudyjskiego państwa i sprzedaż klubu doszła do skutku. Nie jest to jednak jedyny taki zakup w ostatnich latach. Dlaczego arabscy szejkowie inwestują w kluby piłkarskie na Zachodzie i czy rzeczywiście możemy powiedzieć, że są one dla nich jedynie zabawkami? Czy kibice Newcastle zadowoleni są z nowego właściciela swojego ukochanego klubu? O piłkarskich zakupach i sportowej polityce rozmawiamy z Witoldem Śmidowskim, byłym ambasadorem w Arabii Saudyjskiej. Wyniki śledztwa Międzynarodowego Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych ujawniły setki nazwisk polityków, przedsiębiorców i postaci świata rozrywki, które przy pomocy fasadowych spółek ustanawianych w rajach podatkowych zatajały swoje rzeczywiste majątki przed niepożądanym wzrokiem. Niepożądanym, czyli wścibskim okiem opinii publicznej. Wśród nazwisk, a nawet wśród rekordzistów, znalazło się kilka kluczowych postaci bliskowschodniej polityki. Czy Pandora Papers może poruszyć Bliski Wschód, zwłaszcza te pogrążone w kryzysie kraje, których politycy znajdują się na opublikowanych listach? Co tak naprawdę jest kluczowym efektem śledztwa, nazywanego dzisiaj „największą współpracą dziennikarską w historii”? Posłuchajcie co na ten temat dla Was przygotowaliśmy! A na koniec podsumujemy ostatni rok - niemal trzynaście miesięcy temu podpisane zostało pierwsze z tzw. Porozumień Abrahamowych, normalizujące relacje Izraela ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi. Zaraz za ZEA podążyły Bahrajn, Maroko i Sudan. Ruch można z pewnością uznać za historyczny, ale co on tak naprawdę zmienia na Bliskim Wschodzie? A co więcej, jak kolejne kraje normalizujące relacje z Państwem Żydowskim wpływają na konflikt izraelsko-palestyński? Czy możemy wciąż jeszcze mówić o jednolitym świecie arabskim, który działa w interesie swoich palestyńskich sióstr i braci? O tym rozmawiamy z dr Agnieszką Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

W Libanie trwa kryzys, który według Banku Światowego jest jednym z najgorszych od połowy XIX wieku. Wartość libańskiego funta w ostatnich latach spadła nawet o 90% co sprawiło, że przeciętny Libańczyk ma trudności z dostępem do jedzenia, wody, usług medycznych i lekarstw. Na te problemy nakłada się kryzys energetyczny. Kraj importuje całość swojego paliwa, ale przez niską wartość funta dystrybutorzy nie są w stanie zapewnić nieprzerwanych dostaw. A wielu Libańczyków zależnych jest od agregatów prądotwórczych napędzanych olejem napędowym. W sukurs Libańczykom przychodzi Hezbollah, który w porozumieniu z Iranem zapewnia dostawy ropy, która trafić ma do szpitali, prywatnych przedsiębiorstw a nawet domów. Czy to poprawi sytuacje w kraju? Jak do tej inicjatywy odnosi się nowy rząd budowany przez miliardera Nadżiba Mikatiego? Co w Libanie chce ugrać Iran? O tym rozmawiamy z Marcinem Krzyżanowskim, ekspertem do spraw Iranu.  29 września w czarnomorskim kurorcie Soczi doszło do spotkania prezydenta Erdogana z rosyjskim prezydentem Władimirem Putinem. Turecki przywódca zapowiadał, że będzie się podczas niego starał zacieśnić stosunki Ankary z Moskwą, a także omówić bieżąca sytuację i kolejne kroki działań tych dwóch krajów w Syrii. Czy Ankara, zgodnie ze swoimi obietnicami, zakupi kolejne rosyjskie systemy obronne S-400? Z jaką reakcją międzynarodową będzie musiała się w związku z tym liczyć? Czy Turcja jest rozczarowana szeroko rozumianym Zachodem i Sojuszem Północnoatlantyckim?  O tym rozmawiamy z doktorem Karolem Wasilewskim z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.  24 września w Irbilu, stolicy irackiego Kurdystanu, odbyła się konferencja, na której 300 przywódców kurdyjskich i sunnickich wezwało, by Bagdad przyłączył się do tzw. porozumień abrahamowych normalizujących relacje z Izraelem. W ciągu ostatniego roku swoje stosunki z państwem żydowskim unormowały Zjednoczone Emiraty Arabskie, Bahrajn, Maroko i Sudan, ku niezadowoleniu Palestyńczyków, którzy czują się porzuceni przez arabskich partnerów. Czy Irak chce i może poprawić stosunki z Izraelem? Dlaczego oba kraje jeszcze tego nie dokonały? O tym opowiada nam Krzysztof Płomiński, były ambasador RP w Iraku.

Facebook Oversight Board, działające w ramach Facebooka ciało doradcze, zarekomendował by niezależny audytor przyjrzał się moderacji treści dotyczących konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Od lat słychać oskarżenia o to, że Facebook jest uprzedzony w stosunku do jednej lub drugiej strony konfliktu. Tym razem jednak zdaje się, że propalestyński aktywiści mają niemal namacalny dowód. O tym czym ma się zająć niezależny audytor i dlaczego FB Oversight Board podjął taką właśnie decyzję, a także co to znaczy dla naszej wolności słowa w mediach społecznościowych i szerzej w internecie rozmawiamy z Jarosławem Kociszewskim - twórcą podcastów Free Range Productions i ekspertem fundacji Stratopoints i autorem podcastu Szuk Kocisza. Nasz drugi gość, Abdulhadi, opowiada o rynku gier komputerowych w Arabii Saudyjskiej, odbywających się w kraju turniejach e-sportowych, o tym czy gry są w jakiś sposób cenzurowane przez władzę i o saudyjskiej miłości do polskich krówek.

Po wakacyjnej przerwie wracamy z nowym odcinkiem podcastu, a w nim rozmawiamy o zuchwałej i efektownej ucieczce sześciu Palestyńczyków z izraelskiego, ściśle strzeżonego więzienia Gilboa. Ucieczka iście filmowa i choć dzisiaj już cała szóstka znów znajduje się w rękach izraelskiego systemu bezpieczeństwa to z pewnością na sytuacji ucierpi reputacja Izraela.Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej rozpoczyna nowy projekt w Palestynie, którego celem ma być zapewnienie dostępu do podstawowych usług medycznych w Strefie C Zachodniego Brzegu Jordanu. To właśnie tym na kontrolowanym całkowicie przez Izraelczyków obszarze dostęp do usług jest najbardziej ograniczony, od braku lekarzy specjalistów po nawet lekarzy rodzinnych czy przychodnie.A zainspirowani pobytem w Sarajewie postanowiliśmy przyjrzeć się bośniackim muzułmanom i problemom Bośni i Hercegowiny. W kraju coraz częstszym widokiem są muzułmanki w burkach i nikabach, coraz więcej restauracji decyduje się na wstrzymanie sprzedaży alkoholu. Według wielu Bośniaków to nowość w ich kraju, która przyjechała wraz z turystami i inwestorami z krajów Półwyspu Arabskiego. O tym wszystkim rozmawiamy z dr Arturem Skorkiem z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ, dr hab. Marko Babiciem z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW i Tomaszem Lipertem z Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej.

W wakacyjnym odcinku podcastu rozmawiamy z Aeinem Ghobadim, Irańczykiem, który założył kanał YouTube "Kot Perski", na którym objaśnia Polakom perską kulturę.Skąd jego zainteresowanie Polską i świetna znajomość języka polskiego? Co Irańczycy i Polacy mają ze sobą wspólnego, a czym się różnią? Jak wygląda praca nad własnym kanałem?Na te i jeszcze wiele innych pytań odpowiedzi padają w tym odcinku!

Egipt buduje nową stolicę niecałe 50 kilometrów od Kairu, w Dolinie Pandższiru gromadzi się opozycja przeciwko Talibom a relacje polsko-izraelskie są tak napięte jak dawno nie były. W najnowszym odcinku podcastu staramy się jak najlepiej zrozumieć to co dzieje się na Bliskim Wschodzie. Jakie poparcie w Afganistanie ma Ahmad Masud, który gromadzi siły do walki z Talibami i czy reputacja jego ojca wystarczy do budowania własnej pozycji? Po co Egiptowi nowa stolica i czy prezydent as-Sisi buduje sobie właśnie pomnik? Czy Jair Lapid nie potrzebuje już Polski a Warszawa straciła znaczenie na arenie międzynarodowej? Na te i wiele innych pytań odpowiedzą nam dr Agnieszka Bryc z instytutu Politologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, dr Michał Lipa z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu i ekspert ds. Bliskiego Wschodu Marcin Krzyżanowski.

Ofensywa Talibów w Afganistanie okazała się rekordowo szybka i przerosła oczekiwania nawet najbardziej pesymistycznych dla rządu Aszrafa Ghaniego analiz. Talibowie przejęli władzę w całym Afganistanie. Co to oznacza w dalszej perspektywie? Czemu afgańskie wojsko tak szybko się poddawało? Czy Amerykanie popełnili błąd? Ponadto rozmawiamy z dr hab. Jarosławem Jarząbkiem z Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego, by omówić przyszłość relacji Hamasu z Arabią Saudyjską po tym jak 8 sierpnia zapadły wyroki w sprawie 69 członków i sympatyków Hamasu. Wielu z nich może spędzić w saudyjskich więzieniach nawet 22 lata. Czy to znaczy, że Saudyjczycy odwrócili się od Hamasu i Palestyńczyków? Pogłębił się kryzys dyplomatyczny między Izraelem i Polską. Dyplomaci wzywani są na "bezterminowe konsultacje" a rządy oskarżają się o antypolonizm i antysemityzm. Czy wzajemne relacje dyplomatyczne przestały być dla obu krajów wartością? O tym wszystkim usłyszycie w dzisiejszym odcinku podcastu!

Z prof. Wiesławem Lizakiem z Uniwersytetu Warszawskiego rozmawiamy o tym, czy Państwo Islamskie jest tworem tak martwym jak mogłoby się wydawać po tym co o nim mówią media.  Co przyczyniło się do dynamicznego rozwoju tej organizacji? Gdzie teraz jest główny teatr działań Daesz? Jak wyglądają relacje bojowników z innymi organizacjami islamistycznymi i terrorystycznymi? A ponadto postanowiliśmy zasięgnąć języka u Tomasza Rydelka, twórcy bloga Puls Lewantu, i porozmawiać z nim o tym, że Amerykanie wycofują jednostki bojowe z Iraku. Czy misja w Iraku jest porażką, czy może sukcesem? Czego dla Iraku chce premier al-Kazimi? Możemy już powiedzieć, że Amerykanie stracili zainteresowanie Bliskim Wschodem? Na te i jeszcze wiele innych pytań odpowiedzi padają w tym odcinku!

Talibowie dokonują dynamicznej ofensywy w Afganistanie zajmując kolejne powiaty. Liban w rok po dramatycznej w skutkach eksplozji w bejruckim porcie wciąż pogrążony jest w głębokim kryzysie. Tunezyjski prezydent Kais Saied odwołał rząd i premiera w ruchu, który wielu nazywa zamachem stanu, pozostawiając tym samym wiele pytań o los młodej demokracji, która była jedynym sukcesem Arabskiej Wiosny. Co dalej będzie z tymi krajami? O tym wszystkim rozmawiamy z byłym ambasadorem RP w Kabulu dr Piotrem Łukasiewiczem, kpt. straży pożarnej Przemysławem Rembielakiem z Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej, prof. Rafałem Ożarowskim z Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni i Sarą Nowacką z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

Międzynarodowe śledztwo dziennikarskie wykryło, że wyprodukowany przez izraelską firmę NSO Group system Pegasus wykorzystywany był do inwigilacji opozycjonistów i dziennikarzy. Między innymi właśnie Pegasusem podsłuchiwany był Dżamal Chaszukdżi - saudyjski dziennikarz zabity w 2018 roku w konsulacie Arabii Saudyjskiej w Turcji.  O tym rozmawiamy z Jarosławem Kociszewskim - twórcą podcastów Free Range Productions i ekspertem fundacji Stratpoints, a także z Piotrem Koniecznym, założycielem portalu Niebezpiecznik.pl. W rozmowie dowiemy się między innymi: czy Pegasus zmieni fundamentalnie pracę współczesnych dziennikarzy? Dlaczego kraje demokratyczne sprzedają broń krajom niedemokratycznym? Jak zabezpieczyć się przed zhackowaniem? A wspólnie z ekspertem ds. Iranu Marcinem Krzyżanowskim przyglądamy się trwającym w Chuzestanie protestom, podczas których demonstrujący domagają się wody, po tym jak w prowincję uderzyła susza i fala ekstremalnie wysokich temperatur przekraczających 50°C. Czy Iran rzeczywiście stosuje siłę nieproporcjonalnie wielką do zagrożenia ze strony protestujących? Dlaczego irański rząd twierdzi, że to amerykańskie sankcje są winowajcą kryzysu w południowej części kraju? A może na naszych oczach rodzi się kolejna rewolucja, która zatrzęsie posadami Islamskiej Republiki?Na te i wiele innych pytań odpowiadamy wspólnie z naszymi gośćmi!

Fala upałów przelewa się nie tylko przez Europę. Dotkliwie wysokich temperatur doświadczają uchodźcy mieszkający w obozach w północnej Syrii. Rozmawiamy z Małgorzatą Olasińską-Chart, dyrektorką programu pomocy humanitarnej Polskiej Misji Medycznej, żeby dowiedzieć się o tym jaka sytuacja panuje w obozach, zwłaszcza w prowincji Idlib. Ile osób dotkniętych jest brakiem wody? Jak wysokie temperatury przekładają się na zdrowie uchodźców? Czy kolejna fala pandemii uderzy także w uchodźców? Na te i jeszcze inne pytania odpowiedzi padają w dzisiejszym odcinku!

Amerykanie wycofują się z Afganistanu, a wraz z nimi pozostałe wojska z całego świata. Talibowie próbują wykorzystać ten moment na przejęcie władzy w kraju. Czy im się uda? Czy dzisiejsi Talibowie mają takie same cele jak podczas wojny 20 lat temu? Co stanie się z afgańskimi współpracownikami sił zachodnich gdy ostatni wojskowy samolot odleci?  O tym niezwykle ciekawym kraju, ale także o samej jego pracy w nim, rozmawiamy z naszym gościem - reporterem, korespondentem wojennym, dziennikarzem - Marcinem Ogdowskim   (Możecie kojarzyć pana Ogdowskiego z licznych tekstów w Tygodniku Przegląd, o których nie raz opowiadaliśmy Wam na naszym Wielbłądzie Prasowym!)  To nie jedyna rozmowa, którą dla Was na dzisiaj przygotowaliśmy! Łączymy się także z inną stałą współpracowniczką polskiej prasy, komentatorką izraelskiej rzeczywistości, o której często mówimy w trakcie naszych wtorkowych prasówek - Karoliną Przewrocką - Aderet!  Karolina komentuje dla nas izraelski punkt widzenia dotyczący ostatniej nowelizacji KPA, wyjaśnia czy nowy koalicyjny rząd jest faktycznie aż taki "Polakożerczy" jak twierdzą polscy prawicowi publicyści. a także tłumaczy jak dzisiejsi Izraelczycy postrzegają Polaków i jak zmieniało się to poprzez lata.  Na te oraz inne pytania odpowiedzi znajdziecie w najnowszym odcinku naszego podkastu!  Posłuchać nas możecie między innymi w Spotify, Apple Podcasts, Empik Go, a także bezpośrednio na naszej stronie!