De Ongelooflijke Podcast

In deze aflevering gaan we op zoek naar de waarheid. Er is vandaag de dag meer informatie dan ooit, maar ook meer verwarring. Hoe kun je nog weten hoe het écht zit, te midden van fake news, complottheorieën en liegende presidenten? Hoe kunnen we helder denken in deze verwarrende tijd? 

In deze aflevering zoeken we naar antwoorden aan de hand van concrete thema’s: een internationale hoax met gigantische geopolitieke gevolgen (en honderdduizenden doden), de Nederlandse politiek, complotten… en zelfs de Bijbel, waarin fascinerende teksten over waarheid te vinden zijn.

Rik Peels is al voor de zesde keer te gast in De Ongelooflijke. Hij is hoogleraar godsdienstfilosofie aan de VU Amsterdam en schreef boeken die zijn uitgegeven door Oxford en Cambridge University Press. Nu publiceerde hij samen met collega-filosoof Jeroen de Ridder het boek 'Wat is nou waar?' – met daarin: zeven regels om helder te denken in verwarrende tijden.

David Boogerd sprak hem uiteraard samen met vaste gast Stefan Paas, theoloog en hoogleraar aan de VU Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

De opname vond plaats in een uitverkochte Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle, met zo’n 800 Ongelooflijke luisteraars in de zaal.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagram en bekijk onze gesprekken op YouTube

Alsof er nog niet genoeg oorlog was in de wereld, is er nu nog een bijgekomen: die tussen Israël en Iran. En ook de strijd in Gaza woedt onverminderd voort.

Maar er is iets wat vaak wordt gemist in de berichtgeving over deze oorlogen. Dat is de religie en ideologie áchter de strijd, die soms haast apocalyptische trekken vertoont.

Want wat we in het Midden-Oosten zien, is méér dan een postkoloniaal conflict – zoals het soms wordt neergezet – en het gaat om meer dan alleen nucleaire dreiging.

Kun je deze oorlogen eigenlijk wel begrijpen zonder de radicale en religieuze ideeën erachter mee te nemen? En kan je dit soort ideologieën weg bombarderen vanuit de lucht? Wat is de rol van Israël – en van Netanyahu (Beatrice heeft zich verdiept in zijn achtergrond)? Stefan dook in het Amerikaanse christelijk zionisme. En hoe komen we ooit tot een oplossing, tot vrede?

Dat bespreekt David Boogerd met hét Ongelooflijke duo: historicus Beatrice de Graaf, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, en theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke. Er zijn nog maar een paar kaarten!

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 #143 - Wat je moet weten over 75 jaar Israël en het conflict met de Palestijnen (met Jan van Benthem en Stefan Paas)
🎧 #166 - Waarom de oorlog tussen Israël en Hamas ons zo polariseert (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 #215 - Het onrecht tegen de Palestijnen (met Kefah Allush en Stefan Paas)
🎧 #168 - Joris Luyendijk kijkt als ex-correspondent naar Israël-Hamas 
🎧 #248 - Wie bepaalt de nieuwe wereldorde? (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)

Er is iets opmerkelijks aan de hand. Toen we zes jaar geleden begonnen met De Ongelooflijke Podcast, leek het een voldongen feit: Nederland – en het Westen – wordt steeds minder religieus. De kerken stromen leeg. Secularisatie!

Maar is dat nog wel zo? Gebeurt er in Nederland en andere westerse landen niet juist het tegenovergestelde? Laat nieuw onderzoek zien dat de interesse in religie en kerk toeneemt – vooral onder jongeren?
Is er sprake van een religieuze revival? En waar komt die vandaan?

Dat bespreken we natuurlijk met onze vaste gast en expert op dit thema: theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

Maar ook met twee interessante twintigers:

Romy Kersten groeide op in een niet-gelovige omgeving, maar kwam tot geloof. Inmiddels studeert ze theologie aan de Katholieke Universiteit Leuven en is ze een soort digitale zendeling op TikTok – een platform waar ook op religieus vlak van alles gebeurt.

Tim Kuijsten stuurde ons een kritisch bericht via LinkedIn: volgens hem missen wij in De Ongelooflijke wat er speelt onder jongeren als het gaat om geloof – zeker ook onder migrantenjongeren. Tim is politicus voor de ChristenUnie en kwam in Amsterdam onlangs in aanvaring met het seculiere stadsbestuur.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke. Er zijn nog maar een paar kaarten!

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 #231 - Waarom de orthodoxe kerk wél groeit en populair is bij influencers als Jordan Peterson (met Ruben van der Kaap en Stefan Paas)
🎧 #237 - Worden we steeds conservatiever, autocratischer en religieuzer? (met Quita Muis en Stefan Paas)
🎧 #99 - 'Homoseksuelen hebben een voorsprong in de kerk' met Stephan Sanders en Stefan Paas

Wat een week was het – de week waarin Wilders het kabinet ten val bracht. Iedereen heeft er een mening over, maar wij zoeken naar de diepere oorzaken van de politieke chaos waarin we beland zijn.

En dat doen we – zoals jullie van ons gewend zijn  – met een expert, een van de scherpste politieke duiders die we kennen: hoogleraar politicologie aan de UvA Tom van der Meer. Hij is nooit te beroerd om een paar mythes door te prikken… en daar houden we van bij De Ongelooflijke. Na zijn uitleg weet je ook beter waar je op moet letten tijdens de verkiezingscampagne, die eigenlijk nu al begonnen is.

Tom schreef het boek Waardenloze politiek, volgens hem lijdt de Nederlandse politiek gebukt onder een tekort aan richting, visie en vergezichten. Wat geloven politieke partijen eigenlijk nog?
Zijn er nog echte idealen en ideologieën? Of heeft de politiek – ten diepste – haar ziel verloren?

Maar tegelijk zie je misschien ook wel tekenen van een nieuwe, positieve beweging.

David Boogerd in gesprek met Tom van der Meer – en natuurlijk ook vaste gast, theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 #156 - Is er een christendemocratische lente op komst? (met CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal en Stefan Paas)
🎧 #152 - De politiek, kerk en ideologische strijd (met Klaas Dijkhoff en Gert-Jan Segers)
🎧 #197 - Het belangrijkste politieke en culturele onderwerp van dit moment: migratie (met Hein de Haas en Stefan Paas)
🎧 #136 - Bloemkoolwijken, vensterbanken en hoe BBB het politieke establishment overhoop gooit (met Josse de Voogd en Stefan Paas)
🎧 #170 - Waarom Wilders heeft gewonnen en Nederland verrechtst (met Josse de Voogd en Stefan Paas)
🎧 #45 - Hoe de Nederlandse politiek steeds ongeloviger wordt met PG Kroeger en Stefan Paas

Het is een van de heetste hangijzers van deze tijd: gender.
Hoe zit het nou echt? Zijn man en vrouw (of iets daartussenin) sociale constructen – dingen die je kunt kiezen en veranderen? Of zijn het biologische feiten – iets waarmee je geboren, misschien zelfs geschapen bent?

Het onderwerp leidt tot felle discussies in de media en politiek. Van Trump, die wettelijk wil vastleggen dat er maar twee geslachten bestaan, tot het Verenigd Koninkrijk, dat recent bijna volledig is gestopt met hormoonbehandelingen voor jongeren.

Vandaag spreken we iemand met een uniek perspectief op dit thema, want hij werkt als arts en onderzoeker al zo’n 15 jaar in de transgenderzorg – én hij is een reformatorisch christen. 
Martin de Heijer is hoogleraar endocrinologie aan Amsterdam UMC – waar ze sinds de jaren ’90 wereldwijd een voorloper zijn op het gebied van transgenderzorg, Martin weet er dus wetenschappelijk veel van, en spreekt vanuit de praktijk van de behandelkamer.

En hij spreekt vanuit zijn christelijke geloof – hij gaat naar een reformatorische kerk op de Bible Belt. Hoe combineert hij die twee werelden? En hoe kijkt hij aan tegen de snel veranderende ideeën over geslacht en gender?

David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met onze vaste gast: theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 #44 - Geloof, gender en het failliet van het identiteitsdenken met Mounir Samuel

Een speciale jubileumaflevering #250 – met misschien wel ons beste óf slechtste idee ooit.
Een debat tussen twee prominente professoren, twee filosofische en theologische zwaargewichten. Over een urgente én gewichtige kwestie: had Augustinus een baard?

Het begon allemaal tijdens een eerdere jubileumaflevering (namelijk aflevering 200). Daarin beweerde Augustinuskenner Paul van Geest dat Augustinus waarschijnlijk géén baard had. Dit zorgde voor veel opschudding - niet alleen bij ons (op ons logo prijkt toch echt een baarddragende Augustinus) - maar we kregen ook meerdere mails en op LinkedIn ontstond een fel debat. Daar riep filosoof Rik Peels Paul van Geest ter verantwoording, vanwege – zo stelde hij – 'het algemene morele, culturele en politieke belang van de zaak'.

En nu, voor het eerst, kruisen ze de degens.
Rik Peels, hoogleraar godsdienstfilosofie aan de VU in Amsterdam, neemt het op tegen Paul van Geest, hoogleraar kerkgeschiedenis aan Tilburg University én de Erasmus Universiteit Rotterdam.

En mocht je denken: ik vind dit alsnog te weinig expertise voor deze grote vraag, dan is het goed om te weten dat vaste gast theoloog Stefan Paas uiteraard ook van de partij is. Hij is hoogleraar aan de VU Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht, en kijkt als theologisch scheidsrechter mee vanaf de zijlijn. Of pakt hij zelf nog de bal?

Wie heeft er gelijk? Laat het ons weten! Op onze Instagrampagina kun je na afloop van het debat je stem uitbrengen. Want democratie is een groot goed!

Op deze instagrampagina zie je ook de fresco die ter sprake kwam én gezichtsbeharing van beide debaters, en de fenomenale snor van Stefan.

Het zijn schokkende cijfers: 1 op de 4 Nederlanders heeft een psychische aandoening, en onder jongeren loopt zelfs 1 op de 3 rond met psychische klachten. En dat percentage stijgt al jaren – al vóór corona. Wat is er aan de hand?

"We leven in een groot experiment," zegt psychiater Rogier Hoenders. Wat bedoelt hij daarmee? Wat moet er anders? En belangrijker nog: hoe blijf je mentaal wél gezond?

Rogier Hoenders is hoogleraar zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheidszorg aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ja, je hoort het goed: hoogleraar in zingeving én gezondheid. Wat hebben die twee met elkaar te maken? Nou, heel veel – zegt Rogier. En dat gaat hij uitleggen.

David Boogerd spreekt Rogier Hoenders uiteraard samen met vast gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube

Relevante afleveringen:
🎧 #33 - Geluk, geloof en het goede leven met Dirk de Wachter en Stefan Paas
🎧 #111 - 'We zijn zelf God geworden', een seculiere donderpreek met psychiater Esther van Fenema en Stefan Paas
🎧 #212 - De impact van 'de dood van God' op onze samenleving en met name jongeren (met Menno de Bree en Stefan Paas)
🎧 #95 - Een van de grootste denkers van dit moment: Miroslav Volf, over (religieuze) oorlog en vergeving.

De wereld snakt naar vrede – maar wie kan die vrede eigenlijk brengen? Wie bepaalt de wereldorde?

Een belangrijke vraag, want overal broeit het. Poetin bouwt troepen op langs de oostgrens van de NAVO. De situatie in Gaza wordt steeds uitzichtlozer. Trump reisde naar het Midden-Oosten en droomt hardop van de Nobelprijs voor de Vrede. En de allereerste woorden van de nieuwe paus waren: ‘Vrede zij met u’.

Waar moeten we het zoeken? Wat ís een wereldorde eigenlijk – en wordt die bepaald in het Witte Huis, het Kremlin… of in een kathedraal?

David Boogerd bespreekt het met het Ongelooflijke duo: historicus Beatrice de Graaf, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, en theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 #241 - De denkers achter Trump (live met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 #236 - Amerika glijdt af en Europa staat op! (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 #230 - De nieuwe 'Bokito-wereldorde' waarin Poetin en Trump ons uit elkaar spelen (met Rob de Wijk en Stefan Paas)

Hij is een van de meest belangrijke denkers van dit moment, met een grote wereldwijde impact: sociaal-psycholoog Jonathan Haidt. Als hoogleraar aan New York University doet hij baanbrekend onderzoek naar de impact van sociale media en smartphones op onze geestelijke gezondheid. En die impact is, volgens hem, gigantisch — vooral op jongeren.
De situatie is urgent want volgens Haidt is dit ons laatste jaar om de problemen echt aan te pakken, zeker met AI (kunstmatige intelligentie) op komst. 

Maar hoe dan? Daar heeft Haidt ideeen over. Hij is bovendien iemand die breed nadenkt: over de staat van de democratie (hoe krijg je die weer gezond?) en ook over de rol van religie, waar hij als – atheïst – bijzonder interessante ideeën over heeft.

David Boogerd sprak hem in Amsterdam, uiteraard samen met vast gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube (ook voor Nederlandse ondertiteling bij dit gesprek - weliswaar AI-gegenereerd)
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 Afl. 191 - 'De geestelijke schade van de smartphone en social media is gigantisch' (met Esther van Fenema en Stefan Paas)
🎧 Afl. 206 - Tegeltuinen, Jacques Ellul en de impact van technologie op ons leven (met Frank Mulder en Stefan Paas)
🎧 Afl. 212 - De impact van 'de dood van God' op onze samenleving en met name jongeren (met Menno de Bree en Stefan Paas)

Habemus papam! Er is een nieuwe paus: Leo XIV, geboortenaam Robert Francis Prevost. Voor het eerst is het een Amerikaan – en dat is saillant, zeker in het licht van die andere Amerikaanse wereldleider: Donald Trump.

Wat betekent deze keuze voor de katholieke kerk? En voor de wereld? Wat weten we al over deze nieuwe paus – en vooral: wat nog niet?

We vragen het aan onze katholieke vriend van de show, en inmiddels ook Pausduider des Vaderlands voor de NOS: Anton de Wit, hoofdredacteur van het Katholiek Nieuwsblad.
Daarnaast spreken we nog twee andere interessante katholieken die eerder te gast waren in De Ongelooflijke. Professor Paul van Geest – die ooit een wijntje dronk met de nieuwe paus – en schrijver en muzikant Aafke Romeijn. Zij groeide op in een atheïstisch nest, maar werd katholiek in de tijd van paus Franciscus. Hoe kijkt zij naar deze nieuwe paus?

David Boogerd spreekt hen uiteraard samen met vaste theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

Het is vandaag 4 mei, Dodenherdenking. Een moment waarop we stilstaan bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, die 80 jaar geleden eindigde. Of was dat eigenlijk 76 jaar geleden? En waren wij in Nederland vooral slachtoffers in die oorlog — of ook daders?

Die vragen dringen zich op als we kijken naar wat vaak een 'vergeten' of 'verzwegen' oorlog wordt genoemd: de strijd van Nederland tegen Indonesië, dat onafhankelijk wilde worden. Sterker nog, we noemden het zelfs geen oorlog, maar 'politionele acties'. Het officiële verhaal was dat we slechts de orde herstelden in 'onze' kolonie.

Het is belangrijk om het hier eens over te hebben. Wat moet je weten over deze geschiedenis? Welke parallellen zijn er met vandaag? En wat was de rol van geestelijken — priesters en predikanten — in deze strijd? Een onderbelicht aspect, maar van groot belang.

Historicus Koos-Jan de Jager promoveerde op dit onderwerp en schreef het boek Oorlog zonder genade. Hij is docent aan de Christelijke Hogeschool Ede.
David Boogerd spreekt hem samen met onze vaste gast, theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 Afl. 138 - Was de kerk fout in de Tweede Wereldoorlog? (Ongelooflijke Café met George Harinck en Stefan Paas)

'Nu ik zoveel over de dood heb nagedacht, durf ik te zeggen dat ik er niet bang meer voor ben.'Een van de vele indringende zinnen uit Op een andere planeet kunnen ze me redden, het nieuwe boek van Lieke Marsman. En wát een boek is het. Lieke Marsman – voormalig Dichter des Vaderlands – heeft een zeldzame, ernstige vorm van kanker. De dood zit haar op de hielen, zo schrijft ze, en dat verandert alles – ook haar wereldbeeld. 

Ze is (of was?) een rationele atheïst die niets moest hebben van God of geloof. Maar toen kreeg ze een ervaring. In haar boek doet ze verslag van een filosofische zoektocht, vol gedachten over God, geloof, bijna-doodervaringen en ook… ufo’s. 

Is dit escapisme of een ingrijpende verandering? 

David Boogerd spreekt Lieke Marsman uiteraard samen met vast gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 Afl. 74 - Laat kwantumfysica zien dat er meer is tussen hemel en aarde? Met Bernardo Kastrup en Stefan Paas
🎧 Afl. 78 - Een gesprek met een officiële exorcist (ja, die bestaan)
🎧 Afl. 164 - Een van de grootste wetenschappelijke mysteries: wat is bewustzijn? (met Jacob Jolij en Stefan Paas)
🎧 Afl. 190 - Van fervent atheïst 'Tot God', schrijver Christophe Vekeman ging op zoek naar de waarheid
🎧 Afl. 201 - Een bevrijdend gesprek over de dood (met Christiaan Rhodius en Stefan Paas)

Een speciale aflevering die in het teken staat van het overlijden van paus Franciscus. Een spraakmakende paus, dat is hij altijd geweest, en een wereldleider, want dat ben je met 1,3 miljard katholieken wereldwijd.

Paus Franciscus, of Jorge Bergoglio zoals zijn echte naam luidt, was de eerste niet-Europese paus in ruim 1000 jaar. Een paus die dingen behoorlijk anders deed dan zijn voorganger, met soms ook ronduit radicale uitspraken.

Wat maakte hem uniek, of zelfs een 'wandelende paradox'? Was paus Franciscus een hervormer die de kerk voorgoed heeft veranderd of bleef het vooral bij mooie symboliek?

En wat gaat er nu gebeuren? Wat kunnen we bij de uitvaart en het naderende conclaaf verwachten? Wie wordt de volgende paus?

We bespreken het met onze katholieke 'vriend van de show' Anton de Wit, hoofdredacteur van het Katholiek Nieuwsblad, en uiteraard vaste gast van De Ongelooflijke, theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

Toen het duidelijk werd dat het einde van de paus naderde, kozen we ervoor alvast deze aflevering op te nemen als een necrologie. Zo konden we zonder haast stilstaan bij zijn pontificaat. Dat zijn dood uiteindelijk viel op Tweede Paasdag, vlak na het urbi et orbi, geeft er nu een symboliek aan die op het moment van opnemen nog niet te voorzien was.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 Afl. #121 - De erfenis van paus Benedictus XVI: 'De kerk is voorgoed veranderd' (met Paul van Geest en Stefan Paas)
🎧 Afl. #102 - Misschien wel de machtigste Nederlander ooit: paus Adrianus VI (met Anton de Wit en Stefan Paas)

In deze aflevering zoeken we de verdieping van Pasen, maar wel met beide benen in deze woelige wereld.
En dat geldt helemaal voor onze gast: Bart Groothuis, Europarlementariër voor de VVD. De laatste tijd is hij veel in de media te zien — bij Nieuwsuur, Eva Jinek, Buitenhof — omdat de thema’s waar hij zich al jaren mee bezighoudt nu volop in de schijnwerpers staan. Denk aan de opkomst van autocraten en de weerbaarheid van Europa. Groothuis zit sinds 2020 in het Europees Parlement en werkte daarvoor ruim tien jaar bij Defensie, waar hij hoofd Cybersecurity was.

Kortom: een man die midden in deze turbulente tijd staat. Maar ook... een man van Pasen (hij is katholiek), én een liefhebber van muziek. Zo sluiten we deze aflevering af met wat Groothuis ‘de seculiere Matthäus Passion’ noemt.

Wat wil een mens nog meer in deze tijd? David Boogerd spreekt Bart Groothuis uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📜 Het gedicht met de regel 'The Center Cannot Hold' van William Butler Yeats.
🎼 Muziekstuk 1: 'Christus Resurrexit' van Taizé
🎼 Muziekstuk 2: Leonard Bernstein, LSO - Mahler: Symphony No. 2 in C Minor "Resurrection", V. Finale (Excerpt)

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagram en bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 Afl. 241 - De denkers achter Trump (live met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 Afl. 239 - 'De VS heeft ons verraden, nu moeten we serieus worden' (met Joris Luyendijk en Stefan Paas)
🎧 Afl. 236 - Amerika glijdt af en Europa staat op! (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 Afl. 230 - De nieuwe 'Bokito-wereldorde' waarin Poetin en Trump ons uit elkaar spelen (met Rob de Wijk en Stefan Paas)

Wie zijn de denkers – en wat zijn de ideologieën - achter Trump? 
Een belangrijke vraag, nu de hele wereld naar adem hapt bij alles wat er gebeurt. 

Tijdens zijn eerste termijn leek Trump misschien nog mee te vallen qua radicaliteit, maar Trump II begint meteen een stuk feller: ideologischer, radicaler.
Alsof alles op de schop moet: vrije handel, de democratische wereldorde, ontwikkelingshulp en mensenrechten. Westerse fundamenten lijken te worden afgebroken. Maar wat komt ervoor in de plaats?
Wat is de nieuwe ideologie? Welk wereldbeeld – of geloof – zit hierachter?

Met andere woorden: welke ideeën verklaren de chaos van nu?

Live in een uitverkocht Theater de Reehorst in Ede, sprak David Boogerd met hét Ongelooflijke Duo: historicus Beatrice de Graaf, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht en theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en TU in Utrecht.

📺Het besproken fragment van de christelijke schilder die een 'messiaans' portret van Trump schilderde

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering:
🎧 Afl. 239 - 'De VS heeft ons verraden, nu moeten we serieus worden' (met Joris Luyendijk en Stefan Paas)
🎧 Afl. 236 - Amerika glijdt af en Europa staat op! (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 Afl. 235 - 'Wat Trump en Musk doen kost mensenlevens!' Over naastenliefde en eigenbelang (met Paul Schenderling en Stefan Paas)
🎧Afl. 228 - Het wereldbeeld van Elon Musk en andere superrijke techgiganten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 Afl. 230 - De nieuwe 'Bokito-wereldorde' waarin Poetin en Trump ons uit elkaar spelen (met Rob de Wijk en Stefan Paas)

Zou het dan toch gebeuren? Voor de verandering eens een optimistisch, hoopvol uur in De Ongelooflijke. We sluiten het niet uit!

Te gast is Tommy Wieringa, een van Nederlands bekendste schrijvers. Hij schreef bekroonde boeken als Joe Speedboat en Dit zijn de namen, maar nu is hij de auteur van het essay voor de Maand van de Filosofie: Optimisme zonder hoop. 

Tommy is iemand die grote, moeilijke onderwerpen niet mijdt, integendeel. Hij rijdt regelmatig naar Oekraïne om hulpgoederen voor het front te brengen, maar volgens hem is de oorlog niet eens de grootste uitdaging van deze tijd. 

Maar hoe blijf je optimistisch, dan wel hoopvol anno nu? En waarom heeft dat voor hem te maken met bomen?
Tommy trekt zich regelmatig terug in een klooster en put voor zijn werk ook uit de Bijbel. Hoe kijkt hij tegen geloof aan?

David Boogerd sprak hem uiteraard samen met vast gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering:
🎧 Afl. 227 - 'We staan aan de vooravond van de grootste verandering ooit' (met Jan Rotmans en Stefan Paas)
🎧 Afl. 55 - Klimaat, religie en liefde voor de natuur met Marianne Thieme en Stefan Paas

'Wat we nu meemaken is de grootste verandering uit jouw en mijn leven, want onze vrijheid is in direct gevaar.' Dat zijn de urgente woorden van journalist en antropoloog Joris Luyendijk.

En hij doelt daarmee op de VS, die volgens hem steeds meer veranderen van ‘grote beschermer’ naar ‘grote dreiging’ voor Europa.

Wat is er aan de hand? Is het echt zo erg? En wat moet dan onze opstelling zijn?
Daar denkt Joris al ruim een jaar over na. Hij ging te rade bij Europese denkers, dook in onze Nederlandse geschiedenis en ontdekte een patroon.

Joris Luyendijk is altijd scherp en zet aan tot denken, David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vast gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Wat maakt gelukkig? Bestaat God? En wat is de oorsprong van het universum? Dat zijn zomaar een paar van de vragen die Thomas van Aquino behandelt in zijn werk.

Thomas van Aquino is een van die historische figuren die je eigenlijk wel moet kennen, hij is één van de grootste Europese denkers ooit. Hij werd 800 jaar geleden geboren en vanwege zijn verjaardag tourt hij nu ook door Europa, althans zijn schedel.

Iemand die Thomas goed kent, is Niko Schonebaum. Hij geeft les over de grote denkers uit het verleden, waaronder Plato en Socrates, en vertaalde ook werk van Thomas van Aquino, bijvoorbeeld over: wat maakt gelukkig? Wat kunnen we leren van deze grote denker? Wat maakt hem zo fascinerend? En wat gebeurde er op 6 december 1273 wat alles op zijn kop zette voor Thomas?

Niko Schonebaum heeft zelf ook een bijzondere reis afgelegd in zijn leven. Hij is seculier opgevoed, was atheïst maar kwam op een bijzondere manier toch bij het christendom terecht. Met Stichting Landmerk helpt hij jongeren om antwoorden te vinden op levensvragen.

David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

✉️ De nieuwsbrief van Niko over Thomas van Aquino: Snoepthomaatjes

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering:
🎧 Afl. 200 - De grote Augustinus-show! (met Paul van Geest, Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧Afl. 6 - Bestaat God? Godsbewijzen met Emanuel Rutten en Stefan Paas
🎧 Afl. 98 - (live) Bestaat God? Debat tussen Emanuel Rutten en Stine Jensen
🎧 Afl. 189 - 'De argumenten voor het bestaan van God zijn beter dan ooit', zegt filosoof Emanuel Rutten

We zien van alles veranderen in de wereld en politiek, maar hoe veranderen mensen eigenlijk zélf in hun opvattingen en ideeën?

Dat onderzoekt socioloog Quita Muis, die telkens in de media verschijnt met interessante onderzoeken, zoals:

Hoe zit dat allemaal? Wat zijn de verklaringen? En worden jongeren – naast conservatiever – ook religieuzer?

Dat vragen we aan Quita Muis dus, ze is onderzoeker en docent bij Tilburg University. David Boogerd sprak haar uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni staan we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering:
🎧 Afl. 231 - Waarom de orthodoxe kerk wél groeit en populair is bij influencers als Jordan Peterson (met Ruben van der Kaap en Stefan Paas)
🎧Afl. 136 - Bloemkoolwijken, vensterbanken en hoe BBB het politieke establishment overhoop gooit (met Josse de Voogd en Stefan Paas)
🎧 Afl. 216 - Een onthullend gesprek over hoe armoede echt werkt (met Tim 'S Jongers en Stefan Paas)
🎧 Afl. 224 - 'Nederland heeft zijn ziel verkocht', straatarts Michelle van Tongerloo over de zorg, de mens en de (Paulus)kerk

We proberen je door deze verwarrende tijden te loodsen. Want: enerzijds zien we Amerika voor onze ogen afglijden en zich afwenden van Europa. Maar we zien ook Europa opstaan, lijkt het wel! Eensgezind en daadkrachtig, en dat zijn twee woorden die niet vaak in één zin met Europa genoemd worden. Zo wil Europa 800 miljard uitgeven aan wapens, maar is dat echt nodig? Brengt dat echt vrede dichterbij? En wat gebeurt er op het wereldtoneel onder de oppervlakte? Welke waarden gaan er schuil achter de botsende wereldvisies?

Dat bespreekt David Boogerd met hét ongelooflijke duo: Historicus Beatrice de Graaf - van de Universiteit Utrecht - die deze week terug is gekomen uit de VS. Ze merkte direct hoe het land is veranderd.
En theoloog Stefan Paas – van de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht - die een boek las uit 2018 dat perfect beschrijft wat er nu gebeurt.

Samen schreven Beatrice en Stefan ook nog een essay dat gisteren in NRC verscheen over het gevaar van 'wit christelijk nationalisme' en de evangelicals die Trump steunen.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni staan we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

🎧Luister de podcast Dit is de Bijbel

Relevante aflevering:
🎧 Afl. 235 - 'Wat Trump en Musk doen kost mensenlevens!' Over naastenliefde en eigenbelang (met Paul Schenderling en Stefan Paas)
🎧Afl. 228 - Het wereldbeeld van Elon Musk en andere superrijke techgiganten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 Afl. 230 - De nieuwe 'Bokito-wereldorde' waarin Poetin en Trump ons uit elkaar spelen (met Rob de Wijk en Stefan Paas)
🎧 Afl. 219 - Trumps overwinning: de culturele en religieuze duiding (met James Kennedy en Stefan Paas)

Het zijn bizarre tijden, we hebben allemaal gezien wat er in het Witte Huis is gebeurd en hoe Trump telkens met zijn uitspraken en acties het nieuws domineert. Maar in deze aflevering houden we onze ogen op de bal: wat is er het meest van belang? Nou, bijvoorbeeld dit:

We leven in een tijd waarin de rijkste man ter wereld – Elon Musk – noodhulp aan de allerarmsten stop kan zetten.

Want dat is wat er is gebeurd in de VS, waar USAID - de hulporganisatie van de Amerikaanse overheid zelf – drastisch wordt gekort. Tot wel 90%! En de gevolgen zijn gigantisch, dat zul je horen in deze aflevering.

Maar de VS staan niet alleen, want ook Engeland, Duitsland en Nederland gaan snijden in ontwikkelingshulp. In ons eigen land zei Minister Klever dat het Nederlandse eigenbelang voortaan voorop moet staan.

Wat is er aan de hand? Zijn dit logische bezuinigingen of zijn we op weg naar een egocentrische wereldorde, waarin geen ruimte meer is voor naastenliefde? Wat kunnen we doen?

Dat vragen we aan econoom Paul Schenderling – vaste luisteraars weten dat afleveringen met hem altijd indrukwekkend zijn, boordevol eye-openers. Ook nu weer.

David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni staan we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #145 - Vreugde (en God) vinden in extreme economische tijden (met Paul Schenderling en Stefan Paas)
🎧 Afl. #174 - De economische en culturele strijd achter de onvrede in onze samenleving (met Paul Schenderling en Stefan Paas)
🎧 Afl. #228 - Het wereldbeeld van Elon Musk en andere superrijke techgiganten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)

🎧Luister de podcast Moderne Profeten

De eerste 25 jaar van zijn leven bracht hij afgezonderd van de wereld door, in een sekte, waar hij eigenlijk niet mocht bestaan. Maar de afgelopen vijf jaar leefde hij in vrijheid en werd hij zelfs een bekende Nederlander. Wat een contrast.
Israel van Dorsten is een van de zonen van de beroemde Ruinerwold-familie. Jarenlang zaten ze verstopt in een boerderij omdat vader geloofde dat hij de messias was en de wereld moest redden. Tot Israel vijf jaar geleden besloot te ontsnappen. Sindsdien is zijn leven totaal veranderd.

Tegenwoordig studeert hij sociologie, met als doel sektes beter te begrijpen en slachtoffers ervan te helpen.
Hoe kijkt hij, met zijn bijzondere achtergrond, naar onze samenleving en religie? En hoe ver moet je gaan om dit soort extreme uitwassen van geloof te voorkomen?

Israel schreef het boek 'Wij waren, ik ben. Weg uit Ruinerwold'. 
David Boogerd sprak hem uiteraard samen met vast gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer live met De Ongelooflijke! Samen met Beatrice en Stefan zijn we woensdagavond 9 april live in De Reehorst in Ede. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Het wordt misschien wel de wetenschappelijke doorbraak van onze tijd: kwantumcomputers. Computers die zoveel rekenkracht bezitten dat ze de wereld op zijn kop gaan zetten en complexe vraagstukken kunnen oplossen - van het ontwikkelen van medicijnen voor nu nog ongeneeslijke ziektes tot nieuwe oplossingen voor klimaatverandering.

Kortom, grote beloftes... en dat komt allemaal door die mysterieuze kwantumwereld waarin alles anders werkt dan we gewend zijn.

Fascinerend, maar ook complex. Gelukkig hebben we een van Nederlands meest vooraanstaande kwantumwetenschappers in de podcast: Carlo Beenakker. Hij is hoogleraar aan de Universiteit Leiden en heeft talloze wetenschappelijke prijzen gewonnen. Robbert Dijkgraaf noemde hem een van de allerbeste natuurkundigen van Nederland.

Een man van de wetenschap dus, maar ook een man van de kerk. Want hij gaat elke dag (!) naar de kerk.

Een gesprek over geloof, wetenschap, de 'krankzinnige' wereld van de kwantumfysica en de grote beloftes - maar misschien ook wel gevaren - van technologie.

David Boogerd sprak Carlo Beenakker uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

We gaan weer livemet De Ongelooflijke! Samen met Beatrice en Stefan zijn we woensdagavond 9 april live in De Reehorst in Ede. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #74 - Laat kwantumfysica zien dat er meer is tussen hemel en aarde? Met Bernardo Kastrup en Stefan Paas
🎧 Afl. #164 - Een van de grootste wetenschappelijke mysteries: wat is bewustzijn? (met Jacob Jolij en Stefan Paas)
🎧 Afl. #157 - Hoe deze Oxford-natuurkundige stuit op diepe mysteries, schoonheid en misschien wel God (met Ard Louis en Stefan Paas)
🎧 Afl. #195 - Baanbrekend onderzoek naar het ontstaan van leven, gaat christelijke wetenschapper Cees Dekker voor God spelen?

Verkeert de democratie – en daarmee onze samenleving – in een existentiële crisis? Een crisis die raakt aan de fundamenten, misschien wel de levensbeschouwing waarop alles is gebaseerd?

Er is in Nederland en wereldwijd van alles aan de hand maar vandaag zoomen we in op onze buren: Duitsland. Een belangrijk land, onze belangrijkste handelspartner, en cultureel zijn we verwant.

Maar Duitsland staat op de rand van een democratisch kantelpunt. Dat heeft alles te maken met opkomend nationalisme en extreemrechts – met name door de partij AfD, Alternative für Deutschland, die een opmars doormaakt. En met de verkiezingen over twee weken, houden veel Duitsers hun adem in: hoe gaat dit aflopen? Dit weekend gingen er honderdduizenden Duitsers de straat op om te demonstreren tegen samenwerking met de AfD.

Erg interessant, zeker voor ons, want religie is ook een factor. Een factor die bovendien vaak over het hoofd wordt gezien. Is het zo dat het christendom en de kerk in Duitsland lange tijd het nationalisme wisten te dempen? Is er een link tussen de leegloop van de kerk en de opmars van het nationalisme?

Welke lessen kunnen we leren van de situatie in Duitsland over hoe we ons kunnen opstellen in deze turbulente politieke tijd?

David Boogerd in gesprek met het Ongelooflijke Duo: historicus Beatrice de Graaf, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, en theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht

En belangrijk nieuws! We gaan weer live met De Ongelooflijke! Samen met Beatrice en Stefan zijn we woensdagavond 9 april live in De Reehorst in Ede. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #228 - Het wereldbeeld van Elon Musk en andere superrijke techgiganten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 Afl. #222 - Kees van der Staaij over populisme, polarisatie en de (joods-christelijke) rechtsstaat
🎧 Afl. #230 - De nieuwe 'Bokito-wereldorde' waarin Poetin en Trump ons uit elkaar spelen (met Rob de Wijk en Stefan Paas)

Er is iets opmerkelijks aan de hand. Want waar veel kerken krimpen of moeten sluiten, gaat de orthodoxe kerk regelrecht tegen deze trend in. De kerk groeit, en is zelfs een hype op internet, mede door mensen als Jordan Peterson die er positief over spreken. Ook in Nederland melden de orthodoxe kerken dat de aanwas zo groot is dat ze het nauwelijks nog aankunnen. De kerk groeide in 10 jaar met zo'n 30 procent en is met ruim 250.000 leden inmiddels de derde christelijke stroming van Nederland.

Hoe kan het dat juist zo'n oude, traditionele kerk - waar de diensten nog in het Aramees worden gehouden - nu zo aantrekkelijk is, ook voor jongeren? Heeft dat te maken met de rituelen? Of misschien juist met de duidelijke traditionele opvattingen? Of lift de kerk misschien mee op een golf van populaire masculiene influencers?

We vragen het aan Ruben van der Kaap. Hij is een geboren Tukker maar al zo'n 15 jaar lid van de Syrisch-Orthodoxe kerk, waar hij inmiddels ook priester-kandidaat is.
David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedInof Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #82 - Theodoor van der Voort is priester in de machtige Russisch-Orthodoxe kerk die Poetin steunt
🎧 Afl. #39 - Is het christendom vrouwonvriendelijk? Met Theoloog des Vaderlands Almatine Leene en Stefan Paas

We bevinden ons in een nieuwe wereldorde sinds de inauguratie van Trump. En niet zomaar een wereldorde, maar een 'Bokito-wereldorde', dat zegt buitenlandexpert Rob de Wijk, hoogleraar in Leiden en verbonden aan het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Je kent hem misschien ook van de populaire podcast Boekenstijn & De Wijk.

Hoe ziet de nieuwe wereldorde eruit? Wat is daarin de rol van religie? En waarom begrijp je pas echt wat er gebeurt als je iets weet van invloedssferen?

En klopt het dat de Russen de grote verliezer worden van de oorlog in Oekraïne?

David Boogerd spreekt Rob de Wijk uiteraard samen met vast gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

En we hebben jullie hulp nodig! We zijn namelijk een nieuw YouTube-kanaal voor de Ongelooflijke Podcast gestart. We waren sinds kort al te zien op het YouTube-kanaal van NPO Radio 1, maar nu hebben we een eigen kanaal. Hier kan je alle toekomstige gesprekken terugkijken en zal binnenkort ook unieke content verschijnen. Help ons het kanaal op te bouwen door te abonneren, een like en een reactie achter te laten. Zo worden we zichtbaarder op YouTube en kunnen meer mensen ons vinden. Elke zondagochtend om 08:00 uur komt de aflevering online, dus ook deze aflevering met Rob de Wijk.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagramen bekijk onze gesprekken op YouTube
📱 Volg David op LinkedIn of Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #228 - Het wereldbeeld van Elon Musk en andere superrijke techgiganten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)

Ze schreef volgens Trouw een van de vijf beste religieuze boeken van het afgelopen jaar: Claartje Kruijff. Ze is nu predikant en theoloog - zelfs voormalig Theoloog des Vaderlands - maar heeft een bijzondere route afgelegd. Claartje groeide op in een 'seculier D66-gezin', studeerde psychologie en had een succesvolle baan in het financiële hart van Londen. Ze had eigenlijk alles, maar toch knaagde er iets. Ze voelde een leegte. Haar boek heet 'Een God die in mij Gelooft', met als toepasselijke ondertitel: 'Richting en rust in een wereld zonder zekerheid'. Volgens Trouw schrijft ze met de onbevangenheid van een nieuweling en de subtiliteit van een psycholoog.

David Boogerd spreekt Claartje Kruijff uiteraard samen met vast gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagram
📱 Volg David op LinkedIn of Blue Sky
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Sinds kort kan je ons ook bekijken op YouTube. Vanaf zondagmiddag 15:00 uur verschijnt het gesprek op de YouTube-pagina van NPO Radio 1.

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #212 - De impact van 'de dood van God' op onze samenleving en met name jongeren (met Menno de Bree en Stefan Paas)

We moeten het over Elon Musk hebben, en andere superrijke techgiganten. Want sinds de overwinning van Trump hebben zij steeds meer invloed gekregen. En onder die invloed schuilt een wereldbeeld – misschien zelfs een nieuwe religie.

Nu denk je misschien: rijke mensen die invloed hebben op politiek en cultuur, dat is toch niets nieuws? Toch is er deze keer iets anders aan de hand. In deze aflevering ontdek je waarom.

Elon Musk (o.a. Tesla en X) en Mark Zuckerberg (o.a. Facebook en Instagram) presenteren zichzelf als de beschermheren van de vrijheid van meningsuiting – maar klopt dat beeld wel? En wijzen al deze ontwikkelingen op een 'vibe shift', ofwel een fundamentele culturele verschuiving? Een verschuiving die suggereert dat 'woke' – progressieve ideologie – de cultuurstrijd aan het verliezen is?

David Boogerd legt het voor aan hét Ongelooflijke duo: historicus Beatrice de Graaf, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, en theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagram
📱 Volg David op LinkedIn, Bluesky of (oh, ironie) X
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Sinds kort kan je ons ook bekijken op YouTube. Vanaf zondagmiddag 15:00 uur verschijnt het gesprek op de YouTube-pagina van NPO Radio 1.

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #226 - Wat staat ons te wachten in 2025? Over Trump, Wilders, cultuurchristendom en een 'opstand in het paradijs' (met René Cuperus)
🎧 Afl. #203 - 'Verlosser' Trump als symbool van een veranderd, minder religieus Amerika (gaat ook over JD Vance, met James Kennedy en Beatrice de Graaf)

Bevinden we ons in de de grootste transitie en maatschappelijke verandering ooit? Ja, zegt hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans: 'Dit is nog groter dan de industriële revolutie.'

Rotmans is een pionier in de klimaatwetenschap, maar zijn blik reikt verder. Hij ziet de verandering zich voltrekken in de hele samenleving, voor ieder persoonlijk, zelfs op religieus niveau. Vooral dat laatste is voor hem een steeds belangrijkere rol gaan spelen.

Jan Rotmans adviseert zowel de klimaatbeweging als grote bedrijven zoals Shell en ING. Want het is alle hens aan dek; 2024 was het warmste jaar ooit, meldde het KNMI onlangs.

Is de boel nog te redden, en zo ja, hoe? En hoe ingrijpend is wat ons te wachten staat?

Een urgent verhaal, maar toch ook verrassend hoopvol. Is de kentering nabij?

David Boogerd in gesprek met Jan Rotmans, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, en vaste gast, theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagram
📱 Volg David op Bluesky, Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Sinds kort kan je ons ook bekijken op YouTube. Vanaf zondagmiddag 15:00 uur verschijnt het gesprek op de YouTube-pagina van NPO Radio 1.

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #226 - Wat staat ons te wachten in 2025? Over Trump, Wilders, cultuurchristendom en een 'opstand in het paradijs' (met René Cuperus)
🎧 Afl. #55 - Klimaat, religie en liefde voor de natuur met Marianne Thieme
🎧 Afl. #130 - Klimaatactivisme en God ervaren in een politiecel (met Rozemarijn van 't Einde)

We staan aan de vooravond van 2025 - wat staat ons te wachten? Onze gast van vandaag dacht hier al 30 jaar geleden over na! In 1995 bracht hij een bundel uit met voorspellingen voor 2025. Nu is het bijna zover. Wat is er uitgekomen, en wat niet?

Historicus René Cuperus is bij uitstek geschikt om deze tijd te duiden. Hij analyseert zowel binnen- als buitenland en komt zowel bij de bestuurlijke elite als bij 'afgehaakt Nederland' over de vloer. Maar hij kijkt ook over landsgrenzen heen, voor het prestigieuze Instituut Clingendael onderzoekt hij de kwetsbaarheid van Westerse democratieën.

Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen van dit moment? En waar moeten we op letten in het nieuwe jaar?

David Boogerd vraagt het René Cuperus en uiteraard ook vaste gast van De Ongelooflijke: theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

Een gesprek – en soms ook debat – over een opstand in het paradijs, Trump, Wilders, de islam, cultuurchristendom, de chaotisering van religie en wat deze tijd zo interessant, maar ook gevaarlijk maakt.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagram
📱 Volg David op Bluesky, Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Sinds kort kan je ons ook bekijken op YouTube. Vanaf zondagmiddag 15:00 uur verschijnt het gesprek op de YouTube-pagina van NPO Radio 1.

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #136 - Bloemkoolwijken, vensterbanken en hoe BBB het politieke establishment overhoop gooit (met Josse de Voogd)
🎧 Afl. #170 - Waarom Wilders heeft gewonnen en Nederland verrechtst (met Josse de Voogd)

Het zijn bijzondere dagen, zo vlak voor Kerst. Zeker voor priester Antoine Bodar, die komende week zijn 80e verjaardag hoopt te vieren.
Velen kennen hem als de priester die regelmatig in de media verschijnt – en altijd garant staat voor prikkelende interviews – maar een groot deel van zijn leven is gewijd aan kunst en schoonheid. Hij is namelijk ook kunsthistoricus, en daar maken we gebruik van deze aflevering. We duiken in de wereld van schilderkunst en muziek, allemaal in het teken van Kerst. Wat is schoonheid? Heeft dat te maken met God? En wat vertelt kunst over ons en onze tijd?

Misschien denk je: schilderijen in een podcast, hoe dan? Geen zorgen! We beschrijven de kunstwerken uitvoerig en je kan ze zelf bekijken op onze Instagrampagina. Daarnaast is de aflevering vanaf 15.00 uur vandaag (zondag) te zien op het YouTube-kanaal van NPO Radio 1.

David Boogerd in gesprek met Antoine Bodar en uiteraard vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

De besproken schilderingen:
1.⁠ ⁠Annunciatie van Fra Angelico
2.⁠ ⁠⁠Madonna del Parto van Piero della Francesca
3.⁠ ⁠⁠De aanbidding van de herders van Rembrandt

📱 Volg De Ongelooflijke (en bekijk de schilderingen) op Instagram
📱 Volg David op Bluesky, Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante afleveringen:
🎧 Afl. #116 - 'We hebben het mysterie van het geloof weggegooid' met Antoine Bodar en Stefan Paas
🎧 Afl. #172 - De hemelse klanken en intrigerende geschiedenis van kerstmuziek (met Hanna Rijken en Stefan Paas)
🎧 Afl. #119 - Kerst, mythes, sprookjes, J.R.R. Tolkien en C.S. Lewis (met Anton de Wit en Stefan Paas)
🎧 Afl. #173 - Vrede op aarde! (met Stefan Paas, Beatrice de Graaf en Rik Peels)
🎧 Afl. #18 - Feiten en fabels over de historische Jezus met Bert Jan Lietaert Peerbolte en Stefan Paas

Hoe ziet Nederland eruit door de ogen van een arts, of beter gezegd, een straatarts? Michelle van Tongerloo, auteur van het boek ‘Komt een land bij de dokter’, deelt haar inzichten. Al jarenlang stuit ze als arts op de meest schrijnende verhalen. Wat heeft dat haar geleerd over de zorg, ons land en de mens?

Hoewel ze niet-gelovig is, werkt Michelle als straatarts voor de Pauluskerk in Rotterdam. Het religieuze perspectief dat ze daar heeft leren kennen, heeft haar veranderd, zegt ze. Ze werkt nu vanuit christelijke waarden, maar wat houdt dat in?

Michelle heeft Nederland zien veranderen, en dat baart haar zorgen. 'Nederland heeft haar ziel verloren', zegt ze zelfs. Maar ze zit bepaald niet bij de pakken neer, en heeft ook oplossingen voor ogen, die mede te maken hebben met haar onorthodoxe werkwijze als arts.

David Boogerd in gesprek met arts en schrijver Michelle van Tongerloo en uiteraard met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagram
📱 Volg David op Bluesky, Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Sinds kort kan je ons ook bekijken op YouTube. Vanaf zondagmiddag 15:00 uur verschijnt het gesprek op de YouTube-pagina van NPO Radio 1.

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #216 - Een onthullend gesprek over hoe armoede echt werkt (met Tim 'S Jongers en Stefan Paas)

(door een technische storing opnieuw geplaatst) Hoe leef je een goed en misschien ook wel gelukkiger leven? Met meer focus en betekenis? Daar is Ernst-Jan Pfauth al negen jaar mee bezig. Hij las talloze zelfhulpboeken en wetenschappelijke studies en deelt nu zijn bevindingen: wat werkt wel en wat niet?

Ernst-Jan was al jong succesvol als internetpionier in de journalistiek. Als twintiger gaf hij leiding bij NRC, was mede-oprichter van De Correspondent, en het Amerikaanse blad Forbes noemde hem een van de 30 meest interessante Europeanen onder de 30. Maar dit succes gaf hem een leeg en ongelukkig gevoel. Het roer moet om, besloot hij. Hij deed onderzoek naar wat hij zelf 'intentioneel leven' noemt, wat ook de titel is van zijn nieuwe boek. Wat zijn de belangrijkste lessen die hij heeft geleerd? En welke rol speelt religie - Ernst-Jan heeft zelf een christelijke achtergrond - bij een intentioneel leven? Kan het iets toevoegen?

David Boogerd in gesprek met Ernst-Jan Pfauth - die je ook kan kennen van de podcast die hij samen met Alexander Klöpping maakt: Podcast over Media (POM) - en uiteraard vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagram
📱 Volg David op Bluesky, Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Sinds kort kan je ons ook bekijken op YouTube. Vanaf zondagmiddag 15:00 uur verschijnt het gesprek op de YouTube-pagina van NPO Radio 1.

Relevante aflevering:
🎧 Afl. #84 - Het goede leven, geloof en verhalen om in te wonen met Ernst-Jan Pfauth en Stefan Paas

Hij werd de nestor van de Tweede Kamer genoemd: Kees van der Staaij. Maar liefst 25 jaar lang was hij Kamerlid, waarvan 13 jaar partijleider van de SGP. Toen hij begon in 1998 leek Nederland wel een heel ander land dan nu. Hij heeft de opmars van het populisme en de toename van polarisatie van nabij meegemaakt. Welke diepere oorzaken liggen hieraan ten grondslag? En was populisme voor hemzelf ook een verleiding?

Precies een jaar geleden verliet Van der Staaij de politiek, nu werkt hij voor de Raad van State, waar hij de regering en het parlement adviseert over wetgeving. Het onderwerp 'rechtsstaat' klinkt vaak abstract en saai, maar waarom is het juist nu ontzettend belangrijk? In hoeverre is de rechtsstaat een product van de joods-christelijke cultuur? En zijn er ook staatsrechtelijke kanttekeningen te plaatsen bij de SGP zelf?

David Boogerd in gesprek met Kees van der Staaij en uiteraard met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg De Ongelooflijke op Instagram
📱 Volg David op Bluesky, Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Sinds deze week kan je het volledige gesprek ook bekijken op YouTube. Vanaf zondagmiddag 15:00 uur verschijnt het gesprek op de YouTube-pagina van NPO Radio 1.

Een heerlijk (ruim) uurtje beschouwen met Bas Heijne. Hij is schrijver en essayist voor NRC, winnaar van de prestigieuze P.C. Hooft-prijs en al voor de derde keer te gast bij De Ongelooflijke.
Bas Heijne staat bekend om zijn scherpe analyses van de samenleving en politiek, hoewel hij zich de eerste 40 jaar van zijn leven nauwelijks met politiek bemoeide. Wat is er gebeurd dat hij toch besloot dit te doen? Heijne ziet de maatschappij veranderen; welke culturele en levensbeschouwelijke ontwikkelingen gaan daarachter schuil?
Bas Heijne heeft als missie om grote denkers uit het verleden onder de aandacht te brengen, waaronder de Franse filosoof Albert Camus. Zijn werk is volgens Heijne urgent voor deze tijd. Camus dacht na over hoe je betekenis aan het leven kunt geven zonder God en religie. Hij zag mensen de leegte opvullen met nationalisme of zelfs nazisme, maar zelf vulde hij het met een geloof in de mens: humanisme. Maar kan dat wel zonder God?

Een gelaagd gesprek met Bas Heijne, die een inleidend essay schreef bij een heruitgave van Camus’ ‘Brieven aan een Duitse vriend’ (door Heijne getiteld: ‘Een hogere liefde’). David Boogerd spreekt Bas Heijne uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Bluesky, Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 148 - SGP'ers, de asielcrisis en het failliet van het humanisme (met Arnon Grunberg en Stefan Paas)
🎧 Afl. 122 - 'God is dood', zei Nietzsche. Heeft hij een punt? (met Denker des Vaderlands Paul van Tongeren en Stefan Paas)
🎧 Afl. 155 - Hoe filosofie al vier eeuwen worstelt met de 'dood van God' (met Ger Groot en Stefan Paas)
🎧 Afl. 149 - Het wereldbeeld achter het tijdperk-Rutte (met Bas Heijne en Beatrice de Graaf)
🎧 Afl. 21 - De liberale leegte met Bas Heijne en Stefan Paas

Het is nu een week na het antisemitische geweld in Amsterdam rond de wedstrijd Ajax - Maccabi Tel Aviv. Een week waarin polarisatie en onbegrip alleen maar lijken toe te nemen, met harde woorden van onze belangrijke politici. In deze aflevering proberen we wat orde te scheppen in de chaos. Dat doen we met schrijver en journalist Natascha van Weezel. Ze is Joods, Amsterdams en heeft een boek geschreven dat ons echt liet inzien wat antisemitisme betekent. Het boek heet ‘Hoe houd je je hart zacht?’. Natascha is vaak in de media en neemt een unieke positie in; ze kiest voor het ‘radicale midden’. En dat doet ze met overtuiging. Ze heeft in talloze zaaltjes, talkshows en klaslokalen de dialoog gezocht met andersdenkenden, soms zelfs met mensen die Joden haten. Wat heeft dat haar geleerd? Is het niet tegen beter weten in allemaal? Want leven we niet in een wereld waar de zachte krachten aan het verliezen zijn? Is de tijd van dialoog en ‘theedrinken’ niet voorbij?

David Boogerd spreekt met Natascha van Weezel, uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

Net als vorige week brengen we deze aflevering vanwege de actualiteiten iets eerder uit dan normaal.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

🎧 Luister ook de podcast Wallet & van Weezel.

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 215 - Het onrecht tegen de Palestijnen (met Kefah Allush en Stefan Paas)
🎧 Afl. 143 - Wat je moet weten over 75 jaar Israël en het conflict met de Palestijnen (met Jan van Benthem en Stefan Paas)
🎧 Afl. 166 - Waarom de oorlog tussen Israël en Hamas ons zo polariseert (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 168 - Joris Luyendijk kijkt als ex-correspondent naar Israël-Hamas 

In deze (vervroegde) aflevering gaan we dieper in op de herverkiezing van Trump als president van de Verenigde Staten. Daar liggen namelijk allerlei interessante culturele, maatschappelijke én religieuze ontwikkelingen aan ten grondslag. Wat maakt Trump juist nu zo aantrekkelijk? En waarom is deze verkiezingswinst ingrijpender dan die van 2016? Volgens Trump zijn veel Amerikanen boos, maar is die boosheid terecht? Ook een veelgehoorde angst: onder Trump glijdt Amerika af naar een dictatuur, maar hoe reëel is dat?

Daarnaast staan we stil bij de veelbesproken christelijke steun aan Trump, want die blijkt toch behoorlijk anders te liggen dan vaak wordt voorgesteld.

David Boogerd gaat in gesprek met Amerika-kenner, historicus en hoogleraar aan de Universiteit Utrecht James Kennedy en uiteraard vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Na de Denker des Vaderlands vorige week, ontvangen we dit keer de Theoloog des Vaderlands, Kees van Ekris. En dat terwijl hij misschien wel het bestaansrecht van onze podcast ondermijnt. Hij vindt namelijk dat we moeten stoppen met onze obsessie voor secularisatie. Volgens hem zijn mensen niet zo rationeel, nuchter en ongelovig als we vaak denken. De lucht staat bol van mythes en bezielde verhalen: politiek, sport, seks en technologie. Kees trok dit jaar het land in en zag overal mythen terugkomen. Deze zijn bepaald niet altijd positief, sterker nog: ze kunnen gevaarlijk zijn. Hoe maak je dat onderscheid? Waarom moeten wij meer oog hebben voor de mythes om ons heen? Bovendien: als de mens inherent religieus is en snakt naar bezielde verhalen, waarom profiteert de kerk daar niet van?

Daarnaast leggen we hem de zeven onmogelijke vragen voor die Denker des Vaderlands, Marjan Slob, ook voorgeschoteld kreeg.

David Boogerd spreekt met Kees van Ekris - die je kunt kennen van de podcasts Moderne Profeten en Eerst Dit - uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 217 - De wolf, existentiële eenzaamheid en de zoektocht naar geluk (met Denker des Vaderlands Marjan Slob en Stefan Paas)
 🎧 Afl. 119 - Mythes, sprookjes, J.R.R. Tolkien en C.S. Lewis (met Anton de Wit en Stefan Paas)

 🎧 'Dit is de Bijbel' afl. 53 - Wat is waarheid? (met Kees van Ekris)

Het begin van een tweeluik, waarin we ons deze week laven aan de Denker des Vaderlands, Marjan Slob, en volgende week aan de Theoloog des Vaderlands, Kees van Ekris. Wat hebben zij aan wijsheid te bieden in deze turbulente tijd?

Marjan Slob is filosoof, schrijver en sinds april 2023 de Denker des Vaderlands. Ze is gewend om filosofie te verbinden met actuele vraagstukken. Zo adviseerde ze de Onderzoeksraad voor Veiligheid, het Planbureau voor de Leefomgeving en het Rathenau Instituut voor wetenschap en technologie. Ze schreef over uiteenlopende zaken als de wolf (waarom is dat zo’n hype?), geluk (hoe kun je gelukkig zijn met zoveel lijden in de wereld?) en eenzaamheid (waarom is dat een veel dieper, existentieel probleem?). Marjan groeide op op de biblebelt maar heeft een hekel aan dogma’s. Oei, als dat maar goed gaat met Stefan. En oh ja, we vroegen haar ook nog even wat de zin van het leven is. Gewoon, omdat het kan.

David Boogerd spreekt Marjan Slob uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 122 - God is dood', zei Nietzsche. Heeft hij een punt? (met Denker des Vaderlands Paul van Tongeren en Stefan Paas)
🎧 Afl. 12 - De waarheid in tijden van nepnieuws met Denker des Vaderlands Daan Roovers en Stefan Paas
🎧 Afl. 212 - De impact van 'de dood van God' op onze samenleving en met name jongeren (met Menno de Bree en Stefan Paas)

Sorry, maar deze aflevering moet je horen. Niet alleen omdat armoede een belangrijk thema is, ook omdat je ongetwijfeld dingen gaat horen die je nog niet wist. “Hoe mensen met geld over armoede denken, klopt van geen kant,” stelt schrijver en politicoloog Tim 'S Jongers. En hij kan het weten. Hij groeide zelf op in armoede en had nooit kunnen denken dat hij er later onderzoek naar zou doen en directeur zou worden van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA. Hij schreef het boek ‘Armoede uitgelegd aan mensen met geld’ voor De Correspondent, een boek waarin de ene na de andere mythe sneuvelt. Toepasselijk om te bespreken, dachten wij, in de week van Wereldarmoededag en Michazondag, een dag waarop veel kerken stilstaan bij armoede.

Waarom is het thema armoede nu zo urgent? Hoe bepaalt het ons mensbeeld? Welke rol speelt religie? En is armoede wel op te lossen?

Veel om te bespreken. David Boogers sprak Tim 'S Jongers uiteraard met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 136 - Bloemkoolwijken, vensterbanken en hoe BBB het politieke establishment overhoop gooit (met Josse de Voogd en Stefan Paas)
🎧 Afl. 143 - Waarom Wilders heeft gewonnen en Nederland verrechtst (met Josse de Voogd en Stefan Paas)
🎧 Afl. 145- Vreugde (en God) vinden in extreme economische tijden (met Paul Schenderling en Stefan Paas)
🎧 Afl. 174 - De economische en culturele strijd achter de onvrede in onze samenleving (met Paul Schenderling en Stefan Paas)
🎧 De Podcast 'Dit is de Bijbel' afl. 26 over geld, rijkdom en armoede in de Bijbel

We hebben het afgelopen jaar veel aandacht besteed aan de oorlog tussen Israël en Hamas, op zoek naar duiding en een beter begrip van dit complexe conflict. Deze podcast, precies een jaar na het begin van de grondoperaties in Gaza, is een belangrijke aflevering in die reeks. We spreken de Palestijns-Nederlandse EO-presentator Kefah Allush. Hij is geboren in de Palestijnse stad Nablus, waar hij als kind het conflict aan den lijve ondervond, en reist als journalist en tv-maker al decennialang door het Midden-Oosten. Hij maakte de series ‘Van Nablus naar Nineve’, ‘Oases in de Oriënt’ en ‘Jezus van Nazareth’. Je kan hem ook kennen als presentator van het tv-programma ‘De Kist’, waarvoor hij in 2019 de Sonja Barend Award won voor beste interviewer.

Hoe kijkt Kefah naar deze oorlog? Waar komt de woede van veel Palestijnen tegen Israël en het Westen vandaan? Hoe is het om Palestijn te zijn? En durft hij nog te dromen van vrede? Kefah komt uit een seculier-islamitisch milieu, was een tijdlang hardcore atheïst, maar noemt zich nu een volgeling van Jezus. Palestijnse christenen noemt hij een onderbelichte, vergeten groep met fascinerende historische wortels.

David Boogerd spreekt Kefah Allush, uiteraard met vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 143 - Wat je moet weten over 75 jaar Israël en het conflict met de Palestijnen (met Jan van Benthem en Stefan Paas)
🎧 Afl. 214 - Een jaar na de aanval op Israël: 'Er is iets aan het kantelen' (met Bart Wallet en Stefan Paas)
🎧 Afl. 182 - Over antisemitisme en anti-religieuze millennials (met Kitty Herweijer en Stefan Paas)
🎧 Afl. 166 - Waarom de oorlog tussen Israël en Hamas ons zo polariseert (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 Afl. 168 - Joris Luyendijk kijkt als ex-correspondent naar Israël-Hamas 
🎧 Afl. 163 - De tegenaanval van Israël en de ideologie van Hamas (met Jan van Benthem en Stefan Paas)

Morgen is het 7 oktober: een jaar na de bloedige aanval van Hamas op Israël. Een aanval die diepe wonden sloeg, niet alleen in Israël, maar uiteindelijk in de hele regio. Inmiddels zijn we talloze raketbeschietingen, bombardementen en burgerslachtoffers verder. Bevinden we ons in een neerwaartse spiraal waar niet uit te ontsnappen valt? Of gloort er nog ergens hoop?

Volgens Israël-kenner en historicus Bart Wallet is er de afgelopen weken iets aan het kantelen in het conflict. Wat dan? En hoe nu verder? En hoe kan het dat een conflict dat grotendeels seculier begon, steeds religieuzer wordt?

Veel vragen. Maar na dit uur ben je hopelijk wat bijgepraat over dit complexe conflict.

David Boogerd in gesprek met Israël-kenner en hoogleraar Joodse Studies aan de Universiteit van Amsterdam Bart Wallet, en uiteraard vaste gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

Vind je dit thema interessant? Luister dan volgende week naar ons gesprek met de Palestijns-Nederlandse presentator en jounralist Kefah Allush.

Dit gesprek voerden we live op NPO Radio 1 in De Ongelooflijke Radio, vandaar de afwijkende audiovormgeving t.o.v. onze reguliere Ongelooflijke Podcasts.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

🎧 Luister ook de podcast Wallet & van Weezel.

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 161 - De aanval op Israël (de uitzending van 7 oktober 2023 met Mart de Kruif en Bart Wallet)
🎧 Afl. 143 - Wat je moet weten over 75 jaar Israël en het conflict met de Palestijnen (met Jan van Benthem en Stefan Paas)
🎧 Afl. 166 - Waarom de oorlog tussen Israël en Hamas ons zo polariseert (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 168 - Joris Luyendijk kijkt als ex-correspondent naar Israël-Hamas 

Bea ten Tusscher werkt al ruim 40 jaar in de diplomatie en was ambassadeur in landen als Bangladesh, Noorwegen, Bulgarije en Guatemala. Sinds twee jaar is ze de Speciaal Gezant voor religie en levensovertuiging, een soort religie-ambassadeur die in het leven is geroepen door de Tweede Kamer. Het doel is om het moeilijke gesprek aan te gaan met landen waar het slecht gesteld is met godsdienstvrijheid en waar christenen, moslims, atheïsten en andere groeperingen vervolgd en vermoord worden. Hoe doe je dat? Hoe voer je zo’n gesprek?

Met 40 jaar buitenlandervaring ga je ook anders naar Nederland kijken. Bea ziet dat Nederland enorm is veranderd, maar op wat voor manier? Wat valt haar op? Ook in eigen land kan ze aan de bak als religiegezant, want ze ziet dat het seculiere Nederland een enorme blinde vlek heeft voor religie. Staat godsdienstvrijheid hier langzamerhand ook niet onder druk, met name voor conservatieve gelovigen?

David Boogerd spreekt Bea ten Tusscher uiteraard met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 196 - 'Er is een nieuw wereldbeeld aan het ontstaan', Geert Mak en Stefan Paas over Europa, het nieuwe kabinet en geloof

Het gebeurt eens in de zoveel tijd dat er een stuk in de krant verschijnt wat we gelijk van alle kanten krijgen opgestuurd: ‘Lees dit! Dit is écht iets voor De Ongelooflijke!’. Zo ook een essay uit het Financieele Dagblad (FD) dat gaat over mentale problemen en de druk van de moderne maatschappij: je moet iets maken van je leven! Je moet presteren! Je moet ontdekken wie je echt bent en wat het leven voor jou voor betekenis heeft! In dat essay stuitten we op de fascinerende zin: 'Generatie Z (zeg maar de tieners en twintigers van nu, red.) is de eerste generatie die de dood van God begint te internaliseren.' En dat heeft belangrijke gevolgen, stelt filosoof Menno de Bree. Hij is essayist en voorheen columnist van het FD en werkte daarnaast 20 jaar als docent aan het Universitair Medisch Centrum Groningen. Hij stelt dat we vaak naar psychologische of sociologische oorzaken kijken van mentale problemen, terwijl het volgens hem ten diepste een filosofisch probleem is. Een probleem dat te maken heeft met 'de dood van God' zoals Nietzsche het verwoordde.

David Boogerd spreekt Menno de Bree uiteraard met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

📖 Het essay van Menno de Bree in het FD

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 122 - 'God is dood', zei Nietzsche. Heeft hij een punt? (met Denker des Vaderlands Paul van Tongeren en Stefan Paas)
🎧 Afl. 155 - Hoe filosofie al vier eeuwen worstelt met de 'dood van God' (met Ger Groot en Stefan Paas)
🎧 Afl. 184 - Wat is de waarde van de mens? Over Poetin, de Bijbel, Romeinen en olifanten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)

Een leerzame maar o zo vermakelijke aflevering met meesterverteller en schrijver van historische boeken: Bart Van Loo. Hij is een man met een missie, want hij wil de schijnwerpers richten op een grotendeels vergeten periode van onze Nederlandse geschiedenis. 'Er is leven vóór Willem van Oranje', zegt hij, en dat leven heet de Bourgondiërs. Volgens Van Loo zijn in die cruciale periode de Nederlanden ontstaan, nota bene in een klooster, als kunstproject. Dáár ligt de oorsprong van wat uiteindelijk ons land, onze cultuur en religieuze beleving zouden worden. Zijn wij ten diepste nou calvinistisch of misschien toch bourgondisch? 

Bart Van Loo verkocht van zijn eerste boek over de Bourgondiërs maar liefst 400.000 exemplaren, waarom resoneert dit onderwerp zo? Waarom zijn wij zo op zoek naar onze roots? Nu is zijn tweede boek over de Bourgondiërs uit: Stoute Schoenen. 'Het verhaal van de Bourgondiërs vertellen is als het openen van een schatkist vol meesterwerken', zegt hij. 

En die schatkist opent David Boogerd met Bart Van Loo en uiteraard vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📱 Volg Stefan op LinkedIn

🎼Muziek: Lamentio Sanctae Matris Ecclessiae Constantinopolitanae van Guillaume Duffay
🎼Muziek: Missa L'homme armé van Guillaume Duffay

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 112 - Wat je moet weten over Willem van Oranje, de Vader des vaderlands (met Jos Wienen en Stefan Paas)

“Wij geven vorm aan onze gebouwen, en daarna geven zij vorm aan ons," zei Winston Churchill ooit. Zou het kunnen dat de bebouwde omgeving veel meer invloed op ons heeft dan wij denken? Wat zegt het dat wij geen grote, gotische kathedralen meer bouwen? Reflecteert de verandering van architectuur ook een verandering van wie wij zijn als mensen, en wat we denken en geloven? En wat is eigenlijk het mooiste gebouw ter wereld? 

We leggen het voor aan architect en predikant Willem Jan de Hek. Als architect werkte hij in China en steden als Parijs, Boekarest en Berlijn. Als predikant is hij verbonden aan de Jacobikerk in Utrecht. Ook doet hij promotieonderzoek naar de overlap tussen het 'heilige' en stedenbouw. 

Een gesprek over schoonheid, verheffing en de tempels van nu met Willem Jan de Hek en uiteraard vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 91 - Schoonheid en architectuur: hoe onze steden en dorpen laten zien wie wij zijn (met Floris Alkemade en Stefan Paas)
🎧 Afl. 188 - (speciale jubileumuitzending) De belangrijkste lessen van vijf jaar Ongelooflijke met Beatrice de Graaf & Stefan Paas, muziek o.l.v. Hanna Rijken en cabaret van Diederik Smit

In de ruim vijf jaar dat we nu bestaan, stuiten we telkens weer op deze vraag: hebben wij als samenleving nog een groot verhaal dat ons bindt? De talloze denkers in onze podcast constateerden het bijna allemaal: ons land is zo geïndividualiseerd en geseculariseerd dat we bijna geen gemeenschappelijke bronnen meer hebben, voor bijvoorbeeld identiteit, moraal en zingeving. Kortom: we missen een groot verhaal. Maar wat ís dat eigenlijk, zo'n groot verhaal? En is het erg dat we het niet hebben? Poetin, rechtsextremisten, jihadisten en communisten hebben allemaal een groot verhaal. Maar wat zou nou óns verhaal kunnen zijn?

Een grote vraag die David Boogerd voorlegt aan hét illustere Ongelooflijke duo: historicus Beatrice de Graaf van de Universiteit Utrecht en theoloog Stefan Paas van de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 199 - Waar vechten we voor? Met minister van Defensie Kajsa Ollongren en Stefan Paas
🎧 Afl. 173 - Vrede op aarde! (met Stefan Paas, Beatrice de Graaf en Rik Peels)
🎧 Afl. 80 - Het is oorlog in Europa (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas over het 'grote verhaal' van Poetin) 
🎧 Afl. 60 - Wat geloven terroristen nou echt? 'Radicale verlossing' met Beatrice de Graaf en Stefan Paas

Het zijn altijd heerlijke afleveringen als Anton de Wit zijn opwachting maakt in De Ongelooflijke. Met scherpe, originele gedachten maar ook humor en een belediging hier en daar. Daarin lijkt hij op zijn literaire held: G.K. Chesterton. Een belangrijke schrijver die 150 jaar geleden geboren werd, inmiddels wat vergeten lijkt, maar die je eigenlijk moet kennen. Hij was larger than life, letterlijk en figuurlijk, en wordt de meest geciteerde Engelsman na Shakespeare genoemd. Chesterton schreef over vrijwel alles: politiek, maatschappij, religie én kaas. De gemene deler was: verwondering. Hij heeft veel invloed gehad op schrijvers als J.R.R. Tolkien (van 'The Lord of the Rings'), C.S. Lewis en J.K. Rowling (van Harry Potter). Maar hij was ook een belangrijk politiek denker en wordt gezien als boegbeeld van conservatisme. Wat kunnen we daarvan leren in deze - volgens sommigen - conservatieve tijd, met een rechts kabinet aan de macht? De boeken van Chesterton over religie zijn klassiekers geworden. Hij was een tijdlang atheïst, maar bekeerde zich later tot het katholicisme - dit was wereldnieuws in zijn tijd. Hij schreef over geloof op een volstrekt unieke manier, met allerlei fascinerende paradoxen.

Anton de Wit is hoofdredacteur van het Katholiek Nieuwsblad en samensteller van De kracht van verwondering, een bundeling van essays van Chesterton die in het Nederlands zijn vertaald. David Boogerd spreekt Anton uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn

Relevante aflevering(en):

🎧 Afl. 94 - De dunne lijn tussen heiligen en heidendom met Anton de Wit en Stefan Paas
🎧 Afl. 119 - Mythes, sprookjes, J.R.R. Tolkien en C.S. Lewis (met Anton de Wit en Stefan Paas)

Er is iets aan het veranderen in het debat over geloof en ongeloof, merken filosofen Stine Jensen (atheïst) en Rik Peels (christen). Ze staan al jaren aan de frontlinie van het religiedebat, wat zien ze gebeuren? Rik onderzocht in zijn nieuwe boek 'Leven zonder God' het atheïsme, en dat gaf hem als christen nieuwe inzichten. Stine raakte erdoor geïnspireerd, maar heeft ook vragen. Dat komt goed uit, want wij hebben een podcast! Hoe voer je een goed gesprek over elkaars (on)geloof? Hoe belangrijk zijn argumenten voor de vraag of God wel of niet bestaat? Hoe kan het dat weinig vrouwen atheïst worden? En is onze toekomst atheïstisch of niet? 

Stine Jensen is bijzonder hoogleraar Publieksfilosofie aan de Erasmus Universiteit en Rik Peels is hoogleraar godsdienstfilosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Helaas geen Stefan Paas deze week, want dit gesprek was opgenomen tijdens zijn vakantie.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn

Relevante aflevering(en):

🎧 Afl. 98 - (live) Bestaat God? Debat tussen Emanuel Rutten en Stine Jensen
🎧 Afl. 146 - Dank God voor atheïsme! (met Rik Peels)
🎧 Afl. 19 - Yoga, atheïsme en oosterse spiritualiteit met Stine Jensen
🎧 Afl. 1 - Arjen Lubach en Stefan Paas
🎧 Afl. 157 - Hoe deze Oxford-natuurkundige stuit op diepe mysteries, schoonheid en misschien wel God (met Ard Louis)
🎧 Afl. 195 - Baanbrekend onderzoek naar het ontstaan van leven, gaat christelijke wetenschapper Cees Dekker voor God spelen?

Een citaat uit De Groene Amsterdammer: 'Het probleem van de moderniteit is dat we rationele intelligentie op de troon hebben gezet. En wat we op de troon zetten, gaan we aanbidden. En wat we aanbidden – zo schreef de bijbelse psalmist drie millennia geleden al – daar gaan we op lijken. Het grootste gevaar is niet dat robots op ons gaan lijken, maar dat wij op robots gaan lijken.' Door dit soort fascinerende passages kwam hij op onze radar: Frank Mulder, onderzoeker en journalist van o.a. de Groene Amsterdammer. Hij schrijft over uiteenlopende onderwerpen als voeding, filosofie en gebroken gezinnen, maar zijn focus ligt op technologie en de immense impact die dat op ons heeft. Waarbij hij erg geïnspireerd is door de beroemde Franse denker Jacques Ellul - met wie je in deze aflevering ook kennis gaat maken. Frank Mulder is eigenzinnig, met een uitzonderlijke levensstijl. Hij woont met zijn gezin in een leefgemeenschap in de multiculturele wijk Overvecht in Utrecht. Het geeft hem een interessant perspectief op onze cultuur. Want daar moeten we een eerlijk, confronterend gesprek over voeren, vindt hij: 'We moeten in de afgrond durven kijken'.

Een gesprek met Frank Mulder en natuurlijk vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 145 - Vreugde (en God) vinden in extreme economische tijden (met Paul Schenderling)
🎧 Afl. 191 - 'De geestelijke schade van de smartphone en social media is gigantisch' (met Esther van Fenema)

Al tientallen jaren werkt hij in het strafrecht en ziet hij ernstige zaken langskomen, eerst als officier van Justitie en nu als directeur van reclassering Nederland: Johan Bac. Hij is iemand met een eigenzinnige, bijzondere aanpak. Zo doet hij als directeur zelf regelmatig een taakstraf, vierde hij kerst met een enkelband om en liet hij zich zelfs eens laten taseren. Hij wil zich inleven in de dader, sterker nog, hij zegt: 'Je moet naast de slachtoffers ook van daders houden'. Zijn werk geeft hem een bloeiende blik op onze maatschappij want hij ziet het strafrecht als een seismograaf die als eerste ziet wat er knelt in onze samenleving. Er is iets aan de hand, stelt Bac, want de manier waarop we aankijken tegen veiligheid, straf en vergeving verandert. Op een verrassende manier, want in deze aflevering sneuvelen er - zoals je gewend bent in De Ongelooflijke - ook weer een aantal mythes.

David Boogerd in gesprek met Johan Bac en natuurlijk vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 123 - Wat doet het verdedigen van moordenaars en zedendelinquenten met je mensbeeld en geloof? (met advocaat Natacha Harlequin)

Deze aflevering begint denkbeeldig op een zonnig Italiaans eiland, maar eindigt op een nogal andere plek. Te gast is schrijver en filosoof Désanne van Brederode. In haar boek 'Hoe het vuur te redden' pleit ze voor meer vuur in onze samenleving, misschien ook wel 'heilig vuur'. Want we leven in een 'ijstijd van de ziel', stelt ze. Dat zijn grote woorden, maar wat is er dan aan de hand? En hoe kan je 'vuriger' leven? Désanne reflecteert ook op de zogenoemde cancelcultuur. Die heeft ze van dichtbij leren kennen toen haar ex-man gecanceld werd omdat hij ongepast gedrag zou hebben vertoond naar vrouwen. Wat heeft dit met haar gedaan, en wat heeft deze periode haar geleerd? 

Een gesprek met Désanne van Brederode en natuurlijk vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn

In deze podcast gaan we de diepte in over Amerika. Precies een week geleden ontsnapte Trump - en met hem de hele Verenigde Staten - op een miraculeuze manier aan een moordaanslag. De gevolgen echoën nog volop na: Trump krijgt voor sommige Amerikanen haast messiaanse trekken, terwijl Biden elk moment kan terugtreden als kandidaat. Het Trumpisme lijkt nu sterker dan ooit, en niet meer bereid tot concessies. Er gaat een andere wind waaien in Amerika en daarmee ook in de wereld. Wat gaat dit allemaal betekenen? 

En hoe groot is de rol van religie nog in een Amerika dat rap minder gelovig wordt? Is Trump nu zelf de verlossser? Ook heel belangrijk: hoe kan dat onze eigen Augustinus inspiratiebron is van het Trumpisme?

David Boogerd in gesprek met historicus en Amerika-kenner James Kennedy - die voor de vierde keer zijn opwachting maakt in De Ongelooflijke - en met vriendin van de show historicus Beatrice de Graaf. Zowel James als Beatrice zijn hoogleraar aan de Universiteit Utrecht.
Vaste gast Stefan Paas geniet van een welverdiende vakantie.

Dit gesprek voerden we live op NPO Radio 1 in De Ongelooflijke Radio, vandaar de afwijkende audiovormgeving t.o.v. onze reguliere Ongelooflijke Podcasts.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn

Onze wereld is wankel geworden. We leven in een tijd van crises en calamiteiten, oftewel: het calamiteitperk. Dat stelt filosoof en cabaretier Tim Fransen in zijn nieuwe boek. Hij richt zich daarbij op een geloof dat misschien in de plaats lijkt te zijn gekomen voor traditionele religie: het vooruitgangsgeloof. Het dominante idee in onze politiek en samenleving dat de wereld alsmaar beter wordt, of wij ons nou goed gedragen of niet. En volgens hem ligt daar een oorzaak van onze problemen. Want is de vooruitgang wel zo groot als wordt gedacht? Is het niet naïef en zelfs schadelijk? Zeker als het samengaat met wat Tim 'een vrijheidsfetisj' noemt. Een kritisch betoog, maar Tim denkt ook in oplossingen. Zo pleit hij - geheel tegen de tijdgeest in - voor een terugkeer van moralisme. Maar uit welke bronnen moeten we die moraliteit halen? En is er in zijn betoog niet sprake van een olifant in de kamer, namelijk: het christendom? Het levert een mooie discussie op tussen Tim en Stefan. 

Een gesprek met Tim Fransen en natuurlijk vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn

Relevante aflevering(en):
🎧 Afl. 113 - 'Ons idee van vrijheid klopt niet' en de gevolgen zijn groot (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 Afl. 179 - Waarom Nederland corrupter wordt en deze D66'er naar de kerk gaat (met Lousewies van der Laan en Stefan Paas)
🎧 Afl. 184 - Wat is de waarde van de mens? Over Poetin, de Bijbel, Romeinen en olifanten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)

Is onze angst voor de dood terecht? En kan een gesprek over de dood 'bevrijdend' zijn? Onze gast stuurde ons een alarmerend bericht: 'We moeten het nodig eens over de dood hebben', schreef hij: Christiaan Rhodius, arts palliatieve geneeskunde en werkzaam in een hospice. Hij ziet de dood vaak van dichtbij, zelf keek hij ook de dood in de ogen toen er bij hem een hersentumor geconstateerd werd. Over zijn werk in het hospice schreef Christiaan het boek 'Omdat we Leven', ook wordt hij gevolgd in de podcast 'Aangekondigd einde'. Wat opviel aan al die verhalen: geen van de stervende mensen die Christiaan begeleidt, lijkt in paniek over het naderende einde. Hoe kan dat? Zijn wij dan vaak te bang voor de dood? En welke rol speelt religie op het sterfbed?  

Een op het oog zwaar onderwerp, maar toch een lichtvoetig gesprek van David Boogerd met Christiaan Rhodius en natuurlijk vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
🎧 Afl. 87 - De dood en (on)geloof met Thomas Quartier
🎧 Afl. 158 - De dood, voltooid leven en euthanasie als een 'seculier sacrament' (met Els van Wijngaarden)

Aflevering 200, een jubileum! En dat vieren we door eindelijk eens de schijnwerpers te richten op de meest besproken persoon uit De Ongelooflijke en misschien wel de grootste denker ooit: Augustinus. Een bisschop, filosoof en schrijver van onder andere de eerste autobiografie ooit. Zijn impact is immens geweest. Niet alleen op theologie, filosofie en zelfs psychologie, maar ook op het denken over politiek, wetenschap en het voeren van een rechtvaardige oorlog. Maar naast al dat denken leidde hij ook een boeiend leven waar we veel van weten. In het jaar 354 werd hij geboren in Noord-Afrika. Vanwege zijn ongekende talent klom hij in razend tempo op tot de elite van het Romeinse Rijk, zelfs tot aan het hof van de keizer. Maar hij leefde ook in een periode dat Rome geplunderd werd en het Romeinse Rijk afbrokkelde. Lange tijd vond hij het christelijk geloof achterlijk en de Bijbel een minderwaardig, slordig boek. Tot zijn leven op zijn kop wordt gezet. 

Een fascinerend en briljant mens die onze volle aandacht verdient. Vandaar dat we écht uitpakken deze extra lange aflevering. David Boogerd in gesprek met dé Augustinus-kenner van Nederland Paul van Geest, en hét Ongelooflijke duo: historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas.

Paul van Geest is lid van de pauselijke academie voor theologie, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Universiteit van Tilburg en hoogleraar Theologie en Economisch Denken aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Beatrice de Graaf is hoogleraar internationale en politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en Stefan Paas is hoogleraar publieke theologie en missiologie aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📺 Tv-tip: uitzending over Augustinusvan de EO-serie 'Jezus van Nazareth naar alle windstreken'

Kunnen we nog vechten voor iets dat groter is dan onszelf? Het is een van de vragen die we voorleggen aan Kajsa Ollongren, demissionair minister van Defensie. Alhoewel demissionair, de Kamer heeft haar de bevoegdheid gegeven om te doen wat nodig is in deze tumultueuze tijd. De oorlog in Oekraïne heeft haar ministerschap bepaald, ze bezocht het land vorige week nog. Hoe gaat het daar nu? Kan Oekraïne Rusland van het lijf houden of is het een oneerlijke strijd? 

De strijdlustigheid en veerkracht van Oekraïne riep in het Westen veel bewondering op, maar hoe kan het dat als het om vechtbereidheid gaat Nederland steevast onderaan alle internationale lijstjes bungelt? Zijn wij te soft? Kunnen wij ons nog wel inzetten voor iets dat groter is dan onszelf? Poetin motiveert Russen met een nationalistisch en zelfs religieus verhaal, wat kunnen wij daar in Nederland tegenover zetten? Wat is óns verhaal? 

David Boogerd in gesprek met demissionair minister en D66-politica Kajsa Ollongren en vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
📖 De Preek van de Leek van Kajsa Ollongren

Presentator, journalist en schrijver Tim Hofman is terug in de Ongelooflijke en dat zijn altijd geanimeerde gesprekken die echt ergens over gaan. Zo komen we in dit gesprek uit bij de vraag: wat is goed en kwaad eigenlijk? Is er een soort absolute moraal of moet iedereen zelf bepalen wat goed of fout is? Maar eerst hebben we het over angst, want dat is het thema van Tims nieuwe boek 'Goede moed, een pleidooi voor een minder bang bestaan'. Daarin kijkt hij kritisch naar de samenleving en constateert dat veel van onze problemen te maken hebben met angst. Zelf worstelde Tim ook ontzettend met faalangst en hypochondrie, soms had hij wel tien angstaanvallen op een dag. Hoe kwam hij daarvan af? En hoe verhoudt zijn activistische houding zich eigenlijk met zijn nihilistische wereldbeeld? 

David Boogerd in gesprek met Tim Hofman en natuurlijk vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op Xof LinkedIn
🎧 Afl. 61 - De zin en onzin van religie met Tim Hofman en Stefan Paas
🎧 Afl. 174 - De economische en culturele strijd achter de onvrede in onze samenleving (met Paul Schenderling over neoliberalisme)
🎧 Afl. 180 - De Europese droom van Jan Peter Balkenende en Govert Buijs
🎧 Afl. 184 - Wat is de waarde van de mens? Over Poetin, de Bijbel, Romeinen en olifanten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)

Hou je vast want in deze aflevering sneuvelt de ene na de andere mythe. Over het onderwerp waar de landelijke en Europese politiek al maanden niet over uitgepraat raakt: migratie. In deze podcast hoor je precies hoe het zit. Migratieprofessor Hein de Haas schopt in zijn boek 'Hoe migratie echt werkt' alle heilige migratiehuisjes omver. Veel van wat je hoort over migratie - of het nou van de linker- of rechterkant van de politiek komt - is gewoon niet waar. En vooral politici spelen hier een dubieuze rol, volgens De Haas. Die zelf ook als expert langs mocht komen bij de formatieonderhandelingen om de nieuwe regering advies te geven over dit thema. Hebben Wilders, Yeşilgöz en de anderen naar hem geluisterd? Gaat hun aanpak werken? Wat is een goede manier om met migratie om te gaan? En welke - opvallende rol - speelt religie hierin? 

Een ontzettend verhelderend gesprek van David Boogerd met Hein de Haas, professor aan de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Maastricht, en natuurlijk vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 148 - SGP'ers, de asielcrisis en het failliet van het humanisme (met Arnon Grunberg)

Dit is de week van de een-na-grootste democratische verkiezingen ter wereld: de Europese Verkiezingen. En er gebeurt van alles, zowel internationaal als ook in ons eigen land waar een nieuw kabinet steeds meer vorm begint te krijgen. Tijd om bij te praten met Geert Mak, journalist en schrijver van bestsellers als 'In Europa' en 'De Eeuw van mijn Vader'. Hij is iemand met een scherp oog voor wat er in Nederland en Europa allemaal gebeurt. Volgens Mak bevinden we ons in een 'nieuwe fase van de geschiedenis', waarin zelfs een nieuw wereldbeeld aan het ontstaan is. Veel mensen zijn ontheemd - ziet hij - en hij heeft concrete ideeën over wat je daaraan kan doen. Welke rol speelt religie hierbij? En is Europa nog het continent van de toekomst of voorspelt ook de grootste voorvechter dat het Europees project een aflopende zaak is? 

David Boogerd in gesprek met Geert Mak en natuurlijk vaste gast theoloog Stefan Paas, hij is professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 35 - Geert Mak over Europa, religie en een zwarte horizon
🎧 Afl. 192 - Waarom Europa cultuurchristendom nodig heeft en Nederland een gek land is (met Hendrie van Maanen)
🎧 Afl. 180 - De Europese droom van Jan Peter Balkenende en Govert Buijs

Het is een van de grote mysteries van de wetenschap: hoe is leven ooit ontstaan? Hoe is dode materie opeens tot leven gekomen? De wetenschap heeft geen antwoord, maar Cees Dekker misschien wel, althans dat gaat hij onderzoeken met zo'n honderd andere wetenschappers. Een ongelooflijk prestigieus project waar de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) maar liefst 40 miljoen euro voor over heeft. Een gigantisch bedrag. Voor een mogelijk baanbrekend project. Het doel van Cees Dekker en zijn team is om met behulp van kunstmatige intelligentie uit levenloze materie zelf leven te maken, of misschien moeten we zeggen: scheppen. Want het onderzoek roept ethische en religieuze vragen op. Gaat Cees Dekker - als christelijke wetenschapper - hier zelf niet voor God spelen? Gaat dit niet te ver? En wat doet het met Cees' eigen geloof? Wordt God de Schepper zo niet steeds meer overbodig? 

Cees Dekker is hoogleraar biofysica aan de TU Delft, lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, hij ontving verschillende prijzen voor zijn wetenschappelijk werk en volgens de Volkskrant 'zingt zijn naam al jaren rond als potentiële nobelprijswinnaar'. David Boogerd sprak hem natuurlijk samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 157 - Hoe deze Oxford-natuurkundige stuit op diepe mysteries, schoonheid en misschien wel God (met Ard Louis)
🎧 Afl. 189 - 'De argumenten voor het bestaan van God zijn beter dan ooit', zegt filosoof Emanuel Rutten
🎧 Afl. 10 van 'Dit is de Bijbel' - Het mysterie van de scheppingsverhalen (met Stefan Paas)

Ze is een van de meest bekende religieverlaters van Nederland: Lale Gül. In 2021 werd ze uitgeroepen tot Nederlander van het jaar, door EW (voorheen Elsevier). Het was het jaar waarin alles voor haar veranderde. Met haar boek 'Ik ga leven' rekende ze af met haar islamitische jeugd en haar conservatieve familie. Sindsdien is haar leven één van uitersten. Ze won de NS Publieksprijs maar moest ook onderduiken in een safehouse. Het boek bracht haar roem maar ook schuldgevoelens, waar ze tot op de dag van vandaag mee worstelt. Heeft ze spijt? Haar nieuwe boek 'Ik ben vrij' is een bij vlagen schokkend verslag van die jaren sinds haar doorbraak. Vrijheid is haar hoogste doel, maar tegen welke prijs? Vindt ze gelovige mensen dom? En is het terecht dat ze vanwege haar islamkritiek in één adem genoemd wordt met Wilders?  

David Boogerd in gesprek met Lale Gül en natuurlijk vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 176 - Waarom Franca Treur de kerk verliet maar daar nu anders over denkt

'Als het regent in het Midden-Oosten, druppelt het in Nederland', luidt de bekende uitspraak. En dat is ook deze week weer gebleken. We wilden in deze aflevering inzoomen op Iran en de grote invloed die dat land op de wereld heeft. Maar we konden deze week niet om de pro-Palestijnse studentendemonstraties heen. Hoe moeten we daarnaar kijken? Is het goedbedoeld idealisme of een opmaat naar radicalisme? De demonstraties werden ook breed uitgemeten in de staatsmedia van Iran. Een terreurstaat die wapens levert aan Rusland en onlangs de wereld naar adem liet happen toen het honderden drones en raketten afvuurde op Israël. Een land dat het Midden-Oosten - en daarmee de wereld - in een houdgreep houdt. Maar ook een land met een fascinerende en rijke geschiedenis die teruggaat tot het Perzische Rijk. We bespreken het met Ulysse Ellian en Beatrice de Graaf. Ulysse is Tweede Kamerlid van de VVD. Zijn vader - de bekende professor Afshin Ellian - komt uit Iran en zijn moeder uit Afghanistan. Toen Ulysse jong was vluchtten ze naar Nederland als dissidenten. Ulysse en zijn vader worden in de gaten gehouden door Iran en kennen de lange arm van Teheran van dichtbij. Een schokkend verhaal, met een verrassende wending aan het eind als om Ulysses eigen geloofspad gaat. 

David Boogerd spreekt hem samen met huishistoricus van De Ongelooflijke: Beatrice de Graaf, terrorismedeskundige, professor aan de Universiteit Utrecht en lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Stefan Paas is deze week nog op reis maar hij is er volgende week weer!

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 113 - 'Ons idee van vrijheid klopt niet' en de gevolgen zijn groot (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)

"Een nieuwe oorlog in Europa, de vele uitdagingen op het gebied van klimaat, het vluchtelingenvraagstuk en de geopolitieke spanningen vragen om bezinning en reflectie. Wie zijn wij Europeanen eigenlijk?" Die vraag werpt Hendrie van Maanen op in zijn boek 'Europa en de weg'. Een vraag die relevant is met de Europese verkiezingen van volgende maand. Wie zijn wij? Hoe essentieel is het christendom voor Europa? En welk gedeelte van Europa is het meest boeiend en zouden we meer over moeten weten? Ook hoor je in deze aflevering waarom Hendrie een voorstander is van cultuurchristendom en wat Nederland eigenlijk zo'n gek landje maakt. 

Hendrie van Maanen is geograaf, theoloog en docent Europese cultuur en religie aan de Christelijke Hogeschool Ede. David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor ook aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threads of LinkedIn
🎧 Afl. 82 - Theodoor van der Voort is priester in de machtige Russisch-Orthodoxe kerk die Poetin steunt

Er is iets aan de hand met onze jongeren: ze worden angstiger, depressiever, sneller afgeleid en zien hun leven vaker als nutteloos. Dat stelt de Amerikaanse sociaal-psycholoog Jonathan Haidt in zijn geruchtmakende nieuwe boek 'The Anxious Generation' ('Generatie Angststoornis' in het Nederlands). Jongeren bevinden zich volgens Haidt in een geestelijke gezondheidscrisis, die begint rond 2012 als steeds meer jongeren toegang krijgen tot een smartphone en social media. In zijn boek schetst hij de gigantische gevolgen, die dieper gaan dan je zou denken. Het boek verschijnt over een paar maanden pas in Nederland maar maakt nu al veel los in Amerika en Engeland. In deze aflevering vertellen wij je wat erin staat en waarom dat van belang is, ook voor de thema's die we in De Ongelooflijke bespreken. Volgens Haidt spelen religie en zingeving namelijk een grote rol als het om geestelijke gezondheid gaat. 

Wij vroegen psychiater Esther van Fenema om samen met ons dit boek te bespreken, ze was eerder in De Ongelooflijke te gast en gaf toen al aan in haar vakgebied ook met deze thematiek in aanraking te komen. 

David Boogerd spreekt haar uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 111 - 'We zijn zelf God geworden', een seculiere donderpreek met psychiater Esther van Fenema

Wat zit er toch in het water in Vlaanderen dat ze allemaal zo mooi kunnen praten? Christophe Vekeman heeft de gave van het woord, hij schreef zo'n twintig boeken en is columnist voor De Standaard. In België is het nodige te doen over zijn boek: 'Tot God,' waarin hij beschrijft hoe hij christen is geworden.
Vekeman is bekend geworden door zijn romans - waarmee hij literaire prijzen won - maar nu heeft hij fictie afgezworen. Hij wil alleen nog op zoek naar de waarheid. Een ontdekkingstocht die hem bracht naar het Oxford van de bekende schrijver C.S. Lewis, waar Christophe iets bijzonders meemaakte. 
Zijn nieuwe boek is een genre op zich, het bevat reisverslagen,  dagboeknotities, poëzie, Bijbelse beschouwingen maar ook vrij expliciete scènes. Ook beschrijft hij zijn fascinatie voor gelovige muzikanten als Johnny Cash, Nick Cave en Bob Dylan.

David Boogerd spreekt Christophe Vekeman uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor ook aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 70 Waarom 'linkse feminist' Kristien Hemmerechts sinds dit jaar naar de kerk gaat
🎧 Afl. 32 Tot geloof komen in een ongelovige tijd met Stephan Sanders
🎧 Afl. 83 'Het grootste kunstwerk van de Westerse beschaving' met Willem Jan Otten

In deze maand van de filosofie spreken we iemand die volgens Trouw in de Premier League van de filosofie speelt, en Filosofie Magazine noemt hem een bedenker van 'fascinerende hersenkrakers': Emanuel Rutten. Hij was vijf jaar geleden al te gast in De Ongelooflijke en dat is nog altijd een van onze best beluisterde afleveringen. Mede omdat het met Emanuel altijd gaat over de allergrootste vragen, zoals ook de vraag waar hij zich als filosoof veel mee bezighoudt: bestaat God? Volgens Emanuel maakt God een comeback in de filosofie en zijn de argumenten voor zijn bestaan beter dan ooit, mede dankzij nieuwe wetenschappelijke inzichten. Zelf heeft hij ook meerdere nieuwe argumenten voor het bestaan van God bedacht en heeft die verzameld in zijn nieuwe boek met de poëtische titel Datgene waarboven niets groters gedacht kan worden, een boek dat genomineerd is voor de Socratesbeker voor beste filosofieboek van het jaar. Een van die nieuwe argumenten is volgens Emanuel zelfs een soort 'theorie van alles', waar veel wetenschappers en filosofen naar zoeken. Aan branie geen gebrek. Emanuel vond religie ooit totale onzin en kwam op latere leeftijd - tijdens zijn studie filosofie - tot geloof. Maar gelooft hij niet vooral in een soort filosofische en abstracte God?

Emanuel Rutten is als filosoof verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, en ik spreek hem uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor ook aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 6 Bestaat God? Godsbewijzen met Emanuel Rutten
🎧 Afl. 98 (live) Bestaat God? Debat tussen Emanuel Rutten en Stine Jensen
🎧 Afl. 188 (speciale jubileumuitzending) De belangrijkste lessen van vijf jaar Ongelooflijke

Is er na vijf jaar Ongelooflijke en gepraat over secularisatie, dan eindelijk sprake van een omkeer? Is er een revival gaande van geloof? 

Het is een van de vele gespreksonderwerpen van deze speciale jubileumaflevering, live vanuit een uitverkochte Jacobikerk in Utrecht. Met het illustere Ongelooflijke duo historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas trekken we de belangrijkste lessen uit vijf jaar Ongelooflijke. Over uiteenlopende onderwerpen als de zingevingscrisis, de radicalisering van Poetin en waarom we veel beter uit crises zijn gekomen dan we denken.
Daarnaast is er prachtige muziek van een koor, strijkkwartet en organisten onder leiding van musicoloog en theoloog Hanna Rijken. En cabaretier Diederik Smit heeft een briljant satirisch overzicht/ roast van vijf jaar Ongelooflijke!

En aan het einde van de aflevering hebben we nog nieuws!  

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn

Het is niet vaak dat je een primeur of een scoop kan aankondigen over Jezus, maar dat is deze aflevering wel het geval. Het is Pasen, een perfecte aanleiding om weer eens in te zoomen op de historische Jezus. Wie was hij nou echt als je er puur geschiedkundig naar kijkt?
Dat gaan we doen met een topwetenschapper op dit vlak, hij is professor aan de Universiteit van Cambridge op wat ook wel de 'Real Madrid van de leerstoelen' wordt genoemd. Hij is ook de eerste Nederlander die deze prestigieuze plek bekleedt sinds Erasmus. Zijn naam is Geurt Henk van Kooten en hij heeft een fascinerende ontdekking gedaan. Het wordt pas later dit jaar gepubliceerd in een vaktijdschrift, maar bij De Ongelooflijke vertelt hij voor het eerst erover. Laat zijn ontdekking zien dat het idee dat Jezus God is niet pas later is ontstaan, maar teruggaat tot de oudste bronnen en misschien wel Jezus en de apostelen zelf?
Ook staan we uitgebreid stil bij de vraag: wat maakte Jezus historisch gezien uniek? Waarom heeft hij de wereld veranderd? 

David Boogerd spreekt Geurt Henk van Kooten uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 

📅 Vier 5 jaar De Ongelooflijke Podcast met ons: reserveer je kaarten. 
📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🧵 Het 'twitterdraadje' van David in reactie op Tijl Beckandzijn claim dat Jezus een samenraapsel is van allerlei mythes
🎧 Afl. 18 Feiten en fabels over de historische Jezus met Bert Jan Lietaert Peerbolte

Dit is nu al een van onze favoriete gesprekken van de afgelopen tijd - want er zit zó veel in. Abdelkader Benali is te gast. Hij is schrijver, columnist van Trouw en een begenadigd verteller zoals je zult horen. Het leek ons mooi om in deze lijdenstijd voor Pasen met Abdelkader te spreken over een man waar hij - en velen met hem - groot fan van is: Bach. En dan natuurlijk ook de Matthäus-Passion, een werk dat volgens Abdelkader actueler is dan ooit. Een aflevering dus met mooie muziek, maar het gesprek nam ook boeiende, onvoorziene wendingen. Over Wilders, Gaza, de ramadan en de plotselinge dood van Abdelkaders broer. Een urgent en bewogen gesprek, 'maar waar Bach wordt gespeeld met Pasen, is er hoop', zegt Abdelkader. 

David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 107 Het goddelijke van klassieke muziek met Francis van Broekhuizen
📖 De Goede Vrijdag-lezing van Abdelkader Benali over Bach

Hij is misschien wel de meest invloedrijke Nederlandse schrijver van dit moment: historicus Rutger Bregman. Zijn boek 'De meeste mensen deugen' werd een wereldwijde bestseller, een boek dat mensen misschien wel té prettig vonden om te lezen, stelt Rutger. Zijn nieuwe boek 'Morele Ambitie' is daarom geen warme knuffel, maar een koude douche. Hij wil mensen wakker schudden en - op een bepaalde manier - bekeren. Want bij Rutger is de dominee nooit ver weg. Is dat ook de reden waarom hij - naast alle lof - ook veel afkeer oproept? En waarom struikel je in zijn boek over de christelijke inspiratiebronnen? 

In de Jacobikerk in Utrecht sprak David Boogerd hem uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threads of LinkedIn
🎧 Afl. 184 - Wat is de waarde van de mens? Over Poetin, de Bijbel, Romeinen en olifanten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas)
🎧 Afl. 53 - Oorlog, verzet en genade met Rutger Bregman en Beatrice de Graaf
🎧 Afl. 11 - Rutger Bregman over religie en de deugende mens

Of het nou gaat om het Rusland van Poetin, racisme, de genderdiscussie, euthanasie en abortus... onder dit soort hete hangijzers gaat vaak één vraag schuil: wat is de waarde van de mens? En wat maakt ieder mens gelijkwaardig? Dat zijn cruciale vragen waar we te weinig over nadenken. We kunnen makkelijk zeggen dat we in mensenrechten geloven, maar waar is het op gefundeerd? Op de wetenschap, de natuur of op God? Volgens sommige denkers zijn mensenrechten niet los te krijgen van God, want kan je vanuit een strikt atheïstisch wereldbeeld een wezenlijk verschil maken tussen een mens en een mier? Fascinerende vragen, met grote gevolgen. We leggen ze voor aan hét illustere Ongelooflijke duo: historicus Beatrice de Graaf van de Universiteit Utrecht en theoloog Stefan Paas van de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 

📅 Vier 5 jaar De Ongelooflijke Podcast met ons: reserveer je kaarten. 
📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 113 'Ons idee van vrijheid klopt niet' (met Beatrice en Stefan)
🎧 Afl. 122 'God is dood', zei Nietzsche. Heeft hij een punt? (met voormalig Denker des Vaderlands Paul van Tongeren)

Hij behoort tot de allergrootste denkers van de geschiedenis maar werd in ons land lang gevreesd en gehaat: Baruch Spinoza. Een joods-Nederlandse filosoof uit de 17e eeuw die enorm veel impact heeft gehad op hoe wij denken over politiek, tolerantie, vrijheid en religie. 'De God van Spinoza' is een begrip, mede omdat Einstein zei daarin te geloven, al zien anderen Spinoza als de eerste moderne atheïst. Maar was hij dat wel? En wat moeten we vandaag de dag van hem weten? 

Daarover spreken we filosoof Ronald van Raak - die ons eerder al eens een prikkelend college gaf over Erasmus. Hij was 15 jaar Tweede Kamerlid van de SP en is tegenwoordig hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij schreef het boek Spelen met waarden, betalen met gedachten, over Spinoza, Erasmus en dat wat ons bindt. 

David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

 📱 Volg ons op Instagram
 📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 132 Wat we kunnen leren van Erasmus, een van de grootste Europese denkers ooit (met Ronald van Raak)

Aan goede quotes geen gebrek deze aflevering, want Kitty Herweijer is te gast. Zij is columnist bij het AD en journalist van Follow The Money. 'Zonder God gaat het niet', dat is de titel van een essay dat Kitty schreef in het jaar dat wij met deze podcast begonnen: 2019. Ze beschrijft treffend de onverschilligheid van veel millennials ten opzichte van traditionele religie, een onverschilligheid die ze zelf ook had. Kitty is zó niet-gelovig opgevoed dat ze haar hele jeugd niet in contact is gekomen met een religieus iemand. Maar dat is nu nogal anders. Ze bezoekt regelmatig de synagoge en haar joodse identiteit en geloof is een steeds grotere rol gaan spelen in haar leven. Hoe is dat zo gekomen? Heeft haar moeilijke jeugd - haar beide ouders overleden toen ze 17 jaar was - daar een rol in gespeeld? Ook bespreken we hoe het is om columnist te zijn in deze verhitte tijden en de impact van antisemitisme op haar Joods-zijn. 

Kitty Herweijer studeerde politicologie en Midden-Oosten studies, David Boogerd spreekt haar samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

 📱 Volg ons op Instagram
 📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 143 Wat je moet weten over 75 jaar Israël en het conflict met de Palestijnen (met Jan van Benthem)

Een Ongelooflijke met een van de meest geniale teksten van de afgelopen eeuwen, een schilderij waar – als je daarnaar kijkt - je je geloof verliest, een popzanger die misschien wel de grootste theoloog is van dit moment en een van de meest glorieuze én ontstellende momenten in de operageschiedenis. Kortom, een aflevering waarin je veel gaat beleven, maar ook met verstilde momenten.

Willem Jan Otten is voor de tweede keer te gast in de Ongelooflijke. Hij is dichter en schrijver van verhalen, toneel, beschouwingen en essays. Otten is eredoctor van de Universiteit van Utrecht en ontving in 2014 de prestigieuze P.C. Hooftprijs voor zijn werk. In zijn nieuwe boek 'Wie zeggen de mensen dat ik ben?' - dat hij samen maakte met kunstenaar Paul van Dongen - zoekt hij de betekenis van Jezus in de kunst. En dan specifiek de kunst van na de beruchte 'dood van God' van Friedrich Nietzsche. Want God mag dan wel dood verklaard zijn, stelt Otten, maar van zijn zoon komen we niet af. 

David Boogerd in gesprek met Willem Jan Otten en uiteraard vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

 📱 Volg ons op Instagram (zie daar ook het kunstwerk van Holbein)
 📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. #83 - 'Het grootste kunstwerk van de Westerse beschaving' met Willem Jan Otten

Niemand minder dan oud-premier Jan Peter Balkenende is te gast. Best bijzonder, want hij doet zelden interviews. Nu maakt hij een uitzondering, samen met filosoof Govert Buijs vertelt hij over het boek dat ze samen schreven: 'Capitalism Reconnected'. Kapitalisme is uit de hand gelopen, stellen ze, en in hun boek zoeken ze naar een nieuw groot verhaal. Een verhaal voor een eerlijkere, humanere economie, maar ook een bezield verhaal voor Europa. Dat is natuurlijk vintage Ongelooflijke, want wat ís nou ons verhaal? En wat zijn de - al dan niet religieuze - waarden die ons moeten leiden? 

Jan Peter Balkenende was CDA-politicus, premier van Nederland van 2002 tot 2010, hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en tegenwoordig emeritus hoogleraar aan de Erasmsus Universiteit Rotterdam.
Govert Buijs is schrijver en hoogleraar filosofie aan de VU in Amsterdam. 

David Boogerd spreekt hen uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, ook professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

 📱 Volg ons op Instagram
 📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 174 De economische en culturele strijd achter de onvrede in onze samenleving (met Paul Schenderling)

Ze werd door christelijke politici ooit 'een gevaarlijke tante genoemd', want als partijleider en Tweede Kamerlid van D66 stond ze regelmatig tegenover de christelijke partijen. Nu gaat ze zelf naar de kerk: Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International Nederland, een organisatie die strijdt tegen corruptie. Deze week publiceerden ze een ranglijst waaruit bleek dat Nederland als het gaat om corruptie naar een historisch dieptepunt is gezakt. En dat zegt veel over de samenleving en ons moreel kompas. Wat is er aan de hand? Zijn we moreel gezien aan het afglijden, en zo ja, waar komt dat door? Het was ook de week waarin de Commissie van Rijn een rapport presenteerde over talloze misstanden bij de publieke omroep. Hoe belangrijk vinden we het nog om integer, om goed te zijn? En waar vind je de morele bronnen om uit te putten?  

David Boogerd in gesprek met Lousewies van der Laan en uiteraard vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

 📱 Volg ons op Instagram
 📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 174 De economische en culturele strijd achter de onvrede in onze samenleving (met Paul Schenderling)

"We moeten ons voorbereiden op een nieuw onvoorspelbaar tijdperk", zei NAVO-topman Rob Bauer onlangs. Niet alleen militairen maar de hele samenleving heeft een oorlogstransformatie nodig, stelt hij. En hij is niet de enige met zo'n wake-up call, maar zijn wij inmiddels wel wakker genoeg? En is de Westerse, moderne mens nog wel opgewassen tegen oorlog? Volgens de onlangs christen geworden Ayaan Hirsi Ali hebben we religie nodig om sterk te staan. We leggen het voor aan geo-politiek expert Han ten Broeke. Hij was 12 jaar lang Kamerlid voor de VVD en is nu directeur Politieke Zaken bij het Haags Centrum voor Strategische Studies. Ook schreef hij het VVD-verkiezingsprogramma voor de Europese Verkiezingen van juni dit jaar.

We kijken naar de stand van zaken op de slagvelden van Oekraïne en Gaza, hoe moet het verder? En hoe staan we er als Europa en als Westen nu écht voor in de wereld? Hoe moeten we ons opstellen in een wereldorde die nu voorgoed lijkt te veranderen?

Live vanuit Stadskasteel Oudaen in Utrecht sprak David Boogerd met Han ten Broeke en uiteraard vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📱 Volg David op X, Threads of LinkedIn
📰'Why I am now a christian', het besproken artikel waarin Ayaan Hirsi Ali haar bekering beschrijft. 

Wie snakt er in deze gehaaste, complexe wereld niet naar een eenvoudiger, simpel leven? Monniken trekken zich terug in kloosters op zoek naar God, de moderne mens trekt zich terug in de natuur, op zoek naar zichzelf. Misschien is je afzonderen wel de enige manier om de vraag te stellen: wat is nou echt belangrijk in het leven? 

Schrijver en historicus Roderick Nieuwenhuis wilde met zijn boek 'Een simpel leven' een ode brengen aan eenvoud, maar dat liep net even anders. Hij zocht zelf zijn heil in een verlaten Schotse blokhut, maar kwam van een koude kermis thuis. Zijn boek behandelt grote denkers uit het verleden maar werpt ook een interessant licht op onze tijd. Waar komt onze hunkering naar eenvoud en authenticiteit vandaan, en zoeken we het wel op de goede plek? Ook opvallend: Roderick ziet zichzelf als niet-gelovig maar gaat al wel ruim 15 jaar naar de kerk. Wat brengt hem daar? En wat maakt je nou eigenlijk wel of niet gelovig? 

David Boogerd in gesprek met Roderick Nieuwenhuis - die naast schrijver ook docent is aan de Hogeschool Windesheim - en uiteraard vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📅 Meld je aan voor De Ongelooflijke Live!
 📱 Volg ons op Instagram
 📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 174 De economische en culturele strijd achter de onvrede in onze samenleving (met Paul Schenderling)

We ontvangen een van de bekendste kerkverlaters van Nederland: Franca Treur. Vijftien jaar geleden kwam zij als een komeet de literaire wereld binnen met 'Dorsvloer vol Confetti', een boek over de reformatorische wereld waar ze vandaan komt en ook mee brak. Ze verloor haar geloof, nota bene op 11 september 2001. Maar over die 'ontkering' - zoals ze het noemt - is ze anders gaan denken: was het wel zo rationeel? Ziet ze het loslaten van het geloof nog steeds als een bevrijding? Waar vond ze betekenis toen de kerk wegviel? En hoe kan het dat juist die streng protestantse wereld en literatuur zo goed samen lijken te gaan? 

David Boogerd in gesprek met schrijver Franca Treur en uiteraard vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📅 Meld je aan voor De Ongelooflijke Live!
 📱 Volg ons op Instagram
 📱 Volg David op X, Threads of LinkedIn

We blikken vooruit op het nieuwe jaar met vriend van de show Anton de Wit, schrijver en hoofdredacteur van het Katholiek Nieuwsblad. Anton noemt 2024 een jaar van de waarheid als het gaat om de Rooms-Katholieke Kerk, hij vreest zelfs voor een kerkscheuring. Maar we bespreken ook andere grote thema's van 2024, het jaar waarin meer mensen naar de stembus gaan dan ooit. Wijzelf met de Europese Verkiezingen maar ook in Amerika waar Trump weer kans maakt om president te worden. Anton ziet dat we worstelen met een autoriteitscrisis - zo schrijft hij in zijn nieuwe boek 'Geloof jij het?'. Of het nu gaat om de media of je geloof - we moeten weer meer vertrouwen in autoriteiten, instituten en bemiddelaars - betoogt hij. We hebben de waarheid min of meer geïndividualiseerd, mede dankzij het protestantisme en de Verlichting. En wat de secularisatie betreft: gaan we in 2024 meer bekeringen tot het christendom zien zoals Ayaan Hirsi Ali?

David Boogerd in gesprek met Anton de Wit en vaste gast Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

 📱 Volg ons op Instagram
 📱 Volg David op X, Threads of LinkedIn
🎧 Afl. 119 - Mythes, sprookjes, J.R.R. Tolkien en C.S. Lewis (met Anton de Wit en Stefan Paas)

Deze móet je horen. Hij was in juni al te gast en dat was één van de meest indrukwekkende afleveringen van het afgelopen jaar: econoom Paul Schenderling. Nu is hij terug, met een economische en culturele analyse over de onvrede in onze samenleving. Het onbehagen dat mede de oorzaak is van het groeiende populisme in Nederland en andere Westerse landen (misschien wordt na Wilders 2024 wel het jaar van Trump?). Na dit gesprek met Paul begrijpen wij de wereld een stuk beter. En jij ook, denken we. Je hoort waarom de vrije markt zoveel meer betekent dan alleen economie, en waarom rechtse en linkse politiek qua wereldbeeld eigenlijk nauwelijks van elkaar verschillen. 

Economie, cultuur en mensbeeld, het grijpt allemaal in elkaar en heeft geleid tot de wereld waarin we nu leven. 

David Boogerd spreekt Paul Schenderling uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

 📱 Volg ons op Instagram
 📱 Volg David op X, Threadsof LinkedIn
🎧 Afl. 145 Vreugde (en God) vinden in extreme economische tijden (met Paul Schenderling)

De podcast 'Leven na de Groei' waar Paul betrokken bij is.

Een speciale aflevering want onze hoofdgast is niemand minder dan... Stefan Paas! The man himself. Normaal natuurlijk vaste gast van de Ongelooflijke, maar nu wordt hij zelf ondervraagd. Over zijn nieuwe boek 'Vrede op Aarde', waarin hij op zoek gaat naar een nieuw verhaal dat ons weer kan bezielen. Waartoe is het christendom op aarde? Ook vertelt Stefan voor het eerst in de podcast over de godservaring die hij meemaakte op zijn 18e en waar hij twintig jaar niet over heeft willen praten.

De titel 'Vrede op Aarde' roept in deze tijd al een hoop reactie op, maar zijn boek doet dat des te meer. Mede omdat nogal wat heilige huisjes lijken te sneuvelen.

Daarom heeft David niet de minsten meegenomen om Stefan te ondervragen: historicus Beatrice de Graaf en filosoof/theoloog in één: Rik Peels. Grof geschut en daarom is deze aflevering wat langer dan normaal. Heb je gelijk een mooi excuus om die urenlange gourmetsessie op Tweede Kerstdag even te onderbreken en met de hele familie rond het haardvuur te luisteren naar De Ongelooflijke. Dat is helemaal niet raar. Echt niet.

Beatrice de Graaf is professor internationale en politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, Rik Peels is professor godsdienstfilosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en Stefan Paas is professor publieke theologie en missiologie aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. David Boogerd is geen professor maar heeft wel een EHBO-diploma.

 📱 Volg ons op Instagram
 📱 Volg David op X, Threads of of LinkedIn

Een aflevering waarin je prachtige muziek gaat horen én mooie verhalen. We duiken dit keer in de geschiedenis van de kerstmuziek, en die is veel gelaagder dan je zou denken. Je hoort onder meer het oudste kerstlied ter wereld (uit de vierde eeuw n.c.), een meesterwerk van Bach en een historische spiritual. Kerstliederen zijn maatschappijkritisch, satirisch, en bij vlagen hilarisch. Het is bij uitstek muziek waarbij de hemel soms even de aarde raakt, zegt onze gast: Hanna Rijken. De ideale gast voor deze aflevering want zij is theoloog én musicus. Rijken doceert aan de Protestantse Theologische Universiteit Amsterdam en het Rotterdams Conservatorium Codarts.
David Boogerd spreekt haar uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.  

De Spotify-playlistmet de muziek van deze aflevering.

 📱 Volg ons op Instagram
 📱 Volg David op Xof LinkedIn
🎧 Afl. 107 Het goddelijke van klassieke muziek met Francis van Broekhuizen en Stefan Paas

Waarom ben ik hier? Wat heeft het leven voor zin? Het zijn vragen die de wetenschap niet kan beantwoorden, zou je zeggen, maar onze gast van deze week probeert dat wel. Des te meer omdat hij ontdekte dat zingeving mensen gezonder, gelukkiger en aantrekkelijker maakt. Hoogleraar Digitale Geesteswetenschappen Rens Bod beschrijft in zijn boek 'Waarom ben ik hier?' een geschiedenis van zingeving en de verschillende manieren waarop die wereldwijd te verkrijgen is. Ook met het doel om mensen de zingeving te laten kiezen die het beste bij hen past. Maar kan je zingeving wel kiezen? En wat heeft Rens geleerd van deze indrukwekkende zoektocht? Heeft hij de vraag 'Waarom ben ik hier?' nu zelf kunnen beantwoorden?  

Rens Bod is hoogleraar computationele geesteswetenschappen en geschiedenis van de geesteswetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
🎧 Afl. 101 Het winkelcentrum is de nieuwe kerk met Herman Paul

Het stof daalt langzaam neer, anderhalve week na die historische Tweede Kamerverkiezingen waarbij Geert Wilders met grote overmacht won. Vrijwel niemand zag zo'n aardverschuiving aankomen, maar onderzoeker Josse de Voogd wel. Hij maakte eerder al furore in De Ongelooflijke met zijn doordachte analyses. Hij kent Nederland als geen ander, heeft elke gemeente bezocht en verdiept zich al jaren in de PVV-kiezer. In deze aflevering proberen we voorbij de politieke duiding te gaan: wat zie je, als je net iets dieper gaat? Op het gebied van cultuur, maar ook zingeving en zelfs religie? Wat verklaart de verrechtsing van Nederland?

Live in Stadskasteel Oudaen in Utrecht sprak David Boogerd met electoraal geograaf Josse de Voogd en uiteraard vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
🎧 Afl. 136 Bloemkoolwijken, vensterbanken en hoe BBB het politieke establishment overhoop gooit (met Josse de Voogd en Stefan Paas)

Het is een politieke aardverschuiving zoals deze nog nooit in Nederland is vertoond: de PVV van Geert Wilders is met afstand de grootste partij geworden. Is dit ons Nederlandse 'Trump-moment'? Waar komt dat verlangen naar 'grote, sterke leiders' vandaan? We praten erover met hét Ongelooflijke Duo: historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas. En dat doen we aan de hand van één van de grootste leiders ooit: Napoleon Bonaparte. Vandaag gaat namelijk de film Napoleon in première. En dat is geen toeval, want zijn verhaal lijkt relevanter dan ooit. 

David Boogerd in gesprek met Beatrice de Graaf, professor internationale en politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, en theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram

📅 Meld je aan voor De Ongelooflijke Live!

Anderhalf jaar geleden spraken we met hem over zijn boek 'De Zeven Vinkjes' en nu is hij weer terug: Joris Luyendijk! Joris is journalist, schrijver, (religieus) antropoloog en ook voormalig correspondent in het Midden-Oosten, waaronder de Palestijnse gebieden. Over zijn ervaringen destijds schreef hij het invloedrijke boek 'Het zijn net mensen'. In deze aflevering analyseert hij de oorlog tussen Israël en Hamas met de blik van een correspondent. En dan vallen weer andere dingen op, zul je merken. In de scherpe bewoordingen die we van Joris gewend zijn. Ook blikken we nog vooruit op de Tweede Kamerverkiezingen van woensdag, in 'kinderboerderij de Lage Landen' zoals Joris het noemt. 

David Boogerd in gesprek met Joris Luyendijk, uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📅 Meld je aan voor De Ongelooflijke Live!
🎧 Afl. 88 Is niet-gelovig zijn een privilege? De nu al beruchte 'Zeven Vinkjes' met Joris Luyendijk
🎧 Afl. 143 Wat je moet weten over 75 jaar Israël en het conflict met de Palestijnen (met Jan van Benthem)
🎧 Afl. 166 Waarom de oorlog tussen Israël en Hamas ons zo polariseert (met Beatrice de Graaf)

Zijn wetenschap en religie gezworen vijanden van elkaar? En heeft het christendom eeuwenlang wetenschap verboden en gedwarsboomd, zoals filosoof Rob Wijnberg van De Correspondent laatst stelde in De Ongelooflijke? Het gesprek daarover ging viral en riep veel vragen op. Hoe zit het nou echt met die "oorlog" tussen wetenschap en geloof? En welke rol speelden grote namen als Darwin, Einstein en Galileo? Vooral die laatste naam is belangrijk want dat is hét verhaal als het gaat om het conflict tussen geloof en wetenschap. Galileo kwam als wetenschapper hard in aanraking met het Vaticaan en de Inquisitie, mede omdat hij stelde dat de aarde om de zon draait in plaats van andersom. Maar hij had natuurlijk gelijk. Is dit voorbeeld niet al genoeg om de clash tussen religie en wetenschap te onderstrepen?  

Al deze vragen leggen we voor aan dé autoriteit op dit gebied van Nederland: wetenschapshistoricus Floris Cohen. Hij is emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht en schreef verschillende boeken over dit thema, waaronder in 2016 'Het Knagende Weten'. 

David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

📱 Volg ons op Instagram
📅 Meld je aan voor De Ongelooflijke Live!
🎧 Afl. 160 'De waarheid staat onder druk' (met Rob Wijnberg)

Waarom roept de oorlog tussen Israël en Hamas ook in Nederland zoveel emoties op? Wat maakt dit conflict anders dan alle anderen? En hoe doorbreek je een spiraal van haat en geweld? Dat bespreken we met hét Ongelooflijke duo: historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas. Voor Beatrice is het haar eerste media-optreden sinds de oorlog in Israël uitbrak, ze vertelt in deze aflevering waarom dat is. Beatrice heeft de afgelopen tijd samen met andere onderzoekers nagedacht over de psychologische valkuilen van dit conflict. Hoe bestrijd je de polarisatie in een conflict dat zo verhit is, en ook nog eens bol staat van historische en religieuze strijd? 

Dat bespreekt David Boogerd met Beatrice de Graaf, professor internationale en politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, en theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

'De hel is helemaal terug', stelt theoloog Arnold Huijgen. En bizar genoeg maakt de hel juist een comeback bij ongelovigen! Opvallend, want hadden we de hel niet allang afgeschaft? En zijn we ook niet beter af zonder de 'plaats van geween en tandengeknars', zoals de Bijbel het omschrijft? Nee, zegt Huijgen! Juist nú hebben we de hel nodig. Maar waarom dan? En bestaat die hel dan echt? Wat is het? En wie komen erin? Een toepasselijk thema zo aan de vooravond van Halloween.

Huijgen is professor aan de Protestantse Theologische Universiteit en staat erom bekend dat hij de controversiële onderwerpen niet schuwt. Want hij schreef eerder - als protestant - een boek waarin hij pleit voor de herwaardering van Maria, het werd bekroond met de prijs voor het Beste Theologische Boek van dat jaar. Zijn nieuwe essay heet 'Waarom de wereld een hel nodig heeft' en is een startschot van een langer onderzoekstraject over de hel.

David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

Het is een van de grootste mysteries van de wetenschap: wat is bewustzijn en waar komt het vandaan? Is het gewoon een hersenfunctie of zijn wij méér dan ons brein? Als cognitief neurowetenschapper kraakt Jacob Jolij al twintig jaar zijn hersenen over dit onderwerp en hij stuit met zijn experimenten op de ene verbazing na de andere. Het zet hem ook aan het denken over religie. Hij schrijft over bewustzijn als een onderwerp dat 'zo ongrijpbaar is en tegelijkertijd zo dicht bij onszelf, dat de grens tussen wetenschap en geloof er flinterdun is'. Perfect onderwerp voor De Ongelooflijke dus.

Het boek van Jacob Jolij heet 'Wat is bewustzijn nou eigenlijk?' en David Boogerd spreekt hem samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

Precies een week nadat Hamas de aanval opende op Israël, staan we nu mogelijk aan de vooravond van één van de grootste Israëlische operaties in 50 jaar - de inval van Gaza. Wat staat Israël, Gaza en de rest van de wereld te wachten? Slaat Israëls tegenoffensief niet om in wraak? En hoe is het om nu in Gaza te zijn? We bespreken het met Jan van Benthem, historicus en buitenlandcommentator van het Nederlands Dagblad. Hij heeft contacten aan Israëlische en Palestijnse zijde en weet bizar veel over dit conflict, zoals je in een vorige aflevering hebt kunnen horen. Bovendien heeft hij twee keer een ontmoeting gehad met Hamas, waarvan één keer bepaald niet vrijwillig. Wat wil Hamas nu eigenlijk? Wat is hun ideologie? Is Hamas inmiddels niet ISIS 2.0? 

Het komende uur proberen we orde te scheppen in de geopolitieke, historische en religieuze chaos. David Boogerd in gesprek met Jan van Benthem en uiteraard vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

In deze bonusaflevering* bespreken we de interessante geschiedenis én actuele urgentie van demonstraties en burgerlijke ongehoorzaamheid. We zagen de afgelopen tijd Extinction Rebellion dagelijks de A12 blokkeren. Schijnbaar met resultaat want gisteren nam de Tweede Kamer een motie aan voor het afbouwen van 'fossiele subsidies'. Eerder blokkeerden de boeren supermarkten en distributiecentra, en in corona waren de demonstraties ook legio. Wanneer kom je in opstand? En wat is een goede, legitieme reden om burgerlijk ongehoorzaam te zijn?

We openen weer de schatkist van de geschiedenis én religie met Beatrice de Graaf, professor internationale en politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, en theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

* Deze aflevering is opgenomen vóór de aanval van Hamas op Israël en zou eigenlijk afgelopen zondag zijn uitgekomen. Maar door de actualiteiten kozen we ervoor om zondag een gesprek te voeren over de aanval op Israël (te horen in afl. 161).

Het was een gitzwarte dag in de geschiedenis van Israël. 50 jaar na het uitbreken van de Jom Kippoeroorlog, begeeft Israël zich opnieuw in een staat van oorlog. In deze aflevering bespreekt David Boogerd met generaal buiten dienst Mart de Kruif en Bart Wallet, hoogleraar Joodse studies aan de Universiteit van Amsterdam, de grootschalige aanval van Hamas op Israël. Een aanval die bloederig en onverwachts was, maar... niet toevallig, zo stelt De Kruif. Want vrijwel alles in dit conflict hangt aan elkaar van geopolitieke, historische én religieuze aspecten. Volgens Wallet maakt de religieuze dimensie het conflict onverzettelijk en onvoorspelbaar en is de aanval de opmaat naar ergere escalatie.

Hoe heeft dit kunnen gebeuren, in het militair superieure Israël? En wat betekent deze escalatie voor Israël, de Palestijnen en de rest van de wereld? 

David Boogerd in gesprek met generaal buiten dienst Mart de Kruif (ook bekend van de podcast 'Veldheren') en Bart Wallet, hoogleraar vroegmoderne en moderne joodse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.

Voor meer verdieping, zie: aflevering 143 van De Ongelooflijke Podcast: Wat je moet weten over 75 jaar Israël en het conflict met de Palestijnen (met Jan van Benthem en Stefan Paas).

We hebben meer kennis dan ooit, maar steeds minder waarheid. Hoe kan dat? Rob Wijnberg is filosoof en oprichter van De Correspondent, die nu 10 jaar bestaat. Hij schreef een hoopgevend boek - Voor ieder wat waars - maar het is ook behoorlijk kritisch: op de media én op religie die volgens hem mede debet is aan een negatief, wantrouwend mensbeeld. Daar moeten we vanaf, vindt Rob Wijnberg. Hij wil dan ook het vooruitgangsgeloof nieuw leven inblazen, en eindigt zijn boek - geheel tegen de traditie in van deze podcast - haast euforisch positief.

Maar is dat optimisme gegrond? En gaat zijn vooruitgangsgeloof niet gepaard met het te negatief afschilderen van de geschiedenis? Bijvoorbeeld als hij stelt 'dat het christendom eeuwenlang wetenschap verbood'. Waar is dat op gebaseerd?

David Boogerd in een bevlogen en prikkelend gesprek met Rob Wijnberg en theoloog Stefan Paas, professor aan de Vrij Universiteit Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

In deze aflevering dompelen we ons onder in de bakermat van religie die we het Midden-Oosten noemen. En we doen dat met journalist en BNNVARA-documentairemaker Sinan Can. Hij maakte confronterende programma's over IS, Afghanistan en andere conflictgebieden maar hij maakte ook een serie over de paradijzen van het Midden-Oosten. Hij kent dus zowel de Hof van Eden als het kalifaat. Hoe is het om "de hel" te zien? Wat leert het je over de mens? En heeft Sinan niet een hekel gekregen aan religie na wat hij allemaal heeft gezien? 

David Boogerd in gesprek met Sinan Can en vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

Een gesprek over een beladen maar o zo belangrijk onderwerp: de dood, en dan in het bijzonder euthanasie. Het is een thema dat altijd heftige debatten oproept, omdat wereldbeelden op elkaar lijken te botsen. Wat is heilig: autonomie of het leven? Te gast is Els van Wijngaarden, zij is zorgethicus en onderzoeksleider van het Radmoudumc. Zij deed als eerste wereldwijd onderzoek naar het fenomeen 'voltooid leven', waarbij mensen aanspraak mogen maken op euthanasie als zij hun leven voltooid achten, ook als er geen medische reden is. Van Wijngaardens onderzoek haalde de voorpagina's van de kranten en had grote invloed in politiek Den Haag. Is onze angst voor ouder worden en sterven terecht? Staan we met euthanasie op een hellend vlak waarij er steeds meer mag en leven steeds minder heilig wordt? Waarom noemt Van Wijngaarden euthanasie een 'seculier sacrament'?

Aanleiding voor dit gesprek is een mail van een van onze luisteraars, Tamar:
Ik ben huisarts en worstel met de vragen van patiënten over einde van het leven, euthanasie. Enerzijds wil ik mijn patiënten niet teleurstellen en volgens onze vakorganisatie KNMG heb ik zelfs de plicht om een collega te zoeken die wel een euthanasieverzoek wil inwilligen tegenover mijn eigen ideeen. Ik zou graag een podcast hierover zien. Zeker in deze geseculariseerde samenleving heb ik soms meerdere keren per week een verzoek ‘dat het leven klaar is en of ik een spuitje wil geven’.

David Boogerd in gesprek met Els van Wijngaarden en vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

De New York Times noemde hem als ontdekker van een nieuwe natuurwet. De bekende acteur Morgan Freeman had naar eigen zeggen 'een fascinerend interview' met hem voor National Geographic. Onze gast is Ard Louis, een van de Nederlandse topwetenschappers. Hij groeide op in de Afrikaanse jungles van Gabon - met een chimpansee als broertje - en is nu hoogleraar Theoretische Natuurkunde aan de prestigieuze Oxford University. Wat een verhaal. Ard doet onderzoek naar de diepste gronden van hoe het universum en leven werkt, en daarin stuit hij op diepe mysteries en grote schoonheid. Wat zegt dat? Betrapt hij de hand van een Schepper? Of zijn religie en wetenschap in conflict met elkaar? 

David Boogerd gaat in gesprek met Ard Louis en uiteraard vaste gast theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.