Podcast Muzeum Historii Polski

Rzeczpospolita – państwo bez stosów, ale nie bez cenzury!W dzisiejszym odcinku podcastu Muzeum Historii Polski sprawdzamy, jak naprawdę wyglądała wolność słowa w dawnej Polsce. Czy Rzeczpospolita Obojga Narodów rzeczywiście była oazą tolerancji? Kto trafiał na indeks ksiąg zakazanych, kto decydował o cenzurze i dlaczego płonęły książki?

Dowiesz się, jak z Kościołem i władzą zderzali się tacy autorzy jak Andrzej Frycz Modrzewski, Stanisław Orzechowski czy Kazimierz Łyszczyński, oraz dlaczego słowo potrafiło być groźniejsze niż miecz.

O tym wszystkim w najnowszym odcinku podcastu Muzeum Historii Polski.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

W XVI wieku Europa przeżywała głęboki kryzys religijny. Reformacja zmieniała oblicze chrześcijaństwa, a Kościół katolicki tracił wpływy. Odpowiedzią na te przemiany było powstanie w 1534 roku zakonu jezuitów, który stał się jednym z głównych motorów kontrreformacji. Jezuici postawili na edukację, działalność wydawniczą i intelektualny spór o dogmaty wiary. Ich wpływy, zarówno w Rzeczpospolitej, jak i na świecie zaczęły szybko rosnąć.

W Rzeczypospolitej Obojga Narodów, gdzie szerzyły się różne odłamy protestantyzmu, sprowadzono ich w 1565 roku, by wzmocnić katolicyzm i wpływy papieskie. Zakładali szkoły, kolegia i bursy, kształcąc elity, ale też prowadząc działalność charytatywną. Prowadzili spory teologiczne z reformatorami. Z czasem włączyli się też w życie polityczne, wspierając monarchię i projekty takie jak unia brzeska. Historia jezuitów to opowieść o wierze, nauce, władzy i ideologii, która ukształtowała duchowy krajobraz nowożytnej Polski i Europy.

O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Kogo było stać na wakacje w II RP? Ile kosztował dwutygodniowy wyjazd do Zakopanego? Dlaczego uzdrowiska cieszyły taką popularnością? Turystyka w II RP to początkowo dzieło pasjonatów, ludzi którzy wyznaczali pierwsze szlaki, budowali pierwsze schroniska. Pionierami byli Mieczysław Orłowicz i Aleksander Bobkowski. Czym była Liga Popierania Turystyki? Kiedy powstało biuro podróży Orbis? Czy Polacy już wtedy marzyli o wakacjach w Zakopanem, Gdyni, Jastarni czy na Helu?

Odkryj, jak rodziła się masowa turystyka, szkolne kolonie i harcerskie obozy. Dowiedz się jak wyglądały plaże, jak spędzano czas wolny i w jaki sposób podróżowano w międzywojennej Polsce.

O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wojna o Inflanty między Rzeczpospolitą a Szwecją miała charakter dynastyczny. Dlaczego Szwedzi na początku XVII wieku przybyli na ziemie należące do Rzeczpospolitej? Jak to możliwe, że mniej zasobne państwo było w stanie wystawić liczniejsze siły militarne? Jak przebiegł ten konflikt i jakie przyniósł konsekwencje Koronie i Wielkiemu Księstwu Litewskiemu?

Kim był dowódca armii Rzeczpospolitej - Jan Karol Chodkiewicz? Na czym polegał jego taktyczny geniusz? Jak przebiegła bitwa? Gdzie Szwedzi popełnili błędy? Czy Rzeczpospolita wykorzystała ten wielki militarny triumf? Wreszcie, czy o zwycięskie w bataliach decydowała tylko husaria?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, dr Przemysławem Gawron z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

W latach 60. XX wieku w Polsce narodził się nurt określany mianem narodowego komunizmu. Najbardziej rozpoznawalną twarzą tego zjawiska był Mieczysław Moczar – potężny minister spraw wewnętrznych i lider nieformalnej grupy tzw. partyzantów. Kim oni właściwie byli? Dlaczego w pewnym momencie stali się tak wpływowi? I czym w istocie był narodowy komunizm?

Moczar przeszedł długą i krętą drogę na szczyty władzy w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Jego doświadczenia wojenne, legenda dowódcy partyzanckiego oraz odsunięcie na boczny tor w okresie stalinizmu ukształtowały w nim postawę, która stała się fundamentem działalności „partyzantów”. Grupa ta odwoływała się do etosu walki partyzanckiej, haseł narodowych, a także do nastrojów antysemickich. Jak doszło do tego, że znajdowali poparcie także wśród dawnych żołnierzy Armii Krajowej?

Czy Moczar i jego zwolennicy dążyli do obalenia rządzącego wówczas I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki? Jaką rolę odegrali pod koniec lat 60.? Na czym polegała przeprowadzona przez nich czystka kadrowa w partii? I wreszcie – czy niebezpieczne hasła moczarowców mogą być wciąż aktualne dziś?

O tych wszystkich kwestiach rozmawiają w dzisiejszym podcaście dr Michał Przeperski i prof. Paweł Machcewicz z Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.

Podcast został zrealizowany w ramach projektu: Kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego – Portal Historyczny Dzieje.pl.

Książka "Wielka czystka" Aleksandra Weissberga-Cybulskiego to świadectwo człowieka, który na własnej skórze doświadczył zbrodniczego charakteru dwóch totalitaryzmów - komunizmu i nazizmu. Jego życie to dramatyczna droga przez przedwojenne Niemcy, Związek Sowiecki, więzienie NKWD i getto krakowskie, aż po powojenną ucieczkę z Polski na Zachód. To historia fizyka, inżyniera, pisarza i hazardzisty, który pozostawił jedno z najważniejszych świadectw epoki. Weissberg znalazł się w samym centrum wydarzeń – jego pobyt w ZSRR przypadł na okres Wielkiego Głodu i Wielkiej Czystki, które pochłonęły miliony istnień. Sam stał się ofiarą represji, przebywając dwa lata w enkawudowskim więzieniu. Po wojnie to Arthur Koestler, jego przyjaciel i światowej sławy pisarz, namówił go do napisania "Wielkiej czystki". Dlaczego młody człowiek z żydowskiej rodziny z Krakowa uwierzył w komunizm? Kiedy nastąpiło rozczarowanie tą zbrodniczą ideologią? Czy Weissberg-Cybulski uważał się za ofiarę? A może, ze względu na komunistyczne sympatie, poczuwał się do współodpowiedzialności za tym, czym był sowiecki komunizm? O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i prof. Irena Grudzińska-Gross z Princeton University oraz Instytut Slawistyki PAN Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Kuchnia sarmackiego stołu zaskoczyłaby większość z nas. Nie przypominała tego, co dzisiaj znamy z restauracji serwujących staropolskie potrawy.

Obywatele I Rzeczpospolitej zajadali się potrawą ze ślimakami, bobrowymi ogonami, żółwiami i cynaderkami, czy też wnętrznościami rybnymi i ozorkami karpiowymi. Jedzono oczywiście dziczyznę, wieprzowinę i warzywa. Wszystko podawano jednak z olbrzymią ilością przypraw. Dlaczego?

Czy staropolska kuchnia była smaczna? Opinie na ten ostatni temat były bardzo podzielone, zwłaszcza wśród przybywających do Rzeczypospolitej obcokrajowców. Jedno jest pewne - jadano obficie i z rozmachem, bo uczty miały imponować, nawet jeśli nie zawsze zachwycały smakami. Magnackie stoły uginały się pod ciężarem niezliczonych potraw. Kiedy zaczęło się to zmieniać i kim był Paul Tremo? Jakie były początki polskiej sztuki kulinarnej i jak się ona zmieniała? Dlaczego jedną z najpopularniejszych książek kucharskich napisał człowiek, który właściwie nie znał się na gotowaniu? Co znaczyło wówczas „bigosować” i jak ma się to do współczesnego bigosu?

O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Historia I Rzeczypospolitej jest zdominowana przez mężczyzn. Wiemy, jak rządzili, jakie toczyli wojny i czego dokonali. Historia Polski to ich historia. Nie jest to jednak pełny tej epoki. Jakie miejsce w sarmackim świecie zajmowały kobiety?

Czy można powiedzieć, że kobiety odgrywały w świecie sarmackim rolę po stokroć istotniejszą, aniżeli mogłoby to się wydawać na pierwszy rzut oka? Wśród kobiet doby staropolskiej nie brakowało niezwykłych osobowości, które odcisnęły piętno na swoich czasach. Przypomnimy postaci kobiet, które nie wpisały się w zarezerwowane dla nich role społeczne. Kim była Teofila Chmielecka, Elżbieta Łucja Sieniawska, a kim Elżbieta Drużbacka?

Jak szlachcianki radziły sobie w aranżowanych małżeństwach? W jakim stopniu mogły decydować o własnym losie? Czy kobiety w I Rzeczpospolitej miały większe prawa niż kobiety w innych krajach?

O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

3 maja 1791 roku Stanisław August Poniatowski był triumfatorem, człowiekiem dzięki któremu Rzeczpospolita Obojga Narodów miała znowu stanąć na nogi. Po niecałych czterech latach zaliczany był do największych zdrajców. Jak do tego doszło? Opowiemy o ostatnich latach ostatniego polskiego monarchy. To historia człowieka rozdartego między ambicjami reformatora a geopolitycznymi ograniczeniami, uwikłanego w polityczne zależności, które wpłynęły na losy I Rzeczypospolitej.Czy Stanisław August Poniatowski słusznie stał się symbolem upadku państwa? Jak rozumieć jego przystąpienie do konfederacji targowickiej? Kiedy opuścił Warszawę i dokąd się udał? Dlaczego Poniatowski abdykował w dniu imienin imperatorowej Katarzyny? Czy car Paweł I rzeczywiście otoczył go szczególną opieką?O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Zanim w sierpniu 1980 roku wybuchła „Solidarność", dziesięć lat wcześniej na polityczną scenę komunistycznej Polski wszedł Edward Gierek. A z nim wielkie projekty modernizacyjne, ogromne inwestycje w infrastrukturę drogową i budownictwo mieszkaniowe, a wreszcie wizerunek przywódcy, który rozmawia z ludźmi i ich słucha.Jednocześnie to właśnie za rządów Gierka po czerwcu 1976 roku pojawiła się opozycja demokratyczna. To właśnie jego rządy kończą się falą strajków, w której bierze udział ponad 700 tysięcy Polaków. Zawiedzione nadzieje, złamane obietnice, upadek wiary w znośny socjalizm – to wszystko przyczyniły się do rewolucji „Solidarności”.W jaki sposób wielkie nadzieje przerodziły się w wielkie rozczarowanie? Co czuli i myśleli Polacy żyjący w Polsce lat 70-tych? Kiedy pojawiły się kartki? Dlaczego komuniści nie zreformowali gospodarki PRL?I jak to wszystko doprowadziło do powstania ruchu społecznego bez precedensu w historii świata?O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i prof. Marcin Zaremba z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego. Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Konfederacja targowicka to jedno z najtragiczniejszych wydarzeń w historii I Rzeczypospolitej. Zwołana przez magnatów w celu „ratowania ojczyzny”, w rzeczywistości otworzyła drzwi rosyjskiej interwencji i przyspieszyła upadek państwa polsko-litewskiego. Do dziś uchodzi za symbolem zdrady.

Czy przywódców Targowicy, potężnych magnatów - Stanisława Szczęsnego Potockiego, Ksawerego Branickiego oraz Seweryna Rzewuskiego, spotkała kara za zdradę ojczyzny? A może przeciwnie, zrobili na niej dobry interes i cieszyli się spokojnym, dostatnim życiem?

W tym odcinku opowiemy nie tylko o konfederacji targowickiej, ale przede wszystkim o losach jej przywódców – od ich politycznych poglądów, przez osobiste dylematy, aż po zaskakujące, a czasem groteskowe epizody z ich życia.

Dlaczego opowiedzieli się za konfederacją? Jak ułożyły się ich kariery? Kto z nich zajął się alchemią? Kto zginął w niesławie? A kto – śmiejąc się w twarz rodakom – cieszył się spokojną starością?

O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Kontusz, żupan, guzy, delie i czechmany – określenia te mogą dzisiaj niewiele mówić, ale dla sarmatów były codziennością. Często odnosiły się do obiektów ich westchnień, zazdrości, pogardy. Jak się okazuje, w szlacheckim świecie moda była czymś więcej niż tylko kwestią gustu – była manifestacją statusu społecznego.

Skąd wiemy jak ubierali się sarmaci? Z czego składał się szlachecki ubiór? Ile kosztował kontusz? Czym różnił się strój prostaczka od kogoś herbowego?

Choć w drugiej połowie XVIII wieku kontusz ustąpił miejsca frakowi, pamięć o stroju sarmackim pozostała w polskiej kulturze żywa. Stał się symbolem nie tylko narodowej specyfiki, ale także odrębności szlachty jako grupy społecznej.

O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Bolesławów w historii Polski mieliśmy wielu. Ci najbardziej znaczący to oczywiście Chrobry, Krzywousty i Szczodry. Poza tym podium znajduje się Bolesław Kędzierzawy. Pamiętamy go z tego, że po testamencie ojca próbował nie dopuścić do rozdrobnienia Polski. Czy miał szanse na powodzenie?

Kędzierzawy skonfrontował się ze słynnym cesarzem Fryderykiem Barbarossą, zwanym "Rudym Smokiem". Dlaczego do tego doszło? Czy upokarzający piastowskiego księcia hołd był ważnym gestem politycznym?

Czy można powiedzieć, że Bolesław Kędzierzawy miał ambicję zorganizowania krucjaty przeciwko Getom? Kim byli? Dlaczego książę poniósł porażkę? Jaki związek z tą wyprawą miał Henryk Sandomierski i jakie to miało konsekwencje dla naszej historii? Wspomnimy także o buncie w Jędrzejowie.

W tym odcinku cofniemy się do połowy XII wieku – czasów zdrad, pałacowych intryg, buntów, bitew i papieskich poselstw. Odkryjemy człowieka, którego historia zapamiętała raczej z przydomka. Czy słusznie?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, dr Rafał Rutkowski z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk.Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Marię Kazimierę d’Arquien znamy jako „Marysieńkę”, ale to zdrobnienie niesłusznie umniejsza rangę tej postaci. Francuska szlachcianka przeszła długą drogę: od dwórki Marii Ludwiki Gonzagi, przez nieszczęśliwe małżeństwo z potężnym magnatem Janem Zamoyskim, aż po koronę królowej Rzeczypospolitej.

Związek Marii Kazimiery z Janem Sobieskim był wyjątkowy. W świecie małżeństw aranżowanych, opartych na politycznej kalkulacji, połączyły ich nie tylko uczucia, lecz także wspólne lektury i intelektualne porozumienie. Choć nie ingerowała bezpośrednio w politykę męża, odgrywała na dworze fundamentalną rolę. Zabiegała o stworzenie dynastii.

Kim była Maria Kazimiera? Dlaczego była tak ważna dla królowej Marii Ludwiki Gonzagi? Co kryje w sobie jej słynna korespondencja z Janem Sobieskim? I dlaczego wielu historyków przez lata umniejszało jej znaczenie?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Aleksandra Skrzypietz z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

W dawnej Rzeczypospolitej karczma była czymś znacznie więcej niż tylko miejscem, gdzie pito i jedzono. To lokalne centrum życia społecznego — wiejska agora, miejsce spotkań, działalności sądów i rozwiązywania sporów. Pełniła funkcję podobną do dzisiejszych mediów społecznościowych: tu przekazywano wieści, zawierano umowy, kłócono się i godzono, tu też koncentrowało się życie gospodarcze lokalnej wspólnoty.

Kto mógł prowadzić karczmę? Kto na niej zarabiał? Czy chłopi dysponowali gotówką? Czy prawdą jest, że to karczmy wprowadzały w ruch obrót gotówkowy? Co o polskich karczmach pisali zagraniczni podróżnicy?

Warto pamiętać, że karczmy miały też swoją ciemną stronę. Funkcjonowały jako ośrodki organizowania się grup przestępczych, miejsca szemranych interesów i niejasnych układów. W tym kontekście pojawia się choćby postać Łukasza Moskalika. Kim był i czym się wyróżniał?

Czy prawdą jest, że szlachta rozpijała chłopów? Czy nasi przodkowie pili piwo i jak wiązało się to z humoralną teorią dotyczącą zdrowia, w którą wówczas wierzono?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, Jan Błoński z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Kobieta koronowana na króla. To zdarzyło się tylko dwa razy w historii Polski - u zarania oraz przy zmierzchu ery Jagiellońskiej. W pierwszym przypadku wszystko było przygotowane, w drugim – wydarzeniami poniekąd rządził przypadek, a także emocje.

Jak doszło do koronacji Anny? Czy miała realną władzę? Czy rzeczywiście, jak mówiło wielu, nie nadawała się na władcę i była tylko marionetką na zmieniającej się scenie politycznej? Dlaczego w naszej historii odegrała tak niebagatelną rolę?

Anna była córką króla Zygmunta Starego oraz siostrą ostatniego władcy z dynastii Jagiellonów, Zygmunta Augusta. Jej najstarsza siostra Izabela została królową Węgier. Kolejna siostra, Zofia, wyszła za księcia Brunszwiku-Wolfenbüttel. Najmłodsza z rodzeństwa Katarzyna została królową Szwecji. Anna miała jeszcze długo pozostać jedyną niezamężną jagiellońską królewną.

Gdy w 1572 roku Zygmunt August zmarł bezpotomnie. Zgodnie z ustawami wydanymi jeszcze przez Zygmunta Starego, odtąd król miał być wybierany przez szlachtę na wolnej elekcji. Pierwszym elekcyjnym władcą był Henryk Walezy. Możnowładcy chcąc zacieśnić więzy między nowym królem a starą dynastią, postanowili wydać Jagiellonkę za Walezego. Jednak młody król odkładał ślub ze starszą o dwadzieścia osiem lat królewną na później. W końcu uciekł z Rzeczypospolitej, by sięgnąć po koronę Francji.

Szlachta, rozczarowana cudzoziemcem, który wzgardził ich krajem, postanowiła, że tym razem wybierze króla-rodaka. Królem tym miała być Anna. Ponieważ jednak wciąż nie uważano, że kobieta może rządzić, postanowiono, że Jagiellonka poślubi księcia siedmiogrodzkiego Stefana Batorego.

Batory i Anna najpierw zawarli małżeństwo, a następnie na ich głowach spoczęły korony. Od tego momentu, aż do swojej śmierci to on dzierżył realną władzę. Ale to Anna została wybrana królem przez szlachtę, a Batory w monarchię się wżenił.

O Annie Jagiellonce w podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościem jest dr Anna Ziemlewska z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wybierz swojego ulubionego władcę w Rankingu Królów Polski! Zagłosuj na stronie https://ranking.muzhp.pl/

Biografia tego władcy mogłaby stanowić rewelacyjny materiał na serial przygodowy, thriller polityczny czy epos o upadku Rzeczypospolitej. Król przebieraniec, który kreował swój wizerunek na sarmatę, uciekał z kraju w przebraniu chłopa, by ostatecznie stać się ważnym symbolem dla potomnych. Pytanie - symbolem czego?

Stanisław Leszczyński był królem dwukrotnym. Po raz pierwszy ten bogaty magnat zasiadł na tronie z namaszczenia szwedzkiego władcy Karola XII, po tym, jak ten ostatni wkroczył na czele swych wojsk do Rzeczypospolitej i zdetronizował Augusta II Mocnego. \=

Kiedy szala wojny przechyliła się na niekorzyść Karola XII, Leszczyński musiał udać się na wygnanie. Tułał się po Europie przez dwie dekady, ale – choć był pozbawiony wpływów i pieniędzy – udało mu się wydać córkę za króla Francji.

Gdy zmarł jego rywal, August II, Leszczyński znów sięgnął po polską koronę. Tym razem legalnie. Na polu elekcyjnym tłumy szlachty jednoznacznie opowiedziały się za jego kandydaturą. Ale karty w rozgrywce pomiędzy otaczającymi Rzecząpospolitą państwami zostały już rozdane. Prusy, Austria i Rosja zdecydowały, że na polskim tronie zasiądzie syn Augusta Mocnego, August III.

Leszczyńskiego został ostatecznie dożywotnim władcą księstwa Lotaryngii. Tam książę, który kiedyś był królem spędził resztę życia, poświęcając się mecenatowi artystycznemu i architektonicznemu, goszcząc na swym dworze filozofów i pisarzy. Świadomy konieczności zreformowania Rzeczpospolitej, wydał "Głos wolny wolność ubezpieczający". Czy można nazwać go politycznym wizjonerem?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Urszula Kosińska z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wybierz swojego ulubionego władcę w Rankingu Królów Polski! Zagłosuj na stronie https://ranking.muzhp.pl/

Michał Korybut Wiśniowiecki nie miał zostać królem, ale elekcja 1669 roku zaskoczyła wszystkich. Szlachta, tłumnie zgromadzona na polu elekcyjnym, chciała, aby na tronie zasiadł „Piast”. W końcu ktoś rzucił nazwisko młodego syna słynnego wodza Jeremiego Wiśniowieckiego, a szlacheckie rzesze niespodziewanie ją podchwyciły.

Michał zasiadł jednak na tronie w kraju wyniszczonym kozackim powstaniem Chmielnickiego, szwedzkim „potopem” i wojną domową między magnatem Jerzym Lubomirskim a królem Janem Kazimierzem, zakończoną abdykacją władcy.

Przeciwnicy króla rozprowadzali ulotki, w których obarczali go winą za złą sytuację państwa. W obronie władcy stawała szlachta. Walka polityczna była zacięta – wojna domowa wisiała na włosku. Tymczasem do całkowicie zaabsorbowanej konfliktem wewnętrznym Rzeczypospolitej wkroczyli Turcy.

Dlaczego historycy nie wypisują mu laurek, a rodacy nie stawiają pomników? Czy słabość Wiśniowieckiego widzieli już współcześni? A może nikt nie sprostałby wyzwaniom czasów panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Mirosław Nagielski z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wybierz swojego ulubionego władcę w Rankingu Królów Polski! Zagłosuj na stronie https://ranking.muzhp.pl/

Lata 1648-1668 to dwie dekady panowania ostatniego na polskim tronie władcy z dynastii Wazów - Jana Kazimierza. Lata dla Rzeczypospolitej tragiczne. Powstanie Chmielnickiego, potop szwedzki, wojna domowa, liberum veto i mało znana historia grożącego naszemu państwu rozbioru - to wszystko miało wówczas miejsce.

Skłócony z magnatami Jan Kazimierz nie zdołał – mimo talentów wojskowych – szybko stłumić powstania Chmielnickiego. Gdy do Polski wlał się szwedzki „potop”, władca uciekł za granicę i powrócił, gdy szala zwycięstwa zaczęła się przechylać na stronę lojalnych wobec niego wojsk. Mimo ogromnych zniszczeń, Rzeczpospolita wyszła z wojennych trudności obronną ręką.

Po dekadzie najazdów zewnętrznych, królewska para zaczęła forsować plany umocnienia władzy królewskiej. Doprowadziło to do buntu magnata Jerzego Lubomirskiego, który zakończył się krwawą wojną domową i upadkiem autorytetu władcy. Jan Kazimierz abdykował i pozostawił Rzeczpospolitą w głębokim kryzysie.

Czy władca ten był dla naszych dziejów nieszczęściem? Czy lepiej dla naszych dziejów byłoby, gdyby Jan Kazimierz pozostał w zakonie jezuitów? A może nie można obarczyć go odpowiedzialnością za nieszczęścia, które wówczas spadły na Rzeczpospolitą?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Konrad Bobiatyński z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wybierz swojego ulubionego władcę w Rankingu Królów Polski! Zagłosuj na stronie https://ranking.muzhp.pl/

Pierwszy monarcha elekcyjny urodzony w Polsce. Władca wybitnie wykształcony, zainteresowany sztuką i teatrem, o dużych talentach militarnych. Gdyby takich władców Polska miała więcej, to być może historia Rzeczypospolitej potoczyłaby się inaczej. Jak wyglądało panowanie Władysława IV Wazy?

Czy był pierwszym władcą "medialnym", o którego postawie, podjętych decyzjach i relacjach z otoczeniem wiemy znacznie więcej? Czy rzeczywiście korespondował z Galileuszem i jako pierwszy władca doprowadził do wystawienia w Warszawie opery?

Jak wyglądała wojna z Moskwą? Czy rzeczywiście planował wielką wojnę przeciwko Turcji? Jak wyglądały stosunki Rzeczpospolitej z Kozakami i dlaczego okazały się one bardzo istotne dla naszej historii?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, dr Anna Kalinowska z Muzeum Historii Polski i Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wybierz swojego ulubionego władcę w Rankingu Królów Polski! Zagłosuj na stronie https://ranking.muzhp.pl/

Błyskotliwy młodzian, który w dramatycznych okolicznościach został władcą Rzeczypospolitej w czasach, gdy ta była jednym z najpotężniejszych państw Europy. Jego dwór, który władca przeniósł do Warszawy, bogactwem życia kulturalnego nie ustępował Wiedniowi czy Paryżowi, a portrety władcy malowali tacy artyści, jak Peter Paul Rubens. Dziś Zygmunt III Waza dumnie stoi w honorowym miejscu stolicy na kolumnie swojego imienia.

Z jakiego względu przeniósł dwór królewski do Warszawy? Czy rzeczywiście dążył do wzmocnienia władzy królewskiej? Dlaczego za jego długiego panowania Rzeczpospolita uwikłała się w liczne konflikty zbrojne? Czy fakt, że był władcą elekcyjnym wpływał na jego międzynarodową pozycję? Na czym polegała specyfika ustroju Rzeczpospolitej epoki Wazów?

Za panowania Zygmunta III, Rzeczpospolita wykorzystała kryzys w państwie moskiewskim, by odzyskać utracone ziemie na wschodzie, a nawet zdobyć Kreml i zdobyć carską koronę dla królewskiego syna, Władysława. Co było największym sukcesem pierwszego reprezentanta dynastii Wazów na polskim tronie?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Wojciech Tygielski z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

rf

Ucieczka w środku nocy. To najbardziej mu pamiętamy. Tylko raz w historii Polski zdarzyło się, żeby król zbiegł, zostawiając pusty tron. Zarówno współcześni, jak i potomni zrównywali za to Walezego z ziemią! Czy rzeczywiście zasłużył na aż taką krytykę?

Jakim był człowiekiem? Co możemy powiedzieć o jego wpływowej matce - Katarzynie Medycejskiej? Czy rzeczywiście płakał, kiedy został wybrany na władcę jednego z najpotężniejszych krajów Europy?

Henryk Walezy był pierwszym królem polskim wybranym w wolnej elekcji. Szerokie poparcie tej kandydatury wśród szlachty brało się ze złożonych przez francuskiego ambasadora obietnic, które zostały spisane w dwóch dokumentach znanych dziś jako Artykuły henrykowskie i Pacta conventa.

Od samego początku krótkiego swego panowania w Polsce, uwaga Walezego była skierowana na Francję, gdzie panował jego schorowany brat Karol IX. Wiosną 1574 roku, na wieść o jego śmierci, Henryk uciekł z Polski, by objąć tron w ojczyźnie. Do Rzeczpospolitej, mimo apeli i nalegań ze strony szlachty, już nie powrócił.

O władcy, który uciekł z polskiego tronu w podcaście Muzeum Historii Polski z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościem jest Michał Bąk z Muzeum Historii Polski.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Zygmunt August był spadkobiercą potężnej monarchii Jagiellonów. Po śmierci jego długo panującego ojca, stanął w obliczu poważnych wyzwań - przede wszystkim sukcesji tronu oraz jedności Polski i Litwy. W jaki sposób poradził sobie z tym problemami?

Jak wyglądało jego osobiste życie? Czy Bona Sforza, jego matka, wpłynęła na jego decyzje życiowe? Czy rzeczywiście Zygmunt II był człowiekiem nieszczęśliwym?

Pod koniec życia coraz bardziej schorowany król zaczął zabiegać o umocnienie unii pomiędzy Polską i Litwą, która mogła się rozpaść w obliczu jego bezpotomnej śmierci i osłabić obydwa państwa – przede wszystkim Litwę, której zagrażała Moskwa. Zawarta głównie dzięki zdecydowanej postawie króla w 1569 roku w Lublinie unia zapoczątkowała istnienie Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Nie zawsze jednak Zygmunt August tak stanowczo realizował swoją wizję. Czy można powiedzieć, że był raczej uczestnikiem historii niż jej kreatorem?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Wojciech Tygielski z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wybierz swojego ulubionego władcę w Rankingu Królów Polski! Zagłosuj na stronie https://ranking.muzhp.pl/

Zygmunt miał niewielkie szanse na to, by zostać królem. Przymierzano go do różnych, niekiedy absurdalnych funkcji. Okazało się jednak, że na tron wstąpił i pozostał na nim na tyle długo, by otrzymać od potomnych przydomek "Stary".

Zygmunt objął tron mocarstwa, składającego się z Polski, Litwy oraz licznych księstw i lenn. Dwór na Wawelu był wówczas jednym z najwspanialszych w Europie, Wisłą spławiano coraz więc zboża na eksport, a Mikołaj Kopernik pisał „O obrotach sfer niebieskich”. Największy dotychczas wróg Polski i Litwy – państwo krzyżackie – został unieszkodliwiony przez ojca Zygmunta, a nowy przeciwnik – Moskwa – dopiero rósł w siłę.

W 1525 roku Zygmunt pokonał zbuntowanego wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego, Albrechta Hohenzollerna, który złożył mu hołd zwany pruskim. Czy jego przyjęcie było błędem? A może łagodne potraktowanie Albrechta miało geopolitycznie uzasadnione i świadczyło o dalekowzroczności Zygmunta? Co zawdzięczamy Zygmuntowi Staremu? Jaką rolę na jego dworze odegrała Bona Sforza? Co możemy powiedzieć o Stańczyku?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Hieronim Grala z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wybierz swojego ulubionego władcę w Rankingu Królów Polski! Zagłosuj na stronie https://ranking.muzhp.pl/

Ambitny Jan Olbracht toczył wojny już jako królewski namiestnik na Rusi. Nie tylko pokonał Tatarów na południowo-wschodnich rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, ale także stworzył struktury obrony potocznej mającej zabezpieczyć Księstwo od tatarskich inkursji.

Mimo swego bezwzględnego usposobienia, cieszył się popularnością wśród szlachty. Otworzyło mu drogę do polskiego tronu po śmierci ojca Kazimierza Jagiellończyka. Czy jako król zaczął reformować państwo? Czym był statut piotrowski? Dlaczego wspierał szlachtę kosztem magnaterii i chłopstwa?

Jana Olbrachta kojarzymy z tragiczną w skutkach wyprawą do Mołdawii. Sromotna porażka armii koronnej w bitwie pod Koźminem zaowocowała powiedzeniem „za króla Olbrachta wyginęła szlachta”. Czy słusznie?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Hieronim Grala z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Liberum veto ("wolne nie pozwalam") to słowa, które dosyć powszechnie uważamy za najtragiczniejsze w dziejach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. To właśnie one miały doprowadzić polsko-litewskie państwo do upadku. Czy rzeczywiście miały aż taką moc?

Liberum veto uznaje się za przejaw politycznego warcholstwa. Ale czy było tak zawsze? Czy prawo to weta należy oceniać jednoznacznie negatywnie? Może da się znaleźć przykłady słusznego użycia tego prawa? Czy zachowanie posła Tadeusza Reytana, uwiecznione na obrazie Matejki jest tego przykładem?

Aby zrozumieć wagę liberum veto, trzeba umieścić je w szerszym kontekście systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. System ten nie należał do najprostszych. Postaramy się wyjaśnić jego skomplikowaną strukturę.

Jak zrywano sejmy w I RP? Czym było liberum rumpo? Dlaczego warto zapamiętać postać posła Władysława Sicińskiego? Dlaczego warto wspomnieć w tym kontekście o Konstytucji 3 maja?

O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Rok 1666 był pamiętny w dziejach Rzeczypospolitej. Po latach krwawych walk, powstaniu Chmielnickiego, potopie szwedzkim, wojnie z Moskwą i buncie chłopów na Podlasiu, zamiast wytchnienia przyszło jeszcze jedno nieszczęście - wojna domowa sarmatów z sarmatami, czyli rokosz Lubomirskiego. To poruszająca historia o tym, jak przewrotnie zmieniają się losy ludzi i jak wczorajsi bohaterowie mogą stać się grabarzami ojczyzny.

W kwietniu 1665 r. Jerzy Lubomirski wraz z zaciężnymi żołnierzami wkroczył w granice Rzeczypospolitej. Do pierwszej większej konfrontacji doszło po paru miesiącach pod murami klasztoru paulinów na Jasnej Górze. Siły królewskie przegrały z rokoszanami, ponieważ zakonnicy nie wpuścili do twierdzy cofających się zwolenników króla. Dlaczego tak się stało?

Decydujące znaczenie miała jednak bitwa pod Mątwami. Czy była to najtragiczniejsza bitwa w dziejach staropolskiej Rzeczpospolitej. Dlaczego w ogóle do niej doszło? Jaki był jej rezultat? Jak oceniać rokosz Lubomirskiego i co przyniósł dawnej Rzeczpospolitej?

O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Władca, który zbudował fundament pod przyszłą potęgę państwa Jagiellonów. Nie tylko skruszył potęgę zakonu krzyżackiego i odzyskał dla Polski dostęp do morza, ale także potrafił rozciągnąć wpływy dynastii na kraje ościenne. Kazimierz Jagiellończyk w naszej historii wyrasta na postać posągową.

Elita polityczna z biskupem Zbigniewem Oleśnickim na czele nie była początkowo przekonana do młodego Jagiellona. Dlaczego tak się stało? Jaki związek z tym konfliktem miał Jan Długosz, który w pewnym momencie został nauczycielem dzieci Kazimierza Jagiellończyka? Jak długo państwo trwało bez króla?

Dlaczego wybuchł konflikt z Krzyżakami, który nazywamy wojną trzynastoletnią? Na czym polegała jej specyfika? Czy rzeczywiście o wszystkim zadecydowały pieniądze?

O tym wszystkim w podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Piotr Węcowski z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Marzył o sławie obrońcy chrześcijaństwa, o chwale i zaszczytnym miejscu w historii, a w rezultacie został marionetką w rękach doświadczonych polityków. Nie zdążył okrzepnąć na tronie. Choć Władysław Warneńczyk panował w Polsce przez 10 lat, jego osobisty wpływ na losy królestwa nie okazał się wielki. Na tron wstępuje jako dziesięciolatek i swoje panowanie rozpoczyna od dużego sukcesu - podpisania traktatu pokojowego, który zakończył wojnę z zakonem krzyżackim. To nie on jednak odegrał kluczową rolę w tym wydarzeniu. Przypadła ona szarej emanacji dworu króla - biskupowi Zbigniewowi Oleśnickiemu, postaci budzącej kontrowersje wśród historyków do dziś. Władysław Warneńczyk jest jedynym królem w naszej historii, który umiera na polu bitwy. Poległ w bitwie pod Warną. Dlaczego tam walczył? W jaki sposób wmieszał się w wojnę z Turkami? Kim był tajemniczy poseł Cesarini?O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Piotr Węcowski z Uniwersytetu Warszawskiego.Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wybierz swojego ulubionego władcę w Rankingu Królów Polski! Zagłosuj na stronie https://ranking.muzhp.pl/

Bolesław Szczodry stał się bohaterem wielu dzieł literackich. Pisali o nim Wyspiański, Kraszewski i Słowacki. Czym zasłużył sobie na zainteresowanie twórców ten kontrowersyjny władca?

Kojarzymy go przede wszystkim z wielką zbrodnią dokonaną na biskupie Stanisławie, późniejszym świętym. Dlaczego zdecydował się na zamordowanie duchownego, którego sam osadził na krakowskim biskupstwie? Jednak jego panowanie, choć zakończone klęską, było bogate w różne wydarzenia. Jego przydomek, przypomnijmy - Szczodry, a nie Śmiały - brał się z hojności, dzięki której ufundowano w Polsce wiele klasztorów, z tym zlokalizowanym w Tyńcu na czele. Także Płock wiele zawdzięcza temu władcy.

Bolesław II był jednak władcą porywczym, którego panowanie zdaniem naszego gościa prędzej czy później doprowadziłyby do katastrofy. Upokarzał swoich poddanych, dawał się oszukiwać swoim wrogom. Został ostatecznie wygnany na Węgry, gdzie go ostatecznie otruto. Jak podsumować bilans panowania tego króla? Czy stał się ofiarą czarnej legendy stworzonej przez obrońców św. Stanisława?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Krzysztof Skwierczyński z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

II wojna światowa zakończyła się w Europie 8 maja 1945 roku, jednak zmagania o jej pamięć trwają do dziś. Dominujące interpretacje dotyczące tego konfliktu zmieniają się wraz z upływem czasu.

Przez blisko pół wieku istnienia PRL II wojna światowa była traktowana jako fundament państwa. Wielkie zwycięstwo miało dawać komunistom legitymację do sprawowania władzy. Rok 1945 był wprost synonimem zwycięstwa, choć w rzeczywistość nasz kraj wyszedł z niej zrujnowany i niesuwerenny.

Dlaczego w III Rzeczpospolitej nie prowadzimy badań historycznych poświęconych II wojnie światowej? Jak to się stało, że państwa-ofiary muszą się dzisiaj tłumaczyć ze współsprawstwa z nazistowskich zbrodni? Czy receptą na te problemy jest skuteczna polityka historyczna prowadzona przez nasz kraj?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i dr Krzysztof Rak z Instytutu Zachodniego, autor książek "Polska – niespełniony sojusznik Hitlera" i "Piekielni sąsiedzi. Jak Rosja i Niemcy dogadywały się kosztem Polski" (wraz z Grzegorzem Kucharczykiem).

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Weź udział w Rankingu Królów Polski i wybierz swojego ulubionego władzę na stronie https://ranking.muzhp.pl/

Bohater tego podcastu odgrywał istotną rolę w imperialnych planach Bolesława Chrobrego. Jego małżeństwo z siostrzenicą cesarza Ottona III podniosło nie tylko jego osobistą pozycję, ale rangę całej dynastii Piastów. Był wykształcony i obyty. Mimo tego, pozostał władcą zapomnianym. Czym drugi korowany władca Polski, Mieszko II, sobie na to zasłużył?

Otrzymał w spadku wielkie piastowskie dominium, które stało się przekleństwem dla jego rządów. Skąd wziął się polityczny kryzys za jego panowania? Dlaczego musiał uciekać do Czech? Czy rzeczywiście był tam torturowany? Jak udało mu się po tym podnieść?

Jego żona Rycheza wywiozła z państwa Piastów insygnia koronacyjne. Czy rzeczywiście przekazała je cesarzowi Konradowi II? Przyjrzyjmy się panowaniu króla Mieszka II.

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, profesor Paweł Żmudzki z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Weź udział w Rankingu Królów Polski i wybierz swojego ulubionego władzę: https://ranking.muzhp.pl

Władca, który nikomu w Europie się nie kłaniał i nikogo o zdanie nie pytał. Konsekwentnie rozszerzał granice swojego imperium, które w szczytowym momencie sięgało od Grodów Czerwieńskich przez Pragę aż do Magdeburga. Zwieńczeniem jego skutecznej i bezkompromisowej polityki była koronacja - wydarzenie dla naszej historii kluczowe.

Droga do korony nie była jednak dla Bolesława Chrobrego ani krótka, ani prosta. Musiał zwyciężyć w walce o sukcesję po Mieszku I. Był zakładnikiem przetrzymywanym przez naszego zachodniego sąsiada – niemieckie Cesarstwo. Jego państwo było otoczone przez nieprzyjaciół.

Chrobry brutalnie krzewił wiarę chrześcijańską wśród poddanych. Czy to prawda, że za nieprzestrzeganie postu wybijał zęby? Co wiemy o pochówkach z jego czasów? Czy sprowadzał do Polski duchownych?

Kiedy jego państwo było u szczytu potęgi? Jak układały się jego relacje z Ottonem III? Kiedy zdobył Kijów? Czy Bolesław Chrobry był władcą wybitnym?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Przemysław Urbańczyk z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Polskiej Akademii Nauk.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Swoich współczesnych zszokował krzywoprzysięstwem. Wywołało ono niepokój nawet u Galla Anonima, jego nadwornego kronikarza, który przyczynił się do rozpowszechnienia pozytywnego wizerunku swojego patrona. Jak dzisiaj możemy oceniać panowanie Bolesława Krzywoustego?

Czy był politycznym awanturnikiem? Skąd się wziął jego przydomek? Dlaczego zabił swojego brata Zbigniewa i jakie skutki miała ta zbrodnia? Jak oceniać brzemienny w skutki dla naszej historii testament Krzywoustego?

Bolesław nigdy nie sięgnął po koronę. Dlaczego nie zdecydował się na to?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Paweł Żmudzki z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Rodzimi kronikarze pisali o nim bez entuzjazmu. Dzisiaj, po wielu wiekach pozostaje w cieniu swojego kontrowersyjnego brata Bolesława Szczodrego i syna Bolesława Krzywoustego. Co możemy powiedzieć o rządach Władysława Hermana?

Władzę przejmuje nieoczekiwanie w 1079 roku. Stabilizuje relacje z sąsiadami i mimo niesprzyjających warunków, rządzi spokojnie. Po pewnym czasie pod bokiem wyrasta mu prawdziwa szara eminencja dworu, obdarzony wielkimi talentami i wpływami Sieciech. Dochodzi do konfliktu o poważnych dla naszej historii konsekwencjach.

Dlaczego Władysław Herman nie zachował się w pamięci potomnych? Czy to prawda, że był niepełnosprawny? Odmówił założenia na swoją głowę korony? Z jakiego powodu dokonał podziału dzielnic między swoich synów?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Krzysztof Skwierczyński z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wojna trzynastoletnia to było starcie, o którego losach bardziej niż bitewne zwycięstwa zdecydowały pieniądze. Za nie kupowało się wierność najemników, przychylność postronnych i społeczny spokój. To one pozwoliły bez walki zająć jedną z najpotężniejszych twierdz ówczesnej Europy ‒ Malbork!

Jak wyglądała ta wojna i dlaczego do niej doszło? Czym był Związek Pruski i jak wpłynął na losy tego konfliktu? Dlaczego Kazimierz Jagiellończyk, mając niemal wszystkie asy w rękawie, nie skończył konfliktu w kilka miesięcy? Czy dzięki tej wojnie Królestwo Polskie stało się europejską potęgą?

Wspomnimy o wielkiej bitwie morskiej, pospolitym ruszeniu i najemnikach. Będzie też o o królu na krawędzi finansowej zapaści i wielkim mistrzu bankrucie.

O wojnie na wyczerpanie z zakonem krzyżackim w podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościem jest Michał Bąk z Muzeum Historii Polski.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Czy Kazimierz Odnowiciel jest władcą zapomnianym i niedocenionym? A może nadany mu przez Galla Anonima przydomek źle określa jego panowanie? Kim był ten piastowski książę i jak wiele zawdzięcza mu nasza historia?

Moment, w którym przejmuje władzę jest dla państwa Piastów szczególnie trudny. Dochodzi do reakcji pogańskiej, na polskie ziemie napada Brzetysław, a lokalni władcy buntują się. Odzyskanie kontroli nad Mazowsze i Śląskiem staje się koniecznością. Czy udało się tego dokonać?

Czy bohater naszego podcastu był pierwszym władcą, który przyczynił się do stworzenia rycerstwa? Skąd wiemy, że obdarowywał swoich wojów własnością ziemską?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Grzegorz Pac z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Niemka, która wywiozła z Polski insygnia królewskie, ale też królowa, która pomogła odbudować piastowską monarchię? Czy jej ślub z Mieszkiem II był wielką nobilitacją dla Piastów? Kim była Rycheza Lotaryńska?

Pochodziła z cesarskiego rodu. W jej żyłach płynęła krew Karola Wielkiego. Najpewniej w 1013 roku została żoną Mieszka II, przez wielu uważanego za władcę słabego. Czy rzeczywiście jego panowanie należy oceniać negatywnie?

Zwrócimy też uwagę na naszyjnik Rychezy, której wizerunek namalował Jan Matejko. Na czym polega jego niezwykłość? Skąd wziął się kult Rychezy w Niemczech?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Grzegorz Pac z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Mieszko I jest pierwszym polskim władcą, którego panowanie odnotowały średniowieczne kroniki. Kronikarze nadali mu nawet tytuł króla. Czy był nim rzeczywiście? Czy w ogóle był pierwszym władcą? Co można powiedzieć o jego rządach?

Jak wyglądało to wczesne, piastowskie państwo? Czym charakteryzowała się jego gospodarka? Skąd na ziemiach polskich tak wiele arabskiego srebra? Co można powiedzieć o ówczesnym procederze handlowania niewolnikami?

Nasz gość nie przychyla się do teorii o skandynawskim pochodzeniu Piastów. Poszukiwać go należy w innym miejscu. Czy upadek państwa Wielkomorawskiego może dać odpowiedź na pytanie o rodowód Piastów?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Przemysław Urbańczyk z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Rewolucja bolszewicka zapoczątkowała istnienie państwa, które trudno było pojąć. Państwo komunistyczne? To brzmiało jako wewnętrzna sprzeczność. Co więcej, bolszewicy bardzo strzegli swoich tajemnic. Tymczasem polscy sowietolodzy z okresu II Rzeczpospolitej, z Wiktorem Sukiennickim i Stanisławem Swianiewiczem na czele, jak nikt potrafili zrozumieć na czym polega specyfika Związku Sowieckiego. Swoje badania, często z narażeniem życia, kontynuowali w czasie II wojny światowej i później.

Zapotrzebowanie na ekspertów od Związku Sowieckiego rośnie po 1945 roku, wraz z narastaniem konfliktu między Waszyngtonem a Moskwą. Przełomowe znaczenie miał tzw. telegram Kennana, dający początek "polityce powstrzymywania". Amerykanie zaczęli pilnie poszukiwać badaczy, którzy pomogą w zrozumieniu politycznego rywala. Czołowi badacze wolnego świata byli Polakami lub mieli polskie pochodzenie, by wspomnieć Zbigniewa Brzezińskiego, Richarda Pipesa czy Adama Ulama.

Dlaczego badania nad Związkiem Sowieckim były tak istotne? Jaką rolę odegrała w nich polska nauka? Do jakiego stopnia sowietolodzy wpływali na politykę Stanów Zjednoczonych w okresie zimnej wojny? I czy historia sowietologii to opowieść o sukcesie, czy mimo wszystko o porażce?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i prof. Sławomir Łukasiewicz z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Pomimo zobowiązań sojuszniczych, Wielka Brytania i Francja nie przyszły na odsiecz Polsce walczącej z Niemcami we wrześniu 1939 roku. W naszym kraju od lat spieramy się o to, czy zostaliśmy wówczas zdradzeni przez aliantów zachodnich.

Rzecz nie jest oczywista, bo przecież Londyn i Paryż wypowiedziały wojnę Berlinowi już 3 września 1939 roku. Lokalna wojna obronna Polski stała się w ten sposób konfliktem światowym. Dlaczego tak się stało i co do tego doprowadziło?

I jak w tym kontekście oceniać politykę zagraniczną II Rzeczpospolitej? Czy decyzje szefa MSZ Józefa Becka utorowały drogę do ostatecznego upadku niemieckiego totalitaryzmu? A może raczej sprowadziły na Polskę wojenne nieszczęście?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i prof. Jacek Tebinka z Uniwersytetu Gdańskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

4 lipca 1943 roku o godzinie 23.06 na półwyspie Gibraltar doszło do brzemiennej w skutki katastrofy lotniczej. W jej konsekwencji śmierć poniósł gen. Władysław Sikorski – premier Rzeczpospolitej, Wódz Naczelny, architekt polityki polskiej w pierwszych latach II wojny światowej.

Niejasności wokół tego wydarzenia było wiele. Jedyną osobą, która przeżyła katastrofę był pilot - Eduard Prchal. W tym samym czasie na Gibraltarze pozostawał ambasador ZSRR w Wielkiej Brytanii - Iwan Majski. To te fakty sprawiały, że nie wszyscy uwierzyli w ustalenia brytyjskiej komisji mającej wyjaśnić okoliczności tragicznej śmierci polskiego premiera.

Komu zależało na tworzeniu mitów wokół śmierci Sikorskiego? Jaki ma z tym związek odkrycie zbrodni katyńskiej? Wreszcie, jak na śmierć gen. Władysława Sikorskiego zareagowały władze polskie w Londynie?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i prof. Jacek Tebinka z Uniwersytetu Gdańskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Maria Skłodowska-Curie wkroczyła do świata zarezerwowanego niemal wyłącznie dla mężczyzn. Łamała stereotypy, budząc przy tym to podziw, to wściekłość. Ale nawet osoby najbardziej wobec niej krytyczne wcześniej czy później musiały uznać wielkość i osiągnięcia tej drobnej kobiety, która przeszła drogę od guwernantki do jednej z najważniejszych postaci nauki XX wieku. Jej droga do wybitnych osiągnięć naukowych nie była ani prosta, ani krótka. Skłodowska pochodziła z niezamożnego domu nauczycielskiego. Jak udało się jej dostać na Sorbonę? Jak zaczęła się jej kariera naukowa? Czy będąc w Paryżu angażowała się w polskie sprawy?Kiedy zaczęła pracować nad promieniowaniem? Dlaczego komitet noblowski początkowo nie chciał uznać osiągnięć Polki? Z jakiego powodu w pewnym momencie nazywano ją "złodziejką mężów" i jak doszło do tego, że stała się we Francji wrogiem publicznym? Czy można powiedzieć, że Skłodowska była feministką? Na czym polegało jej zaangażowanie w I wojnę światową?O wybitnej Polce, Marii Skłodowskiej-Curie w podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościnią jest Maria Więckowska-Sztark z Muzeum Historii Polski. Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Choć zakon krzyżacki kojarzy nam się głównie z jedną z największych bitew średniowiecznej Europy, to nie możemy zapomnieć, że był to przede wszystkim jednym z największych politycznych, gospodarczych i organizacyjnych fenomenów swoich czasów. Niewielka grupa rycerzy-zakonników zabudowała państwo rozciągające się od terenów dzisiejszej północno-wschodniej Polski aż do granic współczesnej Estonii.

W jaki sposób zakon był zorganizowany od strony wewnętrznej hierarchii? Jak jego członkowie podchodzili do spraw religijnych? Dlaczego walcząc przez wieki z niewiernymi, nie doczekali się w swoich szeregach ani jednego uznanego za świętego?

Kto brał udział w organizowanych przez zakon krzyżacki wyprawach? Czy mieszkańców Prus nawracano tylko mieczem? Jakie jest dziedzictwo rycerzy zakonu krzyżackiego?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Waldemarem Rozynkowski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Można powiedzieć, że początki polskiego państwa są pogrążone w mroku i zmuszają nas do snucia różnych teorii. Nie mamy pewności skąd pochodzą Piastowie. Nie wiemy dlaczego koronacja Bolesława Chrobrego miała miejsce w 1025 roku, aż 25 lat po zjeździe gnieźnieńskim. Czy Gniezno na pewno było pierwszą stolicą państwa Piastów?

Zapewne można tak powiedzieć, ale należy pamiętać, że we wczesnym średniowieczu władca był tzw. rex ambulans - władcą podróżującym. By sprawować funkcję wodza naczelnego i najwyższego sędziego, musiał stale przemieszczać się. Jednak Gniezno było wówczas istotnym ośrodkiem. Jako centrum kultu pogańskiego, a potem chrześcijańskiego odgrywało ważną rolę.

Zastanowimy się nad różnymi teoriami na temat początków państwa polskiego. Dlaczego w niektórych kronikach naszych przodków nazywa się Wandalami? Czym była Wielka Lechia i skąd tak duże zainteresowanie tym tematem? Czy Wikingowie penetrowali ziemie pierwszych Piastów?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, dr Michał Bogacki, dyrektor Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Rok 1525 wyznacza ważną cezurę w historii Europy i niebagatelną dla historii Polski datę. Pozwoliliśmy wówczas Krzyżakom zmienić szyld i rozpocząć historię Prus. Jak się później okazało, zgubną dla Rzeczpospolitej. W szkołach nadal uczymy się, że hołd pruski był wiązał się ze zmianą religii przez Wielkiego Mistrza. Tak naprawdę Albrecht wymanewrował swojego wuja, czyli Zygmunta Starego i przeszedł na luteranizm po ustanowieniu świeckiego księstwa. Krzyżacy po raz ostatni ogrywają Polskę, a Prusy z lennika szybko staną się największym wrogiem Rzeczypospolitej. W dzisiejszym odcinku usłyszycie Państwo mało znaną relację z przebiegu Hołdu Pruskiego odnalezioną w Tajnym Archiwum w Królewcu. Zastanowimy się też nad losami Mazurów. Dlaczego ten lud, nie będący w istocie nigdy pod panowaniem polskich królów, aż do czasów XX wieku nie zapomniał o swoim języku i przywiązaniu do Polski? XVI wiek wyznacza koniec wielkiego fenomenu średniowiecznej Europy, bo tak chyba można nazwać ten zakon rycerski, czyli niesamowitą korporację, która zabudowała swoimi zamkami ziemię od Wisły aż po Dźwinę. Co sprawiło, że formuła zakonu zaczęła się wyczerpywać? W czasach świetności Rzeczpospolitej Obojga Narodów mamy sześć hołdów pruskich. Ostatni w roku 1641. Jakie przyczyny sprawiły, że Prusy polskim królom stopniowo wymykają się z rąk? O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Janusz Małłek, dyrektor Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w latach 1975-1978, dziekan Wydziału Nauk Historycznych w latach 1993-1999 i prorektor ds. organizacji i rozwoju UMK w latach 1999-2002. Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Okupacja niemiecka miała różny przebieg w poszczególnych regionach Polski. W jej początkowej fazie szczególnie dotknięte bezwzględnością okupanta było Pomorze. Gość naszego podcastu proponuje nazwanie systematycznie przeprowadzonej operacji mordowania Polaków zbrodnią pomorską. Do 1941 roku była to największe zbrodnia cywilna II wojny światowej. Dlaczego nazistowskie Niemcy zdecydowały się traktować mieszkańców tego regionu tak okrutnie? Czy brało się to z niezgody na ustalania traktatu wersalskiego? A może przyczyna tkwi głębiej i wiąże się z okresem formowania się antypolskiej polityki naszego zachodniego sąsiada już w XVIII wieku? Zbrodnia pomorska była przeprowadzana przez Selbstschutz, do którego zapisywali się niemieccy cywile, sąsiedzi Polaków. Na czym polegała specyfika tej zbrodni? Kto padł jej ofiarą? Jak na powyższym przykładzie można scharakteryzować politykę III Rzeszy? O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i dr Tomasz Ceran z Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Bydgoszczy. Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Szkolny program nauczania historii XIX wieku poświęcony jest wydarzeniom, które zmierzały do odzyskania przez Polskę niepodległości - od powstań narodowych, przez masowe ruchy polityczne, po I wojnę światową. Nie wspomina się o czymś, co nasz gość uznaje za największą rewolucję w naszych dziejach - rewolucję przemysłową. Spójrzmy na ostatnie dziesięciolecia XIX wieku z tej perspektywy.

Kto uchodzi za ikonę tej rewolucji? Czy jest nią Thomas Edison, którego niesłusznie kojarzymy przede wszystkim z żarówką? A może promowany współcześnie przez Elona Muska Nikola Tesla? Jak w tej stawce odnajduje się zapomniany także w Polsce Michał Doliwo-Dobrowolski? Jaki przełomowy wynalazek zawdzięczamy temu wybitnemu elektrykowi?

Czy Europa odstawała od Stanów Zjednoczonych na polu wynalazczości? Kiedy zaczęto wprowadzać elektryczność na ziemiach polskich? Czy Chorzów był pierwszym miejscem, w którym zaświeciło światło? Dlaczego koncentrowano się na wprowadzeniu nowych wynalazków w polskich kopalniach?

O tym wszystkim w podcaście z serii Inne historie Polski rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Michał Kopczyński z Muzeum Historii Polski.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

W XIX wieku doszło do, zdaniem gościa naszego podcastu, największej rewolucji w dziejach naszej cywilizacji. Rewolucja przemysłowa zmieniła oblicze nie tylko Europy Zachodniej. Jak wyglądała na ziemiach polskich, które podzielone pomiędzy trzech zaborców często były traktowane jako prowincja imperiów? Czy słusznie uznajemy kolej za symbol przemian cywilizacyjnych XIX wieku?

W którym zaborze powstała najgęstsza sieć kolejowa? Dlaczego tory w Imperium Rosyjskie były nieco szersze? Czym charakteryzował się przemysłowy rozwój w poszczególnych "dzielnicach"? Dlaczego istotna w tym kontekście jest historia Łodzi i Żyrardowa?

Czy rewolucja przemysłowa była hamowana w Galicji? Kim był Stanisław Szczepanowski i dlaczego jego książka "Nędza Galicji w cyfrach i program energicznego rozwoju gospodarstwa krajowego" wstrząsnęła współczesnymi? Wspomnimy też o Ignacym Łukasiewiczu i jego wielkich osiągnięciach.

O tym wszystkim w podcaście z serii Inne historie Polski rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Michał Kopczyński z Muzeum Historii Polski.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Jedni mówią, że mógł zostać cesarzem. Inni twierdzą, że jego awanturnicza polityka o mały włos nie doprowadziła do upadku państwa. Potomni nadali mu przydomek „wielki”, ostatecznie został „chrobrym”, czyli dzielnym! Jego 33-letnie panowanie potomni nazwali złotą epoką. Za jego czasów Polska stała się potężnym państwem.

To właśnie on jako pierwszy władca w naszej historii założył na głowę królewską koronę. Dlaczego nie mamy pewności kiedy to nastąpiło? Jak doszło do tego, że rządził nie tylko w Gnieźnie, czy Krakowie, ale też przez pewien czas władał Pragą i Kijowem? Jak to się stało, że stał się częścią niezwykłego planu odnowienia Imperium Romanum?

Jaka była Polska początku XI wieku? Czy chrześcijaństwo zakorzeniło się w kraju Piastów? Dlaczego Święty Wojciech był tak istotny dla Chrobrego?

O wybitnym polskim królu w podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościem jest dr Tomasz Borowski z Uniwersytetu Warszawskiego i Muzeum Historii Polski.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Jest czwarta dekada XI wieku. Niewiele lat minęło od śmierci pierwszego króla Polski Bolesława Chrobrego. To czas poważnego kryzysu dynastycznego. Na arenę dziejów wchodzą synowie niedawno zmarłego monarchy - Mieszko II, Bezprym i Otto. Piastowskim ziemiom grozi wielkie niebezpieczeństwo. Dochodzi do czegoś, co historycy nazywają reakcją pogańską.

Na czym polegała? Dlaczego wybuchła? Czy rzeczywiście powrócono do wierzeń i praktyk pogańskich? A może pogański bunt był odpowiedzią na twardą politykę Bolesława Chrobrego? Czy doszło wtedy do upadku młodego królestwa, które na nogi postawił dopiero Kazimierz Odnowiciel?

Przenosimy się tysiąc lat wstecz, aby przyjrzeć się być może najbardziej tajemniczemu rozdziałowi Polski Piastów.

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii "Inne historie Polski" rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Paweł Żmudzki z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Jak gospodarczo rozwijała się Polska w okresie II Rzeczpospolitej, a jak w PRL? Czym różniły się od siebie modele rozwoju, które były wówczas realizowane? Czy rzeczywiście wieloletnie plany kojarzone z okresem powojennym są specyfiką PRL?

W II Rzeczpospolitej podstawowym problemem było przeludnienie wsi. Jak próbowano temu zaradzić i czy to się udało? Kiedy Polska odzyskała poziom gospodarczy sprzed wybuchu I wojny światowej? Co zawdzięczamy Władysławowi Grabskiemu? Kim był Czesław Bobrowski? Dlaczego elektryfikacja wsi była tak istotna?

Kiedy Zachodnia Europa gospodarczo uciekła Polsce?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i prof. dr. hab. Andrzejem Zawistowskim, historykiem z Szkoły Głównej Handlowej oraz Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

"To jest diabeł, który się nie da wypędzić postem i modlitwą" - mawiano o niej. I nawet trudno się dziwić takim słowom, bo taka kobieta wcześniej się w Polsce się nie pojawiła. Bona Sforza, królowa Polski do dziś wywołuje gorące spory. Czy była to jedna z najwybitniejszych władczyń w historii Polski?

Czy rzeczywiście była trucicielką? Czy zasłużyła na czarną legendę, która towarzyszyła jej przez wieki? Jak zdołała zrazić do siebie niemal wszystkich w Polsce łącznie z jedynym, ukochanym synem - Zygmuntem Augustem?

Będzie o kobiecych rządach, mistrzowskim zarządzaniu majątkiem i charakterze nie do wytrzymania. Powiemy też, czy Bona Sforza rzeczywiście przywiozła do Polski włoszczyznę.

O być może najbardziej kontrowersyjnej władczyni w historii Polski w podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościem jest dr hab. Aleksandra Jakóbczyk-Gola z Muzeum Historii Polski.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Przypadające w 2025 roku tysiąclecie koronacji Bolesława Chrobrego to doskonała okazja do tego, żeby przyjrzeć się tajemniczym początkom naszego państwa. Spójrzmy w stronę Lednicy, czyli kolebki państwa pierwszych Piastów. Czy można powiedzieć, że nasi dalecy przodkowie mieli swoją stolicę? Jeśli tak, to gdzie się mieściła? Jak wyglądało codzienne życie na tych ziemiach w drugiej połowie X wieku? Co jedli i jak długo żyli mieszkańcy tych ziem?

Jaki jest rodowód Piastów? Czy Mieszko I mógł być wikingiem? Czy miał swoich niewolników? Z rozmowy dowiemy się o fizyko-chemicznych badaniach dających coraz więcej odpowiedzi na pytania o początki naszego państwa. Jezioro Lednica jest z tego względu bardzo istotnym źródłem informacji. Dlaczego?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski rozmawiają Cezary Korycki i dr Andrzej Kowalczyk z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, współtwórca zorganizowanej w Muzeum Historii Polski wystawy pt. "1025. Narodziny Królestwa". Daje ona niepowtarzalną okazję do zobaczenia z bliska życia ludzi, którzy zamieszkiwali Polskę przed tysiącem lat. Zapraszamy na Warszawską Cytadelę!

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Tragedia Polaków przymusowo wcielonych do armii zaborczych i biorących udział w I wojnie światowej przez lata znajdowała się w cieniu odzyskanej przez nasz kraj niepodległości. I to pomimo faktu, że na frontach tego konfliktu zginęło więcej Polaków niż na frontach II wojny światowej.

Ilu Polaków zaciągnięto do armii zaborczych i jaką zajmowali w nich pozycję? Ilu było generałów polskiego pochodzenia w rosyjskiej armii? Kim byli Bajończycy? Czy Polacy walczyli na froncie ze swoimi rodakami? Wreszcie, które istotne wydarzenia I wojny światowej miały miejsce na polskich ziemiach i dlaczego warto w tym kontekście przywołać historię Kalisza?

Czy można przyjąć, że I wojna światowa była wydarzeniem, bez którego w listopadzie 1918 roku nie odrodziłaby się Niepodległa? Dlaczego I wojna światowa uchodzi za “nie naszą” wojnę?

O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!

Zdjęcie na grafice: John Warwick Brooke / National Library of Scotland

Zapraszamy do subskrypcji naszych profili.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Okres stalinowski PRL to czas terroru i bezprawia. Władze komunistyczne, nie patrząc na przepisy, brutalnie łamały tych, którzy im się sprzeciwiali lub tych, których w ogóle uznała za zdolnych do sprzeciwu. W drugiej połowie lat 40. powstały owiane złą sławą areszty śledcze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Jeden z nich zlokalizowany był w gmachu ministerstwa, na ulicy Koszykowej w Warszawie.

Przez pokoje przesłuchań, korytarze i cele aresztu na Koszykowej przewinęło się od 5000 do 6000 osób. Znaleźli się wśród nich działacze polityczni, przypadkowi, nie wiadomo o co podejrzani ludzie, przestępcy i ci, którzy dokonali drobnych wykroczeń. Niektórzy trafiali tam na kilka godzin, innych więziono latami. Trafił tam Jan Rodowicz "Anoda", Władysław Bartoszewski, Wiesław Chrzanowski i wielu, wielu innych.

Czym były areszty śledcze w najczarniejszym okresie PRL? Jaką pełniły funkcję? Czego doświadczali tam więzieni? Kim byli funkcjonariusze i na czym polegały ich obowiązki? Wreszcie, kto poniósł odpowiedzialność za bestialstwo i bezprawie stalinizmu?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i prof. dr. hab. Andrzejem Zawistowskim, historykiem z Szkoły Głównej Handlowej oraz Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Dlaczego musiało minąć mniej więcej 150 lat od założenia państwa polskiego do powstania pierwszej kroniki opisującej historię naszych ziem? Kim był jej autor - Gall Anonim? Chorwatem, a może Wenecjaninem? Czy rzeczywiście okazał się jednym z najwybitniejszych literackich reprezentantów ówczesnego chrześcijańskiego świata?

Kroniki zaczynają pojawiać się w podobnym czasie na polskich, czeskich i ruskich ziemiach. Co wiemy o wcześniejszych opisach minionych wydarzeń? Co możemy powiedzieć o Widukindzie, Thietmarze, Brunie z Kwerfurtu? Czy jednego z nich moglibyśmy nazwać polakożercą?

Wincenty Kadłubek, autor Kroniki Polski, reprezentuje już inną epokę. Czym różni się jego kronika od tej, którą napisał tajemniczy Anonim? Czy nasze wyobrażenie o kronikarzach jako zgarbionych, kostycznych mnichach pochylonych nad pulpitami ma jakikolwiek związek z tym, kim oni rzeczywiście byli?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Paweł Żmudzki z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

„Rodem warszawianin, sercem Polak, a talentem świata obywatel” – pisał o nim poeta Cyprian Kamil Norwid. W jednej z warszawskich kawiarni poznał Juliusza Słowackiego. W dniu jego pierwszego publicznego koncertu swój literacki debiut zaliczył Zygmunt Krasiński. Stał się bohaterem jednego z opowiadań Honoriusza Balzaca, a jego kochanką była znana pisarka - George Sand. Przyjrzyjmy się niezwykłemu życiu Fryderyka Chopina i jego burzliwej epoce.

Był nie tylko genialnym kompozytorem i fenomenalnym pianistą, ale też fascynującą osobowością. Komponował od szóstego, a koncertował od ósmego roku życia. Ponoć siadał na kolanach Wielkiego Księcia Konstantego i grał na pianinie przed carem. Zachwycił Wiedeń i Paryż.

Z jakiego domu pochodził? Czy słusznie kojarzymy Żelazową Wolę z Chopinem? Dlaczego rzadko dawał publiczne koncerty? Czym wyróżniała się jego muzyka? Kiedy wyjechał z Polski i czy rzeczywiście chciał wrócić, żeby wziąć udział w powstaniu listopadowym?

O muzycznym geniuszu i wyjątkowej osobowości Fryderyka Chopina w podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościem jest dr Marta Tabakiernik z Muzeum Historii Polski.

Zapraszamy do subskrypcji naszych profili.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Kawały opowiadane w PRL to prawdziwe złoto. To unikalne źródło wiedzy o tej epoce. Niektóre poglądy, jak choćby krytyka władz i otaczającej rzeczywistości mogły być wyrażana jedynie poprzez humor. Komunistyczne władze dobrze o tym wiedziały. Dlatego tak bardzo bały się kolejek, w których Polacy - stojąc po podstawowe produkty spożywcze - bez umiaru opowiadali kawały. A przecież nie tak miało być!

Żartowano z różnych elementów rzeczywistości: najczęściej złośliwie, ale niekiedy również aprobująco. Dlaczego tak wdzięczny bohaterem żartów był betoniarz Albin Siwak, członek Komitetu Centralnego PZPR? Którzy politycy zbierali żarty na swój temat? Czy Urząd Bezpieczeństwa puszczał w obieg żarty, które miały zdyskredytować politycznych przeciwników?

Czy wiecie czym była szeptanka? W okresie stalinizmu opowiadanie żartów wiązało się z dużym ryzykiem. Przywołamy kawał, za który 70 la temu groziło wysłanie na trzy lata przymusowych robót w kopalni.

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i prof. dr. hab. Andrzejem Zawistowskim, historykiem z Szkoły Głównej Handlowej oraz Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

O początkach Warszawy wiemy niewiele. Kim byli jej mityczni założyciele i jaką rolę w powstaniu późniejszej stolicy polski odegrali niemieccy osadnicy, którzy przemieścili się w górę Wisły z Torunia? Kiedy w ogóle powstała Warszawa?

Nie zapominajmy, że tuż obok znanego powszechnie Starego Miasta znajduje się Nowe Miasto. Co je wyróżniało? Kim byli rybitwowie? Dlaczego warto je odwiedzić także dzisiaj? W oczach zagranicznych podróżnych Warszawa w pewnym okresie uchodziła za miasto arystokratyczne. Nie była to jednak pozytywna charakterystyka. Warszawa w XIX wieku staje się miastem silnego rozwoju gospodarczego. Jak do tego doszło?

Od kiedy zaczął krążyć mit o Warszawie jako „Paryża Wschodu" i dlaczego wiele o nas mówi? Wreszcie, co było największym błędem w historii Warszawy?

O tym wszystkim w podcaście z serii Inne historie Polski rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Błażej Brzostek z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

28 czerwca 1956 roku o godzinie 6.00 rano w Poznaniu zawyły syreny. Był to sygnał do rozpoczęcia strajku. Na ulice miasta wyszli robotnicy licznych zakładów pracy. Szybko dołączyli do nich mieszkańcy Poznania. O godzinie 9.00 protestuje już od 100 000 do 150 000 osób. Wydarzenia, które rozegrają się tego dnia przejdą do historii.

Poznań w latach 50. XX wieku uchodził za miasto zasobne i dobrze zorganizowane, a jednak bunt stał się sprawą powszechną. Brak wsparcia przez władzę, rozczarowanie niskim standardem pracy oraz stanem gospodarki - to wszystko przyczyniło się do rosnącej frustracji poznaniaków. Jednak protestujący wznosili także hasła polityczne. Dlaczego?

Jak wyglądała poznańska rewolta z 1956 roku? Dlaczego rozbito więzienie? Czy protestującym udało się zdobyć budynek Urzędu Bezpieczeństwa? Kiedy do miasta wkroczyło wojsko? Wreszcie, ile osób zostało zabitych?

Czy odpowiedzialni za krwawą pacyfikację rewolty zostali pociągnięci do odpowiedzialności? Dlaczego powinniśmy pamiętać o słowach ówczesnego premiera Cyrankiewicza? Jakie znaczenie w historii PRL odegrały opisywane wydarzenia?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i dr Piotr Grzelczak z Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Rzeczpospolita Obojga Narodów w czasach największej świetności obejmowała tereny nie tylko Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy, ale także część Łotwy i Estonii. Słynne Inflanty to nasze dawne północne rubieże i teren konfliktów trzech mocarstw Rzeczypospolitej, Szwecji i Moskwy. Jednak ich historia sięga znacznie dalej...

W XII i XIII wieku na tych ziemiach ma miejsce ekspansja krzyżowców. Początkowo nie byli to jednak Krzyżacy, lecz Kawalerowie Mieczowi. Z kim rywalizowali i dlaczego ponieśli sromotną porażkę w bitwie pod Szawłami? Czy Krzyżacy to wykorzystali? Kim był Wolter von Plettenberg?

W Inflantach rozgrywały się wydarzenia, które na trwale wpisały się do naszej historii. I nie chodzi tylko o słynną bitwę pod Kircholmem, czy fakt, że to dzięki kurlandzkiemu lennikowi Rzeczpospolita stała się posiadaczem zamorskich kolonii. Inflanty polskie to ważna część naszej historii. Pochodzące stamtąd znamienite rody, rodziny i patrioci wpływały na losy Rzeczpospolitej. Co powinniśmy o nich wiedzieć?

O tym wszystkim w podcaście z serii Inne historie Polski rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, dr Tomasz Borowski z Muzeum Historii Polski i Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Warszawa, zabór rosyjski, początek dwudziestego wieku. Na arenie dziejów pojawia się Organizacja Bojowa Polskiej Partii Socjalistycznej. To jej członkowie jesienią 1904 roku użyli na warszawskich ulicach broni przeciwko carskiej policji. Czy bojowcy PPS w swojej działalności uciekali się do terrorystycznych metod?

Początek XX wieku to także okres rywalizacji między dwiema wizjami Polski. Ich symbolami były dwa nurty ideowe: PPS oraz Narodowa Demokracja. O co walczyli socjaliści, a o co endecy? Jaka była postawa liderów tych ugrupowań i które z nich okazało się silniejsze w okresie niepodległej II Rzeczpospolitej?

Dlaczego Piłsudski z czasem dążył do odklejenia od siebie łatki socjalisty? Jak wyglądała droga, którą przebył? Co możemy powiedzieć o jego polityce po zamachu majowym z 1926 roku? Wreszcie, czy Piłsudski był mistrzem autokreacji?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, prof. Tomasz Nałęcz, znawca najnowszej historii Polski.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Malarstwo historyczne kojarzymy najczęściej z jednym twórcą - Janem Matejką. Jednak opowieść o tych, którzy tworzyli dzieła przedstawiające wydarzenia z przeszłości jest bardziej skomplikowana. Czy historyczne obrazy malowano ku chwale i ku przestrodze?

XIX wiek przyniósł Europie eksplozję historyzmu. W polskich warunkach malarstwo historyczne nabrało, w obliczu utraty suwerenności, szczególnego wyrazu. Na czym polegała nasza specyfika? Czy nie zrozumienie jej przez Francuzów spowodowało, że słynny obraz Matejki pt. "Rejtan - upadek Polski" uznali za przestrogę przed pijaństwem? I co z tą historią ma wspólnego Napoleon?

Kim byli czołowi reprezentacji malarstwa historycznego? Za co krytykował ich Witkacy? Przypomnimy XIX-wieczny fenomen wystaw światowych, ze szczególnym uwzględnieniem tej zorganizowanej w 1939 roku w Nowym Jorku. Wreszcie, kto wpadł na pomysł malowania obrazów o powierzchni kilkudziesięciu mieszkań? Czy "Panorama Racławicka" jest jedynym tego typu obrazem?

O tym wszystkim w podcaście z serii Inne historie Polski rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Michał Kopczyński, współtwórca i jeden z kuratorów zorganizowanej w Muzeum Historii Polski wystawy czasowej pt. "Potęga opowieści. Od dawnej kroniki do nowoczesnego muzeum". Wystawę można zwiedzić do 15 września 2024 roku.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Bitwa pod Cedynią - pierwsza batalii w historii polskiej wojskowości, symbol walki z niemieckim najeźdźcą i wreszcie choćby i dziś najdalej na zachód wysuniętego przyczółku naszej ojczyzny. Tylko czy słynna Cedynia to na pewno Cedynia, a sama bitwa bardziej niż zderzeniem dwóch armii była starciem lokalnych watażków, czyli Mieszka I i margrabiego Hodona?

Jak wyglądała pierwsza drużyna wojów Mieszka i czym różniła się od zachodniego rycerstwa? Czy najlepsi z zastępów księcia tworzyli późniejsze elity państwa Piastów czy byli raczej tylko najemnikami? Jak byli uzbrojeni? Czy prawdą jest że w zastępach piastowskich wojów walczyły kobiety, wręcz słowiańskie amazonki?

Kim był Thietmar i Ibrahim ibn Jakub? Czy możemy wierzyć ich kronikom? Dlaczego próba rekonstrukcji zdarzeń z X wieku jest w ogóle możliwa?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Paweł Żmudzki z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Przyjrzymy się postaci jednego z najwybitniejszych dowódców wojskowych w historii Polski. Skoczymy z nim w wir działań wojennych i wielkiej polityki w bardzo ważnym dla Rzeczpospolitej okresie. Czy Stanisław Żółkiewski zasłużył na tak wysokie miejsce w panteonie polskich bohaterów narodowych?

Jak to możliwe, że zamożny szlachcic stał się drugą, po królu, osobą w państwie? Czy sprzyjały temu czasy politycznego przełomu? Dlaczego w naszej opowieści tak istotne miejsce zajmuje "magnat wszechczasów", czyli Jan Zamoyski?

Czy największym sukcesem Żółkiewskiego było zajęcie Moskwy? Jak doprowadził do tego, że bojarzy wybrali królewicza Władysława Wazę na cara? I dlaczego nie udało się to w przypadku syna polskiego władcy?

O niezwykłym hetmanie, Stanisławie Żółkiewskim w podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościem jest dr Przemysław Gawron z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Zapraszamy do subskrypcji naszych profili. Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wojna, w której rodakom po raz pierwszy objawiły się militarne talenty Tadeusza Kościuszki i księcia Józefa Poniatowskiego. Wojna, po której ustanowiono order Virtuti Militari i zarazem ostatnia wojna w historii Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Co wydarzyło się w 1792 roku?

Przypomnimy o konfederacji targowickiej i jej głównych przedstawicielach. Kim był Stanisław Szczęsny Potocki, a co wyróżniało Seweryna Rzewuskiego? Czy rzeczywiście byli bezwolnymi marionetkami w rękach Katarzyny Wielkiej?

Dlaczego uchwalenie Konstytucji 3 maja było tak istotne? Czy interwencja wojsk rosyjskich z 1792 roku była nieuchronna? Jak przebiegła bitwa pod Zieleńcami, a jak bitwa pod Dubienką? Czy mogliśmy tę wojnę wygrać? Dlaczego Stanisław August Poniatowski dołączył do Targowicy? Jaką rolę w II rozbiorze Polski odegrały Prusy?

Jak oceniać Stanisława Poniatowskiego? Czy historycy rzeczywiście są dla niego bardziej łaskawi niż opinia publiczna? Czy jest prawda w sugestii, że postawa Poniatowskiego wynikała z jego rzekomych długów wobec Katarzyny Wielkiej?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, profesor Zofia Zielińska z Uniwersytetu Warszawskiego.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Zgodnie z planami dowództwa Armii Krajowej Powstanie Warszawskie miało zakończyć się błyskawicznie. Walki miały trwać 48, najwyżej 72 godziny. Stało się inaczej. Warszawa krwawiła aż 63 dni. Jak do tego doszło?

Czy warszawiacy byli gotowi bić się z wycofującymi Niemcami nawet bez rozkazu dowództwa Armii Krajowej? Czy dni Powstania Warszawskiego przyniosły entuzjazm czy raczej skrajne przygnębienie? W czym walki w stolicy przypominały powstanie narodowe, a w czym rewolucją społeczną?

Powstańcza Warszawa była ostatnim wolnym skrawkiem II Rzeczpospolitej. Na czym polegała jej niezwykłość? W czym przypominała państwo podziemne, w którym działali reprezentanci wszystkich grup społecznych, od robotników po arystokratów? Władze cywilne snuły wizję wolnego państwa polskiego po zakończeniu okupacji. Jak miało ono wyglądać?

Czy symbolem Powstania może być barykada? Przy ich wznoszeniu jednoczyli się przecież wszyscy, którym zależało by wygnać Niemców ze stolicy i odzyskać odebraną przez okupanta godność. A może jednak, niczym w słynnym filmie Andrzeja Wajdy, tym symbolem powinien być kanał, którym przedzierano się z dzielnicy do dzielnicy?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, Sebastian Pawlina z Muzeum Historii Polski, autor książki pt. "Barykady '44. Nadzieja i wspólnota".

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Polska, która odrodziła się jesienią 1918 r. stała się państwem demokratycznym. Nie trwało to długo, bo w maju 1926 roku marszałek Józef Piłsudski dokonał zamachu stanu, który nazywamy przewrotem majowym. Jak do tego doszło? Czy musiało tak się stać?

Druga Rzeczpospolita była politycznie bardzo podzielona. Symbolizował to konflikt pomiędzy Narodową Demokracją a Polską Partią Socjalistyczną oraz wyraziste osobowości Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego. Ogromne znaczenie miał także fakt, że 1/3 populacji stanowiły mniejszości narodowe. Wszystko to powodowało, że trudno było wyłonić stabilny rząd. Dlaczego politycy nie potrafili osiągnąć porozumienia?

Wielkim wstrząsem dla Polski stał się polityczny mord dokonany na prezydencie Gabrielu Narutowiczu. Pierwsze lata niepodległości przyniosły także poważne problemy gospodarcze: ogromne zniszczenia wojenne, rosnącą inflację. Kolejne rządy starały się poprawić dramatyczną sytuację. Kto podołał temu zadaniu? Kto się nie sprawdził?

Jak funkcjonowały mniejszości narodowe w tym okresie? Ukraińcy, Białorusini, Żydzi, Niemcy - wszystkie te mniejszości miały swoją specyfikę. Każda z nich oczekiwała czego innego. Czy II RP była w stanie odpowiedzieć na ich potrzeby? I jak na tym tle wyglądała działalność komunistów?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, profesor Andrzej Friszke z Instytutu Studiów Politycznych PAN.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Władczyni, której rządy umocniły Rosję w roli europejskiego imperium i ta sama, której długie panowanie oznaczało koniec dla I Rzeczypospolitej. Katarzyna Wielka, urodzona w Szczecinie Niemka, na którą dziś musimy spojrzeć bez uprzedzeń, jako fenomen polityczny drugiej połowy XVIII wieku.

Jej małżeństwo z Piotrem III Romanowem nie było szczęśliwe. Następca tronu najprawdopodobniej był niepełnosprawny umysłowo, co zostało wykorzystane przez jego małżonkę. W jaki sposób Katarzyna zdobyła władzę w Rosji?

Znaną historią jest romans Katarzyny Wielkiej i Stanisława Augusta Poniatowskiego. Czy ich prywatna relacja wpłynęła na obsadzenie Poniatowskiego na polski tron? A może zadecydowały inne względy? Kiedy Katarzyna odwróciła się od polskiego władcy? Zastanowimy się nad tym, czym był system północny. Dlaczego Katarzyna pozwoliła Szwecji na niezależność, a Polsce nie?

Co oznaczał faworytyzm w Rosji? Kim był Grigorij Potiomkin? Czy Katarzyna została zapamiętana jako władca wprowadzający nowe prawa? Jak żyło się jej poddanym? Dlaczego Rosjanie masowo "porywali" polskie chłopstwo?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, profesor Zofia Zielińska z Uniwersytetu Warszawskiego.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Choć może to brzmieć zaskakująco, to geneza powstania senatu nie wiąże się z parlamentem. Pełnił on początkowo inną funkcję. Jaki związek z tym ma Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki i rozbicie dzielnicowe? Czy senat zawdzięcza swoje istnienie kłótniom o podział podatków?

W okresie II Rzeczpospolitej ścierały się różne wizje funkcjonowania senatu. Od lewicowej, przez federacyjną, aż po konserwatywną. Która zwyciężyła? Każda z nich inaczej widziała rolę parlamentu i jego znaczenia dla ustroju państwa. Czy przeprowadzony przez Józefa Piłsudskiego zamach majowy z 1926 roku pogrzebał te pomysły?

W pierwszym pytaniu sfałszowanego przez komunistów referendum z 1946 roku pytano Polaków o to, czy chcą zniesienia senatu. Skąd takie pytanie? Czy wyższa izba parlamentu ostatecznie powstała w okresie PRL?

Przypomnimy też olbrzymią rolę, jaką odegrały wybory do senatu z czerwca 1989 roku dla ustrojowych przemian. Miażdżące zwycięstwo opozycji i klęska komunistów okazała się mięć duże znaczenie dla tempa przekształceń demokratycznych z przełomu lat 80. i 90. Czy można powiedzieć, że senat zawsze wyrażał demokratyczne aspiracje Polaków?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, dr Tomasz Kucharski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Książki poświęcone historii ludowej biją rekordy popularności, a wywołane nimi debaty angażują szerokie kręgi czytelników. Skąd bierze się ten fenomen? Czy w ten sposób odkrywamy nowe sposoby opowiadania o naszych dziejach? A może jej autorzy opisują dziś to, co już dawno zostało odkryte przez badaczy historii wsi?

Historia wsi, na przykład czasów II RP, nie może zostać sprowadzona tylko do przemocy. Ludność wiejska funkcjonowała w czymś, co możemy nazwać kulturą wspólnoty i kulturą przetrwania. Solidarność społeczności wiejskiej to jej zasadniczy rys.

Czym różni się wieś okresu dwudziestolecia międzywojennego i wieś PRL? Czy można je w ogóle porównywać? Wreszcie, czy historia wsi może być uznana za ważniejszą od historii miasta?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, prof. IH PAN Ewelina Szpak z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Rzeczpospolita Obojga Narodów była państwem pod wieloma względami wyjątkowym. Szczególnie wyróżniało je prawo, które dawało szlachcie możliwość wyboru władcy. Działo się to podczas zwoływanych z wielkim rozmachem wolnych elekcji.

Warszawskie elekcje bez wątpienia były wydarzeniami bez precedensu w skali kontynentu, zarówno jeśli chodzi o skalę wydarzenia, jaki i okoliczności towarzyszące spotkaniu kilkudziesięciu tysięcy potomków Sarmatów w jednym czasie i w jednym miejscu. Jak to wyglądało?

Czy wyprzedziliśmy epokę wdrażając mechanizmy demokracji bezpośredniej? A może elekcja była schedą po starosłowiańskim wiecu? Jak ocenić to unikalne rozwiązanie ustrojowe i do czego ono doprowadziło? Dlaczego ostatecznie zostało zniesione przez Konstytucję 3 Maja? Wreszcie, które elekcje były udane, a które okazały się porażkami?

O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, profesor Wojciech Tygielski z Uniwersytetu Warszawskiego.

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Gdyby tworzył dziś, jego opowieści zapewne stałyby się kasowymi hitami niczym najpopularniejsze współczesne seriale. Wizja historii Sienkiewicza służyła nie tylko pokrzepieniu serc rodaków pod zaborami, ale stała się kuźnią pokoleń patriotów zaczytanych w jego dzieła. Jak wielki wpływ na twórczość pisarza miała rewolucja techniczna, czego szukał na Dzikim Zachodzie i dlaczego stał się obiektem ataku innych polskich pisarzy? Dziś przybliżamy postać mistrza powieści historycznej - Henryka Sienkiewicza.

Polacy kojarzą wiek XIX przede wszystkim z zaborami, ale warto pamiętać, że był to okres wielkich przemian społecznych. Dynamiczny rozwój technologiczny przyniósł m.in. maszynę drukarską, prąd elektryczny, a także stworzył nowe miejsca, w których wypadało czytać. To wszystko stanowiło doskonałe warunki do rozwoju czytelnictwa. Jak te zmiany wpłynęły na popularność dzieł Henryka Sienkiewicza?

Czy rzeczywiście był pierwszorzędnym pisarzem drugorzędnym, jak go nazwał Gombrowicz? Dlaczego inni pisarze bywali wobec niego tak krytyczni? Jego powieściami żyły pokolenia Polaków, także tych, którzy walczyli o niepodległość naszego kraju. Jak ocenić dorobek autora "Potopu"?

O tym wszystkim w podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Michał Kopczyński z Muzeum Historii Polski, współtwórca i jeden z kuratorów zorganizowanej w Muzeum Historii Polski wystawy czasowej pt. "Potęga opowieści". Wystawę można zwiedzać od 15 czerwca 2024 roku. Wystawę czasową pt. "Potęga opowieści. Od kroniki do nowoczesnego muzeum" będzie można zwiedzać od 15 czerwca w Muzeum Historii Polski na Cytadeli Warszawskiej.

Więcej informacji tutaj: https://muzhp.pl/wystawy/potega-opowiesci-od-dawnej-kroniki-do-nowoczesnego-muzeum

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Upadek muru berlińskiego uchodzi za symbol upadku komunizmu w Europie. Ale nie byłoby tego gdyby nie wydarzenia, które rozgrywały się w Polsce pod koniec lat 80. Powstanie ogromnego ruchu społecznego, jakim była "Solidarność" i trwanie jej mitu wyróżniało Polskę wśród tzw. demokracji ludowych. Co było tak niezwykłego w tej historii?

Jak to możliwe, że w komunistycznej Polsce doszło do wyborów 4 czerwca 1989 roku? Dlaczego komuniści zdecydowali się na ich organizację? Jaki był międzynarodowy kontekst tych wydarzeń? Parę lat wcześniej generał Jaruzelski wprowadził stan wojenny. Czy nie mógł ponownie użyć siły wobec opozycji pod koniec lat 80.?

Jak przebiegły wybory z czerwca 1989 roku? Dlaczego komuniści tak sromotnie je przegrali? Przypomnimy przebieg obrad Okrągłego Stołu, a także rolę spotkań opozycji i komunistów w Magdalence.

O tym wszystkim w podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, dr Michał Przeperski z Muzeum Historii Polski, autor książki pt. „Dziki Wschód. Transformacja po polsku 1986 – 1993”.

Choć puścili na ziemie polskie tylko drobne zagony, dwa razy splądrowali kraj. Spalili Kraków i Sandomierz, wybili kwiat rycerstwa z Małopolski i Śląska. W bitwie pod Legnicą zgładzili najpotężniejszego wówczas piastowskiego księcia − Henryka Pobożnego. Mongołowie stworzyli imperium 4 razy większe od Cesarstwa Rzymskiego! Podbili ziemie od Chin i Korei przez Iran, Ziemię Świętą po Ruś oraz Węgry. Czy była to najbardziej przerażająca i jednocześnie skuteczna armia w historii świata?

Henryk Pobożny był ledwie jednym z długiego korowodu władców, którzy starcie z Mongołami przypłacili życiem. Tartarii – jak nazywali najeźdźców współcześni − miażdżyli kolejne kraje już od kilkudziesięciu lat i stworzyli drugie co do wielkości imperium w dziejach!

Jak doszło do tego, że stepowa armia stała się niezwyciężona? Czy rzeczywiście Mongołowie byli tak krwawymi potworami, jak pisano o nich w Europie? Czy los Henryka Pobożnego był przesądzony i książę musiał zginąć z ich ręki? I dlaczego wreszcie, mając rozbitą Polskę u stóp, nie włączyli jej – tak jak Rusi − do swojego imperium?

O budzącym śmiertelny strach imperium mongolskim w podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościem jest dr Tomasz Borowski z Muzeum Historii Polski.

Warszawa uchodzi obecnie za bezpieczne miasto. A jak to wyglądało w II RP? Czy można było spokojnie wyjść na spacer wieczorem? Która dzielnica była bezpieczna, a w której łatwo można było spotkać doliniarza? Kim byli kasiarze i dlaczego przestali być potrzebni w latach 30?

Przestępczość kwitła w stolicy II Rzeczypospolitej. Była to przestępczość z biedy. Dotyczyła zarówno prostytucji, jak i kradzieży, rozboju czy działalności gangów. Warszawski półswiatek dorobił się swoich bohaterów - Krwawego Wiktora, Tatę Tasiemkę czy Doktora Łokietka. Co o nich wiemy i dlaczego pogrzeb Krwawego Wiktora był jednym z największych, jakie widziała Warszawa tamtych lat?

Co świat przestępczy mówi nam o Polsce dwudziestolecia międzywojennego? Jak rozumieć fakt, że przestępczość wyrastała przede wszystkim z biedy? Co stało się z bohaterami naszej opowieści po II wojnie światowej?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, dr Paweł Rzewuski, pisarz i historyk.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Świadectwo potęgi I Rzeczpospolitej - królewski pałac Villa Regia, perła architektury XVII-wiecznej Warszawy, przez stulecia spoczywał na dnie Wisły. Zniszczony przez Szwedów w okresie Potopu, przez lata uważany był za bezpowrotnie utracony.

350 lat po tych wydarzeniach grupa śmiałków postanowiła odnaleźć zaginiony skarb. Porwali się na przedsięwzięcie bez precedensu w polskiej i europejskiej archeologii - postanowili wydobyć z dna Wisły okazały pałac.

Skąd było wiadomo, że Villa Regia utknęła na dnie Wisły? Na czym polega praca archeologa i czy może kojarzyć się z Indiana Jonesem?

O tym wszystkim w dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, dr hab. Hubert Kowalski, archeolog z Uniwersytetu Warszawskiego.

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

W teorii komunistyczna Polska dbała o robotnika. Dała mu edukację, miejsce pracy, niekiedy mieszkanie. Czegoś istotnego musiało jednak brakować, bo robotnicy stanowili grupą społeczną, która wielokrotnie buntowała się.

Choć z PRL kojarzymy wielkie protesty społeczne z 1956, 1968, 1970, 1980 roku, to warto pamiętać, że strajki robotników wybuchały każdego roku, aż do 1989 roku. Pierwsze z nich miały miejsce jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej. Dlaczego tak było?

Jak władze komunistyczne patrzyły na społeczne protesty? Kiedy i dlaczego powołano ZOMO - formację stworzoną dla "profesjonalnego" tłumienia protestów? Czy PZPR była partią robotniczą? Jakie konsekwencje przynosiły największe protesty i dlaczego warto o nich pamiętać?

W dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, dr Łukasz Kamiński, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich oraz historyk z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Minęło 20 lat od momentu, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej. Nie każdy musi pamiętać okoliczności, które towarzyszyły tej historycznej chwili. Czego się wówczas obawiano? Kto popierał wejście do Unii Europejskiej, a kto był przeciw? Czy referendum akcesyjne mogło okazać się nieważne?

Jak wyglądał proces tworzenia się tego, co dzisiaj nazywamy Unią Europejską? Na początku lat 50 powstała organizacja o nieoczywistej nazwie, to znaczy Europejska Wspólnota Węgla i Stali. Dlaczego ją powołano i kto do niej należał? Co działo się później i dlaczego Unia Europejska powstała dopiero w latach 1993-1994?

Przypomnimy Polaków zasłużonych dla integracji Starego Kontynentu. Co proponował książę Adam Czartoryski i na czym polegała niezwykle istotna rola, jaką w powojennym procesie integracji państw Europy Zachodniej odegrał Józef Retinger?

W dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, prof. Sławomir Łukasiewicz, historyk i wykładowca studiów europejskich na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

O jego akcjach krążyły legendy, osobiście prowadził szturmy polskich oddziałów w czasach, gdy odradzała się Polska. W wojnie obronnej 1939 r. nie przegrał bitwy. Podobnie jak pierwsza w historii polskiego wojska dowodzona przez niego Dywizja Pancerna, walcząca w Europie Zachodniej. Bohaterem tego podcastu „1000 lat. Prześwietlenie” jest generał Stanisław Maczek. Najpewniej jeden z najwybitniejszych polskich dowódców, nie tylko XX wieku.

Kim był? Jak wyglądało formowanie się słynnej 1 Dywizji Pancernej? Czy Alianci wspierali pancernych Maczka? Przypomnimy szlak, który przebyła 1 Dywizja Pancerna. Wiódł on przez pół Europy – od włoskich Dolomitów, przez polskie Bieszczady, północną Francję, Anglię aż do Belgii, Holandii i Niemiec.

O niezwykłych losach gen. Stanisława Maczka w podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościem jest Grzegorz Rutkowski z Muzeum Historii Polski.

Choć zadecydował o losie blisko 140 tysięcy Polaków, którzy żyli w ZSRR, to do dziś rozkaz 00485 pozostaje dokumentem mało znanym. Dlaczego? Czystki etnicznie przeprowadzone w Związku Sowieckim w drugiej połowie lat 30. dotyczyły nie tylko Polaków. Lecz chociaż ich ofiarami padali Białorusini, Ukraińcy czy Niemcy, to jednak żadnej grupy narodowościowej nie prześladowano z taką zawziętością jak Polaków. Dlaczego? Czy rozkaz 00485 wpisywał się w imperialną politykę Józefa Stalina? Czy II Rzeczpospolita wiedziała o tych wydarzeniach? Dlaczego pamięć o tym koszmarze nie przetrwała do dzisiaj? Wreszcie, jaki związek z operacją polską NKWD sprzed blisko 90 lat miał niedawno przeprowadzony przez Tuckera Carlsona wywiad z Władimirem Putinem? I co mówi nam on o polityce historycznej prowadzonej przez współczesną Rosję? W dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, prof. Andrzej Nowak, historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zapraszamy do subskrypcji naszych profili! Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Przerażającą prawdę o tym co Sowieci zrobili w Katyniu świat poznał w kwietniu 1943 roku za sprawą... berlińskiego radia. Niemieccy propagandziści informowali o tym w gazetach, na ulotkach, w notach dyplomatycznych. Do Katynia organizowano masowe wycieczki, zwożono tam pod przymusem jeńców wszystkich narodowości. Dlaczego władzom III Rzeszy tak bardzo na tym zależało? Prawda o Katyniu okazała się bardzo niewygodna nie tylko dla Moskwy, ale także dla Waszyngtonu czy Londynu. Jak świat zareagował na doniesienia o tych wydarzeniach? Jaka był reakcja władz polskich na uchodźstwie? Dlaczego w sprawie Katynia padło tyle kłamstw i komu najbardziej na tym zależało? O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej! O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej! Zapraszamy do subskrypcji naszych profili. Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Naczelnik, generał, sarmata, dyktator i demokrata, za którym poszły setki tysięcy mieszkańców Rzeczpospolitej. Często mówi się, że Tadeusz Kościuszko wyprzedzał swoje czasy. Czy rzeczywiście tak było?

Tadeusz Kościuszko stanął wobec wyzwania pogodzenia chłopstwa i szlachty, zjednoczenia politycznych radykałów i umiarkowanych, złagodzenia tendencji odśrodkowych Korony i Litwy. Rewolucja francuska stanowiła zarówno inspirację, jak i przestrogę. Nieprzypadkowo powstanie, które wybuchło w 1794 roku przeszło do historii jako insurekcja kościuszkowska. Przewinęło się przez nią od 150 do 200 tysięcy mieszkańców Rzeczpospolitej!

Czy powstanie było dobrze przygotowane? Czy wybuchło w odpowiednim momencie? Jak istotna była bitwa pod Racławicami? Co pozostawiła po sobie insurekcja kościuszkowska? Wreszcie, jak powinniśmy wspominać Tadeusza Kościuszkę?

W dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, dr hab. Mateusz Wyżga z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Zapraszamy do subskrypcji naszych profili!

Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Film Ridleya Scotta „Napoleon" udowodnił, że próba przedstawienia biografii Napoleona Bonaparte to nie lada wyzwanie. W dzisiejszym odcinku Rzeczy Historycznej ułatwimy sobie zadanie i spojrzymy na cesarza Francuzów mając na względzie jeden wątek, czyli polskie dążenia do odzyskania niepodległości.

W którym momencie losy Napoleona zaczęły splatać się z losami Polaków? Czym były Legiony Polskie z końca XVIII wieku i co w nich robił Jan Henryk Dąbrowski, którego znamy z polskiego hymnu? Kim był Józef Sułkowski, adiutant Bonapartego? Co Polacy robili na Haiti? Dlaczego do historii przeszła słynna szarża Polaków pod Somosierrą?

Powstanie Księstwa Warszawskiego do pewnego stopnia spełniło polski sen o odzyskaniu niepodległości. Ostatecznie jednak, podobnie jak francuski geniusz wojny, ponieśliśmy klęskę. Czy mieliśmy prawo wiązać nadzieję z wielkim politycznym projektem Napoleona?

O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej!

Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Relacje II Rzeczpospolitej z Litwą były napięte od początku. Zadecydował o tym przede wszystkim polsko-litewski konflikt z lat 1919-1920 o kształt granicy. Polskie wojsko zajęło ostatecznie Wilno, co dla Litwy było olbrzymim ciosem. Z drugiej strony, polska mniejszość, która pozostała na Litwie była represjonowana przez władze państwowe.

Przedstawimy ważne postaci po polskiej i litewskiej stronie, które decydowały o biegu wydarzeń. Przypomnimy postać wojewody Bociańskiego, który odcisnął swoje piętno na województwie wileńskim. Spojrzymy na zmianę w relacjach, które nastąpiły po śmierci pochodzącego z okolic Wilna Józefa Piłsudskiego.

Skąd wziął się ten konflikt? Dlaczego I wojna światowa była tak kluczowa dla rozwoju wydarzeń na Litwie? Dlaczego istotną w nim rolę odgrywało dziedzictwo I Rzeczpospolitej? Co z tym wspólnego miał zyskujący na znaczeniu nacjonalizm? O tym wszystkim w podcaście Muzeum Historii Polski.

W dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, dr. Wojciech Stanisławski, historyk z Muzeum Historii Polski
Zapraszamy do subskrypcji naszych profili! Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

II wojna światowa ma swoje najważniejsze symbole: bombę atomową, lądowanie w Normandii, czerwony sztandar nad Reichstagiem. Wydarzenia ważne z polskiego punktu widzenia na tym tle zdają się być nieco zapomniane. Zwłaszcza gdy mowa o tych, które miały miejsce niedługo po zaatakowaniu Polski przez III Rzeszę. Przez długi czas po II wojnie światowej panował mit Wehrmachtu, który walczył szlachetnie. Żołnierz w barwach feldgrau miał nie być odpowiedzialny za zbrodnie wojenne. W dzisiejszym odcinku "Rzeczy Historycznej" zmierzymy się z tym mitem. Przypomnimy o wydarzeniach, które rzucają światło na faktyczne funkcjonowanie niemieckiej armii w początkach globalnego konfliktu. Na czym polegała specyfika miasta Frampol i dlaczego niemieckie lotnictwo wybrało je sobie do przeprowadzenia morderczego eksperymentu? Co wydarzyło się 9 września 1939 roku w Ciepielowie? Czym był Żelazny Krzyż i dlaczego po wojnie noszenie go bywało powodem do wstydu? Wreszcie, dlaczego Polacy winni są wdzięczność amerykańskiemu fotografowi Julienowi Bryanowi? O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej! Zapraszamy do subskrypcji naszych profili. Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wywiad Władimira Putina z amerykańskim dziennikarzem Tuckerem Carlsonem odbił się na szerokim echem na całym świecie. Rosyjski prezydent zaskoczył swojego rozmówcę trwającym ponad pół godziny wykładu na temat historii Europy Środkowej i Wschodniej. Co mówi nam to o roli, jaką ma odgrywać historia według współczesnych rosyjskich elit? Jakie miejsce zajmuje w tej historii Polska? Co na to wszystko świat? Władimir Putin, podobnie jak większość Rosjan, poznawał historię w modelu nauczania ukształtowanym jeszcze w czasach stalinowskich. Fakt, że w plebiscytach wybitnych postaci historycznych w dziejach Rosji wygrywa Józef Stalin nie powinien zatem dziwić. Jeszcze mniej zaś dziwi fakt, że pracujący na Kremlu ideolodzy propagują wizję historii, uzasadniającą rosyjski imperializm. Jednocześnie, w zależności od bieżących potrzeb, rosyjski prezydent potrafi wyciągać na sztandar różne postaci historyczne. Putin-reformator brał na sztandary Piotra Wielkiego. Putin, dokonujący inwazji na Ukrainę, poszuka sobie bardziej militarnych wzorów i będzie konsekwentnie udowadniał, że ma to tego prawo, bo ziemie ruskie należą do domeny imperium rosyjskiego. Co to wszystko oznacza dla nas? Czy Polska może się czuć zagrożona obowiązującą obecnie w Rosji wizją historii? Dlaczego wywołujemy zdziwienie rosyjskich elit nie godząc się na podział ziem naszego regionu? W dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, prof. Hieronim Grala, historyk z Wydziału "Artes Liberales" Uniwersytetu Warszawskiego (http://al.uw.edu.pl/kadra/grala-hieronim/)Zapraszamy do subskrypcji naszych profili! Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Historia nieubłaganie pchała go ku przeznaczeniu zawartemu w proroctwie zmarłej żony Jadwigi! Swego czasu rzuciła ona w twarz wielkiemu mistrzowi krzyżackiemu, że gdy jej zabraknie, nikt wojny nie powstrzyma! Jeszcze o tym nie wiedziano, ale już wszystkie drogi prowadziły pod Grunwald! Jak doszło do jednej z największych bitew średniowiecznej Europy? Jak blisko klęski był Władysław Jagiełło w bitwie pod Grunwaldem i na czym polegało jego innowacyjne podejście do niej? Przyjrzymy się kłótliwym Polakom i Litwinom oraz unii dwóch narodów, która kilka razy mogła się rozpaść, a jednak przetrwała. Spróbujemy także prześwietlić kwestię potomków króla. Czy aby na pewno pochodzili od Jagiełły? Czy dynastia rzeczywiście powinna nosić imię Jagiellonów? O kluczowym okresie życia Władysława Jagiełły w podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” opowie Łukasz Starowieyski. Jego gościem jest dr Tomasz Borowski z Muzeum Historii Polski. Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Za naszą wschodnią granicą trwa wojna, która pochłonęła setki tysięcy ofiar, a miliony ukraińskich obywateli zmusiła do uchodźstwa. Federacja Rosyjska zaatakowała Ukrainę, dążąc do podporządkowania jej sobie. Rosyjska propaganda, tłumacząc imperialną politykę, często sięga do argumentów historycznych i jednocześnie stara się przekonać świat, że Rosja nigdy nikogo nie zaatakowała. Jak to wyglądało w przeszłości? Jakie były początki Wielkiego Księstwa Moskiewskiego? Czy wzrost jego znaczenia wiązał się z upadkiem Rusi Kijowskiej? Kim był Andrzej Bogolubski i dlaczego Rosja w okresie imperialnym wyniosła go na świętego?Ważnym kontekstem naszej historii będzie tzw. jarzmo mongolskie. To w okresie jego trwania Moskwa nabrała znaczenia. Ważną postacią symbolizującą ten proces był Iwan I Kalita. Skąd ten przydomek i co oznaczał? Dlaczego ta historia ciągnie się aż do XV wieku i co mówi nam o obecnie rozgrywającej się wojnie? O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej! Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl