Ekonomia i cała reszta

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Choć konto na jakimś medium społecznościowym ma 60 proc. Polaków, to od 2023 roku spada odsetek osób, które w ostatnim miesiącu coś w nich opublikowały. Dotyczy to wszystkich grup wiekowych z wyjątkiem osób najstarszych. Trend powolnego odchodzenia od sociali to nie tylko polska specjalność. Proces widoczny jest na całym świecie.

Dlaczego tak się dzieje? Naszym zdaniem wynika to z zagównienia (wypełnienie social mediów treściami marketingowymi) oraz ich profesjonalizacji (nie masz czego szukać jako twórca konkurując z firmami mającymi dziesiątki albo setki tysięcy złotych socialowych budżetów). Do tego w mediach społecznościowych widziałeś już prawie wszystko. Koniec końców dla niektórych może się wydawać, że kontent na portalach jest robiony przez boty dla botów. A my jesteśmy tylko biernymi obserwatorami tego pozbawionego życia spektaklu.

==

Bibliografia:

Korzystanie z internetu w 2025 roku, CBOS, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2025/K_060_25.PDF

Tygodnik PIE, Polski Instytut Ekonomiczny, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2025/10/Tygodnik-PIE_40-2025.pdf

Czy media społecznościowe w końcu osiągnęły szczyt? Rozwój sztucznej inteligencji i spadek czasu spędzanego przed ekranem, John Burn-Murdoch, Irish Times, https://www-irishtimes-com.translate.goog/business/2025/10/07/has-social-media-finally-peaked-the-rise-of-ai-and-decline-of-screen-time/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=pl&_x_tr_hl=pl&_x_tr_pto=sge#:~:text=Across%20the%20developed%20world%2C%20adults,%E2%80%93%20teens%20and%2020%2Dsomethings.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Prawo i Sprawiedliwość stworzyło 500 stronicowy dokument quasi-programowy "Myśląc Polska". Znalazły się w nim takie postulaty jak bony mieszkaniowe dla rodziców pierwszego i trzeciego dziecka, waloryzacja 800+ oraz - może najbardziej śmiały pomysł gospodarczy ostatnich lat - 500 zł dla każdego dorosłego Polaka. Pachnie jak dochód podstawowy?

Problemy z tym ostatnim. Po pierwsze nie jest on "podstawowy", ponieważ nie zaspokoiłby podstawowych potrzeb. Minimum egzystencji dla jednoosobowego gospodarstwa domowego to około 1000 zł. Drugi - to bardzo drogi projekt, na który nie do końca wiadomo skąd wziąć pieniądze. Żeby go zrealizować musielibyśmy albo wprowadzić niemałą rewolucję w podatkach, albo zadłużyć się jeszcze bardziej. Albo jedno i drugie. Żadna z tych rzeczy nie jest niemożliwa. Pytanie tylko po co to robić, skoro nie do końca wiadomo czemu taki program miałby służyć.

Tymczasem za ułamek tej kwoty można byłoby znieść skrajne ubóstwo, uporać się z problemem bezdomności i wyraźnie poprawić działanie służby zdrowia.

Bibliografia:

Statystyki dotyczące płodności, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Fertility_statistics&action=statexp-seat&lang=pl#Prawie_po.C5.82owa_dzieci_urodzonych_w_UE_w_2023_r._urodzi.C5.82a_si.C4.99_u_matek_po_raz_pierwszy

Sytuacja demograficzna Polski do 2024 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/sytuacja-demograficzna-polski-do-2024-r-,40,5.html

Oskar Sobolewski, Populacja Polski się kurczy. Spadek o ponad 150 tysięcy osób w rok, https://www.money.pl/gospodarka/oskar-sobolewski/populacja-polski-sie-kurczy-spadek-o-ponad-150-tysiecy-osob-w-rok-7122690570230560a.html

T. Żółciak, G. Osiecki, Bon na 100 tysięcy za trzecie dziecko? Tak PiS chce wygrać wybory https://www.money.pl/gospodarka/goracy-polityczny-weekend-bon-na-100-tys-zl-nowy-rodzaj-kredytow-ludzie-pis-sypia-pomyslami-7213998484515488a.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Tym odcinkiem zdenerwujemy wiele osób. Ile razy słyszeliście opowieść o tym, że dzisiaj młodzi "wydają połowę pensji na wynajem"? Prawdopodobnie bardzo wiele. A ile znacie młodych osób, które naprawdę przeznaczają połowę swojej pensji na ten cel? Prawdopodobnie nie znacie nikogo takiego.

Społeczne postrzeganie kosztów wynajmu jest nieco zbliżone do społecznego postrzegania klasowości. Kiedy zapyta się ludzie jak wygląda struktura klasowa w Polsce to najczęściej odpowiedzą, że ma kształt piramidy z wieloma biednymi osobami na dole i wąską elitą na górze. Kiedy jednak rekonstruujemy tę strukturę w oparciu o autodeklaracje, to wychodzi nam coś w rodzaju bączka - społeczeństwo klasy średniej.

Eurostat przedstawia nam dane na temat tak zwanego przeciążenia kosztami mieszkaniowymi. Oznacza ono odsetek gospodarstw domowych wydających ponad 40 proc. swojego dochodu rozporządzalnego na cele mieszkaniowe. Okazuje się, że w Polsce jedynie około 5 proc. osób w wieku 15-29 lat mieszka w gospodarstwach domowych przeciążonych kosztami mieszkaniowymi. I jest to jeden z niższych wskaźników w UE. Wydawanie połowy swojej wypłaty na mieszkanie prawdopodobnie więc się zdarza, ale jest niezwykle rzadkie.

Bibliografia:

When do young people in the EU leave home?, https://ec.europa.eu/eurostat/en/web/products-eurostat-news/w/ddn-20250923-1

Glossary:Housing cost overburden rate, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Glossary:Housing_cost_overburden_rate

Young people - housing conditions, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Young_people_-_housing_conditions

Overcrowding rate by age, sex and poverty status - total population, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ilc_lvho05a__custom_18227441/default/table

Housing in Europe – 2023 edition, https://ec.europa.eu/eurostat/web/interactive-publications/housing-2023

Persons living with their parents or contributing/benefiting from the household income (population aged 18 to 34 years), https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ilc_lvps08__custom_18257857/default/table

Pokolenie gniazdowników w Polsce, https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/jakosc-zycia/pokolenie-gniazdownikow-w-polsce,6,2.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Oczekiwana długość życia mężczyzn w Polsce jest krótsza o 7,5 roku od oczekiwanej długości życia kobiet. To jedna z największych różnic w Europie. Mówiąc precyzyjnie - tylko w sześciu krajach UE ta różnica była większa.

Dlaczego tak się dzieje? Niektórzy chcieliby zrzucić winę na patriarchat. Problem w tym, że to wiele nie wyjaśnia. Trzeba prześledzić konkretne czynniki, które kontrybuują do tej tragicznej nierówności i zastanowić się nad przyczynami każdego z nich.

Jest w tym wszystkim jeszcze jedna smutna wiadomość. Choć możliwe jest zmniejszanie różnicy w długości życia na korzyść mężczyzn, to - być może - nigdy nie da się jej ograniczyć do zera.

Bibliografia:

Tygodnik Polskiego Instytutu Ekonomicznego https://pie.net.pl/tygodnik-gospodarczy-36-2025-11-wrzesnia-2025/

Dane Eurostat https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Mortality_and_life_expectancy_statistics#Life_expectancy_at_birth

Samobójstwa i próby samobójcze w latach 2020-2024, Biuro do spraw zapobiegania próbom samobójczym, https://zapobiegajmysamobojstwom.pl/wp-content/uploads/Raport-zachowania-samobojcze-2020-2024-2.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Połowa wszystkich sztuk broni będących w rękach prywatnych jest własnością Amerykanów. To przekłada się na ponure statystyki zgonów. Ale czy nie jest tak, że "br*ń ratuje życie"? Cóż, może czasem tak się zdarza. Ale statystycznie jeżeli zostaniesz zaatakowany i jednocześnie jesteś uzbrojony, to masz pięciokrotnie większe ryzyko bycia... postrzelonym.

A dlaczego w Szwajcarii, gdzie w jednej trzeciej gospodarstw domowych jest br*ń nie ma tylu strzelanin, co w USA? Między innymi na to pytanie odpowiadamy w tym (nie)kontrowersyjnym odcinku.

Bibliografia:

Wolfgang Stroebe, Pontus LeandeR , Arie W. Kruglanski, Aggression and Violent Behavior, Gun ownership and gun violence: A comparison of the United States and Switzerland Author links open overlay panel , https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1359178924000776

JOHN GRAMLICH, What the data says about gun deaths in the U.S., https://www.pewresearch.org/short-reads/2025/03/05/what-the-data-says-about-gun-deaths-in-the-us/

BROŃ - POZWOLENIA, https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/bron/186394,Bron-pozwolenia.html

Jeszcze raz o kwestiach związanych z obronnością, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_103_22.PDF

Key facts about Americans and guns, https://www.pewresearch.org/short-reads/2024/07/24/key-facts-about-americans-and-guns/

Gun Ownership by Country 2025, https://worldpopulationreview.com/country-rankings/gun-ownership-by-country

GUN VIOLENCE IN THE UNITED STATES 2023: EXAMINING THE GUN SUICIDE EPIDEMIC, https://publichealth.jhu.edu/center-for-gun-violence-solutions/annual-gun-violence-data

Investigating the Link Between Gun Possession and Gun Assault Charles C Branas, Therese S Richmon, Dennis P Culhane, Thomas R Ten Have, Douglas J Wiebe, The American Journal of Public Health, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2759797/

Wolfgang Stroebe, Pontus LeandeR , Arie W. Kruglanski, Aggression and Violent Behavior, Gun ownership and gun violence: A comparison of the United States and Switzerland Author links open overlay panel , https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1359178924000776

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

W 2024 roku banki zanotowały rekordowe zyski w wysokości ponad 40 mld zł. Jest możliwe, że w 2025 roku ustanowią kolejny rekord. Jednocześnie instytucje te nie zrobiły w zasadzie nic, żeby dochrapać się takiej "górki". W wyniku inflacji i wysokich stóp procentowych (nasze) pieniądze spadły im z nieba.

Z tego powodu, jak również z powodu wydatków na zbrojenia pojawił się pomysł, aby nieco banki "przyciąć". W jaki sposób? Przez podwyższenie im CIT-u. Czy to dobry pomysł? I dlaczego odpowiedź brzmi "tak"?

Bibliografia:

Związek Banków Polskich, Propozycja Ministerstwa Finansów zwiększająca stawkę podatku CIT dla banków, https://www.zbp.pl/getmedia/bb170c52-2d5a-476d-b4de-5d4af886c367/Propozycja-Ministerstwa-Finansow-zwiekszajaca-stawke-podatku-CIT-dla-bankow_final

Tomasz Sąsiada, Money.pl, Podatek dla banków w górę. Rząd podał nowe stawki, https://www.money.pl/podatki/podatek-dla-bankow-w-gore-rzad-podal-nowe-stawki-7191714749467392a.html

NBP, Dane finansowe sektora bankowego, https://nbp.pl/statystyka-i-sprawozdawczosc/statystyka-monetarna-i-finansowa/dane-finansowe-sektora-bankowego/

Money.pl, Prezydent zablokuje wyższy CIT dla banków? Szefernaker: czekamy na szczegóły, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Prezydent-zablokuje-wyzszy-CIT-dla-bankow-Szefernaker-Czekamy-na-szczegoly-8998622.html

Hanna Czarnecka, BiznesAlert, https://biznesalert.pl/banki-licza-na-weto-prezydenta-palac-rozwaza-wlasny-projekt-ustawy/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Internetowi komentatorzy dzielnie wspierani przez armię rosyjskich trolli (bądź odwrotnie) nierzadko mówią, że spora część Ukraińców przyjechała do nas, żeby żyć tu na zasiłkach. Mówiąc delikatnie, liczne badania nie potwierdzają tej hipotezy.

Mało tego, Ukraińcy są częściej aktywni zawodowo w naszym kraju niż Polacy. Dlaczego? O tym opowiadamy w odcinku.

Bibliografia:

Joop Adema i inni, PNAS Proceedings of the National Academy of Sciences, Refugees from Ukraine value job opportunities over welfare, https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2502420122

Polski Instytut Ekonomiczny, Tygodnik PIE, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2025/08/Tygodnik-PIE_34-2025.pdf

Krystyna Garbicz, OKO Press, Ponad 70% uchodźców z Ukrainy jest aktywnych zawodowo. „Zupełnie niezwykły poziom”, https://oko.press/prof-kaczmarczyk-uchodzcy-z-ukrainy-na-polskim-rynku-pracy

Jolanta Ojczyk, Business Insider, Donald Tusk kontra Karol Nawrocki. 800 plus zniknie z kieszeni niepracujących Ukraińców?, https://businessinsider.com.pl/prawo/800-plus-i-pomoc-dla-ukraincow-nawrocki-kontra-tusk-oto-kluczowe-roznice/7b8wj32

Piotr Lewandowski i inni, IBS, The Role of Job Task Degradation in Shaping Return Intentions: Evidence from Ukrainian War Refugees in Poland, https://ibs.org.pl/wp-content/uploads/2025/03/Job_task_degradation_return_intentions_Ukrainian_refugees_IBS_WP_202501.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Kilka tygodni temu w Helsinkach minął rok, od kiedy na tamtejszych drogach nikt nie zginął. Ważną częścią polityki fińskiej stolicy odnoszącej się do bezpieczeństwa ruchu było ograniczenie prędkości do 30 km/h. Jednak to nie jedyny element systemu. Być może nawet nie najważniejszy, bowiem liczba tragicznych wypadków malała tam znacząco na długo przed wprowadzeniem ograniczenia. Średnia roczna liczba ofiar z ostatnich 15 lat wynosi około 5.

Mało tego, jeśli by przeskalować Helsinki do wielkości Warszawy, to zgonów spowodowanych wypadkami byłoby kilkanaście rocznie. Tymczasem w stolicy naszego kraju w 2024 na drogach zginęło "zaledwie" 26 osób. Nie mamy więc do czynienia z ogromną różnicą w śmiertelności.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Od miesięcy politycy prześcigają się na podatkową demagogię. Karol Nawrocki stwierdził nawet, że nie podpisze żadnej ustawy, która podwyższała podatki. Jednym z pomysłów, w które poszły przed wyborami niemal wszystkie ugrupowania było podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł. To jednak wiązałoby się z dziurą w postaci co najmniej 40 mld zł. Jak ją zapełnić? O tym żaden z kandydatów nie powiedział.

Bibliografia:

Tomasz Sąsiada, money.pl, „Być może przyjdzie taki moment”. Nawrocki mówi, co z podwyżką kwoty wolnej, https://www.money.pl/gospodarka/byc-moze-przyjdzie-taki-moment-nawrocki-mowi-co-z-podwyzka-kwoty-wolnej-7187133605612288a.html

100 konkretów Koalicji Obywatelskiej, https://100konkretow.pl/wszystkie-konkrety/

Jakub Szymczak, OKO.press, Kwota wolna 60 tys. zł – mijają dwa lata od tej obietnicy KO. Tylko czy w ogóle warto ją spełniać?, https://oko.press/kwota-wolna-60-tys-obietnica-wywiad-myck

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Obecnie płaca minimalna wynosi 4666 zł brutto. Zgodnie z rządową propozycją w przyszłym roku ma być podwyższona do 4806 zł brutto, co oznacza 3 proc. podwyżki. Tymczasem według NBP inflacja w 2026 roku ma wynieść 3,1 proc. Oznacza to, że wzrost minimalnej będzie (nieco) niższy niż wzrost cen towarów i usług. Innymi słowy osoby zarabiające najmniej będą mogły sobie kupić (nieco) mniej dóbr. Dostaną więc nie podwyżkę, a podniżkę.

==

Bibliografia:

Podwyżka płacy minimalnej: Rada Ministrów przyjęła propozycję Ministry Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, https://www.gov.pl/web/rodzina/podwyzka-placy-minimalnej-rada-ministrow-przyjela-propozycje-ministry-rodziny-pracy-i-polityki-spolecznej#:~:text=Szacuje%20się%2C%20że%20w%202025,skorzystają%20na%20podwyżce%20płacy%20minimalnej.

Wybrane zagadnienia rynku pracy - dane za 2022 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/wybrane-zagadnienia-rynku-pracy-dane-za-2022-r-,9,11.html

Minimalne wynagrodzenie, https://lipsko.praca.gov.pl/stawki-kwoty-wskazniki-wynagrodzenie-minimalne/-/asset_publisher/g73jnXue12dM/content/2793515-wynagrodzenie-minimalne/pop_up

Minimalne wynagrodzenie za pracę od 2003 r., https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/minimalne-wynagrodzenie-za-prace-od-2003-r

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Wśród ekonomicznych propozycji Karola Nawrockiego znalazł się między innymi pomysł obniżenia podatku VAT z 23 do 22 proc. Co to by oznaczało? Po pierwsze stratę dla budżetu w wysokości kilkunastu miliardów złotych. Po drugie nie ujrzelibyśmy żadnego zysku jako klienci. Dlaczego? Ponieważ - i to po trzecie - różnicę między stara i nową wysokością podatku trafiłaby niemal lub zupełnie w całości do przedsiębiorców.

==

Bibliografia:

Przemysław Ciszak, "Plan 21" Nawrockiego. Oto co obiecał zrobić nowy prezydent, https://www.money.pl/gospodarka/plan-21-nawrockiego-oto-co-obiecal-zrobic-nowy-prezydent-7186312045795936a.html

Każdy punkt z „Planu 21" będzie realizowany, https://www.prezydent.pl/kancelaria/aktywnosc-ministrow/kazdy-punkt-z-planu-21-bedzie-realizowany,104730

Szacunkowe wykonanie budżetu państwa w 2024 r., https://www.gov.pl/web/finanse/szacunkowe-wykonanie-budzetu-panstwa-w-2024-r

"Chwilowa" podwyżka zostaje na dłużej. Za sprawą polityków polskie gospodarstwa domowe mogły stracić już blisko 50 mld zł, https://www.money.pl/podatki/wiadomosci/artykul/23-proc-vat-stawki-vat-wyzsze-stawki-vat,0,0,2422272.html

Niższy VAT na usługi kosmetyczne. Policzyli, ile to będzie kosztować, https://www.money.pl/podatki/nizszy-vat-na-uslugi-kosmetyczne-policzyli-ile-to-bedzie-kosztowac-7001259483810784a.html

Nie 21, tylko 71 obietnic Nawrockiego. I już terminy przesunięte, https://konkret24.tvn24.pl/polityka/nie-21-tylko-71-obietnic-karola-nawrockiego-i-juz-terminy-przesuniete-st8588947

KIERUNEK, ZAKRES I MOMENT PRZERZUCALNOŚCI PODATKÓW POŚREDNICH JAKO PRZEDMIOT BADAŃ EMPIRYCZNYCH, htps://www.dbc.wroc.pl/Content/58322/Bernal_Kierunek_Zakres_i_Moment_Przerzucalnosci_Podatkow.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Centrum im. Adama Smitha policzyło, że wychowanie dziecka od urodzenia do 18. roku życia kosztuje - uśredniając - niemal 360 tys. zł. Są to wyliczenia dla 2025 roku. W ciągu następnych 18 lat koszty będą jednak rosnąć. Dlaczego?

Po pierwsze przez inflację - towary i usługi będą drożeć. A po drugie z powodu wzrostu naszych pensji. Im będziemy zamożniejsi tym więcej będziemy chcieli wydać na dzieci.

Wspomniane 360 tys. zł robi wrażenie. Czy to jednak naprawdę tak duży koszt jak się wydaje? Przy obojgu rodziców pracujących na średniej krajowej i otrzymujących 800+ jest to zaledwie... 7 proc. sumy miesięcznych dochodów. W przypadku pary pracującej na minimalnej odsetek ten rośnie do 12 proc.. Warto jednak pamiętać, że klasa średnia i ludzie biedniejsi różnią się w skali wydatków na dzieci. A z każdym kolejnym dzieckiem rośnie wielkość dochodu przeznaczonego na wychowanie...

Jak zwykle więc dzielimy włos na 16.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Według Polskiego Instytutu Ekonomicznego w maju 2025 roku na jedno ogłoszenie o wynajmie mieszkania w Warszawie przypadało 17 mieszkańców miasta w wieku 20-29 lat. Nieco gorsza sytuacja panowała w innych dużych miastach. Uśredniając dane dla Krakowa, Wrocławia, Gdańska, Łodzi i Poznania ma jedno ogłoszenie przypadały 52 osoby. Tymczasem w przeciętnym powiecie ziemskim na jedno takie ogłoszenie przypadało aż... 251 osób.

Problem mieszkaniowy mógłby być nieco "rozładowany" przez miejsca w akademikach. Jednak jak szacuje firma JLL, w Polsce brakuje ok. 400 tys. takich miejsc.

==

Bibliografia

Tygodnik PIE, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2025/07/Tygodnik-PIE_26-2025.pdf

AMRON, Studenci na rynku nieruchomości, https://amron.pl/download_report_pl.php?id=y3TsO8GWopSxUlxBb847EhKP1Guc2HkLueiY%2Fe%2FgCtW8wAS8pJJEFlPVEp1XGd%2F3EcGPvEgJd%2FOtr4bxIY%2FCJw%3D%3D

GetHome, Decyzja o mieszkaniu: kupować czy wynajmować? Pełna analiza od Otomistrz, https://gethome.pl/blog/wynajem-czy-kupno-ktora-opcja-jest-bardziej-oplacalna/

https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C107449%2Craport-w-akademikach-w-polsce-brakuje-400-tys-miejsc-noclegowych.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Katarzyna Lubnauer kilka tygodni temu zapowiedziała, że do Sejmu trafią przepisy ułatwiające zakazywanie używania smartfonów w szkołach. Na świecie co siódme państwo wprowadziło jakiś rodzaj zakazu lub wytycznych odnoszących się do ograniczenia używania urządzeń elektronicznych w placówkach edukacyjnych. Powinniśmy mieć więc wiele danych na temat wpływu takich rozwiązań na kondycję psychiczną uczniów, prawda?

Tymczasem sprawy mają się zupełnie inaczej. Badań jest mało, a te, które są, wskazują na niewielki wpływ zakazów na uczniów. Może więc powinniśmy się zastanowić nad demontażem social mediów w ogóle?

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

1/4 Polaków nie stać na tygodniowy urlop poza domem. Czy to dużo? Z jednej strony - tak, bo to ponad 8 mln osób. Z drugiej strony, jeśli chodzi o ten parametr jesteśmy europejskimi średniakami. Za naszą zachodnią granicą nie jest zresztą znacznie lepiej. Tam 20 proc. obywateli nie może sobie pozwolić na tygodniowy wyjazd. Różnica 5 pkt proc. nie powala.

Jeśli jednak spojrzeć historycznie na sprawę to widać wyraźnie, że dokonała się u nas bardzo znacząca pozytywna zmiana. Otóż w 2005 roku ponad 70 proc. z nas nie było stać na taki "luksus". Co możemy zrobić, żeby więcej osób cieszyło się odpoczynkiem?

Bibliografia

ETUC, One million more workers can’t afford a holiday, https://www.etuc.org/en/pressrelease/one-million-more-workers-cant-afford-holiday

Eurostat, 27% of Europeans could not afford a week-long holiday, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20250714-2

Piotr Ikonowicz, Jesteśmy za biedni, by latem wypocząć, https://krytykapolityczna.pl/kraj/wypoczynek-praca-bieda/

Polacy na Wakacjach 2024 Wypoczynek w ciągu ostatnich 3 lat, https://pollster.pl/case_study/polacy_na_wakacjach_2024

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Od miesięcy sączyliśmy Wam propagandę sukcesu. Dość tego! Znudziło nam się słodzenie i czas wrócić do tego, co się w mediach najlepiej sprzedaje, czyli do jojczenia.

Polska ma za sobą prawdopodobnie najlepszy czas w swojej historii. Przez ostatnie 30 lat bogaciliśmy się, tworzyliśmy infrastrukturę, goniliśmy państwa rozwinięte. I robiliśmy to tak skutecznie, że część z nich przegoniliśmy.

Ale na horyzoncie zmierzcha się i słychać szczęk żelaza. Wkrótce bowiem skończy nam się paliwo do motorów, które napędzały nasz rosnący dobrobyt. Czy decydenci będą potrafili odpowiedzieć na wyzwania przyszłości? Jesteśmy niemal pewni, że obecna klasa polityczna nie będzie w stanie tego zrobić.

Bibliografia:

Ile Polska otrzymała z budżetu UE, a ile do niego wpłaciła?, https://demagog.org.pl/wypowiedzi/ile-polska-otrzymala-z-budzetu-ue-a-ile-do-niego-wplacila/

https://demagog.org.pl/wp-content/uploads/2024/05/TABELA-TRANSFERY-MARZEC-2024-WM.pdf

Przepływy finansowe między Polską a budżetem UE i perspektywy ich zmian, https://gazeta.sgh.waw.pl/meritum/przeplywy-finansowe-miedzy-polska-budzetem-ue-i-perspektywy-ich-zmian

Rekordowe budowanie autostrad za premiera Tuska? Sprawdzamy, https://demagog.org.pl/wypowiedzi/rekordowe-budowanie-autostrad-za-premiera-tuska-sprawdzamy/

W ciągu 20 lat wydłużono sieć dróg szybkiego ruchu w Polsce o 3750 km, https://obserwatorlogistyczny.pl/2022/04/02/w-ciagu-20-lat-wydluzono-siec-drog-szybkiego-ruchu-w-polsce-o-3750-km/

Prognoza ludności na lata 2023-2060, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata-2023-2060,11,1.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Migranci podejrzani o popełnienie przestępstw 2024 roku stanowią niecały 6 proc. wszystkich podejrzanych. Jednocześnie stanowiąc 6,5 proc. naszego społeczeństwa (zakładając, że jest ich około 2,5 mln).

Można na sprawę spojrzeć inaczej. Zastanówmy się: jaki odsetek Polaków i jaki odsetek cudzoziemców mieszkających w Polsce jest podejrzewanych o popełnienie przestępstw? Otóż 0,74 proc. naszych rodaków w 2024 roku było podejrzanych (około 274 tys. osób). Jednocześnie wśród wszystkich obcokrajowców odsetek ten wyniósł 0,66 proc.

Oznacza to, że Polacy są bardziej "ryzykowni" jeśli chodzi o bycie na bakier z prawem.

Dane nie potwierdzają również, że w Polsce następuje wzrost liczby przestępstw. Wręcz przeciwnie. Mimo napływu w ostatniej dekadzie od 1,5 mln do nawet 3,5 mln osób statystyki odnoszące się do kradzieży, rozbojów i pobić spadają. Nagonka, z którą mamy obecnie do czynienia jest więc fabrykowana dla celów politycznych.

==

Bibliografia:

Postrzegana i postulowana obecność cudzoziemców w Polsce, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2025/K_031_25.PDF

Szef MSWiA: Nie ma zgody, by zorganizowane grupy przestępcze obcokrajowców burzyły porządek publiczny, https://www.gov.pl/web/mswia/szef-mswia-nie-ma-zgody-by-zorganizowane-grupy-przestepcze-obcokrajowcow-burzyly-porzadek-publiczny

https://x.com/PolskaPolicja/status/1897621840685564167?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1897621840685564167%7Ctwgr%5E5a3424985868c41c58e6588c0c9c49a4afeac7e0%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fdemagog.org.pl%2Fna-biezaco%2Fcudzoziemcy-

Demagogia czy realne zagrożenie? Jak wygląda przestępczość cudzoziemców w Polsce, https://oko.press/demagogia-czy-realne-zagrozenie-jak-wyglada-przestepczosc-cudzoziemcow-w-polsce

Cudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeń społecznych 2024, https://www.zus.pl/documents/10182/2322024/Cudzoziemcy+w+polskim+systemie+ubezpieczeń+społecznych_2024.pdf/cd967177-14c1-e5ad-7af2-a272696b20e6?t=1747742055902

Pięciu worów w zakonie. Bandyci z Gruzji mają Polskę za kraj frajerów, https://oko.press/pieciu-worow-w-zakonie-bandyci-z-gruzji-maja-polske-za-kraj-frajerow

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Jeszcze kilkanaście lat temu był to nie do pomyślenia. Ale stało się (albo wkrótce się stanie). Zrównaliśmy się z Japonią produktem krajowym brutto na głowę mieszkańca z poprawką na siłę nabywczą.

Ale to nie koniec. Jeśli chodzi o ten parametr wyprzedzimy kraj kwitnącej wiśni najpóźniej za dwa lata. Polska jest również wyżej w rankingu BLI agregującym 11 wskaźników odnoszących się do jakości życia. A jeśli nie zejdziemy ze ścieżki dynamicznego wzrostu to za dekadę dogonimy... Wielką Brytanię. Nie mieści się w głowie? A jednak.

Bibliografia:

Bank Światowy, PKB per capita (current $), https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=PL-JP

Bank Światowy, PKB per capita (international $), https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.CD?locations=PL-JP

CIA World Factbook, PKB per capita PPP, https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/real-gdp-per-capita/country-comparison/

Międzynarodowy Fundusz Walutowy, PKB per capita, current prices (international $), https://www.imf.org/external/datamapper/PPPPC@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD

Lech Wałęsa miał rację? Jeszcze w tym roku Polska wyprzedzi Japonię pod względem PKP na mieszkańca, Kamil Śliwiński, PKB24.pl, https://pkb24.pl/lech-walesa-mial-racje-jeszcze-w-tym-roku-polska-

wyprzedzi-japonie-pod-wzgledem-pkp-na-mieszkanca/

ONZ, Human Development Index, https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

W listopadzie 2024 roku Koalicja Obywatelska zapowiadała małą rewolucję w Kodeksie Pracy. Zaproponowane zmiany miały nakładać na pracodawców obowiązek umieszczania w ogłoszeniach o pracę widełek z przedziałami proponowanego wynagrodzenia. Niestety, nic z tego nie wyszło. Kluczowe przepisy zostały na początku czerwca utrącone w Senacie.

Tymczasem widełki w ogłoszeniach podwyższają pensje, oszczędzają czas osób aplikujących o pracę i w pewnym chociaż stopniu zmniejszają asymetrię informacji między pracodawcami i pracownikami. Dla potencjalnych pracowników - same zyski. Dla pracodawców - niewielkie straty. Rządzący postanowili jednak w całości opowiedzieć się po stronie interesu silniejszych. Nie po raz pierwszy zresztą.

Bibliografia:

Jawne zarobki w każdym ogłoszeniu o pracę? Jest gotowy projekt ustawy, https://www.rmf24.pl/ekonomia/news-jawne-zarobki-w-kazdym-ogloszeniu-o-prace-jest-gotowy-projek,nId,7858547#crp_state=1

Przejrzystość wynagrodzeń w UE, https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/pay-transparency/

Tygodnik Gospodarczy PIE 5 czerwca 2025 r, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2025/06/Tygodnik-PIE_22-2025.pdf

https://g.infor.pl/p/_files/38450000/jawnosc-wynagrodzen-38450143.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Jaki kraj jest najbardziej zadłużony na świecie? W wartościach nominalnych są to Stany Zjednoczone. Ich dług publiczny wynosi aktualnie około 36 bln dolarów. Na drugim miejscu są Chiny z długiem rzędu 19 bln dolarów. Na trzecim – Japonia: 9 bln dolarów. Francja ma 3,5 bln dolarów długu, Wielka Brytania 3 bln, Niemcy 2,7 bln, Indie 2,1 bln dolarów.

Ale czym właściwie jest dług publiczny? I czym różni się od deficytu budżetowego? Czy istnieje magiczna bariera, po przekroczeniu której dług jest naprawdę szkodliwy dla kraju? I dlaczego wśród państw o najwyższych nadwyżkach budżetowych znajdują się państwa upadłe?

Bibliografia:

Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Fiscal Monitor, https://www.imf.org/en/Publications/FM/Issues/2025/04/23/fiscal-monitor-April-2025?cid=bl-com-SM2025-FMOEA2025001

Ministerstwo Finansów, Zadłużenie sektora finansów publicznych, https://www.gov.pl/web/finanse/zadluzenie-sektora-finansow-publicznych

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Nie ma zgodności co do tego ilu w Polsce przebywa obcokrajowców. Źródła rządowe mówią o 2,5 mln, Warsaw Enterprise Institute szacuje ich liczbę nawet na 4 mln. Wiadomo natomiast, że legalnie pracuje około 1,3 mln z nich. Właśnie tyle osób odprowadza składki do ZUS. W niespełna dekadę staliśmy się państwem bez dwóch zdań multikulturowym.

CBOS zapytał Polaków o to, co sądzą na temat gości z innych krajów. Ale chcemy spojrzeć nie tylko na te badania i odpowiedzieć na pytania: czy migranci pobierają zbyt dużo świadczeń z polskiego systemu? Jakie płacą podatki? Czy bilans wychodzi na plus? I czy zabierają pracę Polakom lub czy obniżają pensje? Na koniec: czym się w zasadzie różni migrant od obcokrajowca?

Bibliografia:

Postrzegana i postulowana obecność cudzoziemców w Polsce, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2025/K_031_25.PDF

Obywatele Ukrainy w Polsce – raport, https://www.gov.pl/web/udsc/obywatele-ukrainy-w-polsce--aktualne-dane-migracyjne2

Cudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeń społecznych 2023, https://www.zus.pl/documents/10182/2322024/Cudzoziemcy+w+polskim+systemie+ubezpieczeń+społecznych_2023.pdf

Praca obcokrajowców w Polsce, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2025/K_032_25.PDF

Skojarzenia Polaków ze słowem „imigrant”, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2025/K_030_25.PDF

Wpływ napływu migrantów z Ukrainy na polską gospodarkę Podsumowanie stanu wiedzy, https://www.bgk.pl/files/public/Raporty/20250310_Wpływ_imigrantów_z_Ukrainy_na_polską_gospodarkę_FINAL.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Dania postanowiła przesunąć wiek emerytalny do 70. roku życia. Obecnie wynosi on 67 lat dla kobiet i dla mężczyzn. Reforma będzie rozłożona na 15 lat - w 2030 roku wiek uprawnień do świadczeń przesunie się do 68. roku życia, a w 2035 do 69 lat.

Czy to oznacza "pracę do grobowej deski"? Bynajmniej. Duńczycy decydują się na ten krok ponieważ wydłuża się oczekiwana długość życia. Ten trend od dekad zauważalny jest również w Polsce. Tymczasem nasz wiek emerytalny pozostaje na niezmiennym poziomie od końcówki lat 90. XX wieku. W przypadku kobiet jest on najniższy w UE (równie niski obowiązuje w Austrii, choć od 2033 roku zostanie on zrównany dla kobiet i dla mężczyzn na poziomie 65 lat).

Tak niski wiek emerytalny łączy się z niskimi emeryturami, deficytem pracowników w przyszłości oraz z utratą PKB, które z kolei będzie potrzebne choćby do wzmacniania usług opiekuńczych. A co z problemem osób ciężko pracujących fizycznie? Na to i inne pytania odpowiadamy w materiale.

==

Bibliografia:

Pensions at a Glance 2023 OECD AND G20 INDICATORS, https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2023/12/pensions-at-a-glance-2023_4757bf20/678055dd-en.pdf

Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/4327,pojecie.html#:~:text=Definicja:%20Przewidywana%20%C5%9Brednia%20liczba%20lat%20jak%C4%85%20ma,A%20single%20index%20of%20mortality%20and%20morbidity

TRWANIE ŻYCIA W 2007 R., https://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/trwanie_zycia_2007.pdf

Trwanie życia w 2023 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/trwanie-zycia/trwanie-zycia-w-2023-roku,2,18.html

Effort involved in performing work-related physical activity by sex, age and educational attainment level https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/hlth_ehis_pe1e__custom_16870199/default/table?lang=en&page=time:2019

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Niemal 70 proc. Polaków uważa, że różnice zarobków w naszym kraju są zbyt duże. Jednocześnie jedynie około połowy naszego społeczeństwa jest za progresywnymi podatkami. A to jeden z najlepszych sposobów zmniejszania nierówności. Ludzie więc chcą, żeby rząd coś zrobił z różnicami zarobków i jednocześnie tego nie chcą. O co więc chodzi?

Bibliografia:

CBOS, Stosunek Polaków do nierówności społecznych, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2024/K_126_24.PDF

Rainer Zitelmann, Attitudes towards capitalism in 34 countries on five continents, Economic Affairs, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/ecaf.12591

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

REIT to Real Estate Investment Trust, czyli fundusz inwestycyjny, który szuka okazji na zarobek nie w akcjach i obligacjach, ale nieruchomościach – ich wynajmie oraz sprzedaży po pewnym czasie. Taki fundusz może inwestować bezpośrednio, nabywając hotele, biurowce, magazyny, hale fabryczne, centra logistyczne, centra handlowe oraz mieszkania i domy. Albo pośrednio, kupując firmy będące posiadaczami takich aktywów.

Oddziaływanie REITów na rynek nieruchomości jest dość złożone. Z jednej strony mogą one cywilizować rynek wynajmu i obniżać czynsze, z drugiej natomiast podbijają wartość mieszkań.

==

Bibliografia:

Łukasz Zalewski, Business Insider, „Nadciągają REITy. Sztucznie zawyżą ceny mieszkań?”, https://businessinsider.com.pl/prawo/podatki/polskie-reit-y-to-priorytet-co-to-oznacza-wyjasniamy/s6srhcg

NAREIT, https://www.reit.com/news/blog/market-commentary/outlook-global-reits-2025

Chiara Bianti, Kate Phylaktis, Real Estate Economics, “Are institutional investors the culprit of risingglobal house prices?”, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/1540-6229.12514

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Amerykańska ambasada opublikowała kilka tygodni temu post na Facebooku, w którym zniechęca Polaków do nielegalnej migracji do USA. Problem w tym, że nasi rodacy nie mają czego tam szukać. Po uwzględnieniu siły nabywczej płaca minimalna w większości stanów jest niższa niż nasza minimalna. W Stanach Zjednoczonych również większy odsetek osób jest dotkniętych ubóstwem, gorzej jest z opieką zdrowotną, jest znacznie więcej bezdomnych oraz niepomiernie więcej osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. USA, choć są krajem fascynującym, to jednocześnie gorszym do życia dla osób biedniejszych.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Koszyk inflacyjny to narzędzie, które pozwala Głównemu Urzędowi Statystycznemu szacować zmiany cen towarów i usług. W jaki sposób go się tworzy? Co zawiera koszyk inflacyjny? Jak często jest uaktualniany? Dlaczego niektóre towary się w nim z czasem "rozpychają"? I dlaczego czynsz za wynajem mieszkania to niespełna dwa procent uśrednionych wydatków gospodarstw domowych?

Bibliografia:

Nieoczekiwany spadek miernika inflacji. Przyczyną rewizja „koszyka”?, Krzysztof Kolany, Bankier.pl, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Inflacja-w-lutym-2025-okazala-sie-znacznie-nizsza-od-oczekiwan-GUS-zmienil-koszyk-8907636.html

Informacja na temat zmian „koszyka inflacyjnego” w 2025 roku, GUS, https://stat.gov.pl/aktualnosci/informacja-na-temat-zmian-w-zakresie-koszyka-inflacyjnego-w-2025-roku,611,1.html

GUS podał skład koszyka inflacyjnego na 2024 rok, inwestycje.pl, https://inwestycje.pl/gospodarka/gus-podal-sklad-koszyka-inflacyjnego-na-2024-rok/

Dziedzinowe Bazy Wiedzy, GUS, https://dbw.stat.gov.pl/baza-danych

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Często słyszy się, że fatalne wskaźniki dzietności w Polsce można byłoby podnieść, jeżeli dostępność mieszkań byłaby wyższa. Sprawa jest co najmniej skomplikowana, ponieważ o wiele wyższe współczynniki dzietności w naszym kraju były notowane w czasach, kiedy mieszkań było znacznie mniej. Kluczowe wydają się więc inne czynniki.

Ostatnio jednak ukazały się badania, które rzucają światło na całą sprawę. Czy więc młodzi chętniej zostają rodzicami, jeśli łatwiej jest im o mieszkania? Tak, ale...

==

Bibliografia:

MAGDALENA PRZYBYLSKA, Liczba mieszkań w Polsce. Jest najlepiej w historii, ale powodów do radości brak, https://bizblog.spidersweb.pl/liczba-mieszkan-w-polsce-jest-najlepiej-w-historii-powodow-do-radosci-brak

SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA KRAJU, https://ssgk.stat.gov.pl/Ludnosc.html

Bariery zamierzeń prokreacyjnych, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_087_23.PDF

Bernardus Van Doornik Dimas Fazio Tarun Ramadorai Jānis Skrastiņš, Housing and fertility, https://cepr.org/voxeu/columns/housing-and-fertility

Adam Suraj, Niska dostępność mieszkań jako przyczyna kryzysu demograficznego? W minimalnym stopniu [BADANIE], https://obserwatorgospodarczy.pl/2025/01/12/niska-dostepnosc-mieszkan-jako-przyczyna-kryzysu-demograficznego-w-minimalnym-stopniu-badanie/

Mateusz Chabros, Ciasnota i mieszkanie z rodzicami obniżają dzietność, https://obserwatorgospodarczy.pl/2024/08/26/ciasnota-i-mieszkanie-z-rodzicami-obnizaja-dzietnosc/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Czy ZUS zbankrutuje? A może już zbankrutował? Jakiej wysokości będziemy mieć emerytury? I dlaczego będą tak niskie? Dlaczego na starość inaczej wydajemy pieniądze? Oraz dlaczego jest już za późno, żeby zreformować system tak, aby większość z dzisiejszych 40-50-latków nie obudziła się na emeryturze z ręką w (ekonomicznym) nocniku? O tym wszystkim Łukasz rozmawia z ekspertką, ekonomistką, członkinią Rady Polityki Pieniężnej, prof. Joanną Tyrowicz.

Bibliografia:

https://grape.org.pl/policy/obnizanie-wieku

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Wraz z rosnącymi opłatami za wynajem mieszkań część z nas zastanawia się czy przypadkiem nie powinniśmy wprowadzić regulacji czynszów. Takie rozwiązania istniały lub istnieją w wielu krajach. Jak konkretnie one działają?

Są dwa główne sposoby regulowania opłat za wynajem lokali. Po pierwsze, możemy mieć do czynienia z ograniczeniem wysokości czynszów do określonego poziomu maksymalnego. Po drugie, możemy również regulować dynamikę wzrostu czynszów np. do poziomu inflacji. A czy to się sprawdza?

Cóż, zależy o co dokładnie pytamy. Rzeczywiście dla osób, które zajmują mieszkania, które są objęte polityką regulacja sprawdza się świetnie. Problemem są jednak tak zwane efekty zewnętrzne. Jakie? O tym w odcinku.

==

Bibliografia:

Assessing the evidence on Rent Control from an International Perspective Christine Whitehead and Peter Williams October 2018, https://www.lse.ac.uk/business/consulting/assets/documents/assessing-the-evidence-on-rent-control-from-an-international-perspective.pdf

Niemiecki TK uchylił berlińską ustawę ograniczającą czynsze, https://www.dw.com/pl/niemiecki-tk-uchylił-berlińską-ustawę-ograniczającą-czynsze/a-57213096

Konstantin A. Kholodilin, Rent control effects through the lens of empirical research: An almost complete review of the literature, Journal of Housing Economics, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1051137724000020

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Minister finansów Andrzej Domański co rusz podkreśla, że jego resort nie pracuje nad podatkiem katastralnym. W połowie marca w RMF mówił przy okazji komentowania postulatu, że w Polsce jest wiele osób, które odziedziczyły mieszkania. Kataster jednak, zwłaszcza ten proponowany przez progresywnych komentatorów, czy partię Razem wcale by nie dotknął takich właścicieli nieruchomości. Wspomniane środowiska proponują obciążenie daniną trzecich i kolejnych lokali będących w posiadania jednej osoby.

Jednak żeby podatek spełniał swoją funkcję, na rynku musi być sporo mieszkań, które zostałyby nim objęte. Od niedawna dysponujemy danymi, które pokazują jaką częścią lokali zarządzają najbogatsi rentierzy. Czy więc podatek katastralny mógłby w Polsce zadziałać?

==

Bibliografia:

Agata Jaroszewska, Co dalej z podatkiem katastralnym? Andrzej Domański złożył jasną deklarację, https://biznes.interia.pl/nieruchomosci/news-co-dalej-z-podatkiem-katastralnym-andrzej-domanski-zlozyl-ja,nId,7926306

Podatek od nieruchomości 2025 - stawki maksymalne. 1,19 zł za 1 m2 mieszkania lub domu, 1,38 zł - działki, 34 zł - biura, magazynu, sklepu, https://ksiegowosc.infor.pl/podatki/podatki-osobiste/podatek-od-nieruchomosci/6675679,podatek-od-nieruchomosci-2025-stawki-maksymalne-119-zl-za-1-m2-mieszkania-lub-domu-138-zl-dzialki-34-zl-biura-magazynu-sklepu.html

Kwartalnik mieszkaniowy Raport o sytuacji na rynku mieszkań w II kwartale 2022 roku, https://blog.otodom.pl/wp-content/uploads/2022/07/Polityka-Insight-i-Otodom-Kwartalnik-mieszkaniowy-Q2_2022.pdf

Agata Kołodziej, Ilu Polaków żyje z najmu mieszkań? Mamy dane, https://bizblog.spidersweb.pl/ilu-polakow-zyje-z-najmu-mieszkan-mamy-dane

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

W 2024 roku względem roku 2023 realne pensje Polaków wzrosły o 9,5 proc. "Realne" czyli z poprawką na inflację. To historyczny rekord - nigdy wcześniej nasze płace nie rosły tak szybko.

My tymczasem przyjrzeliśmy się dłuższemu trendowi, a mianowicie, co działo się z naszymi wypłatami w ciągu ostatnich 20 lat. Średnio, już po poprawce na wzrost cen towarów i usług, siła nabywcza naszych portfeli wzrosła niemal dwukrotnie. Były jednak grupy, które zyskały znacznie, znacznie więcej. Wśród nich znalazły się osoby do 24 roku życia.

==

Bibliografia:

Wskaźnik rocznych przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń realnych brutto w gospodarce narodowej od 1989 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/wskaznik-rocznych-przecietnych-miesiecznych-wynagrodzen-realnych-brutto-w-gospodarce-narodowej-od-1989-roku,25,1.html

Stopa bezrobocia młodych, https://rynekpracy.org/statystyki/stopa-bezrobocia-mlodych/

Minimalne wynagrodzenie za pracę od 2003 r., https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/minimalne-wynagrodzenie-za-prace-od-2003-r

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Donald Trump stwierdził, że "cło to najpiękniejsze słowo w słowniku". Po objęciu urzędu pokazał, że to nie były żarty. Obłożył cłami produkty z Chin – pierwotnie 10%, następnie podwyższył je do 20% dla większości produktów. Amerykańska administracja nałożyła też 25% cła na produkty z Kanady, Meksyku i Unii Europejskiej. Trump to wprowadza, to znów wycofuje się z pomysłów nałożenia dodatkowych danin na import towarów z innych krajów.

Bez względu na to jak ostatecznie ukształtuje się polityka celna mocarstwa zza oceanu przyglądamy się temu jakie będą skutki takich rozwiązań dla samych Stanów Zjednoczonych, Europy i Polski.

Zastanawiamy się również na tym, czy Donald Trump może zrealizować cele swojej polityki gospodarczej za pomocą ceł. Cóż - prawdopodobnie nie. Ale za to przyczyni się do likwidacji setek tysięcy miejsc pracy w USA, obniży wiarygodność swojego kraju jako partnera handlowego oraz zmniejszy dynamikę jego PKB.

Bibliografia:

Biuro Analiz Ekonomicznych Departamentu Handlu Stanów Zjednoczonych, https://www.bea.gov/data/intl-trade-investment

Handel UE-USA: jak cła mogą wpłynąć na Europę, Parlament Europejski, https://www.europarl.europa.eu/topics/pl/article/20250210STO26801/handel-ue-usa-jak-cla-moga-wplynac-na-europe

Trump Tariffs: Tracking the Economic Impact of the Trump Trade War, Tax Foundation, https://taxfoundation.org/research/all/federal/trump-tariffs-trade-war/

Eurostat, dane o handlu zagranicznym, https://ec.europa.eu/eurostat/web/international-trade-in-goods/database

Czy USA straci na cłach? – Wojciech Paczos w TVN 24 BiS, Dobrobyt na pokolenia, https://napokolenia.pl/czy-usa-straci-na-clach-wojciech-paczos-w-tvn-24-bis/?fbclid=IwY2xjawI2eBxleHRuA2FlbQIxMQABHR9T4Pcp1p0X-jGSIZkluupeC0hp0STsljU1qfTGFvCcIiKkRA27sM0wUw_aem_Riyj0UxqBxew8zixMs9gaQ

A tariffic mystery? How Trump’s trade policies could impact the EU, Euractive, https://www.euractiv.com/section/economy-jobs/news/a-tariffic-mystery-how-trumps-trade-policies-could-impact-the-eu/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Natalia Kołc, prezeska okręgu gdańskiego oraz członkini rady krajowej Nowej Nadziei (Nowa Nadzieja wchodzi w skład Konfederacji), stwierdziła na X, że jej znajomi mają po 2-3 mieszkania. I zarobili na nie dzięki "setkom wyrzeczeń lub wyjazdom za granicę". Była to odpowiedź na propozycję wprowadzenia podatku katastralnego. "Nie ma mojej zgody na karanie ludzi pracujących" - pisała w kontekście proponowanego rozwiązania.

Staramy się rozpakować tę opowieść. Czy naprawdę da się zarobić na 2-3 mieszkania na zmywaku? Czy podatki są karą? I czy podatek katastralny odmieniłby oblicze polskiego rynku mieszkaniowego?

==

Bibliografia:

National Minimum Wage and National Living Wage - rates and overview National Minimum Wage: previous rates, https://www.nibusinessinfo.co.uk/content/national-minimum-wage-previous-rates

Przeciętne wynagrodzenie od 1950 r., https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/przecietne-wynagrodzenie-w-latach

National Minimum Wage and tips, https://www.visitbritain.org/business-advice/pink-book/national-minimum-wage-and-tips

Minimalne wynagrodzenie za pracę od 2003, https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/minimalne-wynagrodzenie-za-prace-od-2003-r

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

W Polsce od lat, choć bardzo niemrawo, rosną nakłady na publiczną ochronę zdrowia. Według Eurostatu w 2013 roku był one równe 4,44 proc. PKB, a w 2022 było to już 4,70 proc. Dodatkowo na przestrzeni ostatniej dekady naprawdę zauważalnie wzrosła liczba praktykujących lekarzy na 100 tys. mieszkańców. Mamy do czynienia również z pełzającą komercjalizacją ochrony zdrowia, co teoretycznie powinno odciążać publiczny jej filar, przynajmniej jeśli chodzi o mniej skomplikowane procedury.

Jednocześnie od lat widoczne jest wydłużanie się kolejek do lekarzy specjalistów. To jeden z niewielu w naszym kraju parametrów życia społeczno-gospodarczego, gdzie od lat widać systematyczne pogarszanie się wyników. O co więc chodzi? Staramy się odpowiedzieć na to pytanie.

==

Bibliografia:

Opinie na temat funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_125_21.PDF

Zdrowie i zachowania prozdrowotne Polaków, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2024/K_089_24.PDF

Korzystanie ze świadczeń i ubezpieczeń zdrowotnych, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_101_23.PDF

Physicians and physiotherapists in the EU: how many? https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20230818-1

Healthcare personnel statistics - physicians https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Healthcare_personnel_statistics_-_physicians

Ochrona zdrowia w Polsce Potencjał wzrostu i szanse dla inwestorów, https://www.strategyand.pwc.com/pl/pl/publikacje/2024/ochrona-zdrowia-w-polsce-potencjal-wzrostu-i-szanse-dla-inwestorow.html

Raport OECD: Polska na tle innych krajów, https://www.termedia.pl/mz/Raport-OECD-Polska-na-tle-innych-krajow,53744.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

W przypadku zakończenia wojny w Ukrainie do Polski może przyjechać nawet milion migrantów. Jest ze wszech miar zrozumiałe, że z kraju zmęczonego kilkuletnią wojną będą emigrować ludzie w poszukiwaniu godnych zarobków. Również po to, żeby wspierać swoje rodziny na miejscu. Taki proces jednak może spowodować skokowy wzrost popytu na wynajmowane mieszkania. To z kolei może prowadzić do wzrostu czynszów.

Co rządzący mogą zrobić, żeby zminimalizować ryzyko takiego scenariusza?

==

Bibliografia:

„Sytuacja życiowa i ekonomiczna migrantów z Ukrainy w Polsce w 2024 roku”, https://nbp.pl/publikacje/rozne-publikacje/publikacje-o-przeplywach-migracyjnych/

Ilu Ukraińców przebywa w Polsce? Resort podał nowe dane, https://forsal.pl/kraj/aktualnosci/artykuly/9696170,ilu-ukraincow-przebywa-w-polsce-resort-podal-nowe-dane.html

Cudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeń społecznych 2023, https://www.zus.pl/documents/10182/2322024/Cudzoziemcy+w+polskim+systemie+ubezpieczeń+społecznych_2023.pdf

Polacy o cudzoziemcach na rynku pracy – fakty, mity, opinie, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2024/06/Polacy-o-cudzoziemcach.pdf

Ukraińcy czekają z emigracją na zakończenie wojny. Ponad milion osób pojawi się w Polsce?, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Ukraincy-czekaja-z-emigracja-na-zakonczenie-wojny-Ponad-milion-osob-pojawi-sie-w-Polsce-8886207.html

Demograficzne wyzwania Ukrainy, https://ies.lublin.pl/komentarze/demograficzne-wyzwania-ukrainy/

Rynek najmu na wojennej ścieżce. Tak zmienił się od wybuchu wojny w Ukrainie, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Rynek-najmu-na-wojennej-sciezce-Tak-zmienil-sie-od-wybuchu-wojny-na-Ukrainie-8494708.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

W sierpniu zeszłego roku płaca minimalna wynosiła 4300 zł. Średnia krajowa z kolei - prawie 8200 brutto. Minimalna stanowiła więc 53 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Tylko, że to są dane dla całego kraju. Kiedy przyjrzymy się konkretnym gminom, to okaże się, że proporcje są inne. Inne są również koszty życia. Produkty, usługi mają inne ceny w powiatowym mieście ściany wschodniej, a inne w stolicy. Dlatego też warto zastanowić się nad regionalizacją płacy minimalnej, przynajmniej w przypadku największych miejscowości.

Bibliografia:

Rozkład wynagrodzeń w gospodarce narodowej w sierpniu 2024 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/rozklad-wynagrodzen-w-gospodarce-narodowej-w-sierpniu-2024-roku,32,8.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Od jakiegoś czasu w polskiej przestrzeni publicznej bardzo dużo mówi się o szkodliwości picia alkoholu. Temat palenia wydaje się być na bocznym torze. Tymczasem palenie w Polsce jest przyczyną 30 proc. zgonów z powodu wystąpienia nowotworów. Szacuje się, że około 70 tys. z 400 tys. zgonów rocznie można przypisać właśnie papierosom.

Jednym z instrumentów, które mają przyczynić się do ograniczenia liczby palaczy jest akcyza. No właśnie - czy rzeczywiście to jest jej główną funkcją? A może ustawodawca pod płaszczykiem dbania o zdrowie publiczne po prostu chce z nas ściągać więcej i więcej danin? Staramy się więc odpowiedzieć na pytanie czy wyższa akcyza oznacza mniej palaczy.

Bibliografia:

Maciej Albinowski, Piotr Lewandowski (2024), Instytut Badań Strukturalnych, policy paper, Czy podwyżka akcyzy na wyroby tytoniowe przyniesie korzyści zdrowotne?, https://ibs.org.pl/publications/czy-podwyzka-akcyzy-na-wyroby-tytoniowe-przyniesie-korzysci-zdrowotne/

KPMG (2023), Illicit cigarette consumption in the EU, UK, Norway, Switzerland, Moldova and Ukraine, https://www.pmi.com/resources/docs/default-source/itp/kpmg-report---illicit-cigarette-consumption-in-the-eu-uk-norway-switzerland-moldova-and-ukraine---2022-results.pdf

Michał Stokłosa, Katarzyna Pogorzelczyk, Łukasz Balwicki (2022), Cigarette Price Increases, Advertising Ban, and Pictorial Warnings as Determinants of Youth Smoking Initiation in Poland, https://academic.oup.com/ntr/article-abstract/24/6/820/6472807?redirectedFrom=fulltext#no-access-message

Andrzej Fal, Biuro Analiz Sejmowych, Opinia oparta o zadane 7 pytań, dotycząca stanu epidemii nałogu papierosowego w Polsce, jego aspektów ekonomiczno-społecznych i perspektyw wyjścia, https://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/A68042D0FEE5C635C12589EB002EE247/%24File/998-23A_FAL.pdf

CASE (2020), Wpływ produkcji wyrobów tytoniowych na polską gospodarkę, https://case-research.eu/pl/publications/wplyw-produkcji-wyrobow-tytoniowych-na-polska-gospodarke/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

W niemal wszystkich krajach rozwiniętych ludzie uważają, że dzieciom, kiedy te dorosną, będzie się wiodło ekonomicznie gorzej niż nam. Zupełnie przeciwnego zdania są ludzie w krajach rozwijających się. Skąd te rozbieżności? Dlaczego syte społeczeństwa trawi swego rodzaju kryzys wyobraźni?

==

Bibliografia:

Not much of a free world. But at least optimistic, https://www.gallup-international.com/survey-results-and-news/survey-result/not-much-of-a-free-world-but-at-least-optimistic

Large shares in many countries are pessimistic about the next generation’s financial future, https://www.pewresearch.org/short-reads/2022/08/11/large-shares-in-many-countries-are-pessimistic-about-the-next-generations-financial-future/

Nastroje społeczne w listopadzie, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2024/K_120_24.PDF

Komunikat w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2023 roku w stosunku do 2022 roku, https://stat.gov.pl/sygnalne/komunikaty-i-obwieszczenia/lista-komunikatow-i-obwieszczen/komunikat-w-sprawie-realnego-wzrostu-przecietnego-wynagrodzenia-w-2023-roku-w-stosunku-do-2022-roku,274,11.html

Tygodnik Gospodarczy PIE 28 listopada 2024 r., https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2024/11/Tygodnik-PIE_48-2024.pdf

Claire E. Robertson, Nicolas Pröllochs, Kaoru Schwarzenegger, Philip Pärnamets, Jay J. Van Bavel & Stefan Feuerriegel, Negativity drives online news consumption https://www.nature.com/articles/s41562-023-01538-4

Negative online news articles are shared more to social media, Joe Watson, Sander van der Linden, Michael Watson, David Stillwell, https://www.nature.com/articles/s41598-024-71263-z

https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22reportenglish_0.pdf

Longitudinal analysis of sentiment and emotion in news media headlines using automated labelling with Transformer language models, David Rozado, Ruth Hughes, Jamin Halberstadt, https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0276367

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Od wielu tygodni w mediach pojawiają się informacje na temat licznych zwolnieniach grupowych. Z tych polaroidowych obrazków można byłoby wyciągnąć wniosek, że przez Polskę przetacza się dawno niewidziana fala bezrobocia. Kiedy jednak spojrzymy w dane, to okaże się, że nic takiego się nie dzieje. Zarówno liczba zwolnień jak i liczba osób, które straciły pracę jest znacznie mniejsza niż w czasie pandemii. I niewiele większa od tej w znakomitym dla Polski okresie jeśli chodzi o ten kontekst, czyli w latach 2015-2019. Prawdopodobnie można natomiast mówić o pewnym wzroście zjawiska w roku 2024 względem roku 2023.

Bibliografia:

GUS, Sytuacja społeczno-gospodarcza w kraju w listopadzie 2024 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne-opracowania/informacje-o-sytuacji-spoleczno-gospodarczej/sytuacja-spoleczno-gospodarcza-kraju-w-listopadzie-2024-r-,1,151.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Od lat słyszymy, że luka mieszkaniowa w Polsce wynosi 1,5 - 2 mln mieszkań. Ten refren ma co najmniej 20 lat. Jednak w ciągu dwóch dekad przybyło nam 3 mln lokali. Dlaczego więc luka nie zniknęła? A może zniknęła, tylko tego nie zauważyliśmy? Cóż, wszystko rozbija się o to jak zdefiniujemy lukę i jakich danych użyjemy, żeby ją obliczać.

==

Bibliografia:

Maciej Kamiński, LUKA MIESZKANIOWA – ASPEKT DEFINICYJNY I PROBLEM POMIARU NA PRZYKŁADZIE WROCŁAWIA, https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-a2351cc7-cf05-481e-bafd-a91692f9305f?q=bwmeta1.element.desklight-d03e39fe-b107-473f-8cc9-11af954b4c05;5&qt=CHILDREN-STATELESS

Najem instytucjonalny – trwały trend, a nie chwilowa moda, https://www.pwc.pl/pl/media/2022/2022-04-27-luka-mieszkaniowa-w-polsce-szacowana-jest-na-2-mln-mieszkan.html

Polska w liczbach 2024, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne-opracowania/inne-opracowania-zbiorcze/polska-w-liczbach-2024,14,17.html

Co trzeci Polak zawyża liczbę cudzoziemców w Polsce, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2024/06/2024_06_18_Co-trzeci-Polak-zawyza-liczbe-cudzoziemcow-w-Polsce.pdf

Ile jest mieszkań i domów w Polsce: liczba gospodarstw domowych, https://rynekpierwotny.pl/wiadomosci-mieszkaniowe/czy-mieszkan-jest-wciaz-za-malo/10564/

Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2024, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2024,2,24.html

Luka czynszowa w Polsce w latach 2021-2022, https://pfrnieruchomosci.pl/document/685

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Badania pokazują, że większość Polaków chciałaby pracować cztery dni w tygodniu – o ile skrócenie tygodniowego czasu pracy nie oznaczałoby adekwatnego zmniejszenia wynagrodzenia.

Pracodawcy są tą koncepcją dużo mniej zachwyceni: menedżerowie blisko połowy firm nie widzą praktycznej możliwości, by czterodniowy tydzień pracy wprowadzić, a planuje taką formułę wprowadzić ledwie 8-10% firm.

W skali całej gospodarki taki ruch jest jednak niemal praktycznie niewykonalny z jednego zasadniczego powodu: nie mamy dość ludzi, by uzupełnić braki kadrowe, jakie pojawiłyby się po skróceniu czasu pracy. Demografia stawia wyzwania dla zapełnienia istniejących etatów już teraz.

==

Bibliografia:

CO MOŻE ZMIENIĆ W ZACHOWANIACH POLAKÓW 4-DNIOWY TYDZIEŃ PRACY?, https://panelariadna.pl/news/co-moze-zmienic-w-zachowaniach-polakow-4-dniowy-tydzien-pracy

Tygodnik Gospodarczy PIE 29 lutego 2024 r., https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2024/02/Tygodnik-PIE_9-2024.pdf

Czy czterodniowy tydzień pracy w Polsce jest uzasadniony?, policy paper, Maciej Albinowski Piotr Lewandowski Karol Madoń, https://ibs.org.pl/publications/czy-czterodniowy-tydzien-pracy-w-polsce-jest-uzasadniony/

Prognoza ludności rezydującej dla Polski na lata 2023-2060, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5469/12/1/1/prognoza_ludnosci_rezydujacej_dla_polski_na_lata_2023-2060.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Ile będzie nas kosztował wolny 24 grudnia? Według ministry Pełczyńskiej-Nałęcz: 6-8 mld zł, a zdaniem ministry Dziemianowicz-Bąk: 0,3-1 mld zł. Prawda będzie pewnie gdzieś po środku, ale najważniejsze, by pamiętać, iż nie mówimy o jakiejś cenie, jaką przychodzi zapłacić 14. ustawowy dzień wolny od pracy. To po prostu szacunki dotyczące tego jaki PKB nie zostanie wypracowany za sprawą tego, że w dzień Wigilii nie będziemy pracować. A przecież PKB to nie wszystko.

Bibliografia:

Ile będzie kosztować wolna Wigilia i czy tak naprawdę warto? Naukowiec komentuje pomysł Lewicy, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Ile-bedzie-kosztowac-wolna-Wigilia-i-czy-tak-naprawde-warto-Naukowiec-komentuje-pomysl-Lewicy-8847653.html

Dni wolne od pracy, święta narodowe, https://www.timeanddate.com/holidays/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Przywykliśmy do rytualnego jojczenia na Polskę. Tymczasem okazuje się, że wśród 38 krajów OECD jesteśmy tym państwem, które zaliczyło niemal największy postęp w dobrobycie w latach 2010-2023. Jeśli chodzi o te zestawienie wyprzedza nas jedynie Estonia.

Mało tego, polskie społeczeństwo lokuje się w 15 proc. najzamożniejszej globalnej populacji. Tak samo jest z rozwojem gospodarczym liczonym wskaźnikiem Human Development Index. Co oznacza, że 85 proc. mieszkańców Ziemi ma gorzej niż my. Może pora więc porzucić rytuał jojczenia i zastanowić się w jaki sposób najbardziej optymalnie wykorzystać ten potencjał?

==

Bibliografia:

Tygodnik Gospodarczy PIE 28 listopada 2024 r., https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2024/11/Tygodnik-PIE_48-2024.pdf

Dawid Błaszkiewicz, Polska świetnym miejscem do życia! Blisko 90% światowej populacji ma gorzej, https://obserwatorgospodarczy.pl/2024/12/04/polska-swietnym-miejscem-do-zycia/

Living conditions in Europe - poverty and social exclusion, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Living_conditions_in_Europe_-_poverty_and_social_exclusion

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Od lat z różnych stron słyszymy, że na starość nie dostaniemy emerytur, bo ZUS upadnie. To wszystko jest jednak bujdą na resorach serwowaną przez ludzi, którzy nie mają pojęcia jak działa system emerytalny.

==

Bibliografia:

Kiedy ZUS zbankrutuje?, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Kiedy-ZUS-zbankrutuje-2057782.html

ZUS zbankrutuje przed 2020 rokiem, https://zpp.net.pl/zus-zbankrutuje-przed-2020-rokiem/

Dlaczego mamy niż demograficzny? Anita Abramowska-Kmon, https://gazeta.sgh.waw.pl/po-prostu-ekonomia/dlaczego-mamy-niz-demograficzny

Demographic indicator: Old-age dependency ratio 1st variant (population 65 years or over to population 15 to 64 years), https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/demo_pjanind__custom_13459425/default/table?lang=en

Prognoza ludności rezydującej dla Polski na lata 2023-2060, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5469/12/1/1/prognoza_ludnosci_rezydujacej_dla_polski_na_lata_2023-2060.pdf

Prognoza ludności na lata 2023–2060 Population projection 2023–2060, Główny Urząd Statystyczny

Wskaźniki waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za poszczególne lata, https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/waloryzacja-skladki-i-kapitalu-poczatkowego/wskazniki-waloryzacji-rocznej

Postawy Polaków wobec płacenia podatków i roli państwa w gospodarce, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2022/04/Podatki-wydatki.-24.01.2022-net.pdf

Stabilna sytuacja finansowa FUS 12 stycznia 2024, https://www.zus.pl/-/stabilna-sytuacja-finansowa-fus

Pensions at a Glance 2023, https://www.oecd-ilibrary.org/finance-and-investment/net-pension-replacement-rates-by-earnings-in-percentage_5463f49b-en

Sprawozdanie finansowe FUS, https://bip.zus.pl/finanse-zus-i-fus/sprawozdania-roczne/sprawozdania-finansowe-fus

Sprawozdanie finansowe ZUS, https://bip.zus.pl/finanse-zus-i-fus/sprawozdania-roczne/sprawozdania-finansowe-zus

Waloryzacja składek emerytalnych na poszczególne lata, https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/waloryzacja-skladki-i-kapitalu-poczatkowego/wskazniki-waloryzacji-rocznej

Prognoza wpływów i wydatków z Funduszu Emerytalnego, https://www.zus.pl/baza-wiedzy/statystyka/prognozy

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Wkrótce w państwach członkowskich nie będzie można płacić gotówką w transakcjach powyżej 10 tys. euro (ponad 43 tys. zł). Dodatkowo jeżeli będziemy chcieli zapłacić gotówką w kwocie powyżej 3 tys. euro, to przedsiębiorca będzie musiał przekazać nasze dane odpowiednim organom.

Regulacje mają odnosić się do transakcji między osobami fizycznymi, a firmami (te ostatnie od dawna mają limity transakcji gotówkowych; w Polsce wynoszą one 15 tys. zł). Nie mają jednak dotyczyć płatności między dwiema osobami fizycznymi. Prawo ma wejść w życie w 2027 roku.

Czy to oznacza powolne wyprowadzanie gotówki z obiegu? Cóż, monety i banknoty z obiegu wyprowadzamy my sami.

Bibliografia:

Stanowisko ZPP: Ograniczanie płatności gotówkowych to krok w niewłaściwym kierunku, https://zpp.net.pl/stanowisko-zpp-ograniczanie-platnosci-gotowkowych-to-krok-w-niewlasciwym-kierunku/

Walka z praniem pieniędzy: Parlament przyjął nowe przepisy, https://www.europarl.europa.eu/news/pl/press-room/20240419IPR20586/walka-z-praniem-pieniedzy-parlament-przyjal-nowe-przepisy

Płatności gotówkowe i bezgotówkowe pomiędzy przedsiębiorcami w 2024 r., https://poir.parp.gov.pl/component/content/article/86776:platnosci-gotowkowe-i-bezgotowkowe-pomiedzy-przedsiebiorcami-w-2024-r

Zwyczaje płatnicze a rozwój sieci akceptacji kart w Polsce: badanie konsumenckie 2023, https://api.polskabezgotowkowa.pl/uploads/Zwyczaje_platnicze_a_rozwoj_sieci_akceptacji_kart_w_Polsce_Polasik_Research_2023_20240610_8e472e288d.pdf

Obrót gotówkowy 2023, https://nbp.pl/wp-content/uploads/2024/09/Raport-o-obrocie-gotowkowym-2023.pdf

Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego – raport z badania 2021 i analiza porównawcza z danymi z 2009, 2013 i 2016 roku, https://nbp.pl/wp-content/uploads/2022/09/obrot-bezgotowkowy-2021.pdf

Polacy obawiają się wycofania gotówki. Dlaczego jej bronią? Oto odpowiedź [OPINIA], https://www.money.pl/pieniadze/polacy-obawiaja-sie-wycofania-gotowki-dlaczego-jej-bronia-oto-odpowiedz-7087725089028864a.html

Płatności gotówkowe i bezgotówkowe analiza stanu i perspektyw, https://infin.gov.pl/wp-content/uploads/2022/06/Raport-Platnosci-gotowkowe-i-bezgotowkowe_2022_02-2022_06_07.pdf?fbclid=IwY2xjawGQexBleHRuA2FlbQIxMAABHQV-dENZLyh6TYbTbGoZv6SRw4i7XAZzxSI3MkK4mcF0rATbvDmDJo8Zwg_aem_5-eLx0zJep2nZs7RDpdfjg

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Naszą książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

==

Zastanawialiście się kiedyś, czy pochodzenie klasowe zamożnych ma wpływ na to, jak postrzegają ubogich? Innymi słowy: czy znajomy pochodzący z biednej rodziny, który dzisiaj jeździ porsche, ma więcej czy mniej zrozumienia dla osób, którym się nie poszczęściło, niż kolega, który urodził się w rodzinie milionerów? Te badania nie pozostawiają wątpliwości - moglibyśmy powiedzieć, gdyby nie to, że niemal wszystkie badania pozostawiają wątpliwości...

==

Bibliografia:

- Hyunjin J. Koo, Paul K. Piff, Azim F. Shariff, “If I Could Do It, So Can They: Among the Rich, Those With Humbler Origins are Less Sensitive to the Difficulties of the Poor”, Social Psychological and Personality Science, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9947719/?fbclid=IwY2xjawGVtjJleHRuA2FlbQIxMQABHSL5QCtTu4A-LXifMcFwKBjSIRULeSAKZs1lEpVObAge_pY36jhu57Lwhg_aem_-VMUBXCekVoL2JG5ZIjDww

- Mane Kara-Yakoubian, “People who are born poor but get rich are less sensitive to the challenges of the poor”, psypost.org, https://www.psypost.org/people-who-are-born-poor-but-get-rich-are-less-sensitive-to-the-challenges-of-the-poor/

- The 2024 Forbes 400 Self-Made Billionaire Score: From Bootstrappers To Silver Spooners, https://www.forbes.com/sites/gigizamora/2024/10/01/the-2024-forbes-400-self-made-billionaire-score-from-bootstrappers-to-silver-spooners/

- 2024 Bank of America Private Bank Study of Wealthy Americans As wealth transfer continues, outlooks and emotions influence financial decisions, https://ustrustaem.fs.ml.com/content/dam/ust/articles/pdf/2024BoA-PB_Study_of_Wealthy_Americans.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

- Patronite: https://patronite.pl/EICR

- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr

- Naszą książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

==

W 2023 roku mieliśmy do czynienia z historycznie najniższą dzietnością. Współczynnik dzietności wyniósł 1,16. Jeśli chodzi o ten wskaźnik byliśmy w światowym ogonie. Najprawdopodobniej w 2024 roku z dzietnością będzie jeszcze gorzej. Dlaczego Polacy nie chcą mieć dzieci?

==

Bibliografia:

Wikipedia, Zestawienia wskaźników dzietności dla wszystkich krajów świata, https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_total_fertility_rate#cite_note-auto-2

Bank Światowy, Wskaźnik dzietności, https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.TFRT.IN

GUS, Baza Danych Lokalnych, Wskaźnik dzietności, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/temat

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Kup naszą książkę "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ

Marek Belka w programie "Sto pytań do" zapytany o podatek katastralny powiedział, że jego wprowadzenie może zakończyć się "katastrofą dla rynku mieszkaniowego". Staramy się zrozumieć tok rozumowania byłego premiera.

#kataster #podatek #podatki #mieszkania #mieszkanie #ryneknieruchomości #ekonomia #gospodarka

==

Bibliografia:

Zapytali Marka Belkę o podatek katastralny. Internauci mówią, czym zajmuje się jego syn , https://www.money.pl/gospodarka/zapytali-marka-belke-o-podatek-katastralny-internauci-mowia-czym-zajmuje-sie-jego-syn-7081611258874464a.html

Polacy mają zakorzenioną chęć posiadania mieszkania na własność. Rynek najmu na zakręcie, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Polacy-maja-zakorzeniona-chec-posiadania-mieszkania-na-wlasnosc-Rynek-najmu-na-zakrecie-8600131.html

Gospodarka mieszkaniowa w 2017 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/infrastruktura-komunalna-nieruchomosci/nieruchomosci-budynki-infrastruktura-komunalna/gospodarka-mieszkaniowa-w-2017-roku,14,1.html

Kwartalnik mieszkaniowy Raport o sytuacji na rynku mieszkań w II kwartale 2022 roku¸https://blog.otodom.pl/wp-content/uploads/2022/07/Polityka-Insight-i-Otodom-Kwartalnik-mieszkaniowy-Q2_2022.pdf?_gl=1*s9o24o*_ga*MTk0ODEyNTAwOS4xNjYzMTQ0MDY4*_ga_MNTL052JB4*MTY2Njc5Mjk1MS4yLjAuMTY2Njc5Mjk1MS42MC4wLjA

Charles Gallmeyer, Vancouver Empty Home Tax: An Analysis of Taxation as a Solution to a Housing Crunch, https://taxreview.law.pitt.edu/ojs/taxreview/article/view/124

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Większość wskaźników ubóstwa - dotykającej dzieci, rodzin, emerytów, osoby pracujące - tąpnęła w roku 2023 w porównaniu do roku 2022. Skąd ta zmiana i co można z tym zrobić?

Bibliografia:

RYSZARD SZARFENBERG, POVERTY WATCH 2024 https://www.eapn.org.pl/eapn/uploads/2024/10/poverty_watch_24_final.pdf?fbclid=IwY2xjawF_CjdleHRuA2FlbQIxMAABHcvV7iBYV5Ka3bM43AGaL54oz4lnkoSCaL-CIeUaptiyUMalpbY26Mn0Wg_aem_4qLHqPvzl7k_zw5B0yGOmw

Ubóstwo w Polsce znowu wzrosło. Najbiedniejszych jest więcej niż rok wcześniej, https://300gospodarka.pl/news/ubostwo-w-polsce-znowu-wzroslo-najbiedniejszych-jest-wiecej-niz-rok-wczesniej

Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 lutego 2024 r. w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2023 r. w stosunku do 2022 r., https://stat.gov.pl/sygnalne/komunikaty-i-obwieszczenia/lista-komunikatow-i-obwieszczen/komunikat-w-sprawie-realnego-wzrostu-przecietnego-wynagrodzenia-w-2023-roku-w-stosunku-do-2022-roku,274,11.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Lewica niedawno złożyła projekt ustawy, którego zadaniem jest zmniejszenie opłacalności inwestowania we flipping. Flipping jest kupowaniem nieruchomości po możliwie niskiej cenie i szybkiej sprzedaży z jak największą przebitką.

Flipperzy kupują nieruchomości z licytacji komorniczych, z zawiłym stanem prawnym, bądź od osób, które nie znają realnej wartości swojego M. Następnie dokonują (jak najniższym kosztem) remontów, czasem jedynie odświeżają wizualnie nieruchomość i jak najszybciej wystawiają ją na sprzedaż.

W ten sposób z rynku znikają najtańsze lokale, które następnie wracają z ceną powiększoną o zysk flippera. Ile taki zysk wynosi? Średnio od 15 do 20 proc. Szacuje się, że w ostatnich latach flipping w największych polskich miastach odpowiadał za 5-6 proc. wszystkich transakcji mieszkaniowych. W niektórych miastach było to wiele więcej.

Co planuje parlamentarna lewica? Chce podwyższyć podatek od czynności cywilnoprawnych. Dzisiaj wynosi on 2 proc. Jeśli ustawa weszłaby w życie wynosiłby 10 proc. w przypadku mieszkania kupowanego w okresie krótszym niż rok od ostatniego nabycia, 6 proc. kiedy ów okres wynosiłby od roku do dwóch lat oraz 4 proc. w przypadku okresu do trzech lat. Podatek miałby być również nałożony na osoby kupujące więcej niż dwa mieszkania w ciągu pięciu lat.

Czy flipperzy nie przenieśliby więc kosztów tego podatku na ostatecznych konsumentów? Dokładnie tak by się stało i właśnie o to chodzi! Chodzi o zmniejszenie opłacalności takich biznesów i przekierowania strumienia inwestycji w inne miejsca gospodarki. A dlaczego? Ponieważ mieszkania są specyficznym dobrem; innym niż dzieła sztuki albo akcje.

==

Bibliografia:

Przemysław Wojtasik, Zwolnienie z PCC na pierwsze mieszkanie. Także wtedy, gdy kupujemy od flippera, https://www.rp.pl/podatki/art40141361-zwolnienie-z-pcc-na-pierwsze-mieszkanie-takze-wtedy-gdy-kupujemy-od-flippera

Aneta Gawrońska, Wojna z flipperami nie zbije cen mieszkań. "I tak zapłacą za to kupujący", https://www.rp.pl/rynek-nieruchomosci/art40124951-wojna-z-flipperami-nie-zbije-cen-mieszkan-i-tak-zaplaca-za-to-kupujacy

Przemysław Wojtasik, Kupujesz mieszkanie od flippera? Zapłacisz wyższy podatek, https://www.rp.pl/podatki/art40104551-kupujesz-mieszkanie-od-flippera-zaplacisz-wyzszy-podatek

Renata Krupa-Dąbrowska, Pomysł opodatkowaniu flippingu - projekt do poprawki, https://www.prawo.pl/biznes/wiecej-tanich-mieszkan-po-opodatkowaniu-flippingu-to-mrzonka,526338.html

Adam Czerniak, Hanna Milewska-Wilk, Tomasz Bojęć, Zjawisko flippingu na polskim rynku mieszkaniowym, https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/1926C225F22CE0F8C1258720002BC970/$file/9.Czerniak_Milewska-Wilk_Bojec.pdf

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, https://orka.sejm.gov.pl/Druki10ka.nsf/Projekty/10-020-107-2024/$file/10-020-107-2024.pdf/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Polskie społeczeństwo się starzeje, co wynika z faktu, że mamy jeden z najniższych współczynników dzietności na świecie. W roku 2023 wyniósł on niespełna 1,16. Tak zwaną zastępowalność pokoleń gwarantuje wskaźnik na poziomie 2,1. Po osiągnięciu tego poziomu liczebność społeczeństwa pozostaje na stałym poziomie.

Czy mamy więc do czynienia z katastrofą demograficzną, o czym tak często czytamy w mediach? To przesadne stwierdzenie. Jednak z pewnością stoją przed nami liczne wyzwania. Co więc oznacza starzejące się społeczeństwo?

Istnieje kilka obszarów, gdzie potrzebne będą głębokie zmiany. Pierwszym jest oczywiście system emerytalny. Po drugie niezbędne będzie przesunięcie większych środków na system ochrony zdrowia, ponieważ starsze społeczeństwo jest droższe w utrzymaniu. Będzie to tym większe wyzwanie, że stracimy coś, co ekonomiści nazywają dywidendą demograficzną jeśli chodzi o PKB.

Czekają więc nas dekady pełne wyzwań. Pocieszające jest to, że już mniej więcej wiemy jaka będzie przyszłość demografii, żadna z tych spraw nie powinna być więc dla nas zaskoczeniem. Eksperci wiedzą też mniej więcej co można z tymi problemami robić. To oczywiście czy politycy z tej wiedzy skorzystają, to inna sprawa...

==

Bibliografia:

Inflacja w Polsce. GUS podał dane za marzec, PAP, https://www.pap.pl/aktualnosci/inflacja-w-polsce-gus-podal-dane-za-marzec

Max Roser, Fertility Rate, Our world in Data, https://ourworldindata.org/fertility-rate

Rosnące potrzeby starzejącego się społeczeństwa, Pracownicze Plany Kapitałowe, https://www.mojeppk.pl/aktualnosci/rosnace-potrzeby-starzejacego-sie-spoleczenstwa.html

Pojęcia stosowane w statystyce publicznej Współczynnik obciążenia (demograficznego), Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/3953,pojecie.html

Bogumiła Szopa, Problemy Zarządzania, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Problemy_Zarzadzania/Problemy_Zarzadzania-r2016-t14-n2_(1)/Problemy_Zarzadzania-r2016-t14-n2_(1)-s23-40/Problemy_Zarzadzania-r2016-t14-n2_(1)-s23-40.pdf

Rainer Kotschy, David Bloom, Perspektywy wzrostu gospodarczego w obliczu starzenia się społeczeństw, https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/trendy-gospodarcze/perspektywy-wzrostu-gospodarczego-w-obliczu-starzenia-sie-spoleczenstw/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Według Global Wealth Report 1,1% najbogatszych kontroluje 46% całego majątku na planecie. Dla porównania: 53% dorosłych, którzy na głowę mają nie więcej niż 10 tys. dolarów aktywów netto (majątek pomniejszony o zadłużenie), łącznie dysponują 1,2% kapitału całej ludzkości.

Populacja polskich dolarowych milionerów jest zbliżona do tej, jaką ma grupa zarabiających 50 tys. zł brutto lub więcej. Ale tak właściwie to ilu jest tych dolarowych milionerów jest na Ziemi? A ilu w Polsce? Jak duża jest polska grupa tych, których majątek przekracza 100 tys. dolarów, czyli ok. 400 tys. zł?

A jak to wygląda w przypadku dochodów? Jak liczna jest populacja dorosłych, którzy zarabiają 10 tys. zł brutto miesięcznie oraz 1 mln zł brutto rocznie?

Obejrzyj lub wysłuchaj najnowszego odcinka, żeby poznać odpowiedzi na te pytania.

==

Bibliografia:

UBS, Global Wealth Report 2022, https://www.credit-suisse.com/media/assets/corporate/docs/about-us/research/publications/global-wealth-report-2022-en.pdf

UBS, Global Wealth Report 2023, https://www.ubs.com/global/en/family-office-uhnw/reports/global-wealth-report-2023/_jcr_content/pagehead/link2.0577489710.file/PS9jb250ZW50L2RhbS9hc3NldHMvd20vZ2xvYmFsL2ltZy9nbG9iYWwtZmFtaWx5LW9mZmljZS9kb2NzL2d3ci0yMDIzLWVuLTIucGRm/gwr-2023-en-2.pdf

UBS, Global Wealth Databook 2023, https://rev01ution.red/wp-content/uploads/2024/03/global-wealth-databook-2023-ubs.pdf

KPMG, Rynek dóbr luksusowych w Polsce, https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/pl/pdf/2023/05/pl-Rynek-dobr-luksusowych-w-Polsce-Luksus-w-niepewnych-czasach.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Jawność płac – czy to w ofertach pracy, wypłacanych wynagrodzeniach, czy objawiająca się transparentnością zeznań podatkowych – jest mechanizmem zwiększającym siłę negocjacyjną pracowników i zmniejszającą potencjalną dyskryminację płacową.

Ale to rozwiązanie – jak to w prawdziwym świecie bywa – nie jest pozbawione wad. Dla przykładu, w ostatniej edycji badania Monitor Rynku Pracy (Randstad) 63% pracowników uważa, że pełna, indywidualna jawność wypłacanych wynagrodzeń przyniosłaby niezadowolenie zatrudnionych ludzi i konflikty wewnętrzne w firmach. I coś jest na rzeczy...

Jakie są inne wady jawności płac? Temu poświęciliśmy niniejszy odcinek – jednocześnie zaznaczając, że nas osobiście nie odstraszają one od popierania transparentności w kwestii wynagrodzeń.

==

Bibliografia:

Badanie Randstad: polscy pracownicy chcą łamania tabu – ponad 1/2 popiera jawność widełek płacowych, https://www.randstad.pl/o-randstad/dla-mediow/press/badanie-randstad-polscy-pracownicy-chca-lamania-tabu-ponad-1-2-popiera/

Translate Gender pay gap statistics, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Gender_pay_gap_statistics

Beata Kwiatkowska, Różnice płac kobiet i mężczyzn w Twoim miejscu pracy, https://ibs.org.pl/news/gender-pay-gap-in-your-workplace/

Michał Rolecki, Claudia Goldin z Harvard University wymieniana jest jako jedna z 10 najbardziej wpływowych ekonomistek świata. Jest pierwszą kobietą, która Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii otrzymała sama https://oko.press/nobel-ile-kobiete-kosztuje-urodzenie-dziecka

Tomasz Obloj i Todd Zenger, The influence of pay transparency on (gender) inequity, inequality and the performance basis of pay, https://www.nature.com/articles/s41562-022-01288-9

Morten Bennedsen, Elena Simintzi, Margarita Tsoutsoura, Daniel Wolfenzon, Research: Gender Pay Gaps Shrink When Companies Are Required to Disclose Them, https://hbr.org/2019/01/research-gender-pay-gaps-shrink-when-companies-are-required-to-disclose-them

Ricardo Perez-Truglia, The Effects of Income Transparency on Well-Being: Evidence from a Natural Experiment, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2657808

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Według niektórych polityków Zjednoczonej Prawicy w Polsce problem luki płacowej (gender pay gap, GPG) nie występuje. GPG to odsetek pensji mężczyzn, o który wynagrodzenie kobiet jest niższe – oczywiście licząc to średnio i przeliczając na godzinę pracy. W 2020 roku wynosił według Eurostatu ledwo 4,5% i to stawiało nas w czołówce krajów UE jeśli chodzi o niewielkie rozmiary tego wskaźnika (w 2022 roku było to 7,8% i ciągle zajmowaliśmy piąte miejsce w Unii Europejskiej).

Fakty są jednak takie, że gdy weźmiemy pod uwagę wiek pracownicy i pracownika, staż pracy, wykształcenie i stanowisko, a także branżę i wielkość firmy w jakiej pracują, to luka płacowa urośnie i według Instytutu Badań Strukturalnych w 2020 roku jej skorygowana wartość sięgała 17,5%. W ostatnich latach skorygowana luka płacowa wynosiła od kilkunastu do ponad 20%, zazwyczaj lądując blisko 1/5. A to oznacza, że – w uproszczeniu – kobiety jeden dzień w tygodniu pracują za darmo.

Dlaczego tak się dzieje? Jak można wytłumaczyć tę różnicę? W jakich środowiskach luka jest większa, a kiedy maleje? Co można zrobić, żeby lukę systemowo zmniejszyć? O tym wszystkim dowiecie się w niniejszym odcinku EiCR!

Bibliografia:

Ewa Cukrowska-Torzewska, Iga Magda, „Luka płacowa w miejscu pracy: czy wiek firmy ma znaczenie dla jej wysokości?”, IBS Working Paper, 2019, https://ibs.org.pl/publications/luka-placowa-w-miejscu-pracy-czy-wiek-firmy-ma-znaczenie-dla-jej-wysokosci/

„Struktura wynagrodzeń według zawodów za październik 2022 roku”, GUS, 2024, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/struktura-wynagrodzen-wedlug-zawodow-za-pazdziernik-2022-roku,4,11.html

Denis Leythienne, Marina Pérez-Julián, “Gender pay gaps in the European Union – a statistical analysis”, European Comission, 2021, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3888793/14368632/KS-TC-22-002-EN-N.pdf/4951104b-f01d-0964-717a-be0ea3dfd9e4?t=1662728236409

Fundacja Share the Care i ZUS, „Tata na rodzicielskim”, 2024, https://sharethecare.pl/tata-na-rodzicielskim/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

W ostatnim kwartale mieliśmy do czynienia z absolutnym rekordem trzydziestolecia, jeśli chodzi o wzrost płac. Realnie, czyli po korekcie na inflację, wzrosły one w porównaniu z poprzednim rokiem o 11,5 proc. Takiego wzrostu nie było jeszcze nigdy.

Skąd ten skok? Część pracowników ciągle odbija sobie inflacyjny dołek. Bezrobocie wciąż pozostaje niskie, więc mogą oni żądać lepszych pieniędzy. Ale za dużą część zjawiska odpowiada... państwo! Ostanie miesiące to skokowe podwyżki dla urzędników i nauczycieli. Z drugiej strony rząd mocno ciągnął w górę płacę minimalną. Nie miał zresztą wyboru - w przypadku wysokiej inflacji prawo obliguje rządzących do podwyższania najniższej krajowej dwa razy do roku.

Całkiem możliwe, że cały 2024 rok będzie stał pod znakiem rekordowego wzrostu pensji. Jest się więc z czego cieszyć.

Zwłaszcza, że dane z CBOS wskazują, że wracamy na dobre na tory postępu. Znów wzrasta odsetek osób, które twierdzą, że ekonomicznie im się powodzi i spada liczba tych, którzy uważają, że żyje im się biednie. Pod tym względem zrównaliśmy się z najbardziej ekonomicznie pomyślnym dla Polski okresem, czyli przełomem 2019 i 2020 roku.

==

Bibliografia:

Serwis ekonomiczny mBank, https://makroekonomia.mbank.pl/318444-rozgrzewka

Dziennik Ekonomiczny: Realne wynagrodzenia rosną coraz szybciej, Centrum Analiz PKO BP, https://centrumanaliz.pkobp.pl/aktualnosci/dziennik-ekonomiczny-realne-wynagrodzenia-rosna-coraz-szybciej

TYGODNIK | 13.05.2024, Serwis Ekonomiczny Bank Pekao, https://www.pekao.com.pl/analizy-makroekonomiczne/publikacja.html?id=3bfd552a-ec8a-4d93-bbb5-be2f760c6aa0

Janusz K. Kowalski, Nasze pensje wzrosły, ale najmniej od 20 lat,https://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/586677,nasze-pensje-wzrosly-ale-najmniej-od-20-lat.html

Makro Flash: Realny wzrost płac idzie na rekord, PKO BP Centrum Analiz, https://centrumanaliz.pkobp.pl/makroekonomia/makro-flash-realny-wzrost-plac-idzie-na-rekord

Bartłomiej Supernak, Realny wzrost płac będzie oscylować w okolicach 8-8,5% r/r w 2024, https://inwestycje.pl/gospodarka/realny-wzrost-plac-bedzie-oscylowac-w-okolicach-8-85-r-r-w-2024/

Minimalne wynagrodzenie za pracę od 2003 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych, https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/minimalne-wynagrodzenie-za-prace-od-2003-r

Ile osób zarabiało płacę minimalną?, Ciekaweliczby.pl, https://ciekaweliczby.pl/placa_minimalna_2022/

Weronika Szkwarek, Miliony Polaków na najniższej krajowej. "Ewenement na skalę światową", https://www.money.pl/gospodarka/miliony-polakow-na-najnizszej-krajowej-ewenement-na-skale-swiatowa-6941899620911808a.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Stockholm Environment Institute i znana organizacja Oxfam obliczyły jaką część emisji CO2 można było w 2019 roku przypisać poszczególnym grupom rozkładu dochodowego. Na świecie górne 10% (najlepiej sytuowani) odpowiadało za 49% całego CO2 emitowanego do atmosfery, a górne 20% rozkładu – za 67%. W UE te odsetki wynosiły odpowiednio 28% i 42%, a w Polsce: 30% i 45%.

Cóż, to kraje rozwinięte, zamożne i zamieszkałe przez zasobnych mieszkańców cieszą się wysokim poziomem konsumpcji, co sprawia, że nieco ponad 800 mln osób ma na koncie blisko połowę całej globalnej emisji.

Warto natomiast zauważyć, że poziom emisji CO2 według grup dochodowych zależy w bardzo istotnym stopniu od miksu energetycznego, czyli od tego, jak produkowana jest energia (cieplna, a przede wszystkim elektryczna). W Litwie na 20% najlepiej sytuowanych obywateli przypada ponad 60% ogółu emisji. Wprawdzie głównym źródłem energii elektrycznej są tam turbiny wiatrowe, to miks energetyczny uzupełniają elektrownie gazowe oraz spalające olej z ropy naftowej. Po drugiej stronie skali nierówności emisyjnych znajdują się Czechy, gdzie górne 20% odpowiada za niespełna 40% emisji, za co odpowiada istotny wkład nie tylko OZE, ale i energetyki jądrowej.

Większość danych i trendów mówi nam, że większość krajów świata będzie się rozwijać gospodarczo i bogacić. Skoro tak, to zatrzymanie wzrostu emisji zarówno globalnie, jak i na poziomie poszczególnych krajów, będzie możliwe przede wszystkim pod warunkiem, że coraz większą część energii będziemy pozyskiwać metodami niskoemisyjnymi: z odnawialnych źródeł energii oraz energii jądrowej, elektryfikując przy tym np. transport oraz poszukując sposobów na to, by zmniejszać emisyjność różnych dziedzin aktywności, takich jak np. rolnictwo.

Nie znaczy to, że rządy powinny pominąć polityki mające zachęcić zarówno biznes, jak i konsumentów, do wybierania niżej emisyjnych sposobów na zaspokojenie swoich potrzeb. Takie polityki mogą przyśpieszyć proces decouplingu, czyli osłabienia związku pomiędzy wzrostem gospodarczym i wzrostem poziomu emisji dwutlenku węgla.

==

Bibliografia:

Climate Equality: a planet for the 99%, Oxfam, https://oxfamilibrary.openrepository.com/bitstream/handle/10546/621551/mn-climate-equality-201123-en.pdf;jsessionid=496B23D64D8A254348C47A6F7E9C3C83?sequence=5

Emissions Inequality Calculator, Stockholm Environment Institute, https://emissions-inequality.org/

Tygodnik Gospodarczy PIE, Polski Instytut Ekonomiczny, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2023/12/Tygodnik-PIE_49-2023.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

W badaniu wykonanym na zlecenie portalu Business Insider Polki i Polaków w różnym wieku zapytano o pensję marzeń. Okazało się, że w grupie najmłodszych respondentów (18-24 lata), reprezentujących przedstawicieli pokolenia Z, mediana tych wymarzonych wynagrodzeń była wyższa niż we wszystkich pozostałych grupach wiekowych (8-9 tys. na rękę). Dodatkowo najwyższy był także odsetek tych, dla których płaca marzeń to nie mniej niż 15 tys. zł netto.

Ile faktycznie zarabiali młodzi ludzie? Czy ich płace marzeń świadczą o roszczeniowości? Może chodzi o ich nieświadomość realiów życia zawodowego, albo mają większe apetyty na dobra konsumpcyjne? A może chodzi o coś jeszcze innego?

=

Bibliografia:

Struktura wynagrodzeń według zawodów za październik 2022 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/struktura-wynagrodzen-wedlug-zawodow-za-pazdziernik-2022-roku,4,11.html

Jak wyglądają pokoleniowe pensje marzeń, Business Insider, https://businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/zetki-milenialsi-i-pokolenie-przelomu-tak-wygladaja-pokoleniowe-pensje-marzen/ccygzs4

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Od kilku tygodni wiemy jaki był próg wejścia do 10% najlepiej opłacanych pracowników. Było to około 11 500 zł brutto miesięcznie przy umowie o pracę. Problem polega na tym, że dane pochodzą z października 2022 roku. Po uwzględnieniu ponad 19% podwyżki średnich pensji do lutego 2024 roku mówilibyśmy o kwocie 13 800 zł brutto (ok. 9 700 zł na rękę).

Niestety, wyliczenia tej wartości mają kilka defektów. Statystyki rozkładu dochodów podawane przez GUS co dwa lata (dla października), nie biorą pod uwagę samozatrudnionych oraz osób pracujących na umowach cywilno-prawnych. Do tego nie uwzględniają osób zatrudnionych w mikrofirmach, nie wspominając już o pracujących na czarno czy zarabiających część pensji pod stołem.

Ile zatem faktycznie może wynosić kwota, powyżej której zakwalifikujemy się do elity 10% najlepiej opłacanych pracowników? Zapewne gdzieś w przedziale 12-16 tys. zł brutto. Niewykluczone, że wcale nie tak daleko od 13,8 tys. zł brutto wyliczonych wyżej, bo uwzględnienie części brakujących danych ciągnęłoby rozkład w dół, a innych – w górę.

==

Bibliografia:

Struktura wynagrodzeń według zawodów za październik 2022 roku, GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/struktura-wynagrodzen-wedlug-zawodow-za-pazdziernik-2022-roku,4,11.html

Przeciętne zatrudnienie i wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w styczniu 2024 roku, GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/przecietne-zatrudnienie-i-wynagrodzenie-w-sektorze-przedsiebiorstw-w-styczniu-2024-roku,3,146.html

Wybrane aspekty rynku pracy w Polsce, GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/zasady-metodyczne-rocznik-pracy/wybrane-aspekty-rynku-pracy-w-polsce,4,3.html?fbclid=IwAR2tEiUVjXyMkVt4r1-doK5KDSEYrkdLVcgPJaY0EwOA8XmeR2e-B2aCswQ

Tygodnik Gospodarczy PIE 20 stycznia 2022 r., https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2022/01/Tygodnik-Gospodarczy-PIE_03-2022.pdf

Działalność przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w 2022 roku, GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe/dzialalnosc-przedsiebiorstw-o-liczbie-pracujacych-do-9-osob-w-2022-roku,21,11.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

W debacie publicznej ostatnimi czasy na dobre zagościł temat samochodozy. Wiele osób narzeka na przeładowanie centrów miast autami i domaga się regulacji odnoszących się do tej kwestii. Inaczej mówiąc jest grupa obywateli, która chce ograniczenia ruchu samochodowego. Z drugiej strony istnieją również osoby, które są zdania, że tego typu postulaty to zbyt daleka ingerencja w wolność wyboru stylów życia.

W tym wszystkim czasem ginie szerszy obraz. Czy w Polsce naprawdę jest tak wiele aut? Do niedawna i my myśleliśmy, że aut w Polsce w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców jest najwięcej w Europie i niemal najwięcej na świecie. Kilka osób w komentarzach zwróciło nam jednak uwagę na to, że dane, którymi się posługujemy - między innymi dane z CEPIK - zawierają tzw. "martwe dusze", czyli samochody, które od lat nie są w użytku, ale nie zostały usunięte z bazy danych.

Kiedy zrobiliśmy korektę na te informacje okazało się, że jeśli chodzi o Unię Europejską jesteśmy w środku stawki (ok. 520 aut osobowych na 1000 mieszkańców). W Polsce nie mamy do czynienia z rekordową liczbą aut! Co nie znaczy, że w wielu miastach ruchu samochodowego nie przydałoby się nieco ograniczyć.

Faktem jest jednak, że od lat w naszym kraju pojazdów przybywa. Widać to zwłaszcza na terenach wiejskich, gdzie na podwórkach dostrzec można nieraz więcej niż jeden samochód. Warto w tym kontekście pamiętać, że Polska jest jednym z najmniej zurbanizowanych krajów w Europie. Samochody poza dużymi miastami są po prostu przydatne. I prawdopodobnie ich liczba rosłaby również gdyby w Polsce nie był "cięty" transport publiczny. Dlaczego? Ponieważ auta dla osób mieszkających poza miastami bardzo często są po prostu znacznie wygodniejsze niż autobusy. A wraz z rosnącą zamożnością coraz więcej osób może sobie na taką wygodę pozwolić.

Bibliografia:

Największe kłamstwo o autach w Polsce. Wierzy w nie cała Europa, https://pim.pl/najwieksze-klamstwo-o-autach-w-polsce-wierzy-w-nie-cala-europa/

Park 2022 – średni wiek w powiatach, IBM SAMAR, https://www.facebook.com/samarautomotive/posts/pfbid02UbFarRqufWgidzPdQ94ctXTbCGUrjxCJbdNJtWqhiyMURqECFfTzW4NcYDHJTpr5l

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

W ostatnich miesiącach inflacja wyraźnie wyhamowała. W marcu znalazła się nawet w tak zwanym celu inflacyjnym wyznaczanym przez Narodowy Bank Polski na 2,5 proc. plus/minus 1 pkt. proc. Właśnie z tego powodu rząd zdecydował o podwyższeniu VAT-u na żywność z 0 do 5 proc. Jest to powrót do stawek, które obowiązywały przed 2022 rokiem.

Przypomnijmy, że w lutym 2022, kiedy inflacja wynosiła ponad 9 proc. rządzący w ramach tarczy antyinflacyjnej zdecydowali się ściąć VAT na żywność w celu ograniczenia wzrostu cen. Wtedy też eksperci mówili, że krok ten rzeczywiście może złagodzić inflacyjną "górkę" jednocześnie spowoduje on wydłużenie okresu zbyt wysokiej (ponad inflacyjne widełki) inflacji w czasie. I właśnie z tym procesem obecnie mamy do czynienia.

Przedsiębiorcy niemal zawsze przerzucają jakąś część opodatkowania na klientów. Czasem zdarza się, że kiedy jakiś podatek idzie w górę mamy do czynienia z "nadprzerzucalnością", czyli firmy podwyższają ceny produktów i usług powyżej tego, co wynikałoby z samego wzrostu podatków.

Podwyższenie VAT-u w przypadku żywność najbardziej uderzy w najbiedniejszych. I to z dwóch powodów. Po pierwsze dlatego, że osoby niezamożne najbardziej czują jakiekolwiek podwyżki, bo nie mają w portfelach niemal żadnego luzu. Po drugie produkty spożywcze stanowią większą część tak zwanego koszyka inflacyjnego biednych niż bogatych.

A co jeśli w ogóle zdecydowalibyśmy się znieść VAT na żywność? Szacuje się, że rocznie przychody z tego tytułu to około 12 mld zł. To nie są małe pieniądze, ale nie są też na tyle duże, że nie można byłoby takiej kwoty uciułać gdzieś indziej. Na przykład przez wprowadzenie podatków majątkowych, albo podatku katastralnego. Ten ostatni mógłby zresztą przyczynić się jeśli nie do spadku, to przynajmniej do spowolnienia wzrostu cen mieszkań.

==

Bibliografia:

Adam Kuchta, Co podlega 0% VAT w 2024 roku?, https://ksiegowosc.infor.pl/podatki/vat/stawki-vat/6409007,co-podlega-0-vat-w-2024-roku.html

Rozporządzenie przedłużające „zerowy” VAT na żywność z podpisem ministra finansów, https://www.gov.pl/web/finanse/rozporzadzenie-przedluzajace-zerowy-vat-na-zywnosc-z-podpisem-ministra-finansow

Ewa Wesołowska, Ekonomistka: Wyższy VAT na żywność przyniesie do budżetu 2,5-3 mld zł na kwartał, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/9457804,ekonomistka-wyzszy-vat-na-zywnosc-przyniesie-do-budzetu-25-3-mld-zl.html

Polska gospodarka oceniona przez Brukselę. Oto najnowsza prognoza, https://www.money.pl/gospodarka/polska-gospodarka-oceniona-przez-bruksele-oto-najnowsza-prognoza-6995942319438464a.html

Sejm przyjął ustawę budżetową na 2024 rok, https://www.gov.pl/web/finanse/sejm-przyjal-ustawe-budzetowa-na-2024-rok

Marcin Wroński, CZY PODATEK MAJĄTKOWY MOŻE UZDROWIĆ FINANSE PUBLICZNE I ZMNIEJSZYĆ NIERÓWNOŚCI MAJĄTKOWE W POLSCE?, https://ibs.org.pl/wp-content/uploads/2022/12/Czy-podatek-majatkowy-moze-uzdrowic-finanse-publiczne-i-zmniejszyc-nierownosci-majatkowe-w-Polsce1.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Postulat podwyższenia kwoty wolnej w rozliczeniach PIT z 30 tys. do 60 tys. zł pojawiło się na liście „100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów”, stanowiących hasłowy program wyborczy Koalicji Obywatelskiej. Zmiana miała sprawić, że zarabiający 6 tys. zł brutto pracownicy nie zapłacą ani złotówki podatku dochodowego. Kwota wolna to suma dochodów, od której nie płaci się podatku dochodowego – PIT płaci się od nadwyżki ponad kwotę wolną.

Z obietnicy dziś wycofuje się zarówno premier Donald Tusk, jak i minister finansów Andrzej Domański, tłumacząc to wysokim kosztem wprowadzenia tej zmiany przy jednoczesnych wielkich wydatkach, które budżet ponosi i z których rząd nie zamierza rezygnować (m.in. zbrojenia). MF ocenił, że podwyższenie kwoty wolnej do 60 tys. zł spowodowałoby utratę wpływów z PIT na poziomie 48 mld zł w 2024 roku i 52,5 mld zł w roku 2025.

Opozycja parlamentarna jednak nie próżnuje. Konfederacja projekt ustawy o podwyższeniu kwoty wolnej do 60 tys. zł lub do 12-krotności minimalnego wynagrodzenia zgłosiła już w listopadzie i niedawno po pierwszym czytaniu trafił on do sejmowej Komisji Finansów Publicznych. Własny projekt w tej sprawie może zgłosić także PiS. Potencjalnie KO może więc zostać zmuszone do głosowania przeciwko własnej obietnicy wyborczej.

Jakie byłyby skutki takiej reformy? Połowa wpływów z PIT trafia do samorządów, gdzie stanowi ona 15% ogółu dochodów jednostek samorządu terytorialnego (JST). Utrata 24-26 mld zł byłoby dla samorządów ciosem, utrudniającym realizowanie ich funkcji i finansowanie przedszkoli, żłobków, domów kultury, ośrodków pomocy społecznej, transportu publicznego, remontu dróg i szeregu innych zadań, jakie wykonują JST. Ale drugie 24-26 mld zł, jakie nie trafiłoby do centralnego budżetu państwa również utrudniłoby wykonywanie jego funkcji np. mogłoby przekreślić szansę na znaczącą poprawę warunków płacowych w budżetówce, co przekłada się na jakość świadczonych usług społecznych. To wszystko odbiłoby się szczególnie na życiu osób mniej i średniozamożnych, których nie stać na prywatną opiekę medyczną, prywatne przedszkole czy szkołę dla dzieci, i które częściej niż osoby zamożne korzystają z transportu publicznego itd.

Tymczasem osoby o dochodach z pracy rzędu 3 tys. zł brutto miesięcznie (np. pracujący na pół etatu) już teraz nie płacą podatku dochodowego (przyczyniają się do tego składki emerytalna, zdrowotna i wypadkowa odliczane od podstawy opodatkowania) i podwyższenie kwoty wolnej nic by im nie dało. Zaś osoby zarabiające miesięcznie między 3 a 6 tys. zł miesięcznie skorzystałyby ze zmiany podatkowej tylko częściowo – bo za mało zarabiają. Dopiero przy zarobkach przekraczających 6 tys. zł można byłoby się cieszyć 300-złotową „podwyżką” miesięcznej pensji wynikającą z faktu podwojenia kwoty wolnej. Osoby zamożniejsze nie odczułyby więc istotnie pogorszenia jakości działania państwa, a w pełni skorzystałyby z reformy, odwrotnie niż osoby o średnich i niższych dochodach, które w pełni odczułyby skutki osłabienia finansów publicznych, a skorzystałyby podatkowo na zmianie tylko częściowo lub nic by nie zyskały.

Bibliografia:

Kwota wolna od podatku do 60 000. Kto dostanie więcej na rękę w 2024 r.?, Dziennik Gazeta Prawna, https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/9333404,kwota-wolna-od-podatku-do-60-000-kto-dostanie-wiecej-na-reke-w-2024-r.html

(reszta bibliografii dostępna jest pod odcinkiem na youtube)

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Według Komisji Nadzoru Finansowego, w końcu grudnia 2023 roku cały polski sektor bankowy odnotował 27,9 mld zł zysku netto. Rok wcześniej to było 10,7 mld zł, niemal trzykrotnie mniej. W dotąd rekordowym roku 2014 zyski na koniec grudnia sięgały 15,9 mld zł.

Banki znakomicie wykorzystały okres wysokiej inflacji. Podwyższyły stopy oprocentowania kredytów i pożyczek ze stałym oprocentowaniem, a zmienne stopy procentowe podskoczyły im same – na co wpływ miało podwyższanie stóp procentowych NBP. W efekcie sektor na odsetkach zarobił dodatkowe 50 mld zł.

Trochę później i mniej hojnie banki podwyższały nam oprocentowanie lokat. W efekcie zapłaciły nam więcej niż rok wcześniej, ale tylko o 28 mld zł. O 22 mld zł mniej niż wspomniane dodatkowe 50 mld zł, jakie uzyskały od kredytobiorców. Nie wszystko jednak szło im tak świetnie: przychody z prowizji zwiększyły jedynie o 1%, zaś koszty zatrudnienia o przeszło 1/5. Banki zapłaciły też dwukrotnie wyższe podatki w porównaniu do 2022 roku, co nie powinno dziwić.

Warto jednak zauważyć, że w latach 2011-2019 banki zarabiały na czysto 11-16 mld zł, przeciętnie było to ok. 14 mld zł. Natomiast w 2020 roku straciły 0,3 mld zł, w 2021 – odnotowały zysk na poziomie 6 mld zł, a w kolejnym roku – 11 mld. Gdyby więc uśrednić zyski sektora bankowego dla lat 2020-23, to wyszłoby nieco ponad 11 mld zł. Można więc mówić o tym, że banki w 2023 roku próbowały odrobić chude lata, ale jeszcze tego w pełni nie osiągnęły.

Skąd jednak wzięły się te straty w ostatnim czasie? W 2020 roku mieliśmy lockdowny i zawirowania gospodarcze, które nie sprzyjały aktywności bankowej. Poza tym banki zaczęły wypłacać odszkodowania w związku z kredytami frankowymi, gdzie stosowały na masową skalę niedozwolonych zapisów w umowach. I na ten cel musiały zorganizować liczące wiele miliardów złotych rezerwy. Kolejny cel tworzenia rezerw wiązał się z wakacjami kredytowymi. Setki tysięcy kredytobiorców skorzystało ze stworzonej rządową regulacją opcji i nie zapłaciło jednej lub kilku miesięcznych rat kredytu hipotecznego.

Można więc powiedzieć, że w latach 2020-22 okoliczności nie sprzyjały zyskowności banków, choć przynajmniej część kłopotów spadła na nie z ich własnej winy.

A jaki będzie zaś 2024 rok? Niewykluczone, że znowu rekordowy.

==

Bibliografia:

Dane miesięczne sektora bankowego – grudzień 2023, KNF, https://www.knf.gov.pl/?articleId=56224&p_id=18

Dane finansowe sektora bankowego, NBP, https://nbp.pl/statystyka-i-sprawozdawczosc/statystyka-monetarna-i-finansowa/dane-finansowe-sektora-bankowego/

ZBP: koszt wakacji kredytowych, PAP, https://www.pap.pl/aktualnosci/zwiazek-bankow-polskich-koszt-wakacji-kredytowych-moze-wyniesc-od-255-do-376-mld-zl

NBP potwierdza wyniki sektora bankowego, parkiet.com, https://www.parkiet.com/banki/art39836041-nbp-potwierdza-rekordowe-zyski-sektora-bankowego-gigantyczne-wzrosty

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Według Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów (ACEA), w 2022 roku Polska osiągnęła wskaźnik 703 aut osobowych na 1000 mieszkańców i zajęła pierwsze miejsce w Europie pod względem nasycenia rynku. W liczbach bezwzględnych było to 26,5 mln zarejestrowanych aut osobowych.

Średnia unijna wynosiła 574 samochody osobowe na 1000 mieszkańców, a w drodze do pierwszego miejsca Polska wyprzedziła Cypr, Islandię, Luksemburg i Włochy. Zajęliśmy też piąte miejsce pod względem wieku aut: 14,9 lat. Pomijając mikropaństwa jak Liechtenstein czy Monako, na świecie więcej samochodów na 1000 mieszkańców mogą mieć jedynie Amerykanie, Kanadyjczycy i Nowozelandczycy.

Dlaczego mamy tak wiele samochodów i ciągle ich przybywa? Pierwszym wytłumaczeniem może być kurczenie się sieci połączeń autobusowych, których w latach 2014-2022 ubyło 40% (do 9,3 tys.), ich długość zmniejszyła się o 50% (do 394 tys. km), a liczba przewiezionych pasażerów spadła o połowę (do 214 mln). Tylko część tego ruchu przejęły koleje, gdzie liczba pasażerów wzrosła o 28%, do 328 mln.

Spadały także przewozy pasażerskie środków komunikacji miejskiej – o 18% (do 3060 mln). Istotna część tego ruchu przeniosła się do prywatnych aut. Dlaczego?

Po pierwsze, likwidacja połączeń komunikacyjnych sprawia, że dla części dotychczasowych pasażerów komunikacji zbiorowej przesiadanie się do własnego auta okazuje się koniecznością. Po drugie, w wielu okolicznościach – wypad nad jezioro, odwiedziny rodziny w innym mieście, wyjazd wakacyjny, duże zakupy, odwożenie dzieci do przedszkola – posiadanie auta jest zwyczajnie wygodne i praktyczne. Komunikacja publiczna, nawet regularna, z gęstą siecią przystanków, dla wielu będzie w takich sytuacjach drugim wyborem.

Po trzecie, zdobycie prawa jazdy i pierwszego auta dla wielu Polaków jest rodzajem rytuału przejścia w dorosłość. Samochód manifestuje samodzielność, a dla pewnej grupy może być także symbolem statusu – zarówno dla niektórych zamożniejszych (symbol statusu), jak i mniej zamożnych, którzy raczej nie mogą nikomu zaimponować posiadanym mieszkaniem.

Aut może nam jeszcze trochę przybywać w przyszłości i nie zatrzymają tego tyrady potępiające w czambuł użytkowników „blachosmrodów”. Na nadmierną liczbę aut w miastach lepiej zadziała rozsądne planowanie przestrzeni miejskiej (by służyła bardziej pieszym i preferowała w ruchu autobusy oraz tramwaje), rozwijanie komunikacji zbiorowej oraz komunikowanie, że przesiadając się z auta do zbiorkomu oszczędzamy czas marnowany w korkach i poszukiwaniu miejsca do parkowania.

==

Bibliografia:

Vehicles on European Roads, ACEA, https://www.acea.auto/publication/report-vehicles-on-european-roads/

Jak zmniejszyła się liczba linii autobusowych w Polsce?, ciekaweliczby.pl, https://ciekaweliczby.pl/linie_autobusowe/

Transport – wyniki działalności w 2022 roku, GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/transport-i-lacznosc/transport/transport-wyniki-dzialalnosci-w-2022-roku,9,22.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Podatek katastralny wraca do debaty publicznej co kilka lat – ostatnio wywołali go Adrian Zandberg, jeden z liderów Partii Razem, i Krzysztof Kukucki, wiceminister rozwoju i technologii z Nowej Lewicy.

W odróżnieniu od istniejącego już podatku od nieruchomości, którego kwota zależy od metrażu mieszkania lub działki, podatek katastralny wyliczany jest od wartości nieruchomości wyznaczonej przez rzeczoznawcę na bazie ceny rynkowej podobnych mieszkań i działek. Rejestr wszystkich nieruchomości zawierający wyceny oraz tytuły własności nazywany jest właśnie katastrem.

W Polsce mówi się jednak o obłożeniu podatkiem katastralnym nie wszystkich mieszkań, ale dopiero drugiego, trzeciego, a może piątego mieszkania będącego w posiadaniu danej osoby. Chodzi bowiem, aby posiadanie wielu mieszkań przestało być tak opłacalne, jak jest obecnie. Istotna część popytu na mieszkania – w ostatnich dwóch latach to było zwykle ponad 30% wszystkich transakcji – to nabytki osób, które nie kupują sobie dachu nad głową, ale inwestują w mieszkanie, licząc z jednej strony na wpływy z wynajmu, a z drugiej na to, że cena rynkowa nieruchomości będzie drożała przynajmniej w tempie inflacji.

Ponieważ podaż mieszkań jest sztywna, nie reaguje szybko na dodatkowy popyt, to zakupy inwestycyjne podbijają ceny metra kwadratowego, przez co mieszkania drożeją szybciej, niż drożałyby tylko za sprawą transakcji ze strony tych, którzy kupują lokum dla siebie.

Podatek katastralny skłoniłby część inwestujących w mieszkania do tego, aby poszukali innych sposobów na ochronę swojego kapitału przed inflacją i na jego pomnażanie: skorzystałaby pewnie giełda, zwiększyłby się popyt na obligacje, jednostki funduszy inwestycyjnych i inne instrumenty inwestycyjne.

Czy jednak taki podatek się pojawi? Sądząc na podstawie deklaracji majątkowych naszych parlamentarzystów, klasa polityczna dość chętnie inwestuje w nieruchomości, a podobnie czyni otoczenie naszych polityków. Wprowadzenie takiego podatku uderzałoby więc w interesy tego środowiska – miałoby ono postawić dobro wspólne ponad własną korzyścią i wygodą. Dlatego nie wróżymy, by kataster pojawił się w Polsce w najbliższych latach.

Bibliografia:

Dominik Moliński, Adrian Zandberg chce podatku katastralnego. „Inne partie boją się tego rozwiązania”, https://next.gazeta.pl/pieniadz/7,188932,30704952,adrian-zandberg-chce-podatku-katastralnego-inne-partie-boja.html?fbclid=IwAR1YWdq35Hvg6ETA1hJ-DPvKCz6sSEtRrXFoYmMZXkVU0pChH9x3LZWiqks

Monika Krześniak-Sajewicz, Jeden program nie uzdrowi sytuacji mieszkaniowej. Kukucki, MRiT: Jako państwo działamy na oślep, https://biznes.interia.pl/nieruchomosci/news-jeden-program-nie-uzdrowi-sytuacji-mieszkaniowej-kukucki-mri,nId,7277074

Adam Leszczyński,Ekonomista: Lewicowy program budowy tanich mieszkań na wynajem jest bez sensu i się nie uda [WYWIAD], https://oko.press/mieszkania-na-wynajem-lewica?fbclid=IwAR3w7zDYtbLPJQJtay9e5Vhq3xgbW41gDVzFDato5DdhqZS0WB_Rc7Z2aNo

Pozostałe elementy bibliografii - w opisie odcinku na YouTube.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

W 2022 roku mieliśmy do czynienia z rekordowo małą szarą strefą. Według GUS zaledwie 2 proc. wszystkich pracowników było zatrudnianych bez jakiejkolwiek spisanej umowy. Jest to gigantyczna zmiana w porównaniu choćby z rokiem 1995, kiedy na czarno było zatrudnionych niemal 15 proc. Polaków. Od ostatniego badania, które zostało przeprowadzone w 2017 roku, odsetek osób dostających pieniądze pod stołem skurczył się ponad dwukrotnie.

W ramach tego trendu mamy do czynienia z jeszcze jednym pozytywnym zjawiskiem. Otóż coraz mniejsza część osób pracujących na czarno wykonuje w ten sposób tak zwaną "pracę główną". Szara strefa coraz częściej oznacza więc drobne usługi, czasem miedzy ludźmi, którzy się już znają. I - co za tym idzie - coraz rzadziej jest domeną brutalnego wyzysku.

Skąd ta zmiana? Prawdopodobnie z polepszania się kondycji rynku pracy i spadającego bezrobocia oraz ze zmniejszenia obciążeń podatkowych najbiedniejszych.

A czy zjawisko to da się w pełni zlikwidować? Choć z pewnością należy kontrolować i surowo karać przedsiębiorców, którzy wyzyskują pracowników wywalając ich do szarej strefy, to prawdopodobnie zjawiska nie da się wyrugować całkowicie. Wiązałoby się to ze stopniem kontroli, której koszty przewyższałyby zyski.

Bibliografia:

Praca nierejestrowana w Polsce w 2022 roku, GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotni-bierni-zawodowo-wg-bael/praca-nierejestrowana-w-polsce-w-2022-roku,22,6.html

Szara strefa w Polsce jest najmniejsza w historii, obserwatorgospodarczy.pl, https://obserwatorgospodarczy.pl/2024/02/05/szara-strefa-w-polsce-jest-najmniejsza-w-historii/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

W zeszłym roku w Polsce urodziło się 272 tys. dzieci, co jest najniższą wartością od początku tworzenia rejestrów demograficznych. Zanotowaliśmy również najniższą w historii dzietność - być może nawet poniżej 1,2 (czekamy na dokładne wyliczenia GUS). Przypomnijmy, że z zastępowalnością pokoleń, czyli sytuacją, w której dane społeczeństwo ani się nie rozrasta liczebnie, ani się nie kurczy, mamy do czynienia, kiedy dzietność wynosi 2,1. Rekord najniższej dzietności na świecie dzierży Korea Południowa - poniżej 1.

Kroczymy obecnie pesymistyczną ścieżką demograficzną, co oznacza, że o ile nie będziemy mieli do czynienia z nadprogramową, liczną migracją, to w roku 2060 będzie nas ledwo ponad 29 milionów (prognoza scenariusza pośredniego, ani pesymistycznego, ani optymistycznego, zapowiadała do tej pory 31 mln mieszkańców). To z kolei oznacza, że znajdziemy się pod jeszcze silniejszą presją demograficzną. Będziemy musieli zrobić spore przetasowania w systemie gospodarczym: prawdopodobnie wydłużyć wiek emerytalny, przesunąć więcej środków na ochronę zdrowia i usługi opiekuńcze. Stracimy też coś, co ekonomiści nazywają "premią demograficzną" w wytwarzaniu PKB (tak, PKB jest ważne). Młodsze społeczeństwa są po prostu bardziej produktywne.

Skąd ta zapaść? Złożyło się na to wiele czynników: przesunięcie się strategii życiowych, wejście kobiet na rynek pracy, ich edukacja, to, że po prostu chcemy dłużej "poszaleć" w życiu. W ostatnim czasie doszła do tego również niestabilność ekonomiczna i geopolityczna. Oraz inflacja i wyższe stopy procentowe, które ograniczyły dostęp do kredytów hipotecznych.

Czy można coś z tym wszystkim zrobić? Można, ale - no cóż - niewiele. Jedno jest pewne - politycy, którzy chcą tworzyć polityki prodemograficzne muszą zdawać sobie sprawę ze mian kulturowych, które zaszły w ostatnich dekadach.

==

Bibliografia:

Prognoza ludności na lata 2023-2060, GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata-2023-2060,11,1.html

Liczba urodzeń w Polsce dramatycznie niska, obserwatorgospodarczy.pl, https://obserwatorgospodarczy.pl/2024/01/31/liczba-urodzen-w-polsce-dramatycznie-niska-najczarniejsze-prognozy-gus-u-tego-nie-przewidzialy/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Na początku 2024 roku poznański Herbapol wystartował z eksperymentem skrócenia czasu pracy do czterech dni w tygodniu pozostawiając jednocześnie wynagrodzenia pracowników na wcześniejszym poziomie. W Polsce to jedna z pierwszych firm, które zdecydowały się na podobny krok. Od lat jednak zbliżone pilotaże prowadzone są na całym świecie: ostatnio w Niemczech, Szkocji i Hiszpanii.

Ich wyniki są dość spójne - w przypadku bardzo dużej części zawodów, zwłaszcza tych biurowych, mamy do czynienia z polepszeniem samopoczucia pracowników przy jednoczesnym utrzymaniu poziomu oferowanych usług bądź produkowanych dóbr. Skrócenie czasu pracy powoduje również, że pracownicy rzadziej korzystają z urlopów zdrowotnych.

Jak w przypadku każdej regulacji, również i 4-dniowy tydzień pracy ma swoje wady. Jakie? W niektórych branżach nie da się przeprowadzić takiej zmiany bez negatywnego wpływu na świadczone usługi. Dotyczy to między innymi sektora ochrony zdrowia, czy edukacji. Nie można bowiem po prostu mówić szybciej skracając w ten sposób lekcje. Nie można również "szybciej" opiekować się pacjentami.

W przypadku niektórych zawodów z niższych segmentów rynku pracy możemy mieć do czynienia z "przykręcaniem śruby" pracownikom. Tam z kolei, gdzie będzie potrzebne zatrudnienie dodatkowego personelu musimy liczyć się z podwyższeniem cen, co może podbić inflację - wystarczy wspomnieć sektor produkcyjny, budowlany, transport, logistykę czy usługi osobiste (np. kosmetyczne), gdzie trudno o łatwe podwyższanie wydajności pracy.

Jak zostało zaznaczone wcześniej nie istnieją regulacje, które są bez wad. Istotny jest jednak bilans wad i zalet. W przypadku skrócenia czasu pracy wychodzi on bez wątpienia na plus.

Czy więc krótszy tydzień pracy mógłby być nowym 500+? Game-changerem, który zarówno jest korzystny dla społeczeństwa, gospodarki, jak i polityków? Być może, ale do wprowadzenia takiego rozwiązania potrzebna jest polityczna odwaga.

Bibliografia:

Niemcy: rusza czterodniowy tydzień pracy, https://www.dw.com/pl/niemcy-rusza-czterodniowy-tydzień-pracy/a-68168757

#9 Oto dlaczego powinniście pracować krócej, https://www.youtube.com/watch?v=YKsEniFNKcc&t=489s

Zoe Kleinman, Microsoft four-day work week 'boosts productivity', https://www.bbc.com/news/technology-50287391

4 Day Week Global, wyniki badań, https://www.4dayweek.com/research

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Podczas niedawnego Światowego Forum Ekonomicznego w Davos do mediów trafiły dwa listy otwarte podpisane przez setki milionerów i miliarderów (pojawiają się tam nazwiska Rockefeller i Disney!) domagających się wyższego opodatkowania najbogatszych. Zdaniem sygnatariuszy jest to coraz bardziej paląca potrzeba szczególnie wtedy, gdy w okresie pandemicznych turbulencji okazało się, iż dziesiątka najbogatszych miliarderów podwoiła swój stan posiadania, a 99% populacji świata – zmniejszyła swój majątek.

Te dane potwierdziła analiza firmy Oxfam, według której od wiosny 2020 do jesieni 2023 roku piątka najbogatszych po uwzględnieniu inflacji zwiększyła swoje majątki o 112%, a 60% populacji globu (ta biedniejsza) zubożała o 20%.

Badania przeprowadzone przez inicjatywę „Proud to Pay More” wśród osób o majątku przekraczającym milion dolarów pokazały, że respondenci są gotowi do płacenia wyższych podatków majątkowych, jeśli przeznaczono by te środki na rozwój infrastruktury i lepsze usługi publiczne. Dostrzegali też fakt, że wysoki poziom nierówności sprawia, że instrumenty demokracji niespecjalnie mogą działać.

Jakie stawki opodatkowania miałyby wchodzić w grę? W badaniach „Proud to Pay More” pojawiała się stawka 2% majątku rocznie. Czyli posiadacz miliarda miałby płacić 20 mln dolarów rocznie.

Oxfam w swoich apelach zaproponował zróżnicowany poziom stawek: dla posiadaczy majątku ponad 5 mln dolarów byłoby to 2%, po przekroczeniu 50 mln dolarów stopa rosłaby do 3%, a powyżej 1 mld dolarów – 5%. Organizacja oszacowała, że państwa zbierając podatki w tych wysokościach mogłyby zgromadzić nawet 1800 mld dolarów – przy założeniu, że nikomu nie udałoby się ukryć majątku i uciec przed opodatkowaniem.

Czy to dużo? To orientacyjnie 1/10 tego, co aktualnie fiskus pobierana całej planecie. Czyli sporo, ale trudno mówić o trzęsieniu ziemi w zasobności publicznych kas. W Polsce, bazując na danych Credit Suisse, można oszacować, że taki podatek przyniósłby ok. 12 mld zł rocznie – to nawet nie jest 1/5 potrzebna na wypłacenie świadczenia 800+. Z drugiej strony: to kwota wystarczająca do zakupu ok. 300-350 koreańskich czołgów K2, wybudowania 400 km autostrad lub do zwiększenia budżetu publicznej opieki zdrowotnej. Taki podatek mógłby więc pomóc sfinansować wiele istotnych zadań państwa i to, że nie jest to game-changer, pozwalający np. na zlikwidowanie w ogóle podatku PIT lub VAT, nie powinien zniechęcać do namysłu nad korzyściami i potencjalnymi wyzwaniami, jakie wiązałyby się z jego wprowadzeniem.

==

Bibliografia

Cost of extreme wealth, list otwarty, https://costofextremewealth.com

Inequality Inc. How corporate power divides our world and the need for a new era of public action, Oxfam, https://www.oxfam.org/en/research/inequality-inc

Global Wealth Report, Credit Suisse, https://www.credit-suisse.com/about-us/en/reports-research/global-wealth-report.html

Proud to Pay More Report, Patriotic Millionaires, https://proudtopaymore.org/?emci=6a4b0acb-c3b4-ee11-bea1-0022482237da&emdi=ea000000-0000-0000-0000-000000000001&ceid=

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Likwidacja prac domowych w podstawówkach to jeden ze „100 konkretów” z przedwyborczego programu Koalicji Obywatelskiej. Wygląda na to, że rusza jego realizacja – zapowiedziała to ministra Barbara Nowacka. Dzieci są na „tak”, dorośli są dość równo podzieleni, a nauczyciele mają pretensję o niesatysfakcjonujący poziom konsultacji z ich środowiskiem.

Czy rezygnacja z prac domowych to taki dobry pomysł? Badania pokazują, że nie przynoszą one zbyt wiele najmłodszym uczniom, ale w przypadku starszych widać korzyści: u dziewczynek oraz chłopców o średnich i gorszych wynikach w nauce. Poza tym wpływają pozytywnie nie tylko na wyniki w nauce, ale również na sumienność, wytrwałość, umiejętność zarządzania czasem.

Z danych wynika, że w Polsce nad pracami domowymi dzieci ślęczą więcej niż w innych krajach. Ale z drugiej strony jesteśmy w grupie krajów, w których liczba godzin obowiązkowej nauki w szkole należy do najmniejszych. Może więc powinniśmy dokładniej zbadać to, ile czasu dzieci i młodzież w różnym wieku i różnych szkołach faktycznie spędzają na lekcjach, dojazdach do placówek dydaktycznych, nauce do klasówek i odrabianiu prac domowych? Ale powinniśmy również poznać odpowiedzi na inne pytania: jaki koszt i jakie korzyści dają dzieciom prace domowe? Dla jakich grup bilans jest najmniej korzystny, a dla których – najbardziej? I co dzieci będą robiły w czasie, jaki zyskają nieodrabiając prac domowych?

Aby odpowiedzieć na te pytania, resort edukacji powinien rozszerzyć pole konsultacji poza dzieci i młodzież, szykując porządne pilotażowe badania. Inaczej dokonuje fragmentarycznej reformy trochę w ciemno, po prostu realizując obietnice przedwyborczą i licząc na pozytywny odbiór opinii publicznej. I prowadząc do większych nierówności edukacyjnych – bo dzieci z zamożniejszych domów otrzymają czas i uwagę rodziców oraz korepetytorów, więc poradzą sobie bez zadawanych przez nauczycieli prac domowych.

==

Bibliografia:

Już od kwietnia likwidacja prac domowych w szkołach. MEN szykuje rozporządzenie. Pytamy w ankiecie nauczycieli o opinię, https://glos.pl/juz-od-kwietnia-likwidacja-prac-domowych-w-szkolach-men-szykuje-rozporzadzenie

Monika Sewastianowicz, Zakaz zadawania prac domowych w szkole podstawowej - jest projekt rozporządzenia https://www.prawo.pl/oswiata/zakaz-prac-domowych-w-szkole-podstawowej-rozporzadzenie,525056.html

Paweł Buczkowski, Koniec prac domowych. Dyrektorzy szkół biją na alarm, https://wiadomosci.wp.pl/koniec-prac-domowych-dyrektorzy-szkol-wskazuja-wazniejszy-problem-6987459988130560a

Zadawać czy nie? Prace domowe w świetle badań, Policy Note 3/2017, https://www.evidin.pl/wp-content/uploads/publications/policy-notes/EI-Policy-Note-3-I-1.pdf

Cara Goodwin, Ph.D., Is Homework Good for Kids?, https://www.psychologytoday.com/us/blog/parenting-translator/202309/is-homework-good-for-kids

Does homework perpetuate inequities in education?, PISa in focus, https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/5jxrhqhtx2xt-en.pdf?expires=1706520765&id=id&accname=guest&checksum=CADEE34A9A3A4715B934F2873EE29995

Sondaż: Jak Polacy oceniają zmiany dotyczące prac domowych w szkołach?, https://www.rp.pl/spoleczenstwo/art39750871-sondaz-jak-polacy-oceniaja-zmiany-dotyczace-prac-domowych-w-szkolach

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Według Polskiego Instytutu Ekonomicznego we wrześniu 2023 roku wartość naszych lokat i depozytów w bankach komercyjnych skurczyła się realnie o 5,4% względem stycznia 2020 roku, ale oszczędności miały wieloletnią tendencję zwyżkową i gdyby porównać realną wartość środków finansowych Polaków do tej, jakiej należałoby oczekiwać bez wysokiej inflacji, to można mówić o ubytku nawet o 20%. Trzeba jednak pamiętać, że część bankowych wkładów została wydana na konsumpcję lub zainwestowana gdzie indziej, więc trudno na tej podstawie twierdzić, że inflacja zjadła nam 1/5 wszystkich oszczędności.

Oszczędności realnie się kurczyły, bo klienci banków nie mieli dostępu do lokat, które miałyby oprocentowanie zbliżone do poziomu inflacji. Posiadacze mniejszych wkładów nie mieli wielu opcji, by skutecznie uciekać przed utratą siły nabywczej pieniądza. Te, które były w ich zasięgu (giełda, fundusze inwestycyjne) były obciążone ryzykiem straty. Nie tak liczni posiadacze większych sum mogli jednak uciekać w zakup nieruchomości.

Pod koniec 2023 roku na lokatach i zwykłych kontach rozrachunkowych w krajowych bankach trzymaliśmy już 1100 mld zł. W przeliczeniu na poziom konsumpcji gospodarstw domowych – suma ta wystarczyłaby na pokrycie 53% rocznych wydatków, czyli przeciętnie z oszczędności moglibyśmy żyć około pół roku, gdybyśmy wszyscy – cały naród – utracili wszelkie źródła dochodów. We Włoszech oszczędności bankowe starczyłyby na rok finansowania bieżącej konsumpcji, w Hiszpanii – na 15 miesięcy, a we Francji i Niemczech – na 16 miesięcy. Ciągle więc mamy w bankach znacząco mniej środków niż zamożniejsze narody europejskie. Choć jest nadzieja na ściganie się z bogatymi, bo wzrost poziomu oszczędności na bankowych kontach od 2000 roku był w Polsce dwukrotnie szybszy niż wzrost gospodarczy. Powinniśmy więc zmniejszać dystans do Zachodu.

To wszystko jednak dane dotyczące ogółu oszczędności i wyliczanych średnich. W praktyce nieliczne gospodarstwa domowe mają na kontach setki tysięcy złotych wystarczające na kilka lat życia bez dochodów, a z drugiej strony blisko połowa polskich rodzin nie ma żadnych oszczędności. Co najwyżej środki zapewniające płynność od pierwszego do pierwszego.

==

Bibliografia:

Raport „Postawy Polaków wobec finansów” https://rozwijamy.edu.pl/images/raporty/Raport_2022_Postawy_Polakow_wobec_finansow.pdf

Tygodnik Polskiego Instytutu Ekonomicznego, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2023/12/Tygodnik-PIE_52-2023.pdf

https://nbp.pl/statystyka-i-sprawozdawczosc/statystyka-monetarna-i-finansowa/dane-finansowe-sektora-bankowego/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Energetyka jądrowa ma już ponad 70 lat. Przez pierwsze 35 lat rozwijała się niezwykle dynamicznie – pod koniec lat 80. XX wieku na świecie pracowało już ponad 400 reaktorów atomowych produkujących energię elektryczną. Wydawało się, że będzie ona stopniowo coraz bardziej dominowała w produkcji energii elektrycznej – aż przyszła katastrofa w Czarnobylu (1986).

Zdarzenie to, choć było o wiele mniej śmiercionośne niż się powszechnie uważa, nastawiło opinię publiczną w wielu krajach przeciwko energetyce atomowej i tempo budowania nowych bloków elektrowni jądrowych drastycznie spadło. Dziś w zależności od źródła i metody liczenia w energetyce pracuje 410-450 reaktorów. Nie pomogła katastrofa w Fukushimie w 2011 roku, która – choć sama bezpośrednio nie zabiła ani jednej osoby – podtrzymała sceptycyzm wielu społeczeństw wobec energetyki nuklearnej.

Tymczasem trudno o lepsze źródło energii, jeśli chcemy dekarbonizować produkcję prądu. Coraz bardziej rozwijająca się energetyka wiatrowa i słoneczna mają okresy, w których po prostu nie generują energii i potrzebne są źródła mocy elektrycznej, które będą stanowiły bezpieczną podstawę dla zaopatrzenia w tę moc. Szczególnie, że w przyszłości chcemy tej energii elektrycznej zużywać więcej np. rezygnując z silników spalinowych w motoryzacji.

Elektrownie jądrowe produkują rekordowo dużo energii w przeliczeniu na ilość terenu, jakie zajmują. Nie przeciążają sieci logistycznych w kraju, bo jeden pociąg towarowy może przywieźć paliwo do reaktora na wiele dekad jego użytkowania. Nawet licząc emisję dwutlenku węgla związaną z wylewaniem tysięcy ton betonu przy budowie, energetyka jądrowa jest jedną z najmniej emisyjnych, gdy zliczymy cały okres życia elektrowni od wbicia pierwszej łopaty do zakończenia produkcji.

Elektrownia jądrowa jest jednak jedną z najdroższych jeśli chodzi o nakłady inwestycyjne metod generowania energii elektrycznej, a budowa jednego obiektu pochłania miliardy złotych. W dodatku finalny rachunek może znacznie przekraczać pierwotne założenia, podobnie jak czas budowy ulega zwykle wydłużeniu. Problematyczna jest też lokalizacja – zarówno samej elektrowni, jak i składowiska odpadów radioaktywnych, które będą powstawały za sprawą jej pracy. Niezależnie od stosowanych procedur i norm bezpieczeństwa żadna gmina nie będzie zbyt chętna, by mieć taką inwestycję u siebie i to może dodatkowo powiększać koszt tworzenia energetyki jądrowej w naszym kraju.

Energetyka atomowa nie jest więc pozbawiona wad, ale ma zdecydowanie więcej zalet i póki co brak jest sensownych alternatyw, które miałby nas prowadzić lepszą drogą do z jednej strony niskoemisyjnej gospodarki, a z drugiej strony – zabezpieczenia potrzeb kraju jeśli chodzi o stabilne zaopatrzenie w energię elektryczną.

==

Bibliografia:

https://ourworldindata.org/nuclear-energy

https://world-nuclear.org/information-library/current-and-future-generation/plans-for-new-reactors-worldwide.aspx

https://www.iaea.org/publications/15478/radioactive-waste-management

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Od 2000 roku (jak nie dłużej) wydajność pracy – liczona w uproszczeniu jako PKB w przeliczeniu na godzinę pracy – realnie stale się w Polsce zwiększała. Wyjątkiem był rok 2020, gdy pandemia zatrzęsła rzeczywistością, ale kolejne dwa lata znowu charakteryzował wyraźny wzrost.

W efekcie do 2022 roku wydajność ta niemal się podwoiła i pośród krajów UE tylko pięć (w tym jeden raj podatkowy) uzyskały większy wzrost wydajności pracy. Przyjmując, że po turbulencjach związanych z pandemią i wysoką inflacją oraz stagnacją gospodarczą wracamy na ścieżkę gospodarczego wzrostu, można oczekiwać, że powróci także dotychczasowy trend wzrostu wydajności pracy.

To oznacza, że nie wpadliśmy w pułapkę średniego dochodu i raczej w nadchodzących latach nie powinniśmy w nią wpaść. Rośnie nam bowiem nie tylko PKB generowane na jedną godzinę pracy, ale i PKB per capita. A według World Banku status państwa o wysokim dochodzie (High Income Country) osiągnęliśmy… 15 lat temu. A od 2009 do 2022 roku PKB zwiększył się realnie o 58%...

W ostatnich dwóch dekadach tempo realnego wzrostu płac i realnego wzrostu wydajności przeplatały się. Płace rosły szybciej w latach 2006-2007 oraz 2013-2017, ale wcześniej i później często ustępowały tempu realnego wzrostu wydajności pracy. Od 2020 roku możemy jednak mówić o tym, że płace dopadły wydajność, a nawet – patrząc na skumulowane wskaźniki od 2000 roku – tę wydajność prześcignęły. Czy należy się tym martwić? Czy zjawisko to może się samoistnie napędzać, czy będzie hamować? Czy automatycznie oznacza to pogorszenie konkurencyjności polskiej gospodarki?

Zapraszamy do słuchania!

==

Bibliografia:

The labor market in Poland, 2000−2021, Piotr Lewandowski i Iga Magda, Instytut Badań Strukturalnych, https://wol.iza.org/articles/the-labor-market-in-poland/long

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Wyścig kosmiczny w dziejach świata przyspieszał tylko w dwóch historycznych okolicznościach: albo wtedy, kiedy prestiżowo i militarnie konkurowały ze sobą wielkie mocarstwa, albo kiedy do gry wchodzili miliarderzy o, nomen omen, kosmicznych ambicjach.

Z tą pierwszą sytuacją mieliśmy do czynienia w zimnowojennych latach 50-tych i 60-tych ubiegłego wieku, a z drugą mamy do czynienia obecnie. Nie ulega wątpliwości, że jednym z głównych motorów napędowych dzisiejszego wyścigu kosmicznego (obok intensyfikującej się globalnej konkurencji między USA i Chinami) są ambicje Elona Muska. Jego SpaceX jest obecnie najważniejszym światowym graczem, jeśli chodzi o liczbę wystrzeliwanych rakiet na orbitę.

Również dzięki SpaceX na przestrzeni ostatnich dwóch-trzech dekad udało się kilkudziesięciokrotnie obniżyć koszt wystrzelenia kilograma ładunku na orbitę. To z kolei otwiera dostęp do kosmosu coraz większej liczbie podmiotów. Część z nich coraz poważniej zaczyna rozważać realizację takich przedsięwzięć jak kosmiczne hotele. Badacze zastanawiają się również nad kosmicznym górnictwem. Moglibyśmy dzięki nim pozyskiwać na przykład niezbędne w transformacji energetycznej metale ziem rzadkich nie eksploatując jednocześnie ziemskich złóż.

Czy mamy więc już do czynienia z początkiem rewolucji? Cóż, nie mamy pojęcia, ponieważ rewolucję widać dopiero wtedy, kiedy zaczyna ona transformować naszą codzienność. Wydaje się jednak, że po ponad 50 latach od wylądowania człowieka na Księżycu warto już coś z tym całym kosmosem zacząć na poważnie robić.

==

Bibliografia:

Michael Sheetz, The space industry is on its way to reach $1 trillion in revenue by 2040, Citi says, https://www.cnbc.com/2022/05/21/space-industry-is-on-its-way-to-1-trillion-in-revenue-by-2040-citi.html

Luisa Corrado, Stefano Grassi, Aldo Paolillo, Edgar Silgado-Gómez, The macroeconomic spillovers from space activity, https://www.pnas.org/doi/abs/10.1073/pnas.2221342120?doi=10.1073%2Fpnas.2221342120

Budget of NASA, Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Budget_of_NASA

Launch costs to low Earth orbit, 1980-2100, https://futuretimeline.net/data-trends/6.htm

Chris Daehnick, John Gang, and Ilan Rozenkopf, Space launch: Are we heading for oversupply or a shortfall?, https://www.mckinsey.com/industries/aerospace-and-defense/our-insights/space-launch-are-we-heading-for-oversupply-or-a-shortfall

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Czy dług publiczny jest faktycznie tak dramatycznie wielki? Czy potrafimy grać zębami na gitarze? Co z systemem emerytalnym? Kiedy będziemy mieli w Polsce piękne rzeczy? Czy mała liczba dzieci nie oznacza przyśpieszonej akumulacji kapitału z pokolenia na pokolenie? Kto zabił Laurę Palmer? Co by było, gdyby wszyscy na planecie żyli na poziomie Polaka? Ile czasu zajmuje przygotowanie jednego odcinka?

Gdybyśmy chcieli wyczerpująco odpowiedzieć na wszystkie pytania, to nagranie miałoby 5 godzin lub więcej. Staraliśmy się jednak streszczać i wybierać takie kwestie, do których miało sens odnosić się w skrótowej formie. Mamy nadzieję, że uśmiechniecie się oglądając i słuchając chociaż raz.

Życzymy Wam spokojnych i zdrowych świąt oraz spełnienia wszystkich pozytywnych prognoz ekonomicznych na 2024 rok: lepszej koniunktury gospodarczej, dalszego spadku inflacji, wielu nowych miejsc na rynku pracy, ekspansji polskiego eksportu – i tego, by te trendy makro pozytywnie odbijały się na Waszym życiu. Nadziei i optymizmu w Nowym Roku!

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Mateusz Morawiecki w swoim exposé mówił, że Polska sprzed dekady "była krajem bez wyboru". Miał na myśli brak ekonomicznych perspektyw. Chwalił się, że obecnie nasz kraj nie jest już miejscem gdzie "normą jest praca za 5, czy 7 zł za godzinę".

Nie ma wątpliwości, że Polska dzisiaj jest krajem o wiele bogatszym niż Polska sprzed 8 lat. Były premier zapomniał natomiast powiedzieć, że wzrost zamożności nie rozpoczął się wraz z początkiem rządów Prawa i Sprawiedliwości. Polska za rządów PiS była bogatsza niż za rządów PO-PSL. A ta była zamożniejsza niż kiedy Polską kierowała koalicja PiS-Samoobrona-LPR. Tę wyliczankę można kontynuować co najmniej do pierwszej połowy lat 90-tych.

Postęp ekonomiczny dokonywał się raczej "mimo" kolejnych rządów, a nie "dzięki" nim. Podobnie zresztą sprawy miały się we wszystkich krajach naszego regionu. To nie znaczy, że politycy nie mają na nic wpływu, bynajmniej. Mądrymi politykami lokalnie można korygować negatywne megatrendy. Można też zarządzać pozytywnymi zjawiskami, żeby wyciskać z nich jak najwięcej. Odpowiedź na pytanie, jak sprawna w tym zarządzaniu będzie najnowsza ekipa, poznamy w najbliższych latach.

==

Bibliografia:

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w latach 1950-2022, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/przecietne-miesieczne-wynagrodzenie-w-gospodarce-narodowej-w-latach-1950-2022,2,1.html

Stopa bezrobocia rejestrowanego, https://rynekpracy.org/statystyki/stopa-bezrobocia-rejestrowanego/

Oszczędności i długi Polaków, Komunikat z badań 2023, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_046_23.PDF

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Jedną z modniejszych ostatnio na lewicy koncepcji ekonomicznych jest tak zwany degrowth. Jest to „idea krytykująca globalny system kapitalistyczny goniący za wzrostem za wszelką cenę, powodujący wyzysk ludzi oraz dewastację środowiska”. Zwolennicy degrowthu uważają, że jest on jedynym sposobem na to, aby nie ugotować planety za sprawą gazów cieplarnianych.

Logika postwzrostu jest następująca: w polityce i ekonomii istnieje fetysz PKB, niekończącego się wzrostu. Tymczasem – mówią oni – nieskończony wzrost na skończonej planecie nie jest możliwy. Do tego ciągły wzrost PKB wymaga ogromnych ilości energii. A energia jest wytwarzana między innymi dzięki paliwom kopalnym. Wzrost oparty o zielone technologie z kolei – argumentują – dekarbonizuje nas zbyt wolno, żebyśmy się zmieścili w założeniach Porozumienia Paryskiego (utrzymanie wzrostu globalnej temperatury dużo poniżej 2 stopni do 2100 roku względem ery przedprzemysłowej).

To wszystko prawda. Z tym, że z degrowthem jest mnóstwo problemów:

- nie wiadomo jak go wdrożyć technicznie,

- nie wiadomo jak go przepchnąć politycznie,

- nie wiadomo jak skłonić mocarstwa do poparcia jego postulatów,

- nie wiadomo co po wprowadzeniu takiego rozwiązania stanie się z krajami biednymi,

- nawet jeśli ograniczymy wzrost w krajach zamożnych to i tak potrzebujemy gigantycznego wzrostu PKB, żeby ogromna większość ludzkości osiągnęła standard życia nawet najmniej zamożnych krajów rozwiniętych.

Poza tymi problemami (i setkami innych) jest jeszcze jedna sprawa. Jeśli zamierzamy zabrać się za przebudowę globalnego systemu społeczno-ekonomicznego i jednocześnie chcemy mierzyć się z katastrofą klimatyczną, to mamy na głowie dwa gargantuiczne problemy do rozwiązania. A okienko czasowe jest naprawdę wąskie.

==

Bibliografia:

What is degrowth?, https://degrowth.info/degrowth

Jason Hickel, Mniej znaczy lepiej, Karakter 2021

BRANKO MILANOVIC,Degrowth: solving the impasse by magical thinking, https://brankomilanovic.substack.com/p/degrowth-solving-the-impasse-by-magical

Ajit Niranjan, How risky is economic growth? https://www.dw.com/en/degrowth-green-growth-climate-poverty/a-62285113

Max Roser, How much economic growth is necessary to reduce global poverty substantially?, https://ourworldindata.org/poverty-minimum-growth-needed

Jason Hickel, Giorgos Kallis, Tim Jackson, Daniel W. O’Neill, Juliet B. Schor, Julia K. Steinberger, Peter A. Victor & Diana Ürge-Vorsatz, Degrowth can work — here’s how science can help, https://www.nature.com/articles/d41586-022-04412-x

Kelsey Piper, Can we save the planet by shrinking the economy?, https://www.vox.com/future-perfect/22408556/save-planet-shrink-economy-degrowth

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

W 2022 roku mieliśmy w Polsce do czynienia z rekordowo niską dzietnością. Tak zwany współczynnik dzietności wyniósł 1,26, co – według danych GUS – było najgorszym wynikiem w historii. Czy zjawisko to jest wynikiem drogich i mało dostępnych mieszkań oraz niskich pensji? Cóż, zapewne czynniki te grają pewną rolę. Warto natomiast zwrócić uwagę na dwie rzeczy. Po pierwsze po raz ostatni z tak zwaną zastępowalnością pokoleń mieliśmy do czynienia pod koniec lat 80-tych XX wieku. A więc w czasie, kiedy nie tylko pensje były nieporównywalnie niższe, ale również sytuacja mieszkaniowa była o wiele, wiele gorsza niż dzisiaj. Nie można więc jako głównego winowajcy stawiać po prostu sytuacji materialnej. Dzietność od dekad spada POMIMO tego, że jakość życia potencjalnych młodych rodziców bardzo wyraźnie rośnie.

Druga sprawa to fakt, że zastępowalności pokoleń (zapewniana przez dzietność na poziomie 2,1) nie ma w niemal żadnym rozwiniętym i zamożnym kraju. W Finlandii w 2021 roku dzietność była na poziomie 1,46. To wartość, jaką w Polsce odnotowaliśmy w 2002 roku – czyli w czasach polskiego kilkunastoprocentowego bezrobocia, jeszcze większych deficytów lokalowych, znacznie niższych pensji, gorszej dostępności przedszkoli niż dziś. Finlandia to dla kontrastu modelowe państwo dobrobytu: względnie niskie bezrobocie, hojny socjal, usługi opiekuńcze wysokiej jakości, polityka równościowa wspierająca pracujące mamy itd. To wszystko nie wywindowało dzietności na bezpieczny poziom – już od 2014 roku jest ona mniejsza niż 1,7.

Dlaczego tak się dzieje? Mamy prawdopodobnie do czynienia ze splotem czynników ekonomicznych i kulturowych, gdzie te drugie grają istotniejszą rolę. Po pierwsze dłużej się uczymy niż poprzednie pokolenia. Odwlekamy więc np. wejście na rynek pracy, żeby zdobyć wykształcenie. A kiedy już znajdziemy pracę, chcemy najpierw zaznać uroków życia. Potencjalne dziecko po prostu dla wielu osób jest konkurencją dla tego modelu. Jeszcze jednym czynnikiem są nowe normy kulturowe, które nie tyle „uwrażliwiają” ile „przewrażliwiają” ludzi na kwestie rodzicielstwa. To wpędza część osób w rodzaj poczucia winy, że nie są wystarczająco dobrzy, aby być rodzicami; że nie będą w stanie zapewnić dziecku wszystkiego, czego by potrzebowało.

Nie tyle przy tym wybierają bezdzietność, ile opóźniają coraz bardziej wiek rodzicielstwa oraz rzadziej decydują się na drugiego i kolejnego potomka. Z resztą, z wiekiem biologiczne okienko powoli się zamyka, zmniejszając prawdopodobieństwo na powiększenie rodziny.

Trend malejącej dzietności wraz z rosnącą zamożnością obserwujemy we wszystkich kulturach, religiach i na wszystkich kontynentach. Dzietność 2,1 jest już poza zasięgiem mieszkańców Meksyku, Turcji, a także Bangladeszu, Iranu czy Indii… Im szybciej się bogacimy, tym bardziej kurczą się nasze rodziny, a w ciągu jednego pokolenia wskaźnik dzietności dla całej planety ma spaść poniżej 2,1 i od problemu przeludnienia płynnie przejdziemy do zamartwiania się o starzejących się mieszkańców najpierw krajów rozwiniętych, a potem tych, które szybko je gonią.

==

BIBLIOGRAFIA:

Baza Danych Lokalnych, GUS, https://bdl.stat.gov.pl/

(pozostałą część bibliografii można znaleźć pod opisem odcinka na YT)

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Od pewnego czasu na popularności zyskuje prąd filozoficzny, który utrzymuje, że płodzenie dzieci jest niemoralne. Wynika to z kilku przesłanek. Przede wszystkim: dzieci sprowadza się na świat bez ich zgody. Antynataliści twierdzą przy tym, że nie da się „urodzić dziecka dla jego dobra”. Rodzice robią to li tylko z egoistycznych pobudek. Albo z biologicznej potrzeby przedłużenia własnej linii rodowej, albo pod wpływem presji społecznej.

Część zwolenników tego podejścia podkreśla również to, że zmierzamy w stronę klimatycznego piekła. A rodzenie dzieci w takich okolicznościach jest skazywaniem ich na los udręczonych bohaterów jakiejś wersji dystopijnej wizji przyszłości rodem z „Mad Maxa”. Kolejnym argumentem za nieposiadaniem potomstwa jest ograniczanie śladu węglowego.

Czy te argumenty mają sens? Cóż, nie do końca. Z pewnością jednak mierzenie się z nimi jest ciekawą gimnastyką intelektualną.

==

Bibliografia:

The Double Standard Behind Benatar's Asymmetry Argument for Anti-Natalism, https://www.youtube.com/watch?v=iGBcu-_fuCs&ab_channel=FortheLoveofWisdom

Mikołaj Starzyński, Przeciw złudzeniom. Antynatalizm i jego argumenty, https://www.miesiecznik.znak.com.pl/przeciw-zludzeniom-antynatalizm-i-jego-argumenty/

Umair Irfan, We need to talk about the ethics of having children in a warming world, https://www.vox.com/2019/3/11/18256166/climate-change-having-kids

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/EICR

lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/ECIR

Prezes Adam Glapiński ma rację mówiąc, że od miesięcy ceny w Polsce nie rosną. I nie, nie dzieje się tak dlatego, że drożeje masło, pietruszka i chleb, za to tanieją lokomotywy i tankowce. Żeby popsuć ten żart powiemy, że GUS nie wlicza do inflacji towarów i usług, które kupowane są przez przedsiębiorstwa i instytucje.

Dlaczego więc większość z nas uważa, że ceny cały czas rosną, jak rosły do niedawna? Po pierwsze, nie do końca rozumiemy czym jest wskaźnik zwany inflacją. Po drugie, nasz umysł jest w tej kwestii bardzo zawodny poznawczo. Najważniejsze dla nas są narracje, pod które selekcjonujemy napływające informacje. Jeśli jesteśmy przekonani, że inflacja jest wysoka, to będziemy widzieć tylko te ceny, które rosną, a nie zauważymy tych, które od miesięcy się nie zmieniają ani tych, które spadają.

A to tylko kilka czynników i błędów poznawczych, na które jesteśmy narażeni, kiedy formułujemy sądy na temat cen. Kolejne to między innymi: przeszacowywanie udziału drożejących produktów w koszyku inflacyjnym (i niedoszacowanie tych, które tanieją), czy przywiązywanie większej wagi do rzeczy, których ceny rosną.

Czy to znaczy, że naprawdę wysoka inflacja już za nami? Cóż, prognozowanie jest trudne, zwłaszcza jeśli dotyczy przyszłości. Można jednak ostrożnie zakładać, że po niewielkim wzroście cen żywności, który czeka nas po zniesieniu tarczy antyinflacyjnej na początku przyszłego roku, uwolnieniu cen energii i dostosowaniu cen paliwa do warunków rynkowych (co już w sporej części nastąpiło) ceny wzrosną, ale raczej skokowo, podbijając wskaźnik inflacji, ale ten w okresie kolejnych miesięcy czy roku powinien wrócić do dotychczasowego trendu, czyli spadku. Kto wie, może za rok będziemy na powrót przy wskaźniku inflacji na poziomie zbliżonym do tego, który chce osiągnąć NBP, czyli poniżej 3,5%?

==

Bibliografia:

„Szybki szacunek wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w październiku 2023 roku”, Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/szybki-szacunek-wskaznika-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-pazdzierniku-2023-roku,21,16.html

Oprac. Adam Zygiel, „Wyniki nie spodobają się Glapińskiemu. Nowy sondaż”, https://wiadomosci.wp.pl/miazdzacy-sondaz-polacy-wypowiedzieli-sie-o-cenach-w-sklepach-6948909741095520a

Nawet 100 złotych więcej na rachunku. „Przyszły rząd ma duży problem”, https://tvn24.pl/biznes/pieniadze/ceny-pradu-2024-rachunki-za-prad-moga-wzrosnac-o-100-zlotych-miesiecznie-analiza-forum-energii-742133

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/EICR

lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/ECIR

==

Myśleliście, że mikrokawalerki stanowią 20% rynku mieszkań? Jeśli tak, to się pomyliliście. I to grubo, ponieważ w III kwartale 2023 roku mieszkania o powierzchni poniżej 25 m2 (właśnie takie lokale nazywa się mikrokawalerkami) stanowiły zaledwie... 2%. sprzedanych lokali mieszkalnych. Z czego aż 85% pochodziło z rynku wtórnego. Oznacza to, że spora część z nich mogła być wybudowana jeszcze w PRL-u.

Jeśli chodzi o rynek wynajmu, to mikrokawalerki stanowią około 6,5% wynajmowanych mieszkań. To trzykrotnie więcej niż w przypadku sprzedaży, ale odsetek wciąż jest niewielki.

Pomimo tego, że od 2018 roku przepisy zabraniają budowania mieszkań, które mają mniej niż 25 m2, deweloperzy obchodzą prawo sprzedając "mikroapartamenty" jako "lokale usługowe". Pod koniec października minister Waldemar Buda podpisał jednak rozporządzenie, które zakazuje również budowania lokali usługowych mniejszych niż 25 m2.

==

Bibliografia:

Tygodnik Gospodarczy PIE 2 listopada 2023 r., Polski Instytut Ekonomiczny, https://pie.net.pl/numer-44-2023-2-listopada-2023/

Minister Waldemar Buda podpisał rozporządzenie #StopPatodeweloperka, Ministerstwo Rozwoju https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/minister-waldemar-buda-podpisal-rozporzadzenie-stoppatodeweloperka

Katarzyna Rostkowska, Nowe prawo nie skończyło z mikrokawalerkami, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Nowe-prawo-nie-skonczylo-z-mikrokawalerkami-7611031.html

MIB: od 1 stycznia minimalna powierzchnia użytkowa mieszkania to 25 mkw., https://www.bankier.pl/wiadomosc/MIB-od-1-stycznia-minimalna-powierzchnia-uzytkowa-mieszkania-to-25-mkw-4053681.html

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/EICR

lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Jeżeli spojrzymy na niemal każdy wskaźnik odnoszący się do jakości życia w Polsce, to okaże się, że z dekady na dekadę mamy do czynienia z poprawą. Widać to w takich przestrzeniach jak: dochód, oszczędności, jakość infrastruktury, powietrza, mieszkań, albo np. długość życia czy długość życia. Jednym z niechlubnych wyjątków jest opieka zdrowotna, gdzie od dekady widać trend wydłużających się kolejek.

Według raportu Fundacji Watch Health Care w 2012 roku średni czas oczekiwania na gwarantowane świadczenie zdrowotne w Polsce wynosił 2,4 miesiąca. Dzisiaj jest to już 3,5 miesiąca. Dodatkowo jesteśmy w europejskim ogonie jeśli chodzi nakłady na publiczne usługi medyczne w relacji do PKB.

Jednocześnie z danych CBOS wynika, że coraz więcej osób korzysta z opieki zdrowotnej. Jak to możliwe? Po prostu coraz więcej osób korzysta z usług prywatnych. Z jednej strony jest to dowód na to, że się bogacimy. Z drugiej jednak, dla tych, których nie stać na obejście kolejek przez zapłacenie za wizytę, opieka zdrowotna jest coraz mniej dostępna, ponieważ wydłuża się czas oczekiwania.

Czy można coś z tym zrobić? Tak, ale politykom się nie spieszy, bo tak złożony system naprawia się latami, a nawet dekadami, więc reformatorzy nie mają wielkich szans na zebranie owoców swoich trudnych i kosztownych reform.

==

Bibliografia:

Korzystanie ze świadczeń i ubezpieczeń zdrowotnych, CBOS, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_101_23.PDF

Zdrowie Polaków po pandemii, Deloitte,https://medycynaprywatna.pl/wp-content/uploads/2021/01/FINA%C5%81_raport-PMP-2.pdf

Drożeją wizyty lekarskie. Takich podwyżek nie było, https://www.money.pl/gospodarka/drozeja-wizyty-lekarskie-takich-podwyzek-nie-bylo-6695060433095488a.html

BAROMETR WHC, Stan na Wrzesień 2023, Polacy w kolejkach, Raport dotyczący zmian dostępności do gwarantowanych świadczeń zdrowotnych w Polsce nr 01/09/2023, Watch Health Care, https://drive.google.com/file/d/1-XIhZ66eiNnyRUYY5vP_Z3Vt3wrssUeL/view

Health care expenditure by financing scheme, Government schemes and compulsory contributory health care financing schemes, Eurostat https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/hlth_sha11_hf__custom_7925420/default/table?lang=en

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite (https://patronite.pl/EICR) lub postaw wirtualną kawkę (https://buycoffee.to/eicr)!

==

Program 500+ z warunkiem wypłacania świadczenia na pierwsze dziecko pod warunkiem niskich dochodów w rodzinie spowodowało, że 200 tys. kobiet rzuciło pracę. Jakie skutki przyniosłoby wypłacanie 500+ (a od 2024 roku: 800+) tylko tym, którzy pracują?

O pomyśle tym mówią głośno m.in. liderzy Trzeciej Drogi: Władysław Kosiniak-Kamysz oraz Szymon Hołownia. Jakie byłyby tego skutki? Że świadczenie straciliby w dużym stopniu ci, którzy najbardziej go potrzebują, bo nie mogą podjąć pracy. Nie wszędzie rynek oferuje całą paletę różnych wolnych stanowisk pracy. Część zmaga się z chorobami czy kryzysami psychicznymi. Wymaganie od nich wszystkich świadczenia pracy jest zwyczajnie nielogiczne i nieludzkie – nawet, jeśli pośród nich znajdzie się garstka „nierobów”, „cwaniaków”, polskich „welfare queens” nadużywających systemu, na który składamy się przecież wszyscy.

Gdy wprowadzano 500+, stanowiło 6% wszystkich wydatków budżetowych i z miejsca stało się najkosztowniejszym programem społecznym w Polsce. W 2024 roku, po podwyższeniu świadczenia do 800 zł (w październiku 2023 roku kwota ta była warta tyle, co 543 zł z kwietnia 2016 roku, gdy 500+ zaczęto wypłacać) i przy braku ograniczających kryteriów może ono urosnąć do ponad 9% budżetowych wydatków – na ten cel ma zostać wydane 64-65 mld zł.

Odcięcie od niego osób niepracujących z pewnością oznaczałoby miliardowe oszczędności, ale pogłębiałoby ubóstwo, zwiększyło nierówności (pracujący, szczególnie dobrze zarabiający, na bezpiecznych stanowiskach zawsze otrzymywaliby świadczenie – a osoby pracujący od fuchy do fuchy już nie), a dodatkowo mogłoby przynieść fikcyjne zatrudnianie na 1/40 etatu – organizowane tylko po to, by zyskać uprawnienia do świadczenia. Jeśli politycy mają pomysł, jak ogarnąć złożoność społecznej rzeczywistości tak, by nie wylać dziecka z kąpielą, to nader skąpo dzielą się z nami szczegółami swoich propozycji.

==

Bibliografia:

Hołownia: <Nikt nie zlikwiduje 500+ i 13. emerytury>, https://www.portalsamorzadowy.pl/polityka-i-spoleczenstwo/holownia-nikt-nie-zlikwiduje-500-plus-i-13-emerytury,495075.html

<Hołownia wściekły na 500+>, „Przygotowywanie gruntu pod likwidację programu”, https://www.tvp.info/60647181/szymon-holownia-o-500-plus-mnie-po-prostu-szlag-jasny-trafia

<Na to się nie zgodzę> - Kosiniak-Kamysz kontra Żukowska ws. aborcji i tematów światopoglądowych, https://polskieradio24.pl/5/1222/artykul/3262555,na-to-sie%C2%A0nie-zgodze-kosiniakkamysz-kontra-zukowska-ws-aborcji-i-tematow-swiatopogladowych

<Niepewny los 800+>, „Ta kwestia będzie przedmiotem rozmów w koalicji”, https://www.tysol.pl/a111687-niepewny-los-800-plus-ta-kwestia-bedzie-przedmiotem-rozmow-w-koalicji

<Miliony Polaków stracą 800 plus?>, "Nie można pozwolić na jazdę na gapę", https://www.biznesinfo.pl/miliony-polakow-straca-800-plus-nie-mozna-pozwolic-na-jazde-na-gape-ij-wij-171023. https://www.biznesinfo.pl/miliony-polakow-straca-800-plus-nie-mozna-pozwolic-na-jazde-na-gape-ij-wij-171023

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Od lat słyszymy, że pokolenie milenialsów ma gorzej od swoich rodziców. Młodzi mają mieć trudniej na rynku pracy i pod względem bezpieczeństwa ekonomicznego. Badania przeprowadzone kilka lat temu przez Rezerwę Federalną pokazywało, że dochody pokolenia Y były o 14% niższe niż dochody pokolenia powojennego wyżu demograficznego w analogicznym wieku (czyli np. wtedy, gdy mieli 30 lat). Sondaże prowadzone w wielu krajach wskazują również, że w państwach rozwiniętych panuje spory pesymizm jeśli chodzi o przyszłość. Większość zachodnich społeczeństw uważa, że kondycja ekonomiczna dzisiejszych dzieci będzie gorsza niż ich rodziców.

Czy rzeczywiście z milenialsami i zetkami jest tak źle? I czy te zapożyczone z Ameryki dyskursy mają jakiekolwiek zastosowanie do Polski?

==

Bibliografia:

Laura Clancy, Roseline Gray i Bao Vu, Large shares in many countries are pessimistic about the next generation’s financial future, https://www.pewresearch.org/short-reads/2022/08/11/large-shares-in-many-countries-are-pessimistic-about-the-next-generations-financial-future/

Jaś Kapela, 10 powodów, dlaczego nie należy mieć dzieci, https://krytykapolityczna.pl/felietony/jas-kapela/10-powodow-dlaczego-nie-nalezy-miec-dzieci/

Miłosz Wiatrowski, 20, 30-latki mają gorszy start niż rodzice. Czy ich dogonią? Mogą nie dożyć, https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,26289224,20-30-latki-maja-gorszy-start-niz-rodzice-czy-ich-dogonia.html

May Wong, Today’s children face tough prospects of being better off than their parents, Stanford researchers find, https://news.stanford.edu/2016/12/08/todays-children-face-tough-prospects-better-off-parents/

Jean M. Twenge, The Myth of the Broke Millennial, https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2023/05/millennial-generation-financial-issues-income-homeowners/673485/

Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2020 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/struktura-wynagrodzen-wedlug-zawodow-w-pazdzierniku-2020-roku,4,10.html

Stopa bezrobocia młodych, https://rynekpracy.org/statystyki/stopa-bezrobocia-mlodych/

Do we live better than our parents? And what about our children?, https://gallup-international.com/survey-results-and-news/survey-result/do-we-live-better-than-our-parents-and-what-about-our-children

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR lub postaw wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Od lat słyszymy, że w naszym kraju jest kryzys mieszkaniowy, a głosy te w ostatnim czasie nawet się nasiliły. Stale ma nam brakować około miliona do dwóch milionów mieszkań. Jak to możliwe, skoro tylko od 2017 przybyło nam ponad milion lokali, a co roku pojawia się ponad 200 tys. nowych?

To prawda, że Polska jest w ogonie krajów europejskich, jeśli chodzi o odsetek przeludnionych domów. Jednak w ciągu dekady zmniejszył się on z 45% do 35%. To spora poprawa. Jesteśmy za to powyżej średniej jeśli chodzi o dostępność cenową mieszkań. Czy to znaczy, że z grubsza z naszym rynkiem mieszkaniowym jest wszystko w porządku? Z pewnością nie jest tak źle jak malują tę sprawę aktywiści i media. Nie ulega jednak wątpliwości, że są grupy, które na tym rynku mają naprawdę trudno. Są to zwłaszcza osoby młode, które albo studiują, albo dopiero zaczynają karierę; osoby samotnie wychowujące dzieci i rodziny wielodzietne; oraz po prostu osoby z niskim dochodem. Dla nich ani oferta deweloperów, ani informacje o wzrastającej liczbie mieszkań na niewiele się zdają.

==

Bibliografia:

Housing cost overburden rate by degree of urbanisation - EU-SILC survey, Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ILC_LVHO07D__custom_1514503/bookmark/table?lang=en&bookmarkId=f229ccb2-aa12-4060-96e1-66eb8ff1adff

Living conditions in Europe - housing, Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Living_conditions_in_Europe_-_housing

Polska w liczbach 2022, Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5501/14/15/1/polska_w_liczbach_2022_pl_int_15.06.pdf

Gospodarka mieszkaniowa w 2022 roku, Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/infrastruktura-komunalna-nieruchomosci/nieruchomosci-budynki-infrastruktura-komunalna/gospodarka-mieszkaniowa-w-2022-roku,14,6.html

Raport o stanie mieszkalnictwa, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/raport-o-stanie-mieszkalnictwa

Young people - housing conditions, Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Young_people_-_housing_conditions

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/EICR

Możesz nam też postawić wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

===

Przeczytaliśmy programy wyborcze Lewicy i Konfederacji, żebyście Wy nie musieli tego robić.

Postaraliśmy się wybrać kilka najsensowniejszych i najmniej sensownych postulatów każdego ugrupowania.

Za co Łukasz pochwali Konfederację, a Kamil zgani lewicę? I czy partie podeszły poważnie do swoich elektoratów?

Na to ostatnie pytanie możemy już odpowiedzieć - przynajmniej jeśli chodzi o dokumenty programowe potraktowały ich najbardziej serio ze wszystkich sił politycznych, które będą liczyć się w nadchodzących wyborach.

===

Bibliografia:

https://klub-lewica.org.pl/program

https://konfederacja.pl/app/uploads/Konfederacja_WiN_Program_2023.pdf

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Możesz nam również postawić wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Odcinek we współpracy z Wydawnictwem Znak. Możecie wygrać książki Jana Lucassena "Historia pracy" w tłumaczeniu Tomasza Markiewki.

Napiszcie w komentarzu pod tym odcinkiem na YouTube (https://youtu.be/MHcVn-V7oWg?si=S9iDdhEnbNcsW8VV), dlaczego to do Was powinny trafić książki.

Rozwiązanie konkursu w poniedziałek 9 października około godziny 15.00.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Możesz nam również postawić wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

==

Jeżeli spojrzymy w dane CBOS pokazujące polityczne autodeklaracje, to okaże się, że najmłodsze pokolenie od kilku lat przesuwa się w lewo. Nasilenie tego trendu widać wyraźnie zwłaszcza po protestach z października 2020 roku.

Gdy przypatrzymy się bliżej temu, co pokolenie Z myśli o kwestiach obyczajowych, to również możemy dojść do wniosku, że jest bardziej na lewo niż ogół społeczeństwa. Problem pojawia się, gdy do obrazu dodamy gospodarczą „nóżkę” lewicowości.

Być może więc młodzi wcale nie są lewicowi, jak chcieliby o sobie myśleć, tylko są najzwyczajniejszymi na świecie libkami?

==

Bibliografia:

Poglądy młodych a płeć i miejsce zamieszkania, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_028_21.PDF

Zainteresowanie polityką i poglądy polityczne młodych Polaków na tle ogółu badanych, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_016_21.PDF

Ważne kwestie społeczne w opiniach młodych Polaków, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_093_21.PDF

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Kanał powstaje dzięki wsparciu Patronów i Patronek: https://patronite.pl/Ekonomiaica%C5%82areszta

===

Opiekę medyczną i dużą liczbę lekarzy w kubańskim państwie wspominał dokumentalista Michael Moore w swoim filmie "Sicko". Czy jednak faktycznie Kuba ma tak świetny system, skoro lekarze, którym udało się z wyspy uciec, stale wspominają o niedostatku elementarnych medykamentów, instrumentów, ba - problem jest nawet z prądem i dostępem do czystej wody w szpitalach. Z kolei uczestnicy misji charytatywnych i ratowniczych, którzy mieli do czynienia z kubańskimi pracownikami usług medycznych przybyłych z pomocą w region np. katastrofy naturalnej, sygnalizowali, że Kubańczycy nie znają nowych leków, procedur i instrumentów, a wielu lekarzy na misjach zagranicznych pewnie jest lojalna lub sterroryzowana przez służbę bezpieczeństwa, a medyczne kwalifikacje są najwyraźniej dużo mniej istotnym komponentem ich CV w chwili wyboru ekipy ratunkowej.

No to jak to jest z tymi szpitalami i przychodniami w komunistycznej Kubie? Sięgamy do oficjalnych, kubańskich statystyk, bo już z nich można wyczytać odpowiedź...

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na partonite: https://patronite.pl/EICR

Możesz nam również postawić wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Pod lupę bierzemy następujące lewicowe, popularne przekonania:

- Bogatym można być tylko z urodzenia lub z powodu fartownego zbiegu okoliczności,

- Wysokie nierówności ekonomiczne oznaczają, że biedni biednieją

- PKB nic nam ciekawego nie mówi o poziomie życia,

- Dzisiejsze młode pokolenie będzie biedniejsze niż ich rodzice,

- Na emeryturze będziecie pilnować studni z maczetą.

==

Bibliografia:

Paweł Bukowski i Filip Novokmet, Inequality in Poland: Estimating the whole distribution by g-percentile, 1983-2015, https://wid.world/document/bukowski-novokmet-poland-1983-2015-wid-world-working-paper-2017-21/

Budżety gospodarstw domowych, Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/budzety-gospodarstw-domowych-w-2021-roku,9,17.html

Branko Milanović, Degrowth: solving the impasse by magical thinking, https://brankomilanovic.substack.com/p/degrowth-solving-the-impasse-by-magical

The Risks of Communicating Extreme Climate Forecasts, Carnegie Mellon University, https://www.cmu.edu/epp/news/2021/the-risks-of-communicating-extreme-climate-forecasts.html

Dora Gicheva,Working Long Hours and Early Career Outcomes in the High-End Labour Market, https://libres.uncg.edu/ir/uncg/f/D_Gicheva_Working_2013.pdf

Daniel Steel, C. Tyler DesRoches, Kian Mintz-Woo, Climate change and the threat to civilization, Proceedings of the National Academy of Sciences, October 6, 2022, https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2210525119

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Partonite: https://patronite.pl/EICR

Możesz nam również postawić wirtualną kawkę: https://buycoffee.to/eicr

Wracamy po wakacjach! Wyposażeni w trochę badań zaczynamy od rozbrajania prawicowych/liberalnych mitów ekonomicznych.

Nie robimy tego jednak bezlitośnie, bo choć zawsze się trochę tożsamościowkuje, to my staramy się sprawy niuansować.

Zastanawiamy się więc:

- Czy zasiłki rozleniwiają?

- Czy obniżenie podatków powoduje wzrost gospodarczy?

- Czy zamożność bierze się z pracy?

- Czy nasze podatki są marnowane na urzędasów?

- Czy byłoby lepiej, gdybyśmy wszyscy założyli firmy?

Bibliografia:

Derek Thompson, Busting the Myth of ‘Welfare Makes People Lazy’, https://www.theatlantic.com/business/archive/2018/03/welfare-childhood/555119/

Dylan Matthews, Economists tested 7 welfare programs to see if they made people lazy. They didn't., https://www.vox.com/policy-and-politics/2015/11/20/9764324/welfare-cash-transfer-work

Abhijit Banerjee, Rema Hanna, Gabriel Kreindler, Benjamin A. Olken, Debunking the Stereotype of the Lazy Welfare Recipient: Evidence from Cash Transfer Programs Worldwide, https://scholar.harvard.edu/files/remahanna/files/151016_labor_supply_paper_draft_final.pdf

Christopher Blattman, Nathan Fiala, Sebastian Martinez, Generating Skilled Self-Employment in Developing Countries: Experimental Evidence from Uganda, Quarterly Journal of Economics, Forthcoming, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2268552

Rema Hanna, New research busts the myth of welfare dependency, https://www.weforum.org/agenda/2019/08/golden-truth-behind-welfare-dependency

Sebastian Gechert, Philipp Heimberger, Do corporate tax cuts boost economic growth?, Do corporate tax cuts boost economic growth?, European Economic Review, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0014292122000885

Alex Durante, Reviewing Recent Evidence of the Effect of Taxes on Economic Growth, https://taxfoundation.org/blog/reviewing-recent-evidence-effect-taxes-economic-growth/

David Hope, Julian Limberg, The Economic Consequences of Major Tax Cuts for the Rich, eprints.lse.ac.uk/107919/1/Hope_economic_consequences_of_major_tax_cuts_published.pdf

Tyle się zmieściło w związku z limitem liczby znaków w opisie odcinka.

Resztę źródeł można znaleźć w opisie tego odcinka na Youtube: https://youtu.be/9OEENyN4XaM

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Możesz nas wesprzeć na Patronite: https://patronite.pl/Ekonomiaica%C5%82areszta

==

Pew Research, który oparł się na metodologii najważniejszych ośrodków badawczych świata, za osoby dotknięte ubóstwem uważa takie, które na swoje potrzeby mogą przeznaczyć mniej niż 2 dolary dziennie. Żeby tej miary co roku nie zmieniać, a przy tym móc jej używać wszędzie (w różnych miejscach ta sama miska ryżu może mieć różną cenę), mówimy tu o dolarach amerykańskich z 2017 roku z uwzględnieniem siły nabywczej na lokalnym rynku. Czyli o tzw. dolarach międzynarodowych, dolarach PPP.

Gdy dzienne wydatki na głowę znajdują się w przedziale 2-10 dolarów, Pew Research mówi o niskich dochodach, przy 10-20 dolarów są to dochody średnie, 20-50 - średnie wyższe (upper medium income), a po przekroczeniu 50 dolarów osoba trafia do globalnej kategorii osób o wysokich dochodach lub wysokim poziomie wydatków konsumpcyjnych. Przeliczmy to teraz na złotówki z 2023 roku, wydawane w Polsce w okresie 30 dni. Tragedia ubóstwa dotyczyłaby osób, które na swoje potrzeby wydają nie więcej niż 100 zł miesięcznie, a to niemal zbiór pusty, bo nawet doświadczające skrajnej niedoli osoby bezdomne konsumują miesięcznie za więcej. Niski dochód wynosiłby 100-500 zł miesięcznie, średni 500-1000 zł, średni wyższy 1000-2500 zł, a wysoki ponad 2500 zł.

Czyli przykładając globalne miary dostatku i ubóstwa, po uwzględnieniu różnicy w cenach produktów i usług, duża część polskiej populacji (w niektórych ujęciach - nawet blisko połowa) należy do niewielkiej, siedmio-, może ośmioprocentowej grupy najlepiej sytuowanych mieszkańców Ziemi. Jest spora szansa, że należysz do niej i Ty.

Takich osób jest na Ziemi ok. 600 mln, podczas gdy osób o dochodach średnich wyższych można doliczyć się 1,1 mld, tych o dochodach średnich 1,4 mld, osób o niskich dochodach 4 mld (połowa całej populacji), a osób borykających się z ubóstwem nawet ponad 800 mln. Warto podkreślić, że w ostatnich latach pandemia i globalne perturbacje ekonomiczne spowodowane przez inwazję Rosji na Ukrainę przyniosły nagłe pogorszenie się sytuacji setek milionów ludzi.

Z jednej więc strony świat jest o wiele biedniejszy, niż większość z nas myśli. Nawet 10% najbiedniejszych Polaków (pierwszy decyl dochodowy) ma się lepiej pod względem dostępu do zróżnicowanego pożywienia, leków, opieki medycznej, odzieży, środków higieny, schronienia zapewniającego osłonę przed kaprysami natury itd. niż nawet 3/4 ludności globu, ponad 6 mld ludzi. Nie oswoiliśmy się z tą myślą, ale żyjemy w bogatym kraju. Bogatym od niedawna, ale ciągle w bogatym, należącym do pierwszej ligi bezpieczeństwa ekonomicznego i komfortu życia obywateli.

Z drugiej strony ostatnie dwudziestolecie charakteryzuje się niespotykanym wręcz skokiem zamożności obywateli świata. Według Pew Research między 2001 i 2019 rokiem odsetek osób dotkniętych ubóstwem zmniejszył się przeszło trzykrotnie: z 29% do 9% populacji ogółem. Odsetek osób ze średnim dochodem zwiększył się za to dwuipółkrotnie (z 7% do 17%), a tych z dochodem średnim wyższym dwukrotnie (z 7% do 15%). Najmniej zmieniała się populacja osób o dochodach niskich (cały czas ok. 50%) oraz wysokich (niewielki wzrost z 6% do 7%).

Na co dzień porównujemy się z sąsiadami, kolegami z pracy, albo celebrytami, których luksusowe życia lubimy podglądać. W efekcie zamykamy się na refleksję na to, ile mamy szczęścia, z jak niewielką liczbą ludzi na planecie dzielimy nasz standard życia. Jak wielu chciałoby się z nami zamienić, jak wielu nam zazdrości, albo - jak wielu ludziom powinniśmy kibicować, by ich kraje, ich miasta, pozwoliły im na życie takie, jakie prowadzimy. Trudno sobie wyobrazić, by osiągnąć ten cel bez rozwoju gospodarczego krajów najbiedniejszych.

==

Bibliografię do odcinka można znaleźć w jego opisie na YouTube: https://youtu.be/XDJrgYcXvU0

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/Ekonomiaica%C5%82areszta

=

1300 zł miesięcznie – czy się stoi, czy się leży! I to w Polsce!

W najnowszym odcinku rozmawiamy z dr Maciejem Szlinderem, prezesem Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego, o pomyśle na pierwszy polski pilotaż bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP). Został on wpisany do strategii regionalnej Stowarzyszenia Warmińsko-Mazurskich Gmin, zaakceptowanej przez marszałka województwa warmińsko-mazurskiego.

Póki co jednak nie ma dla tego projektu finansowania. A koszt jest niebagatelny: wypłacanie przeze dwa lata 1300 zł co miesiąc grupie od 5 tys. do 31 tys. osób oznaczałoby wydatek od 156 mln zł do prawie miliarda – i to nie licząc ani kosztów administracyjnych, ani tych związanych z badaniem społeczno-ekonomicznych efektów BDP.

Swoje pilotaże miało już wiele krajów – ostatnio najgłośniej było o tym w Finlandii, a niebawem rusza kolejny projekt w Londynie. Każdy kraj ma jednak swoją specyfikę: odmienny rynek pracy, otoczenie prawne, a w końcu lokalną kulturę, w których efekt oddziaływania takiego samego świadczenia może być odmienny. Poza tym eksperymenty zagraniczne (np. ten fiński) nie zawsze spełniają standard bezwarunkowego dochodu podstawowego: bywają warunkowe (np. tylko dla bezrobotnych), albo nie pozwalają opłacić minimalnych kosztów życia (dochód nie jest podstawowy). W innych pilotażach środki wypłacane bywały jednorazowo, nieregularnie, albo wsparcia udzielane w postaci materialnej. W rezultacie nie zawsze możemy uznać je za użyteczne.

Dobrze byłoby samemu zmierzyć się z odpowiedzią na pytanie „Jak działałaby Polska, gdyby każdy mógł liczyć na 1300 zł na rękę?”. Czy universal basic income (UBI) w naszym kraju byłby rozwiązaniem niebezpiecznym i szkodliwym, niewypałem, a może przyniósłby tak wiele pozytywnych efektów, że zaczęlibyśmy o nim rozmawiać na poważnie?

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/Ekonomiaica%C5%8...

=

W ubiegłym roku Centrum im. Adama Smitha (CAS) wyznaczyło Dzień Wolności Podatkowej (DWP) na 13 czerwca. W tym roku CAS po raz pierwszy od 1994 roku nie opublikowało swoich kalkulacji, ale można założyć, że wypadałby podobnie. Koncepcja DWP powstała 75 lat temu po to, by wytykać, jak wiele dochodów obywateli i firm trafia do systemu publicznego w postaci podatków, składek i opłat. Zamiast opowiadać o tym w postaci wskaźnika procentowego, przekaz jest następujący: do przedednia DWP pracujesz na państwo, a od DWP – zarabiasz w końcu na samego siebie i swoją rodzinę.

Każdy, kto usłyszy, że w USA „Tax Freedom Day” wypadł w 2023 roku 18 kwietnia, może pomyśleć o tym, że nasze państwo zwyczajnie nie ma umiaru i dusi nas podatkami ile wlezie. ALE W TEJ OPOWIEŚCI TKWIĄ TRZY MANIPULACJE: KAŻDA WIĘKSZA OD POPRZEDNIEJ.

1. W różnych krajach Dzień wyliczają różne organizacje, każda po swojemu. Niby mówimy o prostym ułamku przeliczanym na datę, ale różne rzeczy lądują w liczniku (np. wpływy podatkowe, wszystkie wpływy państwa, wydatki państwa) i różne w mianowniku (np. dochód narodowy, PKB).

2. Gdy bazą odniesienia jest PKB, to wygrywają na tym raje podatkowe. Korporacja działa w wielu krajach, ale transferuje zysk do tego, w którym podatki są najniższe, co na papierze rozdyma lokalne PKB.

Bardzo wcześnie swoje DWP mają też kraje najbiedniejsze, najmniej rozwinięte oraz upadłe, gdzie np. rolnicy i rybacy żywiący się owocami własnej pracy i funkcjonującymi w gospodarce wymiennej z sąsiadami; oraz gdzie szczątkowa administracja nie jest zdolna ściągać VAT ani realnie kontrolować dochodów mieszkańców.

3. Ponieważ nikt nie lubi płacić podatków, propagatorzy DWP wykorzystują tę emocję i skupiają naszą uwagę na tym, ile państwo nam zabiera, pomijając to, co za to otrzymujemy. „Święto” to niewiele mówi o tym, jak wygląda jakość życia!

Wystarczy sobie wyobrazić, że państwo rezygnuje z pobierania składek ubezpieczenia zdrowotnego oraz obniża podatki, a potem zamyka publiczne szkoły i szpitale. Czy w prywatnych kieszeniach faktycznie zostanie więcej pieniędzy, gdy odpowiednie usługi przyjdzie kupować prywatnie? Czy ostateczny efekt takiej operacji będzie pozytywny – ludzie przeciętnie będą zdrowsi, lepiej wyedukowani i szczęśliwsi?

Jeśli DWP skalkulujemy, porównując wydatki publiczne do PKB, to według danych Eurostatu w 2022 roku TYLKO 8 KRAJÓW CZŁONKOWSKICH MIAŁO TEN DZIEŃ WCZEŚNIEJ OD POLSKI (w tym trzy raje podatkowe: Irlandia, Luksemburg i Cypr), a 18 – później. W podobnych zestawienia OECD dla 2021 roku przed nami znalazło się 11 krajów (w tym Irlandia, Szwajcaria i Luksemburg), a 22 – później. Wśród tych ostatnich: USA, w których DWP wypaść miał 13 czerwca – trzy dni po polskim.

Polska nie jest krajem wysokich podatków i chciwego państwa. Na tle krajów podobnych do nas lub tych, które chcemy kiedyś prześcignąć zamożnością i rozwojem, ciężar podatkowy jest u nas umiarkowany. Co nie znaczy, że jest optymalnie rozłożony oraz że żadna złotówka nie jest marnotrawiona. O systemie podatkowo-składkowym i efektywności publicznych wydatków powinniśmy rozmawiać – ale w uczciwej debacie Dzień Wolności Podatkowej jest praktycznie bezużyteczny.

==

Bibliografia: pod opisem odcinka na YouTube.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Możesz nas wesprzeć na portalu Patronite: https://patronite.pl/Ekonomiaica%C5%82areszta

==

Dr Michał Możdżeń, ekonomista z Polskiej Sieci Ekonomii, od dawna śledzi to, jak zmienia się relacja wynagrodzeń do PKB. Z jego wyliczeń wynika, że od ostatniego kwartału 2020 roku, gdy wskaźnik ten wynosił rekordowe 47%, przez kolejne dwa lata – do końca 2022 roku – spadł o 4 punkty procentowe, do 43%. Przez dwa lata stracony został cały „urobek” pracowników, którzy przez wcześniejsze 5 lat zwiększyli o dokładnie tyle udział płac w PKB.

Ekonomista dokonuje też analizy wyników operacyjnych i zmian wynagrodzeń w sektorze przemysłowym, co pozwala mu odpowiedzieć na pytanie: jaka część z dodatkowego dochodu uzyskanego dzięki podnoszeniu cen, trafiła do pracowników, którym można było zwiększyć płace? Dla IV kwartału 2022 roku odpowiedź na to pytanie wynosi: 15%. Reszta korzyści z podwyżek cen wzbogaciła właścicieli firm. Tak słabego związku pomiędzy rosnącymi wpływami firm i wzrostem płac nie widzieliśmy od dawna.

W Unii Europejskiej mniejszy odsetek płac w PKB miały tylko trzy kraje: Irlandia (20,6%), Grecja (27,3%) i Włochy (29,9%), z których Irlandię możemy wyrzucić ze względu na zafałszowany wynik PKB (raj podatkowy). Więc jesteśmy na podium w konkurencji najgorszego wynagradzania pracowników – licząc to udziałem w PKB. I faktycznie w dwa lata zjedliśmy cały postęp w tym zakresie, jaki udało się uzyskać w poprzednim pięcioleciu.

==

Bibliografia:

Wpis Michała Możdżenia:

https://twitter.com/micha_mozdzen/status/1638094034316017666?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1638094034316017666%7Ctwgr%5Eb79fb8379afc7d07ddd3feefb5ffcbb4789cd82d%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fobserwatorgospodarczy.pl%2F2023%2F03%2F27%2Fudzial-plac-w-pkb-dynamicznie-spada-czy-solidarna-polityka-placowa-moze-pomoc%2F

Dane Eurostat:

https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Annual_national_accounts_-_evolution_of_the_income_components_of_GDP

Dane MOP:

https://ilostat.ilo.org/topics/labour-income/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Reagujemy na reakcję. Podobno tak się dziś robi internety.

A konkretnie: odpowiadamy na krytykę naszego odcinka poświęconego obietnicy Sławomira Mentzena o domu i dwóch samochodach, jaką opublikowali JKM, Daniel z kanału Jeden z Wielu oraz autorzy merytorycznych komentarzy pod materiałem na YT.

I jednocześnie przeprowadzamy eksperyment. Kamil liczy na to, że racjonalne odpowiadanie na merytoryczną (choćby tej merytoryki trzeba było szukać sitkiem) krytykę ma sens. Bo cywilizuje debatę publiczną, jednocześnie wykorzystując energię emocji, jaką buduje reagowanie na wypowiedzi np. polityka z silną fanbazą.

A Łukasz przeczuwa, że zabawa polega na wzajemnym oranku o poranku. I merytoryka się nie klika, jeśli nie podlewa się jej solidnie personalnymi wycieczkami, grubym słowem, szczuciem i mało subtelną ironią.

==

Możesz nas wesprzeć na Patronite: https://patronite.pl/Ekonomiaica%C5%82areszta

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

https://patronite.pl/Ekonomiaica%C5%82areszta

Polski system podatkowy ma charakter regresywny. To znaczy, że im więcej zarabiamy, tym mniejszy procent dochodów oddajemy państwu w postaci składek i podatków.

W 2020 roku rząd Zjednoczonej Prawicy zdecydował, że zreformuje system, by system działał tak jak w większości krajów rozwiniętych: gdy dochody rosną, procent odprowadzanych danin rośnie, a nie maleje. Sprawić to miała cała gama zmian, a przede wszystkim zwiększona kwota wolna od opodatkowania i zmiany w rozliczaniu składek ubezpieczeń społecznych – szczególnie w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych.

Reformę skalkulowano tak, by blisko 60-70% polskich podatników na niej skorzystało kosztem 10-20% – głównie tych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, ze szczególnym dociążeniem osób cieszących się najwyższymi dochodami. Wydawało się, że blisko 6-krotna przewaga zyskujących nad tracącymi oraz to, że Polski Ład miał przynieść spadek wpływów sektora publicznego (w kieszeniach podatników miało zostać więcej pieniędzy) – przekonają do zmian opinię publiczną.

Podstawowe elementy reformy ujrzały światło dzienne wiosną 2021 roku, ale już w czerwcu 2021 roku 23% dorosłych Polaków uważało, że na Polskim ładzie zyska, a 30% oczekiwało strat. Pozostałe 31% uważało, że nie będzie dla nich większej różnicy, a reszta nie potrafiła odnieść się do tej kwestii. W efekcie do listopada tego samego roku, gdy reforma trafiła pod głosowanie w Sejmie, elementy odciążające większość podatników pozostawiono. Ale te dociążające samozatrudnionych osłabiono, redukując zamierzony efekt (przejście z regresji do progresji podatkowej) oraz powiększając cenę, jaką za zmiany zapłacił sektor finansów publicznych w postaci utraconych wpływów.

Jak do tego doszło? Na pytanie to postanowiła odpowiedzieć wywodząca się z czwórka ekonomistów związanych z SGH, badając teksty dziennikarskie i zawarte w nich komentarze ekspertów poświęcone Polskiemu Ładowi, opublikowane przez „Gazetę Wyborczą”, „Dziennik Gazetę Prawną” oraz „Rzeczpospolitą”. Zauważyli oni, że aż 3/4 głosów eksperckich przypadło na reprezentantów organizacji pracodawców, sektora finansowego oraz konsultingu, którzy przeważnie bronili interesów swoich klientów (osób zamożniejszych, w tym przedsiębiorców), zdecydowanie krytykując Polski Ład. Tylko odrobinę mniej negatywnie postrzegali reformę eksperci uczelni wyższych, instytucji badawczych oraz NGOsów (18% komentarzy ogółem). Ledwo 7% – przeważnie neutralnych lub pozytywnych ocen – płynęło ze strony ekspertów związków zawodowych oraz instytucji publicznych.

Od połowy maja do końca października 2021 roku (okres analizy) głosy eksperckie sumarycznie przesuwały się coraz bardziej w stronę negatywnej oceny reformy, ale o wiele szybciej zmieniał się ton dziennikarskich materiałów, które z lekko negatywnych na początku po kilku miesiącach stały się równie kąśliwe, co opinie ekonomistów z organizacji przedsiębiorców. W uproszczeniu można powiedzieć, że niereprezentatywnie dobrana grupa ekspertów, skupiona na interesie wybranych grup podatników, przesunęła opinie dziennikarzy; ci oddziaływali na ocenę Polskiego Ładu przez Polaków; a to z kolei zmusiło rząd do powściągnięcia swoich reformatorskich ambicji.

Lobbystyczny sukces tej skali byłby oczywiście mało prawdopodobny, gdyby reforma była przygotowana lepiej (nowe regulacje były dramatycznie nasycone niedoróbkami), rząd zawczasu znalazł odpowiedź na zarzuty osłabiania wpływów samorządów, przygotował solidnie politykę komunikacyjną, a Polskiego Ładu nie wdrażano w pośpiechu i chaosie, który tysiące pracowników księgowości i kadr doprowadził na skraj nerwowego załamania.

==

Link do badania można znaleźć w opisie tego odcinka na YT.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Możesz nas wesprzeć na portalu Patronite: https://patronite.pl/Ekonomiaica%C5%8...

Są całe biblioteki badań pokazujące dobroczynny dla społeczeństwa oraz psychiki człowieka wpływ aktywnego uczestnictwa w życiu religijnym i duchowym. Ale dwójka skandynawskich profesorów postanowiła poszukać relacji pomiędzy nierównościami oraz dystrybucją władzy a wierzeniami. W tym celu uszeregowali oni 1265 systemów religijnych dawnych społeczeństw oraz przeanalizowali porządki prawne 176 krajów poszukując religijnych fundamentów.

Okazało się, że w społeczeństwach o dużych różnicach klasowych w porównaniu do bardziej równych występuje o 30% wyższe prawdopodobieństwo obecności bogów moralizujących.

Drugie odkrycie, to fakt, że w autokracjach, gdzie władza jest skoncentrowana w rękach jednej osoby lub bardzo małej grupy, istnieje wyraźna tendencja do instytucjonalizacji religii. A autokrata częściej legitymizuje swoją władzę, odwołując się do boskości np. poprzez boskie pochodzenie lub boskie namaszczenie do sprawowania władzy. Mandat władzy nie zależy zatem od woli społeczności – nie wymaga żadnego wspólnotowej akceptacji czy poparcia.

Po trzecie społeczeństwa oddające cześć wielkim bogom – takim o potężnych mocach – częściej wprowadzały prawa dyskryminujące lub defaworyzujące określone grupy społeczne np. kobiety i osoby nieheteronormatywne. Wielcy bogowie to także większa szansa na regulacje dotyczące obrazy uczuć religijnych i przywilejów dla organizacji religijnych.

==

Bibliografia:

Jeanet Sinding Bentzen i Gunes Gokmen, The power of religion, Journal of Economic Growth

https://link.springer.com/article/10....

Legislation FactSheet: Blasphemy, United States Commission on International Religious Freedom

https://www.uscirf.gov/sites/default/...

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/Ekonomiaica%C5%82areszta

Myśleliście, że fact-checking to zabawa dla grupki pasjonatów, która zupełnie nie wpływa na to, co robią politycy? Okazuje się, że sprawdzanie wypowiedzi polityków przekłada się na to, jak często kłamią. Chcieliśmy powiedzieć: mijają się z prawdą. Niestety, efektem ubocznym takiego korygowania zachowania jest mowa-trawa: w wypowiedziach używają więcej ogólników i niekonkretnych sformułowań.

Bibliografia:

Politicians’ response to fact-checking: Evidence from a randomised experiment with a leading fact-checking company – Andrea Mattozzi , Samuela Nocito, Francesco Sobrio, https://cepr.org/voxeu/columns/politicians-response-fact-checking-evidence-randomised-experiment-leading-fact

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wesprzyj nas na Patronite: https://patronite.pl/Ekonomiaica%C5%82areszta

Doktor nauk ekonomicznych, Sławomir Mentzen, jeden z liderów Konfederacji, zapewnił ostatnio, że wystarczyłoby zmniejszyć podatki, abyśmy mogli sobie pozwolić na dom, dwa samochody i wakacje. Trudno to oczywiście traktować inaczej, jak pusty slogan wyborczy, do którego można byłoby dopisać jeszcze jacht i pizzę hawajską.

Ale weźmy kalkulator, ołówek i policzmy. Ile kosztuje dom? Przyjmijmy, że celujemy w mniejszy, tańszy, raczej nie w dużym mieście: 100 metrów kwadratowych po 6 tys. zł za metr. Wychodzi 600 tys. zł. Przeciętna cena zakupu nowego auta w ubiegłym roku to 155 tys. zł, a używanego 25 tys. zł – razem 180 tys. zł. A coroczne wakacje zagraniczne – przyjmijmy 2,4 tys. zł.

Wyobraźmy sobie, że chcemy to wszystko nabyć dzięki cięciom podatkowym. Roboczo przyjmijmy, że państwo we wszelkich podatkach, składkach i opłatach zabiera nam połowę dochodu. Zetnijmy więc wszystkie obciążenia podatkowe o połowę. A to oznacza, że nasze dochody rozporządzalne o połowę wzrosną. Średnia pensja dzisiaj to 5150 zł na rękę. Dodatkowe 50% (tzw. Górka Mentzena) to 2575 zł miesięcznie. Wspomniany dom, dwa auta i coroczne wakacje wymagają odkładania jej przez… 27 lat. Gdyby te cele miały zostać osiągnięte przez dekadę, to Jan Nowak musiałby na rękę zarabiać ponad 12 tys. zł miesięcznie i należeć do 5% najlepiej zarabiających. Liczby te uzmysławiają, dlaczego politycy tak niechętnie rzucają konkretne dane.

Ale popatrzmy na drugą stronę równania. Państwo traci połowę wpływów. Ile przyniosłoby zamknięcie wszystkich urzędów i zwolnienie wszystkich urzędników? 6% wpływów podatkowych państwa. Co mielibyśmy w takim razie przyciąć? Bezpieczeństwo np. armię i policję? (9%) Szkoły i uczelnie wyższe? (13%) Szpitale i przychodnie? (13%) Drogi i kolej? (11%) Jak widać – trudno wybrać. Może najlepiej byłoby przestać wypłacać wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe, bo to stanowi 1/3 wydatków sektora finansów publicznych? A gdyby zmniejszyć wpływy państwa „tylko” o 20%, o tyle samo podnosząc dochody podatników? Górka Mentzena od średniego wynagrodzenia wyniosłaby wówczas 1030 zł miesięcznie, więc na dom oraz samochody trzeba byłoby ją odkładać przez 63 lata (wakacji w rachunku nie uwzględniamy, bo martwi ich nie potrzebują).

Politycy nie traktują nas poważnie i trudno oczekiwać tego od Sławomira Mentzena, a już szczególnie w poście zamieszczonym na FB. Ale jego wypowiedź to albo dowód niewiedzy, albo manipulacja. Trzeba jednak przyznać, że dobrze trafia w jądro potrzeb i aspiracji młodych Polaków, zwłaszcza mężczyzn, których znaczna część w aucie, domu i regularnych wypadach wakacyjnych widzi podstawowe elementy życiowego sukcesu, spełnienia, oczekiwanego standardu życia.

Powinniśmy rozmawiać o podatkach i składkach ubezpieczeń społecznych. O tym, jak obciążają różne grupy podatników: przedsiębiorców, pracowników, emerytów i rolników; dolne, środkowe i górne decyle dochodowe. Dlaczego mamy tyle różnych ulg, czy system można uprościć i kto na tym skorzysta. Na co podatki nakładamy (konsumpcja, dochód, majątek). Jak skutecznie je ściągamy. I przede wszystkim: na co i z jaką efektywnością wydajemy publiczny grosz.

Wpływy podatkowe państwa można obniżyć w relacji do dochodów obywateli czy PKB, a jednocześnie osiągnąć lepsze rezultaty ich pożytkowania, skuteczniej poprawiając jakość życia i mocniej rozbudowując fundamenty pod dalszy rozwój gospodarczy. Ale nie dojdziemy do tego celu bez kalkulatora, ołówka, danych i zrozumienia złożoności systemu składkowo-podatkowego oraz tego, że jego zmiany to gra interesów różnych grup.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.