The Afghan Christian Association in Sweden podcast انجمن مسیحیان افغانستان در سویدن

مچاله شده روی زمین نشسته بودم، در پیشگاه خدا میلرزیدم. دو هفته از پذیرش

ِ خداوندم گذشته بود، در حال شیون، منِمن کنان با لبهای لرزان، تالش میکردم از او

خواهش کنم.

»خدایا، چرا ...؟« ولی نمیتوانستم واژههایم را در قالب جملهای به زبان بیاورم. بیاختیار

می لرزیدم.

در طول چند روز پس از آن، قلبم پر از خوشی تازهای بود، خوشی آشنایی با خدا. همۀ

زندگیام گمان میکردم که او را میشناختم، ولی اکنون به راستی میدانستم او کیست. قابل

مقایسه نبود. هیچ چیزی با خدای واحد حقیقی قابل قیاس نیست.

در طول تابستان 2005 ،من همچنان در برار انجیل مقاومت کردم. به مسجدهای

بیشتری رفتم و با امامان بیشتری صحبت کردم، به دنبال پاسخ میگشتم ولی هیج پاسخی

من بر اولّین پلۀ باالی پلکانی سفید در یک مسجد نشستهام. پلکان رو به باال

میرود، و اولین پلّه تیرکی تزیین شده دارد با نردهای که رو به باال به سمت چپ

میرود. مطمئن نیستم که جنس پلهها از چیست، ولی فکر میکنم یا از سنگ، یا از

سنگ مرمر و یا از چوب است.

دو ماه دیگر دربارۀ خوابی که دیده بودم فکر کردم، هر روز صدای وکیل مدافع شیطان

در سرم بلندتر و بلندتر میشد. آیا من به راستی میتوانستم زندگی و سرنوشت جاودانی

خود را بر یک خواب بسپارم؟ تنها یک خواب؟ و آن خواب به اندازهای نمادین باشد که من

برای تعبیر آن نیاز به ابن سیرین یا یوسف داشته باشم؟

خدا به من خوابی داده بود. و من هیچ نمیدانستم مفهوم آن چه بود.

چگونگی این خواب هیچ همانند خوابهایی که تا آن هنگام دیده بودم نبود. حتی هنگامی

که خواب میدیدم، آگاه بودم که آن خواب پیامی از سوی خدا بود. نمیدانم چگونه؛ تنها

میدانستم. ولی خوابی رمزدار بود، پر از نمادهایی که من نمیفهمیدم.

نوزدهم دسامبر 2004 بود، من و آب

اول دانشکدۀ پزشکی را به پایان رسانده بودم، و یکبار دیگر نزدیکترین دانشگاه را به خانه

ّا دیده بودند که من همۀ

انتخاب کرده بودم تا بتوانم در کنار خانواده ّ ام باشم. آمی و آب

نیمسال را با پشتکار درس میخواندم، و میخواستند به من پاداش بدهند، پس هنگامی که

ّا میخواست در طول تعطیلی زمستانی دانشگاه من، برای کنفرانسی به فلوریدا برود، از من

آب

خواست که با او بروم. با خوشحالی پذیرفتم، نه تنها برای اینکه اولین بارم بود که فرصت

پیدا میکردم به فلوریدا بروم بلکه برای اینکه آن اولین بار بود که من و آبا خودمان تنهایی

من در نمازخانهای بزرگ با دلی شکسته در پیشگاه خدا در سجده بودم، عمارت

جهانبینی من، هر آنچه در طول زندگی میدانستم در طول چند سال گذشته فرو ریخته بود.

من در میان این ویرانی از اهلل خواهش میکردم. چشمانم از اشک تار شده بود. آیین نماز به

پایان رسیده بود، و اکنون زمان دعاهای قلبی من بود.

بهای پذیرفتن انجیل برای یک مسلمان میتواند بسیار سنگین باشد.

البته با پیروی از عیسی من بیدرنگ از جامعۀ خودم محروم میشدم. برای همۀ مسلمانان

دیندار، این به معنی قربانی کردن همۀ دوستیها و ارتباطهای اجتماعی است که از دوران

کودکی ساختهاند. آن میتواند برابر با رانده شدن شخص از سوی پدر و مادر، خواهران و

برادران، همسر و فرزندان باشد.

سه سال بود که روشنفکرانه با هم دست و پنجه نرم کرده بودیم، و آنچه در ماه اول از

سال اول دانشگاه شروع شده بود، روز پیش از جشن پایان دورۀ دانشگاه به آخر خط رسید.

من داشتم دست میکشیدم.

ولی نه از اسالم، نه هنوز. من داشتم از خرد و برهان دست میکشیدم.

چندین بار از کودکی آن واژهها را خوانده بودم، ولی هرگز فکر نکردم ببینم مفهوم آنها

چیست؟ ولی دیوید آنها را به مطالب پوشۀ خود افزوده بود و اکنون وادار شدم به بررسی

آن بپردازم.

دست کم دو نیروی قدرتمند به هم میپیوندند تا از دستنخوردگی کامل متن قرآن

سنگری مطمئن برای مسلمانان بسازند.

موریس بوکای، متخصص بیماریهای روده و معده و پزشک شخصی یکی از پادشاهان

عربستان سعودی، هنگامی که در سال 1976کتابی به نام کتاب مقدس، قرآن، و دانش نوشت،

اگر شما بتوانید تصور کنید اسرار و حکمت خدا، نیرو، ژرفا و کمال او، فرمانها و

ّ نبوتهای او، همه با همان نیرو در ورقهای یک کتاب ساکن باشد و روحی از همان ذات خدا

به آن ببخشد، آنگاه شروع به درک این خواهید کرد که چرا و چه اندازه مسلمانان به قرآن

احترام میگذارند.

پس از چند هفته دیوید با بررسی ّ هایش دربارۀ محمد پیش من آمد. هر اندازه از کامل

بودن کار او بگویم، کم گفتهام.

ّ در این حدیث محمد میگوید، »از سوی اهلل به من امر شده است که با مردم بجنگم تا

هنگامی که شهادت دهند هیچ کسی جز اهلل سزاوار پرستش نیست و محمد رسول اهلل است،

و به کمال نماز بگذارند و ذکات اجباری بپردازند... در آن صورت جان و دارائی ایشان از

دست من نجات خواهد یافت.«

ّ کم و بیش هر آنچه مسلمانان دربارۀ محمد میدانند شفاهی است و به ندرت از سرمنشأ

اصلی به آنها میرسد. برخالف مسیحیان که همه چیز را دربارۀ عیسی از کتاب مقدس فرا

می ّ گیرند، قرآن دربارۀ محمد خیلی کم چیزی برای گفتن دارد. چه در شرق و چه در غرب،

مسلمانان بیشتر تنها روایتهایی را دربارۀ او میشنوند. آنها دربارۀ دادههایی که ممکن است به

طور تصادفی تحریف یا آگاهانه دستکاری شده باشند، هیچ نمیدانند. برای آنها نیز همچون

ّ من مایۀ تعجب خواهد بود هنگامی که دریابند حتی اولین گزارشها از زندگی محمد خود به

روشنی اقرار میکنند که آگاهانه دستکاری شدهاند.

پیام اسالم با پیامآورش در هم بافته شدهاند. وفاداری به یکی بیانگر وفاداری بیشتر به

دیگری است؛ آن را اغلب اینگونه تعریف می ّ کنند. چیزی که تعجبآور است این است

که در مورد اهلل اینگونه نیست. مسلمانان به طور معمول مسلمانان دیگری را که اهلل را زیر

سوال می ّ برند تحمل می ّ کنند، ولی زیر سوال بردن محم ّ د پیامد تکفیر یا حتی بدتر از آن را

به دنبال دارد.

سه نفری کافۀ آبمیوۀ تراپیکال را ترک کردیم، سوار اتومبیل من شدیم، و به سوی

دانشگاه راه افتادیم. در حال رانندگی، من همچنان آنچه را تازه فرا گرفته بودم، در ذهنم

پردازش میکردم. گویی آخرین مهره تازه در جای خود قرار گرفته بود، و ذهنم شروع به

مرور پیام در خود کرده بود.

یکی از آن مسئولیتهایم خدمت به عنوان رئیس دانشکدۀ فعالیتهای افتخاری بود، و

هنگامی که من سرانجام اجازه پدر و مادرم را برای رفتن از خانه گرفتم، از آن موقعیت برای

انتخاب اتاقم در خوابگاه بهره بردم. اتاق من که در جناح جنوب غربی سالن وایتهرست در

طبقۀ آخر قرار داشت، چشمانداز باشکوهی از رودخانۀ الیزابت میداد که بهترین چشمانداز

ّدوم در مجموعۀ دانشگاه بود. اتاق همجوار بهترین چشمانداز را داشت ولی من آن را

نخواستم زیرا مشکل گرمایی داشت.

ژوئیۀ 2003 بود، تابستان پس از سال دوم دانشگاهم بود، و تغییر بزرگی داشت در

زندگیام رخ میداد. تصمیم گرفته بودم یک سال زودتر کالج را به پایان برسانم، که این

یعنی باید برای آزمون پذیرش دایرۀ دانشکدۀ پزشکی آماده میشدم، آزمونی که الزمهاش

دانستن شیمی طبیعی بود،

بحث ما بر سر پولس تنها زمانی نبود که من و دیوید شاخ به شاخ شدیم. اغلب هنگامی

که دربارۀ اساس ایمان گفتگو میکردیم، شور و هیجان در ما باال میگرفت. هر چه موضوعی

که بر سر آن مخالف بودیم، مهمتر بود، بیشتر احتمال داشت یکی از ما بیپروا چیزی بگوید.

مخالفتهای شدید منجر به شور و هیجان شدید میشد.

باران رعدآسا روی سقف اتومبیلم میریخت. آن باران صبح که تا چند لحظۀ پیش

مالیم میبارید، اکنون سیلی شده بود که خورشید بعد از ظهر را ناپدید کرده بود.

»روی انجیل یوحنا نمیشود حساب کرد.«

»میدانستم که این را خواهی گفت.

ما دوباره در ساختمان مرکز وب بودیم، سر همان میز، جایی که دیوید کتاب بیش از

ّ یک نجار را به من داده بود. همۀ آخر هفته را به خواندن انجیل یوحنا روی اینترنت گذرانده

و آزمندانه دعا کرده بودم.

من نگاهی انداختم به کتابی که دیوید از آن سوی میز به سوی من راند. از نام و اندازۀ

کتاب شگفتزده شدم، از آنجا که سالن گردهمایی دانشجویان هنگام ناهار خیلی پر سر و

ّت بیشتری تمرکز کنم. با ابروهای درهم کشیده، نگاهی کوتاه

صدا بود، مجبور بودم با دق

به صفحههای کتاب انداختم و سپس آن را به آن سوی میز پس فرستادم. »من از پیش

می ّ دانستم که عیسی بیش از یک نجار است.«

امجیبی 10146 تاالر کنفرانسی به سبک آمفی تئاتر ، سومین بزرگترین سالن در

یک مجموعۀ دانشگاهی بیست هزار نفری بود. اگرچه خیلی فاصله زیاد میشد، ولی من و

دیوید دلیل بسیار خوبی داشتیم برای اینکه تا آنجا که میشد از استاد و دانشجویان دیگر

دور بشینیم: شیوۀ گفتار استاد برای ما خیلی خندهدار بود و اغلب یکباره بیاختیار زیر خنده

میزدیم.

این مناظره از سوی سازمانهای اسالمی درخواست شده بود، از این رو در مسجد

ّ نورفک به شدت برای آن تبلیغ شده بود. برای هفتهها آگهیها به دیوار بودند، آگهی پخش

کرده بودند، و همهمه و هیجانی دربارۀ آن در بین مردم افتاده بود. این میرفت که فرصت

بزرگی باشد برای دیدن یک پژوهشگر مسلمان، یک شیخ،

هنگامی که ما به خانه رسیدیم، آمی جلوی در به دیدن ما آمد. او کنجکاو بود بداند

دیدار ما چگونه گذشته بود. من خالصهای از گفتگویمان را برایش گفتم و تأکید کردم که

ّا هنوز نمیخواست حرفی بزند و من

ما هدفمان را تا به آخر پیش بردیم. ولی از آنجا که آب

با نگرانی میخواستم اتاق را ترک کنم، تردید دارم که او باور کرده باشد. به محض اینکه

توانستم، عذرخواهی کردم و از پلهها باال رفتم.

ولی به دلیل امتحانهای پایان دوره، سفرههای خانوادگی، و کارهای ضروری دیگر، فرصتی

در آیندۀ نزدیک برای ما پیش نیامد که به یکی از نشستهای مایک برویم. شرایط تا پیش

ّ از سال دوم من در دانشگاه جور نشد.

رسیدیم به چیستان

مجبور باشد بخورد، دچار خستگی شود. عرق کند و خونش بریزد، و سرانجام بر صلیبی

میخکوب شود. نمیتوانم این را باور کنم. خدا بینهایت شایستهتر از اینها است.

طولی نکشید ّ که دیوید در پاسخ به دعوت آمی، برای شام به خانۀ ما آمد. هنگامی که

ّ در ورودی را برای او باز کردم، مستقیم سراغ یخچال رفت که برای آمی بسیار جالب بود.

این کار دیوید برای او دلنشین بود.

خیلی وقت بود که سر کالسها برگشته بودیم و کالسهای عقب افتاده را دنبال میکردیم.

دیوید در دو رشتۀ زیستشناسی و فلسفه درس میخواند، و من در دورۀ پیش پزشکی بودم.

معلوم شد که ما در چند کالس با هم بودیم: شیمی و زیستشناسی تکاملی.

ِ در سفر به وستچستر خیلی خوش گذشت. همۀ همگروهیها با یکدیگر آشنا شدند، با

همدیگر روی بخشهای جرمشناسیشان کار میکردند، داستان زندگیشان را برای یکدیگر

میگفتند و با هم شاد بودند و میخندیدند. آن سفر خیلی چشمهایم را باز کرد، زیرا برای

ّ اولین بار از نزدیک با کسانی آشنا شدم که زندگی و افکار بسیار گوناگونی داشتند.

به یک دلیل ساده هرگز به موعظهگران خیابانی گوش نمیکردم: به نظر نمیرسید

که آنها اهمیتی به من میدادند. نه اینکه آزاردهنده باشند. شور و اشتیاق آنها برایم قابل

ستایش بود، و کسانی را که برای باورهایشان میایستادند، تقدیر میکردم. بلکه اینکه من

برای آنها مانند هدفی در برنامۀ کاری ایشان بودم.

آن روز، صبح سهشنبه، مانند روزهای دیگر شروع شد. آزمایشگاه کالبدشناسی ساعت

ده ِ ونیم تمام شد و من به سوی مرکز وب12 ،محل گردهمایی دانشجویان اُ.دی.یو راه افتادم. تا

بعد از ظهر که گروه جرمشناسی برای تمرین جمع میشدند، کاری نداشتم. هفتۀ اول کالسها

به آن گروه پیوسته بودم تا ببینم آیا میتوانستم در کالج نیز مانند دبیرستان موفقیتی به

دست بیارم.

دانش نظری یکی از کالسهای بسیاری بود که من و بهترین دوستم دیوید با هم

گذراندیم. دوستی ما از کالس هفتم هر سال نزدیکتر و نزدیکتر شده بود، و در سالهای آخر

دبیرستان از هم جدا نمیشدیم.

ما به سوی تیلفورد در حومه شهر راه افتادیم، همان جایی که نُه سال پیش در جشن

صد سالگی جماعت شرکت کرده بودیم. همچنان که از شهرهای عجیب و دیدنی انگلستان

میگذشتیم، احساس میکردم که دارم گشتی در گذشتهام میزنم. جادههای باریک،

ساختمانهای گروهی، و ماشینهای کوچک همه خاطرههای دوست داشتنی دوران کودکیام

را به یاد میآورد. حتی فکر غذای انگلیسی هم آزارم نمیداد.

ّسنت ساختار بیرونی اسالم است، کالبدی که از آموزۀ اسالمی جان می ّ گیرد. سنت با

فراگیر شدن شیوۀ اسالمی در همۀجنبههای زندگی به درون ما رسوخ میکرد؛ زندگی ما هر

روزه با سنت آموخته بود.

من خیلی هیجانزده بودم، از اینکه به کلیسا دعوت شده بودم. پیش از آن به یک

کلیسای کاتولیک رفته بودم و بخاطر دارم روزی هیجانانگیز با حال و هوای تیره و تار

التین بود. راستش را بخواهید، آنقدر گیجکننده بود که نتوانستم بفهمم برای چه دعوت شده

بودم. به یاد دارم تعدادی از دوستانم، از جمله بن و خانوادهاش هم آنجا بودند، ولی آنها

نیز کاتولیک نبودند.

زندگیام تا هنگامی که به کالس دهم رسیدم به طور چشمگیری در حال تغییر بود.

آمیزۀ خاص من در شناخت شرق از غرب توسط مدافعان اسالم شکل گرفته است. من

مجبور نبودم مدتها با نسبیتگرایی پست مدرن که نسل مرا تسخیر کرده بود، دست و پنجه

نرم کنم. وجود حقیقت برای من به خودی خود آشکار بود. گزینۀ دیگر چیست؟

آن روز خانوادۀ ما برای مراسم سوگواری

پدربزرگم زودتر گرد آمده بودند. احساسات باال گرفته بود، ولی تمام روز تنشی افزون بر آن

وجود داشت که کسی از آن حرف نمیزد. اگر چه بزرگترها من و بچههای فامیل را فرستاده

بودند که بخوابیم، من یواشکی بو برده بودم. و به دنبال پاسخ بودم.

در کالس هفتم سرانجام دوستانی ماندگار پیدا کردم. دیوید، بِن و ریک برایم مانند

سالهایی که در اسکاتلند زندگی کردم بسیار خوش گذشت. دل شیفتۀ سرزمین و

مردمش شده بودم. خانۀ ما در دامنۀ کوهی قرار داشت که اغلب در صبحهای خنک آنجا،

صدای نیانبون اسکاتلندی را که در دور دست نواخته میشد، منعکس میکرد.

یک شب پس از گردهمایی مشابه هنگامی که با ماشین در راه برگشت از گالسگو

هنگامی که سخن از شریعت به میان میآید، تنوع در اسالم به دیدگاههایی میرسد که

بسیار متفاوت هستند.

سال 1989 برای جماعت ما بسیار مهم بود. صدمین سالگرد فرقۀ ما، یعنی

فرقه احمدیۀ اسالم، بود، و مردم از سراسر دنیا در انگلستان گرد آمده بودند تا این سده

را جشن بگیرند.

مسجد گالسگو یکی از جاهای مورد عالقۀ من در دوران کودکی بود. مسجد بر سر چهار

راهی که زاویهاش خیلی عجیب تیز بود، درست کنار خیابان اصلی نزدیک ریور کالید قرار

داشت.

اما این شنبه روزی خاص بود که تنها سالی یکبار پیش میآمد؛ روزی بود که جماعت

تا پیش از آمدن به اسکاتلند، هنوز خوب انگلیسی یاد نگرفته بودم. ما همیشه در خانه

اردو صحبت میکردیم، و اگر قرار بود یاد بگیریم نوشتهای را بخوانیم، آن نوشته به عربی

بود.

هنگامی که بزرگ شدم، احساس میکردم گویی من و خانوادهام هرگز به راستی در بین

مردم اطرافمان نمیگنجیم.

من در کودکی چنان از نظر جسمانی، احساسی و اجتماعی تحت حفاظت زندگی میکردم

که وصفناپذیر است.

عمارت جهانبینیام، همۀ آنچه تا آن هنگام آموخته بودم...

این کتاب را به پدر و مادرم تقدیم میکنم

ّ عشق نامیرای شما نسبت به من، تنها پس از عشق خدا به فرزندانش، بزرگترین

محبت است، حتی اگرچه احساس میکنید که من نسبت به شما گناه کردهام. دعای من

این است که روزی شما نیز دریابید که عشق خدا به راستی بی قید و شرط است، و اینکه او

آمرزش گناهان را به ما هدیه کرده است. دعا میکنم در آن روز هدیه نجات او را بپذیرید، تا

ما دوباره یک خانواده باشیم. شما را با همۀ دل دوست دارم.