5 นิทานพรรณนา

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์ถือกำเนิดในตระกูลช่างเหล็กในแคว้นกาสี เติบใหญ่แล้วได้เป็นผู้สำเร็จศิลปะ ไม่ไกลมากนักมีหมู่บ้านช่างเหล็ก ชึ่งหัวหน้าช่างเหล็กมีธิดาที่มีรูปโฉมสวยงดงาม พระโพธิสัตว์จึงคิดว่าจักเอานางนั้นมาเป็นภริยา จึงได้เอาเหล็กเนื้อดีที่สุดทำให้เป็นเข็มเล็กเล่มหนึ่ง เจาะห่วงก้นเข็มแล้วได้ทำกลักเข็มถึง 7 ชั้น จึงนำไปเร่ขายในหมู่บ้านช่างเหล็ก ลูกสาวช่างเหล็กเกิดความสงสัยเหตุใดจึงมาเร่ขายเข็มในบ้านช่างเหล็กที่ชำนาญ พระโพธิสัตว์ได้ยินคำของนางแล้ว จึงกล่าวว่า ผู้ฉลาดจะต้องขายเข็มในหมู่บ้านช่างเหล็ก อาจารย์ช่างทั้งหลายจึงจะเข้าใจงานว่า ทำดีหรือไม่ดี เพราะเข็มเล่มนี้ แหลมคมด้วยปัญญา

#สูจิชาดก #สุชาตาชาดก #ชนสันธชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ปริพาชกผู้นุ่งห่มน้อยได้ออกจากอารามที่อยู่ของตน มุ่งหน้าไปยังนครสาวัตถีเพื่อเที่ยวขออาหารเลี้ยงชีพ จนเดินมาถึงสถานที่พวกแพะชนกัน เชามองเห็นแพะตัวหนึ่งย่อตัวลง หากแต่เชาไม่ได้หลีกหนีด้วยสำคัญว่าเจ้าแพะที่กำลังย่อตัวอยู่นั้น ทำความเคารพด้วยสักการะในคุณธรรมความดีของตน โดยไม่ระวังตัวว่าภัยกำลังมาถึงเพราะเจ้าแพะรีบวิ่งตรงรี่เข้ามาอย่างรวดเร็ว ปริพาชกผู้นั้นจึงถูกเจ้าแพะขวิดได้รับทุกข์เวทนายิ่ง เหตุเพราะวางใจในผู้ไม่ควรวางใจ สรรเสริญยกย่องในคนที่ไม่ควรบูชา

#จัมมสาฏกชาดก #จตุมัฏฐชาดก #ปานียชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

นกหัวขวานตัวนึง เข้าไปในปากของพระยาราชสีห์ แล้วมันก็จิกและจิก ที่ในปากของพระยาราชสีห์ตัวนั้น การรู้คุณและตอบแทนคุณ เป็นคุณธรรมพื้นฐานของคนดี ผู้ไม่รู้อุปการะคุณที่ผู้อื่นได้กระทำแล้ว ผู้ที่ไม่ตอบแทนอุปการะคุณที่ผู้อื่นทำให้แล้ว ความกตัญญูย่อมไม่มีในบุคคลผู้นั้น ดั่งนกหัวขวาน ผู้เปี่ยมด้วยความกรุณาสงสารราชสีห์จึงรับคำช่วยเหลือ “ความกตัญญูไม่มีในผู้ใด การคบหาผู้นั้น ก็ไร้ประโยชน์”

#พาเวรุชาดก #ชัมพุขาทกชาดก #ชวสกุณชาดก #มหาสุวราชชาดก #สกุณชาดก #สุกชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

นกยูงตัวนึงมีขนที่งดงามมาก แผงคอของมันแดงราวกับทับทิม ส่วนหางของมันนั้นสวยงามดั่งแก้วมณีประดับ มันกำลังรำแพนหางอยู่ท่ามกลางที่ประชุมของเหล่านกทั้งหลายอย่างงดงามอลังการเป็นอย่างยิ่ง

ความเกรงกลัวและละอายต่อบาปนั้น เป็นธรรมอันคุ้มครองเพื่อไม่ให้บุคคลกระทำความชั่ว มีความขาวสะอาด ทั้งกาย วาจาและจิตใจ หากบุคคลขาดความเกรงกลัวและละอายต่อบาป ย่อมถูกชักจูง ชักชวนไปในหนทางที่ผิดได้โดยง่าย เหมือนดัง นกยูงทำลายหิริโอตตัปปะ แล้วรำแพนอยู่

#สกุณัคฆิชาดก #เทวธรรมชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พราหมณ์ผู้หนึ่งถือหม้อดินไว้ในมือ แล้วเดินไปตามทางที่มืดมิด พระโพธิสัตว์ซึ่งเสวยพระชาติเป็นพระเจ้าชุณหะในขณะนั้น ได้ชนเข้ากับพราหมณ์ชราผู้นี้ จนทำให้หม้อดินที่พราหมณ์ถืออยู่นั้นหล่นแตกเสียหาย ในกาลต่อมาพระเจ้าชุณหะ ทรงทำการสงเคราะห์พราหมณ์ชราด้วยเหตุเพียงเล็กน้อย แต่พระองค์ทรงยึดมั่นในสัจจะวาจาที่เคยให้ไว้กับพราหมณ์

“นักปราชญ์ทั้งหลายย่อมไม่ทำคุณที่เขาทำไว้ในกาลก่อนให้เสื่อมสูญไป คุณที่ทำไว้ในนักปราชญ์ทั้งหลาย ถึงจะน้อยก็ย่อมไม่เสื่อมหายไป เพราะว่านักปราชญ์ทั้งหลายเป็นผู้มีความกตัญญู”

#ชุณหชาดก #มหิฬามุขชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

สุนัขจิ้งจอก 3 ตัว ตัวนึงมันเข้าไปหลบซ่อนอยู่ในถ้ำแก้วผลึกที่สามารถมองเห็นจากภายนอกได้ อีกตัวนึงมันก็เข้าไปหากินอยู่ที่ป่าช้า ส่วนตัวสุดท้ายเข้าไปในซากศพของช้างที่ตายแล้ว ในบรรดา 3 ตัวนี้ มีอยู่ 1 ตัวที่ไม่สามารถเอาชีวิตรอดได้

บุคคลใดประสงค์จะทำการงานโดย มิได้พิจารณา คือมิได้สอบสวนโทษในการงานนั้น รีบร้อนตกลง ผลุนผลันปฏิบัติ เพื่อรีบทำการงานนั้น การงานทั้งหลายเช่นนั้น ย่อมเผาผลาญบุคคลผู้นั้น ผู้มิได้พิจารณา ดังขาดตาปัญญาเสียแล้ว ก็เหมือนคนตาบอด เหยียบลงไปได้ แม้กระทั่งไฟที่ส่องทาง

#สิคาลชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

สังขปาลนาคราชมีความเบื่อหน่ายต่อความเป็นนาค ปรารถนาความเป็นมนุษย์ จึงออกจากนาคพิภพมายังแดนมนุษย์ เพื่อรักษาอุโบสถศีล โดยอธิษฐานว่า “หากบุคคลใดต้องการหนัง เอ็น กระดูก เนื้อ และเลือดก็เชิญเถิด เราได้สละแล้ว แต่จะไม่ยอมประพฤติล่วงศีล แม้ต้องสละชีวิต” แล้วจึงลงนอนขดตัวที่จอมปลวก ครั้นเมื่อเหล่านายพรานถืออาวุธทั้งหอกและหลาวเข้าไปจับสังขปาลนาคราชเพื่อเป็นอาหาร หากแต่สังขปาลนาคราชยังคงรักษาอุโบสถศีลด้วยใจที่ตั้งมั่น จึงยอมรับเอาหอก และหลาวที่นายพรานทิ่มแทงตามร่างกายด้วยความอดทน

การรักษาศีลในระดับ "ปรมัตถบารมี" นับว่ายากยิ่ง เพราะหมายถึงการยอมสละด้วยชีวิต คือ รักศีลยิ่งกว่าชีวิตของตน หากรักษาศีลได้บริบูรณ์แล้ว ศีลย่อมรักษาผู้นั้นอย่างดี เหมือนดั่ง พระโพธิสัตว์สังขปาลนาคราช ผู้รักษาศีลยิ่งกว่าชีวิตของตน

#สังขปาลชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ครุฑกับนาคนั้นไม่ค่อยจะลงรอยกันนัก ด้วยเหตุนี้ ครุฑจึงจับนาคเป็นอาหาร ประกาศศึกล้างผลาญกันเรื่อยมา เหล่านาคเมื่อถูกครุฑนำไปเป็นอาหารอยู่เนือง ๆ จึงหาวิธีป้องกันตัวโดยกลืนกินก้อนหินใหญ่เข้าไปไว้ในท้อง เพื่อถ่วงตัวให้หนัก เมื่อครุฑโฉบมาก็ยื่นหน้าแยกเขี้ยวคอยขบกัดครุฑที่จ้องจะจับศีรษะของตน ครุฑนั้นพยายามฉุดนาคขึ้นให้พ้นน้ำ แต่เนื่องจากความหนักของก้อนหินที่ถ่วงไว้กว่าครุฑจะฉุดนาคขึ้นไปได้ก็ถูกคลื่นซัดจมน้ำเสียมาก

การประกาศความลับที่ตนควรจะรักษาแก่คนชั่ว เพราะความหลง ภัยย่อมตามถึงนรชนนั้น ผู้แพร่งพรายความลับแล้ว เหมือนพญาครุฑผู้ล่วงรู้ความลับของนาคราช ฉะนั้น

#ปัณฑรกชาดก #สังขปาลชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พราหมณ์คนหนึ่งมีลูกสาวทั้งหมด 4 คน ลูกสาวของพราหมณ์นั้นล้วนสวยงามน่ารักและเป็นที่หมายปองของหนุ่ม ๆ พราหมณ์นั้นไม่สามารถตัดสินใจได้ว่าจะยกลูกสาวให้แก่ชายใด ระหว่างคนที่มีรูปงาม คนที่มากด้วยปัญญา คนอุดมด้วยทรัพย์และชาติตระกูล หรือคนที่สมบูรณ์ด้วยศีล พราหมณ์คิดหนักว่าจะเลือกชายใดเป็นลูกเขยดี เพราะแต่ละคนก็มีความดีแตกต่างกันไป เขาจึงตัดสินใจเดินทางไปปรึกษาอาจารย์ทิศาปาโมกข์ เพื่อเลือกคู่ครองที่ดีให้กับลูกสาว

#สาธุสีลชาดก #สุลสาชาดก #สมิทธิชาดก #อโยฆรชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พญาช้างฉัททันต์ ได้สละงาให้กับพรานป่าผู้มีใจคอและลักษณะแห่งความโหดร้าย ซึ่งลวงหลอกด้วยการนำผ้ากาสาวพัสตร์มาห่มพันกาย เพื่อให้เข้าใจว่าเป็นพระภิกษุ พญาช้างฉัททันต์เมื่อเห็นเช่นนั้นจึงตระหนักว่า "ผ้ากาสาวพัสตร์ นี้คือ ธงชัยแห่งพระอรหันต์ บัณฑิตไม่ควรทำลาย ควรทำการสักการะอย่างเคารพโดยแท้" หากแต่เมื่อได้ทราบความประสงค์ของนายพราน จึงได้มอบงาให้แก่พรานผู้นั้น แล้วตั้งจิตอธิษฐานให้ได้บรรลุพระสัพพัญญุตญาณ และล้มลงขาดใจ ณ.ที่ตรงนั้น.

 #ฉัททันตชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์เมืองพาราณสี เมื่อเติบโตขึ้นได้ไปเรียนศิลปวิทยาในสำนักอาจารย์คนหนึ่ง อาจารย์นั้นมีลูกสาวแสนสวยและต้องการอยากได้ลูกเขยเป็นผู้มีศีล จึงเรียกประชุมเหล่าลูกศิษย์และประกาศให้ทราบว่า ต้องการให้ลูกแต่งงานแต่ยังขาดผ้าประดับอยู่อีกมาก ขอให้ลูกศิษย์เอาผ้าประดับมา แต่มีข้อแม้ว่าจะต้องไม่มีใครเห็น ส่วนผ้าที่มีคนเห็นจะไม่รับ นับตั้งแต่วันนั้นมาเหล่าศิษย์ต่างพากันนำผ้าประดับที่แอบขโมยมามอบให้อาจารย์ มีเพียงพระโพธิสัตว์เท่านั้นที่ไม่มีผ้าอะไรมามอบให้ แต่อาจารย์กลับเลื่อมใสในตัวเขามากและยกลูกสาวให้ ด้วยเหตุว่าความลับไม่มีในโลก

#สีลวีมังสนชาดก #ขันติวรรณนชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระราชาผู้พรั่งพร้อมไปด้วยราชบริวารได้เสด็จเลียบพระนคร เมื่อได้ทอดพระเนตรเห็นฤๅษีก็ทรงจำได้ จึงทรงพระดำริว่า “ฤๅษีตนนี้คงปรารถนาจะเข้ามาอยู่กับเรา เราจะตัดศีรษะเสียก่อนเพื่อไม่ให้ประกาศคุณที่ทำแก่เราให้ผู้คนได้ล่วงรู้” ครั้นทรงพระดำริอย่างนี้แล้ว จึงตรัสสั่งแก่เหล่าทหารเพื่อให้ไปจับฤๅษีนั้น โดยมัดมือไพล่หลังโบยในที่ ๔ แห่ง คือ ข้างหน้า ข้างหลัง ข้างซ้าย ข้างขวา แล้วนำไปตัดศีรษะเสีย เหล่าทหารต่างไปจับฤๅษีตนนั้นแล้วมัดโบยตีและนำไปสู่ตะแลงแกง เมื่อฤๅษีได้ถูกพระราชอาญาเช่นนั้น จึงได้กล่าวถ้อยคำ ดังนี้ “บางคนในโลกนี้กล่าวไว้ว่า ยกเอาท่อนไม้ขึ้นจากน้ำยังดีกว่ายกคนบางคนขึ้นจากน้ำ” ฤาษีตนนั้นได้กล่าววาจาเช่นนี้เรื่อยไป

#ทสัณณกชาดก #สัจจังกิรชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ณ นิคมของชาวกาสี มีพราหมณ์คนหนึ่งเป็นผู้มั่งคั่งแต่ไม่มีบุตร พระโพธิสัตว์ได้มาบังเกิดเป็นบุตร จึงตั้งชื่อว่า “โพธิกุมาร” เมื่อเติบโตขึ้นเหล่าญาติก็จัดงานวิวาหมงคลให้ แต่ทั้งสองหนุ่มสาวนั้นไม่เคยมีความฟุ้งซ่านด้วยอำนาจแห่งราคะ เมื่อบิดามารดาเสียชีวิต เขาทั้งสองได้ให้ทานเป็นมหาทาน แล้วออกบวช 

อยู่มาวันหนึ่ง พระราชาเสด็จไปยังอุทยาน ได้ทอดพระเนตรเห็นนางปริพาชิกา เกิดมีใจปฏิพัทธ์ พระองค์ทรงสะท้านด้วยอำนาจแห่งราคะ ไม่อาจจะห้ามใจของตนได้ จึงนำนางผู้ร้องไห้คร่ำครวญไปยังพระราชวัง นางเอาแต่พรรณนาโทษของยศและคุณของการบรรพชา จึงทรงดำริว่า นางผู้นี้มีศีล ไม่ปรารถนาในลาภยศ แม้แต่ดาบสนั้น เมื่อตนพานางมา ก็มิได้มีความโกรธชัง เหตุเพราะพระโพธิสัตว์ดาบส ทรงสละสิ่งที่ตนรัก เพื่อสิ่งที่ตนรักยิ่ง

#อกิตติชาดก #จุลลโพธิชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระผู้มีพระภาคตรัสเล่าอดีตชาติของพระองค์ เมื่อครั้งเป็นโชติปาลมาณพ ซึ่งมีชาติกำเนิดเป็นพราหมณ์ และสหายรักชื่อฆฏิการะ นายช่างปั้นหม้อ ผู้เป็นอริยสาวกในพระศาสนาของพระพุทธเจ้าพระนามว่า กัสสปะ

วันหนึ่งฆฏิการะชวนโชติปาลมาณพเดินทางเพื่อไปเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า เขาชวนอยู่หลายครั้งสหายรักก็ไม่ยอมไป กลับกล่าวคำดูหมิ่นว่า “จะมีประโยชน์อะไรด้วยการเห็นพระสมณะศีรษะโล้นองค์นั้น” จนในที่สุดนายช่างปั้นหม้อซึ่งมีชาติกำเนิดต่ำกว่าถึงกับจับมวยผมของโชติปาลมาณพ เขาจึงเฉลียวใจขึ้นว่า การที่เพื่อนทำความพยายามชักชวนนั้น ก็เพื่อจะชวนไปยังสำนักพระผู้มีพระภาคเจ้าคงต้องมีอะไรสักอย่างเป็นแน่ การชักชวนของสหายในครั้งนี้ทำให้เขามีโอกาสได้ฟังธรรมเทศนาจากพระกัสสปสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อได้ฟังจบเขาก็ตัดสินใจออกบวช หากแต่วิบากกรรมที่เคยกล่าวคำดูหมิ่นต่อพระพุทธเจ้าในครั้งนั้น ส่งผลทำให้ในพระชาติสุดท้ายของพระองค์ต้องบำเพ็ญทุกรกิริยา

#ฆฏิการสูตร #นฬปานชาดก 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าจะเสด็จไปรับภัตตาหารยังบ้านของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เหล่าพระมหาสาวกผู้มีอภิญญาสามารถเหาะเหินเดินอากาศได้ต่างเหาะเหินบนอากาศเพื่อติดตามพระพุทธองค์ ขณะนั้นพญานาคชื่อนันโทปนันทะกำลังเสวยทิพยสมบัติด้วยความสำราญใจ ครั้นเห็นพระผู้มีพระภาคเจ้าและเหล่าพระมหาสาวกจำนวนมากเหาะมา ก็เกิดความโกรธขึ้นในใจตามประสาผู้มีมิจฉาทิฏฐิ จึงแปลงกายให้ตัวใหญ่ขึ้น เอาหางรัดเขาพระสุเนรุ ใช้พังพานปิดภพดาวดึงส์และบันดาลให้เกิดหมอกควันตลบไปทั่วพิภพเพื่อให้เหล่าสาวกไม่สามารถเดินทางต่อไปได้ เพียงเพราะทิฏฐิที่หลงผิด

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เกิดในสกุลพราหมณ์ ครั้นมารดาบิดาล่วงลับไป ก็บวชเป็นฤๅษีพำนักอยู่ในป่าหิมพานต์ วันหนึ่งดาบสเดินทางเข้าสู่พระนคร พระราชาทรงทอดพระเนตรเห็น เกิดเลื่อมใสในอิริยาบถ ทรงรับสั่งให้อำมาตย์ไปนิมนต์ดาบสนั้นมาและสั่งให้สร้างบรรณศาลาถวาย พระราชาทรงมีพระโอรสพระนามว่า ทุฏฐกุมาร เป็นผู้มีนิสัยดุร้าย พระราชาไม่สามารถจะฝึกหัดอบรมได้ ทรงมอบพระกุมารให้ดาบสโพธิสัตว์ฝึกฝน ดาบสจึงชวนพระกุมารเที่ยวไปในอุทยานเห็นหน่อต้นสะเดาต้นหนึ่ง จึงกล่าวว่า กุมาร เธอจงเคี้ยวกินใบของหน่อสะเดานี้แล้วทราบรสไว้เถิด พระกุมารทรงเคี้ยวใบสะเดาใบหนึ่ง เมื่อดาบสถามถึงรสชาติ กุมารกล่าวว่า ต้นไม้นี้เปรียบเสมือนยาพิษชนิดร้ายแรง ถ้าเจริญเติบโตขึ้นคงฆ่ามนุษย์เสียเป็นอันมาก พลางทรงถอนหน่อสะเดานั้นแล้วขยี้จนแหลก พระโพธิสัตว์จึงกล่าวว่า หน่อสะเดานี้ มันขมถึงเพียงนี้ เมื่อมันโตจักเป็นอย่างไร อาศัยมันแล้วจะมีความเจริญมาแต่ไหน แล้วถอนขยี้ทิ้งไป เธอปฏิบัติในหน่อสะเดานี้ฉันใด แม้ชาวแว่นแคว้นของเธอก็คงทำกับเธอฉันนั้น ด้วยเหตุว่าพระกุมารนี้ยังเป็นเด็กอยู่ทีเดียว ยังดุร้ายอย่างนี้ จักถอดถอนเสียเหมือนหน่อสะเดา แล้วทำการขับไล่ออกไปเสียจากนคร เพราะฉะนั้นเธอจงละเว้นความเป็นผู้ตนเปรียบเหมือนต้นสะเดาเสีย จงถึงพร้อมด้วยความอดทน ความเมตตาและความเอื้อเฟื้อ ตั้งแต่บัดนี้ไปเถิด

#เอกปัณณชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตผู้ครองนครพาราณสี ทรงส่งพระโอรสไปเรียนศิลปะยังเมืองตักศิลา พรหมทัตตกุมารตั้งใจศึกษาเล่าเรียนในศิลปะทุกแขนงวิชา อยู่มาวันหนึ่งขณะที่ไปอาบน้ำ ในบริเวณนั้นมีหญิงชรานั่งขัดสีเมล็ดงาแล้วนำมาแผ่ตากไว้และคอยนั่งเฝ้าดูอยู่ใกล้ ๆ เมื่อพระกุมารเห็นเมล็ดงาเหล่านั้นก็อยากจะเสวย จึงหยิบเมล็ดงามาหนึ่งกำมือเคี้ยวเสวยโดยมิได้ขอ ฝ่ายหญิงชรานั้นเห็นอยู่ก็คิดว่าหนุ่มคนนี้คงอยากจะกินจึงนิ่งเฉยเสียมิได้ตำหนิหรือว่ากล่าวแต่ประการใด หากแต่พระกุมารก็ทรงทำเช่นนี้เรื่อยมา หญิงชราจึงเดินทางไปหาท่านอาจารย์บอกเล่าเหตุการณ์ให้ฟัง เมื่ออาจารย์ได้ฟังแล้วจึงลงโทษพรหมทัตตกุมารด้วยการเฆื่ยน หากแต่การลงโทษในครั้งนึ้มาจากความรัก

#ติลมุฏฐิชาดก #ทัททรชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์ ครั้นเจริญวัยสำเร็จวิชาเป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์ สอนมนต์แก่มาณพทั้งหลาย เมื่อเรียนจบเหล่ามาณพเกิดความทะนงว่าตนรู้เท่าอาจารย์ จึงดูหมิ่นในอาจารย์ของตน โดยกล่าวประสงค์จะดูหมิ่นอาจารย์จึงพูดว่า ต้นไม้นี้ไม่มีแก่น อาจารย์จึงได้สอบถามคำถามแก่มาณพทั้งหลายว่า กาลย่อมกินสัตว์ทั้งปวงกับทั้งตัวเองด้วย ก็ผู้ใดกินกาล หากแต่เหล่ามาณพกลับไม่สามารถตอบคำถามได้ว่าใครกันคือผู้ที่สามารถกินกาลเวลาได้

#มูลปริยายชาดก

#ติรีติวัจฉชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้เกิดเป็นราชกุมารของพระราชาผู้ครองเมืองพาราณสี เมื่อมีอายุได้ 7 ขวบ พระบิดาก็สวรรคต เหล่าอำมาตย์ต่างเห็นว่าราชาองค์น้อยยังไม่สามารถปกครองเมืองได้ จึงพากันทดสอบภูมิปัญญาและได้ทราบถึงอัจฉริยะของพระกุมารจึงได้อภิเษกให้ขึ้นครองราชย์ตั้งแต่บัดนั้น

       ส่วนทาสผู้เคยรับใช้พระราชาองค์ก่อนเช่นนายคามณิจันท์ เมื่อสิ้นรัชกาลของพระองค์แล้ว เขาได้ปลีกตัวออกไปประกอบอาชีพกสิกรรมที่หมู่บ้านแห่งหนึ่ง เขานั้นไม่มีโคในการทำนาจึงได้ไปยืมโคจากเพื่อนบ้านเพื่อมาไถนา ตกเย็นจึงได้นำโคไปคืน เห็นเจ้าของโคกำลังนั่งกินข้าวอยู่ก็เกิดความเกรงใจจึงปล่อยโคเข้าคอกไป ตกดึกมีโจรมาลักโคเหล่านั้นไปหมด เจ้าของโคถึงแม้รู้อยู่ว่าโคถูกขโมยไปก็ไปทวงโคกับนายคามณีจันท์พร้อมกับปรับสินไหมและนำความไปแจ้งยังเมืองหลวง เหตุเพราะต้องการหาผู้รับผิดในครั้งนี้

#คามณิจันทชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดเป็นโอรสของพระองค์ เมื่อพระชนกล่วงลับไปแล้ว พระโพธิสัตว์ได้ดำรงอยู่ในราชสมบัติและเสวยโภชนะอันบริสุทธิ์ ด้วยเหตุนั้น พระองค์จึงมีพระนามว่า พระเจ้าโภชนสุทธิกราช พระองค์เสวยกระยาหารอย่างสิ้นเปลือง เมื่อเสวยมีพระประสงค์ให้มหาชนได้เห็นวิธีการเสวยของพระองค์ จึงให้สร้างรัตนมณฑปที่ประตูพระราชวัง วันหนึ่งมีบุรุษโลเลได้เห็นวิธีเสวยกระยาหารของพระราชา จึงอยากจะบริโภคอาหารนั้น ได้คิดอุบายขึ้นว่า เขาเป็นทูตและไปเข้าเฝ้าพระราชา ด้วยความหิวโหยเขาได้คว้าก้อนข้าวจากภาชนะทองของพระราชาใส่ปาก พระองค์จึงตรัสถามว่า เจ้าเป็นทูตของใคร เขาได้ตอบกลับไปว่า ข้าพระองค์เป็นทูตของตัณหา ด้วยเหตุนี้ตัณหาจึงบังคับส่งมา

#ทูตชาดก #จักกวากชาดก #วัฑฒกีสูกรชาดก #ตัจฉกสูกรชาดก #เอกปทชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีกษัตริย์ทรงพระนามว่าพระเจ้ากาลิงคราช ครั้งนั้นพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นปุโรหิตชื่อภารทวาชะ เมื่อพระราชาขึ้นครองราชย์พระองค์ทรงช้างเผือกเพื่อเหาะไปหาพระชนกและพระชนนีในป่า เมื่อไปถึงมณฑลต้นศรีมหาโพธิที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ ช้างพระที่นั่งไม่สามารถเหาะผ่านมณฑลนั้นได้ ปุโรหิตเห็นดังนั้นก็สงสัยว่าไม่มีสิ่งกีดขวางใด ๆ ในอากาศ เหตุใดช้างจึงไม่สามารถผ่านไปได้ จึงลงไปสำรวจดูก็เห็นโพธิมณฑลอันเป็นที่ตรัสรู้ของพระพุทธองค์ จึงเข้าใจว่าชนทั้งหลายแม้แต่ท้าวสักกเทวราชก็ไม่สามารถเหาะเหนือโพธิมณฑลได้ พระราชามีประสงค์จะพิสูจน์ถ้อยคำของปุโรหิต พระองค์ทรงเสด็จลงจากอากาศและทอดพระเนตรเห็นโพธิมณฑล ทรงสรรเสริญปุโรหิตว่าเป็นผู้รู้ผู้เห็นเหตุทั้งปวง แต่ปุโรหิตทูลว่าตนเป็นผู้รู้เหตุทั้งปวงเพราะอาคม แต่พระพุทธองค์ตรัสรู้เหตุทั้งปวงด้วยพระสัพพัญญุตญาณ

#กาลิงคโพธิชาดก #คุณชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในพระนครพาราณสี เป็นผู้ไม่มีพระโอรสจึงปรารถนาเพื่อให้ได้บุตร เมื่อกาลล่วงไปพระโพธิสัตว์จึงจุติจากพรหมโลกบังเกิดในพระครรภ์ของพระอัครมเหสี เมื่อพระโพธิสัตว์นั้นประสูติมีเพียงบุรุษที่สามารถอุ้มดูแลได้เท่านั้น พระกุมารไม่ปรารถนาบริโภคกาม แม้ราชสมบัติก็ไม่ปรารถนา พระบิดาจึงจัดส่งหญิงนักฟ้อนสาวสวย ซึ่งเป็นผู้ฉลาดในการเล้าโลมบุรุษให้ตกอยู่ในอำนาจของตน คอยบรรเลงเพลงขับกล่อมพระกุมาร ไม่นานนักพระองค์ทรงหลงใหลในตัวหญิงสาว จึงทำให้พระองค์ประสบกับภัยต้องถูกขับออกจากเมืองด้วยอำนาจแห่งกาม

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในกรุงราชคฤห์มีพราหมณ์ชื่ออุปสาฬหกะ พราหมณ์นั้นได้บอกกับบุตรว่า เมื่อพ่อจบชีวิตลงอย่าเอาศพพ่อไปเผาปะปนกับคนอื่น พราหมณ์ และบุตรจึงออกเดินทางแสวงหาดินแดนแห่งนั้น ทั้งสองได้พบกับพระโพธิสัตว์ เมื่อโพธิสัตว์ได้ฟังบุตรของพราหมณ์กล่าวว่า ระหว่างภูเขาสามลูกนี้แหละ เป็นที่ไม่ปะปน จึงกล่าวแก่บุตรของพราหมณ์ว่า ในที่นี้แหละบิดาของเจ้าถูกเผาในระหว่างภูเขานี้มาแล้วถึงหมื่นสี่พันชาติ อันที่จริง สถานที่ที่ไม่ถูกเผาก็ดี สถานที่ที่ไม่ใช่ป่าช้าก็ดี สถานที่ที่ศีรษะไม่ทอดลงก็ดี ไม่อาจหาได้ในแผ่นดินนี้

#อุปสาฬหกชาดก #มหาปนาทชาดก #สุรุจิชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ปุโรหิตแห่งเมืองพาราณสีเป็นผู้ชำนาญในมนต์วิเศษ คือ มนต์กลับใจให้หลง วันหนึ่งเจ้าสุนัขจิ้งจอก ได้ยินปุโรหิตท่องมนต์จึงจำมนต์ได้ และนำไปร่ายมนต์ให้ราชสีห์ ช้าง และสัตว์ทั้งหลายให้ตกอยู่ใต้อำนาจของตน

ด้วยความโลภ และหลงในอำนาจ สุนัขจิ้งจอกคิดจะชิงสมบัติจากพระราชา โดยร่ายมนต์ให้ราชสีห์เปล่งสีหนาทจนชาวเมืองทนเสียงไม่ไหว และสิ้นชีวิต ฝ่ายปุโรหิตจึงออกอุบายให้ชาวเมืองนำแป้งมาอุดหู เมื่อราชสีห์เปล่งสีหนาท ชาวเมืองต่างก็ไม่ได้ยิน แต่เหล่าบริวารของสุนัขจิ้งจอกต่างตกใจกลัว และแตกตื่นวิ่งหนี ทำให้สุนัขจิ้งจอกตกจากหลังช้างในที่สุด

#สัพพทาฐิชาดก #ถุสชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในพระนครพาราณสี พระโพธิสัตว์บังเกิดเป็นรุกขเทวดาอยู่ในป่า วันหนึ่งในฤดูฝน เกิดฝนตกหนักตลอด 7 สัปดาห์ มีลิงเล็กหน้าแดงตัวหนึ่งหลบฝนอยู่ในซอกเขา ส่วนเจ้าลิงใหญ่หน้าดํานั่นเปียกฝนหนาวเหน็บ มันมองเห็นลิงเล็กนั่งหลบฝนอยู่จึงอยากเข้าไปนั่งแทนที่ เจ้าลิงใหญ่แกล้งทำเป็นท้องย้อยยานแสดงอาการอิ่มเหลือล้น ไปยืนอยู่ข้างหน้าลิงเล็กนั้น และกล่าวคำลวง ฝ่ายเจ้าลิงเล็กได้ฟังจึงหลงเชื่อคำลวงของเจ้าลิงใหญ่หน้าดำ จนตนนั้นต้องเดือดร้อนในภายหลัง 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ครั้งอดีตกาล มีอาจารย์ช่างไม้คนหนึ่ง และลูกศิษย์ ได้เข้ายึดครองเมืองทำการอภิเษกตนขึ้นเป็นราชาพระนามว่า พระเจ้ากัฏฐวาหนะ แม้นครนั้นก็ได้ชื่อว่ากัฏฐวาหนนคร พระราชาทรงดำรงตนอยู่ในธรรม และสงเคราะห์เหล่าศิษย์ด้วยสังคหวัตถุ 4 จึงเป็นแคว้นที่มีความมั่งคั่งสมบูรณ์ อยู่มาวันหนึ่ง เหล่าพ่อค้าจากกรุงพาราณสีเดินทางมาค้าขาย เมื่อพระราชาทราบจึงพระราชทานเสบียงแก่พ่อค้าเหล่านั้น เหล่าพ่อค้ากลับไปยังกรุงพาราณสีได้กราบทูลให้พระราชาของตนทราบ ทั้งสองเมืองจึงเป็นมิตรที่ดีต่อกันเรื่อยมา ในสมัยนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่า “กัสสปะ” ประทับอยู่ ณ กรุงพาราณสี พระเจ้าพาราณสีทรงดำริว่าสิ่งอื่นจะสูงสุดยิ่งกว่าพระรัตนตรัยไม่มี เราจะส่งข่าวแก่สหายของเรา พระราชากัฏฐวาหนะได้ทรงทราบความว่าสหายของท่านทรงส่งรัตนบรรณาการ ซึ่งหาได้ยากยิ่งตลอดแสนกัป พระองค์ทรงได้ฟังสิ่งที่ไม่เคยฟังว่าพระพุทธเจ้าทรงอุบัติแล้วในโลกดังนี้ ทรงดำริว่าควรจะไปเฝ้าพระพุทธเจ้าและฟังพระธรรม จึงออกเดินทางไปยังนครพาราณสี เมื่อยังไปไม่ถึงที่หมายพระผู้มีพระภาคเจ้าปรินิพพานเสียแล้ว ต่างพากันร้องไห้คร่ำครวญ จึงกล่าวถามว่าพระโอวาทที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงประทานไว้ยังมีอยู่หรือไม่ พระสาวกกล่าวว่า มีอยู่อุบาสก “คือ พึงตั้งอยู่ในพระรัตนตรัย พึงสมาทานศีล 5 พึงเข้าอยู่จำอุโบสถประกอบด้วยองค์ 8 พึงให้ทาน และพึงปฏิบัติธรรม”

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระราชาผู้ปกครองเมืองพาราณสี มีพระโอรส 100 พระองค์ ในบรรดาพระโอรสทั้งหมดมีพระโอรสองค์สุดท้อง สังวรกุมาร เพียงพระองค์เดียวที่ทรงยึดเหนี่ยวผูกน้ำใจฝูงชนไว้ ทรงเป็นที่รักของคนทั้งปวง เมื่อพระเจ้ากรุงพาราณสีทรงประชวรหนัก เหล่าอำมาตย์ต่างเห็นตรงกันให้พระเจ้าสังวรมหาราชขึ้นครองราชย์ และทรงปกครองบ้านเมืองโดยธรรม ประชาชนล้วนอยู่ดีมีสุขกันทั่วหน้า แต่พระกุมารทั้ง 99 พระองค์ต่างไม่พอใจ จึงได้ส่งสารให้คืนราชสมบัติไม่เช่นนั้นทุกพระองค์จะพากันยกทัพมาล้อมพระนครไว้ พระเจ้าสังวรมหาราชทรงวิตกกังวลแต่ในที่สุดก็หาทางแก้ไขได้ เหตุเพราะพระองค์ทรงฟังคำแนะนำของบัณฑิต

#สังวรชาดก #สังกิจจชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี มีโอรสชื่อ พรหมทัตกุมาร พระเจ้าพรหมทัตเกิดความระแวงพระทัย จึงเนรเทศโอรสออกจากพระนคร  พรหมทัตกุมารทรงพาพระเทวีพระนามว่า อสิตาภู เข้าไปสู่ป่า พำนักอยู่ ณ บรรณศาลา วันหนึ่งพรหมทัตกุมารนั้นเห็นนางกินรี เกิดจิตปฏิพัทธ์ คิดจะเอานางกินรีนี้เป็นชายา จึงติดตามรอยเท้านางกินรีนั้นไป มิได้คำนึงถึงพระนางอสิตาภู เมื่อพระนางเห็นพรหมทัตกุมารตามนางกินรีไป ทรงดำริว่า พรหมทัตกุมารนี้มิได้คำนึงถึงเรา จึงมีพระทัยคลายรักจากพระสวามี และเดินทางเข้าไปพบพระโพธิสัตว์ เรียนบริกรรมกสิณ เมื่อนางเพ่งกสิณ ยังอภิญญาและสมาบัติให้เกิดขึ้นแก่พระนาง เมื่อพรหมทัตกุมารติดตามนางกินรีไป เที่ยวหาก็มิได้พบ หมดหวังจึงกลับมุ่งหน้ามาสู่บรรณศาลา หากแต่พระนางอสิตาภู มิได้มีจิตปฏิพัทธ์อีกต่อไป

#อสิตาภุชาดก   #สังกัปปราคชาดก   #วัจฉนขชาดก   #ขุรัปปชาดก   #ปลายิชาดก   #ทุติยปลายิชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้เกิดในตระกลูพ่อค้าขายข้าว อยู่มาวันหนึ่งมีหมองูจูงลิงตัวน้อย และถือกระบอกใส่งูมาด้วย ชายผู้นั้นนำลิงผูกไว้ ก่อนที่เขาจะนำงูเที่ยวออกตระเวณเล่นมหรสพในนครพาราณสี ซึ่งตลอดเวลาหมองูเมาสุราไม่ได้สนใจเจ้าลิงน้อยเลย จนพ่อค้าขายข้าวรู้สึกสงสารจึงได้ให้อาหารแก่ลิงตัวนั้นอยู่เป็นประจำ เมื่อหมองูเดินทางกลับมาหาลิงที่ตนผูกเอาไว้ ด้วยความรำคาญใจจึงหยิบไม้ขึ้นมาตีเจ้าลิงอย่างเต็มแรง ท่าที่ดุร้ายของหมองูส่งผลให้เจ้าลิงน้อยเงียบลงในทันที ในวันต่อมาเขาจูงลิงน้อยไปยังอุทยาน ก่อนจะผูกไว้กับต้นไม้แล้วหลับไป ระหว่างนั้นเจ้าลิงแก้เชือกที่ผูกไว้กับคอแล้วปีนขึ้นไปบนต้นมะม่วง และหยิบผลกินอย่างสบายใจ หมองูอยากกินมะม่วงบ้าง เฝ้าอ้อนวอนเจ้าลิง แต่ลิงน้อยไม่สนใจหมองูอีกต่อไป เหตุเพราะหมองูผู้นี้ไม่มีความดีให้ตาตรึงใจ

#อหิตุณฑิกชาดก #สาลกชาดก #อุปาหนชาดก #คุณชาดก #มหาอัสสาโรหชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เสวยราชสมบัติในกรุงพาราณสี วันหนึ่งประพาสอุทยานเสด็จไปถึงฝั่งสระโบกขรณี เหล่าพนักงานฟ้อนรำขับร้องถวาย ปลาและเต่าทั้งหลายที่สระโบกขรณี ต่างก็มารวมกันเพราะได้ยินเสียงขับร้อง ต่างว่ายน้ำตามพระราชาไป พระองค์ทอดพระเนตรเห็นฝูงปลา จึงสั่งให้เจ้าหน้าที่หุงข้าวสารเพื่อมาเป็นอาหารแก่ปลาทั้งหลาย และให้ตีกลองเวลาให้อาหาร เมื่อพวกปลามารวมกันตามเสียงกลองแล้วจึงให้อาหาร ในขณะที่ฝูงปลามารวมกันกินอาหารอยู่นั้น มีจระเข้ตัวหนึ่งว่ายมากินปลาทั้งฝูง พระราชาจึงสั่งให้เอาชะนักแทงจระเข้ที่เข้ามากินปลา ชะนักนั้นเสียบติดหลังจระเข้ ทำให้ได้รับทุกขเวทนาอย่างมาก เหตุเพราะความโลภในลาภอันเบียนเบียดผู้อื่น

#วิกัณณกชาดก #วินีลกชาดก #อุทยชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติในพระนครพาราณสี พระโพธิสัตว์บังเกิดเป็นคฤหบดีผู้มั่งคั่งมีทรัพย์สินมาก และสร้างศาลาทานขึ้นถึง 6 แห่ง แม้บุตรของเศรษฐีนั้นก็ให้ทานเหมือนบิดา ส่วนบุตรชายคนที่ 6 มีนามว่า มัจฉริยโกสิยะ มีทรัพย์สมบัติมากมายแต่เศรษฐีมัจฉริยโกสิยะนั้นเป็นคนตระหนี่ จึงให้รื้อโรงทานที่บิดาสร้างขึ้นเสีย เหล่ายาจกต่างขอร้องเศรษฐี ขอท่านเศรษฐีจงอย่ากระทำทานวงศ์แห่งบิดา และปู่ของตนให้ฉิบหายเสียเลยโปรดให้ทานเถิด มหาชนต่างก็พากันติเตียน ส่วนเศรษฐีนั้นตั้งคนคอยรักษาเพื่อคอยห้ามยาจกผู้มาที่ประตูเรือน นับแต่นั้นมา เขาก็รวบรวมทรัพย์ ไม่บริโภคด้วยตนเอง ทั้งไม่ให้บุตร และภรรยาบริโภคอีกด้วย เหตุเพราะความตระหนี่ถี่เหนียวแห่งตน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

     พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพ่อค้าตระกูลหนึ่ง เดินทางค้าขายด้วยเกวียนห้าร้อยเล่ม ครั้งเมื่อต้องเดินทางค้าขายผ่านทะเลทรายอันร้อนระอุ และกันดาร แต่ก็หาย่อท้อไม่ คิดวางแผนเพื่อเดินทางให้ข้ามผ่านทางอันกันดารนี้ จึงพักผ่อนในกลางวัน แล้วออกเดินทางในเวลากลางคืน มีต้นหนคอยดูดาวนำทาง แต่ต้นหนเผลอหลับไป กองคาราวานจึงหลงทางกลับไปยังทางเดิม บริวารทั้งหลายเกิดความท้อแท้สิ้นหวัง แต่นายสัตถวาหะผู้เป็นพ่อค้าไม่ย่อท้อ ออกหาแหล่งน้ำเพื่อใช้ดื่มกินจนพบ พาบริวารรอดตายมาได้และค้าขายได้กำไรอย่างงดงามด้วยความเพียรพยายาม

#วัณณุปถชาดก #อปัณณกชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์ หลังจากเรียนจบศิลปวิทยาได้ออกบวชเป็นฤาษีบำเพ็ญเพียรอยู่ในป่า วันหนึ่งได้สัญจรไปที่ชายแดนหมู่บ้านหนึ่ง ชาวบ้านได้สร้างอาศรมถวายจึงได้อาศัยอยู่ที่นั้นเรื่อยมา ในหมู่บ้านมีนายพรานนกคนหนึ่ง เลี้ยงนกกระทาไว้เพื่อเป็นนกต่อ ทุกวันเขาจะพานกกระทาเข้าไปในป่าอาศัยเสียงร้อง เพื่อจับเหล่านกกระทาซึ่งพากันมาเพราะเสียงของนกกระทาต่อตัวนั้น นกกระทาจึงคิดว่าได้ทำให้นกตัวอื่นตายไปเป็นจำนวนมาก เป็นบาปกรรมของตน หากแต่เจ้านกนั้นไม่ได้มีเจตนากระทำเช่นนั้น พระโพธิสัตว์จึงกล่าวแก่นกกระทาว่า บาปกรรมย่อมไม่แปดเปื้อนผู้มีใจบริสุทธิ์ ผู้ไม่ขวนขวายกระทำบาปกรรม เหตุเพราะสำคัญที่ตั้งเจตนา

#ติตติรชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

               ในสมัยพระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์ได้ถือกำเนิดในตระกูลเศรษฐี เมื่อพ่อและแม่ได้จากไป ผู้เป็นพี่ชายจึงรับช่วงต่อกิจการทั้งหมด และคอยดูแลน้องชายเป็นอย่างดี เมื่อพี่ชายได้เสียชีวิตลงจากอาการป่วย เหล่าญาติที่ทราบข่าวต่างพากันร้องไห้คร่ำครวญดังระงมไปทั่ว  ด้านพระโพธิสัตว์กลับยืนนิ่ง ญาติ ๆ ต่างกล่าวติเตียนอย่างเดือดดาล เมื่อพระโพธิสัตว์ได้ฟังคำของญาติ จึงกล่าวว่า "ท่านทั้งหลายไม่รู้จักโลกธรรม 8 ประการ เพราะความที่ตนเป็นคนบอดเขลา จึงพากันร้องไห้ว่า พี่ชายของเราตาย แม้เราเองก็จักตาย เพราะเหตุไรท่านทั้งหลายจึงไม่ร้องไห้ถึงเราบ้างว่า ผู้นี้ก็จักตาย แม้ท่านทั้งหลายก็จักตาย เพราะเหตุไรจึงไม่ร้องให้ถึงตนเองบ้างว่า แม้เราทั้งหลายก็จักตาย ๆ สังขารทั้งปวงย่อมเป็นของไม่เที่ยง แม้สังขารอย่างหนึ่งซึ่งสามารถดำรงอยู่ตามสภาวะนั้นนั่นแหละย่อมไม่มี ท่านทั้งหลายเป็นผู้บอดเขลา ไม่รู้จักโลกธรรม 8 ประการจึงพากันร้องไห้ เพราะความไม่รู้ เราจักร้องไห้เพื่ออะไรกัน.”

#ปัญจุโปสถิกชาดก #มตโรทนชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตกาล ครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติ ณ พระนครพาราณสี พระโพธิสัตว์บังเกิดในกำเนิดละมั่งอาศัยอยู่ในป่า พระราชาทรงพอพระหฤทัยในการล่าเนื้อทรงเห็นตัวละมั่งตัวหนึ่ง และหมายมั่นที่จะล่าเอาให้ได้ ทรงวิ่งติดตามไปถึงในป่า ณ หนทางที่ละมั่งวิ่งไป มีบ่อลึกเป็นเหว ในบ่อนั้นมีน้ำ และหญ้าคลุมปกปิดมิดชิด พระเจ้าพรหมทัตไม่ทราบว่ามีบ่อลึกอยู่ข้างหน้า พระองค์วิ่งมาอย่างเร็วไม่ทันได้หลบจึงตกลงไปในหลุมนั้น หากแต่ละมั่งผู้มีจิตอารีกลับช่วยพระองค์ให้พ้นภัย แม้พระองค์นั้นคือผู้ล่าที่ต้องการชีวิตของตน

#สรภชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เมื่อพระโพธิสัตว์เป็นพราหมณ์ชื่อว่าสังขะ เป็นผู้มั่งคั่ง และมีโภคทรัพย์มาก จึงได้สร้างโรงทาน 6 แห่ง รวมถึงการสละทรัพย์วันละ 6 แสนให้ทานแก่คนกำพร้าและคนเดินทางทุกวัน ในขณะที่ทรัพย์ยังไม่สิ้นไป จึงวางแผนที่จะเดินเรือไปค้าขายที่สุวรรณภูมิ

ในระหว่างนั้นได้พบพระปัจเจกพุทธเจ้า จึงคิดยินดีว่าบุญเขตนี้มาถึงตนผู้ต้องการบุญแล้ว และได้ถวายร่มและรองเท้าแก่พระปัจเจกพุทธเจ้า

เมื่อสังขพราหมณ์กำลังเดินเรืออยู่กลางมหาสมุทร ก็พบกับภัยพิบัติทำให้เรือแตก แต่ด้วยอานิสงส์แห่งการถวายทานแด่พระปัจเจกพุทธเจ้า จึงทำให้ปลอดภัยจากภัยพิบัตินั้นได้

#สังขชาดก #อยกูฏชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

        เมื่อครั้ง พระโพธิสัตว์บังเกิดในตระกูลพราหมณ์ เจริญวัยแล้ว บิดามารดาได้ทำการมงคลสมรสให้แก่พระโพธิสัตว์ และนางสัมมิลลหา แม้คนทั้งสองจะนอนอยู่บนที่นอนเดียวกันก็เหมือนพรหม 2 องค์อยู่ในที่เดียวกัน เมื่อกาลล่วงมาบิดามารดาได้ทำกาลกิริยาตายลง พระโพธิสัตว์นั้นกระทำการฌาปนกิจสรีระของบิดามารดาแล้ว คนทั้งสองนั้นจึงสละทรัพย์ทั้งหมดเข้าไปยังหิมวันตประเทศเพื่อบวชเป็นฤาษี วันหนึ่งนางปริพาชิกาเกิดอาพาธ และอ่อนกำลังลง พระโพธิสัตว์ได้พยุงนางนำไปยังประตูพระนคร แล้วให้นอนบนแผ่นกระดาน ณ ศาลาหลังหนึ่ง นางได้ทำกาลกิริยาตายไป พระโพธิสัตว์เที่ยวภิกขาแล้วกลับมารู้ว่านางตายจึงดำริว่า “สิ่งที่มีอันจะแตกไปเป็นธรรมดา ย่อมแตกไป สังขารทั้งปวงไม่เที่ยงหนอ”

#อนนุโสจิยชาดก #เสคคุชาดก #ปัณณิกชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เมื่อพระโพธิสัตว์เกิดเป็นนกพิราบ ห้อมล้อมด้วยนกพิราบบริวารจำนวนมาก พากันอาศัยอยู่ในถ้ำ มีชฎิลโกงคนหนึ่งได้มาอาศัยอยู่ใกล้ที่อยู่ของนกพิราบ ฝ่ายพระโพธิสัตว์นกพิราบเห็นชฎิลผู้นั้นก็เข้าไปทำการไหว้แล้วปฏิสันถาร ในวันหนึ่ง ชาวบ้านได้ปรุงเนื้อนกพิราบถวายชฎิลโกงนั้น เขาติดใจด้วยตัณหาความอยากในรสแห่งเนื้อของนกพิราบ จึงคิดว่านกพิราบจำนวนมากมายังอาศรมบทของเรา เราจะฆ่านกพิราบเหล่านั้นเพื่อกินเนื้อ ชฎิลผู้ทรงศีลแต่กลับมีจิตคิดเบียดเบียน คิดหากลวิธีต่าง ๆ เพื่อประทุษร้ายผู้อื่น เหตุเพราะกิเลสบังใจ

 #โรมชาดก #มูสิกชาดก #สันธิเภทชาดก 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดเป็นนก มีฝูงนกห้อมล้อมมากมาย โดยอาศัยอยู่ที่เกาะกลางมหาสมุทร เมื่อพ่อค้าชาวกาสิกรัฐพากันแล่นเรือมายังมหาสมุทร โดยเอากาบอกทิศติดเรือไปด้วย เมื่อเรือแตกกลางมหาสมุทรเจ้ากาบอกทิศบินไปถึงเกาะที่ฝูงนกอาศัยอยู่ กาเจ้าเล่ห์คิดว่าจักทำการโกหกแล้วกินไข่ และลูกอ่อนของนกฝูงนี้ มันจึงรีบบินร่อนลงแล้วยืนขาเดียวอ้าปากอยู่ที่พื้นดินท่ามกลางฝูงนก นกทั้งหลายต่างถามว่าท่านเป็นใคร เจ้ากาจึงรีบโกหกไปว่าฉันเป็นผู้ประพฤติธรรม เจ้ากาแสร้งเป็นผู้มีวาจาอันอ่อนหวานหากแต่หวังประทุษร้ายต่อฝูงนกนั้น

#ธัมมัทธชชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตผู้ปกครองนครพาราณสี มีอัครมเหสีผู้สวยงามชวนหลงไหลยิ่ง เมื่อถึงคราวสวามีจะต้องออกทัพไปปราบศึก นางจึงขอให้พระสวามีส่งคนมารายงานทุกข์สุขของพระองค์เป็นระยะมิให้ขาด เมื่อพระราชาเดินทัพทางไกล ก็รีบส่งม้าเร็วนำข่าวมาส่งแก่อัครมเหสีตามที่ให้สัญญาไว้ ในทุก ๆ โยชน์ที่ทัพกษัตริย์เดินทางไปก็จะมีทหารมาส่งข่าวแก่พระมเหสี 1 คน ซึ่งพระนางนั้นกลับทำการนอกใจพระราชาทุกครั้งไป ในวันที่รอรับเสด็จพระราชานั้น ปุโรหิตต้องเข้าไปตรวจตราความเรียบร้อย พระนางต้องการปุโรหิตผู้นั้น หากแต่ปุโรหิตผู้มีปัญญาจักไม่กระทำกรรมอันเลวร้ายเพียงเพราะกิเลสนำไป

#พันธนโมกขชาดก #อุทปานทูสกชาดก  

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าทัฬหธรรมแห่งนครพาราณสี มีช้างคู่กายชื่อว่า โอฏฐิพยาธิ มีความสามารถ และรับใช้พระองค์มานาน พระองค์จึงทรงเลี้ยงดูช้างนั้นเป็นอย่างดี ไม่นานพระราชาก็เริ่มไม่สนใจในช้างตัวนี้ โอฏฐิพยาธิรู้สึกเสียใจมาก อยู่มาวันหนึ่งขณะที่มันออกจากพระนครได้พบกับท่านอำมาตย์ โอฏฐิพยาธิจึงหมอบลงแทบเท้าของท่าน ด้วยความสงสารท่านอำมาตย์จึงรับปากจะช่วยเหลืออย่างเต็มที่ ไม่นานท่านได้เข้ากราบทูลแก่พระราชา พระองค์ตรัสว่าได้ให้ช่างปั้นหม้อไปแล้ว ท่านอำมาตย์จึงทูลว่าพระราชาจะพระราชทานอะไรก็ได้ไม่ผิด แต่ไม่ควรพระราชทาน ช้างที่มีบุญคุณต่อพระองค์มหาศาลเช่นนี้ เหตุเพราะควรจะรู้คุณ

#ทัฬหธรรมชาดก #สีลวนาคชาดก #พยัคฆชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์ มีเหล่าลูกศิษย์ 500 คน เล่าเรียนศิลปะอยู่ในเมืองตักกสิลา แคว้นคันธาระ วันหนึ่งเหล่าลูกศิษย์พากันเข้าป่าไปหาฟืน แต่มีมานพผู้เกียจคร้านอยู่คนหนึ่ง เขาถือโอกาสที่เพื่อนๆ เข้าป่าหักฟืนไปหลับอยู่ใต้ต้นไม้ เมื่อเพื่อนๆ มัดฟืนแล้ว ก็ต่างหาบฟืนเดินผ่านไป และใช้เท้าเตะปลุกเขาเพื่อให้ตื่น เมื่อตื่นขึ้นด้วยความรีบร้อน เขาจึงปีนขึ้นต้นกุ่มเหนี่ยวกิ่งตรงหน้า ได้กิ่งไม้สดกิ่งหนึ่งก็เหนี่ยวลงมาหักเพราะนึกว่าเป็นกิ่งไม้แห้ง กิ่งไม้นั้นก็ดีดตาข้างหนึ่งของเขา เหตุเพราะความรีบร้อนในกิจที่ควรกระทำก่อนกลับทำภายหลัง จนนำโทษมาสู่ตน

#วรุณชาดก #คชกุมภชาดก #ปูฏทูสกชาดก #มหิสชาดก #รถลัฏฐิชาดก #อสังกิยชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์บังเกิดในตระกูลเศรษฐี และเมื่อเจริญวัยมีครอบครัวพร้อมด้วยบุตรธิดา จึงได้สู่ขอธิดาของเศรษฐีกรุงพาราณสีให้แก่บุตรชายของตน เมื่อถึงวันที่กำหนดแล้ว ธิดาเศรษฐีได้เห็นเครื่องสักการะของโค นางจึงถามพี่เลี้ยงว่าด้วยเหตุใดจึงประดับโคตัวนี้ถึงเพียงนี้ พี่เลี้ยงจึงได้บอกไปว่าเขาเรียกโคอุสภราช นั้นคือ โคที่เป็นใหญ่กว่าโคทั้งหลาย นางจึงคิดว่าโคที่ได้รับยกย่องว่าเป็นใหญ่ จะมีโหนกที่หลัง ถ้าเช่นนั้นชายผู้เป็นใหญ่ ก็คงจะมีโหนกขึ้นกลางหลังเช่นกัน

วันหนึ่งเมื่อเห็นชายหลังค่อมจึงเข้าใจว่าชายคนนี้เป็นบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ จึงใช้พี่เลี้ยงไปบอกเขาให้ไปรออยู่ปากทาง และลูกสาวเศรษฐีได้หนีตามชายค่อมนั้นไป เหตุเพราะด้วยรักคนผิด

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เมื่อกาลนานมาแล้ว พระโพธิสัตว์เกิดเป็นพญาไก่ป่า มีไก่เป็นบริวารหลายร้อยตัว พากันอาศัยอยู่ในป่าลึกแห่งหนึ่ง ใกล้กันนั้นมีนางแมวตัวหนึ่งอาศัยอยู่ นางแมวป่ามันเที่ยวใช้อุบายล่อลวงจับไก่ป่ากินเป็นอาหารเกือบหมด เมื่อพญาไก่ป่าทราบว่าบริวารถูกนางแมวจับกินก็ไม่ไปใกล้บริเวณนั้น นางแมวป่าจอมมายาจึงต้องดั้นด้นมาหาพญาไก่ป่าเสียเอง มันเดินย่องเข้าไปใต้คอนไม้ที่พญาไก่ป่าจับอยู่ กล่าววาจาหว่านล้อมต่างๆ เพื่อหลอกล่อให้พญาไก่ป่าเข้ามาใกล้ หากแต่พญาไก่ป่ารู้ทันเล่ห์เหลี่ยมของมัน เมื่อมันรู้ว่าพญาไก่ป่าไม่หลงกล ก็รีบวิ่งหนีกลับไปอย่างผู้ผิดหวัง และไม่กลับไปหากินที่นั่นอีกเลย

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในกรุงพาราณสี มีชายชาวนาถากถางที่ดินเพื่อเป็นที่นาของตน ซึ่งในอดีตที่ดินแห่งนี้ เคยเป็นที่ตั้งของบ้านเศรษฐีมาก่อน ชาวนาหนุ่มได้ออกไปไถนาตามปกติของทุกวัน ขณะที่กำลังไถนาอยู่นั้นก็ไปสะดุดติดอยู่กับของแข็งท่อนหนึ่ง เขาคิดว่าเป็นรากไม้จึงเอามือขุดคุ้ยก้อนดินดู แต่กลับเป็นแท่งทองคำขนาดใหญ่ฝังอยู่ในดิน ซึ่งทองคำแท่งนี้ เศรษฐีเจ้าของบ้านคนเดิมได้ฝังซ่อนไว้ ชาวนาผู้มีปัญญาจึงคิดที่จะแบ่งแท่งทองนี้ออกเป็นสี่ส่วน ส่วนที่หนึ่ง ขายนำทรัพย์มาเลี้ยงชีพ ส่วนที่สอง เก็บไว้ยามขัดสน ส่วนที่สาม เป็นทุนค้าขาย ส่วนที่สี่ ทำบุญให้ทาน เพราะเหตุนี้แท่งทองของหนักจึงเป็นเหมือนของเบา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตมีพระราชาพระนามว่า ธนัญชยโกรัพยะ ครองราชสมบัติในอินทปัตตนคร มีปุโรหิตชื่อสุจีรตพราหมณ์ เป็นผู้กล่าวสอนอรรถธรรมแก่พระองค์ วันหนึ่งพระองค์ทรงถามปัญหาชื่อธัมมยาคะ จึงเชิญสุจีรตพราหมณ์มาตรัสถามคาถาดังกล่าว สุจีรตพราหมณ์ไม่อาจตอบปัญหานี้ได้จึงเชิญพระองค์เสด็จไปพบราชปุโรหิตของพระเจ้าพาราณสี หากแต่ราชปุโรหิตก็ไปอาจตอบปัญหานี้แก่พระองค์ได้ พระองค์จึงถูกเชิญเสด็จไปยังนิเวศน์ของภัทรการมาณพ ปัญหานั้นก็ไม่อาจถูกถกให้หายข้องใจได้ พระราชาผู้มีธรรมทรงเสด็จจากตำบลหนึ่งสู่ตำบลหนึ่งเพียงเพราะต้องการพบบัณฑิตผู้มีปัญญา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้เกิดเป็นชายชาวนา อาศัยอยู่ในหมู่บ้านแห่งหนึ่งของกรุงพาราณสี มีพ่อค้าบรรทุกสินค้าบนหลังลาเดินทางมายังหมู่บ้านเพื่อค้าขาย พ่อค้าได้เอาหนังราชสีห์คลุมหลังลาไว้แล้วปล่อยให้ไปกินข้าวในทุ่งของชาวนา ส่วนตนเองออกขายสินค้าในหมู่บ้านนั้น เมื่อชาวนาเห็นเจ้าลากินข้าวก็ไม่กล้าเข้าไปไล่ เพราะนึกว่าเป็นราชสีห์ จึงรีบเร่งไปบอกญาติพี่น้องให้มาช่วยไล่ราชสีห์ที่ทุ่งนาของตน ชาวนาต่างพากันถืออาวุธ รัวกลอง โห่ร้องไล่ เมื่อเจ้าลาได้ยินเสียงนั้นเกิดความหวาดกลัวจึงร้องออกมาเป็นเสียงลา ชาวนาต่างได้รู้ว่าราชสีห์ที่พวกตนเกรงกลัว ที่แท้นั้นคือ ลา 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในกาลเมื่อพระโพธิสัตว์บังเกิดในพระครรภ์อัครมเหสีของพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี เมื่อพระบิดาสิ้นชีวิตแล้วก็ดำรงอยู่ในราชสมบัติ ปกครองเมืองด้วยทศพิธราชธรรม บำเพ็ญทาน รักษาศีลอุโบสถสม่ำเสมอ มีอำมาตย์ผู้หนึ่งก่อการประทุษร้ายขึ้นภายในพระราชวัง เหล่าข้าราชบริพารจึงกราบทูลแก่พระราชา เมื่อสืบสวนแล้วทรงดำริให้อำมาตย์นั้นไปอยู่ยังเมืองอื่น อำมาตย์ผู้นั้นด้วยความคับแค้นใจจึงเข้าร่วมกับพระราชาโจร ยกทัพมาจับพระราชาผู้มีศีลไว้ในเรือนจำ และจองจำพระองค์ด้วยโซ่ตรวน หากแต่องค์ราชากลับถือเอาประโยชน์จากสิ่งที่หาประโยชน์มิได้ในเรือนจำนั้น ยังความเร่าร้อนให้เกิดขึ้นในกายของพระราชาโจรผู้นั้น ด้วยอำนาจแห่งเมตตาภาวนา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้ากุสราชลุ่มหลงรูปโฉมของนางประภาวดี ด้วยว่าพระนางนั้นทรงมีพระรัศมีแผ่ซ่านออกจากพระสรีระคล้ายแสงดวงอาทิตย์ หากแต่พระนางประภาวดีนั้นมิได้มีใจปรารถนาในพระเจ้ากุสราชเลย พระองค์จึงปลอมตนเป็นเจ้าพนักงานหาบกระเช้าเครื่องเสวยและเสด็จขึ้นไปยังปราสาทที่ประทับของพระนางประภาวดี แต่พระนางกลับไม่สนใจใดๆ อาหารที่พระเจ้ากุสราชปรุงมานั้นก็ให้นางค่อมบริโภคแทนพระองค์ พระเจ้ากุสราชทรงกระทำทุกวิธีเพื่อให้พระนางรับรัก หากแต่ด้วยแรงอธิฐานในอดีตส่งผลให้พระเจ้ากุสราชทรงสู้ยอมทนทุกข์เพราะความรัก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

         พระนางสีลวดีมเหสีของพระเจ้าโอกกากราชได้ประสูติโอรส ชื่อว่า กุสติณราชกุมาร และชยัมบดีราชกุมาร พระเจ้ากุสราชนั้นทรงมีความสามารถและสติปัญญามาก ครั้นชันษาได้ 16 ปี พระบิดาทรงจะมอบราชสมบัติให้ จึงปรึกษากับพระนางสีลวดีจะจัดหาธิดากษัตริย์ต่างเมืองให้เป็นชายา พระเจ้ากุสราชรู้ว่าตนนั้นรูปร่างไม่งาม คงไม่มีหญิงใดสนใจ จึงปฏิเสธที่จะมีคู่ครอง และให้นางกำนัลไปทูลว่าตนไม่ต้องการราชสมบัติ เมื่อพระบิดามารดาสิ้นพระชนม์ตนก็จะออกบวช พระองค์จึงทำอุบายนำทองคำไปปั้นเป็นรูปหญิงงาม แล้วให้คนนำไปถวายพระมารดาและฝากทูลว่าหากได้หญิงงามเช่นรูปทองก็จะยอมอภิเษกด้วย พระมารดาจึงสั่งให้เหล่าอำมาตย์นำรูปทองนั้นไปยังเมืองต่างๆ เพื่อเสาะหาหญิงงามผู้นั้น จนได้พบกับพระนางประภาวดี หากแต่รักนั้นกลับต้องทนทุกข์เหตุ เพราะบุพกรรมในอดีตชาติของทั้งสอง

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตกาล พระโพธิสัตว์กำเนิดในตระกูลตัวเงินตัวทอง มีบริวารหลายร้อยตัวคอยรับใช้ พากันอาศัยอยู่ในโพรงใหญ่ใกล้ฝั่งแม่น้ำ บุตรของพระโพธิสัตว์นั้นชื่อว่า “โคธปิลลิกะ” เป็นเพื่อนเกลอกันกับกิ้งก่าตัวหนึ่ง จึงขึ้นทับเจ้ากิ้งก้าด้วยคิดว่าจักกอดกิ้งก่าตัวนั้น ฝูงตัวเงินตัวทองนำความไปบอกแก่หัวหน้าฝูงถึงความสนิทสนมระหว่างโคธปิลลิกะกับกิ้งก่า ท่านจึงเรียกบุตรมาหา และตักเตือนด้วยความรักว่า ธรรมดากิ้งก่าทั้งหลายมีกำเนิดต่ำไม่ควรทำความสนิทสนมมากนัก หากขืนทำความสนิทสนมกับกิ้งก่าอยู่จักต้องพินาศ เพราะกิ้งก่าแน่นอน หากแต่โคธปิลลิกะก็ยังคงไม่สนใจยังให้ความสนิทสนมเช่นเคย เจ้ากิ้งก่าเมื่อนานวันเข้ากลับคิดว่า ถ้าโคธปิลลิกะยังกอดทับอยู่อย่างนี้ ตนต้องได้รับความลำบากถึงตายเป็นแน่ จึงร่วมมือกับนายพรานคนหนึ่งเพื่อล้างตระกูลนี้ให้สิ้น

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

        ในอดีตกาลพระเจ้าพรหมทัตปกครองนครพาราณสี มีพระโอรสพระนามว่า “ชนสันธกุมาร” เมื่อพระกุมารทรงเจริญวัยขึ้น ได้ศึกษาเล่าเรียนศิลปวิทยาทั้งหลายจนสำเร็จ ในกาลต่อมาเมื่อพระเจ้าพรหมทัตราชบิดาสวรรคตแล้ว พระเจ้าชนสันธราชจึงได้ขึ้นครองราชย์ และทรงรับสั่งให้สร้างโรงทานหกแห่ง ทรงบำเพ็ญมหาทานจนเป็นที่เลื่องลือไปทั่วชมพูทวีป

        พระองค์ทรงรับสั่งให้เปิดเรือนจำ เพื่อให้นักโทษได้มาฟังธรรม ทรงสงเคราะห์โลกด้วยสังคหวัตถุสี่ รักษาศีลห้า อยู่จำอุโบสถ ครองราชสมบัติโดยธรรม เมื่อชาวเมืองมาประชุมกัน ทรงแสดงธรรมแก่ชาวเมือง ว่า “ท่านทั้งหลายจงให้ทาน จงสมาทานศีล จงประพฤติธรรม จงประกอบการงานและการค้าขายโดยธรรม ทรงแสดงธรรมสำหรับเด็กว่า จงเรียนศิลปวิทยา จงแสวงหาทรัพย์ อย่าคดโกง อย่าทำความส่อเสียด อย่าเป็นคนดุร้ายหยาบช้า จงบำรุงมารดาบิดา มีความเคารพอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่ในตระกูล” นครพาราณสีจึงเป็นนครแห่งธรรม เหตุเพราะพระองค์ได้ทำมหาชนให้ตั้งอยู่ในสุจริตธรรม

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มโหสถได้โยกสลักยนต์ เพื่อปิดประตูอุโมงค์ลับ ทันใดนั้นประตูทุกบานต่างถูกปิดลงพร้อมกัน เหล่าพระราชาผู้ตามเสด็จต่างตระหนกตกใจกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น สะดุ้งหวาดกลัวต่อมรณภัยที่มาถึงด้วยกันทั้งสิ้น

ด้วยสติปัญญาอันชาญฉลาดของมโหสถบัณฑิต จึงสามารถแก้ไขวิกฤตการณ์จากร้ายให้กลายเป็นดี เปลี่ยนศัตรูผู้จ้องผลาญกลายเป็นมิตรแท้ผู้เกื้อกูลได้ นอกจากมีสติปัญญาเฉลียวฉลาดแล้ว ยังประกอบด้วยคุณธรรมอันประเสริฐ มิได้ลุ่มหลงในลาภยศสรรเสริญ จึงได้รับยกย่องสรรเสริญว่าเป็นบัณฑิตผู้มีปัญญา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เหล่าทหารของมโหสถนำเสด็จกษัตริย์ทั้งสี่พระองค์มาถึงเชิงบันได แล้วช่วยกันเปิดปากประตูอุโมงค์ลับ หลังจากนั้นจึงทูลเชิญให้เสด็จพระราชดำเนินไปตามทาง เพื่อนำไปเป็นตัวประกัน

ธรรมดาของมนุษย์ผู้ที่ยังหลงใหลติดอยู่ในกามคุณ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส เมื่อพลัดพรากจากสิ่งอันเป็นที่รัก ย่อมโศกเศร้า เสียใจ ทุกข์ทรมานแสนสาหัส เมื่อลุ่มหลงพันผูกอยู่กับความสุข ย่อมทุกข์ทรมานไม่แตกต่างกัน เปรียบเหมือนกับปลาติดแหของชาวประมง ที่เขาเอาเหยื่อมาหลอก มาล่อ ย่อมมีความทุกข์อยู่ตลอดเวลา วิสัยของบัณฑิตย่อมปลดเปลื้องความล่อลวงด้วยปัญญา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มโหสถเปิดเรือนจำถอดโซ่ตรวนให้กับเหล่านักโทษ เพื่อระดมไปสร้างอุโมงค์ลับ และรวบรวมเหล่าช่างแขนงต่างๆ ที่มีความสามารถเชี่ยวชาญในศิลปะนั้นๆ ส่วนผู้ที่ชำนาญในการสู้รบก็คัดเลือกเข้าไว้ในกองทัพ เมื่อเดินทางถึงแผ่นดินของศัตรู มโหสถได้วางแผนในการสร้างอุโมงค์ลับที่ใหญ่โตมโหฬาร เพียบพร้อมไปด้วยกลไกควบคุม

บัณฑิตย่อมตั้งอยู่ในความไม่ประมาทในการงาน มีสติเตือนตนอยู่เสมอ ไม่ท้อถอย ตระหนักถึงสิ่งที่ต้องกระทำ ใส่ใจอยู่ในหน้าที่ ไม่ปล่อยปละละเลย กระทำอย่างจริงจัง นั่นคือ วิสัยของผู้เป็นบัณฑิต 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มโหสถส่งนกแก้วแสนรู้ไปสืบความลับจากนางนกสาริกา ด้วยเหตุว่า พระเจ้าจุลนีทรงมุ่งหมายจะปลงพระชนม์ชีพของพระเจ้าวิเทหราช จึงนำพระราชธิดามาหลอกล่อเหมือนพรานผู้นำเหยื่อมาล่อลวง เปรียบดังปลาที่อยู่ในน้ำลึก อยากกินของสดซึ่งเขาทำเป็นเหยื่อติดไว้ที่เบ็ด มันย่อมไม่รู้จักความตายของมันฉันใด ความปรารถนาในกามทำให้พระองค์ไม่ทรงทราบว่า พระราชธิดาของพระเจ้าจุลนีเป็นเหมือนเหยื่อล่อปลาฉันนั้น ปลาผู้หลงในกามปรารถนาเหยื่อย่อมไม่ระวังภัยที่จะมาถึงตน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

“มีพราหมณ์ผู้นึง เขานั้นเอาศีรษะของตนถูไปถูมากับพื้นดิน ไถไปไถมาจนเลือดไหลนองเต็มศรีษะ”

ปัญญาอันเลิศล้ำย่อมทำคุณให้แก่บุคคล ยิ่งกว่าทรัพย์มหาสมบัติ ผู้ที่มีสติปัญญา คิดวางแผนไตร่ตรองอย่างรอบคอบ มีความไม่ประมาทในชีวิต ย่อมรักษาตนและคุ้มครองผู้อื่นได้ด้วยอนุภาพแห่งสติปัญญานั้น

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

“นกแก้วแสนรู้ตัวหนึ่ง แฝงตัวจับอยู่ที่กิ่งต้นรังในอุทยานของพระราชา ณ ใต้ต้นรังนั้นมีแผ่นศิลาที่พระองค์ทรงประทับตั้งอยู่ เจ้านกแก้วเฝ้าแอบฟังบทสนทนาอย่างตั้งใจ”

การรู้เท่าทันถึงมหันตภัยที่จะมาถึงตนอย่างไม่ประมาท หาทางป้องกันภัยนั้นมิให้เกิดขึ้นกับตนได้ นั้นเป็นวิสัยของบัณฑิต เปรียบเหมือนบุคคลผู้เห็นสัตว์ร้ายมาแต่ไกล ย่อมหาหนทางที่จะขับไล่สัตว์ร้ายนั้นด้วยก้อนดินหรือท่อนไม้ ผู้ที่ฉลาดย่อมมองเห็นภัยนั้นแต่ไกล      

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

“ถังข้าวสารใบใหญ่ใบนึง ตั้งอยู่ที่มุมห้องในท้องพระโรงของพระราชวัง มีชายหนุ่มผู้นึงแอบเข้าไปซ่อนตัวอยู่ในถังข้าวสารใบนั้น ทั้งอับ ทั้งร้อน แต่เพื่อที่เขาจะได้ทราบเบาะแสอะไรบางอย่าง ชายหนุ่มจึงแอบอยู่ข้างในนั้น”

การปกปิดความลับไว้นั่นแหละเป็นการดี การเปิดเผยความลับแก่ผู้อื่น โดยเฉพาะแก่บุคคลผู้ที่มิใช่มิตรนั้น บัณฑิตไม่สรรเสริญเลย บุคคลผู้มีปัญญา เมื่อประโยชน์ที่มุ่งหมายยังไม่สำเร็จตามที่ตนปรารถนา ก็พึงอดทนกลั้นไว้ไม่พึงเปิดเผยความลับนั้นเป็นอันขาด ต่อเมื่อประโยชน์ที่ตนมุ่งหมายสำเร็จเรียบร้อยแล้ว จึงพึงเปิดเผยแก่คนทั้งปวง นั้นเรียกว่า ผู้มีปัญญา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

“นายช่างปั้นหม้อผู้นึง ตามเนื้อตัวของเขาเปรอะเปื้อนไปด้วยดินเหนียวแลดูมอมแมมนัก ครั้นเมื่อเสร็จภาระการงานแล้ว ก็กลับมานั่งบริโภคอาหารที่มีเพียงข้าวเหนียวไม่มีแกง ทำกิจการงานไปก็รอคอยราชทูตนำข่าวสารมาส่งให้”

อานุภาพแห่งปัญญานั้น ย่อมทำให้บุคคลผู้มีปัญญาไม่กระทำชั่ว เพื่อให้ได้ความสุข ย่อมไม่สละธัมม์ด้วยความรักหรือความชัง เปรียบดังบุคคลที่ได้รับการเกื้อหนุนอุปการะจากผู้ใด ย่อมไม่ทำให้ไมตรีนั้นเสียไปด้วย ความโง่เขลา หรือความหลงในยศอำนาจ อิสริยยศแม้จะวิเศษเพียงไร ก็ไม่อาจนำมาเปรียบกับแสงสว่างของปัญญาได้

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

          เจ้าแพะตัวนึงเดินหลังแอ่น คอตกมาตามทาง ระะหว่างทางเจ้าแพะผู้โชคร้ายเจอเข้ากับสุนัขซึ่งก็เดินคอตก หลังแอ่น เพราะถูกเอาท่อนไม้ตีลงที่หลังมาเหมือนกันกับตน ทั้งสองจึงปรับทุกข์แก่กันและกัน

            อัญมณีทั้งปวงเป็นสิ่งที่มนุษย์ให้คุณค่ามาก บุคคลใดมีไว้ในครอบครองย่อมถือว่าเป็นศิริแก่ตน เหตุเพราะบุคคลที่มีอัญมณีไว้ในครอบครองนั้น ย่อมได้รับการสรรเสริญว่าเป็นผู้ที่มีฐานะ หากแต่บัณฑิตทั้งหลายนั้นสรรเสริญผู้มีปัญญาว่า มีทรัพย์อันประเสริฐล้ำเลิศกว่าอัญมณีใดๆ ในโลก เหตุเพราะปัญญาเป็นดั่งรัตนะของนรชน คือ ผู้มีปัญญาเป็นผู้มีแก้วประเสริฐสารพัดนึก ผู้มีปัญญาย่อมขวนขวายหาทรัพย์ได้ หากแม้ตกอยู่ในภัยพิบัติ ก็สามารถพลิกผันชีวิตให้ประสบความสุขสำเร็จได้ทุกเมื่อ ปัญญานั้นย่อมประเสริฐกว่ารัตนะทั้งปวง

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีฬาตัวหนึ่งเที่ยวเดินไปเดินมาอยู่ที่ริมคูในเมืองมิถิลา เด็กน้อยต่างช่วยกันผูกฬาตัวนั้นที่ปาก เพื่อไม่ให้มันร้องแล้วห่อด้วยเสื่อลำแพนป้องกันไม่ให้ใครเห็น เด็กน้อยกลุ่มนั้นก็พากันแบกเจ้าฬาไปทูลถวายแด่พระราชา เหตุจากพระราชาต้องการม้าอัสดร หากแต่ฬานั้นประเสริฐกว่าม้าอัสดร

ปัญญาเป็นแสงสว่างอันประเสริฐ แม้แสงอาทิตย์ส่องสว่างในเวลากลางวัน แสงจันทร์นั้นสว่างในเวลากลางคืน หากแต่แสงสว่างแห่งปัญญาเป็นแสงสว่างที่ไม่มีวันดับหรือหรี่ลงได้ เมื่อเกิดขึ้นแล้วสามารถนำไปใช้ได้ตลอดทั้งกลางวัน และกลางคืน กล่าวได้ว่า แสงสว่างเสมอด้วยปัญญา ไม่มี

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

       “สตรี 2 นาง กำลังยื้อแย้งทารกน้อยกันอยู่ คนนึงดึงเท้าอีกคนดึงส่วนหัวของทารกอย่างสุดกำลัง ครั้นทารกน้อยถูกชักเย่อไปมาเช่นนั้น ก็เหมือนดั่งตุ๊กตาที่ขาและลำตัวกำลังจะหลุดขาดออกจากกัน จึงส่งเสียงร้องไห้เพราะความเจ็บปวดทรมาน”

       ปัญญาเปรียบดั่งแสงสว่างอันประเสริฐ บุคคลผู้ดำรงชีวิตโดยใช้ปัญญานำทาง ย่อมไม่ต่างกับการเดินทางในตอนกลางคืนแต่มีคบไฟส่องสว่าง ย่อมมีความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ในทางตรงกันข้ามหากบุคคลดำเนินชีวิตไร้ซึ่งสติและปัญญาแล้ว ย่อมไม่ต่างกับการเดินทางบนถนนอันมืดมิด อันตรายย่อมเกิดแก่ชีวิตตน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ทารกน้อยกำเนิดมาพร้อมกับถือรากไม้ออกมาด้วย ผู้เป็นมารดาเห็นดังนั้นจึงรำพึงขึ้นว่า “ลูกเพิ่งคลอดออกจากครรภ์แม่ เจ้าถืออะไรมาด้วย” ทารกน้อยคนนั้นตอบผู้เป็นมารดาว่า “รากไม้นี้ คือ โอสถจ๊ะแม่” แท่งโอสถนั้นสามารถนำมารักษาโรคต่างๆ ได้ บิดาจึงตั้งชื่อให้ทารกว่า มโหสถกุมาร เมื่อมโหสถเติบโตขึ้นมีสติปัญญาเฉลียวฉลาดกว่าเด็กในวัยเดียวกัน ครั้งหนึ่งมโหสถเห็นว่าในเวลาฝนตก ตน และเพื่อนทั้งหลายต้องหลบฝนเล่นไม่สนุก จึงขอให้เพื่อนทุกคนนำเงินมารวมกันเพื่อสร้างสถานที่เล่น มโหสถจัดการออกแบบอาคารนั้นอย่างวิจิตรงดงาม นอกจากจะเป็นที่เล่น ที่กิน และที่พักสำหรับคนที่ผ่านไปมาแล้ว ยังจัดสร้างห้องวินิจฉัยคดีด้วยความที่มโหสถเป็นเด็กฉลาดเกินวัย จึงมักมีผู้คนมาขอให้ตัดสินปัญหาข้อพิพาทอยู่เสมอ ทำให้ชื่อเสียงของมโหสถเลื่องลือไปทั่วกรุงมิถิลา จนพระราชาแห่งมิถิลานครปรารถนาจะรับไปอยู่ในราชสำนัก เหตุเพราะเป็นผู้มีปัญญามาก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีกาสามีภรรยาคู่หนึ่งที่มีความรักใคร่กลมเกลียวกันมาก สามีภรรยาต่างช่วยกันปกครองฝูงกาเป็นอย่างดี วันหนึ่งนางกาสุปัสสาภรรยาบินไปใกล้โรงครัว ได้กลิ่นอาหารหอมหวานชวนชิมเกิดอยากกินประกอบกับการที่ตนแพ้ท้องอยู่ จึงบอกสามีพญากาสุปัตต์ว่า หากตนไม่ได้กินอาหารวันนี้อาจตายก็เป็นได้ พญากาสุปัตต์จึงส่งเสนาบดีชื่อ กาสุมุขะ ไปยังโรงครัว เมื่อถึงเวลาพ่อครัวนำอาหารไปถวายพระราชา กาสุมุขะได้ให้สัญญาณกับเหล่ากาเพื่อบินลงไปทำร้าย จิกตี จมูกของพ่อครัวให้เป็นแผลเพื่อนำอาหารไปให้นางกาสุปัสสา พระราชาทรงเห็นเหตุการณ์จึงตรัสชื่นชมกาสุมุขะ และได้จัดให้เมืองพาราณสีเป็นเขตอภัยทานแก่สัตว์ทุกชนิด ส่วนพระองค์ดำรงตนรักษาศีลเป็นประจำ

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้มาเกิดเป็นพระโอรสของพระราชาผู้ปกครองกรุงพาราณสี กุมารน้อยทรงมีนามว่าพระเตมีย์ เมื่อพระองค์เจริญวัยขึ้นเห็นพระบิดาสั่งลงโทษโจรอย่างทารุณ จึงทรงรำลึกชาติได้ว่าครั้งหนึ่งพระองค์ทรงเคยเป็นกษัตริย์ครองราชย์ ครั้นเมื่อตายแล้วต้องไปหมกไหม้อยู่ในนรก จึงรู้สึกหวาดกลัวที่จะต้องเป็นกษัตริย์ต่อจากพระบิดา และต้องสั่งลงโทษผู้คนจนตนต้องตกนรกอีก จึงได้ทรงทำการลวงแกล้งเป็นคนง่อยเปลี้ย หูหนวก และเป็นใบ้ ทำให้ถูกกล่าวหาว่าเป็นคนกาลกิณี เมื่อมีอายุได้ 16 ปี นายสุนันทสารถีนำขึ้นรถเพื่อไปฝังในป่า พระองค์จึงแสดงตนแก่นายสุนันทว่าไม่ได้เป็นคนง่อยเปลี้ย และได้บวชรักษาศีลอยู่ในป่า พระราชบิดา พระราชมารดา และราษฎรทราบข่าวต่างติดตามมา เมื่อได้ฟังธรรมแล้วก็เกิดจิตเลื่อมใสจึงขอออกบวชตามพระองค์

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เตมิยราชกุมาร พระราชโอรสของพระราชาผู้ครองนครพาราณสี เมื่อพระกุมารถือกำเนิดก็แสร้งทำเป็นคนง่อย เป็นคนหูหนวก และเป็นใบ้ แม้จะถูกทดสอบอย่างไรก็ไม่แสดงอาการให้ปรากฏ เหล่าพราหมณ์ต่างทูลทำนายว่าพระกุมารเป็นคนกาลกิณี หากให้อยู่ในพระราชวังจะมีภัยเกิดขึ้น พระราชาจึงตรัสสั่งให้นำพระกุมารไปฝังเสียที่ป่า โดยมอบให้นายสุนันทสารถีรถม้าบรรทุกพระกุมารไป ในขณะที่กำลังขุดหลุมเพื่อฝังพระกุมารในป่า พระองค์ทรงแสดงให้นายสารถีที่กำลังเร่งขุดหลุมฝังพระองค์เห็นว่า พระองค์ไม่ได้พิการแต่อย่างใดเลย และทรงกล่าวกับนายสุนันทว่า “หากท่านฝังเราเสียในป่า ท่านก็ทำสิ่งที่ไม่เป็นธรรม บุคคลนั่ง หรือนอนที่ร่มเงาของต้นไม้ใด ไม่พึงหักรานกิ่งของต้นไม้นั้น เพราะผู้ประทุษร้ายมิตร เป็นคนลามก พระราชาเป็นเหมือนต้นไม้ เราเป็นเหมือนกิ่งไม้ ตัวท่านเป็นเหมือนคนอาศัยร่มเงา ถ้าท่านฝังเราเสียในป่า ท่านก็ทำสิ่งที่ไม่เป็นธรรม”

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

                  พระเจ้าพรหมทัตมีมเหสีที่ประพฤตินอกใจ แต่นางไม่ยอมรับจึงสาบานว่าหากนอกใจพระราชา ขอให้เกิดเป็นยักษิณีที่มีหน้าเหมือนม้า หลังจากสิ้นพระชนม์นางได้ไปเกิดเป็นยักษิณีที่มีหน้าเหมือนม้า อาศัยอยู่ที่เชิงเขาเพื่อคอยจับมนุษย์กินเป็นอาหาร วันหนึ่งมีพราหมณ์รูปงามพลัดหลงเข้ามาในเขตของนางยักษิณี เมื่อได้เห็นความงามของพราหมณ์หนุ่ม ก็เกิดความรักใคร่จึงนำตัวไปอยู่ด้วยในถ้ำ ต่อมาพระโพธิสัตว์ได้ถือกำเนิดในครรภ์ของนาง เมื่อเติบใหญ่เด็กน้อยสังเกตเห็นว่าใบหน้าของพ่อต่างกับแม่ เมื่อรู้ความจริงจึงพาบิดาหนี นางยักษิณีรีบตามหาและอ้อนวอนลูกน้อยให้กลับมา ก่อนนางจะสิ้นใจได้สอนมนต์ชื่อ จินดามณี ให้แก่ลูกน้อยเป็นวิชาสังเกตรอยเท้า เป็นความสามารถพิเศษที่ติดตัวไป

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

             มีพญาวานรตัวหนึ่งอาศัยอยู่ในป่าลึก มันเที่ยวหากินอยู่ในชายป่าใกล้กับแม่น้ำใหญ่ ซึ่งมีเกาะกลางน้ำที่อุดมสมบูรณ์ ในแม่น้ำนั้นมีจระเข้ผัวเมียอาศัยอยู่ วันหนึ่งนางเห็นพญาวานรกระโจนข้ามแม่น้ำไปหากินที่เกาะ นางปรารถนาอยากกินหัวใจวานรมาก รบเร้าสามีเพื่อให้นำวานรมาเป็นอาหาร หลังจากหาอาหารพญาวานรก็มุ่งหน้ากลับที่อยู่ของตน สังเกตเห็นแผ่นหินที่ผิดไปจากเดิม จึงวางอุบายแกล้งตะโกนเรียกแผ่นหิน เจ้าจระเข้หลงกลจึงขานรับ พญาวานรรู้ได้ว่าเป็นจระเข้นอนอยู่ จึงวางอุบายให้จระเข้อ้าปากรอเพื่อที่ตนจะโดดเข้าไปในปาก ทันทีที่อ้าปากพญาวานรก็รีบเหยียบหัวจระเข้ แล้วถีบตัวข้ามไปยังฝั่งในชั่วพริบตา พญาวานรรอดพ้นจากความตายมาได้เพราะสติปัญญาอันฉลาดหลักแหลม 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตกาล มีมาณพน้อยนักฟ้อนชื่อ ปาฏลี อาศัยอยู่ริมฝั่งแม่น้ำไม่ไกลจากนครพาราณสีมากนัก วันหนึ่งมีมหรสพในเมือง เขา และภรรยาต่างขับร้องฟ้อนรำเป็นที่ถูกใจของผู้ชม จึงได้ทรัพย์มามากมาย เขานำเงินไปซื้อสุรา และอาหารเป็นจำนวนมาก เมื่อเดินมาถึงริมฝั่งแม่น้ำเห็นน้ำไหลเย็น เขาจึงนั่งกินอาหาร และดื่มสุราจนเมามาย เขาเอาพิณผูกคอแล้วลงน้ำเพื่อจะว่ายข้ามแม่น้ำ น้ำได้เข้าไปตามช่องพิณ และได้ถ่วงเขาจนจมลงใป ภรรยาของเขาจึงคิดว่า สามีของเราจักตายแล้ว เราควรขอเพลงไว้สักบทหนึ่ง เพื่อเอาไว้ขับร้องในการเลี้ยงชีพ ปาฏลีได้กล่าวกับภรรยาว่า “ชนทั้งหลายย่อมรดผู้ที่ได้รับความทุกข์ด้วยน้ำใด ชนทั้งหลายย่อมรดผู้ที่เร่าร้อนด้วยน้ำใด เราจักตายในท่ามกลางน้ำนั้น ภัยเกิดแต่ที่พึ่งอาศัยแล้ว”

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

     พระเจ้าพรหมทัตผู้ครองนครพาราณสีทรงไม่มีโอรส และธิดาที่จะสืบราชสมบัติ วันหนึ่งพระราชาทรงพบไข่นก 3 ฟอง เป็นไข่ของนกฮูก นกสาลิกา และนกแขกเต้า จึงรับสั่งให้นำลงมาจากต้นไม้ แล้วมอบหมายให้อำมาตย์รับผิดชอบดูแลไข่นกทั้ง 3 ฟองนั้น เมื่อไข่นกฟักออกมาพระองค์ก็ได้ทรงรับลูกนกทั้งสามตัวเป็นโอรส และธิดา ทรงได้ตั้งชื่อนกตัวแรกที่ออกมาจากไข่เป็นตัวผู้ว่า เวสสันดร นกตัวที่สองที่ออกจากไข่เป็นตัวเมียว่า กุณฑลินี และนกตัวที่สามที่ออกจากไข่เป็นตัวผู้ว่า ชัมพุกะ นกทั้งสามได้รับการเลี้ยงดูจนเติบโตอยู่ในบ้านของอำมาตย์

      อยู่มาวันหนึ่ง พระราชาได้เรียกนกทั้งสามเพื่อไปแสดงวาทะข้อแนะนำในการปกครองแก่พระราชา หลังจากที่ได้ฟังแล้วพระราชาทรงตั้งตนอยู่ในโอวาทของมหาสัตว์ ทรงบำเพ็ญบุญกุศล ทานบารมี เป็นผู้มีสวรรค์เป็นที่ไปในเบื้องหน้า เหตุเพราะทรงตั้งมั่นอยู่ในศีล

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีพรานป่าชื่อ สุระ เที่ยวออกหาของป่าเพื่อนำไปขาย เขาพบต้นไม้ใหญ่ตรงกลางมีโพรงที่เต็มไปด้วยน้ำและลูกไม้ รวมทั้งข้าวสาลีที่นกทำหล่นไว้ เมื่อฝูงนกกระหายน้ำมักบินมากินน้ำที่โพรงไม้นี้ แล้วมีอาการมึนเมา พรานสุระเห็นก็เกิดสงสัยจึงลองดื่มกินน้ำนั้น เขานำน้ำนั้นไปถวายพระราชา เมื่อทรงเสวยก็เกิดติดใจในรส ราชา ข้าราชการและชาวเมือง ต่างพากันดื่มกินสุราจนมัวเมาไม่ใยดีในการงาน เมื่อเห็นว่าชาวเมืองไม่มีกำลังทรัพย์ที่จะซื้อสุราของตน พรานป่าจึงนำไปขายที่เมืองอื่น ไม่นานเมืองที่สุราไปถึงก็พังพินาศ

จนมาถึงเมืองสาวัตถี ท้าวสักกะเทวาราชจึงจำแลงกายเป็นพราหมณ์ ถือหม้อที่เต็มไปด้วยสุราและแสดงโทษของการดื่มสุรา เมื่อได้ยินดังนั้นราชาและประชาชนต่างสมาทานศีล บริจาคทาน เป็นผู้มีสวรรค์เป็นที่ไปในเบื้องหน้า เหตุจากรู้โทษของสุราเมรัยที่เป็นประตูสู่อบาย

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้เกิดในตระกูลพราหมณ์แห่งเมืองพาราณสี มีชื่อว่า “ธรรมปาลกุมาร” คนในตระกูลนี้ต่างรักษาศีลอุโบสถเป็นประจำ เมื่อเติบโตได้ไปเรียนศิลปวิทยากับอาจารย์ทิศาปาโมกข์ วันหนึ่งลูกชายของอาจารย์ได้เสียชีวิตลง อาจารย์และลูกศิษย์คนอื่นๆ ต่างร้องไห้คร่ำครวญ มีเพียงธรรมปาลกุมาร ผู้เดียวเท่านั้นที่ไม่ร้องไห้ เหล่าลูกศิษย์ต่างสนทนากันว่าเหตุใด ลูกชายของอาจารย์ต้องมาตายเมื่อยังหนุ่ม ธรรมปาลกุมารจึงเล่าว่าในหมู่บ้านของเขามีแต่คนตายในวัยแก่ ตายในวัยหนุ่มนั้นไม่มี เมื่ออาจารย์ได้ฟังจึงต้องการพิสูจน์ความจริง เขาได้นำกระดูกแพะมาเผาแล้วล้างอย่างดีถือติดตัวไปด้วย เมื่อถึงบ้านของธรรมปาลกุมาร ก็เข้าไปพูดคุยกับบิดาแล้วนำกระดูกแพะออกมาพร้อมแจ้งว่าธรรมปาลกุมารได้ตายเสียแล้ว เมื่อบิดาได้ฟังดังนั้นก็ตบมือหัวเราะลั่น กล่าวว่าพวกเราประพฤติธรรม งดเว้นกรรมชั่ว ฟังธรรมของสัตบุรุษ เพราะประพฤติธรรมอย่างนี้พวกเราจึงไม่ตายเมื่อยังหนุ่ม

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีนางเปรตตนหนึ่ง เวลาเช้าคลอดบุตร 7 ตน เวลาเย็นคลอดอีก 7 ตน แล้วนางก็กลืนกินบุตรของตนเองทั้งหมด แต่ก็ไม่อาจบรรเทาความหิวของนางได้ หัวใจของนางมีแต่ความเร่าร้อนเพราะความโหยหิว เหมือนถูกเผาด้วยไฟอันร้อนหาความเย็นใจไม่มีเลย เหตุจากวิบากแห่งกรรมที่นางนั้นกระทำบาปไว้ ด้วยมีใจประทุษร้ายต่อผู้อื่น และกล่าวมุสาวาทอย่างแรง

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พรานป่าคนหนึ่งกำลังเคี้ยวกินเนื้อปิ้งอย่างอร่อย ด้วยความเค็มของเนื้อทำให้เขากระหายน้ำมาก จึงเดินไปสู่วิหารของพระเถระรูปหนึ่ง เมื่อเปิดหม้อน้ำดื่มกับไม่มีน้ำสักหยด ด้วยความโกรธจึงกล่าววาจาล่วงเกินภิกษุ พระเถระรูปนั้นนำสังข์ใส่น้ำดื่มจนเต็มให้เขาดื่มจนหมด เมื่อดื่มน้ำหมดแล้วเขาเกิดมีจิตสลดกล่าวขอบวช เมื่อบวชแล้วก็มีจิตเร่าร้อนถูกความไม่ยินดีบีบคั้นอยากลากลับไปครองเรือน พระเถระจึงให้ไปตัดไม้สดที่มียางเหนียวทำเป็นกอง และนำไฟจากนรกประมาณเท่าแสงหิ่งห้อยใส่เข้าในกองไม้นั้น ไม้ทั้งกองไหม้โดยฉับพลันเหมือนเผาใบไม้แห้ง พระเถระจึงกล่าวว่า หากสึกไป เธอจักไหม้เหมือนดังไม้นี้ ได้ยินดังนั้นมิลกสามเณรเร่งทำควรเพียรอย่างมาก เพียรพยายามทำสมณธรรมบำเพ็ญปฏิบัติ แม้เมื่อถูกความหลับบีบคั้น เขานำฟางที่ชุ่มน้ำวางไว้บนศีรษะ เพียรพยายามเพื่อให้พ้นจากภัยแห่งไฟนรก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตมีหมู่บ้านช่างไม้ซึ่งมีผู้คนอาศัยอยู่พันครอบครัว พวกเขาพากันไปกู้เงินเพื่อลงทุนทำการค้าแต่ไม่สำเร็จ ทำให้เป็นหนี้มหาศาล ถูกเจ้าหนี้เร่งรัดหนักจึงคิดกันว่าจะพากันไปอยู่ที่อื่น เมื่อตกกลางคืนพากันมารับลูกเมียขึ้นเรือแล้วรีบแล่นสู่มหาสมุทร จนพากันมาถึงเกาะแห่งหนึ่ง บนเกาะนั้นอุดมไปด้วยผลไม้ต่างๆ และมีชายคนหนึ่งอาศัยอยู่ เขาได้เล่าเรื่องทั้งหมดแก่เหล่าช่างไม้ฟัง และบอกว่าภัยอย่างอื่นน่ะไม่มีในเกาะนี้ แต่ว่าเกาะนี้มีเทวดาครอบครอง หากเหล่าเทวดาเห็นอุจจาระ และปัสสาวะของพวกท่านจักพึงโกรธได้ เมื่อจะถ่ายอุจจาระปัสสาวะพึงขุดทรายแล้วก็กลบเสีย ภัยในเกาะนี้มีเพียงเท่านี้อย่างอื่นไม่มี ในวันหนึ่งเหล่าเทวดาโกรธช่างไม้ ได้บันดาลให้คลื่นซัดมาสู่เกาะ มีเหล่าช่างไม้ที่รอดชีวิต และเหล่าช่างไม้ที่ถึงซึ่งความพินาศ เหตุเพราะช่างไม้ผู้ฉลาดได้ทำกิจที่ควรทำก่อน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีกษัตริย์ทรงพระนามว่าพระเจ้ากาลิงคราช ครั้งนั้นพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นปุโรหิตชื่อภารทวาชะ เมื่อพระราชาขึ้นครองราชย์พระองค์ทรงช้างเผือกเพื่อเหาะไปหาพระชนกและพระชนนีในป่า เมื่อไปถึงมณฑลต้นศรีมหาโพธิที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ ช้างพระที่นั่งไม่สามารถเหาะผ่านมณฑลนั้นได้ ปุโรหิตเห็นดังนั้นก็สงสัยว่าไม่มีสิ่งกีดขวางใดๆ ในอากาศ เหตุใดช้างจึงไม่สามารถผ่านไปได้ จึงลงไปสำรวจดูก็เห็นโพธิมณฑลอันเป็นที่ตรัสรู้ของพระพุทธองค์ จึงเข้าใจว่าชนทั้งหลายแม้แต่ท้าวสักกเทวราชก็ไม่สามารถเหาะเหนือโพธิมณฑลได้ พระราชามีประสงค์จะพิสูจน์ถ้อยคำของปุโรหิต พระองค์ทรงเสด็จลงจากอากาศและทอดพระเนตรเห็นโพธิมณฑล ทรงสรรเสริญปุโรหิตว่าเป็นผู้รู้ผู้เห็นเหตุทั้งปวง แต่ปุโรหิตทูลว่าตนเป็นผู้รู้เหตุทั้งปวงเพราะอาคม แต่พระพุทธองค์ตรัสรู้เหตุทั้งปวงด้วยพระสัพพัญญุตญาณ

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีราชานามว่า พระเจ้ากาลิงคะ พระองค์ทรงมีกองทหารที่แข็งแกร่ง เป็นที่ยำเกรงของเหล่าราชาทั้งหลาย พระองค์มีประสงค์จะสู้รบ จึงให้พระราชธิดาทั้ง 4 ผู้มีรูปงาม ประทับในราชรถส่งไปตามเมืองต่างๆ และประกาศว่า หากราชาพระองค์ใดปรารถนาราชธิดาของตน ก็ขอให้ประกาศท้ารบ เมื่อมาถึงแคว้นอัสสกรัฐ มีอำมาตย์ผู้มีปัญญา ชื่อ นันทเสน นันทเสนคิดว่าสามารถเอาชนะราชากาลิงคะได้ จึงสั่งให้เปิดประตูรับพระธิดา และนำถวายแด่เจ้าเมือง โดยตนจะขอบัญชาการรบครั้งนี้เอง ฝ่ายราชากาลิงคะใคร่อยากรู้ว่าศึกครั้งนี้จะเป็นเช่นใด จึงปลอมพระองค์เพื่อเข้าไปถามดาบสผู้ทรงศีลว่า หากทำการศึกท่านดาบสคิดว่าผู้ใดจะเป็นผู้ชนะ เมื่อได้ยินคำทำนายก็เกิดความประมาทในใจ แต่เหตุใดกันแม้แต่เทวดายังไม่อาจกีดกันความพยายามของมนุษย์ ผู้มีความตั้งใจแน่วแน่ ให้ได้รับชัยชนะในศึกครั้งนี้

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในกาลก่อน พระโพธิสัตว์ได้ถือกำเกิดเป็นโค ชื่อ นันทิวิสาล อาศัยอยู่กับพราหมณ์ผู้ที่รักและเอ็นดูโคนันทิวิสาลเหมือนลูก วันหนึ่งนันทิวิสาลต้องการตอบแทนพระคุณของพราหมณ์ โดยให้ไปท้าพนันกับท่านเศรษฐีในการลากเกวียณด้วยเงินเดิมพันหลายกหาปณะ แต่การลากเกวียณในครั้งนี้พราหมณ์เป็นผู้แพ้พนัน เพราะก่อนแข่งได้พูดกับนันทิวิสาลด้วยวาจาหยาบกระด้าง นันทิวิสาลได้ยินดังนั้นจึงไม่ยอมลากเกวียณ แต่เมื่อท้าพนันครั้งที่ 2 ได้มีการเพิ่มเงินเดิมพันเป็น 2 เท่า แต่ครั้งนี้พราหมณ์ได้พูดจาไพเราะกับนันทิวิสาล เมื่อนันทิวิสาลได้ยินดังนั้นจึงเกิดพลังในการลากเกวียณ และเป็นผู้ที่ชนะในการเดิมพัน เหตุจากวาจาอันปราณีของพราหมณ์

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตมีดาบสผู้หนึ่งอาศัยอยู่ในป่า เหล่าสัตว์ทั้งหลายต่างเข้ามาสู่บรรณศาลาเพื่อฟังธรรมตามโอกาส มีนกพิราบสามีภรรยาคู่หนึ่งบินออกหาอาหารในป่า ฝ่ายภรรยาถูกนกเหยี่ยวโฉบจับไปต่อหน้านกผู้เป็นสามี นกสามีนั้นโศกเศร้าอาลัยอย่างยิ่งเพราะไม่ปรารถนาจะพลัดพรากจากนางอันเป็นที่รัก แต่จำต้องพลัดพรากจากไป จึงคิดได้ว่าเพราะการพลัดพรากจากคนรัก ทำให้ได้เสวยเวทนาทางใจอย่างยิ่ง หากยังข่มความรักไม่ได้จะไม่ออกมาหากินอีก เจ้านกนั้นได้สมาทานอุโบสถศีล อดทนต่อความหิวกระหาย เพื่อรักษาศีลข่มราคะ เหตุเพราะเห็นโทษจากกาม

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ครั้งอดีตกาล มีอาจารย์ช่างไม้คนหนึ่งชาวกรุงพาราณสีและลูกศิษย์ ได้เข้ายึดครองเมือง ทำการอภิเษกตนขึ้นเป็นราชาพระนามว่า พระเจ้ากัฏฐวาหนะ พระราชาทรงดำรงตนอยู่ในธรรมและสงเคราะห์เหล่าศิษย์ด้วยสังคหวัตถุ 4 จึงเป็นแคว้นที่มีความมั่งคั่งสมบูรณ์ อยู่มาวันหนึ่ง เหล่าพ่อค้าจากกรุงพาราณสีเดินทางมาค้าขาย เมื่อพระราชาทราบจึงพระราชทานเสบียงแก่พ่อค้าเหล่านั้น เหล่าพ่อค้ากลับไปยังกรุงพาราณสีได้กราบทูลให้พระราชาของตนทราบ ทั้งสองเมืองจึงเป็นมิตรที่ดีต่อกันเรื่อยมา

ในสมัยนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่า “กัสสปะ” ประทับอยู่ ณ กรุงพาราณสี ครั้งนั้น พระราชาได้มีดำริว่า สิ่งอื่นจะสูงสุดยิ่งกว่าพระรัตนตรัยไม่มี เราจะส่งข่าวแก่สหายของเรา พระราชากัฏฐวาหนะได้ทรงทราบความว่า สหายของท่านทรงส่งรัตนบรรณาการ ซึ่งหาได้ยากยิ่งตลอดแสนกัป พุทฺโธ โลเก อุปปนฺโน พระพุทธเจ้าทรงอุบัติแล้วในโลกดังนี้ ทรงดำริว่าควรจะไปเฝ้าพระพุทธเจ้าและฟังพระธรรม พวกเขาออกเดินทางพักเพียงราตรีเดียว ก็ถึงนครพาราณสี เมื่อยังไปไม่ถึงที่หมาย พระผู้มีพระภาคเจ้าปรินิพพานเสียแล้ว ต่างพากันร้องไห้คร่ำครวญว่า เรามาไกล แต่ไม่ได้แม้เพียงเห็น พระโอวาทที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงประทานไว้ยังมีอยู่หรือไม่ พระสาวกกล่าวว่า มีอยู่อุบาสก “คือ พึงตั้งอยู่ในพระรัตนตรัย พึงสมาทานศีล 5 พึงเข้าอยู่จำอุโบสถประกอบด้วยองค์ 8 พึงให้ทานและพึงปฏิบัติธรรม”

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระมหาโมคคัลลานะเดินลงจากเขาคิชฌกูฏ ท่านเห็นสัฏฐิกูฏเปรต มีค้อนเหล็กติดไฟลุกโพลงทุบลงบนหัวแตกกระจายแล้วกลับเป็นดังเดิมอีก เป็นอย่างนี้เรื่อยมา

เปรตผู้นี้เคยเป็นบุรุษผู้เรียนวิชาการดีดก้อนกรวดจากชายเปลี้ยผู้หนึ่ง ชายเปลี้ยนั้นสามารถดีดกรวดใส่ใบไม้บนต้นไม้ทะลุเป็นรูปสัตว์ต่างๆ ได้ เมื่อพระราชาทรงทราบจึงขอให้ไปแอบดีดขี้แพะใส่ปากอามาตที่ชอบพูดมาก ทำให้อามาตนั้นไม่กล้าพูดมากต่อหน้าพระราชาอีก ชายเปลี้ยได้รับของพระราชทานจำนวนมาก มีชายหนุ่มผู้หนึ่งรู้ถึงความสามารถของชายเปลี้ย จึงขอมาปรนนิบัติจนชายเปลี้ยยอมสอนศิลปะให้ เมื่อชายผู้นั้นชำนาญในศิลปะแล้ว เขาได้แอบดีดกรวดใส่พระปัจเจกพุทธเจ้าระหว่างเดินบิณฑบาต ก้อนกรวดได้เข้าช่องหูทำให้ช่องหูทะลุ พระปัจเจกทรงปรินิพพาน ชายหนุ่มขาดีผู้นั้นเกิดในนรก เศษอกุศลกรรมนั้นทำให้มาเกิดเป็น “สัฏฐิกูฏเปรต”

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ชายผู้หนึ่งเมื่อบิดาตายไป ได้ทิ้งเรือกสวนไร่นาไว้ให้จำนวนมาก เขาทำกิจการงานอย่างขยัน และปฏิบัติต่อมารดาด้วยดี ต่อมามารดาคิดจะหาภรรยาให้เพื่อช่วยกิจการงาน มารดาจึงไปสู่ขอผู้หญิงมาให้ แต่ปรากฏว่าหญิงนั้นเป็นหมัน มารดาจึงรบเร้าให้เขามีภรรยาอีกคนหนึ่ง เมื่อหญิงสะใภ้ได้ยินจึงคิดว่าจะหาภรรยาให้เอง จึงไปนําหญิงที่คุ้นเคยกันผู้หนึ่งมาเป็นภรรยาอีกคน เมื่อนานวันเข้านางก็มีจิตริษยาจึงบอกภรรยาใหม่ว่า ถ้าตั้งครรภ์ขอให้บอกนาง เมื่อภรรยาใหม่ตั้งครรภ์ก็แจ้งข่าวแก่นาง นางจึงแอบใส่ยาในอาหาร เป็นผลให้ภรรยาใหม่แท้งลูกไปถึงสองครั้ง ก่อนสิ้นใจนางได้ผูกอาฆาตและปรารถนาว่า ขอให้ตนได้เกิดเป็นยักษิณีจะได้กินลูกนางคืน ด้วยอำนาจของเวรกรรมที่ผูกพันกันมา ภรรยาใหม่นั้นได้เกิดเป็นนางยักษิณี ส่วนภรรยาเก่าได้เกิดเป็นหญิงสาว ในเมืองสาวัตถี เมื่อนางมีบุตร นางยักษิณีต้องการจะกินบุตรนาง นางจึงรีบอุ้มบุตรน้อยวิ่งไปสู่วิหารเชตวันด้วยความกลัว นางขอเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า เมื่อพระองค์ทรงแสดงธรรม นางยักษิณีได้ส่งจิตไปตามกระแสพระธรรม ครั้นเมื่อพระธรรมเทศนาจบลง นางยักษิณีนั้นก็ได้บรรลุมรรคผล เหตุจากการเลิกจองเวร

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีชายคนหนึ่งถูกไล่ออกจากเรือน เพราะมีนิสัยเกียจคร้าน เขาจึงไปที่ท่าเรือเพื่อสมัครเป็นคนงาน และโดยสารเรือไป ครั้นเมื่อเรืออับปางกลางทะเล เขาอาศัยนอนบนแผ่นกระดานจนไปถึงเกาะแห่งหนึ่ง บนเกาะมีหมูนอนหลับอยู่ และมีแก้วมณีอยู่ข้างกาย เขาจึงย่องเข้าไปลักเอาแก้วมณีนั้น แล้วเหาะขึ้นไปบนอากาศด้วยอานุภาพของแก้วมณี เขาคิดขึ้นว่าเราควรฆ่าหมูตัวนี้เพื่อกินเสีย ชายผู้นี้ไม่เพียงแต่ฆ่าหมูเขาได้ฆ่าดาบสสามพี่น้องเพื่อชิงของวิเศษ เมื่อได้ของวิเศษสมใจ เขาส่งสาส์นถึงพระราชาเพื่อท้ารบ พระราชาออกไปสู้รบกับชายคนนั้น เขาสั่งพร้าโต้ของวิเศษที่มีไปตัดเศียรของพระราชามาวางไว้แทบเท้าของเขา เขาได้เป็นพระราชามีนามว่า “ทธิวาหนะ” ทรงครองราชย์โดยธรรมมาตลอดสมัย เหตุจากมะม่วงหวานเปลี่ยนเป็นเปรี้ยว และเปรี้ยวกลับเป็นหวาน ที่ทำให้ราชามีธรรม

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ณ กรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์ออกบวชเป็นฤาษีได้มาบิณฑบาตที่บ้านของนายหัตถาจารย์คนเลี้ยงช้าง นายคนเลี้ยงช้างเห็นฤาษีมีความสงบสำรวมก็เกิดศรัทธาจึงอุปัฏฐากตลอดมา ในชายป่ามีชายผู้หนึ่งเข้าไปหาฟืนเเต่กลับเข้าเมืองไม่ทันจึงต้องไปอาศัยนอนที่ศาลา บนกิ่งไม้ที่ศาลามีไก่มาเกาะคอนนอนอยู่ เขานอนฟังมันคุยกันได้ความว่า ไก่ตัวบนปล่อยอึรดไก่ตัวล่าง ไก่ตัวล่างเลยอวดบารมีว่าใครเอาเนื้อฉันไปกินจะได้ทรัพย์ทุกวัน เจ้าไก่ตัวบนอวดตัวว่า ใครได้กินเนื้อของฉันคนนั้นจะได้เป็นพระราชา ส่วนใครที่กินเนื้อติดกระดูก ถ้าเป็นผู้ชายจะได้เป็นขุนคลัง ถ้าเป็นนักบวชจะได้เป็นพระประจำตระกูลของพระราชา

ชายตัดฝืนได้ยินดังนั้นจึงปีนขึ้นไปจับไก่ตัวบน เมื่อถึงบ้านให้ภรรยาปรุงเนื้อไก่เตรียมจะรับประทาน ด้วยเหตุใดกันสองสามีภรรยาผู้ปรุงอาหารกลับไม่ได้กินเนื้อไก่ ส่วนนายคนเลี้ยงช้าง และฤาษีนั้นไม่ได้แป็นคนปรุงแต่กลับได้กินเนื้อนั้น เหตุเกิดจากโภคะนั้นเกิดแก่ผู้มีบุญ

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เมื่อสุวรรณสามทราบว่าพระราชาเป็นผู้ยิงลูกศรใส่ตน ก็ไม่ได้มีความโกรธเคืองยังคงมีจิตเมตตาต่อพระราชา ก่อนที่สุวรรณสามจะสิ้นสติไปพระราชาทรงรับปากจะดูแลบิดามารดาของสุวรรณสามเป็นอย่างดี

บิดาและมารดาของสุวรรณสามได้ทราบว่า พระราชาเป็นผู้ยิงลูกศรใส่บุตรของตนก็มิได้โกรธเคืองแต่กลับขอร้องให้พระราชานำพวกตนไปหาร่างของบุตร เมื่อไปถึงทั้งคู่ต่างร้องไห้คร่ำครวญอยู่กับร่างอันไร้สติของบุตรอย่างน่าเวทนา ทั้งสองได้ตั้งสัจอธิษฐานถึงคุณความดีแห่งการกตัญญูของสุวรรณสาม รวมกับแรงอธิษฐานของเทพธิดาพสุนธรี ผู้เป็นมารดาในอดีตชาติของสุวรรณสาม ด้วยแรงอธิษฐานทำให้สุวรรณสามฟื้นขึ้นมามีสติอีกครั้งและส่งผลให้ดวงตาของฤๅษีและฤๅษิณีกลับมามองเห็นได้ดังเดิม

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ฤาษีสองสามีภรรยา อาศัยอยู่ริมฝั่งแม่น้ำมิคสัมมตา ทั้งสองเจริญเมตตาภาวนาเป็นประจำจึงเป็นที่รักของเหล่าสัตว์ทั้งหลาย เมื่อสุวรรณสามกุมารซึ่งเป็นพระโพธิสัตว์ได้เสด็จมาอุบัติ จึงกำเนิดอยู่ท่ามกลางฝูงสัตว์ที่รักใคร่ เหล่าสัตว์ต่างคอยติดตามสุวรรณสามไปทุกที่เป็นประจำ อยู่มาวันหนึ่งบิดาและมารดาของสุวรรณสาม ถูกพิษงูจึงทำให้ตาบอด นับตั้งแต่นั้นมาสุวรรณสามก็ได้เลี้ยงดูบิดาและมารดา มาตลอด 

มีราชาชื่อว่า ปิลยักขราช เป็นผู้ที่ชอบล่าสัตว์ป่ามาก เมื่อมาถึงท่าน้ำได้ทอดพระเนตรเห็นรอยเท้าของสัตว์ป่ามากมาย จึงทรงซ่อนพระองค์เพื่อดักยิงสัตว์เหล่านั้น ได้เห็นชายหนุ่มเดินถือหม้อดินมา และแวดล้อมไปด้วยหมู่กวางที่กำลังเดินมุ่งสู่ท่าน้ำ ชายหนุ่มคนนั้นตักน้ำจนเต็มหม้อแล้วเดินแบกน้ำเพื่อกลับบ้าน พระราชาทรงยิงชายผู้นั้นด้วยลูกศรอาบยาพิษ ชายผู้นั้นได้รับความเจ็บปวดทรมานมาก แต่กลับพยายามประคองหม้อน้ำและวางลงอย่างระมัดระวัง เหตุเพราะกลัวว่าบิดาและมารดาที่ตาบอด จะไม่มีน้ำไว้เพื่อดื่มกิน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตกาลเมื่อพระโพธิสัตว์กำเนิดเป็นหนู มีร่างกายอวบอ้วนเหมือนลูกสุกรและมีเหล่าหนูหลายร้อยตัวเป็นบริวาร เจ้าหมาจิ้งจอกผ่านมาหวังจะลวงกินหนูอ้วนเหล่านี้ จึงทำทีเป็นแหงนหน้าจ้องดวงอาทิตย์ อ้าปากกินลมและยืนเท้าเดียวเหมือนผู้ทรงศีล พระโพธิสัตว์เห็นก็เข้าใจไปว่าเป็นนักพรตผู้มีศีล อยู่มาวันหนึ่งพวกหนูเกิดความสงสัยเพราะเหตุใดจำนวนหนูถึงลดลงอย่างมาก จึงนำความมาเล่าให้พระโพธิสัตว์ฟัง เพราะเหตุใดหนอ บริวารหนูของตนจึงลดจำนวนลง หรือจะเป็นเหตุจากผู้ทรงศีลหมาจิ้งจอกแอบอ้างเอาธรรมเป็นธง เอาความดีบังหน้า เพื่อเบียดเบียนสัตว์อื่น

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้เกิดในตระกูลที่ร่ำรวยตระกูลหนึ่งในแคว้นกาสี เลี้ยงชีพด้วยการค้า

พระองค์เลี้ยงสุนัขไว้ตัวหนึ่งจนตัวอ้วนพี น่ารัก เจ้าสุนัขน้อยเป็นที่ชื่นชอบของผู้คนที่พบเห็น

วันหนึ่งมีพ่อค้าผ่านมาเห็นสุนัขตัวนี้แล้วชอบใจ จึงให้เงินเพื่อแลกกับสุนัขแสนน่ารักตัวนี้

เขาเอาเชือกหนังมาล่ามมันไว้แล้วเดินถือปลายเชือกจูงสุนัขไปยังศาลา และผูกสุนัขไว้

ตัวเขาก็เอนนอนเพื่อพักผ่อน สุนัขนี้คิดว่าความปรารถนาของตนนั้น คือ การหนี

ด้วยเหตุนี้ จึงอดทนรอเพื่อให้พ่อค้าหลับสนิท แล้วกัดเชือกที่ผูกมัดมันไว้ และรีบหนีไปยังเรือนของเจ้าของเดิม

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ณ นิคมของชาวกาสี มีพราหมณ์คนหนึ่งเป็นผู้มั่งคั่งแต่ไม่มีบุตร พระโพธิสัตว์ได้มาบังเกิดเป็นบุตร จึงตั้งชื่อว่า “โพธิกุมาร” เมื่อเติบโตขึ้นเหล่าญาติก็จัดงานวิวาหมงคลให้ แต่ทั้งสองหนุ่มสาวนั้นไม่เคยมีความฟุ้งซ่านด้วยอำนาจแห่งราคะ เมื่อบิดามารดาเสียชีวิต เขาทั้งสองได้ให้ทานเป็นมหาทาน แล้วออกบวช

อยู่มาวันหนึ่ง พระราชาเสด็จไปยังอุทยาน ได้ทอดพระเนตรเห็นนางปริพาชิกา เกิดมีใจปฏิพัทธ์ พระองค์ทรงสะท้านด้วยอำนาจแห่งราคะ ไม่อาจจะห้ามใจของตนได้ จึงนำนางผู้ร้องไห้คร่ำครวญไปยังพระราชวัง นางเอาแต่พรรณนาโทษของยศและคุณของการบรรพชา จึงทรงดำริว่า นางผู้นี้มีศีล ไม่ปรารถนาในลาภยศ แม้แต่ดาบสนั้น เมื่อตนพานางมา ก็มิได้มีความโกรธชัง เหตุเพราะพระโพธิสัตว์ดาบส ทรงสละสิ่งที่ตนรัก เพื่อสิ่งที่ตนรักยิ่ง

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีพราหมณ์ผู้หนึ่งได้สมาทานศีลเพื่อปรารถนาบุตร ไม่นานนักนางพราหมณีภรรยาของเขาได้ตั้งครรภ์ จึงตั้งชื่อบุตรว่า กัณหกุมาร เมื่อมารดาบิดาล่วงลับไปแล้ว เขาเป็นผู้ครองทรัพย์สมบัติทั้งหมด กัณหกุมารได้ตรวจเรือนคลังเมื่อเขาเห็นอักษรที่จารึกไว้ จึงคิดขึ้นว่าผู้ที่ทำทรัพย์นี้ให้เกิดขึ้นตายไปหมดแล้ว ปรากฏอยู่แต่ทรัพย์อย่างเดียว ผู้ที่จะถือเอาทรัพย์นี้ไปด้วยแม้คนเดียวก็ไม่มี ไม่มีใครขนเอาทรัพย์ติดตัวไปปรโลกได้ คิดได้ดังนี้ เขาจึงได้ออกบวชเป็นฤๅษี ได้เห็นโทษจากความโกรธ โลภ โทสะ และสิเนหา

เหตุจาก มีชายคนซื่อนำกระต่ายจากป่ามาวางไว้ที่ฝั่งแม่น้ำแล้วลงอาบน้ำ คนโกงผู้หนึ่งจึงจับเอากระต่ายตัวนั้นวางไว้บนศีรษะของเขาแล้วลงอาบน้ำ ชายคนซื่อขึ้นมาจากน้ำแล้วไม่เห็นกระต่าย คนโกงจึงรีบบอกว่า กระต่ายที่วางไว้ที่ฝั่งหนีไปแล้ว ตัวเขาเองยังต้องเอากระต่ายวางไว้บนศีรษะอาบน้ำด้วยเลย ชายคนซื่อเข้าใจว่าเป็นอย่างนั้น จึงหลีกไป

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พ่อค้าชาวเมืองพาราณสีคนหนึ่งบรรทุกสินค้านานาชนิดไปขายยังต่างเมืองเป็นประจำ วันหนึ่งพ่อค้าผู้นี้ต้องนำกองขบวนสินค้าข้ามทะเลทรายเพื่อนำสินค้าไปขาย ในการเดินทางครั้งนี้ต้องเดินทางผ่านผืนทรายอันร้อนจัด จึงต้องหยุดพักในเวลากลางวัน และออกเดินทางในเวลากลางคืน เขาจึงหยุดให้คนและโคได้พักผ่อนเช่นนี้เสมอๆ เมื่อเดินทางใกล้จะพ้นเขตทะเลทราย ทุกคนต่างชะล่าใจจึงดื่มน้ำ และกินอาหารจนหมดเกลี้ยง พ่อค้าผู้เป็นหัวหน้ากองจึงต้องออกสำรวจหาแหล่งน้ำกลางทะเลทราย ด้วยความดีใจที่พบแหล่งน้ำต่างระดมพลังกันขุดหาน้ำที่อยู่ใต้ผืนทรายนี้ ยิ่งออกแรงขุดมากยิ่งท้อแท้ เหตุเพราะลงแรงไปกลับเจอแต่แผ่นหินปกคลุม

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตกาล พระโพธิสัตว์บังเกิดในตระกูลพราหมณ์ เมื่อเจริญวัยแล้วได้ออกบวชเป็นฤๅษี ที่เชิงจอมปลวกใกล้อาศรมมีนกกระทาตัวหนึ่งอาศัยอยู่ ในทุกๆ วันมันมักจะยืนอยู่บนยอดจอมปลวกแล้วส่งเสียงขันดังลั่น ไม่ไกลมากนักมีนายพรานคนหนึ่งเที่ยวล่าสัตว์อยู่ในป่า ได้ยินเสียงนกกระทาจึงต้องการนำมาเป็นนกต่อ เขาล้อมจับนกนั้นนำมาใส่กรงเลี้ยงไว้อย่างดี นายพรานนำนกกระทาตัวนี้เข้าไปในป่าแล้วล้อมจับเหล่านกกระทาได้อีกมากมาย เหตุเพราะเหล่านกพากันมาเพราะเสียงร้องของนกกระทาต่อตัวนั้น

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้ามหากัปปินะกษัตริย์แห่งพระนครกุกกุฏวดี ทรงมีรับสั่งให้เหล่าอำมาตย์เที่ยวสืบข่าวเกี่ยวกับการบังเกิดขึ้นของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ อยู่มาวันหนึ่งพระองค์ และเหล่าบริวารได้พบพ่อค้าซึ่งเดินทางมาจากนครสาวัตถี ทรงตรัสถามจึงทราบความว่า พระพุทธเจ้า พระธรรมเจ้า พระสงฆ์เจ้า ได้บังเกิดขึ้นแล้วในโลก พระองค์ทรงบังเกิดความศรัทธาอย่างแรงกล้า จึงรีบเดินทางเข้าพบพระพุทธองค์ เมื่อได้สดับพระธรรมเทศนาแล้ว ท่านพระมหากัปปินะมักเที่ยวเปล่งอุทานว่า "สุขหนอ สุขหนอ" อยู่เสมอๆ เหล่าภิกษุต่างสำคัญว่าท่านเปล่งวาจาเช่นนั้น เหตุเพราะยังระลึกถึงความสุขในราชสมบัติของพระราชา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ทีฆาวุราชกุมารเจ้าชายผู้ผลัดจากถิ่นกำเนิด ทรงคิดจะแก้แค้นแทนพระบิดาพระมารดาที่ถูกประหารชีวิตโดยพระเจ้าพรหมทัตกาสีราช ด้วยความโศกเศร้า และอาลัยในพระบิดาพระมารดา ทีฆาวุราชกุมารทรงขับร้อง และดีดพิณคลอเสียงขับขานที่ทุกข์ระทมอยู่ที่โรงเลี้ยงช้างในยามค่ำคืน พระเจ้าพรหมทัตกาสีราชทรงสดับเสียงพิณนั้น จึงทรงให้นำตัวมาเข้าเฝ้าเพื่อให้อยู่รับใช้พระองค์ และทรงแต่งตั้งให้เป็นอำมาตย์คนสนิท ในที่สุดเจ้าชายทีฆาวุราชกุมารก็สบโอกาสที่จะลงมือสังหารศัตรู แต่ด้วยระลึกถึงคำพระบิดาจึงระงับความโกรธและอภัยให้ศัตรู ปราศจากการผูกเวรต่อกันและกัน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้ถือกำเนิดในตระกูลพ่อค้าในกรุงพาราณสี เมื่อถึงวัยทำงานได้นำสินค้าบรรทุกเกวียนไปขายยังต่างถิ่นเป็นประจำ มีบุตรพ่อค้าเกวียนอีกคนหนึ่ง ซึ่งเป็นคนหูเบาเขาจึงมักตัดสินใจผิดพลาดเป็นประจำ วันหนึ่งพ่อค้าเกวียนผู้หูเบาคิดว่าตนควรจะออกเดินทางไปก่อนพระโพธิสัตว์ ในขณะเดินทางได้พบกับยักษ์กลุ่มหนึ่งที่ได้จำแลงแปลงกายเป็นคนและเดินทางสวนมา ต่างพากันเคี้ยวกินเหง้าบัวอย่างเอร็ดอร่อย ทำทีว่าหนทางที่พวกตนผ่านมานั้นมีน้ำท่าอุดมสมบูรณ์ พ่อค้าผู้หูเบาไม่คิดหน้าคิดหลังให้รอบคอบ จึงสั่งบริวารให้เทน้ำในตุ่มทิ้งเสียหวังจะได้พบน้ำบ่อหน้าแต่เดินทางไปตลอดวันหาน้ำสักหยดก็ไม่มี จึงรู้ว่าถูกหลอกจากพวกยักษ์เสียแล้ว เพียงเพราะความเขลาของตน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

กลางป่าใหญ่ที่อุดมสมบูรณ์รายล้อมไปด้วยต้นไม้น้อยใหญ่ เจ้านกน้อยทำรังอยู่บนตันไม้ ในบึงที่กว้างขวางเป็นที่อาศัยของเต่า และป่าอันอุดมมีกวางอาศัยอยู่ สัตว์ทั้งสามต่างรักใคร่และดูแลกันตลอดมา จนวันหนึ่งเจ้ากวางโชคร้ายถูกบ่วงเชือกของนายพราน มันจึงร้องขอความช่วยเหลือจากเพื่อนรักทั้งสอง เมื่อนกและเต่าได้ยินต่างรีบรุดเข้าช่วย เจ้าเต่ารีบกัดเชือกอย่างสุดกำลังแม้ฟันทุกซี่ของมันจะโยกคลอนจนเลือดไหลเต็มปากแล้วก็ตาม เพียงเพื่ออยากช่วยเพื่อนรักให้พ้นภัย

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ชายผู้หนึ่งร่วมเดินทางไปกับคณะพ่อค้า กลุ่มเกวียนบรรทุกสินค้าเริ่มเคลื่อนออกจากเมืองมุ่งสู่อีกเมืองเพื่อค้าขาย เมื่อตะวันลับขอบฟ้า กลุ่มพ่อค้าต่างพากันหยุดพัก ส่วนชายหนุ่มผู้ร่วมเดินทางมาด้วยนั้นหยิบท่อนไม้มาจุดไฟ และเดินจงกรมไปรอบ ๆ เกวียน ในขณะนั้น มีโจรแอบซุ่มอยู่หลังพุ่มไม้เพื่อปล้นคณะพ่อค้า เหล่าโจรป่ายังคงเฝ้ารอคอยรอบแล้วรอบเล่า แต่ชายหนุ่มผู้นั้นไม่มีทีท่าว่าจะหยุดพักหรือเดินไปทางอื่นแม้แต่น้อย จนเวลาล่วงผ่านไปใกล้เช้าหัวหน้าโจรจึงตัดสินใจยุติการปล้น เหตุเพราะเห็นว่าบุรุษผู้นี้ คือ ผู้ที่ดำรงตนในความไม่ประมาท

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตกาล พระโพธิสัตว์ได้เกิดในตระกูลที่มีโภคะมาก ครั้นเจริญวัยแล้วได้ออกบวชเป็นฤาษีอาศัยอยู่ในบรรณศาลาที่ซอกเขาแห่งหนึ่ง เหล่าคนเลี้ยงแพะได้ปล่อยฝูงแพะเที่ยวหากินอยู่ในซอกเขาแห่งนี้เรื่อยมา วันหนึ่งมีเสือเหลืองผู้หิวโซได้เห็นแม่แพะออกไปหากินไกลฝูง เดินรั้งท้ายอยู่ตัวเดียว จึงคิดว่าจะจับแม่แพะนั้นกินเสียจึงยืนขวางแม่แพะอยู่ เมื่อแม่แพะเห็นดังนั้นก็มีน้ำใจปราศรัยด้วยวาจาอ่อนหวานกับเสือเหลืองตัวนี้ ด้วยอุบายเพื่อรักษาชีวิตของตนไว้

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.