Betrouwbare Bronnen

In het jaar dat nu voor ons staat zal veel gebeuren. Veel verrassends, veel onbegrijpelijks en veel dat je wel kon zien aankomen of waar we op konden hopen. In Betrouwbare Bronnen bekijken Jaap Jansen en PG Kroeger elk jaar welke vroegere momenten en mensen ons juist in het nieuwe jaar kunnen inspireren; tot nadenken stemmen, verbazen en een spiegel voorhouden. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Steun VluchtelingenWerk Nederland. Gebruik hiervoor de link vluchtelingenwerk.nl/betrouwbarebronnen  Deze aflevering bevat een advertentie van De Schrijverscentrale. Boek ook een schrijversbezoek! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 1} Amerika Een nieuwe president wordt ingezworen en het is een oude, in alle betekenissen van het woord. In de Amerikaanse geschiedenis werd precies 200 jaar geleden een heel ander mens ingehuldigd als president. De zoon van een eerdere president bovendien. John Quincy Adams was een Uomo Universale en bekleedde vele politieke en diplomatiek posten. Hij begon als scholier in Amsterdam en student in Leiden als de secretaris van zijn vader, ambassadeur John Adams. Als tiener was hij dus al op het hoogste niveau actief voor de nieuwe, rebelse republiek van de Britse onderdanen in opstand. In 1825 werd hij hun zesde president. Die republiek viert nu zijn 250ste verjaardag en ook in 2025 gaan we in Betrouwbare Bronnen door met het uitdiepen van dat jubileum. Op 19 april 1775 begon het conflict uit de hand te lopen. Britse troepen vielen de guerilleros aan rond de stad Boston – die van de eerdere Tea Party actie - en liepen een lelijk blauw oog op. In Concord en op Lexington Green werd gevochten en de troepen van George III vluchtten terug naar de stad.  “By the rude bridge that arched the flood/Their flag to April’s breeze unfurled/Here once the embattled farmers stood/And fired the shot heard round the world.” En de victorieuze rebellen zongen uit volle borst 'Yankee Doodle Dandy'! 2] Leiden De oudste universiteit van Nederland viert op 8 februari haar 450e verjaardag. Deze academie, het Praesidium Libertatis, was een geschenk van Willem van Oranje als dank voor de moed van de burgers tijdens de belegering door de Spaanse troepen. Het werd het trainingscentrum van het calvinisme en van burgerlijke bestuurders die de nieuwe Republiek hun gezicht en hun vernuft schonken. Het werd ook een wereldwijd uniek kenniscentrum van de andere culturen, talen en religies 'van het Boek'. Hoe afbraak daar nu het parool is, is niet minder dan een cultureel schandaal. Leiden trok talent vanuit heel de wereld. Snouck ontving prins Saud uit Mekka. Minister Wim Deetman de sjeik van Qatar. Ehrenfest zijn grote vriend Einstein wiens wasbak bewaard bleef! En de historische vulpen die de natuurkunde en onze blik op het universum fundamenteel veranderde. PG vertelt over zijn leermeester professor Jan Heesterman, wiens diepe kennis en liefde voor India en andere Aziatische culturen nu nog doorleeft. 3] Amsterdam De Leidse academie verbindt zich op een wel heel aparte wijze met de hoofdstad en de klassieke muziek in de persoon van Gustav Mahler. Wie Amsterdam zegt, zegt het Concertgebouw en zegt Mahler. 2025 is er opnieuw een groot festival met al diens werken, uitgevoerd door een reeks toporkesten, dirigenten en solisten. Niets kan beter de 750e verjaardag van deze stad luister bijzetten. Jaap en PG stippen vrouwen en mannen aan die Amsterdam kleur gaven; wereldfaam en politieke en morele kwaliteit. Van Aletta Jacobs tot Johan van Hulst. En laten we blij zijn dat wethouder Joop den Uyl zijn 'grootste verbouwing ooit' toch niet voor elkaar kreeg! 4] Thomas Mann Een vriend van Einstein en vele andere grote geesten in Leiden en Amsterdam als Sigmund Freud en Richard Strauss wordt dit jaar wereldwijd geëerd. Thomas Mann werd 150 jaar geleden geboren en sprak 75 jaar geleden zijn grote rede 'Meine Zeit' uit. Dat gebeurde in Chicago en waarom dat is, heeft nota bene een verbinding met ons land en oud-premier Ruud Lubbers. 5] Rusland Rusland staat stil bij de berinnering aan het aantreden van twee grote heersers. En zal sidderen. 31 december 1999 trad Boris Jeltsin af en wees Vladimir Poetin aan als zijn opvolger. We konden toen al vijf jaar weten waar deze KGB-officier politiek stond. Een artikel in een Duitse krant over een documentaire van de WDR-omroep liet daar geen misverstand over bestaan. En een stukje uit die docu hebben we! Je hoort Poetin Duits spreken.(Hier kun je de hele documentaire zien) Ongetwijfeld zal Poetin dit jaar zélf stil staan bij de troonsbestijging van zijn rolmodel uit de Tsarendynastie. Nicolaas I volgde op 1 december 1825 zijn plots gestorven broer Alexander 'Sasha' op. Met hem begonnen decennia van repressie, afsluiting van het Westen en vervolging van 'andersdenkenden'. 6] Europa Polen zit de EU voor en dat is in 2025 van grote symbolische betekenis. Op 27 januari komt de wereld daar bijeen om de bevrijding van het vernietigingskamp Auschwitz in 1945 te gedenken. Actueler dan ooit nu Syrië bevrijd is en de gruwelen daar aan het licht komen. Maar 2025 kent ook reden tot vreugde en trots voor de Polen. Want op 9 december vieren zij hoe in 1990 hun eerste democratisch gekozen president na de 'Mauerfall' aantrad. Dat was toen al een icoon van moedig verzet en onwrikbaar geloof, de vakbondsman Lech Walesa. Zijn campagneslogan zei het al: “Ik wil het niet, maar het moet.” Twee groten van de Europese geschiedenis worden dit jaar geëerd bij hun 100e verjaardag. Margaret Thatcher en Jacques Delors. Tegenpolen, dat zeker, maar mensen met groot respect voor elkaar. "He is the cleverest man in Europe!" Daar kunnen we in onze tijd misschien wel wat van leren dus. En 2025 wordt hopelijk ook politiek hun jaar. Met een nieuwe toenadering binnen de NAVO en met de EU van de Britten en met een even gedurfd als visionair redesign van de EU door Delors' leerlingen Ursula en Mario. 7] Geen opera? Toch wel. Want in 1625 werd de alleroudste opera door een vrouw gecomponeerd in Florence opgevoerd. Een verhaal uit een geliefde ridderroman werd met veel spektakel ten tonele gebracht door de Medici-familie ter gelegenheid van de ontvangst van kroonprins Wladyslaw van Polen! Maar vanwege Leiden en Amsterdam luiden we het jaar in met Gustav Mahler. Met zijn meest intieme liefdeslied voor zijn grillige, veeleisende vrouw Alma. Gelukkig Nieuwjaar en alle goeds in 2025! *** Verder luisteren 392 - 2024: triomf en tragedie in historie en actualiteit 138 - In het voetspoor van Amerikaanse Presidenten in Nederland (oa de jonge John Quincy Adams) 382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland 115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens - filosoof van de Amerikaanse revolutie 262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt 325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 346 - Alle Menschen werden Brüder! 404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed (oa over Thomas Mann) 21 - Poetins rolmodel tsaar Nicolaas I 19 - Anne Applebaum over Oekraïne, Poetin en Nicolaas I 468 – Polen brengt nieuwe dynamiek in Europa 105 - 75 jaar bevrijding: Dagelijks leven in Nazi-Duitsland - Viktor Klemperer wist in 1942 al van Auschwitz 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt (oa over Lech Walesa) 124 - 95 jaar Jacques Delors 30 - Delors en Thatcher 303 - Bijzondere Britse premiers 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:35:55 – Deel 2 00:58:21 – Deel 3 01:33:50 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De winterboekeneditie van Betrouwbare Bronnen weerspiegelt de turbulentie rond het leiderschap van deze tijd. Mark Rutte fietste weg van het Torentje, Dries van Agt stierf hoogbejaard na een rijk leven, van Ruud Lubbers kwam een monumentale biografie uit en Ruttes favoriete collega Angela Merkel schreef haar autobiografie. Olaf Scholz viel, net als Rishi Sunak en Michel Barnier. En met Dick Schoof kwam een premier aan het roer die lijkt op een romanfiguur van Robert Musil, Der Mann ohne Eigenschaften. Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken boeken die allerlei dimensies en verhalen bevatten over premiers, politieke leiders en hun leven en werk. En wat wij daarvan kunnen leren. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van De Schrijverscentrale. Boek ook een schrijversbezoek! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 1] Jaap de Haan - De eerste minister van de Republiek (Amsterdam University Press) Wie waren de Ruud en Mark van de Gouden Eeuw? Jaap de Haan promoveerde op het functioneren en regeren door de burgerlijke leider van die heel aparte staat, de Republiek, dus van de raadspensionaris. Hij laat zien, dat zij veel weg hadden van machtige mannen elders in Europa die onder een absolute monarch de touwtjes in handen hielden. Een Richelieu, een Cromwell of een Metternich. Johan van Oldebarnevelt maakte deze functie als geen ander en die machtspositie kostte hem letterlijk de kop. Johan de Witt kon regeren zonder een Oranjeprins en domineerde, hoewel hij Ruttiaans bescheiden deed. Toen ook hij ten onder ging in 1672 kwam de minder bekende Gaspar Fagel aan het bewind. En juist die blijkt in dit boek een erg leerzame en handige leider te zijn geweest. Met prins Willem III speelde hij good cop, bad cop. Zo pakten ze samen de stad Amsterdam aan! 2] Robert Harris – Afgrond (Cargo) Een roman over een premier? Jazeker, en wat voor een. Robert Harris komt met een huzarenstukje, een spannende detective over waargebeurde verwikkelingen tussen de man in Downing Street 10 en een societygirl van adel. Herbert Asquith was obsessioneel verliefd en schreef Venetia Stanley honderden brieven terwijl de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Staatsgeheimen, verslagen van de ministerraad, telegrammen van de tsaar, het rolde allemaal in haar brievenbus. Het is alsof Evelyn Waugh een Downton Abbey tv-serie schrijft vermengd met geopolitieke explosies en een gisse jongen van de Secret Service, die op het spoor komt van Venetia. Hoe loopt dit af? 3] Remieg Arts, Coen Brummer, Gertjan Schutte (red.) – Machtswoorden (Prometheus) Premiers zijn vaak schrijvers. Hun woorden hebben impact. Als ideoloog, als strateeg, als memoiresauteur en soms zelfs als romancier. Denk maar aan Benjamin Disraeli! Machtswoorden is een rijk en origineel boek met een reeks essays over politici als auteurs en hoe schrijven en ook op die wijze boodschappen verspreiden door en door politiek kan zijn. De kinderboeken van Jan Terlouw, de duizenden krantenstukken van Abraham Kuyper, de sociale essays van Sam van Houten, politieke brochures tegen het koloniaal bewind in Indië en de persoonlijke worstelingen en belevenissen van de eerste generatie allochtone politici, het zijn allemaal bijzondere genres die soms van grote betekenis blijken voor politiek denken en handelen. Een verrassende ontdekking in de bundel is de radicale democraat en pro-Franse patriot Pieter Vreede. Hij was als politiek auteur buitengewoon actief en controversieel. Pleegde een staatsgreep, maar moest uiteindelijk na Napoleons val zoete broodjes bakken met het Oranjehuis. Een leven waarin vele regimes elkaar opvolgden en Vreede steeds weer zijn nek uitstak. 4] Auke van der Woud - De steden, de Mensen 1850-1900 (Prometheus) Auke van der Woud is de Jürgen Osterhammel van ons land. Hij beschrijft de transformatie van Nederland in de 19e eeuw. Zijn boek analyseert hoe na 1850 het verpauperde land in een ongekende 'Tweede Gouden Eeuw' ontpopte tot een wereldwijd actieve, expansionistische economische macht. Hij maakt ook korte metten met legendes als die van de 'kanalenkoning' Willem I die zo'n vooruitziende blik zou hebben gehad. En analyseert waarom premier Thorbecke zo cruciaal was. Hij gaf bestuurlijk, economisch en logistiek het land een redesign en ontketende nieuwe economische en financiële krachten. Voor premier Schoof en minister Sophie Hermans is het deel van dit boek over de energietransitie van die decennia toen verplicht leesvoer. Wat Kees Vendrik in Betrouwbare Bronnen 471 'de grootste verbouwing van Nederland ooit' noemde, heeft een voorloper gehad, waarbij alle uitdagingen van nu zich evenzeer aandienden. 5] Robert Caro - The Power Broker (Alfred A. Knopf) Als het gaat om boeken over mensen met macht en wat macht met mensen doet, kun je niet heen om Robert Caro. Zijn (tot nu toe) vier delen over LBJ zijn de legendarische gouden standaard van boeken over presidenten. Zijn boek The Power Broker is dat over bijna onzichtbare machtsdieren in het openbaar bestuur, zoals Robert Moses, de baas van openbare werken van New York City (1888-1981). Dat boek verscheen in 1974 en is nooit weggeweest uit de boekhandel. De vijftigste verjaardag is reden tot een expositie in het stadsmuseum van NYC, zo beroemd is Caro hiermee geworden. Voor Barack Obama heeft dit boek als student zijn visie op de politiek bepaald. Caro kreeg het bij verschijnen van het magnum opus aan de stok met de hoogbejaarde potentaat. Maar het boek is toch vooral ook een uiting van respect voor diens visionaire blik, zijn daadkracht, lef en finesse van manipulatie en politieke kracht. Moses was 'larger than life'. Net als LBJ en even energiek en meedogenloos. Wellicht dat ook daarom Mark Rutte zo'n fan is? 6] Nancy Pelosi - The Art of Power (Simon & Schuster) Is zij de Robert Moses van DC? Een machtsdier, onstuitbaar energiek, gedreven, een 'living legend' ook? Nancy Pelosi was alleen allesbehalve onzichtbaar en ze ontleende haar macht wel aan verkiezingen. Haar boek over de kunst van de macht is zeer persoonlijk en vol lessen uit de meest kritische momenten in de vele decennia van haar leven als parlementariër en de eerste vrouw als voorzitter van het Huis. Ze komen allemaal langs, de Bushes, de Clintons, Trump, Xi, Poetin en de Obamas. Ze krijgen er soms ook stevig van langs, zeker als je goed tussen de regels doorleest! Uit dit boek leer je waarom de Republikeinen uiteraard de politieke tegenstander zijn, maar de Senaat de politieke vijand. Duidelijk schetst Pelosi waarom the Speaker zo’n beetje de raadspensionaris van Amerika is en dus een beetje de premier. Die bepaalt met het Huis de begroting en de wetten. Niet de president en zeker niet de Senaat. Een sterke Speaker kan een president maken of breken als deze 'de kunst van het mogelijke' bij machtsuitoefening beheerst. The Art of Power, zoals Otto von Bismarck het al noemde. Het boek begint en eindigt met grof geweld. Eerst de gijzeling en bijna moord van haar man Paul Pelosi in hun eigen huis in San Francisco en tot slot de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Zij ziet die als een poging tot staatsgreep zoals in Latijns-Amerika en is ervan overtuigd dat zij dit alleen door een wonder heeft overleefd. 7] Mathieu Segers - Europa en het idee uit de toekomst (Prometheus) Precies een jaar geleden brachten wij postuum een saluut aan professor Mathieu Segers die zo jong stierf, maar zelf nog zijn magnifieke boek over Europa aan ons had toegestuurd. Dat is nu vertaald: Europa en het idee uit de toekomst. Elke pagina van het boek schittert met verrassende inzichten en onbekende feiten en mensen uit de voorgeschiedenis van de Europese unie. Maar juist nu valt het begin zo op. Segers zag het moment gekomen dat Europa zich opnieuw moest uitvinden. Precies wat de ook in december 2023 overleden Jacques Delors zei en wat in het jaar na hun beider dood de kern werd van Mario Draghi's uitdagende rapport. Mathieu Segers was ook hier weer zijn tijd vooruit. *** Verder kijken Turn Every Page - The Adventures of Robert Caro and Robert Gottlieb *** Verder luisteren 441 - Extra zomeraflevering: boekenspecial! 395 - Vijf boeken en een afscheidsbrief 363 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! 317 - Extra winteraflevering: PG tipt boeken! 286 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! 269 - Vijf boeken die je moet lezen om Europa beter te begrijpen 259 - De omgevallen boekenkast: leestips van PG! 207 - Zomer 2021: Boekentips van PG! 133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen! 99 - Tips voor thuis: de omgevallen boekenkast van PG! 403 - Sam van Houten, een eeuw lang verrassend dwars 274 - Thorbecke, denker en doener 221 - Madam Speaker: de spijkerharde charme van Nancy Pelosi 149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman 40 - De geniale broers Von Humboldt *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:47:52 – Advertentie De Schrijverscentrale 01:03:28 – Deel 2 01:17:25 – Deel 3 01:35:49 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het kabinet organiseerde een Woontop en bracht alle betrokken marktpartijen, overheden en organisaties bij elkaar. Samen moesten zij de intentie om 100.000 nieuwe woningen per jaar te bouwen concreet maken en afspraken formuleren waar ze elkaar aan kunnen houden. Tegelijkertijd staat Nederland voor de uitdaging om die – uiteindelijk - een miljoen nieuwe woningen optimaal duurzaam te laten zijn én de acht miljoen bestaande woningen te verduurzamen en de bewoners bestaanszekerheid te geven. Jaap Jansen en PG Kroeger praten hierover met Karsten Klein, directeur belangenbehartiging van de Vereniging Eigen Huis en Kees Vendrik, voorzitter van het Nationaal Klimaat Platform. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Vereniging Eigen Huis en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De Woontop was vooral een exercitie om 'de neuzen dezelfde richting op te krijgen'. Vicepremier Mona Keijzer bouwde in zekere zin haar eigen polder. Volgens hoogleraar volkshuisvesting Peter Boelhouwer was het ‘vooral veel wishful thinking’. Toch ziet Karsten Klein in het bijeenbrengen een zinvolle stap, ook om het realiteitsgehalte van de afspraken samen te toetsen. Niet blijven hangen in korte-termijnacties, maar de langetermijnresultaten goed 'borgen' is nuttig, zegt hij. Erg ongelukkig was daarom de losse flodder van Keijzer om haar stoerheid bij deregulering te bewijzen: een stop op verplichte nestkastjes. Klein en Vendrik hebben er weinig woorden voor nodig: “Dit is precies het verkeerde voorbeeld.” Kees Vendrik pleit er juist voor dat elk betrokken ministerie wél serieuze pogingen gaat doen om overbodige regels te schrappen. Alle creativiteit en ondernemerschap is nodig, zegt hij. Want het verduurzamen en energiezuinig maken van acht miljoen woningen is de grootste verbouwing ooit. "Iedereen gaat dit meemaken, dat kan niet anders. Laat het dan vooral iets van ons allemaal zijn en het liefst ook een beetje leuk maken." Eigen woningbezitters en alle huurders zijn daarbij elkaars bondgenoten. Klein en Vendrik ontdekken veel raakvlakken en gezamenlijke belangen. En dat is niet zo vreemd, omdat het een gigantische transitie is. “Met alle inconsistenties die veranderingen en daarvan leren altijd eigen is.” Niets is daarbij zo funest als grilligheid van politieke processen en van besluiten die ineens over ons 'neerdalen'. Bij warmtepompen en de saldering van de opbrengst van zonnepanelen zijn door het nieuwe kabinet onverhoedse ingrepen gepleegd die afschrikken en argwaan oproepen. "Als je besluit warmtepompen te verplichten en het volgende kabinet schrapt dat dan meteen weer, dan helpt dat niet", zegt Klein. Deze ‘grootste verbouwing ooit’ doet denken aan de introductie van aardgas in de jaren zestig. Ook toen moest iedereen mee in een omwenteling van zowel de keuken als haard, huis, kantoor en omgeving. En er is nog een verrassende analogie: de Deltawerken in de jaren vijftig met al hun complexiteit én als aanjager van technologische innovatie. De populaire 'koken op gas'-cursussen bleken een machtig middel van ongedwongen omgang met die transitie. Vendrik pleit daarom nu ook voor 'groene opbouwwerkers' in buurten. Bij de transitie moet de nadruk minder liggen op de hoogstandjes van de techniek en complexiteit van de aanpak en meer op de bestaanszekerheid door uiteindelijk drastisch lagere energiekosten. En de Vereniging Eigenhuis weet dat zekerheid cruciaal is, ook voor woningeigenaren. Om deze grootste verbouwing ooit een duidelijk perspectief te geven raadt Vendrik aan om een glasheldere maatschappelijke keuze voorop te zetten. Begin met de wijken waar energiearmoede deel is van een optelsom van sociale problemen. Benadruk dat mensen hier als eerste de zekerheid van lagere energiekosten zullen krijgen. *** Verder kijken Webinars van het Nationaal klimaat Platform *** Verder luisteren 449 - De echte crisis is de woningnood 422 - Een eigen huis, een plek onder de zon - woningnood toen en nu 460 - VVD'er Silvio Erkens strijdt voor versnelling van het klimaatbeleid 435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt? 415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa 389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland 55 - Ed Nijpels over zijn klimaatakkoord 470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine 463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof 456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof 452 - Wie is de baas in de coalitie? *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:34:32 – Deel 2 01:21:03 – Epiloog 01:26:22 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het parlement gaat met Kerstreces. De debatten over de begrotingen geven ons een tableau van de ideeën, aanpak, tactiek en strategie van de coalitie vanaf het aantreden van Dick Schoof en zijn inmiddels gehavende ploeg. Daarbij doemt vooral één vraag op. Bestaat dit kabinet eigenlijk wel? "We zijn nu als kabinet bijna een half jaar onderweg en ik kan me voorstellen dat u de afgelopen maanden wel eens hoofdschuddend het nieuws hebt gevolgd", zegt de premier. "Dat snap ik natuurlijk. Ik knijp mezelf ook wel eens in de arm." Minister Eelco Heinen van Financiën lichtte een puntje van de sluier. Hij onthulde een ‘baanbrekend project’ waarin hij en zijn departement via kunstmatige intelligentie een perfect fiscaal stelsel ontwikkelen. Een Aha-Erlebnis! Staat dit niet symbool voor het Binnenhof van nu? Een plek waar niet Schoof en zijn bewindslieden koers en inhoud bepalen, maar een virtuele beleidsmachine? Kunstmatige intelligentie! *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand.com. Gebruik de code BETROUWBAREBRONNEN500 tijdens het afrekenen van je eerste investering om de garantie te activeren. De code is geldig tot en met 31 maart 2025. Lendahand staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Bij de Onderwijsbegroting waren minister Eppo Bruins en de premier geheel absent. Fractieleiders Henri Bontenbal (CDA) en Rob Jetten (D66) sprongen in het gat en Geert Wilders (PVV) poogde te redden wat er te redden viel. De kleine oppositieclubs lieten hem zweten en achtereenvolgens Bruins, Heinen, Schoof, minister Judith Uitermark van Binnenlandse Zaken en zelfs vicepremier Fleur Agema (Volksgezondheid) bloeden. In de Kamer doken twee Machiavelli's op, D66-Onderwijswoordvoerder Jan Paternotte en Bontenbal, die een volleerd discipel van Maxime Verhagen blijkt te zijn. Ze kregen ongeveer alles wat ze eisten, ook al stapte D66 uit de onderhandelingen. Daarmee verlengden ze bovendien niet de levensduur van de coalitie, maar vergrootten de politieke chaos en interne tegenstellingen binnen coalitie en kabinet.       Eppo Bruins erkende dat hij van niets wist over de afspraken en rekensommen in zijn begroting. Op Onderwijs was de minister blijkbaar nu reeds vervangen door die AI-machine. Fleur Agema en Judith Uitermark waren ontzet over de gaten die Wilders voor D66, CDA, ChristenUnie, SGP en JA21 bereid was te hakken in hun budgetten.   Geen traan liet hij om hun ellende. Zoals hij evenmin zich bekreunt om de reputatieschade die hij met zijn privédiplomatie wereldwijd aanbrengt aan de premier en minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken.   Jaap en PG zien hoe de gevonden oplossingen allerminst betekenen dat de Eerste Kamer - waar de coalitie maar 30 van de voor een meerderheid benodigde 38 zetels heeft - nu moeiteloos de Onderwijsbegroting gaat behandelen. Allereerst is door Heinen een reeks doodzonden begaan tegen de in de VVD zo heilige Zalmnorm. Hij ‘keek of de tabellen klopten’ zei hij achteloos, alsof de AI-machine al aan het werk was.      Sommige oplossingen zijn staatsrechtelijk dubieus en enkele zelfs strijdig met artikel 1 van de Grondwet (het gelijkheidsbeginsel) en met artikel 23 (de vrijheid van onderwijs). Bruins, Uitermark en David van Weel (minister van Justitie) krijgen hiermee een harde dobber in de Eerste Kamer.    Geert Wilders heeft het ene gat proberen te dekken met het andere en ontdekte hoe niemand in zijn fractie of onder zijn bewindslieden enig idee heeft van het ambt van regeren. Zo staat de autocraat nu alleen, als een solist op het beleidstoneel, gewantrouwd door zijn publiek, dat zich bekocht voelt.     Is dit virtueel regeren eigenlijk wat informateur Kim Putters en Nieuw Sociaal Contract bedoelden met een 'extraparlementair programkabinet'? Een kabinet dat bewust buiten de beleidsvorming wordt gehouden en - in de woorden van premier Schoof – ‘wordt geïnformeerd over de uitkomsten’?      *** Verder luisteren 466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen 50 - Vrijheid van onderwijs 454 - Hoe Nederland als kennisland steeds weer vastloopt in bestuurlijke spaghetti 463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof 456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof 452 - Wie is de baas in de coalitie? 448 - Premier zonder kompas 442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders 438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:30:30 – Deel 2 01:01:09 – Deel 3 01:19:29 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De NAVO wil nieuwe kruisraketten plaatsen in Europa als antwoord op de nieuwe generatie van zulke middellange-afstandswapens die Vladimir Poetin al heeft neergezet. In Duitsland zijn de 600 Taurus-raketten hot topic in de verkiezingscampagne. In Nederland is het nog stil. Komt er – net als in 1979 - een nieuwe 'Hollanditis', de grootste crisis van Nederland in 75 jaar NAVO? De man die overal bij was, is Boudewijn van Eenennaam. Als jong ambtenaar op Buitenlandse Zaken werd hij de kernwapenspecialist. En als topdiplomaat moest hij er met de Amerikanen in Washington over dealen. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem naar aanleiding van zijn boek Een Beeld van een Diplomaat. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Atlantische Commissie. En met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Boudewijn van Eenennaam (1946) begon in 1973 als jong ambtenaar in de jaren van het kabinet-Den Uyl en raakte bij toeval verzeild in de positiebepaling van ons land ten aanzien van de kernwapens in Europa. De discussie daarover barstte echt los toen vlak na het aantreden van premier Dries van Agt president Jimmy Carter een gloednieuwe nucleaire technologie wilde invoeren, het neutronenwapen. Samen met bondskanselier Helmut Schmidt kon de premier deze onberaden eenzijdige zet van de Amerikanen nog tegenhouden. Van Eenennaam raakte hiermee verwikkeld in de worstelingen van het NAVO-bondgenootschap op het allerhoogste niveau. Die werden nog heftiger toen Schmidt met Washington tegenover de Sovjetdreiging met nieuwe SS-20 raketten een ander antwoord overeenkwam. En ook Nederland zou meedoen. Maar de vredesbeweging kwam in opstand, demonstreerde massaal, kreeg links achter zich en slaagde er in ook regeringspartij CDA te verdelen. Premier Ruud Lubbers schoof met al zijn creativiteit de beslissing zover mogelijk vooruit. We horen Van Eenennaam er nóg over morren. De belangrijkste plaatsingsvariant kwam overigens uit zijn koker, benadrukt hij. Lubbers ging er mee aan de haal. Via Van Eenennaams contacten met de belangrijkste mensen onder Ronald Reagan groeide het idee van het ‘dubbelbesluit' en de ‘nuloptie’, dat vanaf 1981 de strategische lijn werd. In 1987, toen inmiddels Michail Gorbatsjov in het Kremlin zat, werd dat het begin van het einde van de Koude Oorlog. Over de vredesbeweging is hij nog altijd weinig complimenteus. Hij verwijt ze dat ze 'romantiek' bedreven en angstpolitiek. Hij maakte zes premiers mee, achttien ministers van Defensie en twaalf ministers op Buitenlandse Zaken. Met veel vrolijkheid – en soms wat cynisme – vertelt Van Eenennaam over zijn avonturen met ministers als Max van der Stoel, Henk Vredeling, Hans van Mierlo, Hans van den Broek, Jozias van Aartsen en Jaap de Hoop Scheffer. En over het societyleven van een ambassadeur in Washington DC, waar hij de huidige minister Caspar Veldkamp onder zich had. In zijn laatste functie – permanent vertegenwoordiger van Nederland bij de Verenigde Naties in Genève, tot 2011 – werd hij onverwacht uitgenodigd voor een kopje thee bij Asma al-Assad, de vrouw van de Syrische dictator. De actuele situatie vervult Van Eenennaam met zorgen. Hij vreest dat de Europese Unie onvoldoende opgewassen is tegen Poetin en ook niet goed is voorbereid op de terugkeer van Donald Trump. Terwijl sommige Europese leiders – zoals Manfred Weber, de leider van de Europese christendemocraten, de Poolse premier Donald Tusk en de Franse president Emmanuel Macron al in gesprek zijn over een eigen Europees kernwapen, schudt de oud-diplomaat zijn hoofd. Europa, dat heeft hij in al die jaren wel geleerd, zal nooit echt zonder de beschermende Amerikaanse paraplu kunnen. *** Verder lezen Boudewijn van Eenennaam - Een Beeld van een Diplomaat B.J. van Eenennaam - Achtenveertig Kruisraketten Plaatsing van middellange-afstandsraketten, waarvoor in de jaren 80 het Malieveld nog vol liep, is nu weer nodig, zien Ko Colijn en Boudewijn van Eenennaam (NRC, augustus 2024) Nikolaos van Dam - Van Eenennaam: tussen Atlantische trouw en Europese ambities (Clingendael Spectator, boekrecensie, februari 2024) *** Verder luisteren 461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders 447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor 434 – Vier iconische NAVO-leiders en hun lessen voor Mark Rutte 413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO 404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed 361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later BB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 401 - Adieu Dries! BB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 443 – Negen premiers en een explosief Oranjehuis *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:30:09 – Deel 2 01:17:48 – Deel 3 01:47:15 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vanaf 1 januari 2025 volgen de Polen de Hongaren op als halfjaarlijks voorzitter van de vergaderingen van de ministers van de Europese Unie en ook van de ambassadeurs. Deze timing kon niet beter. Het contrast is groot. Wie zei daar dat Europa saai is? Zoals elk half jaar duiken Jaap Jansen en PG Kroeger in ambities, politieke rol, prioriteiten, pijnpunten, nieuwe initiatieven en culturele rijkdom en historie van de aantredende voorzitter. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! De prijswinnaars van de biografie van Angela Merkel worden bekendgemaakt in deze aflevering. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Polen is niet alleen een groot land met een rijke historie, maar ook een lidstaat die zich economisch, strategisch en geopolitiek krachtig ontwikkeld heeft. En met premier Donald Tusk treedt nu een voorzitter aan met een uitvoerig Europees cv. Tusk kan leveren wat juist in deze fase noodzakelijk is: leiderschap met een heldere, stabiele en inhoudelijk doordachte focus. Dat kan hij bovendien in optimale omstandigheden. De opluchting bij het uitzwaaien van Viktor Orbán en diens geflopte pretenties als voorzitter is groot, maar in Berlijn en Parijs heersen labiliteit en onzekerheid. Donald moet dus aan de bak. Roemenië en Moldavië lieten zien dat de democratie openlijk ondermijnd wordt, maar niettemin stand houdt. Syrië werd plotsklaps een ongekende nederlaag voor Poetin en zijn wereldwijde ambities. In de VS treedt Donald Trump aan. Maar in Brussel is met Antonio Costa – die de bijeenkomsten van de regeringsleiders presideert - en de nieuwe Commissie van Ursula von der Leyen een frisse, meer coherente start mogelijk. Juist daar kan Tusk stevig aan bijdragen.     Zijn grote thema is ‘proactieve veiligheid’. Europa moet niet afwachtend en reactief zijn, maar de veiligheidsbelangen van de Unie en de lidstaten samen vaststellen en verdedigen Bij defensie zal Tusk alle lidstaten en NAVO-partners bij de lurven grijpen. Polen is zelf op weg naar defensie-uitgaven ter hoogte van vijf procent van het bruto nationaal product. Maar voor Tusk zijn er veel meer vormen van veiligheid. Van voedsel- en grondstoffenveiligheid tot cyberveiligheid en de integriteit van nieuwsbronnen en sociale media. De Poolse proactieve aanpak kan daarbij profiteren van een nieuwe machtsfactor in Brussel. Jaap en PG portretteren de Poolse Eurocommissaris Piotr Serafin. Een bewust onopvallend soort bestuurder bij wie alle Brusselse lijntjes samen komen. Een andere geestverwant is de zeer ervaren partijgenoot en oud-premier van buurland Litouwen, Andrius Kubilius, de eerste Eurocommissaris voor defensie en ruimtevaart.    Het verrast dan niet dat Tusk al voor zijn aantreden informeel een € 500 miljard fonds voor defensie-investeringen in gang is gaan zetten. Ook om een EU-antwoord te bieden aan de eisen en denigrerende taal van Trump.   Het verrast evenmin dat hij een sterke, coherente aanpak van het Draghi-rapport met kracht aanjagen zal. Het kabinet-Schoof krijgt het nog druk komend halfjaar.    Kijken we naar de kleurrijke en vaak tragische historie van Polen, dan herkennen we tenminste één koning in de 16e eeuw die wel wat trekjes heeft van Donald Tusk. Sigismund III Wasa had de wind eronder. Hij leidde Polen toen het groter was dan ooit en hij veroverde bovendien - als bondgenoot van de Paus nota bene - het Kremlin in Moskou.     PG vertelt over nog drie zeer kleurrijke Poolse vorsten en de eerste premier van de Poolse democratie – een soort Mark Rutte! En geloof het of niet, die Poolse triomftocht en verovering van het Kremlin is een magnifieke scene in een van de allermooiste opera's! *** Verder kijken Is Poland's PM Donald Tusk the EU's new powerbroker? (DW, november 2024) *** Verder luisteren 450 - Keizerin Ursula II 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 437 - Dwarse Viktor Orbán mag een half jaar Europa voorzitten. Gaat dat wel goed? 432 – Verkiezingen Europees Parlement 2024: het midden houdt stand 429 – Hoe het Europees Parlement steeds meer macht naar zich toe trekt 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben 447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor 455 - De bufferstaat als historische - maar ongewenste - oplossing voor Oekraïne 361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm 458 - De gedroomde nieuwe wereldorde van Poetin en Xi 285 - Kaliningrad, een oude stad als brandpunt van Europa *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:27:49 – Deel 2 00:43:37 – Deel 3 01:20:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op deze memoires is met ingehouden adem gewacht. Angela Merkel schreef, samen Beate Baumann - haar assistente, al bijna 33 jaar - haar levensverhaal. De titel is een parool: Vrijheid. Het verscheen meteen ook in het Nederlands. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen over en analyseren dit 700 pagina's dikke boek en ook Merkels eigen woorden bij de presentatie ervan in Berlijn. Het boek en deze herinneringen zijn in twee opzichten eenmalig. Het bevat Merkels persoonlijke herinneringen en reflectie op een jeugd en Werdegang in een gruwelijke dictatuur én haar belevenissen na haar 35e levensjaar in die ongekende loopbaan in een Europese democratie. Deze bracht haar in eigen land, in Europa en op wereldschaal aan de politieke top. Geen vrouw en geen DDR-burger had ooit zo'n loopbaan en zo'n leven. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Jaap en PG zien een opvallende analogie met het leven van Vaclav Havel. Ook hij was allerminst geboren om - als dichter, toneelschrijver en rebel - de president van zijn land te worden in een periode van vreedzame revolutie en Europese omwenteling, waarbij ook hij wereldwijd een moreel icoon werd. Merkels jeugdherinneringen zijn zonder twijfel het hoogtepunt van het boek. Adembenemend en vol nuances vertelt zij over het leven in een tirannie en de ingewikkelde levensomstandigheden van een West-Duitse dominee in een atheïstische dictatuur. Vol warmte en met oog voor detail schetst zij een kindertijd in een karig boerengebied waar zij genoot van de natuur en het buitenleven. Het vrolijke, onbekommerde kind Angela is een van de verrassingen in dit boek.     Des te navranter zijn de verhalen over de repressie en permanente dreiging die het kenmerk vormden van de dictatuur. Hoe haar ouders in wanhoop waren toen op 13 augustus 1961 de Muur werd opgetrokken en zij letterlijk opgesloten zouden zijn zonder ooit nog hun familie te kunnen omarmen, laat zien hoe de almachtige partij en de geheime dienst in ieder leven gruwelijke sporen trok. En toch: “Das Leben in der DDR war mehr als nur dieser Staat.” Dat zij zich als jonge vrouw kon ontwikkelen, haar eigen begaafdheid en identiteit, haar 'waarden en normen' en haar onbekommerde vrolijkheid kon bewaren, noemt Merkel 'mijn eigen grote overwinning op dat systeem.' De val van de Muur is haar 'Lebensglück'. Ze was met 35 nog jong, maar ook voldoende gerijpt om een tweede leven in een volkomen andere wereld aan te durven. Over haar jaren in de politiek vertelt ze zakelijk, grondig en met haar kenmerkende rustige humor. Hoe zij haar patriarch Helmut Kohl ijskoud afserveerde en zelf de partijvoorzitter werd van de CDU vertelt ze vrij emotieloos. Zij moest dit doen, benadrukt zij, omdat haar CDU anders de geur van corruptie en stiekemdoenerij nooit meer kwijt zou raken en het lot van de Democrazia Cristiana in Italië zou ondergaan. Massale steun vanuit de gewone leden gaf haar de moed dit te doen. Merkel verstopt beslist niet dat zij in de politiek al snel ontdekte dat zij eerzuchtig was. Wille zur Macht was haar niet vreemd en waardeert zij ook in andere politieke leiders. Als jong Milieuminister ontdekte zij nog iets: haar passie voor wereldwijd overleg en beleid formuleren op mondiale thema's. Onbedoeld bereidde dit haar voor op die volgende stap, het bondskanselierschap. Over haar jaren als kanselier is zij nuchter, methodisch en zonder veel poeha. Opmerkelijk is hoezeer ze daarbij lijkt op Wolfgang Schäuble met wie ze bij duidelijke karakterologische verschillen heel wezenlijke politieke kenmerken deelt. Ze wil fair zijn in dit boek, rekent niet keihard af met vijanden of tegenstrevers, maar gaat ervan uit dat de lezer tussen de regels door de boodschappen wel mee krijgt. De Beierse CSU, de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, Donald Trump en de linkervleugel van de SPD zullen niet alles met vreugde lezen. Ze is wel degelijk zelfkritisch. Over de inzet voor het klimaat en over haar opstelling naar buiten toe in de eurocrisis bijvoorbeeld. Over de defensie, Russisch gas en Oekraïne benadrukt zij dat het vasthouden van dialoog met Vladimir Poetin in ieders belang was en wijst zij er soms fijntjes maar hard op, dat bijvoorbeeld haar linkse coalitiepartners de CDU geen ruimte gaven voor veel steviger beleid. Het is goed te beseffen dat memoires van staatslieden geen wetenschappelijk werk zijn op grond van historische analyse en diep graafwerk in de stukken en archieven. Ze geeft haar visie en beleving en dat levensverhaal is uniek. PG noteert daarbij het verhaal over een bronzen beeld op de laatste foto in het boek. Angela Merkel vertelt tegen het slot van haar herinneringen hoe zij spontaan besloot het te kopen. Het verbeeldt de Griekse god Kairos die symbool staat voor 'het goede moment, het goede doen op het juiste moment'. *** Verder lezen Angela Merkel - Vrijheid (Arbeiderspers, 2024) Angela Merkel - Freiheit (Kiepenheuer & Witsch, 2024) *** Verder kijken De presentatie van het boek in Berlijn (26 november 2024) Angela Merkel in Buitenhof (1 december 2024) *** Verder luisteren 276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann 42 - Merkels vertrouweling Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenis 421 - Bewonderd en gevreesd. De memoires van Wolfgang Schäuble 111 - De onverwachte herrijzenis van Helmut Kohl – en van Truman, Merkel en Rutte 122 - Voorzitten op z'n Duits. Hoe doet Merkel dat? 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 135 - 30 jaar Duitse eenheid: Carlo Trojan, de Nederlander die meeonderhandelde 72 - 'Wir sind ein Volk!', December 1989: Helmut Kohl spreekt in Dresden + Geheim gifwapen Sovjet Unie 61 - De val van de Muur, met Merkels eigen verhaal 53 - 1989 - PG en de viering van 40 jaar Deutsche Demokratische Republik 236 – Václav Havel, de dissident die president werd 465 – Nederland en Duitsland, labiel en leiderloos. En: de opmerkelijke overeenkomsten met Noordrijn-Westfalen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:54:48 – Deel 2 01:11:29 – Deel 3 01:40:08 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het kabinet-Schoof strompelt voort. Na de deconfiture met het Belastingplan, de marginalisatie van de ministers Fleur Agema en Marjolijn Faber bleek voor minister Eppo Bruins en staatssecretaris Mariëlle Paul de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een parcours vol struikelpartijen en miskleunen. Jaap Jansen en PG Kroeger volgen de gebeurtenissen op de voet en trekken daar lessen uit voor de bewindslieden, de coalitiefracties, hun aanvoerders en voor een machiavellistische oppositiestrategie. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De terugkeer van Pieter Omtzigt als deeltijdleider van NSC moest leiden tot herstel van omgangsvormen en een goede toon. Maar direct was het alleen maar meer ellende. De VVD maakte vicepremier Eddy van Hijum (NSC) tot mikpunt. VVD-minister Eelco Heinen van Financiën liet NSC-minister Bruins opzichtig bungelen en PVV-fractievoorzitter Geert Wilders zette Omtzigt weg als chef van een drie zetels residu. In deze politieke context besprak de Tweede Kamer afgelopen dagen de Onderwijsbegroting.     Er zou een Herstelplan Kwaliteit Onderwijs komen. In de bijlage erbij bleek dat € 2 miljard aan bezuinigingen op te leveren. Net benoemd vertelde Eppo Bruins dat hij het allemaal maar ‘lelijk’ vond. Toch deed hij wat PvdA-minister Jo Ritzen in 1994 over Paars I zei: "Ik zag het onderwijs als drenkeling kopje onder gaan en besloot haar na te springen."    Sommige onberaden snijoperaties trok Bruins snel in, maar hij vulde het ene gat met het andere. Van dat herstelplan is niets meer vernomen, behalve de belofte dat in voorjaar 2025 iets naar buiten komt. Cruciale thema's voor de toekomst bleven verder onbenoemd of onuitgewerkt.     Hoe kon dit? De aanpak van de informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol was hier debat aan, vertelt PG. In de kabinetsformatie mochten zij alleen met de vier fractievoorzitters aan tafel; leiders die elkaar wantrouwden. Echte deskundigen werden niet geraadpleegd. Daarmee zit Eppo Bruins nu klem. Net als bij het Belastingplan manoeuvreert een NSC-bewindspersoon onhandig, terwijl oppositiepartijen CDA en D66 inbreken in het machtsspel. Vol zelfspot sloten zij met CU en JA21 een ‘monsterverbond'. Door politieke onhandigheid en interne verdeeldheid heeft het kabinet bovendien de conservatief-rechtse bondgenoot SGP van zich vervreemd. Chris Stoffer is op oorlogspad. Bruins dreigt in de Eerste Kamer gekielhaald te worden. Geert Wilders zet hem daarom buitenspel en dealt liever zelf met de oppositie om te redden wat er misschien nog te redden valt.    De facto is het eens zo trots als ‘extraparlementair’ aangekondigde kabinet inmiddels een minderheidskabinet dat dingen slechts realiseren kan door te buigen voor de nukken van kleine partijen die in de Senaat de doorslag kunnen geven. Premier Dick Schoof is in dit proces onzichtbaar en diens ministers laat Wilders waar mogelijk niet meediscussiëren bij het sluiten van machiavellistische deals. Zou Omtzigt dít echt bedoeld hebben toen hij bij informateur Kim Putters zo'n extraparlementair verbond als triomf binnenhaalde?    Jaap en PG tippen vast onderdelen van zo'n Florentijnse Overeenkomst. Het ideologisch essentiële punt van de Maatschappelijke Diensttijd, de juist voor MBO/HBO en MKB in de regio funeste halvering van regionale investeringsfondsen en de langstudeerboete staan in het brandpunt. De vraag is of met name PVV en BBB zulke meloenen zullen slikken - een term van het voormalige ChristenUnie-Kamerlid Eppo Bruins - en of de Senaat een begroting die geheel herzien moet worden nog wel behandelen wil.  PG vond er een passend Bijbels stukje opera van Georg Friedrich Händel bij. *** Verder luisteren 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/67379542-f134-4fa3-a50f-0fd6ed6e087a… 50 - Vrijheid van onderwijs https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/ca6e0fb5-3367-468a-a9d4-00d556393c28 278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/fc70b4a6-5d47-48f3-b155-9a25b4e63ca4… 227 - Structureel extra investeren in onderzoek en ontwikkeling helpt de Nederlandse economie enorm vooruit https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d96f0366-5d04-4a87-aadf-e7bccbffc04d… 454 - Hoe Nederland als kennisland steeds weer vastloopt in bestuurlijke spaghetti https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/e974b3f9-b00e-4019-8eae-c93aacccb90f… 381 - Het Betrouwbare Bronnen Kenniscoalitie debat 2023 https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/af48aff1-8b72-4966-bdfe-38819f08ea9a… 425 - Een oprecht akkoord https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/58309ee5-7542-48f0-9c60-67188d37de1c… 201 - Het geheim van het hbo-succes https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/228d138a-8583-4fe2-ab74-4329c9c67ec4… 183 - Samen slimmer worden: het Leidse kennisecosysteem als aanjager van duurzame groei https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/87c5e519-2b67-4a16-ba44-ea1f3b52ba97… 126 - De kracht van hoger onderwijs https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/5694a60c-62c5-4bae-a100-74185de814a4… 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met een technische opleiding. Met als gast o.a. Eppo Bruins. https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d10d8707-bf0b-49d8-9125-959d7786544c… 371 - Banen op zoek naar mensen. Hoe in Europa bedrijven en beroepsonderwijs intensief samenwerken https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/160ba8a6-0cbe-4400-9cba-2407f3f33701… 88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/4aa813d5-a12f-40b6-89d6-3cc38d50423a… 47 - Harvard-topman Richard McCullough bezorgd over wetenschap in VS en Nederland https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/46ef1c9b-7a86-420f-b96c-3a108741e439… *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:22:34 – Deel 2 00:54:12 – Deel 3 01:28:29 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In Nederland strompelt het kabinet-Schoof van crisis naar crisis. In Duitsland viel de regering van Olaf Scholz (een coalitie van sociaaldemocraten, groenen en liberalen) met slaande ruzie uiteen. Alle reden voor een indringend gesprek met twee zéér ervaren Duitse politici. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met Peter Altmaier en Armin Laschet. Allebei zijn het Nederland-kenners, Europeanen in hart en nieren en met een cv van decennia politiek op het hoogste niveau. We ontmoetten hen vorige week op het Toekomstforum Noordrijn-Westfalen–Nederland in Noordwijk aan Zee, waar vertegenwoordigers van de politieke en financieel-economische top uit beide landen twee dagen bijeen waren voor intensieve gesprekken en dialoog. Das Gespräch mit Altmaier ist auf Niederländisch (ab Minute 16) und das Gespräch mit Laschet auf Deutsch, mit niederländischer Erklärung (ab 1 Stunde 07) *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie voor het het meedogenloos eerlijke en fascinerende boek Sociopaat van Patric Gagne. Je kunt het hier bestellen Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Peter Altmaier (1958) was de rechterhand van Angela Merkel. Als CDU-minister leidde hij haar Kanzleramt en coördineerde hij het kabinetsbeleid. Ook was hij minister van Financiën en minister van Economie en Energie. Hij onderstreept - in bijna volmaakt Nederlands - dat de labiliteit van beide landen geen toeval is. Na 2016 is met Brexit en de eerste termijn van Donald Trump heel het Westen gaan wankelen. Al zorgden Merkel en Rutte nog enige tijd voor stabiliteit. In Duitsland werken daarbij de sociale, mentale en politieke consequenties van de Wiedervereinigung diep door. Indringend schildert Altmaier hoe een minderheid in het oosten zo overrompeld werd door de nieuwe eenheid in een westers, Europees samenlevingsmodel, dat zij het 'normale leven' in hun oude dictatuur gingen missen. Over de coalitie na Merkel – sinds 2021 onder Scholz - is hij genuanceerd. Op sommige concrete beleidspunten kritisch, maar ook met begrip dat de regering zonder CDU/CSU door de optelsom van pandemie, oorlog in Oekraïne, energiecrisis en inflatie een heel moeilijke fase het hoofd moest bieden. Ook een nieuwe regering onder CDU-spits Friedrich Merz zal het heel zwaar krijgen, zeker ook in Europa, waarschuwt Altmaier maar vast. Armin Laschet (1961) – met wie we in het Duits praten - was lid van het Europees Parlement, de Bondsdag, minister-president van Noordrijn-Westfalen (NRW) en in 2021 kanselierskandidaat voor de opvolging van Merkel namens CDU/CSU. Hij verloor toen van Scholz. Laschet is uiterst bezorgd over de 'mésalliance' tussen Berlijn en Parijs. Want zonder een krachtige, harmonische samenwerking van die hoofdsteden is Europa stuurloos en verlamd. En dat kunnen we ons nu nog minder veroorloven dan tijdens de eerste termijn van Trump. Deze diepe zorg komt uit zijn tenen. Vriendschap en Europese lotsverbondenheid met de Fransen is een van zijn grootste politieke levensdoelen. Met hem bespreken Jaap en PG drie centrale vragen uit zijn politiek leven. Ten eerste waarom NRW en Nederland zo weinig van elkaar lijken te weten. Doordat ons land de typisch Duitse federale structuur vaak niet helemaal snapt, is de focus meestal eenzijdig gericht op Berlijn. En dat terwijl ze in NRW de Haven van Rotterdam beschouwen als ‘de haven van NRW’. Er is geen grotere economische relatie van buurlanden in Europa dan van deze twee regio's. Zo hangt de energietransitie in het Roergebied af van de Delta Rijn Corridor. Daarnaast praten ze met Laschet over zijn opmerkelijke rol van fel ideologisch bestrijder van de extreemrechtse AfD. Juist omdát hij een milde katholiek van 'die Mitte' is, voelt hij zich daartoe geroepen. Maar ook hier valt op dat hij in geharnaste scherpte de nuance blijft zoeken.  Tot slot gaat het over die Frans-Duitse as. Laschet is kritisch op Scholz, omdat die hier bewees geen staatsman te zijn die de historische betekenis van deze relatie écht begrijpt. En hij vertelt een opmerkelijk verhaal hoe het ook kan. Dat gaat over de brand in de Notre Dame. Symbolischer en Europeser kan het niet. *** Verder luisteren 451 - 75 jaar Duitse Democratie 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 444 - Het Oosten kiest, Duitsland siddert 421 - Bewonderd en gevreesd. De memoires van Wolfgang Schäuble 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 366 - De zieke man van Europa: hoe komt Duitsland uit de economische verlamming? 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest 314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU 276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 42 - Merkels vertrouweling Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenis 20 - Peter Altmaier (Duitse minister van Economie en Energie) over Nederland in Europa, Brexit en opvolging Merkel *** Tijdlijn 00:00:00 – Inleiding 00:15:43 – Peter Altmaier (in het Nederlands) 01:07:02 – Armin Laschet (in het Duits, met Nederlandse uitleg) 01:49:40 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen op 5 november 2024 kwam veel sneller dan verwacht. Donald Trump won. Inmiddels wordt dit resultaat door kenners diepgaand geanalyseerd; cijfers uitgeplozen, trends vastgesteld. Veel van wat de vele zelfbenoemde Amerika-deskundigen vertelden op ‘the day after’ blijkt toch echt anders te zitten. Het was bepaald géén aardverschuiving. Dit was niet 'the greatest comeback in history'. Er is geen sprake van een ongekend mandaat. Het is niet de sprong naar een nieuw tijdperk. Deze uitslag doet denken aan 1828. En het meest nog misschien aan 1940, althans zoals het ging in de roman The Plot Against America. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 1] Geen aardverschuiving Trump won van Kamala Harris. Maar historisch uitzonderlijk is het feit dat hij voor de derde keer op rij minder dan de helft van de kiezers kon overtuigen. Hij won ook duidelijk minder kiezers dan Joe Biden in 2020 en overschrijdt de 50% niet, bij 76,7 miljoen stemmen. Harris haalde 74 miljoen stemmen en net iets meer dan 48%. De smadelijkste landslide was die van 1992. Jaap en PG vertellen over het drama van George H.W. Bush die ten onder ging tegen de gouverneur van Arkansas, Bill Clinton, hoewel die maar 43% won. De spelbederver was 'de Berlusconi van Texas', Ross Perot. Aan niemand doet Donald Trump méér denken. Episch waren de aardverschuivingen van Ronald Reagan in 1980 en nog meer in 1984. En de allergrootste overwinning was die van 1964 door president Lyndon Baines Johnson. Ook een zeer kleurrijke Texaan. Maar er schuilde ook tragiek en verdriet achter deze ongeëvenaarde triomf. 2] Niet dé comeback JD Vance riep op verkiezingsavond: “The greatest comeback in history”. Viktor Orbán leende ‘m meteen. Maar het is onzin. Trump lag de hele tijd vóór op Biden in de polls en Harris moest zich als underdog juist terugvechten. De GOP had het Huis en de halve Senaat ook al. Ze knokten samen tot het 50/50 werd. De echte comeback kid was Kamala Harris dus, maar ze scoorde net niet hoog genoeg. Welke presidenten waren wel zulke electorale tovenaars? Wie kwamen er roemrijk terug uit verloren posities? Diezelfde Bill Clinton in 1996. Jaap en PG vertellen hoe de Republikeinen de overwinning op de geheel mislukte eerste ambtstermijn van 'The man from Hope' zich uit de vingers lieten glippen. Een aanslag, een aarzelende kandidaat die bedankte en een extremistisch financieel beleid deden de Republikeinen toch nog de das om. De klassieke comeback was natuurlijk Harry Trumans triomf in 1948. Zijn tactieken en zijn strategie had team-Harris heel goed moeten bestuderen. Hij negeerde zijn opponent en streed tegen het 'do nothing Congress' en won in de rurale streken. 3] Geen echt mandaat Trump haalde niet meer dan 50 procent, won veelal dunbevolkte regio's en had geen heldere to do lijst. Zijn overwinning in het Huis is nipter dan ooit in de geschiedenis en in de Republikeinse fractie in het Huis van Afgevaardigden is het permanent gekrakeel. Vergelijk dat met eerdere presidenten. Barack Obama won fors in 2008 en met een glasheldere missie: een grote stimuleringswet tegen de kredietcrisis en enorme werkloosheid en de gezondheidszorg met Obamacare. Ook Reagan, LBJ en al helemaal Franklin Delano Roosevelt hadden een uiterst scherpe politieke focus op wat hun overwinning hen mest opleveren. 4] Geen nieuw tijdperk Het was Harris die zei: sla de bladzij om naar een nieuwe toekomst. Trumps campagne was allereerst wraak op het mislukte verleden. Wraak op zijn flop van 2020 toen in de pandemie de kiezers liever 'a safe pair of hands' kozen. Hij beloofde hen nu daarom een glanzend verleden. PG stipt de vele gouwe ouwen aan uit het Amerikaans verleden waar Trump mee kwam. Van een wet tegen illegalen uit 1798 tot het campagneliedje uit 1984, bij Reagans triomf. Van tol uit 1885 tot het afschaffen van het ministerie van Onderwijs in 1980. Zelfs Trumps plan met abortuswetgeving en dat onderwijsbeleid waren hondenfluitjes naar het 19e-eeuwse Zuiden. Trump staat dan ook in stil contrast met Republikeinse matadoren uit vroeger tijden. Van Theodore Roosevelt die de macht van kartels brak tot Dwight D. Eisenhower die brede welvaart voor de middenklasse vooropzette en grote infrastructuur. En natuurlijk Reagan met zijn fiscale hervormingen en het winnen van de koude Oorlog. 5] Hét rolmodel Waar spiegelt Trump zich dan aan als hij opnieuw het Witte Huis betreedt? Voor zichzelf is hij 'the greatest president ever’. Maar er is een opmerkelijke voorganger waarover hij vaak vertelt. Andrew Jackson. Die regeerde van 1829 tot 1837 en zijn jaren waren net zo turbulent als die van Trump. Hij was de eerste 'niet-elite' president, een generaal die het idool was van de gewone man en vrouw. Ook hij wilde wraak op een hem gestolen verkiezing. Hij haatte de elite en was een demagoog die zich van niemand of de wet iets aantrok. Met iedereen maakte hij heibel, zelfs ook hij met zijn vicepresident. "De tolk van de meerderheid en haar hartstochten" schreef zijn tijdgenoot Alexis de Tocqueville. Maar omdat Trump eigenlijk de hoofdpersoon is uit een tv-serie, een fictief personage, kan het niet verrassen dat hij meest lijkt om die president uit die magnifieke roman van Philip Roth. Dat verhaal speelt in 1940 en de kandidaat van de America First Party wint van FDR. De overeenkomsten met nu zijn groot. *** Verder luisteren 459 – Rolmodel George Washington 405 - De Amerikaanse democratie in gevaar: het gevecht tussen Biden en Trump 360 - 4th of July: Mar-a-Lago, de plek waar het al 100 jaar gebeurt 345 - Leiders op leeftijd. Krasse knar Joe Biden is niet de enige 319 - Lyndon B. Johnson, politiek genie en manipulator van de buitencategorie 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika 281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies 221 - Madam Speaker: de spijkerharde charme van Nancy Pelosi 206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago 202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ (met als gast: Jan Paternotte) 185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt 159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris 150 - De memoires van Barack Obama 146 - Amerikaanse presidentsverkiezingen: de machtsoverdracht 142 - De smerigste verkiezingscampagnes in de Amerikaanse geschiedenis 133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen! 121 - 4th of July special: Zakenlui als president van Amerika 111 - De onverwachte herrijzenis van Helmut Kohl – en van Truman, Merkel en Rutte 57 - Alexis de Tocqueville wilde Amerika begrijpen 44 - Amerika Special: Michael Wolff over Donald J. Trump ** PG over Franklin D. Roosevelt *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:27:49 – Deel 2 00:51:43 – Deel 3 01:34:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De turbulentie in de actuele politiek is ongekend. Donald Trumps herverkiezing is één grote wraakoefening. De Duitse coalitie valt in heftige onderlinge verwijten uiteen en verzwakt de EU. En het kabinet-Schoof vertoont steeds meer haarscheurtjes. De 'vier pizzaslices' lijken zelfs niet meer samen in één doos te willen zitten. Alle reden, vinden Jaap Jansen en PG Kroeger, om even adem te halen en van enige afstand te analyseren wat hier gaande is. Want een kabinet waarvan staatssecretaris van Integratie Jurgen Nobel ‘een groot deel van de islamitische jongeren’ tot vijand van de samenleving uitroept, heeft alle reden om tot bezinning te komen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand.com. Gebruik de code BETROUWBAREBRONNEN500 tijdens het afrekenen van je eerste investering om de garantie te activeren. De code is geldig tot en met 31 december 2024. Lendahand staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** In de geschiedenis is de fase van 'de eerste honderd dagen' van een nieuwe regering een iconisch begrip geworden. Maar het is nog geen 100 jaar oud. De oorsprong is een radiopraatje. Op 24 juli 1933 vertelde gloednieuw president Franklin Delano Roosevelt dat hij na een drie maanden lange wervelwind aan wetten, maatregelen en investeringsimpulsen ‘a mental picture’ wilde schetsen van zijn strategie daarbij. En zo werd 'The First 100 Days' een van de vele innovaties van politiek en bestuur waar FDR en zijn New Deal hun stempel op drukten. Donald Trump lijkt de start van zijn tweede termijn daar direct aan te ontlenen, heel anders dan in 2016. FDR werd sowieso de gouden standaard van daadkracht, durf, ongeremde energie en politiek machiavellisme van de buitencategorie. Zijn jeugdige opvolger in 1961, John F. Kennedy, was de eerste die ook zo'n 100 dagen-strategie ambieerde. PG vertelt in welk drijfzand en chaos Kennedy terecht kwam. Wellicht een schrale troost voor Dick Schoof. Ook in Duitsland kent de historie zo'n veelbelovend begin van een nieuwe leider. Willy Brandt heette niet voor niets 'de Duitse Kennedy'. Hoe hij zijn regering van jonge doeners na de lange jaren van de stokoude, autoritaire staatsman Konrad Adenauer startte, is politiek zeer leerzaam. In ons land liet Ruud Lubbers zien hoe je dat doet. Hij kon zijn strakke, lange termijn saneringsagenda met panache brengen, niet in het minst doordat de polder eieren voor zijn geld koos met het Akkoord van Wassenaar. PG vertelt hoe op het ministerie van Onderwijs de ambtelijke top niet meteen voor waar wilde aannemen, dat hun minister toch echt geheel in die geest van Lubbers zou gaan regeren. Schoofs eerste 100 dagen waren ongekend turbulent en stuurloos. Maar de premier zelf mag je daar niet als eerste verwijten over maken. Hij is de aanvoerder zoals de fractieleiders – Geert Wilders en Pieter Omtzigt voorop – zich die voorstelden. De anti-Rutte, de non-Lubbers. De fictie van ‘een extraparlementair kabinet’ maakte de partijloze premier nog ernstiger geïsoleerd. Zijn kabinet begon met vakantie, Olympische juichmomentjes en een geheel ondoorzichtig proces van het schrijven van een regeerprogramma, dat niet van de vier fracties zou zijn. Precies het omgekeerde van de aanpak van FDR of Lubbers. Verwarrender was daarbij dat het kabinet hoopte te beginnen als een harde correctie van daadkracht op de financiële puinhopen die Mark Rutte, Wopke Hoekstra en Sigrid Kaag zouden hebben achtergelaten. Het tegendeel bleek het geval. De begroting en economische ontwikkeling waren opbeurender dan iedereen voor mogelijk had gehouden. De zon gíng schijnen, maar door Kaag - niet door Wilders of Eelco Heinen. Ondanks alle ketelmuziek bleef het verder angstvallig stil. Het migratiebeleid is na 100 dagen blijven steken bij een bevestiging van de aanpak van VVD-staatssecretaris Eric van der Burg tijdens Rutte IV. NSC-staatssecretaris van Belastingen Folkert Idsinga stapte op. Het Belastingplan 2025 kreeg een meerderheid, maar het kwam zwaar gehavend uit het debat. En nog steeds is niet zeker of – en hoe – de Eerste Kamer het zal accepteren. En intussen vertrok nóg een staatssecretaris, Nora Achahbar van Toeslagen, ook NSC. Het team van deze partij lijkt funest verzwakt, terwijl haar leiding dat al was. En premier Schoof blijkt als partijloze ambtenaar niet over de gave te beschikken om zijn ploeg een gezamenlijk idee, een missie en ambitie te verlenen. Hij is van niemand en is politiek ook niemand. *** Verder luisteren 456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof 452 - Wie is de baas in de coalitie? 448 - Premier zonder kompas 442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders 438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 423 – Eerst zien, dan geloven – Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg over de controle op de rijksuitgaven Afl. 44 – PG over Franklin Delano Roosevelt 351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later 298 - De Cubacrisis, dertien dagen die de wereld schokten. En: de angst voor nucleaire catastrofe nu 163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte 451 - 75 jaar Duitse Democratie 461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders 310 – Nu 40 jaar geleden: Lubbers premier en de polder sluit historisch Akkoord van Wassenaar 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 (kabinet-Schoof) 00:19:29 – Deel 2 (historie: de eerste honderd dagen) 00:48:08 – Deel 3 01:04:15 – Deel 4 01:29:09 – Deel 5 (kabinet-Schoof) 01:54:12 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met Poetins oorlog en de geopolitieke opmars van Xi's China is tot de landen van het Westen in één klap doorgedrongen hoe afhankelijk zij zijn van precies díe grondstoffen, metalen en halffabrikaten waar heel de hightech op draait. Ook die voor de energietransitie, de digitalisering en onze defensie. Het kabinet Rutte IV heeft vlak voor zijn afscheid daarom Allard Castelein benoemd tot grondstoffengezant. Voor het eerst vertelt hij wat zijn werk inhoudt, wat hij gaan doen en hoe hij dat aanpakt. Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen die unieke klus met hem op het toneel van een seminar van Invest in Holland in Lantaren/Venster in Rotterdam. Voor dit internationale publiek deden zij nog iets, een 'verzoeknummer'. De organisatoren daagden uit een 'echt Betrouwbare Bronnen verhaal' te vertellen over de historie van de Nederlandse geest van handel, ontdekkingen, wereldwijde contacten en unieke logistiek in deze delta van Europa met die enorme wereldhaven. This episode is mostly in English. The historical story starts from minute 11 and the conversation with Allard Castelein starts from minute 39. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Invest in Holland. En met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Deze editie begint met een historisch verhaal van PG. Hij duikt in het megaproject van logistiek, verkeer, scheepvaart, handel en geopolitieke heerschappij over Noordwest Europa en de Noordzee door de Romeinse keizer Claudius. Deze opmerkelijke heerser - een ernstig gehandicapt prinsje uit de Julisch-Claudische dynastie dat buitengewoon begaafd bleek te zijn - profileerde zich met grootscheepse publieke werken en als de vrij onwaarschijnlijke veroveraar van wat zelfs voorvader Julius Caesar niet lukte: Britannia. Zijn logistieke project in de Nederlanden legde de grondslag voor de regio Zuid-Holland als de delta van Europa. Zijn fameuze opvolger Hadrianus kwam er zelf poolshoogte nemen en verbleef in het havenstadje dat Claudius liet aanleggen. Dit 'Forum Hadriani' mocht zich voortaan naar deze keizer noemen; het huidige Voorburg, slaapstad van de residentie. Een tweede verhaal uit vroeger tijden brengt je rond 1250 naar een monnik uit onze streken die als gezant - niet voor grondstoffen! - namens koning Louis IX – Lodewijk de negende, later befaamd als Saint Louis - de reis van zijn leven maakt. Willem van Rubroeck brengt een missive van de koning naar diens collega elders. Niet de minste. De grootste heerser in de wereldgeschiedenis, Möngke, de kleinzoon van Dzjengis Khan. Zijn belevenissen onderweg en in de gigantische hoofdstad Karakorum zijn verbluffend. Het derde verhaal gat over een Rotterdamse handelaar Jan Joosten van Lodensteyn, die met het schip 'De Liefde' in 1600 als eerste aanlegde bij Edo, de hoofdstad van Japan. Daar begon een nieuw tijdperk. Allard Castelein heeft ook iets met Rotterdam: hij was tien jaar de CEO van de Haven van Rotterdam. Sinds een half jaar bestaat zijn werk uit het voor Nederland uitbouwen van een langetermijnstrategie rond 34 strategische grondstoffen die we zelf niet hebben. Castelein slaat in zijn eerste publieke optreden een reeks 'piketpaaltjes'. Van uitermate grote betekenis noemt hij de analyse en langetermijnvisie die Mario Draghi voor de Europese Unie op tafel heeft gelegd. Wezenlijk is, dat elke lidstaat daarbij zijn eigen rol oppakt. Het ene land kan zulke kritische grondstoffen in eigen bodem opspeuren, het andere kan grote kennis en technologische know how bij die mijnbouw inzetten of het aanjagen van een ambitieus 'recycling-pad' helpen bevorderen. De EU heeft een zeer ambitieuze gezamenlijke route op weg naar open strategische autonomie geschetst. Castelein ziet zeker waar dit wellicht al te gedurfd is, maar essentieel is volgens hem dat Nederland aan de slag gaat met een coalition of the willing en niet wacht op de langzaamste. Kennis en kunde is er op dit terrein in Europa en ons land meer dan voldoende. Het gaat nu om daadkracht in publiek-private samenwerkingsprojecten, waardoor de enorme afhankelijkheid van China op dit wezenlijke domein wordt teruggedrongen. Castelein begon een half jaar geleden met een opdracht voor twee jaar. Maar het bouwen van publiek-private centra, het aanknopen van Europese en wereldwijde connecties - zoals nu reeds met Australië en Canada, maar bijvoorbeeld ook met Namibië – gaat niet in een vloek en een zucht. Daarom is hij bereid voor een jaar of vier jaar bij te tekenen. *** Verder luisteren 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 460 - VVD'er Silvio Erkens strijdt voor versnelling van het klimaatbeleid 435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt? 431 - Kabinetsformatie: Handelsland Nederland staat op het spel 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben 424 – Het Groot Europees Handelsdebat 409 - Nederland wereldwijd handelspartner, ook van communistisch Vietnam 309 - Acht miljard aardbewoners 453 – 75 jaar Volksrepubliek China, waar is het feestje? 306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China 311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore (in English) 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 227 - Structureel extra investeren in onderzoek en ontwikkeling helpt de Nederlandse economie enorm vooruit 78 - Roberto Viola: Shaping Europe's Digital Future (in English) *** Tijdlijn 00:00:00 – Intro 00:11:36 – Deel 1: historisch verhaal PG 00:39:06 – Deel 2: Allard Castelein 01:08:32 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Afgelopen week verscheen de monumentale biografie van Ruud Lubbers, ‘een politicus van de buitencategorie’, volgens zijn raadsadviseur tijdens het premierschap, Hans Borstlap. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem en de twee auteurs, Johan van Merriënboer en Lennart Steenbergen van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis van de Radboud Universiteit Nijmegen. *** Deze aflevering is opgenomen voor publiek tijdens de Dag van de christendemocratie van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA in de Buitensociëteit in Zwolle. De show is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Uitgeverij Boom stelt speciaal voor vrienden van de show vier exemplaren beschikbaar van de kloeke biografie. Daarover lees je als vriend meer informatie op de site. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 'Ruud Lubbers. Een slag anders' brengt een man tot leven van vele facetten, 'dimensies' om een typisch Lubberiaans woord te hanteren; bijzondere eigenschappen, eigenaardigheden, bijna geniale kwaliteiten en kwetsbaarheden. In het gesprek duiken we met de auteurs in de verassingen die hun boek brengt en vele aspecten van Lubbers' leven, functioneren, prestaties en ideeën. Zo bleek de oliecrisis bij de start van het kabinet-Den Uyl het ideale moment om zijn vernuft, vindingrijkheid, politieke handigheid én kwaliteiten als crisismanager te doen ontdekken. In één klap was de jonge minister van Economische Zaken een begrip, een bekende Nederlander, ook internationaal. Lubbers kwam uit een ongebruikelijk milieu. Dat van de aristocratie van Rotterdamse ondernemers, maar dan wel uit de kleine rooms-katholieke minderheid in dat dominant liberale wereldje. Die aparte achtergrond is hem altijd blijven kenmerken. Hij was een diepgelovig mens én ruimdenkend; altijd nieuwsgierig naar ideeën, overtuigingen en denkwerelden van anderen. Duidelijk wordt dat juist een man als Lubbers paste bij de culturele en politieke veranderingen van de jaren ’70. Politieke vernieuwing, de opmars van jongeren, doeners die geen 'excellentie' meer waren, maar een trui droegen en opeens een voornaam bleken te hebben. Lubbers leerde genieten van politieke en intellectuele strijd, leerde politiek nuttige zelfbeheersing, schitteren in Kamerdebatten en aandacht en succes bij de media. Door onverwachte gebeurtenissen werd hij de fractieleider van het CDA en vervolgens minister-president. De auteurs komen met vele boeiende inzichten. En PG, destijds werkzaam voor Lubbers, vertelt persoonlijke belevenissen. Duidelijk is dat Lubbers het moderne premierschap heeft vormgegeven: een ‘global player’ in het Torentje. Zijn faam in Europa en wereldwijd was al snel gevestigd, mede door de Koude Oorlog en kruisrakettenkwestie. Margaret Thatcher, George H. W. Bush, Rajiv Gandhi - en wat mopperend - zelfs François Mitterrand hadden hem hoog zitten. Cruciaal voor zijn succes was de wederzijdse inspiratie en kritische sturing van het 'gouden duo' Lubbers en Jan de Koning. Daarbij was opvallend dat Lubbers een 'low profile' hield; hij was geen man van opsmuk en jolige media. Hij was een zich met alles bemoeiende premier, maar nooit een zonnekoning. Hij dacht mee, agendeerde en bespeelde Den Haag als geen ander. Borstlap noemt het vertrek van De Koning na twee kabinetten ‘een ramp’. Zowel voor Lubbers zelf, als voor het land, want ‘zijn derde kabinet was zwak, de spirit was eruit’. Die heel zijn leven kenmerkende nieuwsgierigheid naar nieuwe dingen en boeiende mensen bleek ook uit Lubbers' ontdekking van het milieuvraagstuk - al in zijn Rotterdamse bedrijfsleven-jaren - en hoe dit na zijn premierschap zich verdiepte in aandacht voor het klimaatvraagstuk. Met zijn pleidooi met Gorbatsjov voor het 'Earth Charter' zette hij wereldwijd een agenda van allure. Zo raakte hij bevriend met de lievelingsdochter van Thomas Mann, 'Medi', onthult PG. Het leven van Ruud Lubbers was niet zonder tragiek. Al voor hij premier werd kreeg hij een nauwe en warme band met koningin Beatrix en haar gezin. Die verdiepten zich toen prins Claus lang en ernstig ziek werd. Lubbers bekommerde zich zeer om hen, zijn vrouw Ria ‘kreeg een punthoofd’ van het staatshoofd als nogal hulpeloze moeder. Dankbaarheid van het Oranjehuis hoefde Lubbers in zijn laatste jaren niet meer te verwachten. Beatrix sneed meedogenloos de banden door na enkele door Lubbers goedbedoelde anekdotes uit de privésfeer in Nieuwsuur. Ook dat was weer 'een slag anders' dan je zou verwachten. Geen wonder dat over dit boek en de mens Lubbers nog lang niet alles gezegd is. Zelfs niet in Betrouwbare Bronnen. *** Verder lezen De monumentale biografie *** Verder kijken Remmers ontmoet Ruud Lubbers, fractievoorzitter van het CDA (Veronica, 1979) Hoge Bomen: Ruud Lubbers (AVRO, 2003) Andere Tijden special: Het geheim van Ruud Lubbers (NTR-VPRO, 2013) *** Verder luisteren naar De mens Lubbers in 127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers Zijn geschiedenis en zijn tijdgenoten 351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later BB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster BB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 310 – Nu 40 jaar geleden: Lubbers premier en de polder sluit historisch Akkoord van Wassenaar 385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht 15 - George Bush Ruud Lubbers op de vingers tikte BB 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama 87 - Het tragische laatste jaar van kabinetten 38 - Elco Brinkman: 'Het incident regeert' 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop 153 - Het CDA en de tand des tijds 401 - Adieu Dries! 79 - 'Nederland is nog steeds ziek': Hans Borstlap over zijn ingrijpende plannen voor de arbeidsmarkt *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:35:52 – Deel 2 01:02:41 – Deel 3 02:05:33 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Toen de coalitie onder Schoof gereed was, viel één ding wel zeer op. Ondanks getetter van PVV en BBB tegen het klimaatbeleid van Rob Jetten in Rutte IV, bleef diens beleid grotendeels overeind. Het was de VVD die hier continuïteit had geëist. De liberalen zetten met Sophie Hermans zelfs een vicepremier op deze portefeuille. De VVD kwam van ver. Vanwaar deze bekering? En wat wil de VVD nu het Planbureau voor de Leefomgeving heeft berekend dat ‘het tempo eruit is’. Jaap Jansen en PG Kroeger praten anderhalf uur met Tweede-Kamerlid Silvio Erkens. En met Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en met donaties van luisteraars. Word ook vriend van de show! Het gesprek vond plaats bij Mijnwater in Heerlen. Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand.com, met het verhaal over Maryam in Nairobi. gebruik de code BETROUWBAREBRONNEN500 tijdens het afrekenen van je eerste investering om de garantie te activeren. De code is geldig tot en met 31 december 2024. Lendahand staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Silvio Erkens erkent dat de VVD-campagne van 2023 niet meteen opviel door een zwaar accent op duurzaamheid, klimaatvragen en energietransitie. Maar hij had niet voor niets over het ambitieuze pakket klimaatbeleid van Rutte IV onderhandeld. Daar staat hij nog steeds voor, zegt hij. “Voor burgers en bedrijven is helderheid over continuïteit van beleidsplannen essentieel. Zowel voor investeringen in grote transities, als voor de betrouwbaarheid van de overheid.” Erkens slaat piketpaaltjes voor inhoudelijk debat en concreet beleid. Hij onderstreept dat Sophie Hermans - zoals elke andere minister bij Schoof - 'moet leveren'. De VVD zit daar bovenop, belooft hij. De zorgelijke berekeningen door het PBL vereisen een duidelijk antwoord hoe Nederland zijn klimaatdoelen wél kan halen. Komend voorjaar moeten de extra maatregelen op tafel liggen, ondanks ‘ketelmuziek’ van BBB, die een pas op de plaats wil. Hij wijst erop dat de uitvoering van veel al vastgestelde plannen – bijvoorbeeld voor het elektriciteitsnet - stroperig en bureaucratisch gaat. Dat moet veel sneller. En Erkens is nog altijd voorstander van de verplichte warmtepomp, ook al glorieerde op dit punt Wilders. Hoe kun je versnellen als volgens het regeerprogramma 22% van de betrokken ambtenaren weg moet? Daar is Erkens duidelijk nog niet uit. De ministers moeten hier 'een visie' voor neerleggen, zodat de noodzakelijke experts niet verdwijnen. Olof van der Gaag hekelt het ‘zigzagbeleid’ van het kabinet-Schoof: wel de doelen handhaven, maar tegelijk op meerdere ministeries beleid in gang zetten of afschaffen wat dit bemoeilijkt. En grote industrieën als chemieconcern Dow, kunstmestfabriek Yara, Shell en BP hebben honderd projecten klaarstaan, maar wachten nog op afspraken. Hoe kom je dan snel tot groene industriepolitiek, waar bijvoorbeeld het Europese rapport van Mario Draghi voor pleit? Ondertussen schrijft Silvio Erkens ook nog initiatiefwetten en pleit hij vurig voor het snel bouwen van vier nieuwe kerncentrales en als het even kan ook nog kleintjes, bijvoorbeeld in Limburg. Als Kamerlid heeft hij zijn handen vol. *** Verder luisteren 435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt? 425 - Een oprecht akkoord 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 454 - Hoe Nederland als kennisland steeds weer vastloopt in bestuurlijke spaghetti 415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa 389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland 369 - Rob Jetten wil een ideeënstrijd rond het midden en een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet 358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA) 338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:57:01 – Deel 2 01:19:37 – Deel 3 01:30:23 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In onze serie '250 jaar Verenigde Staten van Amerika' is dit het moment om het leven en werk van die - letterlijk - grote man uit de achttiende eeuw te analyseren. Immers, George Washington (1732 - 1799) drukte een stempel op de Nieuwe Wereld als geen ander van die tijd. En zijn impact werkt door in onze tijd. Met Amerika-kenner Pirmin Olde Weghuis nemen Jaap Jansen en PG Kroeger je mee naar de wouden langs de Ohio-rivier, de salons van aristocratisch Virginia, een fort bij Pittsburgh, de Grondwet-conventie in Philadelphia, een chique buitenhuis in Mount Vernon en het centrum van de macht in de nieuwe Republiek, de werkkamer van de eerste president.    *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Washington was een kind van de Britse elite van zijn tijd. Hij ging niet of nauwelijks naar school, was autodidact en selfmade man. Al als tiener werd hij een avontuurlijk landmeter en verkenner voor beleggers in land en vastgoed in de wildernis west van de Appalachen.   Hij kende die streken als geen ander en werd een oorlogsheld als jong bevelhebber onder koning George II. Zijn dagboek van diens oorlog tegen Frankrijk en haar Indiaanse bondgenoten maakte de 22-jarige Washington een bestsellerauteur en internationale beroemdheid. Die faam zorgde er ook voor dat hij trouwde met de rijkste vrouw van Virginia en dus van heel het Britse koloniale rijk in Amerika, Martha Dandridge Curtis. Een echtpaar van krachtige, gelijkwaardige partners - en ook dat zou een stempel drukken op de cultuur en politiek van Amerika.     De nu rijke grootgrondbezitter was een slavenhouder, evenals zijn vrouw. Hij zou anders gaan denken over deze gruwel, maar dit nooit politiek uitspreken. In zijn testament liet hij al zijn slaven vrij, zij deed dat niet.    Washington was geen actief deelnemer aan het intellectuele debat over ‘vrijheid’ en de eigen identiteit van de Britse onderdanen in Amerika. Maar zijn opvatting was helder en overtuigend voor zijn nieuwe opdrachtgever, het Congres van de 13 koloniën. Dat benoemde hem tot opperbevelhebber in het verzet tegen de repressie door het leger van Koning George III.     Met zijn haveloze bende en vele tactisch omtrekkende bewegingen slaagde hij erin een veldslag tegen de professionals uit Europa te vermijden én de geestdrift te bewaren. De rol van Martha Washington en die van een kleurrijke, puissant rijke tiener uit de hoogste aristocratie in Frankrijk geven die jaren van nederlagen en strijd kleur.  Uiteindelijk sneed de vloot van de Franse koning Lodewijk XVI de Britse troepen af van hun leveranciers en kneep Washingtons legertje hen fijn bij Yorktown in 1781. De jonge verkenner was Vader des Vaderlands geworden. Pirmin Olde Weghuis onderstreept met tal van voorbeelden hoe Washingtons politieke keuzes een gamechanger en rolmodel waren. Hij greep niet de macht, maar keerde huiswaarts. Hij zat de vergadering voor die een stevige grondwet moest formuleren en bleef onkreukbaar boven de partijen. Maar er kwam wel precies uit wat híj wilde.   Zo werd hij de enige optie om de nieuw bedachte leidinggevende functie te gaan bekleden. Hij is de enige president in de Amerikaanse geschiedenis die tweemaal op rij met algemene stemmen werd verkozen.    Jaap, PG en Pirmin trekken vier grote lessen uit dat eerste presidentschap, een ongekend experiment waarvan niemand - zeker George Washington zelf niet! - kon voorspellen dat het een succes zou worden of dat die nieuwe Grondwet en Republiek niet net als in Frankrijk in bloed gesmoord zouden worden. Die lessen zijn ook nu nog actueel.    1) Omring je met mensen die briljanter zijn dan jijzelf, maar die jouw gezag volstrekt erkennen. Er was geen twijfel dat mensen als Thomas Jefferson, Alexander Hamilton, James Madison en John Adams intellectueel veel meer belezen en gevormd waren, maar evenmin bestond enige twijfel dat zij Washingtons leiderschap hoogachtten.    2) Wees afstandelijk, bedachtzaam, onkreukbaar en nooit impulsief in beslissingen. Washington was werkelijk alles wat Donald Trump niet is. Hij verfoeide polariserende partijpolitiek. Jolige populariteit verachtte hij, hem aanraken was ongeveer het ergste dat je kon doen.    3] Vermijd in andermans oorlogen verzeild te raken, wees scherp op het nationaal belang van Amerika. Washington zag dat in die revolutionaire tijden weinig nodig was om speelbal te worden in de geopolitiek van Europa’s koloniale imperia. Hij keek decennia ver de toekomst in en voorzag dat andere jongeren als verkenners het 'Wilde Westen' zouden veroveren en exploiteren. Daarom was vrede noodzakelijk. Amerika zou in de komende eeuw zélf een supermacht worden, voorzag hij. 4) Ken je beperkingen. Washington ging ervanuit dat hij na één termijn een ander zou laten voorgaan. Men smeekte hem vanwege het wereldwijd turbulente politieke klimaat toch aan te blijven. Hij zwichtte en bleef daadkrachtig een heldere koers varen, maar werd bezorgd bij de gedachte dat velen hem 'voor eeuwig' zouden willen handhaven. Dat zou allerminst 'republikeins' zijn! Om elke gedachte aan een derde termijn te verjagen publiceerde hij tijdig zijn afscheidsrede. Ook hiermee zette hij een politieke traditie. *** Verder lezen Ron Chernow – Washington, a life Full Text of The Federalist Papers *** Verder luisteren 281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies 382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland 397 - Benjamin Franklin, Zijner Majesteits meest loyale rebel 363 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! (oa over de biografie van George III door Andrew Roberts) 121 - 4th of July special: Zakenlui als president van Amerika (oa over Martha Washington) 115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens 57 - Alexis de Tocqueville wilde Amerika begrijpen 405 - De Amerikaanse democratie in gevaar: het gevecht tussen Biden en Trump 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika 133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen! 185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt (oa over de slavernij) En ook nog: 359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing 265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland 58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi 385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:22:00 – Deel 2 00:54:00 – Deel 3 01:36:15 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De halve wereld was bijeen in Kazan. Waar? Ja, in de hoofdstad van het Russische Tatarstan aan de Wolga. De zestiende topconferentie van de BRICS bracht gastheer Vladimir Poetin samen met Xi Jinping, Narendra Modi, Recep Tayyip Erdogan en tal van leiders van het mondiale Zuiden en Oosten. Zelfs António Guterres, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, kwam zijn vredesboodschap brengen. Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen de BRICS en al hun onderlinge spanningen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Poetin bracht zijn collega's van China, India en Brazilië bijeen in New York toen hij begon als president van Rusland. Hij was wél lid van de G8 en zij voelden zich door de Westerse machten buitengesloten. Zij kregen entree, hij kreeg status. in 2009 begon het pas echt. Na de inval in Georgië kon Rusland alternatieve diplomatieke podia en coalities goed gebruiken. Het Westen zakte weg in de krediet- en eurocrisis en Barack Obama trad aan. Daarmee leek de tijd rijp voor een gedurfd alternatief en rivaliserende aspiraties. De vier BRIC-staten kondigden de start van een nieuwe wereldwijde reservevaluta aan die 'divers, stabiel en voorspelbaar' zou zijn. China verbond Zuid-Afrika eraan zodat het 'BRICS' ging heten en de grootste economieën van de niet-Westerse continenten verenigde. Maar de concrete uitwerking in nieuwe mondiale instellingen bleek moeizaam en traag. De Nieuwe Ontwikkelingsbank, het vermogen daarvoor en het idee van een mondiale munt als concurrent voor dollar en euro werden al snel een strijdperk, waarin China domineerde. De nieuwe leider Xi draaide er niet omheen. Los van die bank - die in Shanghai moest komen! - begon hij zijn strategische droom van de Zijderoute buiten de BRICS om te realiseren. Vervolgstappen tegen Westerse dominantie klonken ambitieus - BRICS Cable voor onderzeese cybercommunicatie netwerken, een BRICS 'Erasmus' en R&D-alliantie - maar het bleven maquettes. De Covid-pandemie trof de nieuwe alliantie zwaar. Ze bleek een papieren tijger en premier Modi van India claimde nadrukkelijker een leidende rol, ook tegenover XI. Zuid Afrika sloeg een eigen pad in. Het nodigde tientallen naties uit, te participeren als een schil van belangstellenden zonder veel impact. De Saoedi's en Argentinië haakten al snel af. Gretig was vooral het geïsoleerde Iran. Nu het afgelopen week Poetins beurt was om gastheer te zijn, zag hij dit als buitenkans voor zijn zwaar gehavende rol en positie in de wereldgemeenschap. De keuze voor Kazan in Tatarstan was een mooie schaamlap voor wie feestjes in het Kremlin toch wat al te opzichtig zou vinden. Modi en Xi gebruikten de topconferentie voor hun bilaterale problemen. Na vijf jaar ijstijd bereikten ze een soort wapenstilstand in hun grensconflict op de gletsjers van de Himalaya. Poetins voorzet van een alternatief betalingssysteem dat het Westerse SWIFT zijn monopolie zou ontnemen klonk leuk: 'BRICS Pay'. Maar het land dat via Alipay zijn eigen burgers en buitenlandse gasten tot vazallen maakt, gaf niet thuis. Poetins verklaring na afloop was fascinerend. Vooral de 'sideshows' bepaalden de sfeer en uitkomsten van Kazan. Poetin zat voor, maar heerste niet. Er was wel een soort Olympiade met veel medailles, maar tijdens de top moest de Centrale Bank in Moskou ingrijpen om de roebel niet te laten klappen. Reken maar dat vooral Xi die coïncidentie nauwkeurig noteerde. De EU kreeg van zowel Erdogan als Servië's Aleksandar Vučić een impliciete waarschuwing mee uit Kazan. We zijn loyale partners, maar we hebben ook alternatieven als jullie ons niet laten meedoen. EU-handelspartner Viëtnam deed het subtieler. Het kwam graag voor het eerst naar de BRICS, maar besloot verder tot niets. Poetins persconferentie aan het slot was er een voor de fijnproevers. De BBC ontlokte hem een ellenlange tirade over hoe het Westen Rusland kleineerde, in de hoek dreef en zijn soevereiniteit als natie ondermijnde. Hij was even openhartig als gefrustreerd. Maar waarom Kazan? De fascinerende historie en cultuur van die stad vertellen hun eigen verhaal. PG herinnert aan het grote Moslimimperium wat daar tussen 700 en 1552 onder meer de bonthandel door heel Azië en Europa beheerste. Hoe Kazan door de Mongolen werd overheerst en in 1552 door Tsaar Ivan IV 'de Verschrikkelijke' belegerd en verwoest werd. Poetin wist wat hij deed. *** Verder luisteren 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China 455 - De bufferstaat als historische - maar ongewenste - oplossing voor Oekraïne 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 453 – 75 jaar Volksrepubliek China, waar is het feestje? 306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China 220 - China's nieuwe culturele revolutie 24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping 262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt 409 - Nederland wereldwijd handelspartner, ook van communistisch Vietnam 347 - Turkije: de belangrijkste verkiezing van 2023 413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:28:18 – Deel 2 00:47:12 – Deel 3 01:20:31 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 5 november kiezen de Amerikanen hun nieuwe president, de opvolger van Joe Biden. De hete fase van de campagne begint. Wordt het Kamala Harris of Donald Trump? Welke verrassingen en politieke manoeuvres wachten ons nog? Waarop moet je letten als de stembussen sluiten en het een doorwaakte nacht wordt? Jaap Jansen en PG Kroeger nemen je mee langs momenten van grote historische betekenis en actuele controverse in de strijd om het Witte Huis.      *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 1] Deze campagne is uniek. Sinds Grover Cleveland is Donald Trump de eerste die echt kans maakt op een verlate tweede termijn. Cleveland was president van 1885 tot 1889 en nogmaals van 1893 tot 1897. Juist deze jaren van de late 19e eeuw blijken nu Trumps obsessie met ‘tarrifs' te domineren als panacee voor economie en begroting. Maar Cleveland is om nog heel andere redenen inspirerend. Joe Biden trok zich terug. Alleen Harry Truman en Lyndon B. Johnson maakten zo’n dramatisch gebaar. Maar het gebeurde nooit zó laat in de campagne. Niettemin laat Biden een indrukwekkende erfenis na. Hoe hij hiervoor geëerd werd in Berlijn sprak boekdelen.      Kamala Harris bleek de beste leerling van machtsdier Nancy Pelosi. Binnen 48 uur had zij de Democratische partij van binnenuit opgerold. Iedereen had het nakijken. Vooral Donald Trump.      Als de eerste zwarte vrouw die een grote machtspartij aanvoert, doet zij beslist niet wat verwacht werd. Haar campagne is allesbehalve 'San Francisco liberal'. Harris wil de middenklasse veroveren, ook die op centrumrechts.   Haar coalitie kent historisch gezien geen gelijke: van oude knarren Bernie Sanders en Dick en Liz Cheney tot GenZ-icoon Taylor Swift.      De peilingen zijn uniek. Want wat opvalt is: ze vallen niet op. Harris scoorde met de Convention en Tim Walz als running mate en sindsdien is het beeld bijna onbeweeglijk.  2] Waarop moet je letten de laatste tien dagen?      Tactische manoeuvres! Harris daagt de Republikeinen nu uit. Zij organiseert een rally in het hart van hun macht: de grootste stad van hun grootste staat, Houston in Texas. PG duidt de diepe symboliek - en het onbeschaamde lef - van deze stap naar het kiesdistrict van de legendarische Barbara Jordan.     Trump gaat vol op het orgel: “Tarief is het mooiste woord in het woordenboek.” Op alles van buiten komt strafport te liggen. En de surrogates van Harris lokken hem uit de temt om nog verder te radicaliseren. Onthutsend is hoe bij Trump elke zelfbeheersing verdwijnt. Hij verlies aan decorum. Alles komt neer op de mobilisering van de eigen achterban en het lokken van net die paar procent twijfelaars. Get Out The Vote! Daarom trekt Barack Obama naar hallen vol juichende studenten en Bill Clinton naar dorpshuizen en vergeten stadjes in het zuidelijke platteland.       3] Waar moet je op letten in de uitslagennacht? 1) In North Carolina sluiten de stembussen al vroeg. Er zijn 16 ‘kiesmannen’ te winnen en dat is niet te versmaden. Biden won hier net niet, Barack Obama in 2008 net wel. Deze staat ondergaat fascinerende sociale en demografische veranderingen en de herverkiezing van de gouverneur is een rel die Trump lelijk kan beschadigen. Wint Harris hier, dan is race al bijna gelopen.      2] Pennsylvania is de grootste van de 'Blue Wall'-staten. Biden won hier met 50,01. Harris moet hier alles op alles zetten voor opkomstmaximalisatie. De 19 kiesmannen hier zijn essentieel. Philadelphia en Pittsburgh en hun uitgebreide voorsteden moeten het verschil maken. 3) Arizona. Geen Republikein won na 1912 zonder deze staat te hebben veroverd. Biden haalde 49,4% en won. Alles draait om Maricopa County, waar 62% van heel die staat woont. 4) Hillary Clinton vergat de voorsteden van Milwaukee, waarmee zij een ijzeren wet schond en de verkiezingen verloor. Doet Vladimir Poetin juist in Wisconsin Trump de das om? Gunnen de conservatieve Duitse vrouwen van Waukesha en Wauwatosa Harris de winst? Het was niet voor niets dat Liz Cheney daarom juist hier Kamala Harris vergezelde op een serieuze discussiemiddag over waarden en normen en de Grondwet!      *** Verder luisteren 447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor 405 - De Amerikaanse democratie in gevaar: het gevecht tussen Biden en Trump 281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies 221 - Madam Speaker: de spijkerharde charme van Nancy Pelosi 206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago 202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ 159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris 150 - De memoires van Barack Obama 146 - Amerikaanse presidentsverkiezingen: de machtsoverdracht 142 - De smerigste verkiezingscampagnes in de Amerikaanse geschiedenis 133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen! 121 - 4th of July special: Zakenlui als president van Amerika 404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed 377 - Golda Meïr, Israël, triomf en tragiek *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:26:24 – Deel 2 00:51:10 – Deel 3 02:04:15 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het gonst in Den Haag. Over asiel. Over Pieter Omtzigt. Over mest, over Dick Schoof, over Geert Wilders en wat al niet. Geruchten en veronderstellingen alom over een kabinetscrisis en wie die zou veroorzaken over wat. Intussen wil het met die ‘steile leercurve’ die premier Schoof voor zijn kabinet en zichzelf als wenkend perspectief zag niet erg vlotten. En ook dat verschijnsel is deel van de crisissfeer. Maar een kabinetscrisis? Nu al, na drie maanden? Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen wat er schuilgaat onder de geruchten en verwachtingen van een spoedige ondergang van de ‘extraparlementaire coalitie’. Is er wel een crisis en welke dan? Ze ontdekken er zeven tegelijk, waarvan de oplossing voor de een de deconfiture van de ander is. Zeven crises die elkaar verergeren en blokkeren tegelijk. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand.com, met het verhaal over Oliva's naaiatelier. gebruik de code BETROUWBAREBRONNEN500 tijdens het afrekenen van je eerste investering om de garantie te activeren. De code is geldig tot en met 31 december 2024. Lendahand staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 1] De asielcrisis wordt gekenmerkt door het ontstaan van een crisis binnen de ministerraad en bij de PVV omdat het niet lukt een crisis te krijgen die men vanzelfsprekend en noodzakelijk tegelijk vond. De echte crisis is het ontbreken ervan. Het kabinet verliest zich in semantiek over 'nood' of 'spoed', 'strengste ooit' of 'dragende motivering', maar slaagt er niet in die te definiëren en zelfs niet te verhelderen wat die motivering dragen zou. Binnen het kabinet functioneert een soort crisiscomité. Deze 'Stuurgroep Tactiek en Timing EU' blijkt niet te sturen en in Europa ontactisch en slecht getimed op te treden. Minstens zo opvallend is wie er in zitten en wie niet. 2] De span of control van Geert Wilders is een tweede crisis binnen de coalitie. Zijn argwaan, autocratie en gebrek aan organisatie van zijn partij breken hem meer en meer op. De PVV-Kamerfractie disfunctioneert, die in het Europees Parlement laat Wilders nu al schieten. Zelf treedt hij op als semi-regeringsleider die met Viktor Orbán, Marine le Pen en anderen geopolitiek en 'Brussel-frustratie' poogt te bedrijven. Het aansturen van Schoof, de PVV-ministers en de anderen in de coalitie leidt tot fouten - Wilders moest zijn 'kanjer' Marjolein Faber zeer scherp corrigeren - en tot verdere centralisatie van alle beslissingen. Wilders treedt dan op als 'misthoorn'. Hij is nu met Nicolien van Vroonhoven en Schoof het 'Centraal Comité' voor de migratieperikelen. Hoezo 'extraparlementair regeren door experts'? 3] Dick Schoofs leercurve is de derde crisis. Politiek ontbreekt het hem aan repertoire, zodat hij voortdurend vast zit aan dezelfde onmachtige reacties. Hoe Klever met haar 'Oeganda-plan' hem in Brussel voor gek zette is een luid signaal. Met name NSC wilde een vacuüm in het Torentje en Wilders wilde zélf de coördinerende rol van een premier kapen. Zij kregen hun zin met Schoof, maar betalen er een hoge prijs voor. Thatcher zei al: "Being in power is like being a Lady. If you have to say you are, you are not." 4] Meest in het oog loopt de ambachtscrisis van het kabinet. De vier VVD-ministers blijven stil juist omdat hun competenties adequaat blijken. Bij de andere drie partners is het kommer en kwel. Faber is nu al oververmoeid, Judith Uitermark verlamt de besluitvorming, Femke Wiersma jaagt heel de Kamer tegen zich in ’t harnas, Agema vergist zich €300miljoen en Barry Madlener moet zijn hond uitlaten. Ongekend is de brief van de sg van Infrastructuur en Waterstaat aan zijn personeel over het gedrag van hun bewindsleden. 5] Vertrouwen is er binnen het kabinet volop, bezweert Schoof. In de Kamer is het onderling vertrouwen binnen de coalitie onder het nulpunt gezakt. Een echte vertrouwenscrisis. Vooral de grilligheden en het leiderschapsvacuüm in NSC eroderen de afstemming binnen de alliantie. Het 'pizzaberaad' wordt keer op keer afgezegd. De oppositie weet er wel raad mee en lokt NSC naar haar kant, waarna die partij onder hoongelach van Wilders of BBB moet inbinden. 6] NSC is een crisis op zichzelf, ook zonder de desastreuze peilingen. De partij versleet binnen een jaar al twee voorzitters en het boegbeeld is verzwakt en beschadigd. Omtzigt verloor in de zomer zijn greep op de gebeurtenissen, zoals bleek in de dagen voor Prinsjesdag. Zijn eigen team stuurde hem naar huis, ‘op doktersadvies’. Officieel heeft hij zich nog steeds niet ziek gemeld. De plannen van het kabinet zijn – ondanks Omtzigts niet te verteren bezwaren in het nachtelijk beraad op Financiën - op geen enkel punt bijgesteld. De NSC-ministers volgen VVD-bewindsman Eelco Heinen. Inval-aanvoerder Nicolien van Vroonhoven is in een extreem anti-extraparlementaire positie verzeild: met Wilders en Schoof moet zij de asielcrisis oplossen, terwijl de ministers buitenspel zijn gezet. Lukt dit niet, dan zal de PVV haar, Omtzigts bemoeizucht en de ongrijpbare NSC-Kamerfractie de schuld toeschuiven. 7] Nóg een coalitiepartner glijdt allengs in een kabinet-bedreigende crisis. De BBB is in de Eerste Kamer heel groot, maar ook allesbehalve coherent. Senatoren overwegen bij hoofdelijke stemming dwars te gaan liggen. Daarmee wordt het onmogelijk de essentiële plannen van de coalitie met zekerheid door het parlement te krijgen. Hoe moet de BBB-partijleiding en premier Schoof hiermee omgaan? Zeven crises in plaats van één. In de echte wereld schreeuwen intussen échte crises om echte oplossingen en serieus strategisch handelen. Klimaat. Oorlog in Europa. En hét vraagstuk dat onze economie en onze welvaart bedreigt: het tekort aan personeel. Op een grote bijeenkomst van het bedrijfsleven met toppers van het beroepsonderwijs klonken daarover ernstige alarmsignalen. Bezuinigd wordt op precies die opleidingen en kenniscentra waar die tekorten aangepakt hadden kunnen worden. Crisis? What crisis! *** Verder luisteren 452 - Wie is de baas in de coalitie? 448 - Premier zonder kompas 442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders 438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 449 - De echte crisis is de woningnood 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt? 379 - Migratie: het werkelijke verhaal 371 - Banen op zoek naar mensen. Hoe in Europa bedrijven en beroepsonderwijs intensief samenwerken 304 - Waarom Nederland een Wet op de politieke partijen nodig heeft en wat we hierbij kunnen leren van Duitsland 443 – Negen premiers en een explosief Oranjehuis *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:41:00 – Deel 2 01:16:00 – Deel 3 01:45:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ineens zijn ze terug. Van nooit weggeweest. Bufferstaten. Stootkussens gevuld met volkeren Allerlei politici en commentatoren vinden er van alles over. BBB ziet dit helemaal zitten als oplossing voor Oekraïne. De PVV wil sowieso capituleren, al voor de eerste ronde van overleg met Vladimir Poetin. Voeg daar SP, JA21, FvD, DENK en alle Putinversteher van AfD tot Viktor Orbán, Sahra Wagenknecht en Matteo Salvini bij en 'de bufferstaat' is op ieders lip. Maar wat is het eigenlijk?    Jaap Jansen en PG Kroeger belichten bufferstaten uit het verleden en heden. Waar en waarom ontstonden zij? Hoezo België? Waarom Noord-Korea? En welke vragen mogen de pleitbezorgers van buffers in Europa van 2024 eerst maar eens beantwoorden nu?    *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst met linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Bufferstaten als geopolitieke stootkussens zijn oeroud en soms opmerkelijk hardnekkig. Blijkbaar was het in vroeger eeuwen een succesmodel, zolang zij erin bleven slagen hun oppermachtige buren behendig uit elkaar te houden, te pleasen en veilige, handige transitzones te bieden.  Europa kende een hele verzameling buffers en stootkussens tussen de twee Imperia van de Osmanen en Habsburg. Hun relatie met de Nederlanden was bovendien opmerkelijk. Met 'onze' Paus en 'onze' wijze vorstin.   De Sultan veroverde het reusachtige Constantinopel in 1453 en toen begon hij pas. Zijn geduchte legers rukten op over de Balkan, naar Griekenland en stonden al in 1529 voor de poorten van Wenen.   Dat bleek één belegering te ver en hij én de Habsburgse keizer kregen behoefte aan een arrangement dat beider veiligheid en dominantie kon garanderen. Zo ontstonden langs hun wapenstilstandszones allerlei statelijke en tijdelijke governance-varianten, die hen wapenstilstand verleenden én uitvalsbases voor eventuele, latere conflicten.    Jaap en PG nemen je mee naar wilde streken, krijgslustige stammen en handige khans en prinsen die tussen 1540 en 1914 die twee imperia koest hielden en bloedvergieten mitigeerden. De Kroatische cavalerie die berucht was om haar moed én modegeschiedenis schreef. Siebenbürgen, waar Duitse stadjes en boeren liever de Sultan als baas hadden. Walachije, waar Michaël de Dappere een epische held werd. Moldavië dat al bufferstaat was tussen de Mongolen en Byzantium toen Moskou nog maar een armzalig fortje was.    De lessen uit die historische tijden zijn puur machiavellisme, waarin ophef, diplomatie, 'raids' en afkoopsommen streden om de aandacht van grote heersers. Wie nu Orbán ziet opereren met keizerin Ursula II, ziet iemand geheel in die traditie van sluwe khans en omkoopbare vorsten in de oude, kleurrijke wereld waar Hongarije uit voortkomt.    Maar de ultieme bufferstaat in Europa was toch echt België. Ook dat land was een Habsburgs fenomeen waarin grote mogendheden elkaar op afstand wisten te houden. Hoe koning Willem I van de verenigde Nederlanden geen succes wist te maken, is dan ook extra pijnlijk. De Belgen wisten na 1830 op eigen kracht van die bufferstaat-functie en Brussel als keizerlijke stad wel weer een echt succes te maken.    Buiten Europa is de bufferstaat langer blijven bestaan als geopolitiek instrument. Libanon werd als Frans stootkussen geregeerd door de jonge generaal Charles de Gaulle. Nu betaalt dit cultuurhistorisch zo rijke, diverse land een gruwelijke prijs voor het verdwijnen van die bufferfunctie. Hoogst opmerkelijk is hoe Noord-Korea zich als dynastieke buffer ontwikkelde en de rol van Donald Trump daarbij.    Jaap en PG analyseren hoe de idee van Oekraïne en Moldavië als eigentijdse bufferstaten ontspringt aan diep koloniaal superioriteitsdenken. Geen wonder dat het Kremlin dit in Europa verspreidt.   De bepleiters daarvan mogen dan ook een hele serie vragen beantwoorden over hun ware motieven en de consequenties daarvan. Vinden zij het achteraf dus jammer dat er niet langer meer dan één Duitsland is, bijvoorbeeld? *** Verder luisteren 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne 265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland 190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa 373 - Nederland en België: de scheiding die niemand wilde 242 - Adrianus van Utrecht, de Nederlandse Paus 49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd 391 - België wordt voorzitter van de EU. Waarom de Nederlanders hun zuiderburen nooit helemaal zullen begrijpen 437 - Dwarse Viktor Orbán mag een half jaar Europa voorzitten. Gaat dat wel goed? 63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis 280 - Ook het Tsjechische EU-voorzitterschap wordt van historisch belang 198 - De historie en de agenda van de nieuwe EU-voorzitter Slovenië 77 - De Hollanders van de Balkan: PG introduceert EU-voorzitter Kroatië *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:20:05 – Deel 2 00:45:44 – Deel 3 01:27:40 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In het regeerprogramma van het kabinet-Schoof struikel je over het woord innovatie. 85 keer roepen ze deze totempaal aan, meer dan enig regeerakkoord ooit. Zelfs Arjen Lubach heeft het erover. Nu precies 25 jaar geleden vonden Frans Nauta en Joeri van den Steenhoven zulke holle praatjes bij weinig actie al hoogst irritant. Met Nederland Kennisland begonnen ze een kleine revolutie. Ze publiceren nu een essay erover. En met Jaap Jansen en PG Kroeger praten ze over toen en nu. En opnieuw: over de toekomst. Van Nederland. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** In 1999 was Nederland erg zelfgenoegzaam. "Het geld klotste tegen de toonbank", schampert Frans Nauta, maar het toekomstbeeld van ons land was laagwaardig. Men zette in op 'dozen schuiven' van Rotterdam naar Duitsland, de Betuwelijn, Mainports, een vijfde baan bij Schiphol. Joeri van den Steenhoven dook met hem in de data. "We schrokken ons wild. Onderwijs bleek hier gewoon middelmatig, R&D-investeringen waren laag, onze plaats tussen de slimme landen daalde gevaarlijk.” Het klonk gek, want: “Het onderzoek was wereldtop, universiteiten en hogescholen deden het uitstekend - daar lag het niet aan." Waaraan dan wel? Kennisland ging zelf op zoek. "We wilden niet de zoveelste denktank beginnen die rapportjes maakte. We wilden ook actief dingen in gang zetten." Digitale trapveldjes in achterstandswijken, de Kafka Brigade tegen gekmakende bureaucratie. En kijken waar in de wereld het wél lukte met een kenniseconomie. Frans Nauta en Joeri van den Steenhoven vertellen vol vuur over vele lessen die zij leerden en naar ons land vertaalden vanuit Finland – “Leraren kregen daar de ruimte voor hun vak en bleven permanent zélf leren” - en vanuit Silicon Valley, Japan, Canada en zelfs bij de startup scene in Nepal. Het verhaal van Geoffrey Hinton - een nogal aparte geleerde in Toronto waar, dacht men toen, nooit iemand iets van zou horen - is er emblematisch voor. Vorige week won hij de Nobelprijs. Van den Steenhoven kan precies vertellen hoe dat kwam. Het tweede kabinet-Balkenende omhelsde de thema's 'kenniseconomie' en 'leren van Finland'. Nauta werd de eerste secretaris van Het Innovatieplatform. Zijn Haagse avonturen leverden veel schrammen op, maar feit bleef dat hun thema kreeg perspectief, 'kennis' werd breder en dieper begrepen. Het is veel meer dan knappe koppen knuffelen. Mbo is cruciaal. Maar zeker ook hbo, startups, praktijkgericht onderzoek, Leven Lang Ontwikkelen, slimmer mkb en ambitieuze steden en regio's als Brainport Eindhoven, Twente en Amsterdam. Een spectaculair beleidssucces als Platform Bètatechniek bewees hoeveel hier met durf gerealiseerd kon worden. Maar ook hoe zoiets dan een beetje blijft hangen. Lessen hoe het nóg beter had gekund blijven na 25 jaar knagen. In Finland zijn de lijntjes kort, in Nederland loop je vaak vast in ‘bestuurlijke spaghetti’. Nederland kiest nooit radicaal. Stevige instituten de ruimte te geven in plaats van tijdelijke projecten - dat durven we zelden. Nauta zag hoe het DARPA-concept in Amerika - dankzij de Spoetnik-paniek - daar wel in slaagde. De kabinetten-Rutte voerden vaak uitstelbeleid. "En als je dingen voor je uitschuift, komt het moment dat ineens alles tegelijk moet; dat een crisis je overvalt. Haast is dan duur, inefficiënt en nooit erg leerzaam”, moppert Nauta. Liefst ziet hij een Deltaplan komen voor de 'valorisatie' van kennis naar de grote vraagstukken van economie en samenleving. En dat plan mag net als toen in Zeeland ook 30 jaar tijd kosten. Het kabinet-Schoof draait hier de klok juist terug. Het eerdere succes met het onderwijsniveau zien Nauta en Van den Steenhoven in rap tempo wegzakken. "Dat dit geen loeiend alarm doet klinken is onbegrijpelijk." Intussen worden hbo, universiteiten, R&D en LLO met mooie woorden bediend, terwijl hun kas leeggeroofd wordt. "Groot denken durft men niet." Heel anders dan in Europa. Van den Steenhoven vertelt hoe Kennisland daar 'opschaalde' met de vergelijkbare club the Lisbon council. Enthousiast herkent hij veel van die ideeën in het rapport-Draghi. Daar snel op insteken biedt juist Nederland enorme kansen. Met ASML, met de ruimtevaart rond ESTEC – ‘de grootste nooit aangeboorde bron van groei in ons land’ - met Leiden Bio Science en Wageningen heeft Nederland goud in handen. Maar net als dat edele metaal moet je dat dan wel actief bewerken. Draghi en Kiezen voor later: de vier scenario's van het CPB dwingen hoe ons te doen wat we in Nederland graag vermijden. Kiezen. En de vergrijzing doet dat niet minder. Want met veel meer ouderen zullen jongeren en andere nieuwkomers productiever moeten zijn, willen we het welvaartsniveau en de leefbaarheid voor iedereen op peil houden. Nauta vertelt hoe hij daar al mee bezig is in Japan. En oh ja – Mario Draghi mag bellen, als hij hulp nodig heeft. *** Verder lezen Frans Nauta & Joeri van den Steenhoven - Nederland als kennisland: 25 jaar onderweg *** Verder luisteren 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 78 - Roberto Viola: Shaping Europe's Digital Future 381 - Het Betrouwbare Bronnen Kenniscoalitie debat 2023 371 - Banen op zoek naar mensen. Hoe in Europa bedrijven en beroepsonderwijs intensief samenwerken 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? 278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost 216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten 201 - Het geheim van het hbo-succes 183 - Samen slimmer worden: het Leidse kennisecosysteem als aanjager van duurzame groei 227 - Structureel extra investeren in onderzoek en ontwikkeling helpt de Nederlandse economie enorm vooruit 126 - De kracht van hoger onderwijs 379 - Migratie: het werkelijke verhaal 154 - Watergezant Henk Ovink: 'Negentig procent van alle rampen in de wereld heeft met water te maken' 137 – Joeri van den Steenhoven: maak het Groeifonds slimmer, beter en doeltreffender 47 - Harvard-topman Richard McCullough bezorgd over wetenschap in VS en Nederland *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:30:00 – Deel 2 00:45:28 – Deel 3 01:33:36 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het contrast kon nauwelijks groter. Op 1 oktober 2019 was heel Beijing een feestelijk podium voor de nationale show van Xi Jinping. Hij hield de grootste militaire parade in de geschiedenis van de Volksrepubliek. Vijf jaar later, op 1 oktober 2024, sprak hij een strak geleide ontvangst toe in de Grote Hal van het Volk. De speech was onthutsend. Hij maande iedereen streng ‘de kerntaak van de communistische partij, het algehele leiderschap en het gezag van het Centraal Comité overeind te houden’. En de komende decennia zouden bol staan van ‘moeilijkheden en uitdagingen, stormen en tegenslagen’. Waarom deze angstige visioenen? Waarom hees hij de stormbal? Jaap Jansen en PG Kroeger schetsen hoe China in deze 75 jaar grootse en gruwelijke tijden doormaakte en wat de erfenis van het communistisch bewind voor de toekomst lijkt te zijn. Wat doet Europa met die lessen? Bieden die naast waarschuwingen ook kansen? *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze afleveringen vind je hier *** In 1949 overwon de rurale revolutionair Mao Zedong het autoritaire bewind van de Kwomintang. Dat vluchtte naar het eland Formosa en groef zich daar in. Op 1 oktober riep hij de Volksrepubliek uit vanaf een balkon dat uitkeek over een miljoen mensen op het Plein van de Hemelse Vrede. Mao had moeten gehoorzamen aan Jozef Stalin. Diens strategie voor de verovering van de macht was de juiste gebleken. Hij was daar ondankbaar en vernederd door. Op Stalins 70e verjaardag was Mao een geprikkelde eregast.    Na Stalins dood claimde Mao het ideologisch leiderschap van de communistische wereld. Het zorgde voor steeds meer haat en nijd met het Kremlin en in 1969-1970 tot een heuse oorlog langs de eindeloze grenzen in Siberië en Mongolië.     Net als Stalin voerde Mao reusachtige ideologische campagnes die China op zijn grondvesten deed schudden. Van een massamoord op mussen tot de verwoesting van de Tibetaanse cultuur, heel de Chinese landbouw en zelfs zijn eigen partij. Hongersnoden, burgeroorlogen en repressie domineerden zijn politiek.    Geopolitiek was zijn plotselinge wending naar een alliantie met het Amerika van Richard Nixon en Henry Kissinger zowel een eigenzinnig 'theatraal knaleffect' als geniale manoeuvre. "China wil drie dingen", zei de Franse kunstenaar en filosoof André Malraux tegen Nixon: "Unité. Gloire. Dignité." Dat was inderdaad de kern van de nieuwe koers. Mao kon de effecten daarvan zelf niet meer realiseren. Hij overleed in 1976.   Zo begon een tweede Chinese revolutie, een in fel contrast tot Mao's stalinisme en isolatie van de buitenwereld. Het nieuwe bewind van Deng Xiaoping verblufte de wereld. Hij brak ideologisch nóg radicaler met Moskou.  Eenheid? Hij dwong Margaret Thatcher Hong Kong terug te geven aan China.  Glorie? Hij vond dat juist een communistische economie ‘iedereen glorieus rijk moet maken’ en gooide zowel binnen het systeem als internationaal de luiken open.  Waardigheid? Deng reisde als eerste over de hele wereld, sloot handelscontracten en werd als een gedurfd leider ontvangen en geëerd als de gelijke van Amerikaanse presidenten.    Visionair benadrukte hij de volgende strategische doelen. China zou in tenminste 25 jaar van een arm ruraal continent een industriële en technologische supermacht kunnen worden. Dat vereiste vrede met het Westen, lange termijn vriendschappen en massale investeringen en prioriteit voor onderwijs, wetenschap, creativiteit, ondernemerschap, technologie en innovatie. Met een krachtige, centrale sturing die daaraan toch wel ruimte gaf. "Wie een raam open zet voor frisse lucht weet dat er af en toe een bromvlieg binnenkomt."    Dengs transformatie van China kent in de wereldgeschiedenis geen gelijke. Hij verbond een ijzeren vuist met een open hand. Xi Jinping is zijn derde opvolger - zelf regelde Deng hoe dit vreedzaam geregeld moest worden - en leek hem te willen inruilen voor rolmodel Mao. Maar Xi ontdekt nu de grenzen van dit politiek model. Zijn strategie loopt vast door innerlijke tegenstrijdigheden.  Demografisch krimpt China. De groei vlakt daarmee sterk af. Jeugdwerkloosheid en stokkende sociale mobiliteit verlammen Dengs lange termijn visie. De ambitie Amerika in te halen lijkt verdampt en dat verklaart die sombere, angstige visioenen in Xi's speech.    De COVID-19 epidemie was een existentiële schok die bewees dat het regime onmachtig was ondanks meedogenloze repressie. Voor het eerst waren er massale burgeropstanden. In Beijing zijn bezoekers anno 2024 onthutst over de massale bewaking en dwingende cybercontrole op alles en iedereen.    Xi ziet hoe het Westen het vertrouwen in China verloor en heeft daar geen echt antwoord op. Hij ziet ook dat politieke steun voor vazal Poetin een hoge economische en financiële prijs dreigt te krijgen. In Europa waait intussen met het rapport-Draghi een andere wind, net als in Japan, Korea, en bij Joe Biden en Kamala Harris. En Donald Trump was al grillig: “China bad!”    Nederland speelt hierbij een opmerkelijke rol. Zeker ook als thuisland van ASML. Binnen de EU wil het kabinet-Schoof een actieve aanpak met gelijkgezinde lidstaten om de banden met China niet helemaal te verbreken. De uitingen van minister Dirk Beljaarts (Economische Zaken) zijn in elk geval helder: hij volgt de bewust constructief-gematigde China-politiek van Angela Merkel. 'Wir schaffen das' als het PVV-motto. Wie had dat zien aankomen? *** Verder kijken China Holds Concert to Mark 75th Founding Anniversary of PRC Xi Jinping Hosts Grand Reception in Beijing on the Eve of China National Day "The People Are the Heroes Now" & "News Has a Kind of Mystery" - Nixon in China (2011 NY Met Opera) Mao attends Stalin's 70th birthday celebration (1949) *** Verder luisteren 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China 250 - Nixon in China: de week die de wereld veranderde 225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar Beijing 245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht 220 - China's nieuwe culturele revolutie 58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi 30 - Rob de Wijk: het gevaar van China en Trump ** PG: Baudet, Delors en Thatcher 25 - Kim Putters: Smeulende kwesties in een welvarend land ** PG: Hoe China ondanks boycot toch zaken wilde doen met Nederland 24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping 10 - Bram van Ojik (GroenLinks) over onze relatie met China *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:34:58 – Deel 2 01:05:38 – Deel 3 01:48:40 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nu het kabinet echt is gaan regeren beginnen de politieke krachtsverhoudingen zich steeds helderder te manifesteren. Sinds de Algemene Politieke Beschouwingen ligt de vraag op tafel wie in de coalitie de agenda bepaalt, de koers uitzet en beslissingen finaliseert. Is dit premier Dick Schoof of de fractieleider en enig lid van de grootste coalitiepartij, Geert Wilders?      De aangebrande reactie van Schoof naar D66-aanvoerder Rob Jetten in dat debat deed vermoeden, dat hier een staatsrechtelijk hot issue én open zenuw was aangestipt. Nu de premier keer op keer op die vraag van Jetten terug blijft komen, is er reden hier ook historisch nader in te duiken.     Jaap Jansen en PG Kroeger bezien hoe Schoof op zijn plek terecht kwam en de ongebruikelijke aard daarvan. Ook kijken ze naar het leiderschap bij eerdere minsterpresidenten, van Joop den Uyl tot Mark Rutte. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Als Schoof - zoals in het AD - zegt dat ieder kind weet dat de premier 'de baas' is, botst hij direct op de reden waarom NSC überhaupt aan deze coalitie wilde beginnen. Pieter Omtzigt verkoos een grijzige ‘anti-Rutte' naar het Torentje te sturen. Daarom mocht Wilders geen premier worden en was Ronald Plasterk voor hem al snel onacceptabel. Precies hierom ontzegt Geert Wilders de duiding van 'de baas' aan Schoof. Op twee terreinen dwingt hij het kabinet dit te erkennen. Binnen de coalitie en op het internationale toneel. Een tweet van Wilders over een wenselijke moord op Ayatollah Khamenei volgde op Schoofs borstklopperij over de zware rol van ons land in de wereld, zoals 'de lijn met Iran' zou bewijzen. Enige kans op een diplomatieke rol was daarmee voorbij. Schoof en minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken) zwegen bedremmeld.      Dat gebeurt ook op het Europese vlak. Zowel de opt-out brief van minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) aan de Zweedse Eurocommissaris, de intensieve relaties met Viktor Orbán als de ontmoeting met Volodymyr Zelensky in Como onderstrepen dat de PVV een eigen, ongecoördineerd buitenlands beleid opeist.     In New York bleek zelfs dat Schoof en minister Reinette Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp) allerminst met één mond spraken rond het grote thema van de VN-duurzaamheidsdoelen. Premier Schoof merkt hoe Wilders' claim zélf de baas te zijn, zijn eigen rol en functioneren ondermijnt. PVV-bewindslieden mag of kan hij feitelijk niet corrigeren bij de ene na de andere faux pas. Hoe Habtamu de Hoop (GroenLinks-PvdA) de ‘minder, minder’-strapatsen van staatssecretaris Chris Jansen (Infrastructuur) fileerde, toonde de onmacht van de premier in al zijn pijnlijkheid.      Dit verklaart de opmerkelijke gang van zaken rond samenkomsten van bewindslieden. De bijeenroepingsmacht en agendabepaling door de premier staan nu op het spel. De Ministerraad verplaatsen naar maandag na een EU-top is geen signaal van kracht, maar van verlies van greep. Schoof vertrouwt blijkbaar zijn eigen vicepremiers niet.      In de politieke geschiedenis is dit wantrouwen niet nieuw. Vraag de VVD maar naar de Lubbersjaren! Maar ook twijfel aan 'de regie' door een premier niet. Vraag maar aan Jan Peter Balkenende - hoewel juist hij beslist niet op Schoof lijkt.     Bij Wim Kok en Ruud Lubbers werd om heel verschillende reden nimmer getwijfeld aan de vraag wie 'de baas' was. Lubbers zou later schilderen welk inzicht hem als minister-president ertoe bracht regelmatig ‘buiten de lijntjes te kleuren’. Zou Schoof zijn soevereiniteit als premier willen markeren, kan hij de PVV-leider funest beschadigen. Hoe? Door af te treden. Wilders vindt dan wellicht niemand nog die premier wil zijn. En Omtzigt zal hem niet meer kunnen helpen.     *** Verder luisteren 448 - Premier zonder kompas 442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders 438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen 436 - Nieuwe bestuurscultuur: de Tweede Kamer is alvast begonnen 433 - Op weg naar het bordes 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 383 - De merkwaardige campagne van 2023 en de machtspositie van de Nederlandse premier 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders 127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:41:04 – Deel 2 00:59:05 – Deel 3 01:21:25 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Bondsrepubliek Duitsland bestaat nu 75 jaar als vrije, democratische republiek. 35 jaar geleden viel bovendien de Muur en dit maakte álle Duitsers vrije burgers. Die vrijheid, democratie en de veel geroemde Grundgesetz die daar het fundament voor legde, vieren de oosterburen op 3 oktober. Dat doen ze als altijd ingetogen en - zeker nu - niet zonder zorgen.  Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in die historie en haar verrassende actualiteit, ook voor Nederland trouwens, het buurland met de radicaal-rechtse PVV als grootste partij in de regering. Hun gast is de liberale Bondsdag-veteraan Otto Fricke. Even vurig als zelfkritisch zegt hij: "Trots ben ik op die oostduitse burgers van 1989, niet op ons Wessis. Zíj maakten toch maar die vreedzame revolutie, aan ons lag dat echt niet."   *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als luisteraar van Betrouwbare Bronnen kun je meedingen naar het jubileumboek van de Vereniging Eigen Huis: De kracht van samen. Wil je hiervoor in aanmerking komen, stuur dan een mailtje aan betrouwbarebronnen[ad]dagennacht.nl met je naam en volledige postadres. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De komst van de democratie tussen Stunde Null van verwoesting en massale vlucht in 1945 en een broos begin in 1949 is een fascinerend verhaal. Men begon regionaal en er bleek toch nog veel democratisch besef en nieuw idealisme aanwezig dat de nazigruwelen had overleefd. De bezettingsmachten bouwden daar wat aarzelend op voort. Jaap en PG lichten bijzondere rollen uit van mensen die bij ons bijna niemand kent, maar voor de Duitse geschiedenis werden het iconen.  De econoom en socioloog Alfred Müller-Armack bijvoorbeeld. Deze CDU-denker muntte al in 1946 het begrip en de filosofie van die Sozale Marktwirtschaft. Nog dezer dagen onderstreepten Ursula von der Leyen en Mario Draghi hoezeer dit beginsel het fundament is van de interne markt en het Europese model van economie en samenleving.  Of denk aan Carlo Schmid. Een boeiende man. Geboren in Frankrijk, vooral een literator, vertaler van Baudelaire én Machiavelli. Hij werd voor de SPD een soort 'proto-premier' van het zuidelijke Württemberg. Van daaruit kon hij als creatief oliemannetje een brug bouwen naar Konrad Adenauer, diens CDU en de liberalen. Zijn vondsten bij de neteligste kwesties in de nieuwe grondwet schreven staatkundige geschiedenis. Zeker zo onbekend, maar cruciaal was de George Washington der Duitsers, hun eerste president. Dat werd Theodor Heuss, liberaal geestverwant van Otto Fricke, die dan ook kleurrijk over hem vertellen kan. Juist ook over de bittere lessen die hij uit het mislukken van 'Weimar' moest trekken, ook uit zijn eigen fouten.   Heuss was joviaal, stond dicht bij de mensen en was intellectueel bepaald niet de mindere van machtsmens Adenauer. Samen moesten zij ontdekken hoe die nieuwe democratie evenwichtig, permanent en vitaal kon worden. "We zochten zeker in die beginjaren naar just leaders, leiders die zich de juiste man op het juiste moment konden tonen. Adenauer was dat natuurlijk helemaal en voor Heuss gold dat in zijn veel subtielere politieke rol net zo. Het fundament dat zij legden, de trias politica, is stevig en tegelijk staat het steeds weer op het spel. Nu ook weer. Kijk hoe de AfD in de eerste sessie in Thüringen van het nieuw gekozen parlement al bij het begin deze ging aantasten. Ik waarschuw meteen!" zegt Fricke. "Niet iedere AfD'er of elke AfD-kiezer is een nazi, maar ze bewezen direct dat hun methodes identiek zijn."  Fricke vertelt heel persoonlijk hoe zijn grootouders en ouders moesten leren wennen aan zo'n andere, vrije samenleving. Over "was damals war" zweeg men maar liever, men was bezig met overleven en daarna met genieten van das Wirtschaftswunder. Pijnlijke herinneringen en gesprekken kwamen na 1965 pas omhoog.   Zijn eigen liberale FDP onderging net zulke moeizame veranderingen. Ook zij moest ook de vrijheidsgedachte leren revitaliseren. Van nogal eenzijdig economisch naar een bredere visie, cultureler en socialer. Hoogtepunten noemt hij daarom de momenten dat de FDP het lef moest hebben de politieke tijdgeest te volgen én te helpen ontstaan. Zelfs met gevaar voor het eigen politieke leven, zowel in 1969 met Willy Brandt als in 1982 met Helmut Kohl.  De neiging tot cultuurpessimisme zit ook weer een beetje in de worstelingen met het 'vieren' van 75 jaar democratie. "Wij hebben daarmee geen traditie ontwikkeld. Jullie hebben Prinsjesdag, de Fransen 14 Juillet. Wij zitten daar altijd wat mee." Juist daarom hoopt Fricke op een nieuw soort viering in 2025 bij het herdenken van 80 jaar bevrijding. *** Verder luisteren 444 - Het Oosten kiest, Duitsland siddert 421 - Bewonderd en gevreesd. De memoires van Wolfgang Schäuble 404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 366 - De zieke man van Europa: hoe komt Duitsland uit de economische verlamming? 350 - 100 jaar Henry Kissinger 314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland 322 - 30 januari 1933, een fatale dag voor Duitsland en de wereld 273 - Opnieuw actueel: 75 jaar Marshall Plan 208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroep 113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief 61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse Muur 47 - Konrad Adenauer, de eerste bondskanselier *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:36:09 – Deel 2 00:56:38 – Deel 3 02:02:09 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het vergde een krachtenspel waarin politieke groepen, nationale belangen, frustraties en ijdelheden hun tol vroegen, maar daar is zij dan: de nieuwe Europese Commissie. Ursula von der Leyen kreeg haar team rond. Haar positie als aanvoerder van Europa is gevestigd. En nu? Wat gaan ze voor de Europese Unie doen? En voor welke EU? Wie zijn de nieuwe sleutelfiguren? Voor wie moet het kabinet-Schoof vrezen, waar schuilt het grootste gevaar? Jaap Jansen en PG Kroeger steken hun licht op aan het hof van Keizerin Ursula II! *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De worstelingen sinds de uitslag van de Europese verkiezingen van begin juni 2024 waren niet gemakkelijk, maar Ursula von der Leyen begon met een voorsprong die zij niet meer losliet. Haar EVP-geestverwanten wonnen, de concurrenten in het midden verloren. Ultrarechts viel uit elkaar met messen in de rug. De Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz waren binnenslands verlamd en beschadigd. De nieuwe Poolse regering van Donald Tusk stond sterker dan ooit en was haar bondgenoot. In dit 'driedimensionaal schaakspel' sloot Von der Leyen een onverwachte alliantie met de sociaaldemocratische leiders van Zuid-Europa. Daarmee contenteerde zij zowel de zuidvleugel als de S&D-familie naast die van haar EVP-vrienden. De Spaanse minister Teresa Ribera werd eerste vice-president en Portugals oud-premier António Costa volgde de verfoeide liberaal Charles Michel op. Iedereen blij? Nou nee. De Italianen, de Benelux en de Groenen moesten genadebrood eten. De Oostelijke lidstaten kwamen op volle kracht aan de bak. Grote verrassing is de 44-jarige Roemeense vice-president Roxana Mînzatu, die heel de 'menselijk kapitaal agenda' uit het rapport van Mario Draghi gaat trekken. Minstens zo verrassend was de zware post op financieel terrein van de Pool Piotr Serafin. Jaap en PG vertellen hoe Ursula von der Leyen met de pionnen van de Benelux speelde, ten koste van de Belgen. Wopke Hoekstra bleef lange tijd in onzekerheid. Zijn post kon op de valreep weleens naar een vrouw gaan! België kreeg een junior-portefeuille toegeschoven. De jackpot won Luxemburg met de grote landbouw-portefeuille voor de 42-jarige EVP'er Christophe Hansen, een multilinguïst en Juncker-achtige alleskunner en charmeur. Heeft Ursula hier haar kroonprins hier in stelling gebracht? Het Europees Parlement scherpt nu de messen. Jaap telt een stuk of negen kandidaten – want dat zijn het nu nog – die op hun tellen moeten passen. Er zullen vast een paar niet door de keuring komen. De Hongaar heeft zelfs een portefeuille gekregen - Gezondheid en Dierenwelzijn - die hem zeer kwetsbaar maakt. De inhoudelijke grondslag voor de commissarissen is overduidelijk. Dit is de Super Mario Commissie die zijn gedurfde, concrete rapport mag waar zien te maken. Spannendste aspect is Draghi's verrassende voorzet voor 'fiscale hervormingen'. Dit explosieve pakket is onverwacht in de portefeuille van Wopke Hoekstra beland. Moet de ooit zo kritische aanvoerder van de Noordelijke frugals nu Eelco Heinen en andere argwanende ministers van Financiën zien te overtuigen? De grootste explosie kwam te Brussel uit het kantoor van Macrons kandidaat Thierry Breton. Hoe bij heftige troebelen uiteindelijk niet hij, maar de rechterhand van de president Stéphane Séjourné naar Brussel ging is een verhaal op zich. Hij mag nu via Brussel de beschadigde 'As Parijs-Berlijn' repareren. Er zijn natuurlijk nog wel een paar zeer interessante nieuwe namen in de Commissie. Het Litouws zwaargewicht Andrius Kubilius voor Defensie en Ruimtevaart bijvoorbeeld. De Finse topvrouw Henna Virkkunen die de partner van ASML zal moeten worden. De brandschone Oostenrijker Magnus Brunner die Migratie gaat doen. De Zweedse Jessika Roswall die Nederland nodig heeft voor stikstof en water. Het kabinet-Schoof zal Europa weer voor zich moeten winnen. *** Verder kijken De persconferentie waarop Von der Leyen de nieuwe Commissie voorstelde *** Verder luisteren 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 437 - Dwarse Viktor Orbán mag een half jaar Europa voorzitten. Gaat dat wel goed? 432 – Verkiezingen Europees Parlement 2024: het midden houdt stand 429 – Hoe het Europees Parlement steeds meer macht naar zich toe trekt 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben 424 – Het Groot Europees Handelsdebat 419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst 407 - Cruciale Europese verkiezingen 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 371 - Banen op zoek naar mensen. Hoe in Europa bedrijven en beroepsonderwijs intensief samenwerken 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:38:45 – Deel 2 00:51:45 – Deel 3 01:24:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je kunt natuurlijk alles een 'crisis' noemen. Maar de wooncrisis is er een die bijna iedereen aan den lijve ondervindt. Wie kent er niet een jongere, een oudere vrouw, een gezin of een collega die wanhopig op zoek is naar een passend huis of appartement? Daarover kwam de Vereniging Eigen Huis bijeen in Amare in Den Haag. Het 50-jarig jubileum werd een moment van feest én alarmbel. Jaap Jansen en PG Kroeger waren er live bij en spraken over knelpunten en oplossingen met deskundigen en verantwoordelijken. PG: "In minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en ruimtelijke Ordening moet een beetje meer ome Joop; wat meer Den Uyl." *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Vereniging Eigen Huis en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend maak je kans op een van de tien beschikbaar gestelde boeken over 50 jaar VEH. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** In het eerste deel van deze aflevering praten we met Cindy Kremer, algemeen directeur van de Vereniging Eigen Huis en met hoogleraar Peter Boelhouwer van de TU Delft hoe de nieuwe woningnood opgelost kan worden. Ze onttoveren veel legendes. Zo doet Nederland het zo slecht nog niet met de bouw van woningen. De durf om Vinex-wijken te bouwen leidde tot veel woongeluk. Maar juist nu stokt het groeitempo. Duidelijk wordt - ook vanuit de historie van 50 jaar geleden! - dat de vaak ongeziene factor van 'grond' en 'grondbeleid' voor de oplossing van de wooncrisis cruciaal is. Grond is er genoeg in ons land, maar het beheer en de prijs ervan hebben forse consequenties voor de aanpak van de wooncrisis. Zoals Cindy Kremer zegt, bijna elke 'crisis' slaat uiteindelijk neer bij de volkshuisvesting: stikstof, personeelstekorten, waterkwaliteit, sociale woningvoorraad, doorstroming, vergrijzing en migratie. Het is dan ook veel te simpel om alleen het mantra 'bouwen, bouwen, bouwen' als oplossing te presenteren, zegt Peter Boelhouwer. Een steviger regie van 'Den Haag' is onvermijdelijk. Hoe verknoopt de problemen vaak zijn, vertellen Carla Muters en Jelle Beemsterboer. Muters is voorzitter van de Nationale Hypotheek Garantie, een organisatie in het hart van de problematiek en de oplossingen. Het is een sociaal vangnet voor eigenaren met problemen en zorgt ervoor dat zij in crisistijd kunnen terugvallen op gerichte financiële ondersteuning. In de kredietcrisis redde dat vele duizenden gezinnen, waarbij de NHG tot het gaatje ging: het beschikbare vermogen raakte bijna op. De NHG is een typisch Nederlands instrument waarin de grondwettelijke zorgplicht van de overheid voor 'een dak boven het hoofd' concreet gerealiseerd wordt. Zo helpt de NHG ook bij het ondersteunen van verduurzaming. Het concreet vinden van locaties en het realiseren van woningbouw is het werk van de Noord-Hollandse gedeputeerde Jelle Beemsterboer (BBB). Juist deze provincie kent omvangrijke metropoolregio's en uitgestrekt landelijk gebied. Alles komt hier samen. Hij wordt er dan ook mee geconfronteerd dat al te simplistische gedachten over boeren, landschap, steden en natuur meer blokkeren dan helpen. Zo zijn er in Noord-Holland plannen voor wel 191.000 nieuwe woningen tot 2030. Maar papieren afspraken zijn nog geen concrete huizen. Met 'versnellingstafels' moet hij al polderend voortgang zien te boeken. Met het schrappen van OV-projecten als een verlengde Noord-Zuid Lijn bij Amsterdam of het schrappen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied brengt het kabinet-Schoof oplossingen niet dichterbij. De aangekondigde woningbouwtop met alle betrokken partijen kan dan ook wel eens een boeiende confrontatie van ambities en realiteitszin opleveren. *** Verder luisteren 422 - Een eigen huis, een plek onder de zon - woningnood toen en nu 448 - Premier zonder kompas 426 - Een doodgewoon meerderheidskabinet met een allesbepalende financiële plaat 425 - Een oprecht akkoord 415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa 389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland 379 - Migratie: het werkelijke verhaal 351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later 338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat 332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen' *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:45:07 – Deel 2 01:03:10 – Deel 3 01:27:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het waren de eerste Algemene Politieke Beschouwingen van de Tweede Kamer met het nieuwe kabinet-Schoof. Er was een Regeerprogramma dat het Hoofdlijnenakkoord uitwerkte. Er was een Miljoenennota en er waren de begrotingen van alle ministeries. Alle reden een indringend debat op de inhoud toekomstgericht te houden. Maar het werd opnieuw een debat in chaos en verziekte sfeer. Jaap Jansen en PG Kroeger pogen licht in de duisternis te brengen over de vraag: wie ging waar de mist in en wie zag het scherp? Wat maakte die 'Brief aan de EU' zo explosief en volstrekt inhoudsloos tegelijk? En waar ging het twee dagen lang eigenlijk niét over? *** 🔋Sponsor van deze aflevering is Tibber. Opladen voor de toekomst met jouw thuisbatterij. Haal het maximale uit je huis met Homevolt van Tibber. Bekijk meer op Tibber.nl/homevolt. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Ten diepste is het probleem van dit kabinet dat het van niemand is. En premier Dick Schoof al helemaal niet. Zijn niet bestaande ‘mensbeeld’ waarnaar Pieter Omtzigt al vroeg bij de start blijkt nu de kern van het probleem. Jaap moet bij Schoof denken aan een ouderwetse jukebox. De vier coalitiepartijen hebben hun grammofoonplaten erin gestopt en die worden nu in willekeurige volgorde afgespeeld. Het is: men vraagt en wij draaien. De premier voegt er zelf niets aan toe. Hij heeft geen kompas. PG noteert dat Schoofs definitie van het premierschap nog het meest lijkt op de rol van ministers van vóór Thorbecke. Een ander - koning Willem I - bepaalde de Zeitgeist van het Bewind - ministers waren gedienstige bureaucraten zonder eigen huismacht, gezag of inhoudelijke visie. Opvallend hierbij is het gebrek aan finesse in zijn aanpak van het parlementair debat. Het was politiek adembenemend hoe Schoof handreikingen uit de Kamer bruusk de kop in drukte of kansen op nuttige steun bij CDA, ChristenUnie, D66 en anderen niet herkende en als ‘een pinkje’ wat hij bereid was te geven ridiculiseerde. De coalitie lijdt aan twee elkaar verstekende vacua: het leiderschap in het kabinet – in het buitenland denken ze dat Geert Wilders de premier is - en dat bij de fractie van NSC. Omtzigts invalster Nicolien van Vroonhoven verbijsterde – zowel toen ze politiek optrad als wanneer ze sprakeloos in haar bankje bleef zitten. Intussen kwam de metafoor van de 'vier pizzapunten' weer volop tot uiting. Zeer opmerkelijk was de profilering door VVD-leider Dilan Yesilgöz. Zij schoffeerde elk van de andere drie, maar deed dit politiek zeer behendig. Jaap en PG duiken in de achtergrondperikelen van de brief van minister Marjolein Faber aan de Europese Commissie. Het blijkt bij dat document volstrekt niet om inhoud of betekenis te gaan. De professionele reactie van de staf van Ursula von der Leyen was veelzeggend. Wie de lijst thema's die in dit ‘debat van het jaar’ geheel buiten beschouwing bleven langs loopt kan niet anders dan onthutst zijn. Van het grootste knelpunt - de massale tekorten aan personeel - tot de nieuwe rol van Mark Rutte in oorlogstijd, van de NSC-nota over bestaanszekerheid tot de uiterst labiele begrotingstoestand - het kwam niet of slechts procedureel ter sprake. En, opvallend: niemand agendeerde de HJ Schoo-lezing van Omtzigt! *** Verder luisteren 442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders 438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen 436 - Nieuwe bestuurscultuur: de Tweede Kamer is alvast begonnen 433 - Op weg naar het bordes 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 426 - Een doodgewoon meerderheidskabinet met een allesbepalende financiële plaat 425 - Een oprecht akkoord 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 445 - Chaos en onrecht in het sociale stelsel 443 – Negen premiers en een explosief Oranjehuis 423 – Eerst zien, dan geloven – Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg over de controle op de rijksuitgaven 379 - Migratie: het werkelijke verhaal 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 274 - Thorbecke, denker en doener *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:41:25 – Deel 2 01:04:35 – Deel 3 01:27:29 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ivo Daalder adviseerde president Bill Clinton over Europa; werd Barack Obama’s ambassadeur bij de NAVO en leidt nu de Chicago Council on Global Affairs. Een echte Amerikaan. Maar nu siddert hij bij de gedachte die bewuste keuze te laten varen en misschien wel terug te gaan naar Nederland. Hij kan niet anders, als Donald Trump terugkeert in het Witte Huis. Met Jaap Jansen en PG Kroeger praat Daalder over zijn geopolitieke belevenissen en de turbulente wereld van vandaag. Wat NAVO-partner Nederland betreft rekent hij op ‘the adults in the room’. Maar als Trump terugkomt? “Dan voelen Orbán, Wilders, AfD en mensen als Meloni en Fico zich gesterkt.” *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Atlantische Commissie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze BB bevat oa een advertentie van Bureau Vergezicht en van Tibber Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Bill Clinton was de eerste president van na de Koude Oorlog. Met hem een beleid voor het nieuwe Europa ontwerpen was een avontuur in een onbekende wereld. Daalder vertelt kleurrijk over die ‘unieke relatie en nauwe vriendschap’ van Bill met Boris en Bill met Helmut. Jeltsin kon een nieuw Rusland bouwen nadat hij de Sovjet-Unie had opgeblazen. Maar wat moest daarna eigenlijk gebeuren? Het idee dat Rusland een samenleving, economie en machtsstructuur van eeuwen tirannie kende, die nu wel te managen zou zijn? Dat is een illusie. "Rusland is Rusland."     Hoe destijds de kernwapens en raketten in Oekraïne zijn 'weggewerkt' blijkt daarbij nú van essentiële betekenis. “Clinton was een binnenlandpresident, maar hij leerde het tijdens zijn ambtsperiode. Hij werd geconfronteerd met de wereld, met de realiteit.” Hij citeert Ruslandkenner collega Strobe Talbott die meteen al zag wie de nieuwe man in het Kremlin was: "Poetin kun je nooit vertrouwen." 9/11 maakte een ruw einde aan de wereld van het ‘vredesdividend’ en wees naar nieuwe confrontaties van heel andere aard. Daalder vertelt fascinerend wat hij die dag meemaakte. De nasleep deed hem kiezen voor Barack Obama en níet voor Hillary Clinton. Hij noemt Obama een politiek talent van de buitencategorie, maar als president een solide middenmoter. Tijdens Daalders ambassadeurschap was de NAVO verstrikt in Afghanistan en Libië. En de confrontaties met Poetins Rusland werden steeds ruwer.      Obama’s cruciale relatie in Europa was Angela Merkel. "Er zijn berichten dat dit gebeurde," zegt Daalder droogjes over het afluisteren van haar smartphone. Amerika wilde dat Duitsland een veel grotere ging spelen, maar Merkel hield dat af. Daalder is heel benieuwd naar Merkels binnenkort te verschijnen reflecties op haar rol als wereldleider die Europa afhankelijk hield van goedkope energie uit Rusland en pal stond voor vrijhandel met China. Hij zag hoe Mark Rutte door MH17 fundamenteel veranderde. "Heel Europa ervoer die schok, maar nergens kwam het zo hard aan als in Nederland." Het maakt hem de geschikte man de NAVO te leiden: omdat hij consensus kan smeden maar sindsdien wel een glasheldere lijn heeft. Daalder benadrukt dat je Trump letterlijk moet nemen. Als hij zegt dat de NAVO dood is, dat hij één dag dictator wil zijn en na hem geen verkiezingen meer nodig zijn, dan nemen we dit maar liever bloedserieus. "Het is wat in de jaren twintig in Italië en later ook in Duitsland gezegd werd.” Ook de 'vredesregeling' die Trumps running mate JD Vance schetst voor Oekraïne moeten we volstrekt ernstig nemen. In 2016 dienden rond Trump nog de ‘adults in the room' van de klassieke Republikeinse partij. Nu zijn nog alleen maar sekteleden over. De toekomst van Kyiv, Europa en de Atlantische waardengemeenschap hangt nu af van de keuze die de kiezers maken in de buitenwijken van Milwaukee, Pittsburgh, Atlanta en Detroit. *** Verder luisteren 434 – Vier iconische NAVO-leiders en hun lessen voor Mark Rutte 413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO 404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed 361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU 441 - Extra zomeraflevering: boekenspecial! over Erik Larson - Demon of unrest (vanaf 00:23:15) 276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug 260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann 197 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Boris Jeltsin, een tragische held 188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt 150 - De memoires van Barack Obama *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:30:46 – Deel 2 00:55:27 – Deel 3 01:21:09 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Emmanuel Macron stelde in april: “Europa is sterfelijk.” Het antwoord op die waarschuwende stelling komt nu van voormalig bankpresident Mario Draghi. Over zijn ambitieuze plan om de Europese productiviteit fors te verhogen zegt hij kort en goed: "Doe dit of het wordt een langzame doodsstrijd.” Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren Draghi's voorstellen en schetsten de impact ervan op ons land. Want als prominente EU-lidstaat en voorhoedeland in high tech en innovatie zal zeker Nederland aan de slag moeten met Draghi’s 170 concrete stappen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! De aflevering bevat onder meer een advertentie van Breinstein en van Tibber. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Meteen valt op: Draghi is erin geslaagd niet het zoveelste rapport te schrijven met veel visionaire beelden en taal en weinig concrete handvaten. Bovendien draait hij er niet omheen. Hij is de strenge bovenmeester die helder verwoordt wat niet goed gaat en flink huiswerk opgeeft. Voor de concurrentiekracht van de EU is van alles nodig en belangrijk - en daar heeft hij veel voorstellen voor - maar niets is zo wezenlijk als het menselijk kapitaal van de Europeanen. Onmiskenbaar bouwt Draghi hier voort op het initiatief van Ursula von der Leyen met haar Year of Skills 2023. Het opwaarderen van de capaciteiten en vaardigheden van alle werknemers staat centraal in het rapport. Daarbij wijst Draghi op de intrinsieke kwaliteit van de Europese kennissector. HBO, WO, R&D-instituten en bedrijven behoren tot de beste ter wereld. Maar het vertalen daarvan naar praktische toepassingen en de opschaling blijft steken. Juist hier zijn de VS en China Europa voorbijgeschoten. Zelfkritisch is het rapport. Ook over EU-regelgeving die voor het sociaal sturen van grote ondernemingen nuttig is, maar voor starters, mkb en nieuwe initiatieven ondoenlijk is te volgen. Dat helpt niet bij het waarmaken van de ambities tot het Co2-neutraal maken van de industrie en het klimaat- en energiebeleid voluit te richten op 'groene groei'. Opvallend is Draghi's felle oproep om nu toch eindelijk werk te maken van een Energie Unie – Jacques Delors deed het in 2010 in bijna dezelfde woorden in een vraaggesprek met PG! - en ook de Kapitaalmarkt Unie en andere wezenlijke aspecten van de Interne Markt concreet te voltooien. Defensie, ruimtevaart, de nieuwste vormen van high tech, niet is ontsnapt aan de scherpe blik van Super Mario. Ursula von der Leyen en de aanvoerders in het Europees Parlement lieten in hun reacties direct blijken deze heldere visie met zeer concrete stappen zeer inspirerend te vinden. De nieuwe Europese Commissie (waarvan de samenstelling volgende week bekend wordt) er een soort regeerprogram mee gekregen. Opvallend is de Duitse reactie. Minister van Financiën Christian Lindner (FDP) kwam al met een 'nein!' terwijl Draghi nog bezig was met zijn presentatie. De Duitse werkgevers daarentegen kwamen met groot applaus. Lindner zou dan ook eerder uit politieke zwakte dan vanuit kracht zo hebben gereageerd, analyseert PG. En Nederland? Jaap en PG zien een opvallende analogie. Premier Dick Schoof lijkt hier op Ruud Lubbers en vicepremier Wim Kok in november 1989. Toen viel de Muur en ging Europa over de kop, twee dagen nadat hun regeerakkoord rond was. Ook Schoofs regeerprogramma is met Draghi's document meteen achterhaald.  Dit zal komende week bij de Algemene Politieke Beschouwingen tot heel wat ongemakkelijke discussies leiden. Het kabinet snijdt immers overal waar Draghi juist Europa wil aanjagen en kansen wil pakken. Als land van ASML en topsectoren van innovatie en R&D staat ons land hier in zijn hemd. Europees denkende partijleiders als Frans Timermans, Rob Jetten, Henri Bontenbal en Laurens Dassen kunnen het de premier lastig maken en tegelijk Wilders en de eurosceptici van BBB en NSC op de kast jagen.  Schoof moet voorkomen dat het ook voor Nederland een langzame doodsstrijd wordt. *** Verder lezen Het Draghi rapport *** Verder kijken Presentatie van het Draghi rapport *** Verder luisteren 435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt? 432 – Verkiezingen Europees Parlement 2024: het midden houdt stand 430 - Zes markante Belgische premiers (met Paul-Henri Spaak) 429 – Hoe het Europees Parlement steeds meer macht naar zich toe trekt 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben 424 – Het Groot Europees Handelsdebat 419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst 416 - Nostalgie naar de E.E.G. 415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa 407 - Cruciale Europese verkiezingen 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 371 - Banen op zoek naar mensen. Hoe in Europa bedrijven en beroepsonderwijs intensief samenwerken 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken 223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië 124 - 95 jaar Jacques Delors 107 - Jean Monnet, de vader van Europa *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:25:30 – Deel 2 00:55:47 – Deel 3 01:32:20 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Eind september komen ze allemaal bijeen op een expertconferentie: iedereen met een grote verantwoordelijkheid voor het zwaar gehavende sociale stelsel. Harde noten worden gekraakt, bittere lessen getrokken en pogingen gedaan om een nieuw en hoopvol perspectief te schetsen. De basis daarvoor is een indringende 'proeve' van een onderzoek van een groep betrokken experts, geleid door Roel in 't Veld. Met mede-onderzoeker Marleen Maat zet hij een nieuwe, fundamentele visie uiteen in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen: Chaos en onrecht in het sociaal domein: diagnose en therapie. Drie jaar geleden was In ’t Veld ook al te gast bij Jaap Jansen en PG Kroeger. Toen spraken ze over zijn boek 'In het oog van de orkaan' en hoe door een combinatie van perfectionisme en wantrouwen de overheid burgers is gaan overbelasten. Die storm is nog niet gaan liggen. Nu het kabinet-Schoof met zijn regeerprogram komt en de eerste Prinsjesdag beleeft, is zo'n visie op hoe het verder moet en kan met 'het sociaal domein' en de vele complexe 'overheidsarrangementen' daarbinnen actueel én urgent. De studie biedt een grondige analyse, stelt een pijnlijke diagnose en komt met een therapie. De patiënt is hier de overheid, met name die in dat sociaal domein waar de regelstelsels van zorg, fiscus, inkomenssteun, wonen, studeren en kinderopvang elkaar ontmoeten en vaak hopeloos dwarszitten. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! De aflevering bevat onder meer een advertentie van Breinstein en van Tibber. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De analyse stelt vast dat er sprake is van ‘hardnekkigheid van systemisch falen’ die leidt tot ‘een ontzagwekkende problematiek’ die de onderzoekers ontsteld en beschaamd maakte over hoe we dit zo hebben laten ontaarden. Hun speurtocht door deze tragedie leidt tot het inzicht dat burgers, overheden en uitvoeringsorganisaties in de greep raakten van 'de vloek der goede bedoelingen.'      Al die onderdelen van het sociale stelsel willen oprecht burgers helpen of ondersteuning bieden. Maar zij behandelen slechts een deelsegment van de sociale problematiek van burgers. En de ene regeling heeft onbedoeld vaak funeste effecten op de andere. "Niemand heeft nog zicht op het geheel", zegt In’ t Veld. “En niemand is daardoor nog verantwoordelijk voor het geheel. De mythe van de eenheid van beleid bij de overheid is bedrieglijk."       Iedereen kent het horrorverhaal van de kindertoeslagaffaire. Nieuw voorbeeld is de WIA en het UWV. Deze regelgeving blijkt zelfs voor de expertcommissie die haar bestudeerde onbegrijpelijk. Op een arbeidsmarkt met miljoenen zzp'ers en flexcontracten is het centrale begrip bij nog altijd het oude ‘dagloon' – alsof iedereen een vaste betrekking heeft. Die fictie in combinatie met een wantrouwende overheid die controle op data van burgers tot voorwaarde vooraf maakt, zorgt voor onuitvoerbare regels en dreiging van willekeur. Marleen Maat en Roel in 't Veld benadrukken dan ook dat dit soort complexe stelsels sterfelijk is. Bij een werkzame therapie zijn helderheid over zulke eisen en over de rechten van burgers essentieel, zoals in de 'Taxpayer's Bill of Rights' in Amerika geformuleerd na vergelijkbare ellende daar. Met het idee van ‘een snelle eenmalige operatie’ als politiek toverstafje maken Maat en In 't Veld de kachel aan. "Dan ben je binnen de kortste keren terug bij af, want ook die nieuwe regelstelsels zullen weer lijden aan dezelfde euvels. Of ergere."       Dat zien we nu al bij de lange reeks hersteloperaties. Van Prinses Laurentien tot Box-3 worden operaties in gang gezet die de complexiteit eerder nog groter maken en de dreiging van willekeur niet minder. Het overzicht over wie wat waar en waarom doet is zoek.      Dat er ruimte moet komen voor heel praktische, gerichte oplossingen die burgers uit het drijfzand kunnen redden, beseft iedereen. De onderzoekers komen met de figuur van ‘ de Kompaan' die in onontwarbare kluwen van problemen bij burgers mandaat heeft een oplossing door te zetten. Want de lange termijnen van noodsituaties ‘leiden tot ettergezwellen van financiële ellende’. Die Kompaan doet sterk denken aan de taxpayer advocate die in Amerika door Nina Olson, gast in Betrouwbare Bronnen aflevering 275, werd gerealiseerd. Want de gedachte ‘het systeem levert maatwerk’ is een onwaarheid, zegt In't Veld spijkerhard.      Voor de lange termijn zien Marleen Maat en hij alleen een oplossing als iemand voortaan wél verantwoordelijkheid wil nemen voor het geheel van het sociaal domein. Dat kan alleen de premier zijn, niet een vakminister. Met een taskforce moet hij de kernwaarden voor de overheidstaak herformuleren en daarvoor is een brede consensus nodig. Deze groep zal ook het ‘niet-aanvalsverdrag’ in de overheid tussen de drie beroepspraktijken van de ambtelijke wereld moeten doorbreken: de sector 'recht', de sector 'ict' en de sector 'comptabiliteit'. En voordat nieuwe regels worden ingevoerd moeten simulaties gedaan worden om uitvoeringsstoringen in de sociale werkelijkheid preventief in kaart te brengen. Voor de expertconferentie op 27 september in Woerden én voor het debat over de plannen van het kabinet-Schoof biedt dit alles meer dan genoeg stof tot nadenken en voor concrete actie na alle chaos en onrecht. *** Verder luisteren 226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur 222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie 147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving 120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan 68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis 423 – Eerst zien, dan geloven – Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg over de controle op de rijksuitgaven 162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht 382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland 275 - Nina Olson: Waarom Nederland net als de VS een Taxpayer Advocate moet krijgen 210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:38:46 – Deel 2 00:59:53 – Deel 3 01:29:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De uitslagen van de Landtag-verkiezingen in de oostelijke deelstaten Thüringen en Sachsen deden Duitsland en Europa sidderen. En daar is alle reden voor. Alternative für Deutschland en Bündnis Sahra Wagenknecht wonnen fors. Hoe kan dat?     En klopt dit wel? Hier zit veel meer achter! Jaap Jansen en PG Kroeger nemen je mee naar 'Ossiland'. Met vele nuances én verrassingen.     *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! De aflevering bevat onder meer een advertentie van Breinstein en van Tibber. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Was de uitslag zondag 1 september in het dunbevolkte Thüringen - 1,9 miljoen inwoners - allesbehalve verrassend, die in het veel grotere Sachsen was dat wel. Thüringen herhaalde de uitslag van juni bij de Europese verkiezingen. AfD kreeg opnieuw ruim 30 procent en de CDU bleef overeind met 24 procent. Sachsen liet een ander beeld zien. De AfD is daar zeer teleurgesteld, want ze kreeg niet de verwachte ‘meer dan 40 procent’. De CDU was verbluft met haar winst: van 21 procent in juni naar 32 procent nu.    Het toont aan, dat er geen uniform 'Oost-Duitsland' is, zeker politiek en cultureel niet. Er is een verrassende politieke en regionale diversiteit. Zo verloor AfD-triomfator Björn Höcke in Thüringen smadelijk. Een plaatselijke onderwijzer uit de CDU versloeg hem in zijn eigen kiesdistrict. De uitslagen in Sachsen lieten zien hoe juist de steden naar de CDU gingen, terwijl de periferie massaal AfD steunde. Dat lijkt op de PVV bij ons.    De oorzaken van de opmars van extreemrechts en Poetinvrienden als de BSW hebben kortere en veel langere termijn kenmerken. De impopulariteit van de ruziënde coalitie in Berlijn en het geringe respect voor bondskanselier Olaf Scholz hebben direct effect. Maar minstens zo opvallend is de nieuwe golf van Osttümelei, een modieuze verering van een fictief Duits oosten van vroeger. Een gezellig soort DDR - zonder Stasi, armoede, strafkampen en Muur.    Op zulk vals sentiment spelen AfD en vooral ook Sahra Wagenknecht in. En dat terwijl zij toch in Groningen kon gaan studeren, toen die Muur was omgegooid door de vreedzame volksopstand van 1989.  Veel dieper in de Duitse historie reiken oorzaken in de politieke cultuur van het oosten. Autoritaire regimes domineerden eeuwen. De dictaturen straften na 1933 elke vorm van civil society en geestelijke en culturele pluriformiteit af. De 'Wende' na 1990 kon niet bij toverstaf van bovenaf een democratische, dynamische samenleving laten ontstaan. De autoritaire structuren bleven sociaal domineren.   Daarbij kwam een massale ontvolking van deze regio's, vooral uit de kleinere steden en rurale gebieden. Hoger opgeleide jongeren - zeker de vrouwen - trokken massaal weg en grepen hun kansen in het rijke westen. Een groot mannenoverschot, veel laagopgeleiden en sterke vergrijzing bleven achter. Migratie van 'allochtonen' kwam er bovendien nauwelijks voor.    Tegelijkertijd bloeiden de steden op, profiteerden van de enorme investeringen in hightech industrie, cultuur en vele restauraties van de rijke historie. Jongeren uit het westen vonden er zo een plek en vaak 'een goedkoop bestaan'. Leipzig en Dresden groeiden harder dan bijna elke andere stad in Duitsland. Maar de nieuwe economie en banen pasten weinig bij de resterende, krimpende bevolking.    De oostelijke deelstaten zijn pluriformer dan veelal gedacht. Hun economische voorspoed in dertig jaar is indrukwekkend. Maar met de sociale vraagstukken van krimp, geringe scholing en dynamiek lopen ze wel vooruit op wat in ons land bijvoorbeeld ook aan de orde is.     Neemt niet weg dat hier schitterende 'blühende Landschaften' zijn. Natuur en cultuur zijn buitengewoon rijk. PG geeft 3 tips buiten de toeristisch al bekende parels daar. Dat zijn 'die Türckische Cammer' in het Renaissance slot van Dresden, de puntgave Romaanse Stiftskirche St. Cyriakus in Gernrode en het Jugendstil juweel 'Nietzsche Archiv' van de Belgische ontwerper Henry van de Velde, waar de filosoof in zijn laatste jaren verbleef. *** Verder luisteren 421 - Bewonderd en gevreesd. De memoires van Wolfgang Schäuble 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 366 - De zieke man van Europa: hoe komt Duitsland uit de economische verlamming? 331 – De Groenen 40 jaar in de Bondsdag: van ‘narrenschip’ naar solide regeringspartij 314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland 305 - Andrea Wulf, Hoe rebelse genieën twee eeuwen later nog ons denken, cultuur en politiek beïnvloeden 304 - Waarom Nederland een Wet op de politieke partijen nodig heeft en wat we hierbij kunnen leren van Duitsland 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann 152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie 61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse Muur 53 - 1989 - PG en de viering van 40 jaar Deutsche Demokratische Republik *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:32:46 – Deel 2 00:49:35 – Deel 3 01:35:20 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een zeer onthullend boek! In dienst van negen premiers. De dagboeken van jhr. mr. A.J.M. van Nispen tot Pannerden 1946 - 1972.     Een jonkheer van zoveel jaar geleden? Jazeker, want Buurt van Nispen was heel zijn loopbaan verbonden aan het ministerie van Algemene Zaken bij de minister president. De laatste tien jaar als hoogste ambtenaar, de secretaris-generaal. Hij zag en hoorde alles.      Deze dagboeken zijn verrukkelijk, vaak uiterst indiscreet, vol scherpe portretten en observaties. En bieden een diepe, niets ontziende blik achter de vaak ondoorzichtige schermen van Den Haag, de ambtelijke macht, de ministeries én Soestdijk. Het tijdsbeeld van Nederland in de jaren van wederopbouw en vervolgens de heftige jaren ‘60 is fascinerend.      Het boek is bezorgd door Alexander van Kessel en Carla van Baalen van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis in Nijmegen. Van Kessel is te gast en duikt met Jaap Jansen en PG Kroeger in de wederwaardigheden van die periode.     En al gauw is helder dat premier Dick Schoof zich indringend moet verdiepen in dit boek. Alles uit die jaren is in deze tijd en voor de premier en zijn ambtenaren brandend actueel!       *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Van Nispen werkte nauw samen met maar liefst negen premiers. Willem Schermerhorn (1945-1945) was de eerste. Deze gold à la Schoof als een minister-president zonder partijpolitieke binding. Hij was boegbeeld van ‘de vernieuwingsgedachte’ die de verzuiling wilde dumpen. Opmerkelijk is hoe intens bij hem al in 1946 de vrees was voor een communistische bezetting door Stalin en zijn Rode Leger en voor de politieke effecten in ons land.      Toen kwam Louis Beel (1946-1948). Een eenvoudig ambtenaar die tot grote hoogten steeg. Van Nispen was kritisch over zijn neiging alles zelf te willen doen. "Dat gaat nooit goed zo." Niettemin werd Beel decennialang een van de machtigste raadslieden van het Koninklijk Huis. Vervolgens stond vele jaren Willem Drees (1948-1958) aan het roer. De dagboeken schetsen hoe Nederland geopolitiek en maatschappelijk fundamenteel veranderde. En Van Nispen laat zien waarom Drees zo'n uitnemende premier bleek. Een kwestie van stevig karakter en alleen maar heel nuttige eigenschappen plus een nobel naturel.      De zeeën gaan hoog en de afgronden zijn diep in de Greet Hofmans-affaire. Van Nispen zit op de voorste rij en vertelt onthutst over het gedoe rond Soestdijk. Geen wonder dat deze dagboeken 50 jaar verzegeld moesten blijven!      De wederopbouw slaagt en onder premier Jan de Quay breken economische bloei en welvaart voor allen in Nederland door. Hij wordt populair, maar ‘men zag niet de chaos’ bij deze onzekere man. Zijn ambtenaren waren vaak wanhopig en hijzelf niet minder. Minister van Financiën Jelle Zijlstra is de sterke man in zijn kabinet en het eigenlijke brein achter het succes.      Opvolger Vic Marijnen (1963-1965) lijkt eerst een verademing voor zijn ambtenaren, maar blijkt bijna net zo zwak en ook nog ijdel. Van Nispens les: “Een premier moet zijn: een waakhond, een herdershond én een jachthond."      Deze jaren worden gedomineerd door epische toestanden in het Oranjehuis. Verliefde prinsessen. Haat en nijd. Inhaligheid en statusgedoe. Excentriek gedrag en heel veel tijdrovende narigheid waar premier en ambtenaren horendol van werden. Dick Schoof is gewaarschuwd!      Van een paleisliftje voor Wilhelmina tot een privé-jachtgebied van 'de Prins' in Tanzania, van ruzie over wie naar welke begrafenis mocht tot de verwachting dat met de E.E.G. de koningshuizen zouden verdwijnen en Juliana dan ‘ons enorm vermogen’ wilde veiligstellen. Kort dienden de premiers Jo Cals (1965-1966) en Jelle Zijlstra (1966-1967). Maar in hen is een nieuwe tijd merkbaar. Professioneel waren zij, visionair, politiek to the point, veel kennis van zaken. Toen kwam 'de beste premier, samen met Drees' in de woorden van nota bene toenmalig oppositieleider Joop den Uyl (privé tegen Van Nispen). Piet de Jong (1967-1971) is in deze dagboeken vanaf het begin een legende. Bijna achteloos regeerde hij met vaste hand, veel later pas drong door hoeveel hij tot stand had gebracht. Van Nispen noteert daarbij vele karakteristieke bon mots van de duikbootcommandant zonder kapsones.       De Jong bij de paus. De Jong ruziënd met Juliana. De Jong vrolijk cynisch over het Amerikaanse leger. Kostelijk zijn de verhalen. Jonkheer Van Nispen schrijft over hem dat ‘de ware aristocratie moet zijn de uitnemendheid van karakter en geest’. De schrijver bezat - geboren als aristocraat - daar zelf toch ook wel wat van.      Ze worden vrienden en het is zelfs aan De Jong te danken dat Buurt van Nispen op het eind van zijn leven deze dagboeken laat opslaan voor latere generaties. Van Kessel en Van Baalen hebben er een juweel van gemaakt. *** Verder luisteren 441 - Extra zomeraflevering: boekenspecial! (oa over 'de hoogste ambtenaar', de sg van Algemene Zaken) 434 – Vier iconische NAVO-leiders en hun lessen voor Mark Rutte 342 - Willem-Alexander en het einde van de monarchie. Plus: zijn eigenzinnige voorgangers 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 55 - De geboorte van het poldermodel 49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd 43 - Liberaal denker Witteveen 34 - 140 jaar Anti-Revolutionaire Partij 6 - Piet de Jong *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:41:38 – Deel 2 01:34:46 – Deel 3 02:00:49 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Deze zomer moest het kabinet-Schoof met zijn coalitie grond onder de voeten vinden. Er gebeurde van alles, maar te veel ook niet. Waarop moet je letten om de politieke verhoudingen op weg naar Prinsjesdag scherp te krijgen? En wat staat ons daarna allemaal nog te wachten? Jaap Jansen en PG Kroeger duiken erin nu het nieuwe politieke seizoen begint.    *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 4 juli, Independence Day, bleek voor Dick Schoof Afhankelijkheidsdag. De Regeringsverklaring eindigde in een vernedering en chaos. De nieuwe premier kon geen stempel drukken op zijn ploeg, noch op zijn opdracht.  In de weken daarna leek de coalitie stuurloos. Geert Wilders zocht op X de grenzen op. Caroline van der Plas zei dat ze zich schaamde. De VVD zweeg omineus. Pieter Omtzigt stelde dat hij helemaal niet in een coalitie meedeed, maar meer in een 'samenwerkingsverband'. En hij opende een pot met pieren voor de premier over de toekomst van het Oranjehuis.    Intussen moest er een 'regeerprogram'' worden opgesteld als product van de ministersploeg. Maar bewindslieden gingen eerst op vakantie en de premier knuffelde olympische sporters. Het opstellen van dat stuk werd dan ook een warrig en traag proces. Ministers als Marjolein Faber en Reinette Klever poogden er zelfs onderuit te komen door eigen producten te lanceren.    De 'asielcrisis' bleek leerzaam. Faber misbruikte ontheemde Oekraïners voor eigen doeleinden. Schoof floot haar terug. Wilders floot Schoof terug. Een tiener werd geofferd op het altaar van politiek onvermogen. Brussel wacht af en kijkt toe. Pas in december is er een nieuwe Eurocommissaris voor Migratie. De PVV heeft overigens nog wel enkele vuiltjes weg te poetsen. De positie van minister Dirk Beljaarts is hachelijk. En Wilders eigenzinnige buitenlandbeleid destabiliseert dat van het kabinet, zodat Caspar Veldkamp, Ruben Brekelmans en Schoof keer op keer puin moeten ruimen.    Het Centraal Planbureau daagt uit: durft dit nieuwe kabinet met zijn ruime meerderheid in de Tweede Kamer écht te saneren? Havik Eelco Heinen op Financiën profileert zich als strenge schatkistbewaker, maar Schoof, NSC en BBB doen voorlopig liever niets. Maakt dit de VVD de verliezer van deze zomer?    Intussen negeert het kabinet hét probleem voor de economie, de publieke diensten en onderwijs: het enorme tekort aan menskracht voor bijna elke sleutelfunctie. Sterker nog, de eerste signalen duiden erop dat het nieuwe beleid de noodsituatie nog erger gaat maken. Hogescholen, universiteiten, MBO, studenten en bedrijven vrezen een hete herfst met harde klappen. Op Prinsjesdag moet Schoof ook Europees leveren. Beleid rond mest, stikstof, opt-outs en kortingen zal concreet moeten worden. Ursula von der Leyen houdt de kaarten tegen de borst zolang Nederland vaag blijft. Haar troefkaart heet Wopke. Het Grote Gerucht zou de coalitie moeten doen sidderen. Wie slaat waar wanneer toe? Binnen de coalitie zijn wantrouwen en spanningen permanent aan de orde. De nasleep van Afhankelijkheidsdag 4 juli werkt diep door. Discipline tussen de vier fracties vereist nieuwe machtsmiddelen.     Binnen NSC zien ze een electorale afgrond opdoemen. Zijn bewindslieden zijn blij nu 'eigen baas' te zijn, los van Omtzigt en 'de mantelzorger'. En 'de acht dommies' proberen er met elkaar nog wat van te maken.     Wilders ziet dat natuurlijk. Hij vernedert NSC met schimpscheuten die de Basislijn over de rechtsstaat inhoudsloos maken. Wat kunnen ze hem maken? Hij is pas écht extraparlementair en dat wilden ze toch zo graag? *** Verder luisteren 438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen 436 - Nieuwe bestuurscultuur: de Tweede Kamer is alvast begonnen 433 - Op weg naar het bordes 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 426 - Een doodgewoon meerderheidskabinet met een allesbepalende financiële plaat 425 - Een oprecht akkoord 423 – Eerst zien, dan geloven – Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg over de controle op de rijksuitgaven 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 379 - Migratie: het werkelijke verhaal 367 - Wantrouwen in de wandelgangen: het Binnenhof van moederschoot naar betonnen bunker 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:17:29 – Deel 2 00:48:54 – Deel 3 01:39:01 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ook deze zomer hebben Jaap Jansen en PG Kroeger zes boekentips in de aanbieding. We reizen de hele wereld over en trekken door vele eeuwen tussen brandende actualiteit en fundamentele vragen van alle tijden. We ontmoeten een Trump van 1860, denkers en doeners en een verrassend liefdesverhaal in de Gouden Eeuw. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend kun je meedingen naar vijf exemplaren van het boek van Joris Backer, vijf van het boek van Roel Bekker, drie van Joshua Livestro en drie van Simone van der Vlugt. De boeken zijn beschikbaar gesteld door uitgeverij Boom en uitgeverij Prometheus. Vrienden krijgen hierover bericht via de site en via de nieuwsbrief. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 1] Joris Backer - Over de democratie in Nederland (vanaf 00:08:21) Uit de reeks actuele boeken over de democratie is dit de meest originele. Oud D66-senator Joris Backer reist door Nederland aan de hand van de epische trektocht van Alexis de Tocqueville door de Verenigde Staten van het begin van de 19e eeuw. Hij ontdekt net als de jonge Franse edelman toen hoe 'formele democratie' ook nu niet het wezen is van een democratische samenleving. Het brengt hem tot zelfkritiek op de hang naar regelstelsels en staatkundige abstracties. Het boek is daarom extra uitdagend voor D66'ers van het eerste uur en NSC'ers die hier nu opnieuw toe neigen. 2] Erik Larson - Demon of Unrest (vanaf 00:23:15) Deze aangrijpende roman gaat voort waar Tocqueville rond 1840 stopte. Larson schreef een op diep onderzoek gebouwd boek over de vijf maanden tussen Lincolns verkiezing tot president (eind 1860) en het uitbarsten van de bloedige burgeroorlog die Amerika verscheurde. Hij volgt het levenslot, angsten, avonturen en worstelingen van bijzondere karakters. Erik Larson begon te schrijven toen '6 januari 2021' alles beheerste. Het boek is daarmee ook een doordenking van een door polarisatie verscheurd land. De vraag naar 'het experiment Amerika', raakt aan een verkiezing die niet algemeen erkend werd en vertelt over de gevolgen van geweld en haat voor mensen met een eigen levensverhaal. 3] Roel Bekker - De hoogste Ambtenaar (vanaf 00:38:00) Een portrettenreeks van de secretarissen-generaal van het ministerie van Algemene Zaken sinds 1945 saai? Niet als je even stilstaat bij dit voorjaar. Oud-SG Richard van Zwol die een kabinet moest kneden en oud-SG Dick Schoof die zomaar premier werd. Roel Bekker geeft een tijdsbeeld van Nederland en het Haagse bestuurlijk en politiek leven vol verrassende inzichten. Hoe ‘AZ’ bewust klein bleef: de premiers hielden het graag overzichtelijk. Ruud Lubbers en Mark Rutte drukten hun stempel door vooral veel zelf te blijven doen. Wim Kok poogde te moderniseren, maar het Jan Peter Balkenende was de premier die daar in slaagde. En zo werd dit opeens hét boek voor wie juist nu scherp wil kijken naar Den Haag. 4] Richard Overy - Blood and Ruins, the Great Imperial War 1931 – 1945 (vanaf 00:57:44) Een magnum opus over de Tweede-Wereldoorlog, kan dat nog? Weten we niet alles al? De Britse historicus deed het. En hoe. Richard Overy durft de these aan dat deze oorlog de laatste was van de conflicten van de 19e eeuw tussen de koloniale wereldmachten. Door het gebeuren ook echt als een mondiale crisis te analyseren, juist óók militair en economisch, wordt dit boek uitdagend en komt met heel veel nieuwe inzichten en vragen. 5) Joshua Livestro - Een volmaaktere Unie (vanaf 01:12:35) De titel is vintage Abraham Lincoln, maar het boek kijkt naar Europa en hoe dit continent door de eeuwen heen het idee van 'eenheid in verscheidenheid' ontwikkelde. Van Machiavelli tot Monnet diept Joshua Livestro de soms abstracte en soms verrassend concrete vormen van Europese samenwerking uit. Waarom bleef de Republiek steken, waarom verviel Oekraïne met die grootse Litouws-Poolse Federatie? Wat kon Europa leren van wat Tocqueville verwonderd zag in wat over de plas wél lukte en bloeide? Welke denkfouten maken we steeds weer bij actuele Europese concepties? Hoe rijk was wat Immanuel Kant zag in zijn filosofische dromen? 6] Simone van der Vlugt - Wij zijn de Bickers! (vanaf 01:22:51) Met dit heerlijke boek kun je vele stadswandelingen maken en het Amsterdam van de 16e en 17e eeuw herontdekken. De familie Bicker was een grote naam in de Republiek en de wereldhandel. Zij waren er fier op échte autochtonen van de Amstelstad te zijn in een – ook toen! - dynamische tijd van immigratie en globalisering. Zoals vele patriciërs hadden ze weinig op met de machtsaspiraties van de Oranjes. Hun blik - ook intellectueel en cultureel - was Europees. En hun netwerken ook. In dit elitaire, rijke leven ontspringt een verrassend verhaal over Wendela Bicker die met Johan de Witt trouwde. Een liefdesverhaal als zelden in de top van ons land verteld. Maar het eindigde in moord. Dankzij de Oranjes. *** Verder luisteren 363 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! 317 - Extra winteraflevering: PG tipt boeken! 286 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! 269 - Vijf boeken die je moet lezen om Europa beter te begrijpen 259 - Boeken over Rusland - juist nu lezen en begrijpen 207 - Zomer 2021: Boekentips van PG!  133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen! 99 - Zomer 2020: Boekentips van PG! 57 - PG Kroeger over Alexis de Tocqueville 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt 228 - De Amerikaanse Burgeroorlog (2): hoe Abraham Lincoln onvoorbereid de strijd in ging 263 - De Amerikaanse Burgeroorlog (3): de overwinning van Abraham Lincoln en Ulysses Grant 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel 107 - Jean Monnet, de vader van Europa *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:23:15 - Deel 2 00:57:44 - Deel 3 01:39:12 - Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"Dit verlaat je nooit meer", zei toenmalig nationaal coördinator terrorismebestrijding en veiligheid Dick Schoof afgelopen weekend in Nieuwsuur over het drama met MH17 op 17 juli 2014. Ieder van ons weet vast nog waar en hoe hij hoorde van deze gruweldaad. Jaap Jansen en PG Kroeger zetten wat toen gebeurde in een politieke en historische context van de gebeurtenissen sindsdien in Oekraïne, Rusland en Nederland. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Het begon allemaal met de soevereine keuze van het Oekraïense volk over zijn toekomst. Wilde men een Europees perspectief of een toekomst binnen de Euraziatische confederatie rond het Kremlin? De steun voor de Europese optie was massaal. Daarom de druk van Vladimir Poetin op vazal Viktor Janoekovytsj en diens vlucht. Daarom de Maidan-opstand en de verkiezing van president Petro Porosjenko. En daarom die inlijving van de Krim en door Rusland aangedreven separatistische geweldsacties langs de oostgrens. En daarom ook: het associatieverdrag met de EU van 27 juni 2014, vlak voor het neerhalen van vlucht MH17. Jaap laat fragmenten horen van reportages die hij in politiek Den Haag maakte als verslaggever van BNR Nieuwsradio. Het bergen van de slachtoffers ging traag. De pogingen daartoe – in vol oorlogsgebied – waren uiterst riskant. Er werd zelfs overwogen om een militaire missie te sturen. Poetin probeerde zijn acties om Kyiv te destabiliseren toe te dekken. Door MH17 werd het masker afgerukt. De Minsk-akkoorden waren een poging van Rusland om de zaak te sussen en uiteindelijk als een frozen conflict te laten voortbestaan. Intussen werd in Nederland via een referendum de Europese toekomst van Oekraïne ondermijnd. Al in april 2014 - vóór de aanslag - gaf Geert Wilders de EU de schuld van de oorlog. In de referendum-campagne kwam stokebrand Nigel Farage naar Volendam om de strategische verbinding van dit referendum met het zijne voor Brexit te onderstrepen. Toen duidelijk werd dat Oekraïne geen vazal of bufferstaat wilde zijn of van plan was te zwichten, voerde Poetin de druk verder op. Met NAVO-expansie naar het oosten had dit allemaal niets van doen. Wel met het verlangen van Oekraïne om zelf zijn toekomst te bepalen. Anne Applebaum en Jaap de Hoop Scheffer wezen daar bij ons al eerder op. Intussen bezocht Geert Wilders Moskou en behandelde na terugkeer de nabestaanden van MH17 als irrelevante klagers. De lijn van de PVV op dit punt is opmerkelijk consequent. De keuze voor aansluiting bij de nieuwe Europese partij van Viktor Orbán onderstreept dat nog eens. Het is extra tragisch dat Dick Schoof als direct betrokkene van toen in 2024 premier is van een coalitie waarin de partij van Wilders dominant is. *** Verder luisteren 413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO 348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval 287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekraïne 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 267 - Hoe je tijdens de oorlog de Oekraïense economie overeind houdt - een gesprek met Caspar Veldkamp 260 - De toesprakentournee van Volodymyr Zelensky 257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne 19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen 417 - Humanitaire hulp en medische evacuaties in Oekraïne *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:29:13 - Deel 2 00:47:00 - Deel 3 01:16:45 - Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

President Emmanuel Macron zet de Franse republiek op zijn kop. De nederlaag van zijn partij bij de Europese verkiezingen bracht hem ertoe een bijna revolutionaire stap te zetten. En vervolgens trekt hij daar de consequenties uit. Hij daagt de Franse politici uit als nooit te voren sinds het begin van de Vijfde Republiek en het aantreden van Charles de Gaulle als president in 1958. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Macron schreef vervroegde verkiezingen uit en vroeg de Fransen om 'opheldering': “Hoe en door wie wilt u dat ons land geregeerd wordt?” Daarmee zette hij het politieke systeem en de politieke cultuur op zijn kop. Niet de president beslist en stuurt piramidaal, maar de kiezer moet de richting wijzen. De politieke groeperingen reageerden heel ouderwets – ten diepste gaullistisch. Zij vroegen de kiezer hen een absolute meerderheid te geven, zoals gebruikelijk in het politieke bestel van de nog altijd bestaande Vijfde Republiek.  De Fransen lijken wèl aan vernieuwing toe. Zij luisterden naar iemand anders; de voetballer uit het nationale elftal Kylian Mbappé. De voetbalster adviseerde de burgers 'verantwoordelijk' te handelen en 'de extremen' te marginaliseren. Alsof hij ‘het vaasje van Mark Rutte’ in de etalage zette. De uitslag van de verkiezingen van 7 juli verblufte de waarnemers dan ook. Geen duidelijke, klassieke absolute meerderheid voor enige stroming. Geen dominante rol voor de partij van de president. Geen triomf voor het radicaal-rechts van Marine le Pen, geen krachtige tegenbeweging door extreemlinks van oud-trotskist Jean-Luc Mélenchon. Maar wat dan wel? Jaap en PG duiken diep in de uitslagen, dwars door het Franse stad en platteland. Alleen zo ontdek je de patronen die de basis vormden van deze verrassende uitslag. Wat gebeurde in Yvelines? Wat in de Gironde en de stedelijke centra rond Parijs? En terwijl het stof neerdaalde, zette Macron op 10 juli zijn volgende revolutionaire stap. Hij schreef een brief aan de kiezers en legde uitvoerig uit waarom hij die 'opheldering' nodig vond, met alle risico’s van dien. Hij maande de politici nu in diepgaand beraad en overleg een stabiele regeringsmeerderheid te vinden, waarvoor hij als staatshoofd dan een premier zou aanwijzen. Frankrijk was opnieuw verbluft. Moest men nu `à la Belge' (en zoals bij ons!) een kabinetsformatie proberen - polderen, coalities maken en compromissen zoeken? Dat was 'du jamais vu!' in een politieke cultuur van ideologische confrontatie en tweedeling. Voor Frankrijk liggen nu twee wegen open. Men kan terugkeren naar de Vierde Republiek, de naoorlogse 12 jaar voordat ze De Gaulle smeekten de macht naar zich toe te trekken. De labiliteit van toen met kortademige kabinetten is geen attractief perspectief. Men kan ook kiezen voor een constructie à la de Derde Republiek van de periode 1870-1940. Het lijkt vergeten hoezeer Frankrijk in die jaren een stevige, parlementair geregeerde natie was en allerminst de ‘gekozen monarchie’ van de jaren sinds 1958. Opvallend is dat de bloei van Frankrijk in die jaren in culturele en economische zin alom bewonderd is. Parijs was de wereldhoofdstad van de kunsten. Technologie, innovatie, wetenschap en politieke vernieuwingen stonden voorop. Maar de politiek in die jaren lijkt veel geheel verdwenen uit de nationale herinnering. Sommige politieke leiders waren bepaald kleurrijk. ‘Le Tigre' Georges Clemenceau bleek een onstuitbare oorlogsleider. Raymond Poincaré en Jules Ferry waren enorme persoonlijkheden die het land krachtig richting gaven. En hoe kun je het levensverhaal vergeten van Marguerite Steinheil? Het Frankrijk van de Derde Republiek is misschien in allerlei opzichten een inspiratie voor het experiment van Macron. Want als hij een 'brede poldercoalitie' kan realiseren dan zal de politiek nadrukkelijk parlementair zijn. Dan hangt niet langer alles af van de man in het Élysée, van 'Jupiter' of 'Dieu' zoals presidenten een tikje spottend genoemd werden. Het kan een nieuwe politieke cultuur worden. Een waarin de president meer nationaal symbool dan 'patron' wordt. Misschien een uitermate geschikte rol voor… Kylian Mbappé! *** Verder lezen Résultats des élections législatives 2024 : découvrez les scores du second tour et quel député l'emporte dans votre circonscription *** Verder luisteren 432 – Verkiezingen Europees Parlement 2024: het midden houdt stand 429 – Hoe het Europees Parlement steeds meer macht naar zich toe trekt 419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst 407 - Cruciale Europese verkiezingen 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV 204 - 14 juli 2021: Op weg naar de Franse presidentsverkiezingen 190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa 45 – De liefdesbrieven van Francois Mitterrand 35 - Charles De Gaulle 28 - De relatie Nederland-Frankrijk *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:26:24 – Deel 2 00:43:27 – Deel 3 01:22:23 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De nieuwe premier Dick Schoof beloofde in zijn allereerste debat met de Tweede Kamer dat er meteen een einde zou komen aan ‘het geëmmer’. En net op dat moment begon het opnieuw. Het was geen fraaie start. De trillingen dreunen in Den Haag nog lang na.   Het kabinet is geen kleuterklas, zei Schoof. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken verder. Want als het dat niet is, wat is het dan wel?     *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Podimo. Ga voor meer informatie naar podimo.com/nl/luisterbeter Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De Kamer debatteerde over van alles, maar nauwelijks over de regeringsverklaring of het daarin geschetste beleid. Daaraan was Schoofs vaagheid debet, maar meer nog de weigering van de vier coalitiefracties om met elkaar en met de premier de inhoud van dat beleid uit te diepen en aan te scherpen. Zij schoten hem en de andere drie partners nooit te hulp, bedankten wel de bodes uitvoerig, maar scholden vooral op elkaar. De nieuwe premier kon daar geen coherente visie aan ontlenen en dat viel natuurlijk direct op.     Ook leek Schoof niet te beseffen dat in de eerste 48 uur van zijn bewind niemand zo goed geplaatst was als hijzelf om toon, aard en motto van zijn ploeg een eigen stempel op te drukken. Met het verkeerd citeren van Lubbers en Thorbecke kwam hij er niet. Intussen bleek er genoeg om in te duiken. Frans Timmermans rook de onmin. Schoof zette uiteen hoe het kabinet zich nog wel aan de 3% tekortnorm van de euro wil houden. Maar dat roept veel vragen op en zou de positie van ons land in de Eurozone fors onder druk kunnen gaan zetten. Deze politieke keuze kan al op Prinsjesdag funest blijken en wat dan?      De coalitiefracties waren opvallend vergeetachtig. Men feliciteerde zichzelf vooral en prees de groepjes eigen bewindslieden, meer niet. Dat tijdens de formatie heel andere geluiden hadden geklonken werd nu op geen moment nog verdedigd. Wel kwamen rancuneuze verhalen uit de formatiefase weer onverdund naar boven. De 'katholieke gluiperd' en de 'omvolking'. Maar ook de appjes van Mark Rutte en de woede van BBB tegen het ‘halveren van de veestapel’ van D66 verzieken nog altijd – en opnieuw - het debat. Geert Wilders ging zo te keer over het onrecht hem aangedaan rond 'dat vreselijke begrip dat wij als PVV allemaal verwerpen', dat hij Timmermans en elke andere fractieleider alleen maar verder uitnodigde voorbeeld op voorbeeld aan te reiken. Timmermans slaagde er in het 'Milders'-personage te ontmaskeren. Dilan Yesilgöz en Pieter Omtzigt keken de andere kant op.      Na deze openingsronde was de vraag: 'zou Dick Schoof zich terugvechten als de centrale figuur van dit debat? Hoe dan? En wilde hij dat wel?'     Het bleef bij het procedureel aankondigen van het 'regeerprogram' en irritatie toen Omtzigt daarin graag een halve bladzijde zag verschijnen over 'ons mensbeeld'. En ook nog een pagina of twee over andere hobby's van NSC, hoewel Schoof juist benadrukte dat alleen hij en de ministers dat program opstelden.     Schoofs betoog over zijn eigen mensbeeld zette de deur wagenwijd open voor Rob Jetten, die behendig een thema van Henri Bontenbal oppakte. Als elk met zich meedraagt hoe je geworden bent als mens en karakter, dan gold dat toch helemaal voor bewindslieden die omvolkingstheorieën aanhingen? Die zijn dan toch evenmin opeens bevrijd daarvan? Bij de discussie hoe dat te wegen en te zien, ontplofte een tweet van de buurvrouw van de premier, PVV-vicepremier Fleur Agema.     Jaap en PG kijken vooral naar de impact op de politieke verhoudingen. Want dit dwong Schoof te doen wat ook Wilders meermaals weigerde: het recenseren van schofferingen. Hij kwam er bijna niet meer uit. En zelfs Thierry Baudet – die in de Kamer allang geen rol van betekenis meer speelt - ging hem trollen.       Omtzigt, die graag in procedures denkt, vroeg om een twitterverbod voor bewindslieden. Hij beval nadrukkelijk de discipline aan waarin – de nota bene door hem zo gehate - Rutte excelleerde. Zonder het woord te gebruiken leek Omtzigt Schoof te vragen, zijn mensen te ‘sensibiliseren’. Ondertussen werd Sophie Hermans de steun en toeverlaat van Schoof. Niemand immers die zo goed het 'wat, wanneer en hoe' aanvoelt bij een premier in de enorme pressie waarin hij moet opereren. Het moet haar zoete wraak zijn voor hoe Wilders haar bejegende. Maar of dit alles de basis vormt voor een vruchtbare coalitie en wederzijds vertrouwen is zéér de vraag. *** Verder luisteren 436 - Nieuwe bestuurscultuur: de Tweede Kamer is alvast begonnen 433 - Op weg naar het bordes 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 426 - Een doodgewoon meerderheidskabinet met een allesbepalende financiële plaat 425 - Een oprecht akkoord 423 – Eerst zien, dan geloven – Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg over de controle op de rijksuitgaven 412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president 400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger 398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:27:51 – Deel 2 00:56:31 – Deel 3 01:34:47 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op de dag voordat hij een half jaar de EU mocht gaan voorzitten liet de Hongaarse premier Viktor Orbán een bommetje ontploffen. Hij richtte een nieuwe Europese partij op. Zo kennen we hem weer. Alle reden de vele opmerkelijke punten, sluwe manoeuvres en aanzienlijke risico's van het Hongaarse voorzitterschap onder de loep te nemen.    Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de 'Viktorshow' van Make Europe Great Again, Orbáns rivaliteiten, trucs en 'n hele reeks mislukkingen die hij probeert weg te poetsen. Maar ook: de rijke historie van Hongarije, *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Binnenslands zijn Orbáns gezag en machtspositie lelijk aangetast. De economie staat er beroerd voor en Xi Jinping heeft een worgcontract voor hem, wat China oppermachtig maakt. In Europa zijn z’n vijanden juist versterkt uit de verkiezingsstrijd gekomen: Donald Tusk, Ursula von der Leyen, Kaja Kallas en ook Giorgia Meloni. En daarmee zijn vijand Voldymyr Zelensky.    In 'zijn' halfjaar moet hij vooral braaf uitvoeren wat anderen buiten hem om regelden. Het verdrag met Kyiv, toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië, het Asiel- en migratiepact - de Belgen hebben dat allemaal in hoog tempo rond gekregen. Eigen prioriteiten heeft Orbán nauwelijks op tafel kunnen leggen.    Voor de Europese politiek lanceerde hij 30 juni iets heel nieuws. Een soort Habsburg-coalitie van radicaal-rechtse partijen (naast Orbáns Fidesz de Oostenrijkse FPÖ en het Tsjechische ANO) die de EU van binnenuit willen uithollen. In plaats daadwerkelijke bundeling zet Orbán hiermee in op het aanwakkeren van verdeeldheid ten koste van rivalen als Marine le Pen en Meloni. Wie gaan zijn Patriottisch Manifest nog meer ondertekenen? PiS in Polen? De Lega in Italië, de Duitse AfD?    Voor het kabinet-Schoof doemt meteen een groot risico op. Kiest Geert voor Viktor? Welke effecten heeft dat binnen de EU voor de positie van 'Den Haag'? Wie vertrouwt in Brussel Dick Schoof of minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp dan nog? En wat gebeurt als de PVV met al die connecties met Boedapest - ook in het kabinet zelf - de Hongaarse vrienden verraden zou? Heeft Schoof er nog greep op?    Natuurlijk heeft Betrouwbare Bronnen zoals bij elk nieuw voorzitterschap aandacht voor de rijke diversiteit van kunst, cultuur en historie. En wat heeft Hongarije veel te bieden!     PG vertelt over ‘de eerste reis naar de maan’ bij de familie Esterházy. Over die Hongaarse vorstin die de Nederlanden regeerde; tot grote bloei liet komen en haar lieveling Willem van Oranje opvoedde. En over Michiel de Ruyter als nationale held van dit volk zonder zee of havens. *** Verder lezen Programma van het Hongaarse voorzitterschap *** Verder luisteren 432 – Verkiezingen Europees Parlement 2024: het midden houdt stand 429 – Hoe het Europees Parlement steeds meer macht naar zich toe trekt 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 416 - Nostalgie naar de E.E.G. 407 - Cruciale Europese verkiezingen 391 - België wordt voorzitter van de EU. Waarom de Nederlanders hun zuiderburen nooit helemaal zullen begrijpen 387 - Niets is zó politiek als opera - 100 jaar Maria Callas 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis 49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:31:51 – Deel 2 00:46:28 – Deel 3 01:17:14 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Tweede Kamer durfde het aan. Een uiting van nieuwe bestuurscultuur: hoorzittingen met aspirant-bewindslieden. Die gaven ons veel inzicht in aard en houding van de leden van het komende kabinet-Schoof. Jaap Jansen en PG Kroeger zoemen in op leerzame, verbluffende en verwarrende momenten. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Podimo. Ga voor meer informatie naar podimo.com/nl/luisterbeter Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De hoorzittingen kenden allerlei lagen. Voor de komende coalitie hadden zij immers andere functies en doelen dan voor oppositiefracties. Ze dienden ook om hypocrisie bloot te leggen en als waarschuwing voor komende confrontaties. En voor de beoogd bewindslieden was hun functie nog weer heel anders. Sommigen benutten de gesprekken óók voor ‘menselijke verhalen' over breien en muskusratten. Of voor het etaleren van bittere rancune. Veel bewindslieden gebruikten de hoorzittingen om plechtig de eigen komst als een soort 'paradigmashift' voor politiek Den Haag neer te zetten. Boeiend werd het als kandidaat-ministers premier Dick Schoof en de komende collega's alvast nadrukkelijke waarschuwingen gaven. Dan werd het ineens een soort 'pre-constituerend beraad'! Jaap en PG analyseren de drie verdedigingslinies van NSC en PVV rond de hete aardappel van 'omvolking'. Wat betekende eigenlijk dat men niet wilde ‘recenseren’ wat anderen hadden gedebiteerd aan nazi-idioom? Hoe past zoiets bij een democratisch ethos? En het belang van die 'basislijn' was blijkbaar toch zo gering, dat alleen de eed bij de koning die overeind zou kunnen houden. Het kwam erop neer dat sommige bewindsleden geloven in papier en procedures, terwijl anderen liever met machtspolitiek voldongen feiten scheppen. We zagen niettemin hoe Eelco Heinen maximaal profijt trok van de door de Kamer gewenste afwezigheid van premier Schoof. Hoe beoogd minister Judith Uitermark (NSC) eigenlijk nog geen idee had wat haar in de Rijksdienst boven het hoofd hing. En hoe de kandidaat PVV-ministers Marjolein Faber en Fleur Agema ineens uiterst gretig gingen recenseren - wat van de NSC’ers dan weer niet mocht. Winnaar lijkt Dick Schoof. Hij blijft onbevlekt en mysterieus tot aan de bordesscène. Maar is het wel zo gunstig voor hem dat de hoorzittingen vooral toonden dat zijn ploeg geen team is, geen missie of visie bezit en leiderloos lijkt? Bovendien tasten de toppen van de ministeries in het duister. Niemand weet daar al wat de nieuwe ploeg gaat doen als coherente aanpak op weg naar een regeerprogram. En als dat niet op 12 augustus klaar is, komt zelfs Prinsjesdag in gevaar. Zo'n valse start kan geen kabinet zich veroorloven. De hoorzittingen waren nuttig en verhelderend. Volmaakt bepaald niet. Kamerleden vroegen zelden om concrete inzichten in de vele witte vlekken van het Hoofdlijnenakkoord. Het Europees Parlement doet dit beter. De vier fracties die weigerden mee te doen, kregen in elk geval beslist ongelijk. Zij misten een kans om de Kamer als instituut te versterken. *** Verder lezen Hoofdlijnenakkoord Schema hoorzittingen *** Verder luisteren 435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt? 433 - Op weg naar het bordes 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 426 - Een doodgewoon meerderheidskabinet met een allesbepalende financiële plaat 425 - Een oprecht akkoord 429 – Hoe het Europees Parlement steeds meer macht naar zich toe trekt 412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! 19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:51:18 – Deel 2 01:09:26 – Deel 3 01:34:32 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het kabinet-Schoof gaat aan de slag. Opvallend is hoe vicepremier Sophie Hermans (VVD) als minister van Klimaat en Groene Groei concreet in actie wil gaan. "Het beleid gaat niet in de shredder" concludeert voorzitter Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie. Met Jaap Jansen en PG Kroeger analyseert hij de hoorzitting van Hermans in Tweede Kamer; wat daar duidelijk werd en wat in het Hoofdlijnenakkoord van de nieuwe coalitie vaak niet duidelijk werd. In de 600 bladzijden ambtelijke analyses van de experts van de ministeries vonden we heel wat vragen die Hermans dezer weken als nieuwe minister concreet zal moeten uitwerken. Lukt haar dit? *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie. En met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand. Ga naar Lendahand.com en gebruik de code betrouwbarebronnen500 Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De nieuwe minister wil twee grote strategische doelen nastreven: Nederland schoon doorgeven aan volgende generaties en ons land onafhankelijk maken van energie uit ‘landen waar je niet van afhankelijk wilt zijn’. Van der Gaag noteert niettemin dat er een hele reeks punten is waar eerder het omgekeerde dreigt te gebeuren. Van de warmtetransitie in wijken en steden tot de forse bezuiniging op verduurzaming van de bedrijven met hun vele duizenden projecten. "Het kabinet komt voor de keuze te staan of het een financiële meevaller wil op korte termijn of een meevaller bij het klimaat op de lange termijn”, zegt hij. Bij het overvolle stroomnet wordt dit eveneens duidelijk. Plannen en voornemens zijn afgekondigd, maar het coalitieakkoord heeft nergens geld gereserveerd. Bovendien wordt Hermans geconfronteerd met een zware tegenvaller in de relatie met Duitsland. Van der Gaag legt beeldend uit hoe en waarom 'filevorming' vanuit de Duitse energietransitie juist die in ons land nu lam dreigt te leggen. En het eindeloze gedoe met vergunningen is een niet minder groot probleem. Ook is de bloei van een hoogwaardige en innovatieve energie-industrie in gevaar. Bijvoorbeeld bij de productie en succesvolle installatie van warmtepompen. "Hier staat bij het kabinet-Schoof China op 1 en niet Nederland," concludeert PG. Hermans onderstreepte niettemin dat zij het beleid van Rob Jetten wil voortzetten. Haar huldeblijk aan hem aan het begin van de hoorzitting is in elk geval ongebruikelijk te noemen. Olof van der Gaag put hier moed uit, maar wijst tegelijk op een hele reeks grote risico's, zeker ook financieel, die zij voor de kiezen krijgt. Het nog in te vullen regeerprogram zal op dit terrein nog een hele hijs worden - zelfs met het gevaar dat de Europese Commissie Nederland bij het missen van de verplichtingen hard aanpakt. Dat program biedt ook grote kansen. Hermans kan met collega-minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting) veel doen tegen energiearmoede in wijken en dus voor bestaanszekerheid. Met haar collega’s Eddy van Hijum (Werkgelegenheid) en Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) moet zij de tekorten aan personeel aanpakken in een sfeer waarin immigratie niet mag worden gezien als deel van de oplossing. Hoe dan wel? In het Hoofdlijnenakkoord staat hierover niets. Essentieel is hoe en of Sophie Hermans als vicepremier op dit beleidsdomein écht de chef zal kunnen zijn. En Klimaat en Groene Groei zijn natuurlijk niet alleen een nationaal beleidsterrein. Gaat premier Dick Schoof zich hiermee in Europa stevig profileren? Welke ministers steken hier hun nek uit? Of wordt dit een thema met eindeloze competentiegeschillen? En waar niemand het over heeft: gaat het kabinet zich in Brussel sterk maken voor – opnieuw – een klimaatcommissaris uit Nederland of pikt Spanje deze belangrijke post in? *** Verder lezen Nationaal klimaatplatform - Bouwstenen voor bestaanszekerheid *** Verder luisteren 433 - Op weg naar het bordes 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 426 - Een doodgewoon meerderheidskabinet met een allesbepalende financiële plaat 425 - Een oprecht akkoord 415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa 389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland 369 - Rob Jetten wil een ideeënstrijd rond het midden en een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet 358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA) 338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? 244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie 106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:28:37 – Deel 2 00:46:03 – Deel 3 01:06:43 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hij ging lesgeven. Maar nu nog niet. Daarom krijgt vertrekkend premier Mark Rutte nu eerst zélf les in 'hoe word ik een goede secretaris-generaal van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie?' Vier van zijn voorgangers kunnen hem én ons heel veel leren over hoe de NAVO werkt, hoe niet en wat daarbij het geheim is van al 75 jaar succesvol bondgenootschap. Jaap Jansen en PG Kroeger portretteren een excentrieke Brit, een Nederlander in ongekende crises, de langst dienende SG en zijn grote crises en een bijna vergeten Duitser waarvan we achteraf pas het visionair staatsmanschap inzien. Elk van hen kan ons én Rutte voor de NAVO in de geopolitiek van de 21e eeuw inspireren en soms ook waarschuwen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Atlantische Commissie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Podimo. Ga voor meer informatie naar podimo.com/nl/luisterbeter Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Nee, de NAVO had geen SG bij de start in 1949. Niet nodig, vonden de lidstaten. Opperbevelhebber Dwight 'Ike' Eisenhower deed politiek en strategie er gewoon bij. Maar hij werd in 1952 president en toen bedachten ze die civiele chef naast de militaire. Maar niemand wilde die baan. Winston Churchill dwong zijn vriend en chef-staf Lord 'Pug' Ismay het te doen. Deze briljante, excentrieke militair en organisator maakte deze baan tot iets onmisbaars: "To keep the Soviets out, the Americans in and the Germans down." De derde SG was de eerste Nederlander, Dirk Stikker. PG citeert enkele fascinerende momenten uit diens memoires - verplicht leesvoer voor Rutte! Geen SG moest in de slechts drie jaar tussen 1961 en 1964 zulke existentiële crises zien te overleven. Berlijn, Cuba, Cyprus, De Gaulle, nucleaire strategie, wapenbeheersing en de 'Europese pijler' leverde bijna Wereldoorlog III op én een eerste uitzicht op ontspanning. in 1971 kwam Joseph Luns en hij bleef nog langer dan Jens Stoltenberg! De rijzige, excentrieke diplomaat moest drie diepe crises overleven. Meteen al het rampzalige initiatief van Richard Nixon: 'The Year of Europe'. Alles ging fout, ook met Nixon zelf. Watergate maakte dat Luns een onmisbare stabiele factor werd totdat in 1980 Ronald Reagan president werd. Tussendoor was Luns bijna in paniek over de dreigende communistische overname van Zuid Europa, vooral van zijn persoonlijke obsessie Portugal. Die crisis waaide snel over. Maar niet de noodzaak van een NAVO-antwoord op de herbewapening van de Sovjet Unie. Luns vertrok in 1984 nét voordat het Kremlin fundamenteel zou veranderen. In die turbulentie trad in 1988 Manfred Wörner aan. Deze bijna vergeten vertrouweling van Helmut Kohl is een van de belangrijkste SG's in de historie. Hij hield de NAVO op koers terwijl de Muur viel, Michail Gorbatsjov ten onder ging, Oost-Europa bevrijd werd en Boris Jeltsin Rusland overnam. De NAVO van nu met een eigentijdse, brede taak en met veel nieuwe leden uit het Oosten is het resultaat van Wörners strategische visie. Hij durfde visionaire stappen te zetten en bezocht al in juli 1990 als eerste NAVO-chef het Kremlin en de Doema. Hij wilde Rusland vreedzaam aan Europa koppelen en zo eigenlijk De Gaulles eigenzinnige visioen waarmaken. Jaap en PG trekken lessen voor Rutte en voor ons. Over langetermijnvisie met nieuwe initiatieven, een scherp oog voor de loyaliteit vanuit Washington en soepele charme bij consistente hardnekkigheid. *** Verder lezen Dirk U. Stikker - Memoires (1966) Albert Kersten - Luns, een politieke biografie (2010) Peter Apps - Deterring armageddon, a biography of NATO (2024) Ryan C. Hendrickson - Diplomacy and war at NATO, the Secretary General and Military Action after the Cold War (2006) *** Verder kijken Lord Ismay on the North Atlantic Council (1953) Stikker press conference (6 May 1962) Afscheid van mr. Joseph Luns (AVRO, 1984) Manfred Wörner on new partnerships between East and West (20 December 1991) *** Verder luisteren 430 - Zes markante Belgische premiers 413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO 404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed 361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm 348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne 298 - De Cubacrisis, dertien dagen die de wereld schokten. En: de angst voor nucleaire catastrofe nu 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU  272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland 257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 236 – Václav Havel, de dissident die president werd 193 - Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap 163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte 61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse Muur 47 - Konrad Adenauer 31 - Jamie Shea, oud-woordvoerder van de NAVO 35 - Charles de Gaulle 22 - Jaap de Hoop Scheffer wil kernwapen onder F-35 *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:38:44 – Deel 2 01:04:36 – Deel 3 01:49:31 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het nieuwe kabinet gaat niet bepaald met panache uit de startblokken. De kandidaat-premier sneuvelde. De kandidaat-vicepremier van de PVV sneuvelde. En eerste veto-crisis dreigde al direct rond diens opvolger, Marjolein Faber. Jaap Jansen en PG Kroeger zien een hele reeks aspecten waarin het komend kabinet-Schoof uniek is vanuit historie en actualiteit. Wie heeft de meeste ministeriële ervaring, bijvoorbeeld? De nieuwe VVD-staatsecretaris Mariëlle Paul, nota bene! *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand. Ga naar Lendahand.com en gebruik de code betrouwbarebronnen500 Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Premier Dick Schoof heeft nu de uitdagende taak van een groep losse bewindslieden uit vier incoherente segmenten zonder enige departementale ervaring een team te maken. Terwijl hij in het Torentje zélf ook al een soort stagiair is en de koning vanuit Amerika nogal korzelig laat blijken en beetje tempo te willen. Die teambuilding is extra moeizaam, want men begint met het maken van een regeerprogram. En dat is een oorlog van allen tegen iedereen met minister Eelco Heinen op Financiën achter de knoppen, niet premier Schoof. Jaap en PG voorzien dan ook wat Heinen als overvaltactiek nog vóór de bordesscène zal willen inzetten en hoe dit alles daarna vier jaar lang zal domineren. Al was het maar om niet binnen EU en Eurozone vanaf dag 1 machteloos te zijn. Zodra ze in de eerste week van juli het bordes verlaten, begint het echte werk. En dat gebeurt binnen de themagroepen en onderraden van het kabinet, voorafgaand aan de ministerraad op vrijdag. Kam je die groepen precies af, dan zie je hoeveel risico's en politieke onevenwichtigheden in deze ministersploeg zijn ingebouwd. Van onheldere machtsfactoren tot grote plannen en beloften waar geen cent voor gereserveerd is. Wie doet 'Europa'? Hoe hakt minister Eppo Bruins een miljard euro en meer weg op OCW? Hoe ontploft BBB tussen haar ministers van Landbouw en Volkshuisvesting? Bovendien zijn er minstens twee extra bommen die dreigen te ontploffen. Allereerst Asiel en Migratie, zowel op de inhoud, strategie als personeelsbeleid. De capriolen van NSC-fractievoorzitter Pieter Omtzigt rond de benoeming van Faber wijzen op labiliteit. Wat daarbij in Brussel staat te gebeuren wijst op mislukking van Schoofs beleid nog voor hij begonnen is. En Ursula von der Leyen kon de coalitie weleens overrompelen met een dodelijk geschenk: de migratieportefeuille in haar Europese Commissie. Genoemd hiervoor wordt vertrekkend VVD-minister Mark Harbers. Tweede bom zijn de tientallen miljarden die Heinen en Schoof moeten vinden. Hun akkoord is een incoherente gatenkaas. 12 miljard voor 'Box-3', 15 miljard voor stikstof en provincies, het is nergens gedekt. Het regeerprogram zal een product zijn van Schoof en zijn ministers. Politiek gezag heeft de premier daarbij nauwelijks. De vier fracties zullen het - ineens heel erg extraparlementair - vol extra gaten schieten op Prinsjesdag. Omtzigt geeft deze ploeg naar verluidt slechts een maand of drie na de presentatie van het program. De 22% bezuiniging op de ambtenaren zal hen niet helpen. Haagse burelen worden de komende twee jaar opgeslokt door reorganisaties en herstructureringen. De echt goede mensen vertrekken snel naar 'functie elders' in deze tijden van grote tekorten aan talent en menskracht. Internationaal staat Schoof alleen. Zonder eigen netwerk of politiek gezag. En Mark Rutte kan hem vanuit de NAVO niet helpen. Integendeel. Die komt geld ophalen dat er in Den Haag niet is. *** Verder luisteren 431 - Kabinetsformatie: Handelsland Nederland staat op het spel 428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider 426 - Een doodgewoon meerderheidskabinet met een allesbepalende financiële plaat 425 - Een oprecht akkoord 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 418 - Haagse hoogspanning en liberale irritatie 412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president 400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen' 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:41:25 – Deel 2 01:01:16 – Deel 3 01:38:43 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De uitslag van de Europese verkiezingen was zo onspectaculair voor de samenstelling van het Europees Parlement, dat dit op zichzelf verbluffend was. In plaats van de voorspelde triomf van radicaalrechts kwam het klassieke midden als overwinnaar uit de stembus. Met voorop de Europese Volkspartij van de christendemocraten, die er voor het eerst in twintig jaar zetels bij kregen. Daarmee bleef de brede coalitie met sociaaldemocraten en liberalen overeind. Jaap Jansen en PG Kroeger nemen je mee door heel de EU om deze fascinerende uitslag te duiden en vooral wat daaronder schuil ging. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Eerste grote trend was een soort herrijzenis van Konrad Adenauer, precies 75 jaar na zijn aantreden als bondskanselier. In een hele reeks grote en kleine EU-lidstaten zei de uitslag luid en duidelijk: 'Keine Experimente!'. Van Finland tot Spanje en Vlaanderen was dit wat de meeste kiezers bewoog. Radicaalrechts haalde een zeperd, partijen in en rond het midden hielden stand. Hierbij was de uitslag in Nederland verrassend analoog aan die in Italië. In beide landen wilde men geen malle fratsen belonen en verrasten de sociaaldemocraten en christendemocraten met een soort renaissance. Giorgia Meloni vrat Matteo Salvini zo op, zoals de PVV het FvD. Er bleek zelfs leven te zitten in de erfenis van Silvio Berlusconi. De tweede grote trend was die van de bevestiging van gedurfde experimenten tegen het nationaalpopulisme. De held van deze verkiezingen bleek een rebel tegen Viktor Orbán, Peter Magyar. De strateeg van pro-Poetin rechts leed een smadelijke nederlaag, net als zijn geestverwant in Slowakije. In Polen gebeurde hetzelfde. De kiezers onderstreepten hoezeer zij het experiment van Donald Tusk tegen PiS waardeerden en schonken hem een afgetekende overwinning. De Polen gaven zo met de Hongaren, de Spanjaarden en de Balten de EVP die opmerkelijke overwinningsmarge in Straatsburg. De derde grote trend was het puur nationale karakter van de Europese verkiezingen in de twee leidende naties, de as Parijs-Berlijn. De Franse en Duitse kiezers gaven een middelvinger aan hun politieke chefs Emmanuel Macron en Olaf Scholz. Hier gold, zoals vaker, 'das Primat der Innenpolitik'. De ernstig verzwakte, onzekere positie van de liberale en rode leider werd door EVP-fractievoorzitter Manfred Weber meteen benut. Hij sprong direct in het vacuüm. Zo probeert het Parlement de leiding te nemen bij 'de kabinetsformatie' voor de tweede termijn van Ursula von der Leyen. Als dat lukt, is dit een onverwachte, krachtige zet in de versterking en democratisering van de EU. *** Verder luisteren 429 – Hoe het Europees Parlement steeds meer macht naar zich toe trekt 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben 424 – Het Groot Europees Handelsdebat 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst 411 - Negen opmerkelijke aspecten van de Europese Unie 407 - Cruciale Europese verkiezingen 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 368 - De Staat van de Europese Unie: op weg naar de Europese én de Nederlandse verkiezingen 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 284 - Quatorze Juillet: komt onder Macron een einde aan De Gaulles Vijfde Republiek? 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' (met Manfred Weber) *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:38:41 – Deel 2 00:52:29 – Deel 3 01:34:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een derde van onze welvaart en werkgelegenheid komt van de wereldwijde handel waarin Nederland tot grootste spelers behoort. In het coalitieakkoord Hoop, lef en trots ontbreekt bijna elk besef daarvan. Voorzitter Ingrid Thijsen van VNO-NCW en directeur Daan Wensing van Initiatief Duurzame Handel luiden de noodklok. "Dit erodeert de positie van Nederland op wereldschaal." Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken met hen de grondslagen voor een succesvol beleid van buitenlandse handel, bij voorkeur gekoppeld aan ontwikkelingssamenwerking, en 'hoe nu verder' bij het kabinet-Schoof. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Initiatief Duurzame Handel en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Podimo. Ga voor meer informatie naar podimo.com/nl/luisterbeter Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Thijssen zit in Atlanta (Georgia) met het koningspaar en een grote delegatie van bedrijven en kennisorganisaties. Symbolisch, maar geen toeval. Zulke missies zijn cruciaal voor het aanknopen van, bestendigen en verdiepen van relaties met essentiële partners in economisch cruciale regio's. "Zonder Nederlandse en Duitse bedrijven zou heel de logistiek van de hub die Georgia is, stilliggen," vertelden ze haar daar al meteen. Nederland speelt zulke rollen overal en heeft dan ook baat bij sterke, duurzame banden en allianties over heel de aardbol, zoals recent ook bleek in Vietnam, de grote buur en rivaal van China, waar Thijssen een missie leidde. Het hoofdlijnenakkoord roept in dit licht veel vragen op: nette formuleringen enerzijds en witte vlekken en financieel strijdig beleid anderzijds. En aan de formatietafel was de afgelopen weken onhelder of handelsbeleid de taak blijft van een speciale minister, of ontwikkelingssamenwerking daarbij ook nog een rol speelt en of deze post bij Buitenlandse Zaken blijft. De financiële klappen voor het geheel van 'hulp en handel' zijn volgens Thijssen niet gebaseerd op een grondige evaluatie van beleid, noch op een visie. Voor Nederlandse bedrijven en instellingen op de wereldmarkt is dit een bedreigend perspectief. Dramatisch is het beeld bij de diplomatieke posten van ons land zonder wie de bedrijven en hun goede relaties niet kunnen (zie de eerste 2 pagina's van dit ambtelijke stuk) Daarbij komt dat Nederland in de Europese Unie zwaar moet kunnen inzetten op een krachtig beleid om het concurrentievermogen van ons continent te versterken. "Ik ben daarom benieuwd of een nieuwe minister mij kan uitleggen op wat voor visie dit beleid gebaseerd zou zijn," zegt Thijssen. Daan Wensing van Initiatief Duurzame Handel illustreert dit vanuit de bedrijven en meer dan 40 landen waarin hij met hen samenwerkt heel concreet. De integratie van handel en ontwikkelingssamenwerking is het geheim van het succes van ons land met agrarische grondstoffen en producten. Nederland is in veel domeinen een speler van mondiaal formaat. Van cacao tot koffie en van fruit tot palmolie (zie hier de beleidsnotitie van minister Liesje Schreinemacher). Hij is net terug uit Nigeria, het grootste land in Afrika. Daar snapt men die rol van ons land maar al te goed. Op regeringsniveau, maar ook in productie- en kennisketens en in tienduizenden boerenbedrijfjes. Dit geldt voor reusachtige landen als Brazilië net zo goed als voor een stadsstaat als Singapore of het opkomende Rwanda met zijn avocadoteelt. Wensing valt Thijssen met veel concrete voorbeelden bij als het gaat om een doordacht beleid dat wél op visie gebaseerd is. Voor de bedrijven en duurzame relaties - ook voor kennisdeling en lange termijn vertrouwensbanden - zijn een krachtige minister, hoogwaardige diplomatieke posten, investering in ontwikkeling en duidelijk merkbare geopolitieke aandacht onmisbaar. "Het gaat ook om bestaanszekerheid en voedselzekerheid. Daar en hier bij ons." *** Verder luisteren 425 - Een oprecht akkoord 424 – Het Groot Europees Handelsdebat 409 - Nederland wereldwijd handelspartner, ook van communistisch Vietnam 359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing 309 - Acht miljard aardbewoners 306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China 300 - Ethische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen' 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt 116 - Oproep aan het kabinet: We mogen Afrika in deze crisis niet vergeten 25 - Hoe China ondanks boycot toch zaken wilde doen met Nederland 13 - Sigrid Kaag over hulp en handel *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:26:44 – Deel 2 00:44:50 – Deel 3 01:02:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Belgen hebben zondag 9 juni 2024 niet alleen Europese verkiezingen, maar ook nationale en nog veel meer. Maar wat weten wij Nederlanders daar eigenlijk van? Hun fascinerende politieke cultuur lijkt ons te ontgaan. Hoe onterecht! Hier ontmoeten Noord en Zuid in Europa elkaar. Germaans en Latijns. Koning Boudewijns vrome soberheid en Berlusconi-achtige joyeuze handigheid. Jaap Jansen en PG Kroeger schetsen een tableau der Belgen en hun rijke politieke cultuur in zes portretten. Zes premiers die dat land hun kleurrijk stempel opdrukten. Een loodgieter, een vader, een dandy, een staatsman, ‘da joenk’ en ‘Saucissen Pol’. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Podimo. Ga voor meer informatie naar podimo.com/nl/luisterbeter En ook een advertentie van Lendahand. Ga naar Lendahand.com en gebruik de code betrouwbarebronnen500 Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 1] Paul-Henri Spaak – de staatsman Sociaaldemocraat Spaak stond politiek aan de top gedurende vele decennia. Nationaal was hij een belangrijk sociaal vernieuwer. Strateeg van de buitenlandse politiek. De Brusselse socialist speelde hoofdrollen bij alle grote doorbraken en vernieuwingen. Hij bedacht in Londen, in ballingschap de Benelux en realiseerde deze meteen; leidde (als eerste!) de VN; de Raad van Europa, de EGKS, de NAVO en bedacht Euratom en de EEG. Als strategisch denker en vurig spreker was Spaak een briljant voorzitter en onderhandelaar. 2] Gaston Eyskens - vader der crises De Vlaamse christendemocraat Eyskens werd als premier van zes kabinetten gedurende vier decennia een soort vader des vaderlands. Hij wist schijnbaar onverstoorbaar de grootste crises te bedwingen en een duidelijke koers vast te houden. Hij botste hevig met Koning Leopold III en diens zoon Boudewijn. Maar ze konden niet om 'vader Eyskens' heen. Koningskwestie, bloederige dekolonisatie van Kongo, financiële en sociale ellende en de taalstrijd tekenden zijn loopbaan. Hij begon met panache de Belgische staat te hervormen. "Les dernières cinq minutes!" De laatste vijf minuten van elke crisissessie waren de belangrijkste, vertelde hij en had daar een joyeus geheim bij! 3] VDB - ‘Saucissen Pol’ Flamboyanter premiers dan Paul Vanden Boeynants zijn nimmer geweest. Een Brussels Ketje dat als slagerszoon een vleesimperium bouwde en vastgoedmagnaat werd en niet vies was van zaken doen in wapentuig. Hij was een rechtse Waal, maar wars van volksnationalisme en bleef zo een 'chrétien social'. Politiek was hij de eerste moderne media ster. Van 'JFK' jatte hij het 'VDB' idee. Fameus werd hij als minister van Landsverdediging en als schepen van Brussel die daar een Manhattan aanlegde. Als premier wierp hij zijn charisma, onnavolgbaar proza en zakelijk vaak dubieuze streken in de strijd. Na zijn loopbaan werd hij wereldberoemd. Gangsters ontvoerden hem en wekenlang onderhandelde hij zélf over zijn losgeld. "Ze hebben geen traan van me gezien!" 4] Jean-Luc Dehaene – de loodgieter "De afgelopen 50 jaar de grootste premier van allemaal." EU-president Van Herman Rompuy wond er geen doekjes om. Dehaene kon alles. Al jong was hij de onmisbare klusjesman van premier Wilfried Martens. Oplossingenmachine, saneerder, architect van doorbraken, formateur van coalities. Boudewijn en Albert zwoeren bij Dehaenes toverkunsten. "Sire, geef mij honderd dagen!" De ongelikte volksjongen had daarbij geen vijanden, was bemind bij pers en opponenten door zijn gebrek aan kapsones en zijn schuddebuikende humor. En hij werd een groot Europeaan, ondanks dat-ie Jacques Delors niet mocht opvolgen. De EU van nu is in hoge mate zijn 'loodgieterswerk'. 5] Guy Verhofstadt – van ‘Baby Thatcher’ tot vurig Europeaan De liberale premier van het Belgische 'Paars' schreef daarmee geschiedenis. Maar eigenlijk had hij drie politieke levens. Hij begon als de jonge, provocatieve 'Baby Thatcher' die de begroting van bankroet België gretig saneerde. Gehaat als 'da joenk'. Zijn politieke experimenten als liberaal leider mislukten aanvankelijk. Maar zijn comeback - gelouterd en vernieuwd - was een triomf. Hij smeedde paarse coalities en saneerde het failliette pensioenstelsel. Ook hij werd gepassioneerd Europeaan en leider van de liberalen in Europa, Spitzenkandidat in 2014. Hij geselde extreemrechts en leidde de Toekomstconferentie die Macron had bedacht. 6] Elio Di Rupo - Een sprookje Hij is een unicum. Eerste migrantenkind als leider van het land en eerste openlijke homo als premier. Uit het allerarmste mijnwerkersmilieu verloor hij met één jaar oud zijn vader. Zijn brille en volharding gaven hem een wetenschappelijke en een politieke carrière die ongekend mogen heten. Hij veroverde bijna planmatig de macht in de rode burcht van Wallonië. Hervormde en saneerde zijn Parti Socialiste met harde hand, pakte corruptie en verkalkte structuren aan. Met Italiaanse elegantie, charme, kunstzin en welsprekendheid niettemin een spijkerhard ambitieus politiek dier. Hij werd premier na de langste parlementaire crisis ooit. Saneerde en hervormde met succes de vastgelopen politieke verhoudingen. Nu wil hij als elder statesman naar het Europees Parlement, net als eerder Dehaene, de premier die hem zo fel verdedigde tegen vuige geruchten. Zijn unieke levenslot duidde hij zo: "Mijn leven is als een sprookje. Je kunt zoiets nooit verzinnen, zelf." Beschreef Elio Di Rupo daarmee niet zijn vaderland? België is immers het enige land op aarde dat in de opera begon, het land van de magie van Magritte en Kuifje, het land van levensgenieters en van kunstenaars als Brel en Stromae. *** Verder luisteren 391 - België wordt voorzitter van de EU. Waarom de Nederlanders hun zuiderburen nooit helemaal zullen begrijpen 373 - Nederland en België: de scheiding die niemand wilde 282 - Hoe Sammy Mahdi - de nieuwe Vlaamse leider - de christendemocraten er weer bovenop wil helpen 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was 229 - Kristof Calvo: wat de Nederlandse en Belgische politiek van elkaar kunnen leren 190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa 49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd 385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:38:39 – Deel 2 01:20:00 – Deel 3 01:42:33 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het Europees Parlement is machtig, fascinerend, maar vaak onbegrepen. Zelfs het Duitse Grondwettelijk Hof in Karlsruhe snapte er niets van. Gelukkig dat Kathalijne Buitenweg - oud-Europarlementariër, voormalig Tweede-Kamerlid en nu staatsraad in de afdeling advisering van de Raad van State - er op promoveerde en ook vanuit de alledaagse werkelijkheid in Straatsburg en Brussel alles van weet. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken met haar in de geheimen, successen en valkuilen van de Europese politiek. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier ***  Tussen 6 en 9 juni mogen 375 miljoen burgers hun stem uitbrengen. En dat voor de tiende keer (de eerste rechtstreekse verkiezingen waren in 1979, zie hier het lauwe enthousiasme toen van oa Joop den Uyl!) Toch hoor je ook nu weer de verzuchting dat het zo moeilijk uit te leggen is, die ‘ver van mijn bed show'. Buitenweg beleefde een wereld met eigen codes en een politieke cultuur die volstrekt anders is dan die aan het Binnenhof. Het Europees Parlement is allereerst de machinekamer van een stevig wetgevingsapparaat. Veel minder dan de Tweede Kamer een soort huiskamer van de politieke discussie. Buitenweg ontdekte al snel dat je in zo'n machinekamer maar beter een goed ontwikkeld talent bezit voor fijnmechanica. De kern van dat talent is een combinatie van volharding bij het vinden van kansrijke oplossingen voor bovennationale problemen en bij het bouwen van brede coalities. Cruciaal is dan ook een hoge mate van culturele empathie. Europa kent immers vele tradities van politieke cultuur. Buitenweg vertelt hoe zij moest leren om te gaan met de rijke retoriek die soms minder geïnteresseerd bleek in de concrete opbrengst. Het Europees Parlement is ook een instituut dat zichzelf steeds krachtiger en machtiger weet te maken. Zo ontdekte zij hoe haar eigen kritische bevraging van oerconservatieve kandidaat voor de Europese Commissie nogal onverwacht leidde tot een belangrijke sprong vooruit in de rol van het Parlement. In de loop der jaren maakten ook Jacques Delors en Jose Manuel Barroso met subtiele manoeuvres het Europees Parlement steeds machtiger. Het politieke spel vindt daar plaats tussen én binnen de partijfamilies. Sommige zijn er groter dan heel de Tweede Kamer bij elkaar en minstens zo divers. Buitenweg geeft een praktijkcollege hoe je in die complexe en intrigerende wereld je weg vindt en successen boekt. Zelf kreeg zij voor gelijkberechtiging veel voor elkaar door gebruik te maken van de opmars van extreemrechts in Wenen. Opmerkelijk is dat de Nederlanders zich als 'nationale groep' nauwelijks profileren. En dat is maar goed ook, vindt Buitenweg. Want ze zijn te klein om veel gewicht te verwerven, terwijl ze met hun poldercultuur juist ver boven hun gewicht kunnen scoren. Partijen die het Parlement vooral als een etalage voor hun eigen ideologische verhalen zien, maken daarentegen niets klaar. Geen wonder dat Buitenweg – eenmaal Kamerlid – premier Mark Rutte opporde zijn nieuw gevonden Europese gedrevenheid nog wat verder uit te bouwen. Volgens haar heeft de Tweede Kamer best wat bevoegdheden om kabinetten bij te sturen in hun Europese aanpak, maar de neiging bestaat weinig meer te doen dan af en toe iets tegenhouden of af te remmen. Kathalijne Buitenweg praat met aanstekelijk enthousiasme. Eenmaal Kamerlid merkte ze: het parlementaire werk in Europa is het leukste. *** Verder Lezen K.M. Buitenweg - The European Parliament’s quest for representative autonomy: an internal perspective (proefschrift) *** Verder luisteren 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben 424 – Het Groot Europees Handelsdebat 419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst 411 - Negen opmerkelijke aspecten van de Europese Unie 407 - Cruciale Europese verkiezingen 368 - De Staat van de Europese Unie: op weg naar de Europese én de Nederlandse verkiezingen 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 124 - 95 jaar Jacques Delors 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen 42 - Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenis 11 - Mendeltje van Keulen over de relatie Binnenhof-Brussel 331 – De Groenen 40 jaar in de Bondsdag: van ‘narrenschip’ naar solide regeringspartij 347 - Turkije: de belangrijkste verkiezing van 2023 (met Buitenwegs collega Joost Lagendijk) *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:26:29 - Deel 2 01:00:50 - Deel 3 01:45:14 - Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De aanwijzing van topambtenaar Dick Schoof als beoogd premier is een ware noviteit. De wijze waarop is gezocht, geselecteerd en beslist is raadselachtig en niet transparant. Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen de vragen en verrassingen bij deze kandidatuur van de man die als jong ambtenaar bekend stond als ‘een van de Golden Boys van Bas’. Schoof werd gepresenteerd als een safe pair of hands van buiten de politieke wereld. Verfrissend, vond Pieter Omtzigt. Wie zijn cv legt naast dat van alle premiers uit de voorbije 50 jaar, ziet iets anders. Kwamen zij uit een rijke diversiteit van banen, rollen en achtergronden in de samenleving, Schoof is de ultieme insider uit het bureaucratisch kartel van de Haagse departementen. Jaap en PG verkennen de fasen waarmee het formatieproces bij Schoof kwam. Cruciaal daarbij is de impliciete bekentenis van Geert Wilders dat hij behalve Ronald Plasterk geen andere kandidaten in voorraad had. Daarbij valt op dat Schoof niet repte over zijn eigen kennismaking en inhoudelijke gesprekken met de vier fractieleiders. En dat niemand hem daarnaar vroeg. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Schoof trok in de crisis rond MH17 intens op met Mark Rutte die hij als premier ook zijn rolmodel noemt. Het is heel goed denkbaar dat juist Rutte de bedenker van zijn opvolger is geweest. Dat zou dan de laatste manoeuvre zijn geweest waarmee hij zijn opponenten Wilders en Omtzigt nog één keer wist te overklassen. Het geheel nieuw soort regeringsleider dat Schoof belichaamt is elders allang heel gewoon. Een lange reeks technocraten verwierf faam als redders van Italië faam en werden opvallend geliefd. En de figuur Richard Van Zwol zijn ze in Rome ook al eeuwen gewend. We zeiden het al eerder. Hiermee is het komend kabinet veel minder extraparlementair of programmatisch dan beloofd. Van Zwol gaat immers mét de vier fractieleiders zetels verdelen en bewindslieden aanzoeken. Heeft Schoof vetorecht op kandidaten of is hij een soort ober die de bestellingen noteert? Werkt hij met zijn nieuwe team een program uit of blijft het bij een soort ambtelijk proces van implementatiepuntjes bij het hoofdlijnenakkoord? Hoe leeg wordt de regeringsverklaring als dat program pas op Prinsjesdag klaar is? En is Willem-Alexander wel de aangewezene om dan een coalitie-program voor te lezen? De aankomend premier is in bestuurlijk Den Haag geen onbekende. Sterker nog, het is zijn enige milieu. Zijn leermeester in zijn eerste baan bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten was de broer van de huidige ‘onderkoning’ Thom de Graaf. Op het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen leerde hij het vak onder Wim Deetman. PG vertelt over Schoofs inspirerende chef Bas van Eijndhoven, en de toenmalige PvdA’er zich dankzij hem ontwikkelde samen met CDA’er Paul Doop. Netwerken daarbuiten ontbreken hem nu. Dat wordt moeizaam in de partijpolitiek - bij welk bewindspersonenoverleg kan hij aanschuiven op donderdag om 18.00 uur? En het is ook lastig in Europa. Een premier die daar doof en blind moet opereren omdat hij 'nergens bij hoort', staat permanent op achterstand en is al gepasseerd als de Eurotop begint. Schoofs eerste Europese Raad is al op 27 en 28 juni. En daarna moet hij naar Washington voor de viering van 75 jaar NAVO. Dit wordt misschien wel meteen zijn eerste grote sof. Dick Schoof - 'de lachende moordenaar' - kon daar weleens zelf een stevige ontgroening krijgen. Jaap en PG bespreken de ondoorzichtige, maar fascinerende manoeuvres van Emmanuel Macron, Olaf Scholz en Joe Biden die ertoe kunnen leiden dat Mark Rutte toch nog met lege handen achterblijft. *** Verder kijken De persconferentie van formateur Van Zwol en beoogd premier Schoof (28 mei 2024) *** Verder luisteren 426 - Een doodgewoon meerderheidskabinet met een allesbepalende financiële plaat 425 - Een oprecht akkoord 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 418 - Haagse hoogspanning en liberale irritatie 412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president 226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel 186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle 120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan 92 - Yes minister! Bezuinigen bij de overheid: hoe doe je dat en hoe ontloop je ze? 29 - Ministers en hun ambtenaren *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:34:40 – Deel 2 01:00:37 – Deel 3 01:38:13 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Aan de vooravond van de verkiezingen voor het Europees Parlement valt nog het meest op hoe lauw deze campagne blijft. Terwijl oorlog woedt in Europa en een reeks landen in nood smeekt om het EU-lidmaatschap.   Omdat er nogal veel urgente kwesties zijn, schreef hoogleraar Marc de Vos (Universiteit Gent en Vrije universiteit Brussel) het boek Grootmacht Europa, de omwenteling van de Europese Unie. Beknopt, maar scherp en boordenvol nieuwe analyses en inzichten. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend kun je meedingen naar een van de exemplaren van het boek van Marc de Vos, beschikbaar gesteld door uitgeverij Ertsberg. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Marc de Vos ziet drie breuklijnen die de EU in korte tijd geheel van karakter hebben veranderd. Van een post-nationaal vredesproject werd het een wereldwijde economische macht. Van een niet-geografisch gedefinieerde gemeenschap van landen werd het een geopolitiek afgebakende eenheid. En van een economisch, gedepolitiseerd krachtcentrum is het nu staatsvormingsproject geworden. Drie recente crises - de klimaatcrisis, de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne dwongen haar ertoe. Wat daarbij nog het meest opvalt? Dat het gewoon gebeurt! Er zit geen plan of diepe strategie achter. Europa wordt een grootmacht als reactie op een allesoverheersende angst. "Ineens zien we overal vijanden!" zegt De Vos. Want die mooie, pro-Europese tijden van een globaliserende wereld na de val van de Muur is in korte tijd helemaal op zijn kop gezet. Klimaat, pandemie en oorlog de-globaliseren de internationale verhoudingen. En het Europees marktmodel moet daardoor in hoog tempo zichzelf politiseren.  Daarbij is de ontwikkeling van de EU en haar lidstaten precies contrair aan wat het coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB voor Nederland als strategie ziet. Den Haag is vooral druk met zich afzetten tegen een EU die allang voorbij is. "Wat niet zal kunnen is dat Den Haag naar Brussel komt met een lijstje opt-outs, want dat zal niet gebeuren." En, waarschuwt De Vos: zo mist Den Haag de enorme kans die binnen de EU bestaat voor een krachtige, sterk geïntegreerde Benelux - zowel economisch als geopolitiek. In plaats van opt-outs komt er een kern-EU met gelaagde allianties van lidstaten die van tevoren bepalen of ze meedoen in de defensiestructuur, meedoen in handelsverdragen en soms ook in de grote toekomstprojecten – zoals nu al gebeurt met ‘Schengen’, de zone van volledig vrij verkeer.   Marc de Vos benadrukt dat Europa geen nieuwe Apple of ASML kan decreteren. We moeten vooral werken met het Airbus-model. Wel kan de EU dat soort avant garde 'ecosystemen' helpen ontwikkelen. Ook Nederland kan daar in uitblinken. “Maar dan moet je er wel gewoon de beste in zijn." De Vos noteert daarom dat in de werkelijkheid van de grootmacht-politiek de Britten eigenlijk al gestopt zijn met Brexit en Moldavië de facto EU-lid aan het worden is. Op alle terreinen waar de EU haar indrukwekkende instrumentarium van machtsuitoefening heeft - economisch, monetair, mercantiel - zijn de 27 lidstaten bovendien eensgezind in de oorlog tegen Poetins bewind.   Maar deze feiten worden door de Europese leiders niet benoemd. Ook door Mark Rutte niet. Emmanuel Macron doet het als enige wel. Dat diens Sorbonne-rede beantwoord werd met doodse stilte noemt de Vos veelzeggend. Minstens zo boeiend is zijn analyse van de renaissance van Italië – ‘de permanente zieke man van Europa’ - naar een cruciale lidstaat met Giorgia Meloni en van 'de olifant in de kamer', Duitsland. Het verklaart meteen waarom de as Parijs-Berlijn disfunctioneel is geworden in een dialoog van doven.  Het markante verschil met de vorige her-uitvinding van Europa - na de val van de Muur - is het vacuüm in het centrum. Toen lag er dankzij Europese-Commissiepresident Jacques Delors een ambitieus 'masterplan' klaar en het werd in hoog tempo gerealiseerd. Marc de Vos denkt dat de strategische adviezen van Enrico Letta en Mario Draghi juist daarom nu zo wezenlijk kunnen zijn. *** Verder luisteren 424 – Het Groot Europees Handelsdebat 419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst 416 - Nostalgie naar de E.E.G. 409 - Nederland wereldwijd handelspartner, ook van communistisch Vietnam 407 - Cruciale Europese verkiezingen 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 391 - België wordt voorzitter van de EU. Waarom de Nederlanders hun zuiderburen nooit helemaal zullen begrijpen 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen 306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:30:07 – Deel 2 00:55:57 – Deel 3 01:20:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Tweede Kamer debatteerde over het hoofdlijnenakkoord als tussenstop op weg naar een coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB. Hoop, lef en trots bood veel inspiratie. Net als de hobbels op weg naar het bordes. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren het debat en kijken alvast naar het vervolg. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van BO Akkerbouw. Kijk voor meer informatie hier. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Al bij informateur Ronald Plasterk dook de vraag op: wát voor kabinet is voor alle vier de fracties acceptabel? Daar liep het al direct mis en informateur Kim Putters moest de toverformule vinden. Toen die er eenmaal was, konden hun opvolgers Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf op zoek naar inhoud en overeenstemming. Die inhoud en die eensgezindheid blijken poreus en fragiel. Het Kamerdebat liet zien, dat de vier op cruciale aspecten geen coherente visie hebben of het eens zijn over de aanpak. Tegelijkertijd werd duidelijk dat de hoofdlijnen de bewindslieden waar nu naar gezicht wordt een moeizaam keurslijf opleggen. Van ‘meer afstand en ruimte voor de Kamer’ blijkt nu al geen sprake meer. Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) had Pieter Omtzigt (NSC) hierbij klemvast. Omtzigt moest erkennen een regulier 'meerderheidskabinet' te hebben gevormd, de facto geleid door Geert Wilders en zijn PVV.      Het budgettaire kader en de begroting - de financiële plaat in Binnenhof-bargoens – zullen een alles overheersende rol gaan spelen. Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) dwongen Dilan Yesilgöz (VVD) en haar coalitiecollega’s tot pijnlijke bekentenissen.     Uit een reeks interventies van D66 bleek allengs dat de aloude Zalmnorm (genoemd naar VVD-minister van Financiën Gerrit Zalm) is ingeruild voor een noodrem met kaasschaaf die de ministers zal verlammen. De tijden van Zalms strenge voorganger Onno Ruding (CDA) keren terug! De nieuwe coalitie blijkt de meest eurofiele ooit. Alle grote problemen kunnen pas opgelost worden als 'Europa' de hand over het hart wil strijken voor lidstaat Nederland. Maar in ruil voor die geëiste empathie heeft het nieuwe kabinet niets te bieden. Bij de vele zwarte gaten in het akkoord is het mysterieus wanneer en hoe het beleid daar vorm krijgt. Deels als 'vrije kwesties waar helaas geen geld voor is', deels als voortzetting van het beleid van Rutte IV zonder het langetermijnperspectief. De sfeer in het debat werd hierdoor bepaald. Wilders is de leider van de grootste regeringspartij – hij plagieerde tegenover de SP weinig overtuigend Mark Rutte! - maar verviel vaak in zijn oude rol van schimpende oppositieleider. Yesilgöz wuifde elke vraag door naar het Land van Ooit dat formateur Van Zwol nu mag ontdekken. Omtzigt raakte de weg kwijt in een woud van details.       Retorisch hoogtepunt was de uitbarsting van Caroline van der Plas (BBB) richting Jetten toen die een vraag stelde over seksuele voorlichting op scholen. PG sloeg de precieze tekst van het akkoord er nog even op na en ontdekte dat de een de verkeerde zin voorlas en de ander van de Grondwet noch het curriculum van het basisonderwijs iets begreep.      De uitkomst van het debat wijst erop dat bij de uitwerking van Hoop, Lef en Trots de beheerder van 'de financiële plaat' chef van de finale coherentie zal zijn. De nieuwe premier is al gecastreerd nog voor de naam bekend is. *** Verder luisteren 425 - Een oprecht akkoord 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 418 - Haagse hoogspanning en liberale irritatie 412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president 410 - De Pirouette van Putters 402 - Het politieke landschap drie maanden na de verkiezingen 400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger 398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa 278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost 100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:35:42 – Deel 2 01:03:55 – Deel 3 01:21:26 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het coalitieakkoord Hoop, lef en trots is in vele opzichten verrassend. Allereerst zien we vele leemten, oneffenheden, vage veronderstellingen en ongeclausuleerde voornemens. Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen de duidelijke aspecten en de zoete dromen en witte vlekken die het zo boeiend maken. En daarna bespreken ze wat formateur Richard van Zwol nu gaat doen. Het akkoord is vooral oprecht. Glashelder is genoteerd wat de vier fracties écht willen. Wat experts, polderorganen, de Rekenkamer en de Europese context belangrijk achten, deed er minder toe. Wat de vier zelf, van binnenuit, wezenlijk vonden is hierin vastgelegd. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van BO Akkerbouw. Kijk voor meer informatie hier. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De informateurs Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf begrepen blijkbaar snel dat hier geen reguliere formatie met analyse en afspraken mogelijk was. Drie van de vier partners waren politiek onervaren en hadden geen gedegen programma’s. Zij leefden in een eigen werkelijkheid, zei VVD-leider Dilan Yesilgöz onthullend. Hoop, Lef en Trots laat dat zien. Drie fracties kregen ieder een eigen paragraaf. De VVD zag daar vanaf. Zij zorgde liever voor een heel het akkoord bepalende financiële fundering - hoe fragiel ook - en voor een vorm van continuïteit voor het internationale beleid van veertien jaar kabinetten-Rutte. Zo blijken grote delen van het akkoord een potpourri van verkiezingsbeloften. Jaap en PG lopen langs allerlei opvallende aspecten en leemten. Duidelijk is dat het de Tweede Kamer veel aanknopingspunten biedt voor de hoorzittingen met kandidaat-bewindslieden en voor het aanscherpen van de afspraken en doelstellingen volgens de methode-Duisenberg. Zo botsen verschillende hoofdstukken fors, noteert Jaap. Soms lijken ze elkaar te blokkeren. Een Herstelplan Kwaliteit Onderwijs blijkt een inhoudelijk ratjetoe. Bij zorg, bestaanszekerheid en fiscale zaken staan warme woorden vaak in schril contrast met harde klappen. De meest kwetsbare mensen blijken het gelag te betalen bij bijvoorbeeld de ingreep in het eigen risico. Opvallend is ook dat alles wat jongeren aanmoedigt en kansen biedt gekort of geschrapt wordt. "Het is in dat opzicht een anti-jeugd akkoord," concludeert PG. Zeker zo opvallend is dat de meest ingrijpende en strategische uitdagingen voor de toekomst Ontbreken. Van de structurele tekorten aan talent en menskracht op alle terreinen tot de pensioenen. En van een visie op Nederland in Europa en de wereld tot een visie op kennis, onderzoek en innovatie. Verwarring heerst intussen over het vervolg. Aantredend formateur Van Zwol lijkt zelf maar te moeten bedenken hoe het nu verder moet. Binnen NSC heerst grote twijfel. En niet alleen over Ronald Plasterk als mogelijk premier. Moet de enige die erin slaagt Omtzigt op crisismomenten tot bedaren te brengen het dan maar gaan doen? *** Verder lezen Hoop, lef en trots (hoofdlijnenakkoord 2024) *** Verder luisteren 424 – Het Groot Europees Handelsdebat 423 – Eerst zien, dan geloven – Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg over de controle op de rijksuitgaven 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 418 - Haagse hoogspanning en liberale irritatie 412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president 410 - De Pirouette van Putters 402 - Het politieke landschap drie maanden na de verkiezingen 400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger 398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs 379 - Migratie: het werkelijke verhaal 212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:42:49 – Deel 2 01:03:58 – Deel 3 01:28:29 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Europese Unie is een cruciale factor in de ‘op regels gebaseerde internationale orde’. Met 27 lidstaten en 450 miljoen vrije en vaak welvarende burgers hebben we invloed. Maar: die wereldorde staat onder druk. De Franse president Emmanuel Macron zei in zijn grote Sorbonne-rede dat andere grote spelers steeds vaker dwarsliggen of zelfs ondermijnen. “Niemand speelt meer volgens de regels.” Hij wees naar China. Natuurlijk naar het Kremlin. Maar ook naar de Verenigde Staten, zelfs los van wie daar straks president wordt. Nérgens is de EU zo invloedrijk, zo bepalend, als op het terrein van de internationale handel. En weinig aspecten van de EU zijn voor Nederland zó essentieel als die rol in de wereldhandel en de kansen die deze onze biedt voor welvaart en vreedzame relaties. We móeten het hier in deze verkiezingscampagne over hebben. Jaap Jansen praat in Het Groot Europees Handelsdebat (afgelopen donderdag in Nieuwspoort in Den Haag) met zes topkandidaten bij de verkiezingen voor het Europees Parlement die in Nederland plaatsvinden op 6 juni aanstaande: Marit Maij (nummer 3 GroenLinks-PvdA), Gerben-Jan Gerbrandy (lijsttrekker D66), Ingeborg ter Laak (nummer 2 CDA), Lennart Salemink (4 op de VVD-lijst), Anna Strolenberg (2 bij Volt) en Reinout van Malenstein (nummer 3 Nieuw Sociaal Contract).De PVV ging niet op onze uitnodiging in*** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door CNV Internationaal en VNO-NCW. En met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De kandidaten reageren op het Nederlandse coalitieakkoord Hoop, lef en trots – neemt Nederland onder het nieuwe kabinet niet teveel afstand van de Europese Unie? - en we graven diep in alle aspecten van de Europese handelspolitiek. Wat moet beter? Wat kan anders? Waarmee moeten we misschien stoppen? Heikel punt blijkt onze relatie met China. Eerst wilden we maar al te graag relaties aangaan. Nu zitten we in de val. Daarom streeft de EU naar open strategische autonomie. Maar hebben we onze eigen interne markt wel op orde? En als we een grotere rol willen in de wereld, moeten we dan niet gewoon erkennen dat we als Europa een politieke wereldmacht willen worden? En passen veto’s van nationale lidstaten daar nog wel bij? *** Verder lezen: de verkiezingsprogramma’s GroenLinks-PvdA D66 CDA VVD Volt NSC *** Verder luisteren 419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst 416 - Nostalgie naar de E.E.G. 409 - Nederland wereldwijd handelspartner, ook van communistisch Vietnam 407 - Cruciale Europese verkiezingen 420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 381 - Het Betrouwbare Bronnen Kenniscoalitie debat 2023 359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing 306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China 300 - Ethische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen' 262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt 227 - Structureel extra investeren in onderzoek en ontwikkeling helpt de Nederlandse economie enorm vooruit 116 - Oproep aan het kabinet: We mogen Afrika in deze crisis niet vergeten *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:30:46 – Deel 2 00:49:44 – Deel 3 01:17:49 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

12.000 euro per seconde. De rijksoverheid gaf in 2023 € 421 miljard uit aan publieke taken, wettelijke verplichtingen en ondersteuning van burgers en organisaties. Sinds 1814 - en eigenlijk al sinds de Bourgondiërs in de 15e eeuw - controleert de Algemene Rekenkamer hoe dat gebeurt en of dat naar behoren gebeurt. Vandaag, 15 mei 2024, is het voor de vijfentwintigste keer Verantwoordingsdag – de derde dinsdag in mei, het jaarlijkse moment waarop dit Hoge College van Staat zijn analyses en oordelen bekendmaakt. Jaap Jansen en PG Kroeger praten erover met de nieuwe president van de Rekenkamer: Pieter Duisenberg. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Op 16 mei leidt Jaap in Nieuwspoort een debat over internationale handel met lijsttrekkers en kandidaten voor het Europees Parlement - kom ook! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Pieter Duisenberg noemt voor zichzelf de grootste verrassing de zeer hoge graad van rechtmatigheid van de rijksuitgaven. Na jaren van soms bitse oordelen stelt hij nu vast dat ruim 99 procent daarvan correct is gedaan en verantwoord. Grote ministeries als Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben hun financiële beheer duidelijk beter op orde. De Rekenkamerpresident benadrukt dat dit jaar uitvoerig is gekeken naar de bijzondere en heel grote uitgaven die de kabinetten Rutte III en Rutte IV hebben gedaan vanwege een ongekende opeenvolging van crises: de pandemie, oorlog in Europa, de energiecrisis, de aanpak van het toeslagenschandaal en de compensatie in Groningen. Deze kabinetten werden hierdoor ‘de meest expansieve in de uitgaven in vijftig jaar, sinds het kabinet-Den Uyl’. Opmerkelijk is dat juist bij grote crisisoperaties de Rekenkamer nogal complimenteus is voor daadkracht en focus van de betrokken ministers. Zeker als je nagaat dat de Rekenkamer opnieuw kritisch is over wat er gebeurt in de reguliere financiële gang van zaken op ministeries. Sommige problemen blijken hardnekkig. Duisenberg gispt bijvoorbeeld hoe Infrastructuur & Waterstaat geen greep heeft op de planning van uitgaven voor wegen en reparaties, terwijl dat bij het spoor wel degelijk lukt. Diep bezorgd is hij over Defensie. Juist in tijden van noodzakelijke grote investeringen blijkt daar zelfs aan de basis het beheer van uitgaven en materieel niet op orde. Zelfs de letterlijke bescherming van wapens, data en infrastructuur is onder de maat. Dit maakt ons land uiterst kwetsbaar. Kwetsbaar is ook de uitvoering van beleid. Het tekort aan personeel is nijpend waardoor dure inhuur van buiten in de papieren loopt. De Belastingdienst wekt daarbij de meeste zorgen. Door gebrek aan menskracht blijft veel geld op de plank liggen. Dit zijn aspecten waarop het parlement zich volop moet richten. Duisenberg formuleert indringend wat hij verwacht van de Tweede Kamer. De Rekenkamer wil het parlement en de nieuwe ministers en staatssecretarissen helpen hun financiële taken beter te vervullen. Belangrijk is ook dat Kamer en Rekenkamer de cyclus van begroten en verantwoorden beter organiseren. Juist ook om te voldoen aan de kwaliteitseisen die daaraan internationaal en Europees gesteld worden. Duisenberg wil daarom Verantwoordingsdag vervroegen naar eerder in het jaar om tijdig en gedegen lessen te kunnen trekken voor de daarop dan volgende Voorjaarsnota en voor ‘het Europees Semester' en Prinsjesdag. De Kamer moet haar budgetrecht strategischer en toekomstgerichter invullen, is zijn parool. Nieuw is het initiatief om burgers zélf te betrekken bij Verantwoordingsdag. Het is immers veel méér dan een Haags onderonsje. Het gaat erom hoe ons belastinggeld wordt besteed. Daarom nodigt Duisenberg een groep mensen uit de achterban van de Bond voor Belastingbetalers uit voor een inhoudelijk gesprek. En hij lanceert een burger-app. *** Verder lezen Staat van de rijksverantwoording 2023. Groot denken, realistisch doen (15 mei 2024) *** Verder luisteren 382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland 291 – De dubbele jaren van staatssecretaris Marnix van Rij 275 - Nina Olson: Waarom Nederland net als de VS een Taxpayer Advocate moet krijgen 268 - En hoe moet het dan met Prinsjesdag? Het radicale plan van Sigrid Kaag 247 - Belastingheffing in box 3: hoe de Hoge Raad de wetgever op de vingers tikt en opzadelt met een hels karwei 241 – Investeringskabinet Rutte IV: een breuk met de begrotingstraditie 226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur 222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie 210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde 147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving 120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan 112 - Snels en Sneller: Tweede Kamer moet uitgaven strenger controleren 104 - Nederland belasting doorsluisland 68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis 17 - Hoe Rekenkamerpresident Arno Visser de overheid controleert *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:16:00 – Deel 2 00:45:13 – Deel 3 01:18:09 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de verkiezingscampagne voor de Tweede Kamer was het een centraal thema. Woningnood, bestaanszekerheid, de vastgelopen huizenmarkt, geen plek, te weinig bouwambities. De discussies over 'de woningmarkt' zijn opnieuw fel. Ineens werd 'volkshuisvesting' een actueel in plaats van belegen begrip. Een oud verhaal is weer helemaal nieuw. Jaap Jansen en PG Kroeger zien politieke, sociale en culturele overeenkomsten tussen de naoorlogse wederopbouwjaren met hun noden en ambities en die van nu. Dit jaar viert een sleutelspeler in die ontwikkeling haar vijftigjarig jubileum: de Vereniging Eigen Huis. Met oprichter Henny van Herwijnen en algemeen directeur Cindy Kremer duiken ze in de uitdagingen van toen en de opmerkelijke actualiteit van de problemen nu. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Vereniging Eigen Huis en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Op 16 mei leidt Jaap in Nieuwspoort een debat over internationale handel met lijsttrekkers en kandidaten voor het Europees Parlement - kom ook! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 1945. Het gehavende Nederland was bevrijd, maar de woningnood was al voor de oorlog nijpend. Gebrek aan publieke investeringsruimte, een koloniale oorlog en vanaf 1946 de babyboom verergerden de ellende alleen maar. Na 1950 begon dankzij de Marshallhulp en inspiratie uit Amerika, Duitsland en zelfs van Stalins bewind een inhaalrace. In 1962 opende koningin Juliana in Zwolle de miljoenste nieuwbouwwoning. Toen de woningnood gelenigd leek kwam een fase van meer experimenten, individualisering en nieuwe doelgroepen. In 1974 werd de Vereniging Eigen Huis opgericht. Politieke beginselen als 'bezitsvorming', 'eigen verantwoordelijkheid' en 'zelfstandig leven' kwamen bijeen in het bevorderen van het eigen woningbezit met huiseigenaren als onafhankelijke burgers. Henny van Herwijnen vertelt kleurrijk over zijn experimenteerlust met bewindslieden (Jan Schaefer!), moderne media (spotjes bij de TROS!) en dienstverlening. De vereniging groeide van 5.000 leden in het eerste jaar naar 800.000 nu. In de paarse jaren kwam een thatcheriaans beleid in de mode. Liberalisering was het parool. Ook van de woningmarkt. Maar bestond die markt wel? Van Herwijnen kruiste hierover de degens met Johan Remkes, staatssecretaris in Paars II. Het debat laait nu weer op. Directeur Cindy Kremer benadrukt dat woningnood bestrijden veel meer is dan 'capaciteit bouwen’ Het vereist een grondige visie op de samenleving met toekomstperspectief. Zoals in de wederopbouwjaren. De complexiteit van de uitdagingen is nu overigens wel groter. Starters eisen een plek en ook de vergrijzing moet goed worden opgevangen. Bovendien vergen het klimaatprobleem en de verduurzaming heel nieuwe oplossingen, zoals de Vereniging Eigen Huis liet zien met het openbreken van de energiemarkt. Volgens Cindy Kremer en Henny van Herwijnen moet een nieuw kabinet allereerst een breed gedragen perspectief schetsen voor ons land in de komende decennia. Met voor iedereen die dat wil een eigen huis, een plek onder de zon. *** Verder lezen Website Vereniging Eigen Huis Canon van de volkshuisvesting *** Verder luisteren 415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa 389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland 338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat 43 - Liberaal denker Witteveen 273 - Opnieuw actueel: 75 jaar Marshall Plan 351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later 325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte 123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop 120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan 97 - Bijzondere ministersposten in bijzondere tijden 74 - Nooit Gebouwd Den Haag 44 - President Franklin Delano Roosevelt 385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:45:33 – Deel 2 01:13:27 – Deel 3 01:32:11 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een week voor hij afgelopen kerst overleed schreef hij de laatste zinnen van zijn Erinnerungen. Wolfgang Schaüble was de langst dienende parlementariër van democratisch Duitsland, een kampioen in politiek en bestuur, vurig Europeaan, fijnzinnig, bewonderd en gevreesd. Zijn memoires kwamen geheel onverwacht. Zijn een politieke sensatie. Jaap Jansen praat met PG Kroeger over dat rijke boek, dit dramatische leven, de finesses van de staatsman, zijn hardheid, zijn humor en zijn blijvende betekenis. Vanuit Berlijn praat liberaal Bondsdaglid Otto Fricke mee. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Schaüble vertelt openhartig, verrassend fair en zelfkritisch over zijn belevenissen als Bondsdaglid vanaf 1972 en hoe hij met Helmut Kohl als Junge Wilde hun bedaagde CDU openbraken. Vanaf 1983 is hij zelf ineens de op één na machtigste man in Kohls regering. Hij raakt meteen verzeild in de meest geheime, riskante situaties als directe contactman met de dictatuur in Oost-Berlijn. Schaüble beleeft zo van binnenuit de ondergang van het Oostblok en de Stasi-tirannie. En de absurdistische kanten daarvan tijdens een wandelvakantie. De val van de Muur maakte dat hij de klus van zijn leven kreeg: in een moordend tempo onderhandelen over de Wiedervereinigung van Oost en West. In die historische dagen ontdekt hij de dan nog onbekende Angela Merkel. Dramatisch zijn de verhalen in zijn boek over