Tạp chí thể thao

Đội tuyển bóng đá U23 Việt Nam  dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên nội Hoàng Anh Tuấn tới Qatar dự vòng chung kết U23 châu Á 2024  diễn ra từ ngày 15/04 đến  03/05. Hành trình châu lục của tuyển trẻ Việt Nam đang thu hút được sự quan tâm đặc biệt của người hâm mộ cũng nhà quan lý bóng đá Việt Nam trong bối cảnh, ông thầy người Pháp Troussier vừa phải từ chức sau một loạt thất bại với các đội tuyển quốc gia và Liên Đoàn Bóng đá Việt Nam đang lo tìm kiếm một vị thuyển trưởng mới, vẫn theo hướng thiên về huấn luyện viên ngoại.

Ông Hoàng Anh Tuấn, người từng đã có khá nhiều thành công với các đội tuyển trẻ, có làm được điều gì khác biệt, như kỳ vọng của không ít người hâm mộ, khi kế thừa công việc còn dang dở của ông huấn luyện viên Pháp ?  Với lực lượng đa phần đã thử sức ở cấp độ đội tuyển quốc gia, U23 có hy vọng gì ở giải đấu Qatar lần này ?

Chúng ta gặp lại chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui trong phần phân tích về lực lượng và cơ hội cho U23 Việt Nam tại giải Cúp U23 Châu Á Qatar 2024:

Chỉ được tham dự với số lượng hạn chế, thi đấu dưới màu cờ trung lập, không được dự lễ khai mạc ... với những điều kiện như vậy thể thao Nga coi như đã bị loại khỏi Thế vận hội Paris 2024. Một đòn nặng nề cho tham vọng của chính quyền Putin muốn xây dựng thể thao thành một thứ quyền lực mềm cho Nga, đồng thời cũng là một thiệt thòi lớn cho các vận động viên Nga khát khao chinh phục đỉnh cao thể thao.

Cuối tháng Ba vừa qua, Ủy ban Olympic Quốc tế (OIC) đã thông qua các quy định ngặt nghèo về việc các vận động viên Nga và Belarus tham dự Thế vận hội mùa hè Paris 2024 : Số lượng không quá 55 vận động viên, chỉ được thi đấu ở các nội dung cá nhân, dưới màu cờ trung lập, không quốc ca và không được diễu hành trong lễ khai mạc trên sông Seine.

Đây là quyết định có ý nghĩa quan trọng nhất của định chế thể thao lớn nhất thế giới trong nỗ lực loại Nga ra khỏi trường thể thao quốc tế sau khi nước này phát động cuộc chiến tranh xâm lược Ukraina hồi tháng 2/2022.

Đây không phải là lần đầu tiên các biểu tượng quốc gia Nga bị loại khỏi đấu trường Olympic. Từ kỳ Thế vận hội mùa đông 2018 rồi đến Thế vận hội mùa hè Tokyo 2022, sau phát giác sử dụng doping có tổ chức từ cấp chính phủ, thể thao Nga đã phải chịu án phạt nặng nhưng các vận động viên vẫn được tham dự dưới tên gọi đoàn « Ủy ban Olympic Nga ». Khi đó Matxcơva vẫn hài lòng và không cảm thấy bị mất hình ảnh trên đấu trường thế giới. Nhưng lần này Nga coi như không còn hiện diện ở Thế Vận hội Paris 2024.

Đây là một thất bại cay đắng của ngoại giao thể thao Nga, một lĩnh vực đã được điện Kremlin đặc biệt quan tâm đầu tư từ nhiều năm qua nhằm tạo ra hình ảnh một nước Nga hùng cường, đặc biệt cần thiết trong bối cảnh đối đầu không khoan nhượng với phương Tây hiện nay. Với Kremlin, thể thao trên đấu trường quốc tế là một công cụ gây ảnh hưởng, một thứ quyền lực mềm vô đối.

Cho đến thời điểm này, vẫn chưa biết có bao nhiêu vận động viên Nga và Belarus sẽ đến dự Paris 2024. Và cũng không có gì bảo đảm chính quyền Nga sẽ cử một đoàn thể thao khoảng năm chục vận động viên không được phép mang một biểu tượng nào đại diện cho nước Nga đến Thế vận hội Paris. Nhưng dưới góc độ thuần túy thể thao thì những vận động viên là những người bị thiệt thòi nhất khi chính trị xen vào thể thao.

Trao đổi với chương trình thể thao hôm nay, ông Dương Đức Thủy, chuyên gia điền kinh, cựu danh thủ nhảy xa ba bước của Việt Nam, từng tham dự kỳ Thế vận hội mùa hè Matxcơva 1980 lấy làm tiếc về việc thể thao ngày càng bị chính trị hóa. Ông cho biết những suy nghĩ của bản thân xung quanh những quy định của IOC đối với các vận động viên Nga dự Olympic Paris 2024 sắp tới :

Giấc mơ World Cup của bóng đá Việt Nam đã tan cùng với tham vọng của ông thầy người Pháp. Bị áp lực của dư luận, người hâm mộ từ nhiều tháng nay và ở trong thế không thể trụ nổi sau thất bại ở Cúp Châu Á 2023 và vòng loại cho World Cup 2026, cuối cùng nhà cầm quân người Pháp Philippe Troussier đã buộc phải chia tay với bóng đá Việt Nam. Quyết định đã được đưa ra rất nhanh, ít giờ sau khi đội tuyển Việt Nam thua Indonesia trên sân nhà Mỹ Đình, 3-0 trong trận vòng loại thứ 2 cho World Cup 2026, khu vực châu Á.

Đến với bóng đá Việt Nam cách đây hơn một năm theo bản hợp đồng kéo dài  ba năm, ông huấn luyện viên Philippe Troussier từng đã được người hâm mộ và những nhà quản lý  bóng đá Việt Nam đặt nhiều kỳ vọng bởi uy tín và thành tích quốc tế của ông thầy người Pháp đã được khẳng định ở khắp nơi.

Thế nhưng tham vọng của ông thầy người Pháp muốn đưa bóng đá Việt Nam đến sân chơi lớn Olympic hay World Cup đã nhanh chóng phá sản, sau chỉ 14 trận dẫn dắt đội tuyển quốc gia. Đỉnh điểm là trận thua Indonesia trên sân nhà 3-0 hôm 26/3, khiến tuyển Việt Nam coi như không còn hy vọng đi tiếp. Đáng chú ý là trên khán đài sân vận động, người hâm mộ dường như đã biết trước được kết cục trận đầu, chuẩn bị rất nhiều biểu ngữ, băng rôn tẩy chay ông thầy người Pháp, đòi ông phải từ chức, đôi khi với những ngôn từ khiếm nhã.

Sự ra đi của huấn luyện viên Philippe Troussier đã được báo trước? Là do áp lực của từ ngoài sân cỏ ? Ông thầy Pháp đã khoác cho bóng đá Việt Nam một cái áo quá rộng? Chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui  nhận định :

Trong tuần sân cỏ bóng đá châu Á sôi động với loạt trận vòng loại thứ 2 cho World Cup 2026. Trận cầu được người hâm một bóng đá Việt Nam mong đợi nhất là trận đội tuyển nhà gặp đội Indonesia. Kết quả : Tuyển Việt Nam thua 0-1 đội chủ nhà, một kết quả tương tự như ở Asian Cup Qatar hồi tháng 1 mới đây.

Thất bại này một lần nữa lại làm dấy lên những bàn luận về cách cầm quân và lối chơi mới mà nhà cầm quân người Pháp đang cố gắng xây dựng cho bóng đá Việt Nam. Kết quả thất vọng của đội tuyển Việt Nam dưới tay huấn luyện viên Philippe Troussier nói lên điều gì ?

Trở lại trận đấu của tuyển Việt Nam với Indonesia hôm thứ Năm 21/03 vừa qua, với những phân tích của chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui.

Giải đấu lớn nhất của bóng đá châu Âu Champions League đang bước vào những chặng thi đấu cuối cùng của mùa giải 2023-2024. Trong tuần đã xác định được 8 câu lạc bộ vào tứ kết đại diện cho 4 làng bóng đá mạnh nhất châu lục, La Liga (Tây Ban Nha), Premier League (Anh), Bundesliga (Đức) và Ligue 1 của Pháp.

Vẫn là những cái tên đã quen thuộc với các vòng cuối của giải đấu : PSG, Bayern Munich, Man City, Real Madrid, Barca, Arsenal, Dortmund và Atletico.

Với 5 đội dự giải đấu, Tây Ban Nha giữ lại ba đại diện ở tứ kết. Anh và Đức cùng có 2 đại diện, còn lại là câu lạc bộ Paris Saint-Germain, đại diện duy nhất cho làng bóng Pháp.  Trong khi đó giải Ý, Seria A ở mùa giải trước có 3 đại diện ở tứ kết thì năm nay vắng bóng hoàn toàn.

Kết quả bốc thăm chia cặp đấu ở tứ kết diễn ra hôm thứ Sáu (15/03) dự báo các loạt trận tứ kết sắp tới sẽ rất khó đoán với những cặp đấu có nhiều duyên nợ, từng đối đầu với nhau nhiều lần ở đấu trường Champions League.

Chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui phân tích về cục diện, thế và lực của các cặp tứ kết :

Lịch thi đấu :

Các trận tứ kết lượt đi sẽ diễn ra vào ngày 10 và 11/04. Loạt trận lượt về diễn ra vào ngày 17 và 18 cùng tháng. Các trận bán kết lượt đi diễn ra vào ngày mùng 1 và 2 tháng 5, trận lượt về ngày 08 và 09/05. Trận chung kết diễn ra ngày 02/06 /2024 trên sân vận động Wembley ở thủ đô Luân Đôn. Ngay sau khi Champions League khép lại, những cầu thủ được gọi vào đội tuyển quốc gia của những nước dự EURO 2024 sẽ tập trung cùng đội để chuẩn bị tới Đức tiếp tục giải đấu lớn.

Sau thất bại ở Asian Cup Qatar hồi tháng 1 vừa qua, đội tuyển quốc gia bóng đá Việt Nam dưới sự dẫn dắt của nhà cầm quân người Pháp Philippe Troussier đang dồn lực chuẩn bị một chiến dịch lớn với hai trận tái đấu Indonesia trong khuôn khổ vòng loại thứ 2 World Cup 2026, khu vực châu Á cuối tháng Ba này. Hai đội bóng khu vực Đông Nam Á sẽ phải loại nhau để giành quyền đi tiếp vào vòng sơ loại thứ 3.

Trong khi đối thủ Indonesia đã chốt danh sách cầu thủ chuẩn bị cho trận quyết đấu với một lực lượng hùng hậu, một phần ba quân số được triệu tập về từ nước ngoài, chủ yếu là ở các giải châu Âu, thì huấn luyện viên tuyển Việt Nam Phillipe Troussier vẫn đau đầu giải bài toán lực lượng, vốn đã mỏng  giờ lại bị thiếu hụt nhiều trụ cột có kinh nghiệm.

Để trả lời câu hỏi liệu đội quân của huấn luyện viên Pháp có tạo được diện mạo khác ở Asian Cup trong trận tái đấu Indonesia sắp tới ? Ông Philippe Troussier có gì trong tay để chuẩn bị cho 2 trận đấu mang tính quyết định cho sự nghiệp của ông với bóng đá Việt Nam? Chúng ta gặp lại chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui.

Dù không được coi là môn cơ bản trong hệ thống thi đấu Olympic, nhưng môn bóng đá đã có mặt trong chương trình Thế vận hội mùa hè rất sớm ngay từ kỳ thứ 2 của kỷ nguyên Omympic hiện đại. Cùng với sự phát triển của Olympic hiện đại, bóng đá ban đầu chỉ được coi là môn chơi nghiệp dư giờ đã góp mặt ở Olympic với diện mạo chuyên nghiệp, tuy vẫn còn bị một số giới hạn nhất định. Môn bóng đá, ở cả nam và nữ đang ngày càng thu hút đông đảo người hâm mộ xứng đáng với tên gọi là môn « thể thao vua ».

Chỉ còn chưa đầy 5 tháng nữa, Olympic Paris 2024 sẽ khai cuộc, cùng với chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui, chúng ta cùng tìm hiểu về bóng đá trong Olympic mùa hè nói chung cũng như giải đấu sắp tới tại Olympic Paris 2024.

Chỉ còn 5 tháng nữa là tới Thế vận hội mùa hè Paris 2024, đích đến lớn của Thể thao Việt Nam trong năm nay. Từ trong kỳ nghỉ Tết nguyên đán, các vận động viên thể thao Việt Nam đã tập trung mọi nỗ lực cho chiến dịch săn vé chính thức đi dự Olympic 2024. Tuy nhiên chỉ tiêu giành từ 12 đến 15 vé chính thức dự Olympic Paris của ngành thể thao Việt Nam đang xa dần tầm với khi thời gian còn lại không nhiều.

Cho đến thời điểm hiện tại thể thao Việt nam mới có được 4 suất tham dự Olympic Paris. Các vận động viên ở các môn cử tạ, bơi, thể dục dụng cụ, taekwondo, judo, cầu lông, quyền Anh (boxing) vẫn kiên trì tham dự các giải đấu quốc tế từ đầu tháng hai và trong những tháng tới. Hy vọng đạt được chuẩn Olympic ngày càng ít đi khi các vận động viên Việt Nam gặp nhiều khó khăn trong cạnh tranh ở giải đấu thế giới hay châu lục trong thời gian sắp tới. Đặc biệt trong bộ môn điền kinh, bộ môn Olympic được đặt nhiều kỳ vọng này, đang trước nguy cơ tụt hậu, hầu như hết hy vọng để có được một suất vé chính thức đến Paris 2024.

Trao đổi với chương trình Thể thao của RFI, Tiến sĩ Dương Đức Thủy - nguyên trưởng bộ môn điền kinh (Vụ thể thao thành tích cao, Cục Thể dục Thể thao Việt Nam), cho biết về hành trình khó khăn săn vé chính thức dự Omympic 2024 của các đội thể thao Việt Nam :

Trong tuần, giải Cúp C1 bóng đá châu Âu ( Champions League) đã trở lại đầy hứng khởi sau hai tháng với loạt trận đầu tiên lượt đi vòng 16 đội. Nhìn chung các ông lớn đều giành được ưu thế  cho lượt về. Sau chiến thắng thuyết phục của đại diện bóng đá Pháp, Paris Saint Germain trước Real Sociedad, danh thủ Kylian Mbappé thông báo sẽ rời  câu lạc bộ giàu có của thủ đô Paris cuối mùa bóng này. Đi về đâu chưa rõ nhưng các cổ động viên ở làng bóng Tây Ban Nha đang thực sự phấn chấn và hy vọng được đón danh thủ Pháp.

Trở lại với các loạt trận lượt về trong tối thứ Ba và Tư vừa rồi chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui tham gia chương trình với chúng ta nhận định :

Kylian Mbappe rời Paris Saint Germain vào cuối mùa bóng, còn ba tháng nữa, có ảnh hưởng thế nào đến thành tích của câu lạc bộ ra sao chưa ai có thể nói trước, nhưng dường như thông báo được cầu thủ đưa ra vào lúc này có  ảnh hưởng về mặt tâm lý và hiệu suất thi đấu của đội mà mục tiêu lớn vẫn là một danh hiệu Châu Âu mà bao năm nay câu lạc bộ vẫn chưa với tới. Trong khi đó ở Tây Ban Nha, báo chí thể thao đang chờ đợi Mabappé và đặc biệt là cổ động viên của Real Madrid. Thông tín viên  Pierre Chaperon tại Madrid ghi nhận :

« Nếu lần này là đúng ? Nếu lần này, Kylian Mbappé đến Madrid ?

Ngay sau thông báo anh sẽ rời khỏi PSG, các cổ động viên của Real đã bắt đầu mơ lớn. Với Marco, một cổ động viên khoảng hai chục tuổi thì không nghi ngờ gì nữa, thủ quân của đội tuyển Pháp sẽ khoác áp màu trắng của Madrid.

Anh  nói :  « Mbappé ư ? Anh là cầu thủ trong tốp 3 thế giới. Còn Real ? đó là đội bóng hay nhất thế giới. Chúng tôi cần phải có những cầu thủ hay nhất chơi ở đây. Giờ chúng tôi biết anh sẽ rời PSG, 100% anh sẽ về Real. Ở đay tôi thấy anh sẽ là một tiền đạo mũi nhọn. Bên cánh trái chúng tôi đã có Vinicius. Đó sẽ là đội bóng hay nhất thế giới trong 10 năm tới ».

Hai năm sau lần giở mặt , từ chối gia nhập câu lạc bộ có 14 danh hiệu vô địch Champions League, danh thủ Pháp chắc sẽ được đón tiếp đình đám. Theo Daniel một cổ động viên ba chục tuổi của Real, Mbappé sẽ phải chứng tỏ bản thân.

Anh nói : «  Có thể anh ta đã đến đây từ trước nhưng anh ta không muốn. Nếu anh ghi bàn ngay khi tới đây, chúng tôi sẽ bỏ qua cho anh ta. »

Theo báo chí Tây Ban Nha, các cuộc thương lượng giữa Real và Mbappé đang tiến triển tốt. Trọng tâm của các cuộc thảo luận là tiền lương và tiền thưởng khi ký hợp đồng, các bản quyền về hình ảnh và việc tham dự Thế vận hội của anh. Nếu tất cả đều tốt cho cả hai bên, Real sẽ không được thông báo Mbappé tới câu lạc bộ, trước khi kết thúc mùa bóng, theo thông lệ. 

Chúng ta đã bước vào năm mới Giáp Thìn, năm con Rồng. Trong 12 con giáp biểu tượng cho các năm âm lịch, Rồng là con vật tưởng tượng duy nhất, nhưng lại xuất hiện rộng khắp trong đời sống của người Việt cũng như nhiều dân tộc Á Đông khác. Hình tượng Rồng uy nghi, cao quý, linh thiêng với những khả năng phi thường được thể hiện trong rất nhiều lĩnh vực từ văn học, nghệ thuật, điêu khắc, tôn giáo đến các nghi lễ truyền thống … Đặc biệt là trong võ thuật, vô số các hình tượng của Rồng được mô phỏng cho các đòn thế, quyền pháp cũng như gắn với những tên gọi các môn phái võ.

Nhân dịp đầu năm mới Giáp Thìn, chương trình Thể thao của RFI tiếp chuyện Võ sư Trương Văn Bảo, Chủ tịch Liên đoàn Võ thuật Cổ truyền tỉnh Lâm Đồng về hình tượng Rồng trong võ thuật :

Trong tuần Giải Cúp bóng đá châu Á  Asian Cup Qatar 2023 đã khép lại vòng tứ kết với nhũng trận đấu căng thẳng đến tận phút chót và hết sức hấp dẫn để đã xác định bốn đội vào bán kết với sự phân bổ địa lý khá đều: Hàn Quốc  đại diện cho khu vực đông bắc Á, Iran đến từ tây Á, Jordanie cùng chủ nhà Qatar, hai đại diện Ả Rập trong vùng Trung Đông.

Ở bán kết, bắt đầu từ ngày 06/02, tuyển Hàn Quốc sẽ gặp Jordani, Iran gặp chủ nhà, đồng thời là đương kinh vô địch châu Á Qatar. Đây là kết quả của các trận cầu tranh đua đầy kịch tính từ vòng 16 đội đến tứ kết. Đã không ít trận đấu phải kéo dài thêm hiệp phụ hoặc phân định chiến thắng bằng loạt đá luân lưu 11 mét. Một số đội bóng như Tadjikistan, Palestine, Syria hay Jordanie, vốn được đánh giá ở thứ hạng thấp cũng đã ít nhiều tạo nên được bất ngờ hoặc để lại ấn tượng mạnh về tinh thần thi đấu kiên cường, thách thức các đội bóng hàng đầu châu lục và vào tới bán kết.

Một loạt cái tên ứng viên cho chức vô địch châu lục lần lượt bị loại trước bán kết, như Ả Rập Xê Út, Úc rồi Nhật Bản hay đại diện của khu vực Trung Á mang dáng dấp của một đội bóng châu Âu như Uzbekistan.

Cho đến giai đoạn này của Asian Cup 2023, có thể thấy bóng đá Châu Á đã có những tiến bộ nhanh chóng với xu hướng và đang tiệm cận với trình độ thế giới. Trong khi đó,  bóng đá khu vực Đông Nam Á vẫn cách khá xa tầm châu lục. Có bốn đại diện tham dự, Việt Nam, Malaysia sớm phải rời cuộc chơi từ vòng bảng, Indonesia và Thái Lan thi đấu tốt vượt qua vòng bảng bằng cửa hẹp nhưng cuối cùng cũng không thể đi xa hơn vòng knock-out 16 đội.

Nhìn lại hai vòng đấu knock-out của Asian Cup, chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui tham gia chương trình với chúng ta nhận định :

Ở Cúp bóng đá châu Á đang diễn ra tại Qatar lần này, hai đội đến từ  đông bắc Á, Nhật Bản và Hàn Quốc được chú ý nhiều, không chỉ bởi họ là hai đội bóng mạnh hàng đầu của châu lục, đã có thành tích ở sân chơi thế giới mà  còn bởi đây là hai đội bóng có số lượng cầu thủ rất đông xuất khẩu sang châu Âu  và tất nhiên là hai đội bóng có giá trị lớn nhất ở giải đấu.

Với bốn danh hiệu vô địch Asian Cup, đội Nhật Bản mang đến Qatar một đội hìnhcó tổng giá trị 318 triệu euro với 21 cầu thủ chơi ở nước ngoài. Trong khi đó các chiến binh Taegeuk Hàn Quốc xếp thứ 2 tại Asian Cúp năm nay với định giá cầu thủ 193 triệu euro và 12 cầu thủ chơi bóng ở châu Âu.

Giờ đây những cái tên cầu thủ Hàn Quốc và Nhật Bản xuất hiện trong 5 giải đấu hàng đầu châu Âu không còn là hiếm hoi. Họ đang ngày càng được các câu lạc bộ ở đây săn đón, và nhất là các cầu thủ châu Á này đã hội nhập rất tốt trên sân cỏ Châu Âu, nơi tập trung tinh hoa bóng đá đỉnh cao của thế giới. Con số các cầu thủ Nhật và Hàn Quốc đang chơi bóng ở các câu lạc bộ của Châu Âu giờ có thể tính đến con số hàng trăm. Trong đó có không ít cầu thủ có giá  trị chuyển nhượng hàng chục triệu euro.

Chỉ trong vòng một thời gian không dài, hai nền bóng đá này bất ngờ trở thành nhà xuất khẩu cầu thủ lớn nhất châu lục sang châu Âu. Đây chính là một trong những lý do chính để các đội tuyển quốc gia Nhật bản và hàn Quốc Trong hai thập kỷ trở lại đây đã tiến bộ không ngừng.  Những tiến bộ này bắt nguồn từ cách làm bóng đá rất chuyên nghiệp của hai quốc gia láng giềng ở Đông Bắc Á này.

Trong chương trình thể thao hôm nay chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui sẽ giúp chúng ta hiểu thêm một phần trong mô hình xây dựng nền bóng đá hiện đại ở hai quốc gia này.

Trước hết ông Mui điểm qua thành tích của đội tuyển quốc gia Hàn Quốc và Nhật Bản để thấy rõ sự tiến bộ không ngừng của họ :

Trong tuần các sân cỏ Asian Cup 2023 Qatar tiếp tục sôi động với loạt trận thứ 2 vòng bảng. Thu hút nhiều sự chú ý là những biến động ở bảng D. Tuyển Irak giành chiến thắng thuyết phục 2-1 trước Nhật bản, ứng viên số 1 cho chức vô địch. Nhưng trận cầu gây thất vọng lớn cho người hâm mộ bóng đá Việt Nam là đội quân của huấn luyện viên Philippe Troussier thất bại 0-1 trước đội bóng cùng khu vực Indonesia hôm thứ Sáu, sớm bị loại khỏi sân chơi.

Đang trong quá trình xây dựng một lối chơi mới cùng với những thử nghiệm thay đổi thế hệ cầu thủ,  thầy trò huấn luyện viên người Pháp Philippe Troussier đến sân chơi Asian Cup với mục tiêu khá khiêm tốn : Vượt qua vòng bảng bằng vị trí đội thứ 3 có thành tích tốt nhất. Để làm được điều đó tuyển Việt Nam bắt buộc phải giành chiến thắng trước Indonesia, đối thủ vừa tầm nhất bảng.  Nhưng cuối cùng điều đó đã không xảy ra. Thua Indonesia với tỷ số tối thiểu từ một tình huống phạt đền, tuyển Việt Nam đã trở thành đội bóng bị loại sớm nhất Asia Cup sau hai trận thua.

Kỳ vọng vào sự thay đổi toàn diện  về cách chơi cũng như nhân sự của người hâm mộ cũng như các nhà chuyên môn đã nhanh chóng chuyển thành thất vọng, nhất là khi bị đánh bại bởi một đội bóng cùng khu vực và cũng là đối thủ của Việt Nam trong chiến dịch vòng loại thứ 2 khu vực châu Á chuẩn bị cho World Cup 2026,  sẽ tiếp tục vào tháng Ba tới.

Lý giải thế nào cho thất bại sớm ở đấu trường châu lục lần này của tuyển Việt Nam ? Nhà cầm quân người Pháp vẫn tiếp tục loay hoay với chiến lược thay đổi cách chơi bóng cho các cầu thủ  Việt Nam ?

Tham gia chương trình hôm nay, chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui trước hết khẳng định thất bại của tuyển Việt Nam không có gì bất ngờ khi mà đối thủ Indonesia đã chuẩn bị tốt hơn Việt Nam, nhất là về lực lượng :

Vòng chung kết Cúp bóng đá Châu Á 2023 đã khai cuộc hôm 12/01/2024 tại Qatar. Vòng bảng đang bắt đầu với các trận ra quân sôi động. Ngày Chủ Nhật (14/01), bảng D ra quân với trận tuyển Việt Nam gặp đối thủ mạnh nhất của bóng đá châu Á hiện nay. Bóng đá Nhật Bản đang được thế giới chú ý đến như một hiện tượng. Sau thần kỳ kinh tế, người Nhật đang muốn có được điều tương tự trong bóng đá?

Ở Asian Cup lần này, Nhật Bản là đội bóng có thứ hạng cao nhất trên bảng xếp hạng của FIFA, đang được chú ý nhiều nhất. Tuyển Nhật giờ không chỉ được đánh giá là người khổng lồ của bóng đá châu lục, những năm gần đây đội tuyển Nhật đang nổi lên như một hiện tượng của bóng đá thế giới.

Sau thành công ở World Cup 2002 trên sân nhà đồng tổ chức với Hàn Quốc, đội tuyển Nhật có mặt thường xuyên ở sân chơi thế giới với những tiến bộ gây ấn tượng. Các cầu thủ Nhật Bản chơi ngày càng đông ở các làng bóng lớn châu Âu với giá trị chuyển nhượng cao.

Những bước tiến của bóng đá Nhật trong những năm gần đây khiến giới quan sát bóng đá cảm thấy dường như sau thần kỳ  đạt được trong lĩnh vực kinh tế ở thập niên 1970-1980 khiến cả thế giới kính nể, giờ đây người Nhật đang muốn làm được điều thần kỳ trong bóng đá.

Nhân Cúp bóng đá Châu Á đang diễn ra, chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui sẽ giúp ta hiểu thêm về mô hình làm bóng đá đầy tham vọng và đã có hiệu quả của người Nhật.

Những ngày đầu năm này sân cỏ bóng đá Châu Á đang nóng dần với Asian Cup 2023 , diễn ra tại Qatar từ ngày 12/01 đến ngày 10/02/2024. Đội tuyển quốc gia Việt Nam đang trong thời kỳ thay đổi toàn diện, từ nhân lực đến cách chơi bóng, tham dự giải đấu với kỳ vọng  có được bước đột phá vươn tầm khu vực. Một thử thách nghiêm túc đầu tiên của thầy trò ông Philippe Troussier.

Vòng chung kết Cúp bóng đá châu Á Asian Cup AFC lần thứ 18, theo dự kiến ban đầu do Trung Quốc đăng cai vào năm 2023, nhưng vì lo ngại tình hình dịch Covid 19 diễn biến phức tạp, Trung Quốc đã  bỏ quyền đăng cai nên giải đấu đã được Liên đoàn bóng đá Châu Á (AFC) chuyển giải đấu sang Qatar, nước vừa tổ chức World Cup vào cuối năm 2022. 

Vẫn như thường lệ, giải đấu bóng đá lớn nhất khu vực châu Á lần này quy tụ 24 đội tuyển của châu lục, sẽ thi đấu trên 9 sân vận động hiện đại của Qatar vừa phục vụ Cúp thế giới 2022. Trận khai mạc sẽ diễn ra ngày 12/01 tới đây giữa đội chủ nhà Qatar và Liban, trên sân Lusail Stadium, lớn nhất Qatar với sức chứa trên 88 nghìn khán giả. Đây cũng là nơi sẽ diễn ra trận chung kết vào ngày 10/02/2024.

Tham gia chương trình hôm nay, chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui, cho biết một vài điểm đáng chú ý của vòng chung kết Cúp châu Á lần này cùng những thách thức và cơ hội cho đội tuyển Việt Nam tại giải đấu lớn của châu lục.

Trong trang phục với chủ đề Giáng Sinh, cả gia đình Pidcock, người mặc áo, váy đỏ, người đội mũ hóa trang thành ông già Noel, háo hức chuẩn bị cho cuộc thi chạy Corrida de Noel, được tổ chức ở thành phố Issy-les-Moulineaux, ngoại ô Paris, hôm Chủ Nhật 17/12/2023. 

Đây là lần thứ ba, Liam, 10 tuổi, tham gia cuộc thi chạy 1,5 km trong khuôn khổ của Corrida de Noel (gồm 6 đường chạy với độ dài khác nhau, từ 1,5 đến 10 km). Liam cho biết chạy ở khoảng cách ngắn nên « khá dễ dàng » và năm nay sẽ cố gắng phá kỷ lục về thời gian chạy. Cậu nói một cách đầy tự hào : « Vào năm ngoái cháu chạy 1,5 km trong vòng 7 phút 5 giây ». Ở trường, Liam cũng thường chạy đua với các bạn, nhưng chạy cùng gia đình sẽ khác, và nhất là « không thể đua cùng em gái » Lucy, như lời dặn của bà Anne-Cécile.  

Mặc trang phục của Bà Già Noel, người mẹ cài tấm bìa ghi mã số tham gia vào cuộc chạy đua trên áo của hai con. Bà Anne-Cécile cười nói : « Cả gia đình chúng tôi sẽ cùng nhau chạy và đó sẽ là một khoảnh khắc tuyệt vời, hơn nữa, bọn trẻ cũng có thể gặp lại các bạn của mình trên đường chạy ». Bà cũng tham gia chạy đua, nhưng trên cung đường 10 km, được tổ chức muộn hơn 1 tiếng so với cuộc thi chạy 1,5 km mà chồng và hai con của bà tham gia.  

Ông James Pidcock, chồng bà Anne-Cécile, nhận xét : « Không chỉ chúng tôi hoá trang mà gần như tất cả mọi người ở Issy-les-Moulineaux đều tham gia, chúng tôi sẽ gặp hàng ngàn ông (bà) Noel khác ».Tại thành phố Issy-les-Moulineaux, sắc đỏ cũng tràn ngập khắp các nẻo đường, không chỉ là các trang trí của thành phố, mà còn là những trang phục hóa trang theo chủ đề Giáng Sinh của hàng ngàn người đến tham gia vào cuộc thi Corrida de Noel lần thứ 45. Một số hóa trang thành Ông già Noel truyền thống, một số khác hóa trang thành những chú tuần lộc, hoặc những chú yêu tinh xanh, hay những chú gà Gaulois đỏ, cây thông Noel… 

Bà Anne-Cécile nói thêm : « Chúng tôi có cảm giác như là đang đón Giáng Sinh sớm vậy, không khí Giáng sinh ở khắp thành phố,(…),Corrida de Noel được coi như là một cuộc hẹn hàng năm. Đây cũng là dịp để ra ngoài vận động mặc dù trời lạnh, bởi vì vào thời điểm này, mọi người thường muốn ở trong nhà giữ ấm hơn. Tham gia vào cuộc thi chạy này là cách để buộc mình hoạt động thể thao ngoài trời, vào lúc mà Giáng Sinh đang đến gần, ai cũng hóa trang thành Ông già Noel, chúng tôi có thể hòa vào không khí của mùa lễ cuối năm ».  

Ban tổ chức sự kiện cho biết gần 10.000 người đã tham gia và hoàn thành các cung đường chạy khác nhau. Cuộc chạy đua “10 km des Pères Noel” (yêu cầu hóa trang với chủ đề Giáng Sinh) là đường chạy nổi tiếng nhất, thu hút nhiều người tham gia, không chỉ những người Pháp, mà cả người Tây Ban Nha hay những người ngoại quốc khác đến tham gia.  

Đây cũng là dịp để một số hiệp hội như Dune d’Espoir, được thành lập cách nay 25 năm, truyền tải thông điệp của mình. Hai người phía trước, hai người đằng sau, vác chiếc cáng chở một trẻ khuyết tật tham gia vào đường chạy « 10 km ông già Noel ». Đại diện của tổ chức này, bà Annete, cho biết hầu như tuần nào tổ chức của bà cũng mang những cháu kém may mắn tham gia vào các cuộc thi chạy như vậy và « Corrida de Noel là một cuộc đua quan trọng vào dịp cuối năm, tràn ngập không khí lễ hội, khi được chạy cùng những ông già Noel khác. Làm như vậy chúng tôi trao giấc mơ, hy vọng cho các cháu và cả gia đình các cháu », trước lễ Giáng Sinh.

Leo núi nhân tạo tại chợ Noel 

Bên cạnh các cuộc thi thể thao trước mùa Giáng Sinh, năm nay, những ai đi các chợ, làng Noel (village de Noel) cũng có dịp được thử sức với hoạt động thể thao. Bên cạnh những ngôi nhà gỗ bán rượu vang nóng và bánh crêpe, cùng những hàng thông xanh thắp đèn lung linh được dựng trước Tòa thị chính Paris, từ ngày 28 đến 31/12/2023, người dân thủ đô Paris và du khách có thể tham gia leo núi nhân tạo, hoặc ngồi trên các xe trượt tuyết, trượt xuống từ một con dốc nhân tạo.  

Stéphanie và Florian vô tình đi qua ngôi làng Noel và đã quyết định nán lại thử lên xe trượt tuyết. Anh Florian chia sẻ : « Đúng là sắp tới Thế Vận Hội và các hoạt động thể thao này có thể lôi kéo mọi người quan tâm đến sự kiện. Mọi người có thể đến các chợ Noel để mua sắm, nhưng cũng có thể giải trí. Tôi thấy ý tưởng này khá hay… Hơn nữa, hoạt động này có thể thu hút sự quan tâm của những người qua đường, du khách, hay người dân Paris, khám phá môn leo núi nhân tạo ở ngay sau lưng tôi, hoặc xe trượt tuyết, đối với những ai không có điều kiện đi trượt tuyết thường xuyên ».  

Dưới màn sương giá lạnh của buổi tối tại trung tâm thủ đô, các bức tường của Tòa thị chính được thắp sáng với những biểu tượng của Thế Vận Hội 2024. Các hoạt động thể thao này là hoàn toàn miễn phí, do chính quyền thành phố tài trợ. Tại bức tường leo núi nhân tạo, tất cả những ai từ 6 tuổi trở lên và cao trên 1m20 đến có thể tham gia.  

Gaspard D. là một trong các hướng dẫn viên đưa đồ bảo hộ cho những ai muốn thử sức, đồng thời chỉ dẫn những kỹ thuật cơ bản khi leo núi, bảo đảm an toàn cho người chơi. Anh cho biết trên thực tế, tại các chợ Noel, thông thường đều có các hoạt động như đi xe trượt tuyết, thế nhưng, « hoạt động do thành phố Paris tổ chức đúng là cho phép tất cả mọi người tham gia, kích thích sự tò mò của mọi người với môn thể thao này và thử sức lần đầu tiên. Tôi không chắc là sau khi thử có thể khiến họ muốn chơi môn thể thao này thường xuyên hay không, nhưng tôi chắc chắn là mọi người đều có trải nghiệm vui vẻ ở đây ».  

Đây là lần đầu tiên Sarah, một nữ du khách tại Paris, thử leo núi nhân tạo. Cô nói : « Không ngờ là vào ngày cuối cùng trong chuyến du lịch tại Paris, tôi lại có thể thử hoạt động thú vị như vậy. Thế nhưng giày của tôi không phù hợp để leo núi, nên tôi thấy môn này khá là khó cho tôi ». Hunoi, một sinh viên người Roumanie - Hungary, đến học tại Paris cho biết đây cũng là lần đầu thử môn thể thao này. Anh thuật lại : « Khi vô tình tìm kiếm các chợ Noel ở Paris thì biết ở đây có hoạt động như vậy, nên tôi đã quyết định đến chợ này. Đây cũng là lần đầu tiên tôi thử leo núi nhân tạo và đúng là không dễ, nhưng tôi đã được tận tình chỉ bảo, họ bảo tôi đặt tay vào chỗ nào, để chân ở đâu… Một làng Noel với chủ đề Thế Vận Hội : Tôi cho rằng sự kết hợp này khá thú vị và không thường thấy ».

Được giới thiệu tại Thế Vận Hội 2018, leo núi nhân tạo trở thành môn thi đấu chính thức tại Thế Vận Hội Tokyo 2020 và cũng là một trong 4 môn thể thao trong danh sách bổ sung bộ môn thi đấu của Thế Vận Hội Paris 2024, bên cạnh lướt sóng, trượt ván và nhảy breaking, nhằm thu hút sự quan tâm của giới trẻ. 

Chiếc áo bóng đá Vintage : Món quà Giáng Sinh 

Tinh thần thể thao cũng được ẩn giấu trong những món quà tặng người thân trong đêm Giáng Sinh. Tạp chí thể thao So Foot của Pháp và tạp chí Trashtalk chuyên về bóng rổ đã đồng tổ chức một sự kiện bán lẻ tạm thời (Pop-up store) tại Est Galeries ở Paris, với các bức ảnh chụp Madonna, những chiếc áo đội bóng cũ, hay các loại dụng cụ thể thao khác và hầu hết đều là đồ cũ, đồ “vintage”, thường trong tình trạng tốt.  

Trong hơn 15 000 đồ vật cũ được bày bán, Thibault F. đã chọn được một chiếc áo bóng đá rất ưng ý từ những năm 1990. Anh cho biết : « Giáng Sinh là dịp để tặng những món quà đặc biệt. Trong sự kiện bán hàng mà So Foot và TrashTalk tổ chức có những món đồ độc đáo hơn là những cửa hàng khác. Tôi và anh trai tôi đều hâm mộ đội bóng Girondins de Bordeaux, và nhất là trong giải đấu hiện nay, họ không giành được nhiều thành tích và chúng tôi nhớ lại thời huy hoàng của đội bóng năm 1993, lúc họ vào được chung kết giải vô địch Cúp C1 châu Âu, do vậy đây là món quà hoàn hảo ».

Trong vòng 4 ngày, từ ngày 14-17/12, theo ban tổ chức sự kiện, « hơn 2000 » gói quà Noel đã được thực hiện. Maxime Marchon, đại diện của tạp chí So Foot, cho biết những sản phẩm được bày bán đa dạng và có giá thành từ 5 euro với những món hàng như cốc, tất và có thể lên đến 800 euro đối với những chiếc áo bóng đá cũ từ những năm 1980, thường là những chiếc áo trở thành « hàng hiếm » và được nhiều người tìm kiếm. Ví dụ như những đồ vật liên quan đến siêu sao bóng đá Madonna. 

Trả lời RFI Tiếng Việt, ông Marchon giải thích : « Thông thường rất khó tìm được những món đồ ưng ý khi là người hâm mộ thể thao và nhất là yêu thích nhiều môn thể thao khác nhau. Ở đây chúng tôi có những đồ liên quan đến bóng đá, bóng rổ, quần vợt, rugby… tất cả đều tập trung tại đây và mọi người không phải đi đến nhiều nơi khác nhau ».   

Ban tổ chức cho biết muốn tổ chức những sự kiện bán đồ cũ thay vì mở một Pop-up với những đồ thể thao từ các thương hiệu khác nhau, vì « ngày càng có nhiều người yêu thích những chiếc áo thi đấu bóng đá vintage ». Hơn nữa, hiện nay, vấn đề môi trường ngày càng được quan tâm, những chiếc áo « cũ người mới ta » trở thành những món quà ngày càng ý nghĩa hơn cho người thân và cho cả môi trường dịp Giáng Sinh.

Trong tuần, sân cỏ bóng đá châu Âu đã khép lại vòng bảng ở 2 giải cúp lớn châu Âu Champions League và Europa League mùa bóng 2023-2024. Champions League đã xác định được 16 đội vào vòng đấu knock-out. Europa League cũng đã kết thúc vòng bảng với kết quả xác định được 8 câu lạc bộ đầu bảng và 8 đội bóng thứ nhì chờ đấu với các đội rớt xuống từ Champions League.  

Điểm đáng chú ý ở kết quả các giải Cúp châu Âu đến giai đoạn này là làng bóng Pháp Ligue 1, lâu nay vẫn là giải đấu tẻ nhạt, thiếu sức cạnh tranh, mùa bóng năm nay có vẻ thành công ở các giải đấu lớn của châu Âu.

Những nỗ lực đáng ghi nhận của  bóng Pháp tại các cúp châu Âu là cả Ligue 1 có tới  6 đội bóng hiện tại, gồm Paris Saint-Germain (PSG), Lens, Marseille, Toulouse, Rennes và Lille đã vượt qua vòng bảng, tiếp tục cuộc hành trình tại các sân chơi châu Âu mùa này. Lens giành vé đá play-off Europa League sau khi hạ Sevilla ở lượt trận cuối cùng bảng B và PSG vào vòng 1/8 Champions League sau trận hòa đầy kịch tính tại Dortmund.

Cùng với chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui, chúng ta trở lại với kết quả vòng bảng của hai Cúp Châu Âu. Trước hết, về Champions League, ông Mui nhận định :

Vòng bảng UEFA Champions League mùa bóng 2023-2024 đang đi đến loạt trận cuối cùng, kết thúc năm thi đấu. Đến thời điểm hiện tại, đã có 11 câu lạc bộ đại điện cho các làng bóng lớn của châu lục chính thức lọt vào vòng loại trực tiếp 16 đội. Cuộc cạnh tranh trở nên hấp dẫn ở chặng cuối với những trận cầu quyết định số phận của nhiều đội bóng lớn đang đối mặt với khả năng bị loại sớm khỏi cuộc chơi.

Trong số các đội giành vé đi tiếp có thể thấy làng bóng Tây Ban Nha La Liga vẫn chiếm số đông với 4 câu lạc bộ, tiếp sau là Bundesliga của Đức có 3 đại diện. Trong khi đó, làng bóng Anh Premier League tỏ ra sa sút rõ rệt, còn Ligue 1 của Pháp vẫn luôn yếu thế ở đấu trường châu Âu với đại diện duy nhất Paris Saint-Germain đang có nguy cơ bị loại từ vòng bảng lần này.

Loạt trận cuối cùng diễn ra trong tối thứ Ba và thứ Tư tuần tới sẽ mang tính quyết định cho nhiều đội bóng có bề dày thành tích và giá trị cao đang bị đe dọa phải rời khỏi giải đấu sớm.

Chúng ta gặp lại chuyên gia bóng đá Trần Văn Mui cùng điểm lại một số điểm nhấn trong vòng bảng và những cuộc cạnh tranh cuối cùng của Champions League trong năm 2023.

Tại Thế Vận Hội Paris, diễn ra vào mùa hè 2024, lần đầu tiên Breaking, một điệu nhảy đường phố thuộc trào lưu văn hóa Hip Hop bắt nguồn từ Hoa Kỳ từ những năm 1970, được đưa vào danh sách bộ môn thi đấu chính thức.  

Chưa đầy một năm nữa, thủ đô Paris của Pháp sẽ tổ chức Thế Vận Hội mùa hè Paris (26/07-11/08/2024), với lễ khai mạc trên sông Seine, các cuộc thi đấu bóng chuyền dưới chân tháp Eiffel và giới thiệu tới công chúng quan tâm đến thể thao một bộ môn mới : Breaking. Bắt nguồn từ khu ổ chuột Bronz ở New York vào những năm 1970, điệu nhảy Breaking là một trong 4  yếu tố cấu thành nền “văn hóa Hip Hop”, bên cạnh nhạc rap, graffiti (vẽ tranh đường phố), DJ (phối nhạc điện tử). Lúc đó, tại các buổi tiệc của khu phố, quy tụ nhiều người đến, chủ yếu là có nguồn gốc từ châu Phi hoặc châu Mỹ La Tinh, Breaking được cho là điệu nhảy để giải quyết tranh chấp của các băng đảng, thay vì dùng vũ lực. Họ thực hiện các điệu nhảy, đối đầu, thậm chí cầm dao hù dọa và nhảy để thách thức nhau nhưng không chạm vào nhau. “Đó là những điệu nhảy đối đầu một cách hòa bình”, như nhận định của Anne Nguyen, một vũ công chuyên nghiệp, là nhà sáng lập vũ đoàn Compagnie par Terre.

Văn hóa Hip Hop - thế giới ngầm "tạo ra lý do để tồn tại"

Cô Anne Nguyen là một trong những vũ công Breaking thuộc thế hệ đầu tiên khi trào lưu văn hóa Hip Hop du nhập vào Pháp từ những năm 1980. Không chỉ Breaking mà cô còn thành thạo nhiều điệu nhảy khác cũng thuộc trào lưu Hip Hop, như popping, rocking… Vào năm 2005, cô đã thành lập vũ đoàn Compagnie par Terre, để quy tụ những người có cùng đam mê các điệu nhảy đường phố.

Cô cho biết, lúc đó, “những điệu nhảy đường phố này rất quan trọng đối với những thanh niên trong các khu phố nghèo bị bỏ quên, thường là có nguồn gốc nhập cư từ khắp nơi trên thế giới. Có thể nói rằng sự kết hợp từ những người khác nhau có gia cảnh khác nhau, nhưng cùng nhau hoà hợp, được chấp nhận trong một môi trường, được thể hiện mình. Mỗi một vũ công mang đến một điều khác biệt, không cần biết diện mạo, trang phục của người đó ra sao mà họ được biết đến, được công nhận qua những động tác, điệu nhảy trong bóng tối... Tại Pháp cũng vậy, thông điệp của văn hóa Hip Hop đó là ‘không quan trọng màu da, văn hóa của bạn là gì, xuất thân ra sao, càng không có gì thì bạn càng được trân trọng, chỉ cần bạn đến và cùng sáng tạo ra một nền văn hóa đa quốc gia mà tất cả mọi người đều được chấp nhận’. Họ là những người thiểu số, bị cô lập, sống ngoài lề xã hội. Do vậy mà văn hoá nhảy đường phố này đã du nhập vào các khu ngoại ô của Pháp từ những năm 1980. Đối với những người xuất thân từ lịch sử thuộc địa như tôi, hay những người có nguồn gốc nhập cư, những người phải bỏ quê để lên thành phố sinh sống, không có gì, bị mất cội rễ, nhảy Breaking là cách để tìm hiểu chính mình, là một đam mê, một lý do để tồn tại. ” 

Từ những vũ công trở thành vận động viên chuyên nghiệp

Với những động tác nhảy sát đất, những vũ công breaking (b-boys, hoặc b-girls), phải sử dụng tứ chi và cả vai, lưng để có thể thực hiện những động tác như xoay đầu, đá chân lên trời, hoặc những màn nhào lộn xen trong tiếng nhạc trên các sàn đấu. Do cần dùng nhiều lực, phải tập luyện các múi cơ khác nhau, chính vì vậy cô Anne Nguyen cho rằng “cơ thể của các vũ công breaking dần trở thành như những vận động viên chuyên nghiệp”.  

Sau khi được giới thiệu thành công tại Thế Vận Hội Trẻ 2018 ở Achentina, điệu nhảy Breaking sẽ được ra mắt vào Thế Vận Hội Mùa Hè 2024, 16 vũ công nam (b-boys) và 16 vũ công nữ (b-girls) xuất sắc nhất thế giới sẽ đối đầu trong các trận đấu solo một đấu một. Vũ công Anne Nguyen nhận định rằng “việc Breaking được đưa vào thi đấu ở Thế Vận Hội, chỉ ra rằng điệu nhảy đường phố này ngày càng được xem như một loại hình nghệ thuật biểu diễn và mang tính cạnh tranh. Nhiều thương hiệu, nhãn hàng tư nhân, ví dụ như Red Bull đã đứng ra tổ chức các cuộc đấu Breaking, hip hop, để chỉ ra khía cạnh nghệ thuật cũng như cá tính trình diễn của các vũ công. Những động tác nhảy cũng có thể là những ẩn dụ cho câu chuyện mà họ muốn truyền đạt, đó có thể là những câu chuyện mang tính phổ quát”.  

Điều thú vị ở Breaking là tính đa văn hóa, với những vận động viên có nguồn gốc khác nhau, gặp nhau thi đấu đối đầu nhau nhưng mang tinh thần đoàn kết, tinh thần của Olympic. Trên thực tế, những giá trị mà Thế Vận Hội muốn truyền tải cũng là những giá trị cốt lõi của văn hóa Hip Hop : tình anh em, vượt lên chính mình qua thể thao, chơi đẹp, qua thông điệp Peace, Love, Unity and Having Fun – Hòa bình, Yêu thương, Đoàn Kết và Vui vẻ. Do vậy tôi cho rằng những giá trị này rất quan trọng trong bối cảnh chính trị toàn cầu bị chia rẽ mà chúng ta đang trải qua hiện nay, hay những chia rẽ về chủng tộc hay tôn giáo…vv.” 

Về điệu nhảy Breaking, có 3 động tác cơ bản là top rock (các động tác dùng chân ở tư thế đứng), down rock (các động tác tiếp xúc gần với mặt đất bằng tay) và freeze (đột ngột dừng lại giữ nguyên ở một tư thế sau khi thực hiện một loạt các động tác khác). Động tác đòi hỏi kỹ năng phức tạp nhất được gọi là powermove, thường dùng đầu, vai hoặc lưng tiếp đất. Các vũ công nhảy dưới nền nhạc Jazz, funk, electro…

Trong các trận đối đầu một đấu một, ví dụ như Red Bull BC One, hai bên thay phiên nhau thực hiện các động tác không quá 60 giây, hai đến 3 lần.    

Trước khi trở thành bộ môn thi đấu chính thức tại Thế Vận Hội, các cuộc thi đấu Breaking không có quá nhiều quy tắc. Các cuộc tranh tài thường được tổ chức bởi chính các vũ công, bởi các nhóm nhảy, hoặc hiệp hội. Cuộc thi với quy mô toàn cầu duy nhất được biết đến nhiều nhất là BC One (Break Championship) do Red Bull tổ chức từ gần 20 năm qua.  

Theo vũ công Anne Nguyen, trước kia, các trận đấu Breaking là dịp để mọi người có cùng đam mê, có thể tụ họp, cùng nhau nhảy, chia sẻ. Khán giả vừa là những người cổ vũ, cũng vừa là ban giám khảo. Mọi người quyết định ai giành chiến thắng bằng việc giơ tay để bỏ phiếu. Thế nhưng ngày nay, điệu nhảy đường phố này đã “trở thành một môn thể thao với một số bộ quy tắc để tạo nên sự cạnh tranh công bằng”, theo như mô tả trên trang mạng chính thức của Thế Vận Hội. Các trận đấu sẽ được đánh giá dựa trên các tiêu chí như sáng tạo, kỹ thuật, sự đa dạng trong các động tác, khả năng biểu diễn, âm nhạc cũng như tính cách của vũ công. Thành viên ban giám khảo gồm tối thiểu 3 người, họ sẽ đưa ra phiếu bầu và người có số điểm cao nhất sẽ giành chiến thắng. Tại Thế Vận Hội Trẻ 2018, ban giám khảo gồm 5 thành viên.  

Thu hút giới trẻ, "mong muốn riêng của nước Pháp"

Tại Thế Vận Hội Paris 2024, không chỉ nhảy Breaking mà môn trượt ván, những hoạt động được nhiều người trẻ quan tâm, cũng nằm trong danh sách các môn thi đấu, cô Anne Nguyen cho rằng đây là cách để ban tổ chức thu hút sự quan tâm của giới trẻ. Cô nhận định rằng “những ai thấy rằng văn hóa Hip Hop là quan trọng vì tạo ra được một cuộc thi đua giữa giới trẻ”, đặc biệt là những người đến từ các khu ngoại ô, những người “sống bên lề xã hội”.Cô Anne Nguyen cho rằng sự quan tâm của truyền thông hiện nay đối với Hip Hop là “ngắn hạn” nhưng được những người trong giới nghệ thuật sử dụng như làm bàn đạp để “thúc đẩy việc quảng bá văn hóa hip hop, kết nối giới trẻ, về lâu về dài, chứ không phải chỉ riêng trong thời gian diễn ra sự kiện.” 

Vào Thế Vận hội 2028 tại Los Angeles, Breaking không xuất hiện trong danh sách môn thi đấu chính thức. Theo cô Anne Nguyen, như vậy thì có khả năng Breaking lần đầu tiên được đưa vào Thế vận hội Paris 2024, và có thể cũng là lần cuối cùng, “có khả năng đưa Breaking vào thi đấu là mong muốn của riêng nước Pháp, vốn là nước có đông đảo cộng đồng Breaking. Hơn nữa Pháp cũng đã tạo ra một đặc trưng riêng trong các điệu nhảy Breaking từ những năm 1980 (...) Vũ đoàn của tôi cũng đã đi biểu diễn khắp nơi trên thế giới, với một góc nhìn không hẳn là thiên về thể thao mà văn hoá. Bởi vì chúng tôi cho rằng những điều gắn kết mọi người trong điệu nhảy đường phố này giống như một sự tồn tại mang tính xã hội, thậm chí là truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác (…) Breaking có thể trở thành một môn thể thao chuyên nghiệp, nhưng nếu quên đi cội rễ của nó, thì có nguy cơ những giá trị vốn có sẽ trở nên ít quan trọng hơn, thậm chí bị xoá bỏ.” 

Hơn nữa, Breaking dần trở thành một môn thể thao mang tính hàn lâm. Trong khi vốn là một điệu nhảy “không nằm trong bất cứ thể chế nào”, thì nay được ghi vào danh sách các bộ môn thi đấu của một thể chế thể thao lớn như Thế vận hội Olympic, với sự xuất hiện của các nhà tài trợ tư nhân và các bộ quy tắc. Điều này có thể khiến cho loại hình nghệ thuật này bị “biến dạng”, các động tác bị tính điểm, như vậy thì các vũ công “dần mất đi sự sáng tạo”.  

Giải vô địch thế giới đưa xe hơi Công thức 1 2023, kết thúc vào Chủ nhật, 26/11, mà quán quân năm nay không ai khác ngoài Max Vestappen. Để có thể tham gia vào giải đua xe thể thao đắt đỏ nhất hành tình, không chỉ cần tài năng, thao tác nhạy bén, mà nhất là cần nguồn tài chính, các nhà tài trợ khổng lồ. Nhiều tay đua là con của tỷ phú hoặc đến từ các gia đình “cựu tay đua”.  

Những năm gần đây, sự xuất hiện của nhiều tay đua mới, như Nikita Mazepin của đội Haas, Lance Stroll của đội Aston Martin và Nicholas Latifi của Williams, đã bị chỉ trích vì giành được vị trí trong Công thức 1( Formula 1 – F1) là nhờ khối tài sản khổng lồ từ gia đình thay vì dựa vào thành tích trên đường đua. “Những người trả tiền để đua xe” có lẽ không phải là cụm từ xa lạ trong thế giới của F1. Vào 2015, điều tra của báo Pháp Le Monde, chỉ ra rằng tay đua người Hà Lan Max Verstappen, lúc bấy giờ mới 17 tuổi tham gia vào giải Grand Prix ở Úc trong khi chưa đủ tuổi để có bằng lái FIA Super Licence (từ 18 tuổi trở lên) hay Pastor Maldonato phải tự trả phí để tham gia vào đường đua ở Malaysia.     

Theo Le Monde, đây không phải là những trường hợp duy nhất trong môn thể thao này. Từ nhiều năm trở lại đây, ngày càng nhiều tay đua phải tự chi trả một khoản cho đội đua của mình để tham gia vào giải F1, hoặc là nhờ vào các tài trợ cá nhân. Giám đốc điều hành của Mercedes Toto Wolff đã tiết lộ trên kênh truyền hình RTL của Đức rằng chỉ riêng mùa giải Công thức 3, bước đệm để tham gia vào Công thức 1, thì các tay đua có thể tiêu tốn hơn 1 triệu đô la để tham gia. Công thức 4, vốn là cuộc thi với mức chi phí gần như thấp nhất để tiến gần đến Công thức 1, thì các tay đua cũng phải trả từ 120 đến 200 000 euro.     

Tác giả của cuốn L'Histoire de la Formule 1 de Bernie Ecclestone – Lịch sử cuộc đua Công thức 1 của Bernie Ecclestone, tác giả Antoine Grenapin, được Slate trích dẫn, cho rằng đóng góp từ các tay đua là hoàn toàn vì lý do kinh tế, và cho rằng “gần như không có một đội đua xe nào của F1 có thể tự tài trợ 100 %”, “một tay đua tham gia vào đội hình cùng với một vài triệu euro từ bố của mình”, có thể hỗ trợ rất nhiều vào chi phí mà các đội phải trả hàng năm lên đến 400 triệu euro. Mercedes, Ferrari, Renault hay các đội khác, đều có những thoả thuận tương tự.    

Kỹ năng của các tay đua, làm thể nào để đưa ra quyết định trong tích tắc, xe đua có gia tốc cực kỳ lớn, trong vòng 10,6 giây đạt tốc độ 300km/h, các thao tác nhanh chóng qua từng cung độ, đường rẽ, vòng gấp… đó là những yếu tố tạo ra sự khác biệt giữa các tay đua để phân hạng cao thấp. Thế nhưng, ngày nay, theo The Guardian, dường như, tiền bạc là yếu tố quan trọng để giành được một trong 20 chỗ trên đường đua F1.     

Với 7 lần vô địch thế giới, cùng hàng loạt thành tích kỷ lục trên đường đua Công thức 1, Lewis Hamilton đã trả lời một tờ báo Tây Ban Nha vào năm 2021, thẳng thắn chỉ trích môn thể thao đắt đỏ nhất hành tinh, cho rằng Công thức 1 là “câu lạc bộ của những tỷ phú”. Tay đua 38 tuổi cho rằng, xin trích “nếu tôi xuất thân, khởi nghiệp từ một gia đình thuộc tầng lớp lao động bình thường, tôi sẽ không thể có mặt ở đây ngày hôm nay. Tất cả các tay đua mà tôi phải đấu lại đều có rất nhiều tiền. Tôi nghĩ rằng trong tương lai, chứng ta cần phải thay đổi điều này và khiến môn thể thao này có thể trở nên dễ dàng tiếp cận bởi những người có thu nhập khiêm tốn”. Trên thực tế, Lewis Hamilton là một trong những tay đua hiếm hoi không phải đến từ một gia đình khá giả. Cha của anh là Anthony Hamilton, đã phải làm nhiều việc cùng một lúc để có nguồn tài trợ cho Lewis thi đấu.      

Môn thể thao “con ông cháu cha”  ? 

Công thức 1 là thế giới thể thao của các “con ông cháu cha”, như nhận định của trang mạng Slate. Những tay đua có thể là con của những nhà tỷ phú, hoặc xuất thân từ gia đình “cựu vô địch thế giới” F1. Ví dụ như Mick Schumacher, con trai của Michael Schumacher, từng 7 lần giữ chức vô địch thế giới F1, hay Max Verstappen, có cha Jos Verstappen, cũng từng là tay đua F1. Một số tay đua thì được tài trợ bởi các tỉ phú, muốn giúp đỡ những người không phải trong gia đình, như trường hợp của tay đua Sergio Perez được nhà tỷ phú Carlos Slim Helú nâng đỡ kể từ khi dấn thân vào F1.    

Môn đua xe thể thao quốc tế của giới “tinh hoa”, do Liên đoàn xe hơi quốc tế tổ chức (FIA), với các cuộc tranh tài Grand Prix, diễn ra trên khắp thế giới có thể mang lại doanh thu lên đến hơn 2 tỷ đô la (vào năm 2021), theo trang mạng Statistica. Những tay đua tài ba nhất được trả mức thù lao hậu hĩnh, lên đến 50 triệu euro mỗi năm, một số còn có những thu nhập từ các tài trợ bên ngoài. Hiện MaxVestappen là tay đua F1 được trả lương cao nhất, và đứng sau là Lewis Hamilton. Ngoài các chi phí đào tạo, phí đăng ký vào trường đua tại mỗi mùa giải vô địch thế giới cũng không nhỏ. Mức phí đóng tuỳ theo số điểm mà tay đua đã đạt được. Vào giải vô địch thế giới F1 năm nay, Max Vestappen đã phải chi gần 6 triệu euro cho phí đăng ký, mà anh cho là “vô lý”, vì đã giành giải vô địch với 759 điểm vào năm 2022. Theo quy định của FIA, phí tham gia thi đấu của mỗi tay đua (không kể phí mà mỗi đội xe phải trả) là 10 400 đô la cộng thêm 2100 đô la cho mỗi điểm ghi được tại mùa giải trước đó, càng đạt được nhiều điểm ở mùa thi trước, thì càng phải đóng nhiều tiền.   

Có tiền và phải có tài  

Tài chính là một yếu tố quan trọng, thế nhưng, trên thực tế, không có tay đua nào bước vào trường đua Grand Prix mà không phải trải qua một quá trình khổ luyện. Theo báo thể thao pháp L’Equipe, hầu hết các tay đua đều bắt đầu bằng môn đua xe karting từ 5-6 tuổi. Bộ môn thể thao này cho phép đào tạo những kỹ năng cơ bản, ví dụ như cách phanh : không phanh quá sớm vì mất thời gian, cũng không quá muộn vì có nguy cơ xe bị quay vòng; đánh lái đúng lúc; tăng tốc trở lại khi rẽ; lái càng xa bên ngoài càng tốt để có bán kính lớn nhất có thể.    

Các tay đua tiềm năng có thể tiến xa hơn, thăng hạng khi tham gia vào các giải đua xe như Công thức Ford, hoặc Công thức Renault hoặc Công thức 2, 3, 4. Ví dụ như Charles Leclerc đã tham gia thi đấu Công thức 3 trong vòng 3 năm trước khi bước vào trường đua F1. Những năm thử sức với loại xe đua một chỗ ngồi có thể cho phép họ không chỉ hoàn thiện kĩ năng lái xe mà còn có thể học hỏi được cả kinh nghiệm làm việc với các kĩ sư, thợ cơ khí trong đội của mình. Đây cũng là dịp để họ có thể mở rộng mạng lưới quan hệ, tìm kiếm các nhà tài trợ …    

Ngoài ra, họ còn được xem như là những vận động viên thực thụ khi có chương trình tập luyện nghiêm ngặt, và phải tuân thủ tiêu chuẩn về cân nặng và chiều cao, có thể lực tốt để chịu được áp lực khi lái xe ở tốc độ cao vào các ngã rẽ cũng như lực ly tâm. Trong lúc lái xe đua, buồng lái có thể rất nóng và trọng lượng cơ thể người lái có thể mất khoảng 3 kg. Các tay đua F1 cũng cần rèn luyện tốt cơ tay và cơ cổ khỏe để điều khiển xe trong những chặng đua dài. Họ cũng thường phải thực hiện các bài tập giúp cải thiện khả năng phối hợp tay-mắt, sự tập trung và thời gian phản ứng. Hơn nữa, một trong những điều kiện để được tham gia vào các đường đua là phải được Liên đoàn xe hơi quốc tế (FIA) cấp bằng Super Licence dành riêng cho F1.  

Phụ nữ không có chỗ đứng   

Mùa giải Formula 1 năm nay kết thúc vào ngày 26/11 tại Grand Prix Abou Dhabi, mà người chiến thắng được dự báo sẽ là Max Vestappen của đội Red Bull, với 18 chiến thắng từ đầu mùa giải, dẫn trước Sergio Perez (Redbull) và Lewis Hamilton (Mercedez). Trong số 20 tay đua tại mỗi mùa giải, không có gì lấy làm lạ khi tất cả đều là nam giới từ nhiều năm qua. Theo đài phát thanh France Inter, chỉ có hai phụ nữ từng thi đấu trong lịch sử Công thức 1. Người đầu tiên là Maria Teresa de Filippis vào năm 1958. Người thứ hai là Lella Lombardi, cũng là người Ý, cô đã tham gia vào hai mùa giải liên tiếp vào năm 1975 và 1976. Lella Lombardi cũng là người phụ nữ cuối cùng ghi được điểm tại Grand Prix.     

Nếu xét về thể lực, Christine Lespiaucq, bác sĩ của Liên đoàn thể thao xe hơi Pháp (FFSA) nhận xét rằng “không có lý do gì phụ nữ không thể thành công ở Công thức 1. Vấn đề thể lực chỉ là luận điểm những người đàn ông. Thể chất cần phải được rèn luyện. Phụ nữ lái nhiều máy bay tiêm kích, với áp lực còn cao hơn cả F1”. Cựu thành viên của đội Renault tại Formula 1, ông Cyril Abiteboul, trả lời France Info, cho rằng “nếu muốn có phụ nữ tham gia vào F1 thì trước hết cần phải có những phụ nữ nắm giữ những vị trí lãnh đạo, quản lý một đội hay kĩ sư”.    

Trong bối cảnh bình quyền nam nữ tham gia vào các hoạt động thể thao văn hoá, xã hội ngày càng được thúc đẩy, một số sáng kiến nhằm khuyến khích phụ nữ tham gia vào môn thể thao này đã được đưa ra. Đội đua của Ferrari đã tiếp nhận hai nữ học viên vào năm 2021 và 2022. Đội đua xe Alpine của Pháp gần đây cũng phát động một chiến dịch tuyển dụng các nữ sinh từ 10 đến 12 tuổi để dẫn dắt, đào tạo họ với mục tiêu trở thành một trong 20 tay đua F1 trong 8 năm tới.  

Sau một loạt thương vụ thể thao nổi tiếng, thu hút được một số ngôi sao hàng đầu của bóng đá như Cristiano Ronaldo và Neymar, Ả Rập Xê Út vào cuối tháng 10 vừa qua, đã trở thành ứng viên duy nhất đăng cai World Cup 2034. Quốc gia dầu khí vốn bị các tổ chức nhân quyền và môi trường chỉ trích, đang đánh bóng hình ảnh như một đất nước của thể thao.  

Hồi đầu năm nay, chủ nhân của 5 Quả Bóng Vàng Cristiano Ronaldo đã quyết định chơi tại một sân bóng ngoài châu Âu lần đầu tiên trong sự nghiệp của mình. Tuyển thủ người Bồ Đào Nha đã ký hợp đồng 2 năm rưỡi với CLB Al Nassr ở Ả Rập Xê Út. Trả lời cánh báo chí, được AP trích dẫn, Ronaldo cho biết quyết định này là để quảng bá bóng đá tại Ả Rập Xê Út :“Al-Nassr trao cho tôi cơ hội này để phát triển không chỉ bóng đá mà còn là để quảng bá môn thể thao này đến thế hệ trẻ, các chàng trai trẻ và cả phụ nữ. Đối với tôi, đây là một thách thức.” 

Tuy nhiên việc quảng bá thể thao đi kèm với một hợp đồng được Forbes ước tính lên đến hơn 260 triệu euro, khiến Cristiano Ronaldo trở thành cầu thủ được trả lương cao nhất thế giới. Không chỉ riêng Ronaldo, vào tháng 8 vừa qua, tuyển thủ người Brazil, Neymar, cũng đã rời CLB Paris Saint-Germain để gia nhập CLB Al Hihal ở Ả Rập Xê Út, với hợp đồng lên đến hơn 112 triệu euro.   

Những năm vừa qua, Ả Rập Xê Út đã tăng cường đầu tư vào thể thao, chỉ riêng trong năm 2023, Ả Rập Xê Út đã chi hơn 1 tỷ đô la để chiêu mộ các siêu sao bóng đá từ khắp nơi trên thế giới. Quỹ đầu tư của Nhà nước Ả Rập Xê Út (Public Investment Fund) cũng đã chi hơn 300 triệu để nắm quyền kiểm soát CLB Ngoại hạng Anh Newcastle United vào năm 2021. Theo trang CNBC, hầu hết các thương vụ đều phải thông qua Quỹ đầu tư này, ước tính có khối tài sản khoảng 700 tỷ euro. Quỹ cũng đã tăng cường đầu tư vào các lĩnh vực như golf, quần vợt, quyền anh, và đua xe Công thức 1 (Formula 1) và các hoạt động giải trí khác.   

Đầu tư vào thể thao để thu hút giới trẻ 

Tại sao quốc gia dầu mỏ này lại dành sự quan tâm, đầu tư lớn vào thể thao ? Trả lời RFI Tiếng Việt, giáo sư Simon Chadwick, chuyên gia về thể thao và địa chính trị, giảng dạy tại trường Skema Business School ở Paris nhận định : “Về kinh tế, thể thao có thể được coi là nguồn cung ứng tài chính và việc làm. Gần đây, thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed Bin Salman cho biết thể thao đóng góp 3 % vào kinh tế của nước này hàng năm. Xét về chính trị, chúng ta đều biết rằng thể thao là một cách tốt để thể hiện quyền lực mềm, thu hút sự quan tâm của thế giới, thể hiện mình là một đối tác tin cậy. Ả Rập Xê Út không phải là nước duy nhất sử dụng thể thao làm công cụ mà Pháp, Anh, hay Hoa Kỳ hay các nước khác đều làm vậy từ nhiều thập kỷ qua.

Về mặt địa lý, nói đúng hơn là địa lý nhân văn, dân số Ả Rập Xê Út chủ yếu là những người trẻ, 70 % dưới 35 tuổi và có thể gọi đây là quốc gia Gen Z. Thế hệ trẻ này muốn sống theo cách của những người trẻ ở Pháp, Việt Nam hay Hoa Kỳ. Do vậy, việc Ả Rập Xê Út tổ chức các môn thể thao chuyên nghiệp, các giải đấu, ký hợp đồng với các cầu thủ nổi tiếng, tất cả những việc này một phần là để thu hút giới trẻ, cộng đồng Gen Z. Khiến giới trẻ quan tâm đến thể thao là một mục đích quan trọng vì chính quyền Riyadh không muốn những người trẻ cảm thấy lạc lõng, bất mãn hay trở nên cực đoan. Vì điều này có lẽ sẽ là một mối đe dọa cho chính phủ. Thể thao được sử dụng như một cách để chuyển hướng sự quan tâm, xoa dịu, đáp ứng nhu cầu của giới trẻ.”     

Trên thực tế, Ả Rập Xê Út, theo giáo sư Chadwick, vốn không phải là một quốc gia có nhiều người tham gia vào các hoạt động thể thao. Văn hóa Hồi giáo không cho phép phụ nữ tham gia các hoạt động này, nam giới thì có thể nhưng điều kiện thời tiết nóng bức không thuận lợi cho các hoạt động thể chất. Tuy nhiên, người dân Ả Rập có thể nói rằng rất quan tâm đến thể thao, “về mặt lịch sử, nước này đã tổ chức nhiều cuộc đua ngựa, đua lạc đà từ hàng thế kỉ, nhưng nếu nói về thể thao đương đại, thì bóng đá là môn thể thao số một tại Ả Rập Xê Út, thu hút đông đảo công chúng đến xem”.

Quốc gia vùng Vịnh này đã tăng cường đầu tư vào thể thao hơn kể từ khi Bin Salman trở thành thái tử. Các khoản đầu tư khổng lồ vào thể thao nằm trong khuôn khổ một chương trình đầy tham vọng nhằm “đa dạng hóa” đầu tư về mặt kinh tế, xã hội và văn hóa. Ả Rập Xê Út cũng đã đứng ra tổ chức nhiều giải đấu quốc tế. Riêng về bóng đá, vào cuối năm nay, Ả Rập Xê Út sẽ tổ chức Giải vô địch bóng đá thế giới các câu lạc bộ 2023 FIFA (Club World Cup). Nước này cũng giành quyền đăng cai Cúp bóng đá châu Á (AFC Asian Cup) vào năm 2027 và trở thành ứng viên duy nhất tổ chức giải bóng đá lớn nhất hành tinh World Cup vào năm 2034.     

Lợi nhuận từ đầu tư vào thể thao là gì ?

Giáo sư Chatwick thường xuyên liên lạc với các tổ chức, liên đoàn thể thao ở Ả Rập Xê Út, cho biết Riyadh cũng tăng cường đầu tư vào các hạ tầng thể thao trong nước và điều này giúp tạo ra công ăn việc làm đáng kể cho nhiều người. Ông cho biết :“ 30 % dân số Ả Rập Xê Út dưới 30 tuổi hiện thất nghiệp. Các đầu tư trong nước tạo ra nhiều việc làm, thu nhập cho những người trẻ, và điều này có nhiều lợi, hơn là chỉ xét đơn thuần lợi nhuận tài chính… Nhưng có lẽ lợi nhuận về mặt chính trị và địa chính trị sẽ nhiều hơn. Bởi vì khi nhìn vào Ả Rập Xê Út mà chỉ thấy những điều tốt đẹp thì sẽ tạo ra nhiều khả năng hợp tác với các nước khác hơn. Nhiều khách du lịch đến thăm, nhiều giao dịch thương mại được thực hiện hơn, thu hút đầu tư. Có nhiều khả năng, Ả Rập Xê Út sẽ được mời tham gia làm thành viên của các tổ chức quốc tế, như FIFA hay Tổ chức Olympic Quốc tế. Do đó, lợi nhuận mà Riyadh thu được không phải là lợi nhuận được hiểu theo nghĩa thông thường.”  

Khi Ả Rập Xê Út ngày càng thể hiện vị trí của mình trong làng thể thao thế giới, quốc gia này đã bị các tổ chức nhân quyền cáo buộc “dùng thể thao để tẩy trắng hình ảnh”. Trên thực tế, thể thao từ lâu đã là phương tiện để các chính phủ, bao gồm cả các chế độ độc tài, quảng bá về đất nước trước công chúng toàn cầu. Trung Quốc đã tổ chức Thế vận hội 2008 và 2022 trong bối cảnh bị cáo buộc diệt chủng người Duy Ngô Nhĩ. Nga, tại Thế vận hội 2014 thì bị chỉ trích nặng nề vì đã sáp nhập bán đảo Crimée của Ukraina. Với World Cup 2022, Qatar bị lên án vì lạm dụng lao động nhập cư.    

Còn tại Ả Rập Xê Út, quốc gia vốn bảo thủ, chỉ mở cửa cho khách du lịch không theo đạo Hồi từ năm 2019, phụ nữ không có nhiều quyền, phụ thuộc vào sự giám hộ của đàn ông. Những người đồng tính bị kì thị, không có quyền, nhiều người buộc phải đi tị nạn. Theo BBC, chính quyền Riyadh cũng hạn chế tự do ngôn luận, những ai bày tỏ thái độ chống đối, chỉ trích chế độ cầm quyền có thể bị bỏ tù hoặc thậm chí là xử tử. Vào năm 2022, 81 người đã bị hành quyết. Hình ảnh của nước này cũng đã bị tổn hại nghiêm trọng sau vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi năm 2018, người Ả Rập Xê Út, sống ở Hoa Kỳ, được biết đến là người thường xuyên chỉ trích chính phủ.  

Sau khi thông tin về việc Ả Rập Xê Út không phải cạnh tranh với nước nào để giành quyền đăng cai World Cup 2034, các tổ chức nhân quyền như Amnesty International và Human Rights Watch đã kêu gọi FIFA, đề nghị phải bảo đảm các thỏa thuận nhân quyền có tính ràng buộc đối với Ả Rập Xê Út, phải phù hợp với chính sách đã nêu của FIFA. Tuy nhiên, theo giảng viên David McGillivray, tại đại học West of Scotland, trong một bài đăng trên The Conversation, nhận định: “khi là ứng viên duy nhất thì Ả Rập Xê Út có ít áp lực hơn trong việc đặt ra các mục tiêu để giành quyền đăng cai, như về việc cải thiện nhân quyền vì FIFA không có ứng viên cạnh tranh nào khác”.   

Về phần mình, ông Simon Chatwick, giảng viên tại đại học Skema Business School, cho rằng “đúng là Ả Rập Xê Út đang đánh bóng hình ảnh của mình qua thể thao, nhưng khi gọi là tẩy trắng – sportwashing thì khiến người ta nghĩ rằng tất cả các đầu tư của Ả Rập Xê Út chỉ nhắm vào một mục tiêu duy nhất”. Ông giải thích: “Trên thực tế, Ả Rập Xê Út muốn làm nhiều thứ hơn là chỉ đánh bóng hình ảnh. Quốc gia này muốn thống trị thể thao thế giới, cố gắng tạo ra lợi nhuận từ thể thao, tăng nguồn thu cho kinh tế… Không chỉ riêng Riyadh mà các nước trong khu vực như Qatar hay Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất cũng hướng tới điều này, đó vốn là các quốc gia giàu có nhờ nguyên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, chúng ta đang sống trong một thế giới mong muốn giảm dần phụ thuộc vào loại nhiêu liệu này và mức tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch được dự báo sẽ giảm đáng kể, và về cơ bản, Ả Rập Xê Út có khoảng 20 năm nữa để đa dạng hóa nền kinh tế. Quốc gia này cần phải tìm ra những ngành công nghiệp mới, thay thế sự đóng góp kinh tế của dầu khí đối với nền kinh tế.”   

Mùa giải quần vợt 2023 sắp kết thúc, và có hai cái tên khiến người hâm mộ làng banh nỉ phải ngả mũ.

Đầu tiên là huyền thoại người Serbia, Novak Djokovic, đã chính thức trở thành tay vợt nam có nhiều danh hiệu Grand Slam nhất, sau khi vô địch ¾ Grand Slam trong năm nay, vượt qua kỷ lục cũ 22 danh hiệu của Rafael Nadal và cán mốc 24 danh hiệu.

Nói về Novak Djokovic, giới chuyên gia không thể không nhắc đến một quá khứ đầy thăng trầm của tay vợt này. Sinh ngày 22/05/1987 tại Beograd, Serbia, Djokovic cùng gia đình cũng như người dân nước này từng phải đối mặt với các lệnh cấm vận của phương Tây, đi kèm với các cuộc oanh kích dồn dập của NATO. Song nỗi sợ hãi và cuộc sống khắc nghiệt đó đã giúp anh trở nên « cứng cáp » hơn và thôi thúc anh theo đuổi tennis với quyết tâm cao độ : « Tôi sống ở Serbia vào những năm 90, và ở đó, tôi đã phải trải qua hai cuộc chiến tranh, hứng chịu những lệnh cấm vận trong vòng 6 năm. Ngoài ra, vào thời điểm đó, cũng không có vận động viên Serbia nào được phép rời khỏi đất nước để thi đấu ở nước ngoài trong vòng 4 năm. »

Viết trong hồi ký của mình, Djokovic thực sự không thể ngờ rằng với quá khứ của mình, nhất là khi Serbia liên tục phải « hứng bom », anh lại có thể trở thành một nhà vô địch tennis : « Trong lịch sử Serbia, có thể nói khoảng thời gian từ năm 1991 đến 2001 là 10 năm khó khăn nhất mà đất nước chúng tôi từng trải qua. Chúng tôi có hai cuộc chiến tranh, đầu tiên là vào đầu những năm 1990 và sau đó chúng tôi bị oanh kích trong vòng hai tháng rưỡi vào năm 1999, đan xen giữa các lệnh trừng phạt và cấm vận. Mọi người phải xếp hàng để nhận nhu yếu phẩm, thực phẩm, chẳng hạn như bánh mì hoặc sữa. »

Vậy làm sao anh có thể có được những thành công như ngày hôm nay ? Djokovic thuật tiếp : « Tôi nghĩ rằng hệ lụy của chiến tranh đã khiến nhiều người phải chấp nhận hy sinh, phải linh hoạt. Trường hợp của tôi, với tư cách là vận động viên chuyên nghiệp, nhưng lúc đó tôi chưa phải là chuyên nghiệp, tôi đã mơ ước trở thành tay vợt giỏi nhất thế giới, mặc dù suy nghĩ đó thật sự rất hoang đường trong hoàn cảnh đó. Gia đình tôi đã phải mạo hiểm rất nhiều, đã phải ‘liều lĩnh’ để tạo điều kiện cho tôi có thể trở thành vận động viên tennis chuyên nghiệp. »

Năm anh 6 tuổi, Djokovic « lọt vào mắt xanh » của huấn luyện viên người Serbia, Jelena Gencic, người từng huấn luyện tay vợt Monica Seles, cựu số 1 thế giới và từng giành 9 danh hiệu Grand Slam. Ngay lúc đó, Gencic đã nói với bố mẹ Djokovic rằng anh là « tài năng lớn nhất bà từng gặp kể từ Monica Seles ».

Có thể nói rằng chặng đường trở thành ngôi sao như ngày hôm nay không hề suôn sẻ đối với Djokovic. Vào năm 2007, lúc anh thực sự bắt đầu có khả năng đe dọa sự thống trị của hai người đàn anh và là hai ngôi sao của làng banh nỉ, Roger Federer và Rafael Nadal, người hâm mộ vừa bày tỏ sự thán phục, nhưng cũng cảm thấy « khó chịu » khi thấy hai thần tượng không còn thực sự « áp đảo » như trước, theo nhận định của chuyên gia tennis người Bỉ, Philippe Dehaes : « Đầu tiên, Djokovic là người đến sau, vào thời điểm Nadal và Federer giành giật những danh hiệu lớn nhất. Anh ấy xuất hiện và ‘làm đảo lộn’ sự thống trị của hai người đó, tự tin khẳng định rằng muốn trở thành tay vợt số 1 thế giới.

Lý do thứ hai là lối chơi của anh ấy rất khó xác định. Chúng ta biết Nadal và Federer chơi như thế nào. Djokovic thì kết hợp lối đánh của cả hai, vừa tấn công, vừa phòng ngự và phản công. Người hâm mộ thực sự không xác định được lối chơi của Djokovic.

Lý do thứ ba và cũng là điều quan trọng nhất, đó là tính cách của Djokovic. Đôi khi, anh ấy rất kiêu ngạo, đôi khi, anh ấy thiếu một chút khiêm tốn. Nhiều khi, thái độ trên sân của Djokovic không xứng với vị trí số 1 mà anh nắm giữ. Anh ấy có thể đập vợt, có thể cáu giận và chỉ trích trọng tài, điều mà Nadal và Federer không làm. Tôi nghĩ đó là ba lý do khiến Djokovic không nhận được sự mến mộ mà anh ấy mong muốn từ người hâm mộ và các tay vợt khác. »

Luôn bị xếp thứ 3 trong lòng người hâm mộ, Djokovic dường như đã luôn tự nhủ sẽ bằng mọi giá phải vượt qua hai bậc đàn anh về mặt danh hiệu, để chứng minh rằng « mặc dù không được yêu mến nhất, nhưng chính anh mới là tay vợt vĩ đại nhất lịch sử tennis », như nhận định của Patrick Mouratoglou, người từng là huấn luyện viên của Serena Williams và Simona Halep, hai tay vợt nữ từng leo lên vị trí số 1 thế giới : « Tôi đã từng nói rằng Novak sẽ nắm giữ kỷ lục về số danh hiệu Grand Slam lúc anh mới có 12 hay 13 danh hiệu. Tôi nghĩ như vậy vì nhiều lý do. Thứ nhất là vào lúc đó, anh đã bỏ xa các tay vợt khác. Tôi cảm thấy anh đã vượt qua Roger và Rafa. Tất nhiên, Rafa vẫn luôn là người chiếm ưu thế trên sân đất nện, nhưng ở mọi mặt sân khác, Novak là người giỏi hơn.

Tất nhiên là Novak cũng để thua nhiều trận trước hai đối thủ của mình, nhưng nhìn chung, anh vẫn là người thắng nhiều hơn, và là người chơi ổn định hơn.

Ngoài ra, Novak lúc đó còn trẻ, và tôi biết rằng cơ thể anh ấy rất sung sức, có sức bền lâu hơn Rafa, người thường xuyên dính chấn thương, người có một lối chơi cực kỳ khắc nghiệt đối với cơ thể. Lối chơi của Novak thì không hề khiến cơ thể bị đau đớn. Anh cũng có một chế độ dinh dưỡng tuyệt vời. Đối với tôi, Novak thực sự là một vận động viên tennis hoàn hảo.

Tiếp theo, tôi muốn nhấn mạnh đến tinh thần của Djokovic, luôn muốn thể hiện là tay vợt có khả năng ‘áp đảo’ đối thủ. Djokovic cũng muốn khiến mọi người phải ‘ngạc nhiên’. Việc Roger và Rafa có nhiều người hâm mộ hơn Djokovic, đồng thời việc anh hiểu rằng mình không được yêu mến như hai người kia, dường như đã khiến Djokovic bị ‘mặc cảm tự ti’, và để khắc phục điều đó, anh phải vượt xa hai bậc đàn anh về mặt danh hiệu.

Tôi nghĩ ba yếu tố nói trên đã và đang là ‘chìa khóa’ cho sự thành công của Djokovic. »

Chuyên gia Philippe Dehaes cũng có đồng quan điểm với ông Mouratoglou : « Djokovic có thể vượt qua Nadal và Federer về số danh hiệu, nhưng chắc chắn sẽ không bao giờ vượt qua họ để chiếm được cảm tình của người hâm mộ. Nhưng suy cho cùng, chúng ta có thể không thích tính cách Djokovic, nhưng chúng ta phải thừa nhận rằng đó là một tay vợt tuyệt vời và không có điểm yếu. Mọi người phải dành thời gian để tận hưởng mọi trận đấu mà Djokovic chơi. Bởi đơn giản, anh là người giỏi nhất, khỏe nhất, cả về tinh thần lẫn thể chất, và mọi người phải nhìn nhận về sự vượt trội của Djokovic trong mọi lĩnh vực. »

Djokovic đã đạt được giấc mơ trở thành tay vợt nắm giữ kỷ lục số danh hiệu Grand Slam với danh hiệu thứ 23, sau khi đăng quang tại Roland Garros hồi tháng 6 vừa qua : « Tôi rất vui vì vô địch Grand Slam thứ 23 tại Paris, vì trong sự nghiệp của tôi, đây là giải Grand Slam mà tôi gặp nhiều khó khăn nhất. Tôi rất xúc động, rất vui và rất tự hào trong thời khắc đặc biệt này. Cám ơn tất cả mọi người đã đến cổ vũ cho tôi từ đầu giải đến giờ. »

Hồi tháng 9 vừa qua, trả lời nhật báo thể thao Tây Ban Nha, Diario AS, Rafael Nadal cũng phải thừa nhận rằng Djokovic là tay vợt vĩ đại nhất lịch sử tennis : « Tôi tin vào những con số, những số liệu thống kê, cho thấy rằng Djokovic có nhiều danh hiệu hơn tôi, và đó là điều không thể chối cãi. Cái tôi của tôi không đủ lớn để phủ nhận điều đó, và đó là sự thật. Phần còn lại là sở thích của mỗi người, cảm hứng, cảm giác mà tay vợt này hay tay vợt kia có thể truyền đến người hâm mộ, khiến cho họ có thể thích tay vợt này hay tay vợt kia hơn. Nhưng về mặt danh hiệu, tôi nghĩ rằng Djokovic là người giỏi nhất trong lịch sử tennis và không có gì phải bàn cãi về điều đó. »

Carlos Alcaraz – thần đồng « kế nghiệp bộ ba huyền thoại »

Người thứ hai là thần đồng người Tây Ban Nha, Carlos Alcaraz, 20 tuổi, tay vợt duy nhất giành chiến thắng trước Novak Djokovic trong một trận đấu thuộc hệ thống Grand Slam trong năm 2023 và vô địch Wimbledon.

Kém Djokovic 16 tuổi, Alcaraz hiện là tay vợt số 2 thế giới và đã giành được 2 danh hiệu Grand Slam. Carlos Alcaraz, vào tháng 09/2022, đã khiến thế giới tennis bàng hoàng khi trở thành tay vợt số 1 thế giới trẻ nhất lịch sử tennis lúc mới 19 tuổi, sau khi đăng quang tại giải Mỹ Mở Rộng. Sau khi Roger Federer giải nghệ, còn Nadal thì liên tục dính chấn thương và có thể nói là ở bên kia sườn dốc của sự nghiệp, Alcaraz giờ đây được đánh giá là một trong số ít những tay vợt có thể thi đấu ngang ngửa với Djokovic. Hai tay vợt đã gặp nhau 4 lần trong sự nghiệp, và tỷ số đối đầu hiện giờ là 2-2.

Tại Roland Garros vừa qua, Alcaraz để thua người đàn anh ở bán kết sau 4 set, và trong buổi họp báo sau trận đấu, Djokovic đã nhận định rằng ngôi sao người Tây Ban Nha sẽ vô địch Roland Garros nhiều lần trong tương lai : « Tôi nói với cậu ấy rằng sự nghiệp của cậu ấy còn dài và tôi chắc chắn cậu ấy sẽ vô địch Roland Garros nhiều lần trong tương lai, tôi khẳng định vậy. Cậu ấy là một tay vợt tuyệt vời, có rất nhiều điểm mạnh. Cậu ấy có nhiều năng lượng và những cú đánh của cậu ấy rất uy lực. Alcaraz là tay vợt toàn diện, đã từng vô địch Grand Slam, và là tay vợt số 1 thế giới trẻ nhất trong lịch sử tennis, do vậy, cậu ấy sẽ có một tương lai sáng lạng. »

Sau đó một tháng, người hâm mộ vẫn chưa quên trận chung kết Wimbledon hồi tháng 7 giữa hai tay vợt. Sau 5 set đấu nghẹt thở, với một trận đấu khiến người hâm mộ mãn nhãn, Alcaraz đã đánh bại người đàn anh sau 4 tiếng 42 phút để trở thành tay vợt Tây Ban Nha thứ ba trong lịch sử đăng quang tại giải Grand Slam danh giá này. Đó cũng là thất bại duy nhất trong hệ thống giải Grand Slam của Djokovic trong năm 2023.

Trong buổi họp báo sau trận đấu, Djokovic đã phải thừa nhận rằng anh ngạc nhiên trước sự tiến bộ của Alcaraz trên mặt sân cỏ, khi mặt sân sở trường của tay vợt người Tây Ban Nha là sân đất nện : « Cậu ấy thực sự khiến tôi và tất cả mọi người ngạc nhiên về sự tiến bộ trên sân cỏ trong năm nay. Bởi trong 2 năm qua, cậu ấy không có nhiều chiến thắng trên mặt sân này, và chuyển từ sân đất nện sang sân cỏ không phải là điều đơn giản. »

Trong thời gian qua, giới chuyên gia, người hâm mộ, tỏ ra lo lắng cho tương lai của tennis, một khi « bộ ba huyền thoại » quyết định giải nghệ và không ai đủ khả năng thực sự « nối nghiệp » họ. Song sự xuất hiện của Alcaraz đã phần nào làm xoa dịu mối lo nói trên, khi thần đồng này tỏ ra hết sức chín chắn so với độ tuổi của mình. Tuy nhiên, mọi người cũng dường như đang quá kỳ vọng vào Alcaraz, cho rằng anh sẽ xô đổ mọi kỷ lục của tennis, điều khiến tay vợt người Tây Ban Nha phải chịu rất nhiều áp lực. Gần đây, cựu số 1 thế giới người Đức, Boris Becker, đã tuyên bố rằng « sẽ là một sai lầm nếu cho rằng Alcaraz có thể giành được nhiều hơn 20 danh hiệu Grand Slam ».

Bị soán ngôi đầu Đông Nam Á tại SEA Games 32, trắng tay không đạt được huy chương nào tại Đại hội thể thao châu Á  Asiad 19, điền kinh, vốn đang trên đà trở thành môn thể thao thế mạnh của Việt Nam tại các đấu trường quốc tế, đã lộ rõ sự sa sút và thiếu hụt lực lượng. Viễn cảnh bị bị tụt hậu so với các nước trong khu vực không còn là nguy cơ mà đã là thực tế.

Từng nhiều năm liền thống trị đấu trường khu vực Đông Nam Á, có huy chương ở các kỳ đại hội châu lục Asiad, điền kinh đang là niềm tự hào của thể thao Việt Nam. Nhưng chỉ một năm trở lại đây, những dấu hiệu xuống dốc của bộ môn này ngày càng hiện rõ. Mất ngôi đầu Đông Nam Á tại SEA Games 32. Ở Asiad 19, không đạt được huy chương nào, bị một loạt các quốc gia trong khu vực qua mặt dễ dàng, thành tích của các vận động viên gần như dậm chân tại chỗ. Bức tranh điền kinh Việt Nam đang trở nên phai mầu, những mảng sáng bị mất dần.

Trong bối cảnh đó, giả vô địch quốc gia điền kinh 2023 diễn ra tại Hà Nội từ ngày 24/10 đến 28/10. Giải đấu lớn cuối cùng trong năm của điền kinh Việt Nam này là dịp để các nhà quản lý bộ môn đánh giá lại lực lượng các vận động viên, các công tác đào tạo, huấn luyện vận động viên, trước khi tìm ra các giải pháp phù hợp nhất để điền kinh Việt Nam cải thiện tình hình, trở lại với đấu trường quốc tế một cách mạnh mẽ và tham vọng hơn.

Để hiểu thêm thực trạng phát triển của điền kinh Việt Nam, chương trình Thể thao của RFI có cuộc trao đổi với ông Dương Đức Thủy, nguyên trưởng bộ môn điền kinh, thuộc Tổng cục Thể dục Thể thao Việt Nam (nay là Cục thể dục Thể thao) và đã có nhiều năm làm huấn luyện viên trưởng của đội tuyển điền kinh Việt Nam.