MUZYCZNE PODRÓŻE PRZEZ ŚWIAT

Niemcy słyną ze świetnie przygotowanych tras rowerowych. Poszukując celu na  majowy wypad rowerowy wybraliśmy się więc do naszych najbliższych sąsiadów. Wybór padł na szlak rowerowy z Drezna do Berlina. Po drodze znalazły się między innymi Torgau i Wittenberga – miasta Marcina Lutra, Magdeburg – kolebka niemieckiego romanizmu oraz Poczdam – królestwo pałaców i ogrodów. Zaliczyliśmy też trasę rowerową Berliner Mauerweg, czyli śladem Muru Berlińskiego. Berlińczycy kochają rowery, które są dla nich czymś więcej niż tylko środkiem transportu. Przekonywał o tym dr Piotr Olszewski, a rozmawiał z nim Jerzy Jop. W drugiej części programu sprawdziliśmy, czy można również Szwajcarię uznać za raj dla rowerzystów. Wybraliśmy się w podróż od Jeziora Genewskiego do Jeziora Bodeńskiego. Przy okazji pokonaliśmy na rowerach widowiskową przełęcz Furka. Naszymi gośćmi byli: Klaudia Cybulska, Barbara Pasik, Michał Domagalski i Adrian Małkiewicz.

Drogą Yellowhead Highway dojechaliśmy do doliny Skeena, zamieszkiwanej przez Indian Gitxan, „ludzi znad rzeki mgły”. Podążyliśmy szlakiem totemów i dotarliśmy do lasów deszczowych niedźwiedzia-ducha Kermode. Przypomnieliśmy gorączkę złota Cariboo. Penetrowaliśmy kaniony Prowincjonalnego Parku Dinozaurów i odwiedziliśmy Muzeum Paleontologii w Drumheller, najwspanialsze muzeum dinozaurów na świecie. Byliśmy w Buffalo Jump, gdzie Indianie Czarne Stopy zabijali bizony i Bison Paddock. Na wyspie Vancouver zajrzeliśmy do rezerwatu Cathedral Grove, w którym można zobaczyć nawet 800-letnie, dochodzące do 80 metrów wysokości daglezje. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Choć Sokotra jest częścią targanego wojną Jemenu, na samej wyspie nie ma śladu działań wojennych. Geolodzy uważają ją za najbardziej odizolowany kawałek lądu w historii Ziemi. Przyciągają krajobrazy jak z filmów fantasy, mnóstwo gatunków roślin i zwierząt niespotykanych nigdzie indziej na świecie i mała liczba turystów, nieprzekraczająca kilku tysięcy rocznie. Zaproponowaliśmy kąpiele w szmaragdowych lagunach i wadi, spacery w lesie smoczych drzew i lesie wymarłych drzew, wspinanie się po 150-metrowych wydmach przytulonych do nagich skał i odkrywanie jaskini Hoq z gigantycznymi filarami. Gośćmi Jerzego Jopa byli: dr hab. Ewa Rot-Buga, autorka książek: „Konno po marzenia”, „Roxley. Wibracja piękna” i „W odbiciach” oraz Sławomir Buga, pasjonat fotografii.

Odwiedziliśmy bogatą w tradycję ziemię pienińska, region pogranicza, który do dziś fascynuje zachowaną tu mozaiką językową, religijną i kulturową. Sprawdziliśmy stopień pokrewieństwa repertuaru muzycznego górali pienińskich oraz ruskich po obu stronach granicy. Usłyszeliśmy nagrania zarejestrowane w ramach projektu „Muzyka bez granic”, którego najważniejszym celem było utrwalenie tradycyjnego repertuaru pieśniowego, odtworzonego z pamięci najstarszego i średniego pokolenia. W śpiewie Rusinów zdołał przetrwać najstarszy typ polifonii ludowej, podobnie wielogłos górali pienińskich porównuje się do pierwszych średniowiecznych form wielogłosowych. Gośćmi Jerzego Jopa byli: dr Justyna Cząstka-Kłapyta – etnomuzykolog, etnolog i antropolog kultury, pomysłodaczyni i autorka projektu „Muzyka bez granic”, dr Piotr Kłapyta z Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Agnieszka Stopka, Rusinka.

Tym razem wybraliśmy się w podróż po świecie w poszukiwaniu prehistorycznych geoglifów i petroglifów. Kogo i co przedstawiają te wizerunki? Teoria paleokontaktu zakłada, że cywilizacja na Ziemi zrodziła się dzięki przybyszom z kosmosu, a spotkania naszych praprzodków z Obcymi mogły zostać uwiecznione w sztuce naskalnej i w rysunkach wykonanych w glebie. Poznaliśmy rysunki z Nazca, będące największą tajemnicą Peru i kandelabr z pobliskiego Paracas. Odkrywaliśmy niezgłębione tajemnice Sahary Zachodniej. Szukaliśmy śladów dawnej sztuki naskalnej w Meksyku, Uzbekistanie i wielu innych miejscach. Gośćmi Jerzego Jopa byli: dr hab. Małgorzata Anna Jóźwiak i prof. dr hab. Marek Jóźwiak, założyciele I Ogólnokształcącego Liceum Akademickiego im. Janiny Kossakowskiej-Dębickiej w Kielcach, świętujące niedawno dziesięciolecie istnienia. O budowlach megalitycznych w Egipcie, Libanie, Bośni i Hercegowinie, we Włoszech, na Sardynii i polinezyjskiej wyspie Nan Madol, mogących być dowodami na istnienie cywilizacji pozaziemskich, opowiadał Sławomir Skowron.

Zapisana historia Mozambiku sięga wyprawy Vasco da Gamy, który przypłynął do wybrzeży Mozambiku w 1498 roku. Portugalia przez blisko 450 lat garściami czerpała ze swojej kolonii: z ludzi i złóż mineralnych. W 1975 roku, jako jedno z ostatnich państw Afryki, kraj ten uzyskał niepodległość. Kolejna wojna, tym razem domowa, wybuchła zaraz potem i trwa do dziś. Zwiedzaliśmy stolicę Mozambiku – Maputo, z architektonicznymi perełkami, jak dworzec kolejowy, uważany za jeden z najpiękniejszych na świecie czy Casa de Ferro, budynek zaprojektowany przez Gustave’a Eiffla. W odchodzący świat portugalski wpisuje się też portowe miasto Beira, w którym zajrzeliśmy do Grande Hotel, niegdyś najbardziej luksusowego hotelu w całej Afryce. Opowiemy o urodzonym w Maputo Africu Simonie. Gościem Jerzego Jopa był Dariusz J. Drajewicz, podróżnik, fotografik, autor zbiorów fotografii oraz reportaży i fotoreportaży podróżniczych, dr nauk prawnych.

Poznaliśmy tajemnice Wyspy Wielkanocnej, leżącej na Oceanie Spokojnym, będącej najbardziej oddalonym od stałego lądu kawałkiem ziemi. Rapa Nui słynie z posągów moai, o których w rozmowie z Jerzym Jopem opowiadała Grażyna Woźniczka, filolog, kulturoznawca i latynoamerykanista, współtwórczyni biura Polka Travel.

Przybliżyliśmy kult śmierci w odległych od siebie miejscach: w Meksyku i na indonezyjskiej wyspie Sulawesi. Meksyk odwiedziliśmy w towarzystwie La Catriny, pani kościotrup, a na Sulawesi uczestniczyliśmy w niezwykłej ceremonii pogrzebowej. Gościem Jerzego Jopa była Majka Szura, znawczyni krajów Ameryki Łacińskiej, założycielka i właścicielka kieleckiego biura podróży Polka Travel.

Kanadyjskie Rockies to jedno z najciekawszych pasm górskich na świecie. Odwiedziliśmy cztery Parki Narodowe znajdujące na jego terenie, wpisane na listę dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO: Banff i Jasper w Albercie oraz Yoho i Kootenay w Kolumbii Brytyjskiej. To istny raj dla pasjonatów przyrody i oszałamiających krajobrazów. Znajdziemy tu spektakularne, mieniące się turkusową wodą jeziora, rzeki, wodospady, gorące źródła, gęste lasy, największy poza kręgami polarnymi lodowiec, a także najstarsze i najbardziej złożone na świecie skamieniałości. Znaleźliśmy się też w innych miejscach Kanady Zachodniej: w Dolinie Okanagan, w Parku Narodowym Revelstoke, na Przełęczy Rogersa w Parku Narodowym Glacier i w Manning Provincial Park. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

W pierwszej części zaproponowaliśmy tramping w Himalajach. Wyruszyliśmy między innymi do Ladakhu, czyli Małego Tybetu, krainy wysokich przełęczy i buddyjskich klasztorów. Piękno przekraczające wyobraźnię poznaliśmy w parkach narodowych Stanów Zjednoczonych. Na naszej trasie znalazły się: Park Narodowy Yosemite, Dolina Śmierci, Canyonlands, Zion i Park Narodowy Sekwoi. Nie zabrakło przygód wśród lodowców i fiordów Alaski. Gościem Jerzego Jopa był Tomasz Tułak.

Tych, którzy są głodni wrażeń w „Muzycznych podróżach przez świat” zabraliśmy w rejs Zawiszą Czarnym, największym żaglowcem skautowym na świecie. Odwiedziliśmy szwedzką wyspę Gotlandię, wyspę wikingów, z której wywodzi się Pippi Langstrump. Byliśmy w pięknym Kalmar, jednym z najstarszych miast Szwecji. Wyruszyliśmy też na norweskie fiordy. Stanęliśmy na spektakularnym klifie Preikestolen, gdzie powstały zdjęcia do filmu „Mission Impossible”. Nie zabrakło wielu morskich opowieści z dreszczykiem. Gośćmi Jerzego Jopa byli Artur Piwko i Maciej Wlazło.

Przybliżyliśmy sport, który łączy w sobie dwie pasje – miłość do gór oraz chęć wspinania się i pokonywania własnych słabości. Zaproponowaliśmy najlepsze miejsca do eksplorowania tego coraz bardziej popularnego sportu. Na naszej trasie znalazły się: Frankenjura – kultowy rejon wspinaczkowy w Bawarii w Niemczech i Bovedosy – wizytówki wspinania na Costa Blanca w Hiszpanii. Było wspinanie po hiszpańskich tufasach w Rodellar i długich drogach w wapieniu w Ospie w Słowenii, a także w austriackim Adlitzgraben i włoskim Arco. Poznaliśmy najciekawsze miejsca na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, która jest idealnym rejonem do rozpoczęcia przygody ze wspinaczką skałkową. Nie zapomnieliśmy też o Zelejowej blisko Kielc. O swojej pasji mówił Michał Korban, pochodzący z Gminy Morawica zawodnik Kadry Narodowej Polskiego związku Alpinizmu, zdobywca Mistrzowskiej Klasy Międzynarodowej i członek Świętokrzyskiego Klubu Alpinistycznego, a rozmawiał z nim Jerzy Jop.

Startowanie w zagranicznych zawodach biegowych jest coraz bardziej lubianą formą turystyki. Przybliżyliśmy jedne z najpopularniejszych biegów, choćby Klasyczny Maraton w Atenach, Ultra Trail du Mont Blanc, czy 100 Miles of Istria. Będąc w Chorwacji poznaliśmy np. Hum, najmniejsze miasto świata. Gościem Jerzego Jopa był Piotr Kusiak.

Turystyka kosmiczna w szerszym wymiarze od 2018 roku… zapewniał szef Blue Origin. Co prawda nic z tych planów nie wyszło, ale bilety na pierwsze loty, na razie na umowną granicę kosmosu, schodzą na pniu. Tym, którzy chcą zobaczyć Ziemię z kosmosu proponujemy rozmowę z Łukaszem Wilczyńskim z Europejskiej Fundacji Kosmicznej.

Zaprosiliśmy do Wenecji, w której 13 lutego zakończył się karnawał słynący z niezwykłych masek i kolorowych kostiumów. To największa, najstarsza i najbardziej widowiskowa zabawa uliczna w Europie, sięgająca korzeniami XI wieku. Parady i inne wydarzenia upamiętniały w tym roku postać Marco Polo, który zmarł 700 lat temu. Karnawał odbył się pod hasłem „Ad Oriente. Niezwykła podróż Marco Polo” i nawiązywał do wyprawy słynnego podróżnika do Chin. Jak fotografować na karnawale w Wenecji? O tym również mówił Mirosław Lubarski, doradca zarządu w Grupie Polskie Składy Budowlane Handel, z którym rozmawiał Jerzy Jop.

Wybraliśmy się na Azory, archipelag dziewięciu portugalskich wysp, leżących na środku Atlantyku. W programie podróży znalazło się pięć z nich: Sao Miguel, Terceira, Pico, Faial i Sao Jorge. Gościem Jerzego Jopa była Grażyna Woźniczka, współtwórczyni marki Polka Travel, kreatorka podróży, pomysłodawczyni marki WOWLand, promującej Polskę regionalną, znawczyni Ameryki Południowej.

Dzisiejsza podróż obaliła wiele stereotypów na temat Arabii Saudyjskiej otwartej dla ruchu turystycznego dopiero pod koniec 2019 roku. W Rijadzie przyjrzeliśmy się pawilonowi poświęconemu The Line, najsłynniejszemu projektowi Wizji 2030, który jest gigantycznym, futurystycznym miastem-wieżowcem. Na naszej trasie znalazło się też inne kosmopolityczne miasto – starożytny port Jeddah. Byliśmy w mieście Al Hofuf, otoczonym największą oazą świata, a także przy Słoniowej Skale w oazie Al-Ula i wśród starożytnych grobowców w skalnym mieście Hegra, drugim po Petrze najważniejszym ośrodku Nabatejczyków. Dowiedzieliśmy się, jak funkcjonuje Medyna, święte miasto proroka i jak wygląda pielgrzymka do Mekki, do której nie wejdzie żaden „niewierny”. Gościem Jerzego Jopa była Grażyna Woźniczka, współtwórczyni marki Polka Travel, kreatorka podróży, pomysłodawczyni marki WOWLand, promującej Polskę regionalną, znawczyni Ameryki Południowej.

Wybraliśmy się do jednego z najbardziej fascynujących krajów Afryki, w którym było niewielu turystów. Angola w przyspieszonym tempie próbuje nadgonić czas zgubiony podczas wojny domowej. Byliśmy w Luandzie uznawanej za najkosztowniejsze miasto świata, łączącej portugalską historię i współczesną, przede wszystkim chińską nowoczesność. Zajrzeliśmy do położonego niedaleko stolicy osiedla Kilamba, które jest oryginalnym na skalę afrykańską eksperymentem urbanistycznym. Na naszej trasie znalazły się też Huambo, nazywane Nową Lizboną, Benguela, Lubango i Mocamedes. Jechaliśmy jedną z najsłynniejszych dróg górskich na świecie – Estrada Nacional 280. Zajrzeliśmy do spektakularnej szczeliny Tundavala w górach Serra da Leba. Znaleźliśmy się też na cmentarzysku statków Praia do Sarico. Gościem Jerzego Jopa był Dariusz J. Drajewicz, podróżnik, fotografik, autor zbiorów fotografii oraz reportaży i fotoreportaży podróżniczych, dr nauk prawnych.

Poznaliśmy atrakcje tzw. Diamentowego Kręgu: kompleks wulkaniczny Krafla i rejon Hverir z surrealistycznymi krajobrazami, jezioro Myvatn z pseudokraterami, wodospady Godafoss i Aldeyarfoss. Na wschodzie Islandii czekały na nas kolejne niezwykłe wodospady Hengifoss i Litlanesfoss. Poznaliśmy słynną lagunę lodowcową Jokulsarlon, wspaniałe jęzory lodowca Vatnajokull i jeziora lodowcowe. Skogafoss i Seljalandfoss to następne duże wodospady na naszej trasie. Na północy Islandii zwiedzaliśmy półwysep Dyrholaey ze znaną z „Gry o tron” piękną i groźną czarną plażą Reynisfjara z bazaltowymi kolumnami i samotnymi skałami stojącymi w oceanie. Na koniec popłynęliśmy na wyspę Heimaey, gdzie wspinaliśmy się na wulkan Eldfell, powstały w 1973roku w wyniku niespodziewanej erupcji będącej jedną z największych katastrof naturalnych Islandii. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Tuż po erupcji wulkanu na półwyspie Reykjanes, kiedy to strumienie lawy dotarły do miasta Grindavik, a premierka Islandii nazwała 14 stycznia „czarnym dniem w historii kraju”, postanowiliśmy zwiedzić tę krainę ognia i lodu. Zaproponowaliśmy spacer w dolinie ryftowej Thingvellir, oglądanie gejzerów w Haukadalur i wodospadu Gullfoss. Zajrzeliśmy do jednej z największych jaskiń lawowych na świecie – Vidgelmir. Zwiedziliśmy półwysep Snaefellsnes z najpiękniejszą górą Islandii – Kirkjufell, ogromnym wulkanem z lodowcem w kraterze i czarną plażą Djupalon. Wypatrywaliśmy maskonurów w 400-metrowym urwisku Latrabjarg na krańcu Europy, który jest najdalej wysunięty na zachód. Na Fiordach Zachodnich byliśmy także na różowej plaży Raudasandur. Zajrzeliśmy do ogrodu w Akureyri, najbardziej wysuniętego na północ ogrodu botanicznego na świecie. Wąwóz Asbyrgi, urzekające bazaltowe skały doliny Vesturdalur, czerwona góra Raudaholar i najpotężniejszy wodospad Islandii – Dettifoss – to atrakcje Parku Narodowego Vatnajokull, które znalazły się na naszej trasie. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Wybraliśmy się na Wyspę Króla Jerzego w archipelagu Szetlandów Południowych. To mroźne królestwo gór lodowych, pingwinów i słoni morskich, nazywane nieoficjalnie stolicą Antarktyki. Piękne w swojej dziewiczej, bezkresnej przestrzeni. Poznaliśmy codzienne życie w Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego. Gościem Jerzego Jopa była Dagmara Bożek, polarniczka, autorka książek, która uczestniczyła w 35. Wyprawie Polarnej IGF PAN do Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie (2012-2013) i 40. Wyprawie Antarktycznej do Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego na Wyspie Króla Jerzego (2015-2016).

Wybraliśmy się do Etiopii, jednego z pierwszych krajów, który przyjął chrześcijaństwo. Tam Nowy Rok 2017 rozpocznie się dopiero, gdy u nas będzie 11 września 2024. Zwiedzaliśmy skalne kościoły Lalibeli oraz klasztory w Tigraju, w którym jeszcze w ubiegłym roku trwała krwawa wojna. Byliśmy w klasztorach na wyspach jeziora Tana. Podziwialiśmy semieńskie szczyty i barwną Depresję Danakil, wchodzącą w skład Wielkiego Rowu Afrykańskiego. Obserwowaliśmy życie mieszkańców etiopskiej wsi, żniwa i miejsca wydobycia soli. Poznaliśmy też Timkat, najbarwniejsze święto tego kraju, odbywające się w styczniu. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Dowiedzieliśmy się, jak Meksykanie obchodzą Boże Narodzenie i przypadające 12 grudnia święto Matki Bożej z Guadalupe, patronki obu Ameryk. Poznaliśmy cuda natury w Meksyku, np. Kanion Sumidero, Park Narodowy Huatulco i Cascadas de Aqua Azul, a także piramidy i dawne świątynie. Byliśmy też na przerażającej Wyspie Lalek i w Taxco – mieście srebra, a tequilę degustowaliśmy w miejscowości o tej samej co popularny trunek nazwie. Gościem Jerzego Jopa był Mirosław Lubarski, doradca zarządu w Grupie Polskie Składy Budowlane Handel.

Pierwszą w Afryce zelektryfikowaną, normalnotorową drogą kolejową, otwartą w 2016 roku, mimo czyhających niebezpieczeństw, dotarliśmy z Addis Abeby w Etiopii do Dżibuti, stolicy kraju o tej samej nazwie. Byliśmy nad dwoma jeziorami: Assal, położonym w najniższym punkcie całej Afryki i Abbe, drugim najbardziej zasolonym jeziorze na świecie, słynącym z księżycowych krajobrazów. Pickupem przez pustynię, w konwojach, dojechaliśmy do Hargejsy, stolicy Somalilandu, państwa nieuznawanego na arenie międzynarodowej. Zajrzeliśmy do historycznej Berbery. Ten, kto posiadał to miasto kontrolował ruch morski na Morze Czerwone. W masywie górskim Laas Geel szukaliśmy prehistorycznych malowideł skalnych. Gościem Jerzego Jopa był Dariusz J. Drajewicz, podróżnik, fotografik, autor zbiorów fotografii oraz reportaży i fotoreportaży podróżniczych, dr nauk prawnych.

Podczas zwiedzania miasta Beatlesów odwiedziliśmy dom Paula McCartneya i dom, w którym mieszkał John Lennon. Poznaliśmy klub muzyczny The Cavern na Mathew Street, gdzie rozpoczęła się legenda The Beatles, a także inne miejsca, które na zawsze wpisały się w historię pop-kultury, jak choćby Penny Lane czy Strawberry Fields. Byliśmy w The Beatles Story, największym muzeum ze stałą wystawą pamiątek związanych z zespołem i w Liverpool Beatles Museum. Gościem Jerzego Jopa był Piotr Kwaśniewski z Redakcji Internetowej Radia Kielce.

Zwiedzanie zaczęliśmy w Choluli z największą na świecie piramidą. W Puebli zajrzeliśmy do biblioteki Palafoxiana, najstarszej biblioteki w obu Amerykach. Wybraliśmy się na niezwykłe wybrzeże Kalifornii Dolnej Południowej, gdzie jednak złapał nas huragan. El Chepe, wg National Geographic jedną z najwspanialszych tras kolejowych na świecie, przejechaliśmy przez tereny meksykańskich karteli, zaliczając Miedziany Kanion, czterokrotnie większy od Wielkiego Kanionu w Stanach Zjednoczonych. Poznaliśmy Indian Tarahumara, urodzonych by biegać, a także społeczność menonitów w stanie Chihuahua. Nie jest nam już obce również meksykańskie święto zmarłych. Gościem Jerzego Jopa był Mirosław Lubarski, podróżnik i fotografik.

Kontynentalna Francja może się pochwalić niezwykłymi 51 obiektami wpisanymi na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Niektóre z nich zwiedziliśmy podczas podróży po tym najczęściej odwiedzanym kraju na świecie. W roku 2019 liczba przyjeżdżających do Francji turystów przekroczyła 91 milionów. Wpływy z turystyki zagranicznej we Francji w ubiegłym roku wyniosły 57,9 mld euro, co jest rekordowym wynikiem, przekraczającym wyniki sprzed pandemii COVID-19. O Francji mającej zapach perfum i smak wina, w której gotowanie jest sztuką, opowiadała Anna Wiaderny.

Miastem równie owianym legendą co Timbuktu było tylko Eldorado, ale Timbuktu naprawdę istnieje. Odwiedziliśmy to miasto z gliny, kryjące bezcenne manuskrypty, poznając przy okazji zwyczaje jego założycieli – Tuaregów, władców Sahary. Weszliśmy do Wielkiego Meczetu w Djenne, największej glinianej budowli sakralnej na świecie. Odwiedziliśmy też Dogonów, afrykański lud z kosmosu i jego wiszące wioski. Obowiązkowym punktem programu był rejs po Nigrze. Po Mali, jednym z najniebezpieczniejszych krajów świata, oprowadzała nas Grażyna Woźniczka, filolog, kulturoznawca i latynoamerykanista, współtwórczyni kieleckiego biura Polka Travel, a rozmawiał Jerzy Jop.

Odwiedziliśmy kolejny kraj Sahelu regularnie targany przez zawirowania polityczne – zamachy stanu i walki wewnętrzne. Czad jest też jednym z najbiedniejszych i najbardziej skorumpowanych krajów na świecie. Nie zważając na ryzyko wystąpienia ataków terrorystycznych zwiedziliśmy malownicze wąwozy, labirynty, łuki i formacje skalne na płaskowyżu Ennedi, a także położone w pobliżu jeziora Ounianga. To absolutny cud przyrodniczy – w morzu piasku w samym środku Sahary zdołały jakimś sposobem przetrwać tysiące lat. Gościem Jerzego Jopa był Dariusz J. Drajewicz, podróżnik, fotografik, autor zbiorów fotografii oraz reportaży i fotoreportaży podróżniczych, dr nauk prawnych.

Królestwo Grzmiącego Smoka, okrzyknięte mianem mitycznej krainy szczęśliwości Shangri-La, to cel naszej wyprawy. W Paro uczestniczyliśmy w festiwalu ceczu ku czci Guru Rinpocze, którego nauki stały się podwaliną buddyzmu tybetańskiego. Odwiedziliśmy najświętsze miejsce kraju – liczący ponad 1200 lat klasztor Taktsang, czyli Tygrysie Gniazdo oraz potężny Punakha Dzong, a także stolicę Thimphu. Naszym gościem był Mirosław Lubarski, doradca zarządu w Grupie Polskie Składy Budowlane Handel.

Zwiedziliśmy Luksor nazywany największym muzeum świata na świeżym powietrzu. Byliśmy w Królewskim Pokoju Mumii w Narodowym Muzeum Cywilizacji Egipskiej w Kairze, otwartym w kwietniu 2021 roku po uroczystej „Złotej Paradzie Faraonów”. Zajrzeliśmy do Muzeum Kairskiego tuż przed stopniowo otwieranym od tego miesiąca Wielkim Muzeum Kairskim, największym muzeum na świecie. Przyciągnęło nas też Miasto Umarłych w czasie ramadanu. Mówiliśmy również o odkrytym niedawno starożytnym sekrecie balsamowania zmarłych w Egipcie. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Egipt jest kolejnym krajem, który zdecydował się postawić swoją stolicę kompletnie od zera. Zanim jednak powstanie Nowa Stolica Administracyjna zwiedziliśmy Kair, jego dzielnicę koptyjską i Kair islamski. Byliśmy przy piramidach w Dahszur, Sakkarze i Gizie. Zawędrowaliśmy też do oazy Siwa, niezwykłego miejsca pełnego jezior i źródełek na skraju Wielkiego Morza Piasku. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Odwiedziliśmy jedno z najbiedniejszych państw świata, kolejny kraj rozciągającego się w Afryce od Atlantyku po Morze Czerwone Sahelu, w którym doszło do zamachu stanu. Prezydent Francji ogłosił kilka dni temu, że wojska francuskie zostaną jednak wycofane z Nigru. Nastąpi to w obliczu rosnących nastrojów antyfrancuskich na całym kontynencie i niepowodzeń w powstrzymywaniu terroryzmu dżihadystycznego w regionie Sahelu. Gościem Jerzego Jopa był Dariusz J. Drajewicz, podróżnik, autor zbiorów fotografii oraz reportaży i fotoreportaży podróżniczych, dr nauk prawnych.

Celem naszej wyprawy była największa wyspa Norwegii, położona w archipelagu Svalbard, dzika kraina gór, wody i lodu. Żyje tam więcej niedźwiedzi polarnych niż ludzi. Odwiedziliśmy Polską Stację Polarną Hornsund, najdalej na północ wysuniętą całoroczną naszą placówkę naukową. Nie zabrakło spotkań z lisami polarnymi, reniferami i fokami na dryfujących krach. Poznaliśmy też roślinność tamtejszej tundry. Gośćmi Jerzego Jopa byli: dr hab. Małgorzata Anna Jóźwiak oraz prof. dr hab. Marek Jóźwiak.

Odwiedziliśmy kraj, który po obaleniu dyktatury Muammara Kaddafiego w 2011 roku pogrążył się w trwającym do dziś chaosie.Podzielony jest między rywalizujące ugrupowania i zbrojne bojówki. Ma dwa rządy – jeden ze stolicą w Trypolisie, uznawany na arenie międzynarodowej, drugi w Tobruku na wschodzie kraju, popierany przez Libijską Armię Narodową. To spowalnia jakąkolwiek pomoc po powodzi, która nawiedziła Libię kilka dni temu i spowodowała śmierć tysięcy osób.Gościem Jerzego Jopa był Dariusz J. Drajewicz, podróżnik, autor zbiorów fotografii oraz reportaży i fotoreportaży podróżniczych, dr nauk prawnych.

Odwiedziliśmy dwie azjatyckie krainy stepów. W Azerbejdżanie życie skupia się wokół Baku, miasta ropą płynącego. Nic dziwnego, że naftowe pejzaże zdominowały pierwszą część wyprawy. Opowiedzieliśmy o polskim wkładzie w wydobycie ropy naftowej w tym kraju. Pierwszym, który wydobył ropę z dna morskiego w Baku był zresztą Polak, Witold Zglenicki. W części drugiej pod słonecznym niebem Mongolii obserwowaliśmy koczowników w ich słynnych jurtach. W krainie Czyngis-chana nie mogliśmy nie odwiedzić jego monumentalnego pomnika, a także stolicy kraju – Ułan Bator. Gościem Jerzego Jopa był Maciej Białek.

Wybraliśmy się do jednego z największych państw w Afryce, bardzo rzadko odwiedzanego przez turystów. Byliśmy w Meroe, antycznym mieście w środku pustyni, z około 100 piramidami pozostałymi po potężnym królestwie Kusz. Na naszej trasie znalazły się też starożytne miasta: Kerma i Soleb, a także stolica kraju – Chartum, Omdurman z grobem Mahdiego, Port Sudan, słynny niegdyś port Suakim i Karima. Przypomnieliśmy polskie wykopaliska w Starej Dongoli. Byliśmy w kopalni złota, podziwialiśmy skamieniałe drzewa i uczestniczyliśmy w niezwykłym rytuale sufi. Spotkaliśmy nawet rzadkiego białego wielbłąda. Gościem Jerzego Jopa był Mirosław Lubarski, doradca zarządu w Grupie Polskie Składy Budowlane Handel, a opowiadaliśmy o Sudanie sprzed wojny domowej, która wybuchła 15 kwietnia tego roku.

Wspominaliśmy wyprawę naukowo-badawczą studentów Instytutu Geografii WSP w Kielcach, która odbyła się ponad 40 lat temu. Jej celem były pustynie Azji Południowo-Zachodniej. Serce antycznej Persji, czyli Persepolis, Teheran, Isfahan, Meszhed i Sziraz, miasto poetów – to punkty na naszej trasie po Iranie u progu rewolucji islamskiej. Pokonaliśmy osławioną przełęcz Salang w górach Hindukusz w Afganistanie, a afgańskimi miastami, które udało nam się zobaczyć w niebezpiecznym kraju były: Mazar-i Szarif i Kabul. W Pakistanie, oprócz Pustyni Thar, widzieliśmy Islamabad, Karaczi i Lahore – miasto królów oraz rzekę Indus. Gościem Jerzego Jopa był Wojciech Białek.

Odwiedziliśmy kraj, który jest symbolem absolutnego bogactwa i racjonalnej gospodarki, kojarzony z ogromnymi złożami ropy naftowej i operacją Pustynna Burza. Gościem Jerzego Jopa był Maciej Białek.

Arabia Saudyjska. Bogactwo i zakazy Jako jedni z nielicznych turystów podglądaliśmy życie mieszkańców skrajnie konserwatywnej Arabii Saudyjskiej, w której za złamanie prawa szariatu grozi publiczna chłosta, a nawet ścięcie głowy. Poznaliśmy sposoby na randkowanie w cieniu muttawy, czyli policji religijnej. Mekka, najświętsze miasto islamu, jest dla nas niewiernych zakazana, byliśmy za to w Rijadzie, z którego pochodził Osama bin Laden. Dowiedzieliśmy się, jak wielką rolę miała płynąca ropą Arabia Saudyjska w obaleniu Związku Radzieckiego i jak potężna jest rodzina królewska Saudów. Gościem Jerzego Jopa był Maciej Białek.

Odwiedziliśmy Czad, niemal najbiedniejszy kraj na świecie, ale jednocześnie przepiękny. Terra incognita, odwiedziło go bowiem niewielu turystów. Podziwialiśmy płaskowyż Ennedi, który przez miliony lat wietrzenia przybrał niesamowity kształt skalnych lasów, iglic i łuków oraz jeziora Ounianga w samym sercu pustyni. Uczestniczyliśmy w najsłynniejszym festiwalu Afryki Zachodniej – Gerewol, konkursie piękności dla mężczyzn, w którym to kobiety wybierają swoich partnerów. Gościem Jerzego Jopa był Mirosław Lubarski.

Odwiedziliśmy jedną z najstarszych cywilizacji na Półwyspie Arabskim, baśniową, owianą kadzidłem krainę z opowiadań o Sindbadzie Żeglarzu. Przemierzyliśmy fiordy i 100-metrowe wydmy pustyni Wahiba Sands, malownicze doliny: Al-Hamra, Wadi Bani Khalid i Wadi Shab. Byliśmy w miastach: Sur, Nizwa, Birkat al Mawz i oczywiście w stolicy – Maskacie, z Wielkim Meczetem i Pałacem Sułtana. Gościem Jerzego Jopa był Krzysztof Zając, artysta fotograf z Kielc.

Odwiedziliśmy należącą do Indonezji Sumatrę i malezyjską część Borneo, największej wyspy Azji. To jedyne na świecie naturalne siedliska orangutanów. Poznawaliśmy zwyczaje tych „leśnych ludzi”, którzy swoimi zdolnościami poznawczymi dorównują dziesięcioletniemu człowiekowi. W lasach deszczowych na Borneo spotkaliśmy największy kwiat świata – raflezję i największą na świecie roślinę mięsożerną – gigantyczny dzbanecznik. To jedyne miejsce na Ziemi, w którym można obserwować w naturalnym środowisku nosacze, małpy z charakterystycznym długim nosem. Na Sumatrze byliśmy u Bataków, potomków kanibali, a na Borneo w osadach Ibanów, potomków słynnych łowców głów, którzy do tej pory czczą czaszki upolowanych ludzi. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Budzą podziw i przerażają niszczycielską i nieprzewidywalną siłą. Odwiedziliśmy najpopularniejsze wulkany świata. Wezuwiusz i Etna, wulkany na Islandii, w Peru i na Filipinach – to była międzykontynentalna podróż. Poznaliśmy też powulkaniczne wzniesienie Ostrzyca, zwane śląską Fudżi – Jamą. Naszymi gośćmi byli: dr hab. Małgorzata Anna Jóźwiak oraz prof. dr hab. Marek Jóźwiak.

W kolejnym, letnim dniu wybraliśmy się na pustynie. Odwiedziliśmy Saharę, pustynię Namib i Gobi. W Chinach zatrzymaliśmy się na pustyniach: Takla Makan, Tengger i Badain Jaran – Pustyni Tajemniczych Jezior. Poznawaliśmy pustynne krajobrazy na Altiplano w Boliwii i najsuchsze miejsce na Ziemi – pustynię Atakama w Chile. Byliśmy też na Pustyni Błędowskiej, zwanej „polską Saharą”, a przyjemne ochłodzenie znaleźliśmy na pustyni lodowej w Arktyce. Mówiliśmy o ekstremofilach – superbohaterach w świecie przyrody i estywacji, czyli reakcji zwierząt na działanie wysokich temperatur. Gośćmi Jerzego Jopa byli: dr hab. Małgorzata Anna Jóźwiak i prof. dr hab. Marek Jóźwiak.

Iran jeszcze do niedawna pozostawał zamknięty dla turystów. Przylgnęła do niego wręcz opinia kraju wrogiego i niebezpiecznego. Rzeczywistość jednak okazuje się być diametralnie odmienna. Dziś kraj budzący wiele skrajnych emocji, oceniany przez pryzmat stereotypów, otwiera się na turystów, by zachwycać swoją bogatą kulturą, skarbami sztuki i olśniewającymi krajobrazami. Byliśmy w miastach należących do najstarszych na świecie, poznawaliśmy niesamowite zabytki starożytnej Persji. Gościem Jerzego Jopa był Mirosław Lubarski.

Przyrodnicze cuda Nowej Zelandii to była niezwykła podróż śladami Hobbita i Władcy Pierścieni. Odwiedziliśmy najodleglejszy od Polski Kraj Długiej Białej Chmury. Byliśmy w parkach narodowych: Tongarino, Góry Cooka i Fiordland. Widzieliśmy lodowce i fiordy, jaskinie i Skały Naleśnikowe, głazy Moeraki i Zatokę Curio ze skamieniałym lasem, wielkie i stare drzewa Kauri, a także gejzery okolic Rotorua. Jedną z naszych ulubionych tras była Forgotten World Highway. Poznaliśmy bliżej kiwi, a także charakterystyczne papugi kea i kakapo. Na naszej trasie znalazły się też miasta: Auckland, Christchurch i Dunedin. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Wystartowaliśmy w Perth, a koniec był w Sydney. Znaleźliśmy się np. przy latarni morskiej na Przylądku Leeuwim, gdzie łączą się 2 oceany: Południowy i Indyjski. Na swojej drodze spotkaliśmy wiele ciekawych osób i mnóstwo zwierząt, również tych niebezpiecznych. Nie zabrakło opowieści z dreszczykiem z podróżowania autostopem, nie tylko przez Australię. Gościem Jerzego Jopa był Paweł Ciupa, podróżnik publikujący filmy ze swoich wypraw na YouTube.

Zapach sawanny jest intensywny, głęboki. To zapach dzikiej przyrody, która rządzi się tu swoimi prawami, nie robiąc wyjątku dla człowieka. W tym zapachu majestatycznie kroczą żyrafy, wędrują pełne powagi słonie, galopują zebry i antylopy. Tym zapachem zaciąga się skradający się do zwierzyny lew. Na sawannie są wolność i marzenie. Marzenie, by jak Ernest Hemingway ruszyć konno na spotkanie ze słoniem, lwem i bawołem. By odczuć wielkość i dzikość natury. Zachwyt i grozę. Wzruszenie i strach. Podniecenie i adrenalinę. By poczuć pierwotny zew natury. By zespolić się całą sobą z zapachem sawanny - to fragment przygotowywanej drugiej części książki „Konno po marzenia”, której autorami są: Ewa Rot-Buga i Sławomir Buga. Rozmawiał z nimi Jerzy Jop.

Z plecakami, namiotem i ogromną ciekawością świata wyruszyliśmy do Iranu. To podróż za jeden uśmiech przez Słowację, Węgry, Rumunię, Bułgarię i Turcję. Naszym celem był między innymi cmentarz polskich żołnierzy w Teheranie. Następnie udaliśmy się na Kaukaz, do Armenii, a wyprawę zakończyliśmy w Gruzji. Gościem Jerzego Jopa był Krzysztof Krzemiński.

Odkrywaliśmy uroki najspokojniejszego zakątka Grecji – wyspy Thassos, okrzykniętej Zielonym Diamentem Morza Egejskiego. Nie tylko wylegiwaliśmy się na złotym piasku, ale dotarliśmy również do ciekawych zabytków antycznych. Byliśmy w zbudowanym na klifie klasztorze Michała Archanioła, w którym przechowywana jest cenna relikwia – gwóźdź z krzyża Chrystusa. Zdobyliśmy najwyższą górę wyspy – Ipsarion, skakaliśmy ze skał do naturalnego basenu Giola ze szmaragdową wodą, byliśmy w gajach oliwnych i lasach piniowych, a także na marmurowej plaży i przy kaskadzie miłosnych zaklęć w Panagia. Gościem Jerzego Jopa była Joanna Dąbek, organizatorka kobiecych wyjazdów, autorka bloga wyjdzdoswiata.pl.

Londyn to miasto, od którego rozpoczęła się brytyjska inwazja rocka i miejsce silnie zaznaczone na mapie rozwoju punk i glam rocka oraz britpopu. Tu powstały takie zespoły, jak: The Rolling Stones, The Kinks, The Who, Bee Gees, The Yardbirds. Tu zaczynali swoje kariery: Pink Floyd, Queen, The Police. Z Londynem wiążą się narodziny takich grup, jak: Sex Pistols, The Clash, The Damned. Tu znajdziemy najsłynniejszą zebrę, o której pamiętają fani The Beatles, czy dom Jimiego Hendrixa. O muzycznym Londynie opowiadał Piotr Kwaśniewski, dziennikarz Radia Kielce, a rozmawiał z nim Jerzy Jop.

Odwiedziliśmy miasta, które doskonale oddają ducha włoskiego renesansu: Ferrarę, Bolonię, Mantuę i Sabbionettę. W epoce renesansu wierzono jeszcze, że ideały istnieją. Może warto poznać je w czasie zbliżających się wakacji? Z Danutą Rasałą rozmawiał Jerzy Jop.

Szukając lata zawędrowaliśmy na Mauritius. Tam, gdzie turkusowe wody spotykają się z białym, delikatnym piaskiem, w miejscu idealnym dla pływaków, miłośników nurkowania wśród raf koralowych i windsurfingu. Mauritius jest mieszanką żyjących w harmonii kultur i kuchni: hinduskiej, kreolskiej i francuskiej. Spotkaliśmy żółwie olbrzymie, podziwialiśmy też gigantyczne lilie wodne w ogrodzie botanicznym Pamplemousses i – z lotu ptaka – podwodny wodospad, jedną z najbardziej niesamowitych iluzji stworzonych przez naturę. W muzeum Blue Penny w Port Louis poznaliśmy najdroższe znaczki na świecie. Gościem Jerzego Jopa była Joanna Dąbek, autorka bloga wyjdzdoswiata.pl.

Wybraliśmy się do najdalej na północ wysuniętej prowincji Włoch, która jest jednym z najpiękniejszych miejsc w Europie. Zachwyca mieszanką kulturową, pozwalającą czerpać to co najlepsze z Włoch, Niemiec i Austrii. Choć odwiedzamy to słoneczne i nieoczywiste miejsce głównie zimą, ma wiele do zaoferowania przez cały rok. Urlop we włoskich Alpach to nasza propozycja na zbliżające się wakacje. Gościem Jerzego Jopa był Paweł Staszczyk.

W pierwszej części nurkowaliśmy na rajskich, niemal bezludnych archipelagach: Andamany i Nikobary, wyspach na Oceanie Indyjskim, z najpiękniejszymi w Indiach plażami. W części drugiej wybraliśmy się do Zjednoczonych Emiratów Arabskich. W Dubaju, mieście ze snów, oglądaliśmy panoramę z najwyższego budynku świata – Burj Khalifa, odwiedziliśmy sztuczne Wyspy Palmowe, największe na świecie centrum handlowe – Dubai Mall i znany targ rybny. W Abu Dhabi zobaczyliśmy olśniewający Wielki Meczet Szejka Zayeda, a w pełnym przepychu hotelu Emirates Palace zjedliśmy hamburgera z…płatkami złota. Naszymi gośćmi byli: Mirosław Kopik, prezes Europejskiej Agencji Rozwoju i Robert Kowalski, dyrektor sprzedaży w firmie BOEN.

Odwiedziliśmy miejsca w Irlandii Północnej, w których nakręcono wiele scen do serialu „Gra o tron”, między innymi Groblę Olbrzymów, magiczną aleję The Dark Hedges, słynny wiszący mostek linowy Carrick-A-Rede, jaskinie Marble Arch i klify Downhill. Byliśmy na wyspach Aran, będących mekką języka gaelickiego i w sławnej, dzikiej krainie Connemara. W Belfaście zwiedzaliśmy imponujące Muzeum Titanica, powstałe na terenie dawnej stoczni, z której w dziewiczy rejs ruszył ten statek Podążyliśmy też literackim szlakiem Dublina, Miasta Literatury UNESCO. Naszym gościem była Bożena Woźniczka, autorka bloga „Z książką przez świat”.

Rozpoczęliśmy od Kanału Panamskiego, po czym pływaliśmy w Morzu Karaibskim na pocztówkowych wyspach archipelagu San Blas, należącego do Panamy. W Kostaryce zafundowaliśmy sobie spływ pontonowy po niebiańskiej rzece Rio Celeste i zjazd na linie w lesie deszczowym. W Nikaragui zjechaliśmy na desce z czynnego wulkanu Cerro Negro i zajrzeliśmy w „Usta Piekieł”, czyli w głąb wulkanu Masaya, a także – w Leon – odwiedziliśmy największą katedrę katolicką w Ameryce Środkowej. Tylko przez moment byliśmy w mrocznej stolicy Hondurasu, skąd wyruszyliśmy do ukrytej w głębi gwatemalskiej dżungli stolicy Majów – Tikal, po drodze pluskając się w bajkowych jeziorkach Semuc Champey. W finale podróży zasmakowaliśmy surfingu w raju dla surferów – El Tunco w Salwadorze. Gościem Jerzego Jopa był Jędrzej Maćkowski, kielczanin, autor, reżyser i producent programów telewizyjnych.

Zabraliśmy Państwa do miasta, w którym Chrystus odbył swoją ostatnią ziemską drogę. Poznaliśmy miejsca związane z wydarzeniami Wielkiego Tygodnia, z męką i zmartwychwstaniem Jezusa. Byliśmy w Wieczerniku, Ogrodzie Oliwnym i Bazylice Konania, a sławną Via Dolorosa, czyli Drogą Krzyżową przeszliśmy do Bazyliki Grobu Świętego. Te ostatnie dni Chrystusa na ziemi, to nasza historia zbawiania. Gościem Jerzego Jopa był Andrzej Kadłubek, wieloletni dyrektor Zespołu Szkół nr 2 w Chęcinach, podróżnik i pilot wycieczek.

Dlaczego warto jechać samemu do Chin? Czy takie podróżowanie jest łatwe zwłaszcza, że nasze kultury i tradycje skrajnie się różnią, a odległości są ogromne? Czy warto ocenić wcześniej nasze umiejętności personalne – wytrzymałość psychiczną i fizyczną, umiejętność pokonywania trudności? Co warto zobaczyć w Chinach? Czy Chiny w ogóle warto odwiedzić? Na te pytania odpowiadał Artur Laisen, pisarz i podróżnik, a rozmawiał z nim Jerzy Jop.

Zniewalające krajobrazy, bajeczne plaże, słońce, wspaniała architektura i majestatyczne zabytki, świadczące o bogatej historii, świetna kuchnia i jedyna w swoim rodzaju muzyka. Wielu postrzega Portugalię jako turystyczny raj, w dodatku całoroczny. Miejsce, w jakim można zapomnieć o reszcie świata. O tym, że Portugalia to także swoisty raj dla artystów przekonywał Tomasz Kostecki, światowej sławy malarz, który stworzył między innymi cykl obrazów inspirowany historią odkryć portugalskich, zaprezentowany podczas wystawy Expo ’98 w Lizbonie. Z artystą rozmawiał Jerzy Jop.

Wieczne sąsiedztwo Atlantyku, historie wyśpiewane w fado gdzieś w małej knajpce na Alfamie, pyszne owoce morza i zapierające dech w piersiach widoki na Cabo da Roca. Poznaliśmy największe atrakcje Portugalii. Na naszej trasie znalazły się: Lizbona, Porto, Sintra, Aveiro, Coimbra, Tomar i Braga. Gościem Jerzego Jopa był Marcin Martinho.

Spośród wielu zabytków znajdujących się w Rawennie, aż osiem zostało wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest to jeden z powodów, który zachęcił nas do odwiedzenia tego miasta mozaiki, pełnego skarbów paleochrześcijańskich i bizantyjskich, jednej z historycznych stolic Europy. Na trasie znalazły się dziś również: Florencja – niegdyś jedna z największych metropolii chrześcijańskiego świata, Anghiari, Cortona, Poppi, Erem w Camaldoli i opactwo Pomposa, a podróż zakończyliśmy w Delcie Pradu. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Wybraliśmy się do państw leżących w Afryce Zachodniej nad Oceanem Atlantyckim. Na naszej trasie znalazły się ich stolice: Nawakszut i Dakar, ale też: Nawazibu z cmentarzyskiem statków, Kalb ar-Riszat, czyli Oko Sahary odkryte dopiero dzięki pierwszym lotom w kosmos, Saint Louis – dawna stolica całej Francuskiej Afryki Zachodniej i rozlewiska rzeki Senegal, gdzie obserwowaliśmy pelikany, flamingi, kormorany, krokodyle, warany i guźce, czyli świnie afrykańskie. Gośćmi Jerzego Jopa byli: dr hab. Małgorzata Anna Jóźwiak oraz prof. dr hab. Marek Jóźwiak.

Wybraliśmy się do rzadko odwiedzanej przez turystów części Hiszpanii – Kraju Basków. Dowiedzieliśmy się, w jaki sposób Bilbao przemieniło się z miasta przemysłowego w dizajnerską skarbnicę architektury i rzeźby. Byliśmy w słynnym Muzeum Guggenheima, zaprojektowanym przez wybitnego, amerykańskiego architekta Franka O. Gehry’ego, którego rodzina wywodzi się z Polski. Nie ominęliśmy znajdującego się w sąsiedztwie Bilbao niezwykłego, gondolowego Mostu Biskajskiego, będącego dziełem ucznia Gustawa Eiffla. Zajrzeliśmy do San Sebastian, Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 r. Na całym globie właśnie tam przypada najwięcej lokali z gwiazdkami Michelin na metr kwadratowy. Przy okazji wybraliśmy się na degustację wyśmienitego wina do pobliskiego regionu Rioja. Naszym gościem była Grażyna Woźniczka, filolog, kulturoznawca i latynoamerykanistka, współtwórczyni kieleckiego biura Polka Travel.

Zaproponowaliśmy podróż przez bajkowe fiordy i wyspy Norwegii. Posmakowaliśmy kajakarstwa i żeglarstwa, ponieważ jest to wymarzone miejsce dla miłośników tych sportów. Był również trekking po majestatycznych lodowcach i przejazd Drogą Atlantycką, wg wielu najlepszą drogą turystyczną na świecie. Gościem Jerzego Jopa był Marcin Marciniewski.

Wybraliśmy się do Australii, gdzie o tej porze roku są ogromne upały. Byliśmy na największym festiwalu polonijnym na świecie – PolArt. Spotkaliśmy kangury, misie koala, a nawet diabła tasmańskiego i pingwiny małe. Udało nam się dostać do jednego z trzech ośrodków NASA na świecie. Zaproszono nas też do Ambasady RP w Canberze, a na deser zafundowaliśmy sobie safari na plaży. Gościem Jerzego Jopa był Maciej Tuz, pedagog baletu.

Kolejną podróż po Toskanii rozpoczęliśmy w położonym blisko Morza Tyrreńskiego Grosseto, z którego wybraliśmy się do Pitigliano, „małej Jerozolimy” malowniczo wyrastającej z tufowej skały. Na naszej trasie znalazły się też: Volterra – królestwo alabastru, San Gimignano - „średniowieczny Manhattan”, Certaldo – miasto Boccaccia, słynące z białych trufli San Miniato, Lukka – miasto stu kościołów, w pobliżu którego znajduje się Diabelski most, Pistoia – „miniaturowa Florencja”, Vinci – miasto, w pobliżu którego urodził się Leonardo da Vinci oraz Piza Galileusza ze słynną Krzywą Wieżą. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

W pierwszej części naszej wędrówki po Toskanii odwiedziliśmy zabytkowe miasteczka na jednym z najdłuższych, europejskich szlaków pielgrzymkowych Via Francigena: Buonconvento, Montalcino, Monticchiello, San Qurico d’Orcia i Montepulciano, a także opactwo św. Antyma, jedną z najpiękniejszych budowli romańskich we Włoszech. Byliśmy też w Pienzie, która jest perłą pośród wzgórz Val d’Orcia, Chiusi – jednym z najpotężniejszych miast etruskich, „kryształowym” Colle di Val d’Elsa, w dawnej fortecy Monteriggioni, unieśmiertelnionej w „Boskiej komedii”, a w katedrze w Sienie dowiedzieliśmy się, jak można przegrać z Florencją. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Rozpoczęliśmy od rejsu po Jeziorze Argentino w Parku Narodowym Los Glaciares, podpływając pod czoło potężnego lodowca Perito Moreno. Zaproponowaliśmy trekking po Ziemi Ognistej. W Ushuaia, najbardziej wysuniętym na południe mieście na kuli ziemskiej, oglądaliśmy statki wypływające w stronę Antarktydy. Byliśmy na bezkresnej Pampie – krainie gauchos i przy potężnych Wodospadach Iguazu. Na zakończenie w rytmie tanga odkrywaliśmy najciekawsze miejsca Buenos Aires, jednego z najważniejszych i najbardziej fascynujących miast Ameryki Południowej. Po Argentynie oprowadzała nas Grażyna Woźniczka.

Plaże usłane białym piaskiem, oblewane przez turkusowe wody, muskane afrykańskim słońcem i okolone egzotyczną roślinnością – to tylko pierwsze zapowiedzi nieziemskich doznań zmysłowych. O tym Raju dla Zmysłów Jerzy Jop rozmawiał z Katarzyną Barwicką. Jej podróż związana była z badaniami nad potencjałem ekoturystycznym Zanzibaru, we współpracy z niemiecką organizacją wolontariacką World Unite! oraz kadrą Chumbe Island Coral Park – pierwszego na świecie prywatnego morskiego obszaru ochrony przyrody. W związku z tym gościła ona m.in. w obozie organizacji World Unite! – Mother Nature Forest Camp w wiosce Kitogani oraz na Wyspie Chumbe.

Zwiedziliśmy dwa największe miasta Chile: stolicę Santiago i Valparaiso. Na pustyni Atakama o wschodzie słońca podziwialiśmy dymiący las gejzerów El Tatio, odwiedziliśmy miasto widmo Humberstone i oglądaliśmy widowiskowy zachód słońca nad Doliną Księżycową. Jednym z pierwszych naukowców, którzy zbadali Atakamę był Ignacy Domeyko. Pierwszymi ludźmi na szczycie znajdującego się tu najwyższego wulkanu na ziemi (drzemiącego) – Ojos del Salado (6893 m) byli Polacy: Justyn Wojsznis i Jan Szczepański w 1937 r. Byliśmy też w Parku Narodowym Torres del Paine, ogłoszonym w 2013 r. ósmym cudem świata. Z Punta Arenas, miasta nad Cieśniną Magellana, wystartowaliśmy w emocjonujący rejs wokół przylądka Horn, nazywanego żeglarskim Mount Everestem. Naszymi gośćmi były: Grażyna Woźniczka, filolog, kulturoznawca i latynoamerykanista, współtwórczyni kieleckiego biura Polka Travel oraz Majka Szura, filolog, znawczyni krajów Ameryki Łacińskiej, założycielka i właścicielka biura Polka Travel.

Poznaliśmy najgorętsze karnawały na świecie. Byliśmy w Wenecji, Santa Cruz de Tenerife na Wyspach Kanaryjskich, hiszpańskim Kadyksie, peruwiańskim Puno, kolumbijskiej Barranquilli i oczywiście w Rio de Janeiro. Gościem Jerzego Jopa była Grażyna Woźniczka, filolog, kulturoznawca i latynoamerykanista, współtwórczyni kieleckiego biura Polka Travel.

Prowansja to mały region Francji, jednak z tak wyjątkową tradycją, że nawet święta Bożego Narodzenia obchodzone są tam inaczej. Poznaliśmy figurki santons z bożonarodzeniowej szopki, niektóre z 13 deserów serwowanych w wigilię oraz wiele innych prowansalskich tradycji świątecznych. Mówiliśmy o największych atrakcjach tej idyllicznej krainy, której każde miasteczko pokazuje swoją wielowiekową historię. Byliśmy między innymi w Awinionie, Aix en Provence, Arles, Nimes i Gordens. Była to rodzinna, świąteczna wyprawa kamperem z trzema psami, podróż kudłaczy. Gośćmi Jerzego Jopa byli Anna i Wojciech Wyrzykowscy wraz z synem Mikołajem.

Eksplorowaliśmy jaskinie w górach Prokletije, czyli Przeklętych, bo tak po serbsku nazywa się pasmo Gór Dynarskich położone na pograniczu Albanii, Czarnogóry i Kosowa. Przy okazji zwiedziliśmy inne ciekawe miejsca w Czarnogórze, np. monastery Ostrog i Moracza oraz Park Narodowy Durmitor w jednym z wyższych masywów Gór Dynarskich, w którym rzeka Tara tworzy najgłębszy kanion Europy. Gośćmi Jerzego Jopa byli: Monika i Grzegorz Wałkowie.

Zwiedziliśmy malowniczą Umbrię, która nie jest tak modna jak sąsiednia Toskania, ale z pewnością warta poznania. Na jej terenach rezydowały liczne ludy i państwa przez nich tworzone. W związku z tym miasta regionu są pełne zabytków różnych kultur i stylów. Odwiedziliśmy między innymi Perugię, Orvieto, Spoleto, Spello, Todi, Derutę, Asyż i Gubbio.Wybraliśmy się też do Urbino w sąsiednim regionie Marche, który „New York Times” okrzyknął mianem „Nowej Toskanii”. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Wybraliśmy się tam, gdzie turyści docierają bardzo rzadko – do Nigru. Wystartowaliśmy w stolicy tego kraju – Niamey, skąd dotarliśmy do Agadezu, serca Afryki Zachodniej. To siedziba Tuaregów u bram Sahary. Poznawaliśmy potomków nomadów, którzy przez kilka stuleci kontrolowali sieć karawanowych połączeń na afrykańskich pustkowiach. Kiedyś wożono tędy sól, złoto i niewolników, a ostatnio migrantów, których celem była Europa.
Odkrywaliśmy też góry Air uważane za najpiękniejsze w Afryce. Gościem Jerzego Jopa był Mirosław Lubarski, doradca zarządu Grupy Polskie Składy Budowlane Handel.

Odwiedziliśmy pełną legend i historii krainę Transylwanii z twierdzami, zamkami i warownymi kościołami stanowiącymi naoczne świadectwo imponującego rozwoju, niespotykanego w żadnym innym regionie Europy w okresie średniowiecza.
Gośćmi Jerzego Jopa byli: Joanna Biskup-Brykczyńska i Ryszard Biskup.

Podróż zaczęliśmy w Lalisz, świętym miejscu Jezydów, uważanych za wyznawców Szatana.
Byliśmy w Karbali, świętym mieście szyitów, w którym w 680 roku zginął imam Husajn, a które w kwietniu 2004 roku było świadkiem największej bitwy z udziałem polskich sił zbrojnych od zakończenia drugiej wojny światowej. Dotarliśmy do ruin starożytnej Samary i Babilonu, pierwszej, antycznej metropolii. Zajrzeliśmy do Mosulu, aby zobaczyć co zostało po terrorystycznym Państwie Islamskim i do Basry, pamiętającej czasy Sumerów, która podobno była domem Sindbada Żeglarza. Gościem Jerzego Jopa był Dariusz J. Drajewicz, podróżnik, fotografik, autor zbiorów fotografii oraz zbiorów reportaży i fotoreportaży podróżniczych, dr nauk prawnych.

Turcja. Yabanci w cieniu meczetów
Podróż zaczęliśmy w Stambule, poznając jego najciekawsze dzielnice. Zarówno te po azjatyckie stronie – Kadikoy i Uskudar, jak i modne, kolorowe, hipsterskie dzielnice Balat i Fener.
Potem odwiedziliśmy idealny na wypoczynek nad zatoką Izmir i z niego wyskoczyliśmy do Sirince na wino z granatu. Kolejne punkty programu to: magia, baśń i modlitwa, czyli taniec derwiszów w Konyi, piekielna Adana i Tars, miasto św. Pawła.
Gościem Jerzego Jopa była Aneta Marciniak, dziennikarka Gazety Starachowickiej, przewodnik świętokrzyski.

Wybraliśmy się do Tajlandii, zwanej przez niektórych rajem na ziemi, z krajobrazami jak z kartki pocztowej. Pominęliśmy słynne, ale zatłoczone nadmorskie kurorty, żywiołową Pattayę i radosne Phuket. Urzekła nas północ tego kraju, jeszcze nie tak skomercjalizowana, bez plaż, z oryginalnym jedzeniem, którego próżno szukać na południu.
Gościem Jerzego Jopa była Anna Kaniszewska.

Odwiedziliśmy Maramuresz i Bukowinę, regiony na północy Rumunii, które skupiają w sobie znaczną część największych atrakcji tego pięknego, ale wciąż przez nas niedocenianego kraju.
Maramuresz to żywy skansen, a Bukowina, kolebka państwowości mołdawskiej, słynie z XV i XVI-wiecznych „malowanych klasztorów”. Dziś również zaczęliśmy zwiedzanie Transylwanii, nie tylko śladami Drakuli.
Gośćmi Jerzego Jopa byli: Joanna Biskup-Brykczyńska oraz Ryszard Biskup, dziennikarz, regionalista i historyk.

Aby uchronić od zapomnienia groby rodaków w Afryce Południowej i Wschodniej, a także wspomóc lokalną społeczność polscy harcerze przelecieli tysiące kilometrów, uczestnicząc w powstałym w 2017 roku projekcie „Harcerska Afryka”, odkrywając zapomniane fragmenty historii Polski. Poznaliśmy polskie miejsca pamięci, którymi opiekowali się harcerze. Spoczywają tam nasi rodacy uratowani przez generała Andersa z sowieckich obozów. Byliśmy między innymi w Tengeru, Morogoro i na cmentarzu Kinondoni w Tanzanii. Odwiedziliśmy zapomniany polski cmentarz w Zambii. Zajrzeliśmy do polskiego kościoła w Masindi w Ugandzie i do ugandyjskiego osiedla Koja. Przekonaliśmy się, że obok egzotycznej fauny i flory żyją również wspaniali ludzie, którzy bez umiaru rozdają swoje największe bogactwa, czyli uśmiech, ciekawość i życzliwość. Gościem Jerzego Jopa był Ludwik Pisarski, autor bloga podróżniczego Świat według Ludwika i podcastu Ucz Się Świata.

Podróż rozpoczęliśmy w mieście papieży Anagni, skąd wyruszyliśmy do starożytnego Alatri.
W Genzano di Roma poznaliśmy infioratę, czyli praktykę układania na ulicach miasta dywanów z płatków kwiatów. Zajrzeliśmy do klasztorów w Lacjum. Na naszej trasie znalazło się pełniące niegdyś funkcję stolicy apostolskiej Viterbo i Tivoli, dawna siedziba rzymskich cesarzy. Odkrywaliśmy słynne etruskie „Miasta Umarłych” w Tarquinii i Cerveteri. Byliśmy w Paestum, czyli greckiej Posejdonii, która stała się jednym z ważniejszych ośrodków Wielkiej Grecji.
Jechaliśmy wzdłuż Boskiego Wybrzeża Amalfi, jedną z najbardziej malowniczych dróg samochodowych w Europie. Byliśmy też w sercu Apeninów – w Parku Narodowym Gran Sasso i w ruinach starożytnego Saepinum. Nie mogliśmy pominąć miasta Sulmona, miejsca narodzin Owidiusza i konfetti.
Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała

Udowodniliśmy, że mało popularne wśród turystów południe Włoch jest warte odwiedzenia, nie tylko ze względu na rajskie wybrzeże. W regionie Apulia poznaliśmy miasta: Trani, Otranto, białe miasta takie jak Locorotondo, Ostuni i Cisternino, czy bajkowe Alberobello z niezliczoną ilością trulli. Byliśmy w średniowiecznej twierdzy tajemnic Castel del Monte i w jednym z najpiękniejszych systemów jaskiń na świecie – Grotte di Castellana. Na półwyspie Gargano dotarliśmy do dwóch słynnych ośrodków kultu: sanktuarium św. Ojca Pio w San Giovanni Rotondo i sanktuarium św. Michała Archanioła w Monte Sant’Angelo. W regionie Bazylikata podziwialiśmy wykutą w kamieniu Materę, jedno z najstarszych miast na świecie, które imitowało Jerozolimę w filmie „Pasja” oraz Craco – miasto duchów. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

To była podróż dla tych, którzy chcieli spojrzeć na początki chrześcijaństwa. Poznaliśmy ponad tysiącletnie świątynie. Najdłuższą na świecie kolejką linową dojechaliśmy do klasztoru Tatev, zbudowanego nad skalnym urwiskiem. Zwiedziliśmy Erywań – miasto starsze od Rzymu. Odkrywaliśmy niesamowite chaczkary w Noratus, blisko jeziora Sewan, jednego z najwyżej położonych jezior świata. Byliśmy też w Domu Polskim w Giumri. Gościem Jerzego Jopa był Paweł Szymoniak.

Wybraliśmy się do Kirgistanu i Tadżykistanu. Większość terenu tych małych krajów to góry, gdzie życie wśród skalnych dolin nie zmieniło się prze wieki. Nadal przyjeżdża tam niewielu turystów. Czekał nas trekking w górach Tienszan i Pamir - trzecich najwyższych górach świata, przypominających Tybet, pełnych ośnieżonych szczytów, kolorowych jezior i rozległych zielonych dolin. Poznaliśmy też perły Jedwabnego Szlaku z legendarną Samarkandą w Uzbekistanie. Gościem Jerzego Jopa był Tomasz Tułak.

O przysmakach hiszpańskich regionów opowiadała pochodząca z Kielc Kasia Romańska, która jako pierwsza kobieta zdobyła mistrzostwo Hiszpanii sommelierów. Gość Jerzego Jopa reprezentuje jedną z najważniejszych firm winiarskich tego kraju – Gil Family Estates.
To było podróżowanie od kuchni. Odwiedziliśmy Katalonię, Walencję, Andaluzję, Galicję, Asturię, Kastylię, Estremadurę, La Manchę i Wyspy Kanaryjskie.

W pierwszej części programu wybraliśmy się do Chin. W prowincji Fujian poznaliśmy zabytkowe domy ludu Hakka (tulou), byliśmy także w uważanym za wzorcowe w tym kraju mieście Xiamen. Z Guilin wyruszyliśmy do Yangshuo, podziwiając krasowe pejzaże. Tę część zakończył emocjonujący trekking w Wąwozie Skaczącego Tygrysa. W części drugiej wzięliśmy udział w egzotycznej ceremonii ślubnej w Dhace, stolicy Bangladeszu, kraju biedy, ale serdecznym jak żaden inny, w którym właściwie nie spotyka się turystów. Małżeństwa są tam aranżowane. Gościem Jerzego Jopa była Monika Leszczyńska.

Tym razem wybraliśmy się śladami Ojca Chrzestnego. Chociaż literacką ojczyzną Dona Corleone jest wieś Corleone, to film był kręcony w miejscowościach: Savoca i Forza d’Agro.
Zajrzeliśmy do Piazza Armerina i Agrigento, kojarzącego się z Doliną Świątyń. Odwiedziliśmy skalną nekropolię w Pantalica, leżącą u stóp Etny Katanię, skąpane w dwóch morzach Trapani, Palermo, Cefalu i Erice – średniowieczną perłę Sycylii. Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała.

Wybraliśmy się na świętą dla Japończyków górę Fudżi. W jej cieniu znajduje się owiany tajemnicą las Aokigahara, znany na świecie jako „las samobójców”. Poznaliśmy mroczną przeszłość Okunoshimy – wyspy królików. To dawna wojskowa fabryka iperytu, gdzie produkowano śmiercionośne chemikalia.
Byliśmy też w mieście Nara, w którym rządzą jelenie. Nara jest uważane za pierwszą stolicę cesarstwa. To kiedyś najdalej na wschód wysunięty punkt Jedwabnego Szlaku, a w czasie swojej świetności najważniejsze miasto w całej Azji.
Gościem Jerzego Jopa była Katarzyna Barwicka.

Odwiedziliśmy Saksonię, wymarzoną dla koneserów piękna, słynącą z Drezna, zwanego Florencją nad Łabą, miśnieńskiej porcelany, zamków i pałaców oraz wspaniałych win. Region z ponad tysiącletnią historią, której karty odnotowały wspólnego władcę Saksonii i Polski.
Na naszej trasie znalazła się nie tylko stolica tego kraju związkowego oraz Miśnia, będąca macierzą dzisiejszej Saksonii, ale również Stolpen, Konigstein, Moritzburg, Budziszyn, Chemnitz i Zwickau.
Byliśmy też w Szwajcarii Saksońskiej, wymarzonej dla miłośników skalnych miast, z jej perłą Bastei. Gościem Jerzego Jopa był Paweł Jachowicz, przewodnik świętokrzyski.

Poznawaliśmy najciekawsze chińskie dania, np. zupę z ptasich gniazd od ponad 400 lat uważaną za rarytas, jedną z najdroższych potraw na świecie. Przy okazji przedstawiliśmy etykietę obowiązującą przy chińskim stole. Było też o aktywnej starości w Chinach, miłości „Made in China”, mających ponad tysiącletnią tradycję walkach świerszczy i sposobach na pozbycie się złych duchów.
Ciekawością świata, pasją i dobrą energią zarażała nas Aleksandra Świstow, dziennikarka i socjolożka, autorka jednego z najpopularniejszych blogów podróżniczych pojechana.pl, który zdobył główną nagrodę w kategorii Blog Travelerowca National Geographic w 2015 r., autorka książki „Laowai w wielkim mieście. Zapiski z Chin”.

Ekoturystyka, która jest dziś jednym z najszybciej rozwijających się rynków turystycznych na świecie, to podróżowanie w sposób wrażliwy dla przyrody, miejscowych tradycji i kultury, podróżowanie poznawcze i aktywne. Mówiliśmy o cechach ekoturystyki, przedstawiliśmy przykłady rozwiązań proekologicznych w turystyce. Byliśmy wśród Indian uprawiających kawę na zboczach wulkanów Gwatemali, poznawaliśmy kolory Afryki w RPA i Kenii, odkrywaliśmy muzyczną duszę Kuby, a w Andaluzji czekała na nas wielka wiosenna fiesta zwana Feria de Abril, podczas której uczyliśmy się tańca sevillanas. Gościem Jerzego Jopa była Dominika Zaręba, pionierka ekoturystyki w Polsce, autorka pierwszej w naszym kraju książki o ekoturystyce wydanej przez PWN, współzałożycielka Wydawnictwa Bezdroże, współpracująca w propagowaniu odpowiedzialnej turystyki z wieloma organizacjami z różnych zakątków świata.

Poznaliśmy prawdziwe oblicze Medellin, już bez Escobara, ale jeszcze niedawno najniebezpieczniejszego miasta na świecie. Zaglądaliśmy w przepełnione porywającą muzyką zaułki Cartageny i Bogoty. Wybraliśmy się do Santa Marta na karaibskim wybrzeżu Kolumbii, a w pobliskim Parku Tayrona odkrywaliśmy rajskie plaże. Pytaliśmy Kolumbijczyków, co w ich życiu jest najważniejsze. Według badań zadowolenia z życia są oni jednym z najszczęśliwszych narodów na Ziemi. Gościem Jerzego Jopa był Tomasz Słodki dziennikarz-podróżnik, autor książek, youtuber.

Czy pasja może zmienić się w sposób na życie? Spróbowaliśmy przekonać się o tym nurkując na rafach koralowych Tajlandii, Egiptu, Filipin i Sipadanu, a także w jaskiniach francuskiego rejonu LOT, włoskiego regionu Veneto i w najpiękniejszych jaskiniach Bałkanów. Wyjątkowym przeżyciem było też nurkowanie wśród zatopionych okrętów floty niemieckiej w szkockim Scapa Flow.
Nurkowaliśmy w kopalniach i rzekach, a przy okazji mówiliśmy o tym, kto i w jaki sposób może rozpocząć przygodę z nurkowaniem, a także o technice nurkowania i sprzęcie nurkowym. Gościem Jerzego Jopa była Daria Boruta, instruktorka nurkowania, współautorka podręczników do nurkowania IDF, współwłaścicielka klubu nurkowego Calypso.

Wybraliśmy się szlakiem sycylijskiego baroku, odwiedzając miasta na liście UNESCO, takie jak: Noto, Modica, Ragusa i Scicli. Byliśmy w Caltagirone, stolicy sycylijskiej ceramiki i w Ennie, zwanej belwederem Sycylii.
Poznaliśmy też starożytne dziedzictwo tej największej wyspy na Morzu Śródziemnym, odwiedzając Syrakuzy, Agrigento i Segestę. Zajrzeliśmy do Selinunte, największego parku archeologicznego w Europie i Villa Romana del Casale z niezwykłymi rzymskimi mozaikami.
Gościem Jerzego Jopa była Danuta Rasała

Na początku wakacji odwiedziliśmy leżącą blisko granicy z Libią Oazę Siwa, otoczoną Wielkim Morzem Piasku, z jeziorkiem, tysiącami palm daktylowych, niezwykłymi basenami solnymi i mieszkańcami, którzy – poza obywatelstwem – niewiele mają wspólnego z arabskimi Egipcjanami. Byliśmy na Białej Pustyni z krajobrazami jak z „Gwiezdnych wojen”, wyglądającej jak olbrzymie solnisko pokryte dodatkowo fantazyjnymi skalnymi grzybami. Zaproponowaliśmy rejs feluką po Nilu i spacer wśród piramid w Sakkarze i Dahszur.
Gośćmi Jerzego Jopa byli: Ola i Bartek Drożdżal, autorzy bloga podróżniczego The Vagabond.