Filtrer par genre

De Universiteit van Nederland Podcast

De beste wetenschappers geven antwoord op spraakmakende vragen. Zo leer je binnen 15 minuten waarom muggen altijd jou moeten hebben en hoe robots ons leven redden. Van donkere materie tot verliefdheid bij dieren: alles komt voorbij! Deze podcast heeft een Creative Commons-licentie (CC BY). Deel onze podcast dus zo veel als je wil, maar vergeet onze naam zeker niet te vermelden.
- 778 - 744. Waarom het uitsterven van de haai ook jouw probleem is
De haai sterft uit, maar bijna niemand maakt zich er druk om. We redden bijen, knuffelen panda’s, maar haaien? Dankzij films als Jaws en Sharknado staan ze bekend als moordmachines, terwijl haaien in werkelijkheid cruciaal zijn voor een gezonde planeet - niet alleen in de oceaan, maar ook op het land. Het is dus tijd voor een campagne vóór de haai! Ecoloog én haaienfan Guido Leurs van de Wageningen Universiteit vertelt je waarom de haai juist jouw liefde verdient.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 16 Jul 2025 - 777 - Speciaal nog eens zonder piepjes en muziek: 740. Piep in je oor? Zo kom je er mogelijk vanaf
Deze aflevering is speciaal voor mensen met tinnitus die last hadden van de audio-vormgeving bij aflevering 740 over tinnitus.
Ruizen, piepen, continu herrie in je hoofd, en dan zegt de arts: daar is niks aan te doen. Of toch wel? Psycholoog Rilana Cima (Maastricht University) ontwikkelde een behandeling voor tinnitus. Het geheim? Niet bang zijn voor je tinnitusgeluid.556. Gaat dit apparaatje tinnitus genezen?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Mon, 14 Jul 2025 - 776 - 743. Wat gebeurt er als je je lichaam doneert aan de wetenschap?
Wist je dat je ervoor kan kiezen je lichaam te doneren aan de wetenschap? Het gaat hierbij niet om donatie van organen, maar om complete lichamen. Die lichamen komen terecht in het Anatomisch centrum, beter bekend als de snijzaal. Daar worden ze ingezet om de binnenkant van een lichaam te demonstreren, maar ook voor praktische oefening en medisch onderzoek. Alexander Bijnsdorp en Michael van Emden (Amsterdam UMC) laten zien wat dat inhoudt.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 13 Jul 2025 - 775 - 742. Waarom is 'Wet-Ass Pussy' 🎶 een feministisch statement?
Vrouwenrechten staan wereldwijd steeds verder onder druk. Volgens een nieuw rapport van de Verenigde Naties is genderongelijkheid diep ingebakken in de samenleving en een Europees onderzoek toont aan dat jonge mannen meer geweld tegen vrouwen tolereren dan oudere mannen. Het is niet gek dat het feminisme weer een opmars maakt, in al haar verschillende vormen, ook in hiphop.
Voor buitenstaanders is hiphop en feminisme misschien soms moeilijk verenigbaar, maar het hiphop-feminisme is misschien nog wel liberaler dan andere vrouwenbewegingen. In deze aflevering legt onderzoeker Kim Dankoor (Erasmus Universiteit & Universiteit Utrecht) uit hoe hiphop feminisme ontstond en waar het voor staat.
Met dank aan HipHopHuis Rotterdam en Betweter Festival
Nummers die je hoort in deze aflevering:
Cardi B - WAP feat. Megan Thee Stallion
Queen Latifah - Ladies First (feat. Monie Love)
Roxanne Shante - Roxanne’s Revenge
Latto - It’s Giving
Saucy Santana - Booty ft. Latto
Eve - Love is Blind
Janelle Monáe - Say Her Name (feat. Various Artists)En andere nummers die je van Kim zeker moet luisteren:
Doechiie - Denial is a river
Lauryn Hill - Doo WopSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 09 Jul 2025 - 774 - 741. Ben jij een control freak? Ontdek het hier
Ben jij zo iemand die lijstjes maakt, alles plant en het liefst alles zelf doet, omdat het anders misgaat? Grote kans dat je een controlfreak bent. En dat is eigenlijk heel normaal. Psycholoog Eva de Hullu (Open Universiteit) laat in deze aflevering zien waarom we zó graag grip willen houden op alles om ons heen en wat er gebeurt als dat niet lukt. Want controle zit niet alleen in to-do lijstjes of strakke planningen… het zit diep in ons brein én in hoe we de wereld ervaren. En voel je je weleens gespannen als dingen anders lopen dan je dacht? Eva laat zien hoe je die ‘error’ kunt herkennen – en wat je dan wél kunt doen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 06 Jul 2025 - 773 - 740. Piep in je oor? Zo kom je er mogelijke vanaf
Ruizen, piepen, continu herrie in je hoofd, en dan zegt de arts: daar is niks aan te doen. Of toch wel? Psycholoog Rilana Cima (Maastricht University) ontwikkelde een behandeling voor tinnitus. Het geheim? Niet bang zijn voor je tinnitusgeluid.
556. Gaat dit apparaatje tinnitus genezen?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 02 Jul 2025 - 772 - 739. Is dit de dodelijkste mutatie ooit?
In de evolutie overleeft de sterkste - degene met hoge snelheid, brute kracht of slimme aanpassingen aan de omgeving. Maar klopt dat altijd wel? Soms overleven enorme fouten in de evolutie het op slinkse wijzen. Want al het DNA van alle dieren en mensen zit vol kleine foutjes. En een van de grootste daarvan leeft in de Nederlandse natuur. Hoe dat zit hoor je van evolutiebioloog Manon de Visser (Universiteit Leiden en Naturalis Biodiversity Center).
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 29 Jun 2025 - 771 - 738. Optimisten leven langer. Maar waarom?
Oorlogen, humanitaire crisis, klimaatverandering. Het lijkt alsof de wereld steeds zwaarder aanvoelt. Geen wonder dat optimistisch blijven voor veel mensen een uitdaging is. Maar volgens Nicole Geschwind (Maastricht University) kan juist in donkere tijden een positieve houding het verschil maken. In deze aflevering legt Nicole uit waarom het helemaal niet zo vanzelfsprekend is om positief in het leven te staan en hoe optimisme verrassend veel voordelen heeft voor je gezondheid.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 25 Jun 2025 - 770 - 737. Zombies bestaan: dit doet een schimmel in het brein van een mier
In de horrorserie The Last of Us infecteert een schimmel nietsvermoedende mensen en neemt langzaam hun gedrag over. Dat klinkt als iets fictiefs, maar die schimmel bestaat echt! Orphiocordycepsinfecteert alleen geen mensen, maar mieren. Zodra de schimmel de mier is binnengedrongen neemt-ie de controle langzaam over. Uiteindelijk doet de mier precies wat de schimmel 'wil'. Hoe aannemelijk is het dat deze schimmel overspringt op mensen? Dat vertelt Microbioloog Charissa de Bekker (Universiteit Utrecht). Zij onderzoekt hoe deze schimmel precies de controle overneemt, welke stoffen de schimmel in het brein van de mier verspreidt en waarom sommige daarvan verdacht veel op LSD lijken.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 22 Jun 2025 - 769 - 736. Waarom piekeren we juist 's nachts?
We liggen allemaal weleens wakker. Je maakt je zorgen over je werk, je studieschuld, twijfels over je relatie... Maar de volgende ochtend ziet alles er ineens een stuk minder heftig uit. Je partner is eigenlijk best lief, die studieschuld kun je op termijn afbetalen, en dat meningsverschil met je baas voelt ineens een stuk minder dramatisch dan vannacht.
Je bent zeker niet de enige die hier last van heeft. En er is goed nieuws: volgens Job van den Hurk, neurowetenschapper aan Maastricht University, is er zelfs een wetenschappelijke verklaring voor waarom die vervelende gedachten ‘s nachts zo aanwezig kunnen zijn.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 18 Jun 2025 - 768 - 735. Het heelal groeit: hoe weten we dat?
Het heelal is onvoorstelbaar groot, en wordt steeds groter. Sterker nog: het groeit zelfs steeds sneller. Maar hoe weten we dat eigenlijk? Honderd jaar geleden zette Edwin Hubble de astronomie op zijn kop. Hij ontdekte dat sterrenstelsels van ons af bewegen en dat het heelal dus aan het uitdijen is.
In deze aflevering neemt natuurkundige Diederik Roest (Rijksuniversiteit Groningen) ons mee het heelal in. Hij legt hij ons uit hoe Hubble tot zijn ontdekking kwam, wat het dopplereffect ermee te maken heeft, en wat dit alles zegt over de toekomst van ons heelal.
00:00 Wat kun je meten met een radiotelescoop?
00:57 Hoe weten we dat de oerknal echt heeft plaatsgevonden?
02:10 Wat is het waarneembare heelal?
03:00 Hoe groot is het heelal?
04:26 Wat ontdekte Edwin Hubble over het heelal?
04:55 Wat is het Doppler Effect?
05:50 Hoe weten we dat het heelal uitdijt?
06:49 Waarom dijt het heelal versneld uit?
07:20 Wat gebeurt er in de toekomst met het heelal?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 15 Jun 2025 - 767 - 734. Jouw seksfantasie, wij weten hoe die eruit ziet
Van triootjes tot seks met aliens. Seksuele fantasieën zijn dé manier om veilig te experimenteren in je eigen hoofd én ze kunnen je seksleven verbeteren. Schaamte zit alleen vaak nog in de weg. In deze aflevering hoor je van socioloog Lena van de Lande (Erasmus Universiteit) waarom die schaamte niet nodig is. We fantaseren namelijk verrassend vaak over hetzelfde. De wetenschap kan jouw seksfantasieën tot op zekere hoogte zelfs voorspellen.
Durf jij je fantasie (voor de wetenschap) te delen? Voor een interview-studie zoeken we mensen die willen praten over hun fantasieën: Waar gaan ze over? Wat betekenen ze voor jou? Waar denk je dat ze vandaan komen? Je hoeft geen ‘bijzondere’ of ‘typische’ fantasieën te hebben, alle verhalen zijn welkom. Deelname is vrijwillig en anoniem. Meer weten of meedoen? Mail naar vandelande@essb.eur.nl of neem een kijkje op Intimate relationships, love and sexuality | Erasmus School of Social and Behavioural Sciences | Erasmus University Rotterdam
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 11 Jun 2025 - 766 - 733. Waarom heeft een zebra strepen?
Waarom heeft een zebra strepen en een giraffe vlekken? De natuur lijkt soms willekeurig, maar achter die patronen schuilt keiharde wiskunde. Die ontdekking werd gedaan door de briljante wiskundige Alan Turing, onder andere bekend van het kraken van de Enigma code tijdens de Tweede Wereldoorlog en grondlegger van de computer. In deze aflevering laat wiskundige Jan Bouwe van den Berg (Vrije Universiteit Amsterdam) zien hoe Turing ook de "code" van dierenvachten wist te kraken - en waarom deze theorie tot vandaag de dag verrassend actueel is.
Deze aflevering is gemaakt met ARTIS voor het Aardbewoners Festival.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 08 Jun 2025 - 765 - 732. Waarom word je duizelig als je dronken bent?
Hoe komt het dat je niet meer in een rechte lijn kunt lopen als je een glaasje te veel op hebt? Of na een avond borrelen in je bed ligt te tollen terwijl je toch echt stil ligt? Alcohol en je evenwichtsorgaan zijn geen goede vrienden. Hoe dat komt? Je krijgt het antwoord van Professor Kingma (Universiteit Maastricht).
En wil je na het luisteren van deze aflevering nog weten wat het beste werkt tegen katers? Dat hoor je in deze aflevering.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 04 Jun 2025 - 764 - 731. Ozempic; alleen voor obesitas of ook voor een paar kilootjes teveel?
De ene dag lees je dat Ozempic hét medicijn is dat obesitas de wereld uit helpt en zelfs werkt tegen meer dan 40 aandoeningen — van Alzheimer tot leverfalen. De andere dag duiken berichten op over haaruitval, nierproblemen of andere bijwerkingen. In deze aflevering scheidt hoogleraar Gijs Goossens (Universiteit Maastricht) de zin van de onzin. Wat doen afvalmedicijnen écht in het lichaam, welke claims zijn wetenschappelijk onderbouwd, en welke moeten we met een flinke korrel zout nemen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 01 Jun 2025 - 762 - 730. Rouwen zonder huilen: heel normaal. Dit is waarom.
Vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken, het verlies van een dierbare. Hoe ga je dan om met de rouw? Huil je helemaal niet, is er dan iets mis? En wat als je een jaar later nog steeds je leven niet kunt oppakken, is dat dan nog normaal? Lonneke Lenferink (Universiteit Twente) neemt je in deze aflevering mee in de wereld van verlies en hoe wij daarop reageren.
En nog iets heel anders: de Universiteit van Nederland en ARTIS werken voor het eerst samen. Op 4 juni 2025 kan je in het ARTIS-Planetarium genieten van een bijzondere avond met topwetenschappers, adembenemende 360 graden-beelden en een exclusieve avondwandeling door het park. Kaarten zijn vanaf nu hier te koop en via artis.nl/uvnl
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 28 May 2025 - 761 - 729. Wie wordt straks de baas van de wereld?
Decennialang stond Amerika stevig bovenaan als de machtigste natie ter wereld. Maar die tijd lijkt voorbij. China, Rusland, India — en zelfs Europa — eisen steeds vaker een plek aan tafel op. De wereldorde is in beweging. Maar wie bepaalt eigenlijk de spelregels?
In deze aflevering onderzoeken we die vraag met onderzoeker parlementaire geschiedenis, Laurien Crump (Radboud Universiteit). Aan de hand van biljart, Catan en een potje kaarten laat zij op verrassende en speelse wijze zien hoe landen elkaar uitdagen, omzeilen of juist samenwerken. Veranderen we van een wereld met vaste regels naar een chaotisch spel zonder scheidsrechter? En wat betekent dat voor jou?
00:00 Wie is de baas van de wereld?
00:57 Hoe werd Amerika het machtigste land van de wereld?
02:30 Waarom was Amerika het machtigste land?
03:06 Kunnen andere landen machtiger worden dan Amerika?
04:03 Wordt China machtiger dan Amerika?
05:20 Hoe werd de wereldorde vroeger bepaald?
06:00 Hoe wordt de wereldorde in westerse landen bepaald?
07:10 Hoe wordt de wereldorde bepaald in niet-westerse landen?
09:00 Hoe verandert Trump de wereldorde?
10:45 Wie is de baas van de wereld?
11:42 Wat gaat er in Nederland veranderen door de nieuwe wereldorde?
Wil je ons iets vragen? Of heb je een opmerking? Dat kan via dit formulier: https://forms.gle/5YTUR72pTwzXRAFk6
Meer wetenschap? Check:
Onze website ► http://www.universiteitvannederland.nl/
Instagram ►https://www.instagram.com/UniversiteitNL
Facebook ► https://www.facebook.com/UniversiteitvanNederland
Voor niet-commercieel gebruik is het toegestaan om fragmenten (mits de context behouden) te gebruiken. Vermeld wel altijd bron: Universiteit van Nederland. Bij twijfel, mail ons op info@universiteitvannederland.nl
Over de Universiteit van Nederland:
De Universiteit van Nederland heeft een onafhankelijke redactie die elke week podcasts, video’s en social posts maakt over wetenschappelijke onderwerpen. Wij geloven dat iedereen moet kunnen leren van de topwetenschappers die we hebben in Nederland. Zonder collegegeld of tentamens. Wij zijn de universiteit voor iederéén.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 25 May 2025 - 760 - 728. Hoe word jij een goede leider?
Als we denken aan leiders, komen vaak namen van grote historische figuren of invloedrijke CEO’s naar boven. Of misschien denk je wel aan je eigen baas of manager? Maar leiderschap is niet alleen weggelegd voor mensen aan de top. Sterker nog: in vrijwel iedereen schuilt een leider. Wist je dat 70% van de eigenschappen die een goede leider kenmerken, gewoon te leren zijn? Ook als je geen promotie nastreeft, kan het tonen van leiderschap een groot verschil maken – in je werk, je team en zelfs daarbuiten.
Of je nu aan het begin van je carrière staat of al jarenlang meedraait; in deze aflevering deelt managementwetenschapper Lien Desmet (Open Universiteit) een stappenplan, zodat ook jij je tot een goede leider kunt ontwikkelen.
En nog iets heel anders: de Universiteit van Nederland en ARTIS werken voor het eerst samen. Op 2 en 3 juni 2025 kan je in het ARTIS-Planetarium genieten van een bijzondere avond met topwetenschappers, adembenemende 360 graden-beelden en een exclusieve avondwandeling door het park. Kaarten zijn vanaf nu hier te koop en via artis.nl/uvnl
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 21 May 2025 - 759 - 727. Hoe jouw digitale tweeling kan voorspellen of je ziek wordt 💥
Hoe zou het zijn als artsen precies kunnen voorspellen wat er in jouw lichaam gebeurt. Als ze behandelingen moeiteloos kunnen uitproberen zonder dat jij daar iets van merkt. En dat je altijd de juiste medicijnen krijgt, die het beste werken voor jou. Klinkt als een droom, maar in de toekomst zou dat zomaar kunnen. Biomedisch ingenieur Carlijn Buck (Technische Universiteit Eindhoven) werkt aan een digital twin - een digitale kopie van een patiënt die met je meegroeit. Zodat jij betere en persoonlijkere zorg krijgt.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 18 May 2025 - 758 - 726. Plas-patat: hoe laat jouw urine aardappels groeien?
Wat als je frietjes kan eten die zijn gegroeid op jouw eigen plas? En waarom zouden we dat eigenlijk willen? Spoiler: het is duurzamer dan je denkt, en het stinkt minder dan je zou verwachten. 🌱🍟 Volgens onderzoeker Kimo van Dijk van de Wageningen University & Research spoelen we nu teveel waardevolle voedingsstoffen gewoon door het toilet. In deze aflevering laat hij zien hoe we urine kunnen opvangen en omzetten tot een veilige en effectieve meststof - die zelfs 25% beter werkt dan kunstmest.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 14 May 2025 - 757 - 725. Hollandse maffia: wat kunnen we leren van Italië?
De Nederlandse onderwereld wordt steeds gewelddadiger, met patronen die doen denken aan de maffia in Italië. Maar hoe pak je dat aan, zonder dat het escaleert? In deze aflevering kijken we met jurist Laura Peters (Rijksuniversiteit Groningen) naar de Italiaanse aanpak van georganiseerde misdaad. Wat doet Italië anders? En welke onderdelen van hun harde aanpak zouden ook in Nederland kunnen werken? Laura heeft in deze aflevering drie lessen.
Heb je deel 1 van deze maffia-serie gemist, check die dan in het kanaal of via deze link: https://open.spotify.com/episode/008O87l8EcoqsUcAwX0UZf?si=bv3dRcL5S-ihHOgl-FII2w
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 11 May 2025 - 756 - 724. Maffiapraktijken in Nederland: zijn we gewaarschuwd?
Nederland krijgt te maken met steeds gewelddadigere criminaliteit: liquidaties op klaarlichte dag, bedreigde journalisten, en explosies bij woningen. In Nederland zijn we dit niet gewend. Maar in Italië zagen ze dit soort geweld al veel eerder. In de jaren 80 en 90 voerde extreem maffia-geweld daar de boventoon. Hoe kon het daar zo uit de hand lopen? En wat maakt dat Italiaanse misdaad zo’n andere vorm aanneemt dan in Nederland? In deze aflevering duiken we met jurist Laura Peters (Rijksuniversiteit Groningen) in de geschiedenis van de Italiaanse maffia — en zoeken we naar de eerste zorgwekkende overeenkomsten met wat we hier nu zien.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 07 May 2025 - 755 - 723. Hoe bubbels straks jouw leven redden
Het klinkt misschien gek, maar het is goed mogelijke dat in de toekomst hele kleine luchtbelletjes, ook wel microbubbels genoemd, jouw leven gaan redden. Tim Segers van de Universiteit Twente doet onderzoek naar de medische inzet van microbellen, die zo klein zijn dat er zo’n twintig stuks naast elkaar in een menselijk haar passen. In zijn onderzoek kijkt hij hoe je microbellen een coating met medicijnen mee kan geven die medicijnen bevat. Door de microbellen te injecteren in je bloed en ze vervolgens te laten knappen in je lichaam, kunnen ze ziektes als kanker veel gerichter behandelen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 04 May 2025 - 754 - 722. Zorgt de term 'extremist' voor meer extremisme?
Rechts-extremisme, links extremisme, anti-institutioneel extremisme… Je hoort de termen veel voorbij komen, in de media, maar ook in de politiek. Maar wanneer ben je eigenlijk een extremist? En als je dat label krijgt van de overheid, wat voor effect heeft dat dan? Die vragen onderzoekt criminoloog Fiore Geelhoed van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij ontdekte dat het anti-extremisme beleid van de overheid onbedoeld juist extremisme in de hand kan werken.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 30 Apr 2025 - 753 - Kom jij ook naar een live opname in Artis? Een exclusieve avond na sluitingstijd
De Universiteit van Nederland en ARTIS werken voor het eerst samen. Op 2 en 3 juni 2025 kan je in het ARTIS-Planetarium genieten van een bijzondere avond met topwetenschappers, adembenemende 360 graden-beelden en een exclusieve avondwandeling door het park. Kaarten zijn vanaf nu hier te koop en via artis.nl/uvnl
Na succesvolle avonden vol wetenschap in Paradiso en Carré viert de Universiteit van Nederland nu topwetenschap in het ARTIS-Planetarium. Wederom een unieke locatie die het mogelijk maakt om verhalen tot leven te wekken.
De avond, die onderdeel is van het Aardbewoners Festival, staat in het teken van de ogenschijnlijk natuurlijke chaos. Topwetenschappers nemen je mee in verhalen over mutaties, schimmels die mieren ‘overnemen’ en structuren die orde scheppen in de chaotische natuur. En welke invloed hebben wij als mede-aardbewoners op de gezondheid van die natuur, die ook maar wat doet.
Bezoekers ervaren de kwetsbaarheid van de planeet wanneer ze als een astronaut vanuit de ruimte op onze kleine blauwe planeet afvliegen in het ARTIS-Planetarium. Waarna evolutiebioloog Manon de Visser (Universiteit Leiden / Naturalis) laat zien dat evolutionaire processen door toeval worden gedreven en lang niet elke mutatie 'zinvol' is. Wiskundige Jan Bouwe van den Berg (Vrije Universiteit Amsterdam) zoekt naar de wiskundige logica achter patronen in de natuur, zoals de kenmerkende patronen van zebra-strepen. Microbioloog Charissa de Bekker (Universiteit Utrecht) neemt het publiek mee naar de wereld van mierenkolonies, waar ze toont hoe een externe factor als een schimmel een geordende kolonie lijkt te ontregelen.
Theatermaker Eveline van Rijswijk voegt een artistieke twist toe met een speciale bijdrage over de rol van de mens in de ‘natuurlijke chaos’.
Na afloop krijgen bezoekers de unieke kans om ARTIS-Park te ontdekken tijdens een exclusieve avondwandeling. Beide avonden hebben dezelfde programmering.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Mon, 28 Apr 2025 - 752 - 721. Zo kunnen we het woningtekort halveren
Den Haag lijkt maar geen grip te krijgen op de woningnood. De voorgestelde huurbevriezing van Woonminister Mona Keijzer wil de sociale huren nu bevriezen, maar daardoor hebben woningcorporaties nóg minder geld om nieuwe huizen te bouwen en dreigt het woningtekort nog verder op te lopen. Hoogleraar Piet Eichholtz (Maastricht University) onderzocht een verrassend simpele oplossing voor het woningtekort: samenwonen! Verschillende enquetes laten zien dat een deel van de mensen openstaat samenwonen, zó veel zelfs, dat het op korte termijn het woningtekort zou kunnen halveren. Er zijn alleen nog een aantal barrières volgens Piet. In deze aflevering vertelt hij hoe samenwonen een sleutelrol kan spelen in het oplossen van de woningcrisis - en wat er nodig is om die drempels weg te nemen.
Meer over hospitaverhuur: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2024/06/14/wetswijziging-hospitaverhuur-in-voorbereiding
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 27 Apr 2025 - 751 - 720. Waarom klinkt je stem raar als je ‘m terughoort?
Ooit met kromme tenen naar een opname van je eigen stem geluisterd? Je bent niet de enige. Maar waarom klinkt onze klank zo anders in ons hoofd? We bespreken het met iemand die alles weet van ons brein én van gehoor, Michelle Moerel van Maastricht University. Zij legt uit hoe je eigen klankkast stemgeluid produceert en wat dat geluid precies over jou onthult.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 23 Apr 2025 - 750 - 719. Hoe red je al het Nederlandse zaad?
Al jarenlang werkt hij eraan, met een toewijding vergelijkbaar met die van Noach. Nils van Rooijen, wetenschapper aan de Wageningen University, creëert een unieke 'ark' voor de Nederlandse natuur: een zadenbank. Zijn missie is om zaden van álle wilde plantensoorten in Nederland te verzamelen en veilig te bewaren.
Deze cruciale collectie dient als een onmisbare back-up voor de toekomst. Mocht de Nederlandse flora ooit bedreigd worden door klimaatverandering, ziektes of andere calamiteiten, dan kunnen we terugvallen op deze zadenbank om de natuur te herstellen.
Het belang hiervan reikt verder dan de planten zelf. Deze wilde plantensoorten vormen de basis van complete ecosystemen. Ze zijn essentieel voor insecten, vogels en andere dieren die in en rond deze planten leven. Uiteindelijk is het behoud van deze biodiversiteit ook van levensbelang voor ons, de mens. Ontdek het inspirerende verhaal van Nils van Rooijen en zijn baanbrekende werk voor het behoud van de Nederlandse natuur!
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 20 Apr 2025 - 749 - 718. Alles eten, niet aankomen. Hoe kan dat?
Het lijkt wel alsof sommige mensen alles kunnen eten zonder ook maar een grammetje aan te komen, terwijl een ander al strakkere broeken krijgt, van bijna niks. Klopt dat ook? En hoe zit dat dan precies? In deze aflevering vertelt Marco Mensink van Wageningen University wat de wetenschap hier tot nu toe over ontdekte.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 16 Apr 2025 - 748 - 717. Mysterie opgelost: Waarom headbangen kippen?
Als je een kip of duif ziet lopen, is het je vast weleens opgevallen dat ze hun hoofd naar voren en achter gooien. Ze lijken te headbangen. Terwijl als je ze oppakt en voorzichtig heen en weer beweegt, ze hun kop juist op precies dezelfde plek houden. Op het internet zijn ze een hit, maar het ziet er niet alleen geinig uit, er zit een serieuze wetenschappelijke verklaring achter. Hoe dat zit legt bewegingswetenschapper Pasha van Bijlert (Universiteit Utrecht | Naturalis) uit door kippen te laten wandelen op een loopband.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 13 Apr 2025 - 747 - 716. Onschuldig de gevangenis in. Kan jou dat ook overkomen?
Je wordt op klaarlichte dag opgepakt, dagenlang intensief verhoord en zwaar veroordeeld voor een misdaad die je niet hebt gepleegd. Dat gebeurt niet alleen in Amerikaanse films, ook hier in Nederland kan iemand die onschuldig is jarenlang onterecht vast komen te zitten. Zoals bij de bekende Schiedammer Parkmoord bijvoorbeeld, de Showbizzmoord of de Puttense Moordzaak. In Europa zitten onschuldig veroordeelden gemiddeld wel 7 jaar in de gevangenis.
Onterechte veroordelingen, ook wel gerechtelijke dwalingen, komen vaker voor dan je denkt. Bijvoorbeeld door fouten in forensisch onderzoek, valse bekentenissen of onbetrouwbare ooggetuigenverklaringen.
Hoe kan zoiets gebeuren? En wat doet de wetenschap om dit tegen te gaan? Je hoort het in deze aflevering met rechtspsycholoog Linda Geven van de Universiteit Leiden. Met een team aan rechtspsychologen brengt ze de onschuldige veroordelingen in Europa in kaart. Zij bouwden de allereerste Europese databank van gerechtelijke dwalingen.
Wil jij Linda en haar team helpen? Klik hier voor meer informatie.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 09 Apr 2025 - 746 - 715. Wereldhandel platgelegd: wat zijn de nieuwe kansen?
Trump voert importtarieven in, en de gevolgen laten niet lang op zich wachten. Handelspartners reageren direct, en de spanningen lopen snel op. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz spreekt van een "aanslag op de wereldhandel", EU-voorzitter Ursula von der Leyen noemt het een "klap voor de wereldeconomie", en de BBC kopte zelfs dat dit mogelijk de grootste verandering in de wereldeconomie in honderd jaar is.
Wat betekent dit voor Nederland, een land dat draait op internationale handel? Goudse kaas, hightechproducten, landbouwexport – komen die straks nog wel de grens over?
Econoom Sandra Phlippen van de Rijksuniversiteit Groningen legt uit hoe importtarieven werken, hoe ze de wereldeconomie kunnen ontwrichten, en wat Europa nu moet doen. Waar liggen onze nieuwe handelskansen?
Je hoort het in deze podcast.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 06 Apr 2025 - 745 - 714. Een computer op je hersenen geïnspireerd. Is dat de toekomst?
Onze computers zijn razendsnel, maar ze verbruiken gigantisch veel energie en lopen tegen serieuze beperkingen aan. Wat als we een compleet nieuw soort computer bouwen, geïnspireerd op het menselijk brein? Zo’n computer wordt “neuromorf” oftewel “hersenachtig” genoemd. Een machine die niet alleen rekent, maar zichzelf kan aanpassen, leert en efficiënter omgaat met energie. In deze aflevering duiken we in de wereld van zulke op hersenen geïnspireerde computers met hoogleraar nano-elektronica Wilfred van der Wiel van het BRAINS center for neuromorphic computing aan de Universiteit Twente. Hoe werken ze? En kunnen ze de toekomst van AI en technologie voorgoed veranderen?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 02 Apr 2025 - 744 - 713. Het paleo-dieet: wat aten oermensen echt?
Een brownie van avocado en chocola - zoals mensen in de steentijd die aten. Dat klinkt gek.. en dat is het ook. Toch is het een recept dat voldoet aan het paleo-dieet, een dieet waarbij mensen enkel producten aten die in de steentijd beschikbaar waren omdat het volgens hen gezonder is. Archeoloog Gerrit Dusseldorp (Universiteit Leiden) zet daar zijn vraagtekens bij.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 30 Mar 2025 - 743 - 712. Hoe kunnen special forces altijd overal zijn?
Het komt gelukkig weinig voor, maar als er ergens een aanslag is, moet de politie razendsnel ter plekke zijn. En omdat je van tevoren nooit weet waar iets zal gebeuren, onderzoekt Loe Schlicher van de TU Eindhoven hoe wiskunde kan helpen om agenten zo gauw mogelijk op de juiste plek te krijgen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 26 Mar 2025 - 742 - 711. Is huidverzorging slecht voor je huid?
Veel crèmes beloven een stralende huid, maar wist je dat sommige juist schade kunnen aanrichten? Dermatoloog Petra Dikrama (Erasmus MC) legt uit waarom minder vaak beter is, welke producten écht nuttig zijn en waarom sommige crèmes eerder kwaad dan goed doen. Smeer jij misschien onbewust iets dat je huid beschadigt? En welke producten zijn wel zinvol? Check de aflevering en hoor hoe jij je huid gezond houdt.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 23 Mar 2025 - 741 - 710. Hoe een chip kan meten of je vruchtbaar bent
Digitale chips. Ze zitten verstopt in je laptop, smartphone of je bankpas. Het zijn kleine computers en ze kunnen tegenwoordig meer dan alleen maar data opslaan of verwerken. Loes Segerink van de Universiteit Twente heeft een chip gemaakt waarmee mannen in de toekomst hun vruchtbaarheidstesten gewoon thuis kunnen doen. En haar chips kunnen ook gebruikt worden voor testen op baarmoederhalskanker. Gewoon urine over de chip en klaar. Een stuk vriendelijker dan dat nare uitstrijkje Hoe dat werkt en wanneer je de chips van Loes kan gebruiken hoor je in deze aflevering.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 19 Mar 2025 - 740 - 709. Kunnen bomen echt met elkaar praten?
Er is veel discussie in de wetenschap over de vraag: Kunnen bomen met elkaar praten? De vraag klinkt in eerste instantie misschien wat gek, maar net zoals wij mensen via het internet verbonden zijn, zijn ook bomen in een netwerk verbonden met elkaar.
Hun wortels raken elkaar ondergronds en een mycorrhiza-schimmel zorgt voor het laatste stukje van de verbinding. Via dat ondergrondse ‘Wood Wide Web’ wisselen bomen, planten en schimmels voedingsstoffen uit - en kunnen ze dus misschien zelfs communiceren. Bioloog Vincent Merckx (Universiteit van Amsterdam en Universiteit Leiden) neemt je mee de bodem in en laat zien hoe hij met schimmels ondergrondse netwerken in kaart brengt.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sat, 15 Mar 2025 - 739 - 708. Redt of vernietigt Trump de democratie in Amerika?
Sinds Donald Trump opnieuw aantrad als president van Amerika lijkt de wereld op z’n kop te staan. Veel van wat hij doet, wordt gezien als ondemocratisch. Is dat zo? Is Donald Trump inderdaad bezig de democratie kapot te maken? Zelf claimt hij juist dat hij de ware democratie terugbrengt. Hoe zit het nou? Je hoort het in deze aflevering van cultuurwetenschapper Ico Maly van Tilburg University.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 12 Mar 2025 - 738 - 707. Hoe wordt cocaïne Nederland binnen gesmokkeld?
De Rotterdamse haven is een waar smokkelparadijs als het gaat om cocaïne. Door de jaren heen is de beveiliging stricter geworden en dat heeft gevolgen voor smokkelaars én havenmedewerkers. Criminoloog Robby Roks (Erasmus Universiteit Rotterdam) vertelt waarom hulp van binnenuit steeds belangrijker is en hoe 'gewone' mensen betrokken raken bij de smokkel.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 09 Mar 2025 - 737 - 706. Bestaan bijna doodervaringen?
Zo’n 10 tot 20% van de mensen die op het randje van de dood hebben gelegen, spreekt over een bijna-doodervaring. Ze treden buiten hun lichaam, zweven door een tunnel met wit licht aan het einde, of spreken met overleden dierbaren. Bestaat dit echt? Is dit een teken dat de geest los kan bestaan van het lichaam?
De wetenschap zoekt naar antwoorden. Wij spraken met wetenschapsfilosoof Herman de Regt van Tilburg University, die onderzoek over bijna dood ervaringen kritisch onder de loep neemt.
Wil je meer horen over bijna dood ervaringen, luister hier naar de podcast die onze Vlaamse collega's hierover maakten.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 05 Mar 2025 - 736 - 705. Dit is waarom jij op een fruitvlieg lijkt
Je vindt ze vast irritant: fruitvliegjes. Op je appels en bananen. Maar die superkleine insectjes hebben meer met je gemeen dan je zou denken. Hun zenuwstelsel lijkt namelijk verbazingwekkend veel op dat van mensen. En dat maakt fruitvliegjes fantastische proefdieren. Neurowetenschapper Marije Been (Radboud Universiteit) zit dagelijks in haar lab tussen een half miljoen van die beestjes. Ze helpen haar bij onderzoek naar ALS.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 02 Mar 2025 - 735 - 704. Waarom je nooit met je telefoon naar de wc moet gaan
Misschien doe je het wel eens: op je telefoon scrollen op het toilet. Als dat zo is, let dan vooral even op je houding. Want door een verkeerde houding kun je zelfs incontinent worden. Dit gebeurt natuurlijk niet meteen, maar om ervoor te zorgen dat je het meeste uit je toiletbezoek haalt, is het verstandig om er goed voor te gaan zitten. Dus neem vooral lekker de tijd en check de uitleg van Maxime Kummeling (uroloog, LUMC).
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 26 Feb 2025 - 734 - 703. Zo gaat de kunstbaarmoeder baby's redden
Een baby ter grootte van je hand, vechtend om te overleven. Voor extreem vroeggeboren kindjes is elke dag in de baarmoeder pure winst. Wat als we die kostbare tijd kunnen verlengen—buiten het lichaam van de moeder? Technisch geneeskundige Myrthe van der Ven en industrial designer Juliette van Haren van de TU Eindhoven slaan de handen in één en werken samen met een team van wetenschappers aan een baanbrekende oplossing: een kunstbaarmoeder die de natuurlijke baarmoeder zo goed mogelijk nabootst. In deze aflevering leggen ze je stap voor stap uit hoe dat werkt en welke uitdagingen daarbij komen kijken.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 23 Feb 2025 - 733 - 702. Gaat je speeksel lijken op dat van je partner als je vaak tongzoent?
Welke wetenschap zit er achter een goede tongzoen? Behoorlijk wat, zo horen we van microbioloog Remco Kort van de Vrije Universiteit Amsterdam. Ga er maar even goed voor zitten als hij in deze aflevering de vraag beantwoordt: Gaat je speeksel eigenlijk lijken op dat van je partner als jullie vaak tongzoenen?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 19 Feb 2025 - 732 - 701. Hoe je onderweg onbewust gestuurd wordt.
Als je in een vreemde stad komt, word je, zonder dat je het door hebt toch automatisch de goede richting opgestuurd. Dat komt omdat over al die bordjes, geluiden en gebouwen in de stad van tevoren door ontwerpers is nagedacht (als het goed is).
In deze aflevering gaan we, samen met gedragspsycholoog Fenne Roefs van de Vrije Universiteit Amsterdam de straat op. Naast dat ze wetenschapper is, werkt ze ook bij het ontwerpbureau Mijksenaar, dat bijvoorbeeld verantwoordelijk is voor de wereldberoemde bewegwijzering op Schiphol. Zij laat ons zien hoe ontwerpers je bewust of onbewust altijd een kant op sturen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 16 Feb 2025 - 731 - 700. Hoe weet je of je klaar bent voor kinderen?
Als steeds meer vrienden en vriendinnen om je heen een gezinnetje gaan stichten voel je de druk toenemen: wanneer begin jíj nou eens aan kinderen? Typisch zo’n vraag waar je ‘s nachts wakker van kunt liggen. Levenslooppsycholoog Simone Verhagen (Open Universiteit) helpt je in deze podcast door dat gepieker heen: nee, kinderen krijgen móet niet, maar het mág wel. En je hoeft in ieder geval niet bang te zijn dat je het niet kunt.
Wil je meer weten over het onderzoek van Simone, klik dan hier.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 12 Feb 2025 - 730 - 699. Hoe kan een darm-machine depressies verminderen?
De mysteries uit je darmen probeert Jurriaan Mes (Wageningen Universiteit) te ontrafelen door een nagebouwde darm; een orgaan van 7 meter lang. Zijn maag-darmsysteem kan mogelijk antwoord geven op vragen waar we nu mee zitten als; hebben probiotica-drankjes zin? Wat moet je eten voor een gezonde darmflora? En hoe kunnen onze darmen depressies veroorzaken?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 09 Feb 2025 - 729 - 698. Snapte de middeleeuwer consent beter dan wij?
"We leven toch niet in de middeleeuwen?!" is een uitspraak die vaak wordt gebruikt om aan te geven dat iets achterhaald is. Maar volgens literatuurhistoricus Cécile de Morrée (Radboud Universiteit) kunnen we nog wat leren van die jonkvrouwen en jonkers—vooral over consent. Want wat blijkt? Onze voorouders hadden het wiel allang uitgevonden.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 05 Feb 2025 - 728 - 697. Wat zit er verstopt in een zwart gat?
Het is een van de grote mysteries in de natuurkunde: de binnenkant van een zwart gat. We kunnen berekenen wat erin zit, maar zeker weten doen we het niet. Misschien is zo'n zwart gat wel heel iets anders: een wormhole naar een ander universum, of de plaats waar al je verloren sokken belanden. Natuurkundige Gideon Koekoek (Universiteit Maastricht) werkt aan de grootste telescoop ooit, die hier antwoord op kan geven. En die telescoop komt misschien wel in ons eigen kikkerlandje.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 02 Feb 2025 - 727 - 696. Is noise-cancelling slecht voor je?
In een wereld vol lawaai verlangen we steeds meer naar rust. Noise-cancelling koptelefoons lijken de perfecte oplossing: met één druk op de knop verdwijnt alle omgevingsgeluid. Maar hoe werkt deze magie eigenlijk, en is het wel gezond om jezelf constant af te sluiten van de wereld? Silvin Willemsen, geluidsnatuurkundige aan de TU/Eindhoven legt in deze aflevering uit hoe al dat lawaai wordt gecanceld en wat de invloed van langdurig gebruik op je brein is.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 29 Jan 2025 - 726 - 695. Slapend jong blijven: winterslaap voor mensen komt eraan
Wat als je je leven tijdelijk kon pauzeren? Waarbij je tijdens die pauze geen minuut ouder wordt, maanden in bed kan liggen zonder een grammetje spier te verliezen en bovendien beschermd bent tegen gevaarlijke straling en enge virussen. Klinkt onwerkelijk? Toch is dat precies wat er gebeurt bij dieren tijdens een winterslaap. Winterslapende dieren kunnen zichzelf afkoelen tot bijna het vriespunt en hun hartslag vrijwel stilzetten, zonder schade en met verbluffende voordelen. Hoe deze dieren dit precies doen, is voor wetenschappers nog steeds een groot mysterie. Bioloog Roelof Hut van de Rijksuniversiteit Groningen probeert het mechanisme achter winterslaap te ontrafelen. Als dat lukt, kan dat talloze toepassingen hebben voor de mens.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 26 Jan 2025 - 725 - 694. Waarom krijg je buikpijn van stress?
Een belangrijke deadline, een presentatie, of die eerste date. Allemaal stressvolle situaties en dan: buikpijn. Hoe kan dat toch, dat die twee zo aan elkaar gelinkt zijn? Maag-lever-darmarts Zlatan Mujagic (Maastricht University) legt uit waarom stress zo vaak zorgt voor buikpijn of andere buikklachten.
Wil je meer weten over stress, luister hier onze aflevering 'Altijd stress? Heel normaal. Dit is waarom'.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 22 Jan 2025 - 724 - 693. Vliegen zonder uitstoot; is dit de oplossing?
Het klinkt allemaal als verre toekomstmuziek, misschien zelfs onmogelijk, maar het is een stuk dichterbij dan je denkt. Scheikundige Tess van Eeden (TU/ Eindhoven & DIFFER) maakt in haar lab bouwstenen voor brandstof en plastics, uit de lucht. Gewoon de lucht die we dagelijks inademen.
Waarom Tess dit doet? Zodat we in de toekomst helemaal geen aardolie of aardgas meer nodig voor onze vluchten, kunstmest en plastics en dag kunnen zeggen tegen een groot deel van het CO2 probleem! Benieuwd of jij straks zonder schuldgevoel in het vliegtuig kunt stappen? Tess vertelt je er alles over in deze video.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 19 Jan 2025 - 723 - 692. Gecanceld. Hoe maak je een comeback?
Wat hebben Marco Borsato, Matthijs van Nieuwkerk en P. Diddy met elkaar gemeen? Ze zijn alle drie gecanceld. De één net een tikkeltje heftiger dan de ander. Cancelcultuur is al lang niet meer nieuw, sterker nog sommige gecancelde zijn bezig aan een comeback. Hoe doe je dat? Wat is het geheime recept tegen cancelcultuur?
Mediawetenschapper Simone Driessen (Erasmus Universiteit Rotterdam) vertelt welke slimme tactieken artiesten en bekende figuren inzetten om terug te komen na een cancelstorm en hoe cancelcultuur soms verassend genoeg zo zijn voordelen kan hebben.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 15 Jan 2025 - 722 - 691. Hoe voorkom je blessures bij het hardlopen?
Sta je op het punt te beginnen met hardlopen? Of ben je fanatiek renner? Grote kans dat je te maken krijgt met blessures - vervelend! Gelukkig heeft de wetenschap tips om blessures te voorkomen. Sportwetenschapper Bas van Hooren (Universiteit Maastricht) vertelt je wat je wel en niet moet doen, en of je echt speciale schoenen nodig hebt.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 12 Jan 2025 - 721 - 690. Heb je spijt? Lekker bezig. Dit is waarom #sorrynotsorry
Marcel Zeelenberg (Tilburg University) vertelt in deze podcastaflevering waarom spijt zo'n pijnlijke emotie is, maar vooral ook wat we eraan hebben. En dat is meer dan je misschien zou denken.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 08 Jan 2025 - 720 - 689. Waarom zou je wat meer tijd moeten verspillen? (Live in Carré)
Tijd verspillen? Even helemaal nietsdoen? Dat lijkt misschien zonde, zeker met die lange to-do lijst die maar blijft groeien. Maar volgens Erik Scherder (Open Universiteit, Vrije Universiteit Amsterdam, Rijksuniversiteit Groningen) zijn die momenten van totale rust juist goud waard. En nee, TikTok-video's kijken of scrollen op instagram telt niet. We hebben het echt over momenten waar je he aandacht volledig loslaat. Wanneer je even helemaal niets doet, activeer je je "default network" en komen de beste ideeën naar boven. In een wereld vol afleiding missen we vaak die waardevolle momenten. Luister de podcast en ontdek waarom tijd voor jezelf nemen misschien wel de slimste keuze is.
Deze aflevering is tevens de laatste aflevering van de mini-serie over tijd, die wij vorig jaar hebben opgenomen tijdens ons 10-jarig jubileum in Carré.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 05 Jan 2025 - 719 - 688. Waarom we blij mogen zijn dat we ooit doodgaan (Live in Carré)
Stel dat we écht voor eeuwig zouden doorleven. Als al die dingen die we doen om het einde uit te stellen écht zouden werken: zou het leven zelf dan nog wel leuk zijn? Blijft iets leuk als je het altijd weer opnieuw kunt doen? Psychiater Damiaan Denys (Universiteit van Amsterdam) vindt van niet. Want zonder eindigheid verliest alles z’n waarde, vertelt hij in deze vierde podcast van onze jublieumshow in Theater Carré. Je kunt maar beter blij zijn dat Groundhog Day een film is, en niet écht.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sat, 04 Jan 2025 - 718 - 687. Kun je ziek worden van je wekker? (Live in Carré)
Hoe vaak check jij hoe laat het is? Misschien wel vaker dan je lief is. Want zouden we niet veel beter af zijn als we alles in ons eigen tempo zouden doen? Susanna Bloem (Universiteit Utrecht) vertelt je in deze podcast - live opgenomen tijdens ons tienjarige jubileum in Carré! - hoe zwaar sommige mensen het hebben met die kunstmatige ‘kloktijd’ die ons leven beheerst. En hoe je met muziek daar misschien wel uit kunt komen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Fri, 03 Jan 2025 - 717 - 686. Hoe had Femke Bol wél een wereldrecord kunnen breken? (Live in Carré)
Om tweehonderdste van een seconde miste de Nederlandse estafetteploeg op de 4x400 meter het wereldrecord tijdens de Olympische Spelen van Parijs. In deze aflevering onderzoeken we met biomechanisch ingenieur Eline van de Kruk van de TU Delft wat we nog kunnen verbeteren aan de techniek van de hardlopers om volgende keer bovenop het goud dat ze wonnen ook de tijd te verslaan en een nieuw wereldrecord te vestigen.
Deze aflevering is opgenomen in Carré Amsterdam tijdens de tiende verjaardag van de Universiteit van Nederland.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Thu, 02 Jan 2025 - 716 - 685. Waarom gaat de tijd sneller als je het naar je zin hebt? (Live in Carré)
Je zit om 7 uur aan tafel bij vrienden. Het is gezellig, er wordt gelachen, en voordat je het weet is het 1 uur 's nachts. Die uren zijn voorbij gevlogen! Maar waarom lijkt de tijd op een saaie werkdag soms juist eindeloos te duren? In deze eerste aflevering van onze podcastserie over tijd duiken we in onze interne klok. Psycholoog Hedderik van Rijn van de Rijksuniversiteit Groningen legt uit waarom onze beleving van tijd zo flexibel is. Ontdek hoe onze hersenen met tijd spelen en hoe je die tijd - in je beleving dan - langzamer kan laten gaan. Deze aflevering is vorig jaar opgenomen in Carré tijdens het 10-jarig jubileum van de Universiteit van Nederland en onderdeel van een serie van vijf afleveringen over tijd.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 01 Jan 2025 - 715 - 684. PCOS: het grootste hormoonprobleem waar bijna niemand van weet
1 op de 10 vrouwen heeft PCOS, en waarschijnlijk ligt dat cijfer nog wel wat hoger. Daarmee is dit het meest voorkomende hormoonprobleem bij vrouwen. Hoe kan het dan toch dat bijna niemand hiervan op de hoogte is? Geranne Jiskoot, psycholoog en PCOS-onderzoeker van het Erasmus MC, maakt zich hard voor meer bewustzijn. In deze aflevering legt ze uit waarom PCOS zo vaak onopgemerkt blijft en welke impact het heeft: van onregelmatige menstruaties en overgewicht tot mentale struggles. Tijd om dit belangrijke onderwerp onder de aandacht te brengen!
Op zoek naar betrouwbare informatie over PCOS. Check de pagina van het Erasmus MC ► https://www.erasmusmc.nl/nl-nl/patientenzorg/aandoeningen/polycysteus-ovarium-syndroom
Meedoen aan onderzoek? Dat kan. ► Heb jij een officiële PCOS diagnose en heb je last van mentale klachten zoals somberheid en stemmingswisselingen, dan kan je deelnemen aan een speciaal online programma. Met deze studie wil Geranne onderzoeken of 5 sessies cognitieve gedragstherapie helpen voor vrouwen met PCOS. Wil je meer informatie over deelname aan de How2Deal studie? Stuur dan een mailtje naar pcos@erasmusmc.nl
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 29 Dec 2024 - 714 - 683. Waarom mag je veel meer zeggen als het een grap is?
Kritiek krijgen is vaak lastig. Maar wanneer het verpakt is als grap, lijkt er opeens veel meer ruimte te zijn om harde waarheden te verkondigen, mensen te bekritiseren, of zelfs volledig af te branden. Hoe kan dat? In deze aflevering duiken we in de wereld van humor en satire met communicatiewetenschapper Britta Brugman van de Universiteit van Amsterdam. Ze doet onderzoek naar satire, een humoristische kunstvorm waarmee vaak kritiek wordt geleverd op de samenleving, machthebbers en andere gevoelige onderwerpen. Klopt het dat je verder kan gaan als satiricus dan als criticus? En is er een grens aan de grap?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 25 Dec 2024 - 713 - 682. Hoe kleding meer over je zegt dan je denkt
Met kleding drukken we uit wie we zijn en hoe we ons voelen. Maar hoe bepalen we wat we dragen? En wat zegt dit over onze identiteit? Met filosoof Tom Giesbers (Open Universiteit) kijken we door de ogen van verlichtingsfilosoof Immanuel Kant naar onze kledingkast waar volgens hem verschillende versies van onszelf hangen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 22 Dec 2024 - 712 - F√ormule 4: Hoe je huis je gezond maakt (BONUS)
Sardinië, Okinawa, Ikaria, Loma Linda en Nicoya: deze ‘blue zones’ zijn plekken waar mensen veel vaker 100 jaar of ouder worden, en dat in goede gezondheid. Wat maakt deze gebieden zo bijzonder? In deze serie maak je kennis met wetenschappers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven.
In de laatste aflevering vertelt Masi Mohammadi (Eindhoven University of Technology) hoe onze huizen en wijken onze gezondheid bepalen—en hoe ze die inzichten gebruikt om slimme woningen te ontwerpen waar ouderen gezond en gelukkig de 100 halen.
Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum Utrecht
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 18 Dec 2024 - 711 - F√ormule 3: Waarom je als puber bepaalt hoe je oud wordt (BONUS)
1 op de 7 jongeren wordt 100 jaar of ouder. Hoe kan de wetenschap hen helpen zo fit mogelijk oud te worden? In deze serie maak je kennis met onderzoekers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven.
Kirsten Verkooijen (Wageningen University & Research) richt zich op jongeren die die steun het hardst nodig hebben. Met slimme technologieën helpt ze hen gezondere keuzes te maken en een stevige basis te leggen voor een lang en vitaal leven.
Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum Utrecht
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Tue, 17 Dec 2024 - 710 - F√ormule 2: Kun je je beter eten? (BONUS)
In Nederland heeft 60% van de mensen een chronische aandoening, en 1 op de 2 Nederlanders krijgt ooit in zijn of haar leven te maken met kanker. Kan de wetenschap ons helpen dat aantal te verminderen? In deze serie maak je kennis met wetenschappers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven.
In deze aflevering vertelt Ellen Kampman (Wageningen University & Research) hoe voeding invloed heeft op je gezondheid, vooral bij kanker. De juiste voeding kan niet alleen de kans op kanker verminderen, maar het kan je ook ondersteunen als je al ziek bent.
Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum Utrecht
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Mon, 16 Dec 2024 - 709 - F√ormule 1: Hoe word je gezond oud? (BONUS)
In 2040 zijn er vier keer zoveel 100-jarigen in Nederland dan nu. Hoe blijven we fit en zelfstandig? In deze serie maak je kennis met wetenschappers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven.
In deze eerste aflevering Roel Vermeulen(Universiteit Utrecht): Hij onderzoekt hoe de wetenschap ons kan helpen gezonde keuzes te maken en ontwikkelt digitale steden die voorspellen of dat echt werkt.
Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum Utrecht
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 15 Dec 2024 - 708 - 681. Space-babies. Hoe plant je je voort in de ruimte?
Volgens ruimtebioloog Angelo Vermeulen van de TU Delft, zal de mensheid ooit emigreren naar de kosmos. Maar hoe planten we ons daar voort? Je hoort het in deze podcastaflevering.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 11 Dec 2024 - 707 - 680. Hoe weten (kerst)reclames ons altijd weer te verleiden?
Het is bijna kerst en dat betekent: volop kerstreclames op tv. Schattige hondjes, volle tafels, cadeaus - we weten dat reclames ons proberen te verleiden en toch trappen we er massaal in. Communicatiewetenschapper Ivar Vermeulen (Vrije Universiteit Amsterdam) onthult welke trucs worden ingezet om jou toch wéér een product te verkopen
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 08 Dec 2024 - 706 - 679. Drugs en poep: dit is waarom we nu al ons water moeten filteren
Ons water in slootjes en meertjes is hartstikke voedzaam. Goed nieuws, zou je denken. Maar nee: slécht nieuws. Want juist doordat ons oppervlaktewater hartstikke rijk is aan voedingsstoffen gaat het hartstikke mis met ons ecosysteem. Dat raakt namelijk helemaal uit balans. Het goede nieuws is: we kunnen er wat aan doen. En dat deden we op Lowlands. Daar ging waterwetenschapper Rosan van Halsema van de Universiteit Twente, samen met collega’s van het Nederlandse Instituut voor Ecologie én samen met Lowlandsgangers zélf ons water gezonder maken. Het water van Lake Lowlands dan, het sfeervolle meertje midden op het festivalterrein.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 04 Dec 2024 - 705 - 678. Deze verrassende dingen kun je met oorsmeer en urine
Zweet, pus, oorsmeer, speeksel. Bah! Ons lichaam produceert een scala aan lichaamssappen. Hoewel de meeste mensen tegenwoordig walgen van deze sappen, is dat niet altijd zo geweest. Deze sappen hebben namelijk allerlei nuttige toepassingen. Wist je dat urine vroeger werd gebruikt om wol te wassen? Of dat oorsmeer een antibacteriële werking heeft? Volgens medisch historicus Ruben Verwaal van het Erasmus MC is het daarom tijd voor eerherstel. Met een bakje oorsmeer en een potje urine op zak, daagt hij je deze aflevering uit om het beeld van jouw eigen lichaamssappen te herzien.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 01 Dec 2024 - 704 - 677. Waarom kun je alles in je dromen?
Een draak met het hoofd van je schoonmoeder - dat klinkt gek, maar in je dromen zou je zo'n draak prima tegen kunnen komen. Wie weet vlieg je dan wel gewoon weg, of heb je superkrachten. Best raar eigenlijk, dat we in onze dromen kunnen doen wat we maar willen. Slaaponderzoeker Christa van der Heijden (Universiteit van Amsterdam) legt uit wat er in onze hersenen gebeurt als we slapen.
Wil je meer horen over slaap? Klik hier en luister alles dat we in 10 jaar over dit onderwerp maakten.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 27 Nov 2024 - 703 - 676. Eindelijk gelukt: échte kaas zonder koe
Het gaat hier dus niet om plantaardige kaasjes, maar om kaas die lijkt op koeienkaas, smelt als koeienkaas, smaakt als koeienkaas, zonder dat er ook maar één koe of ander dier aan te pas komt. Onderzoekers van de Wageningen Universiteit zijn erin geslaagd zo'n kaasje te maken. De eiwitten van de kaas zijn gemaakt door gisten. Je kan deze mozarella op dit moment nog nergens op de wereld kopen, maar grote kans dat je hem in de toekomst wel gaat eten. Levensmiddelentechnoloog Etske Bijl (Wageningen Universiteit) laat ons zien hoe ze zo'n kaas maakt.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 24 Nov 2024 - 702 - 675. Altijd stress? Heel normaal. Dit is waarom
Op de Europese ranglijst van overspannenheid staat wij, nuchtere Hollanders, op de 5de plek. Meer dan een miljoen Nederlanders loopt jaarlijks het risico op een burn-out en twee op de drie doktersbezoeken gaan over: stress.
En we weten inmiddels veel over stress, maar wat precies de oorzaak is dat zoveel mensen last hebben van ziekmakende langdurige of chronische stress, daar hebben we nog altijd geen goede verklaring voor.
Het lijkt er sterk op, dat we tot nu toe een heel belangrijk deel van de stresspuzzel over het hoofd hebben gezien. In deze aflevering vertelt universitair hoofddocent Bart Verkuil van de Universiteit Leiden over onderzoek naar een nieuwe theorie die je idee over stress op z’n kop zet.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 20 Nov 2024 - 701 - 674. Dit is hoe vanaf 2026 CO2 onder de Noordzee wordt gestopt
De aarde warmt op en dus moet de uitstoot van CO2 omlaag. Dat gaat alleen niet zo snel en in de tussentijd zitten we wel met teveel CO2 in de lucht. Wat nou als je dat in de grond kan stoppen, onder de Noordzee? Geoloog Anne Pluymakers (TU Delft) legt uit hoe je dat veilig kan doen - zonder aardbevingen of lekkages.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 17 Nov 2024 - 700 - 673. Vapen: hoe je met dodelijke aardbeiendamp jongeren verleidt
Roken, superslecht? Ja natuurlijk! Maar een vape of e-sigaret roken is geen haar beter. Sterker nog, vapes zijn niks anders dan de zoveelste truc van de tabaksindustrie om ons nicotineverslaafd te maken en te houden. Longarts Sophie Cohen van de Universiteit Utrecht en longpatholoog Danielle Cohen van de Universiteit Leiden leggen je in deze podcast haarfijn uit waarom je er niet -nee echt niet- mee moet beginnen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 13 Nov 2024 - 699 - 672. Hoe kun je armoede doorbreken?
Armoede is een groeiend probleem in Nederland. En wetenschappers die armoede onderzoeken snappen vaak niet wat er speelt bij hun eigen doelgroep. Latifa Abidi van Maastricht University is daarom een initiatief gestart waarbij onderzoekers samenwerken met mensen die dagelijks geldzorgen ervaren. Het doel: betere grip en aanpak van armoede in ons land.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 10 Nov 2024 - 698 - 671. Placebo: Hoe kan een nepmedicijn je toch beter maken?
Je neemt een placebo - een soort fopmedicijn - en tóch voel je je beter. Het is geen verzinsel, maar een gevolg van dat onze hersenen altijd dingen leren. Zo zijn er zelfs (atrose)patiënten die na een nep-knie-operatie net zo goed herstelden als mensen die een echte operatie hebben gehad. Hoe dat kan legt gezondheidspsycholoog Andrea Evers (Universiteit Leiden) uit in deze aflevering.
645: Hoe weet een medicijn waar het heen moet https://open.spotify.com/episode/6Mbq9jbl1QfpF84DabUCY2?si=ed1f627ded914d42
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 06 Nov 2024 - 697 - 670. We dachten dat de Zuidpool nooit zou smelten, totdat ...
Als al het ijs van Antarctica smelt, stijgt de zeespiegel 57 meter. Dat zou Nederland bijna volledig onder water zetten. Gelukkig verwachten we niet dat de hele Zuidpool verdwijnt, maar... de Zuidpool is wel degelijk aan het smelten. Lange tijd dachten wetenschappers dat dit onmogelijk was: de Zuidpool leek onaantastbaar. Dat blijkt toch anders. Sophie de Roda Husman van de TU Delft onderzoek hoe het écht zit en legt uit dat één afbrekende ijsplaats een reeks aan gebeurtenissen in gang zet die het smeltproces alsmaar versnellen.
Disclaimer: aan het eind van deze video wordt vermeld dat de aarde met 1,4 graden Celsius is opgewarmd ten opzichte van pre-industriële niveaus. Dit is echter geen gemiddelde, maar een piek gemeten in het warme jaar 2023. Volgens het laatste rapport van het IPCC is de gemiddelde wereldwijde temperatuurstijging tussen 2011-2020 in werkelijkheid ongeveer 1,1 graden Celsius. Sindsdien zien we echter wel een stijgende lijn in de opwarming van de aarde, waardoor 2024 rond de 1.4-1.5 graden warmer zou kunnen worden dan pre-industriële levels. Bedankt voor jullie begrip, en we blijven ons best doen om nauwkeurige informatie te delen!
Wil je meer informatie over het onderzoek naar de Zuidpool?
► IPCC Het zesde klimaatrapport (AR6): https://www.ipcc.ch/report/ar6/syr/
IPCC rapport. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is opgericht door de Verenigde Naties. Hun doel is de beschikbare kennis op het gebied van klimaat, klimaatverandering en de gevolgen in kaart te brengen.
Om de vijf à zes jaar brengen ze een klimaatrapport (Assessment) met de laatste stand van zaken uit in vier delen. Het zesde klimaatrapport (AR6) kwam uit in 2023, en bevat een uitgebreide beschrijving van het hele klimaatsysteem, waarin er ook veel aandacht is voor de Zuidpool.
► Special report on the ocean and cryosphere in a changing climate (SROCC): https://www.ipcc.ch/srocc/
In 2019 bracht de IPCC een speciaal rapport uit over de oceaan en cryosfeer (een verzamelnaam voor alle gebieden op aarde waarin water voorkomt in de vorm van sneeuw, ijs of permafrost). Hoofdstuk drie van het rapport is volledig gewijd aan de Noord- en Zuidpool.
► European state of the climate. Report 2023: https://climate.copernicus.eu/esotc/2023
Het European State of the Climate Report 2023 geeft een overzicht van het klimaat en weer in dat jaar. 2023 werd gekenmerkt door extreem weer in Europa, en het rapport biedt een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen en hun oorzaken. Twee punten uit het rapport over de opwarming van de aarde:
- 2023 gaat de boeken in als het warmste jaar sinds het begin van wereldwijde metingen in 1850;
- Het was 0.60°C warmer dan het gemiddelde van 1991-2020 en 1.48°C warmer dan 1850-1900 ('pre-industriële niveaus').
► Een paar interessante publicaties over de Zuidpool:
Overzicht van hoe en waar het landijs op Antarctica veranderde de afgelopen 25 jaar: https://www.nature.com/articles/s41586-018-0179-y.
► En hoe de ijsplaten van Antarctica veranderde de afgelopen 25 jaar: https://www.science.org/doi/full/10.1126/sciadv.adi0186
► Hoe ijsplaten dunner worden door het warmere oceaanwater: https://www.nature.com/articles/nature10968
► En hoe smeltwater aan het oppervlakte ijsplaten instabiel kan maken: https://www.nature.com/articles/s41586-020-2627-8.
► Waarom de Larsen B ijsplaat in 2002 afbrak (https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/2013GL057694)
► ... en hoe dat het achterliggende landijs versnelde (https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1029/2004GL020697)
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 03 Nov 2024 - 696 - 669. Waren neanderthalers echt zo dom?
Neanderthalers waren harig, barbaars en onderontwikkeld. Dat is ongeveer hoe wij over ze denken. En ‘wij’ dat zijn dan de ‘homo sapiens’, de wijze denkende mens, wél slim genoeg om te overleven. Archeoloog Gerrit Dusseldorp van Universiteit Leiden legt in deze aflevering de twee neefjes naast elkaar: de homo sapiens versus neanderthaler. En spoiler: zo verschillend zijn we niet.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 30 Oct 2024 - 695 - 668. Kan een zonnestorm Nederland platleggen?
Het Noorderlicht is de laatste tijd vaker te zien in Nederland, en dat blijft zo in 2024 en 2025. Dit spectaculaire natuurverschijnsel komt door een zonnecyclus die elke 11 jaar een piek bereikt. Maar wist je dat de veroorzaker van dit prachtige fenomeen ook gevaarlijk kan zijn?
Aardwetenschapper Lennart de Graaf (Universiteit Utrecht) legt in deze aflevering uit hoe zonnestormen, die het Noorderlicht veroorzaken, veel meer invloed hebben dan je denkt. In 1967 was de Derde Wereldoorlog er bijna door uitgebroken, miljoenen mensen zaten weken zonder stroom, en recent kwamen satellieten van Elon Musk in de problemen. Kan zo’n zonnestorm ook Nederland platleggen? Je hoort het in deze aflevering.
Tips voor Noorderlichtjagers:
1. Zoek een plek waar je vrij uitzicht hebt richting het noorden
2. Hoe dichterbij middernacht hoe groter de kans is dat je het noorderlicht kan zien
3. Zoek een plek waar weinig lichtvervuiling is; dus het liefst geen straatverlichting of ander licht
4. Het moet onbewolkt zijn
5. Via een camera kan je het Noorderlicht vaak makkelijker zien dan met het blote oog, dus pak je telefoon erbij
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 27 Oct 2024 - 694 - 667. Hoe een virus hersenen kan besturen
Stel je voor: een muis die recht op de klauwen van een kat afrent of een rups die ineens omhoog klimt in een boom om daar te sterven…
Het klinkt bizar, maar bij deze dieren is de controle volledig overgenomen door een virus of parasiet. Wetenschapper Vera Ros van de Wageningen Universiteit onderzoekt deze zombie-beesten en hun indringers. Want ook al lijkt het op science fiction, zoals in The Last of Us- het is het echt! Gelukkig gebeurt dit niet bij mensen... toch?
604: Waarom kom je nooit van een koortslip af?https://open.spotify.com/episode/4E6cYsD3DGGyvIw68ghlon?si=f5daa43ba8a04997
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 23 Oct 2024 - 693 - 666. Waarom alles wat je denkt te weten over sterren niet klopt
Waar denk jij aan als je aan een ster denkt? Een lichtbol waarschijnlijk, maar weet je ook waar die van gemaakt is? Sterrenkundige Marijke Haverkorn (Radboud Universiteit Nijmegen) laat aan de hand van een suikerspin zien hoe een ster ontstaat. Leuker nog: ze legt uit hoe je voorspelt waar een ster gaat ontstaan.
Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 20 Oct 2024 - 692 - 665. Van koploper tot ontloper; zo omzeilt Nederland natuurbescherming
Nederland liep in de jaren negentig voorop om natuurbeleid op Europees niveau in te richten. Want een trekvogel ziet helemaal geen grenzen. Sindsdien dragen de best beschermde natuurgebieden het stempel 'Natura 2000'. Maar dat stempel blijkt in Nederland vaak een loze huls. De afgelopen twintig jaar hebben we succesvol geprobeerd de kantjes er vanaf te lopen. Door bijvoorbeeld landbouwgrond ook natuurgebied te noemen. Raoul Beunen, milieuwetenschapper aan de Open Universiteit, weet wie daar de dupe van is: de natuur natuurlijk!
606: Waarom ons stikstof-probleem ooit juist een oplossing was. https://open.spotify.com/episode/5LMnzCOBhDImAsEsESX48Y?si=c787f35d1c084a9e
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 16 Oct 2024 - 691 - Hoe de Romeinen een voorbeeld zijn voor Amerika (BONUS)
In Rare Jongens bekijken historicus Olivier Hekster (Radboud Universiteit) en Merijn Doggen onze tijd door de bril van de Romeinen. In deze aflevering reizen we naar Amerika waar binnenkort verkiezingen zijn. In hoeverre lijken die op de verkiezingen die de Romeinen hielden? Welke campagnestrategie hadden ze? Kon je een kandidaat ook 'endorsen'? En...huh... hebben de Romeinen hun capitol ook ooit bestormd? Allemaal vragen waar je antwoord op krijgt deze aflevering.
Meer Rare Jongens vind je op Spotify, Apple Podcasts of in je favoriete podcast-app.
Helpdesk Rome: Heb je een persoonlijk probleem? Misschien heeft Olivier een Romeinse oplossing voor je. Laat je probleem achter in de comments of via deze link: https://forms.gle/rFdegka25rzwHczR9
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Tue, 15 Oct 2024 - 690 - 664. Moeite met nieuwe dingen leren? Taalwetenschappers bieden hulp!
Heb jij weleens moeite met het aanleren van nieuwe dingen? Taalwetenschappers Monique Flecken en Rosa Zaaijer (Universiteit van Amsterdam) kunnen je daar misschien bij helpen! Zij onderzoeken hoe taal, en zelfs willekeurige woorden, je kunnen helpen om sneller en beter te leren. Op Lowlands deden ze dit met een uniek experiment... linedancen! Kunnen woorden als 'gol' en 'zam' ervoor zorgen dat je de dansmoves beter onthoudt? Ze zoeken het uit in deze gloednieuwe aflevering. Dus trek je cowboylaarzen aan en ontdek of dit taalexperiment dé lifehack is om nieuwe skills onder de knie te krijgen. Yeehaw!
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 13 Oct 2024 - 689 - 663. Verbeteren sportdrankjes je prestaties?
Eiwitshakes, pre-workout drankjes en eiwitsupplementen. In de sportschool kan het niet gek genoeg als het gaat om extraatjes om beter te sporten. Maar hebben die shakes en supplementen wel nut? Of is het eigenlijk grote onzin? Mirwais Mehrab, sportarts i.o. aan de Universiteit Utrecht, legt het uit. (spoiler: atleten kunnen er baat bij hebben, maar voor de casual sporter is het allemaal overbodig).
557: De perfecte work-out volgens de wetenschap (in 10 minuten): https://open.spotify.com/episode/19wKbvIH39ZS1BdV8KRoJj?si=9b7d0f21a9104985
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 09 Oct 2024 - 688 - 662. Kan je succes afdwingen of is het puur geluk?
Een goede baan, een groot huis of de beste cijfers - we willen allemaal succesvol zijn. Maar kun je succes echt afdwingen door hard te werken of speelt geluk een grotere rol? Socioloog Thijs Bol (UvA) onderzoekt hoe wij naar succes kijken en welke gevolgen prestatiedruk heeft. Dit doet hij met proefpersonen op een plek waar je het misschien niet zo snel zou verwachten: op Lowlands!
00:00 Kun je succes afdwingen?
00:50 Waarom experimenteren op Lowlands?
01:26 Prestatiedruk bij jongeren
02:01 Gevolgen prestatiedruk
02:29 Prestatiedruk experimenten
04:07 Ervaart iedereen prestatiedruk hetzelfde?
05:20 Hebben succesvolle mensen meer geluk?
06:48 De twee soorten geluk
09:56 Hoe kijken we naar succes en falen?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 06 Oct 2024 - 687 - 661. Waarom zit porno zo vol clichés?
Is het je ook wel eens opgevallen dat in de meeste porno filmpjes steeds weer dezelfde personages opduiken? Het stoute schoolmeisje, of bijvoorbeeld de 'BBC' oftewel 'the big black cock'? Dat is niet zomaar, vertelt cultureel socioloog Samira van Bohemen (Erasmus Universiteit) in deze podcast. Zulke stereotypes zitten namelijk ontzettend diep verankerd in onze cultuur. En het gekke is: dat is soms best prettig.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 02 Oct 2024 - 686 - 660. Hoe maak je van een huidcel een zaadcel?
Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland
Iedere cel in je lichaam heeft een functie: van een niercel tot een hersencel, en natuurlijk de zaad- en eicellen. En eenmaal een niercel, of eicel, dan wordt het geen andere cel meer. Tot nu, want in het lab kunnen wetenschappers van een huidcel, een andere cel maken. Zoals bijvoorbeeld een zaadcel. Hoe dat werkt vertelt voortplantingsbioloog Callista Mulder (Amstedam UMC).
Het onderzoek van Callista wordt uitgevoerd in samenwerkingsverband HipGametes met onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum, Erasmus MC, Amsterdam UMC, Maastricht University en het Rathenau Instituut. Meer weten over dit samenwerkingsverband? Kijk dan op https://embryomodels.com/what-we-do/hipgametes/ en/of https://www.rathenau.nl/nl/gezondheid/zaadjes-voor-een-maatschappelijk-debat.
Wil je ons iets laten weten of vragen? Dat kan via dit formulier: https://forms.gle/5YTUR72pTwzXRAFk6
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 29 Sep 2024 - 685 - 659. Hoe word je vrienden met je vijand?
Als je om je heen kijkt in de wereld zie je oorlog, aanslagen en genocide. Het is van nu en van alle tijden. Maar hoe afschuwelijk een conflict ook is, hoe massaal mensenrechten over en weer geschonden worden, uiteindelijk stopt een oorlog en moet je als voormalige vijanden samen verder.
Hoe ‘verzoen’ je je met je vijand? En is verzoening altijd mogelijk na oorlog of conflict? Lorena de Vita legt het je uit in deze aflevering. Zij is historicus op het gebied van internationale betrekkingen aan de Universiteit Utrecht en zij won een Heineken Young Scientists Award met haar onderzoek naar verzoeningen in het verleden.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 25 Sep 2024 - 684 - 658. Zijn Gen Z en Millennials echt zo verschillend?!
Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland
Boomers, zoomers, millennials en xennials. We vinden het heerlijk om elkaar in te delen in generaties. Maar zegt de generatie waartoe je behoort echt iets over je identiteit? En bestaan deze labeltjes volgens de wetenschap eigenlijk wel? We vragen het gen-x’er Bram Peper. Socioloog aan Tilburg University.
Tijdcodes
00:00 Welke generaties zijn er?
00:45 Wat verbindt een generatie?
02:23 Bestaan generaties echt?
03:22 Het verschil tussen Gen-Z en andere generaties
06:02 Waarom plakken we labels op generaties?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 22 Sep 2024 - 683 - 657. Hoe je de kans op longkankersterfte in 10 minuten kan verminderen
Per jaar krijgen 14.000 mensen in Nederland de diagnose longkanker en 11.000 mensen overlijden eraan per jaar. Een onderzoek van slechts een paar minuten kan ervoor zorgen dat veel minder mensen aan die ziekte sterven. Top! Allemaal door de scan zou je zeggen, maar zo werkt het niet. Door onderzoek van Heineken Young Scientists Award-winnaar Kevin Ten Haaf (Erasmus MC) weten we nu wie we wel en wie we niet moeten checken op longkanker, zodat mensen niet onnodig door de medische molen hoeven.
Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 18 Sep 2024 - 682 - 656. Waarom denk ook jij over 10 jaar anders over fillers
Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland
Het aantal cosmetische ingrepen groeit razendsnel. In de laatste tien jaar gingen we van zo'n 14 miljoen naar 35 miljoen behandelingen, meer dan een verdubbeling. Sociaal wetenschapper Anne-Mette Hermans van de Tilburg University onderzoekt welke invloed deze toename heeft op jongeren. Zij groeien nu op met een redelijk 'genormaliseerd' beeld van cosmetische ingrepen. Zijn lipfillers en botox voor hen straks net zo normaal als een bezoek aan de kapper?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sun, 15 Sep 2024 - 681 - 655. Wetenschap voorspelt winnaar verkiezingen VS (BONUS)
5 november zijn de verkiezingen in de VS: wordt het Trump of toch Harris? De Amerikanen en de rest van de wereld wachten gespannen af. Toch is er één man die het NU al denkt te weten. Wetenschapper Allan Lichtman voorspelt de uitslag van de verkiezingen al jaren goed. Hij voorzag zelfs dat Trump zou winnen in 2016. Ook dit jaar heeft hij weer een voorspelling gedaan. De grote vraag is: krijgt hij gelijk? We vragen politicoloog André Krouwel (Vrije Universiteit Amsterdam) hoe aannemelijk zijn voorspelling is en hoe de rest van de wetenschappelijke wereld naar zijn voorspellende model kijkt.
Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Fri, 13 Sep 2024 - 680 - 654. Waarom zijn bloemen bijna nooit blauw?
Casper van der Kooi (Rijksuniversiteit Groningen), winnaar van de Heineken Young Scientists Award, is gefascineerd door de kleurrijke wereld van bloemen. Elke bloem heeft weer een andere prachtige kleur. Casper onderzoekt hoe deze bloemen aan hun kleuren komen. En hoe ze daarmee de aandacht van bestuivers trekken. Welke kleuren hebben meer kans van slagen op het krijgen van nakomelingen?
527: Hoe zorgen kleine bloemen ervoor dat de dijk niet breekt? https://open.spotify.com/episode/2GHX7kBfJV3YXX27Bpuoc9?si=c420fdeaf86e427b
Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wed, 11 Sep 2024 - 679 - 653. Wat als het plaatje in je gedachten ontbreekt? (afantasie)
Vier procent van de mensen heeft het: afantasie. Ofwel: totaal geen verbeeldingskracht. Als afantasten hun ogen sluiten en zich iets voor de geest proberen te halen, zien zij niets. Psycholoog Laura Speed (Radboud Universiteit Nijmegen) raakte gefascineerd door deze groep mensen. Hoe is het om geen voorstelling te hebben bij herinneringen, of het gezicht van een vriend? En hoe leuk is het om zonder visuele beeldvorming een boek te lezen? Laura onderzocht het.
00.00 Wat is afantasie?
01:20 Wat zijn de kenmerken van afantasie?
02:10 Wanneer is afantasie ontdekt?
02:46 Hoe werkt afantasie?
03:50 Heb jij afantasie? Doe de test!
05:30 Kan een afantast het leuk vinden om een boek te lezen?
07:58 Hoe ziet het dagelijks leven van een afantast eruit?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Mon, 09 Sep 2024 - 678 - Quantuuuuhhm 3: Hoe de quantumcomputer alles kraakt en veilig maakt (BONUS)
In deze mini-serie van de Universiteit van Nederland gaan Sander Denneman (presentator) en Adriaan ter Braack (wetenschapsjournalist) op onderzoek uit in Nederland, Quantumland. Deze aflevering gaan ze langs bij de wiskundige Christian Schaffner (wiskundige, Universiteit van Amsterdam) hij laat hen zien dat een quantumcomputer bloed snel is, maar ook heel veel foute antwoorden geeft die je er dan weer moet uitfilteren. Klinkt ingewikkeld, maar Adriaan legt het duidelijk uit.
Met dank aan Quantum Delta NL
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Thu, 05 Sep 2024
Podcasts similaires à De Universiteit van Nederland Podcast
Bernard Hammelburg | BNR BNR Nieuwsradio
Beurs | BNR BNR Nieuwsradio
BNR's Big Five BNR Nieuwsradio
Boekestijn en De Wijk BNR Nieuwsradio
De Wereld | BNR BNR Nieuwsradio
Zolang het leuk is BNR Nieuwsradio
Moordzaken Carrie & Eddie
Zware Jongens Dag en Nacht Media | Podimo
Echt Gebeurd Echt Gebeurd
Eerste hulp bij klassiek Klara
Gusto Casa in Spanje Kletskous Media
Governance in gesprek Marco Frijlink en Hartger Wassink
De Jortcast NPO Radio 1 / AVROTROS
NRC Haagse Zaken NRC
NRC Vandaag NRC
Veldheren Peter van Uhm, Mart de Kruif, Jos de Groot / Corti Media
In het Rijksmuseum Rijksmuseum
Erotische verhalen - Rouze.me Rouze
Maarten van Rossem en Tom Jessen Tom Jessen en Maarten van Rossem
Geschiedenis Inside Tonny Media
Vandaag Inside Vandaag Inside
Zentrum doorbreekt de stilte Zentrum Zwolle
Autres podcasts de Éducation
Vroege Vogels NPO Radio 1 / BNNVARA
NRC Onbehaarde Apen NRC
Wetenschap Vandaag | BNR BNR Nieuwsradio
BBC Inside Science BBC Radio 4
Ale kosmos! Polskie Radio S.A.
The Infinite Monkey Cage BBC Radio 4
Zimmerman en Space Hens Zimmerman
De Universiteit van Vlaanderen Podcast Universiteit van Vlaanderen
Radio Naukowe Radio Naukowe - Karolina Głowacka
IQ - Wissenschaft und Forschung Bayerischer Rundfunk
Ondertussen in de kosmos de Volkskrant
Das Wissen | SWR SWR
De Postkoloniale Podcast De Postkoloniale Podcast
Ancient Aliens PodcastOne
IQ - Wissenschaft schnell erzählt Bayerischer Rundfunk
Radiowissen Bayerischer Rundfunk
Forschung aktuell Deutschlandfunk
Green Talks Green Hub Twente
Nauka To Lubię Tomasz Rożek
Il podcast di Piergiorgio Odifreddi: Lezioni e Conferenze. Vito Rodolfo Albano