NRC Onbehaarde Apen

Koralen vormen de meest biodiverse ecosystemen onder water: ze zijn kleurrijk, levendig en vol leven. Maar door klimaatverandering, vervuiling en overbevissing verdwijnen riffen razendsnel. Wetenschappers proberen al decennia dat tij te keren door koraal te onderzoeken en te kweken – in zee én in aquaria. Hoe werkt dat eigenlijk? En kunnen ze hiermee de riffen echt redden? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Gemma Venhuizen Gasten: Nienke Beintema en Floor Boon Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als je driehonderd jaar geleden over straat liep in Nederland, kon je een gesprek misschien nog nét volgen. Ga je nóg verder terug, dan wordt het al snel onverstaanbaar voor moderne oren. Taal staat nooit stil: woorden verschuiven van betekenis, klanken verdwijnen en nieuwe vormen ontstaan. Hoe kreeg het Nederlands zijn huidige vorm, welke uitdagingen kent het vandaag — en hoe zal onze taal zich morgen ontwikkelen? Shownotes: Een overzicht van besproken teksten, boeken en de dialectenbank:Lees hier het artikel van Hendrik Spiering over de geschiedenis van het Nederlands: 'De eigen taal van de delta: hoe het Kustgermaans het Nederlands baarde'Lees hier het artikel van Hendrik Spiering over de toekomst van het Nederlands: 'Over een eeuw is een l een w geworden en zijn we bang voor de bijzin'Grote geschiedenis van de Nederlandse taal van Jelle StegemanEen Middelnederlandse trouwbelofte AvonturenromanNederlandse Dialectenbank - Meerstens InstituutHet Smibanese Woordenboek 2.0 - Professor Soortkill Presentatie: Gemma Venhuizen Gasten: Hendrik Spiering en Ellen de Bruin Redactie & montage: Liz Dautzenberg Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Jane Goodall, de Britse wereldberoemde chimpanseeonderzoeker en natuuractivist, is op 91-jarige leeftijd overleden. Op 26-jarige leeftijd veranderde ze de primatologie met haar onderzoek naar het gedrag van chimpansees. Later werd ze een icoon voor hoop en natuurbescherming. Maar zijn er ook controverses, zoals de kritiek op haar werkwijze en de beschuldiging van plagiaat en zelfs zelfverzonnen quotes. Wie was Jane Goodall? En hoe groeide zij uit van een verlegen secretaresse uit tot de wereldberoemde natuuractivist? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Karlijn Saris Gast: Gemma Venhuizen Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Woensdag wonnen Susumu Kitagawa, Richard Robson en Omar M. Yaghi de Nobelprijs voor Scheikunde voor de ontwikkeling van „een nieuw soort moleculaire architectuur”: metaal-organische raamwerken. Redacteuren Steven Frölke en Sander Voormolen leggen de ontdekking uit en bespreken de toepassing ervan in de praktijk. Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Karlijn Saris Gasten: Steven Frölke en Sander Voormolen Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Nobelprijs voor de Natuurkunde is dinsdag uitgereikt aan John Clarke (1942 ), Michel H. Devoret (1953) en John Martinis (1958) voor hun onderzoek naar de eigenschappen van quantummechanica op menselijke schaal. Redacteuren Dorine Schenk en Sander Voormolen leggen de ontdekking uit en de toepassing ervan in de praktijk. Aanvulling: toen John Martinis in 2019 beweerde quantum supremacy of quantum advantage te hebben bereikt, ging dat over één specifieke taak die op een gewone computer waarschijnlijk langer zou duren . Hij heeft nooit gezegd dat zijn quantumcomputer beter kan rekenen dan een gewone computer. Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Host: Karlijn Saris Gasten: Dorine Schenk en Sander Voormolen Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Japanse Shimon Sakaguchi en Amerikaanse Mary E. Brunkow en Fred Ramsdell deden fundamentele kennis op over de manier waarop het immuunsysteem eigen overactieve afweercellen tot bedaren kan brengen. Niki Korteweg en Sander Voormolen bespreken deze ontdekking en de invloed ervan op de klinische praktijk. Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Karlijn Saris Gasten: Niki Korteweg en Sander Voormolen Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Voor wie zich ’s nachts soms eenzaam voelt is het wellicht een troost om te weten dat je nooit écht alleen bent. Miljoenen microben kruipen tijdens je slaap in, op en langs je lichaam zonder dat je het door hebt én zonder dat er last van hebt. Maar soms schuifelt er ook minder gewild gezelschap onder de dekens: de parasieten  luis, schuftmijt en bedwants veroorzaken slapeloze nachten en rode bulten.   Wat doen deze beesten in ons bed? Waarom zitten ze graag op onze huid? En hebben we eigenlijk nog wat aan deze vervelende parasieten?  Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Gemma Venhuizen Gasten: Karlijn Saris en Hendrik Spiering Redactie en montage: Rosa van Toledo  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De één roemt het schrijfgevoel, de ander de ervaring, de esthetiek; wie denkt dat de computer het schrijven met een vulpen heeft vervangen, heeft het mis. Vulpennen zijn populair en inktbedrijven experimenteren steeds meer met nieuwe kleuren. Hoe werkt een vulpen? Wat is het geheim van goede inkt? En mag je je vulpen echt nooit aan een ander uitlenen?  Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Gemma Venhuizen Gasten: Ellen de Bruin en Karel Knip Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

CAR-T, een therapie die ziekmakende cellen opruimt, was al veel belovend in kankeronderzoek, maar laat nu ook goede resultaten zien bij het behandelen van auto-immuunziektes. Helaas is de behandeling extreem duur. Ziekenhuizen willen daarom de behandeling zelf maken. Hoe ver zijn ze daarmee? En is genezing met CAR-T mogelijk? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Gemma Venhuizen Gasten: Karlijn Saris en Sander Voormolen Redactie: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een fluisterende stem, zacht getik, gefriemel met een papiertje — voor miljoenen mensen is het pure ontspanning. ASMR, een zintuiglijke sensatie die via video of audio mensen tot rust brengt, is een wereldwijd internetfenomeen. Maar wat gebeurt er precies in je brein? Is het een serieus te nemen zintuiglijke reactie, of gewoon goed verpakte pseudowetenschap? En moeten we niet vaker met een open blik naar dit soort fenomenen kijken? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Gemma Venhuizen Gasten: Jelka Pospig en Sander Voormolen Redactie en montage: Liz Dautzenberg Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een wolk van een baby, de strijd tegen kanker, de economie die hapert als een oude motor. Metaforen kunnen ons helpen situaties of verschijnselen in één krachtig beeld te vatten, ook in de wetenschap. Maar metaforen zijn meer dan stijlfiguren: ze sturen en beïnvloeden ook ons denken, vaak zonder dat we het doorhebben. En ze kunnen ons misleiden. Hoe werken metaforen precies? Waar komen ze vandaan?  En is er een risico aan het gebruik van metaforen?  Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Gemma Venhuizen Gasten: Ellen de Bruin en Sjoerd de Jong Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We zien het christendom als een strak georganiseerde kerk, met eeuwenoude tradities die vanaf de ontstaansperiode onveranderd zijn. Maar iedere tijd had zijn eigen christendom. Vooral de eerste duizend jaar van de religie waren lang niet zo ordelijk als we denken. Sterker nog: de religie maakte toen een aantal intensieve transformaties door. Heeft het christendom wel een ware identiteit?  Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Presentatie: Gemma Venhuizen Gasten: Hendrik Spiering & Bart Funnekotter Redactie & montage: Jeanne Geerken   Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 1769 maakt de Polynesische meesternavigator Tupaia een zeekaart voor de Engelse ontdekkingsreiziger James Cook. Al kort daarna werd de kaart bespot door westerlingen als onbegrijpelijk en zwak. Maar in 2019 achterhaalden twee Duitse wetenschappers hoe de kaart moet worden gelezen. Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Gemma Venhuizen Gast: Lucas Brouwers Co-host: Hendrik Spiering Producer: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Donald Trump schept dagelijks zoveel onzekerheid met zijn importheffingen, dat economen overuren maken in het voorspellen van de toekomst. En er zijn meer vragen waar ze mee worstelen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als er een financiële crisis uitbreekt? Financieel journalist Menno Tamminga zocht uit: kun je de toekomst eigenlijk wel voorspellen met een rekenmodel?  Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.  Host: Gemma Venhuizen Gast: Menno Tamminga Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Uren wakker liggen in de nacht, vanwege een afspraak morgen. Op de fiets peinzen over wat er gebeurt als je je baan verliest, of over die gênante opmerking tijdens de lunch. We piekeren veel, over wat geweest is en vooral over wat nog moet komen. Redacteur Ellen de Bruin vroeg zich af: waarom piekeren we toch zoveel? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Host: Gemma Venhuizen Gast: Ellen de Bruin Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Onbehaarde Apen onderzoekt de toekomst van voorspellingstoernooien.

Onbehaarde Apen onderzoekt de toekomst van archeologisch in de grond.

Onbehaarde Apen onderzoekt de toekomst van flashfloods in Nederland.

Onbehaarde Apen onderzoek de geschiedenis van heersers en hun voorspellers.

Onbehaarde Apen onderzoekt de gevolgen van het verdrogende ven.

Onbehaarde Apen onderzoekt de rol van kunstmatige intelligentie in wiskundig onderzoek.

Onbehaarde Apen onderzoekt erfelijkheid.

Onbehaarde Apen onderzoekt de toekomst van de wolf in Nederland.

Een persoonlijke audiodocumentaire over de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa.

Onbehaarde Apen onderzoekt de relatie tussen herpes en alzheimer.

Onbehaarde Apen duikt in de geschiedenis van alcohol.

Onbehaarde Apen onderzoekt het tragische lot van de pinguïn.

Onbehaarde Apen duikt in de wetenschap waar je eerst om lacht

Twee optimisten en een pessimist over de filosofie én de biologie van het optimisme.

De wetenschappelijke dromen en de economische realiteit van duurzaam cement.

Onbehaarde Apen ging op reportage om de problemen op het wad te onderzoeken.

Onbehaarde Apen onderzoekt giftige soorten in de Nederlandse natuur.

Onbehaarde Apen duikt in de geschiedenis van het wandelen.

Onbehaarde Apen onderzoekt de wetenschappelijke mysteries van de zon.

Onbehaarde Apen onderzoekt de morele afwegingen van het kweken, doden en eten van octopus.

Onbehaarde Apen onderzoekt de ontwikkeling van xenofobie.

Onbehaarde Apen onderzoekt de gevolgen van Trumps beleid.

Onbehaarde Apen onderzoekt het opspuiten van zeeijs tegen klimaatverandering.

Onbehaarde Apen gaat mee op ruimtereis naar Mars.

Onbehaarde Apen onderzoekt de oorzaken en gevolgen van het verdwijnen van het korhoen.

Onbehaarde Apen onderzoekt het biologische mechanisme achter jojoën.

Onbehaarde Apen doet onderzoek naar buitenaards leven.

Onbehaarde Apen duikt in het proefdierenonderzoek.

Onbehaarde Apen onderzoekt de criteria van genocide.

Onbehaarde Apen gaat op wintersafari.

Vileine humor en geniale listen. En over de schrijver bestaat niets dan mysterie.

Onbehaarde Apen onderzoekt de slaap.

Onbehaarde Apen duikt in het leven en werk van Marie Curie.

Onbehaarde Apen

Onbehaarde Apen duikt in de geschiedenis van het alfabet.

Onbehaarde Apen onderzoekt waarom er zoveel verdeeldheid is over het klimaatprobleem.

Onbehaarde Apen onderzoekt de technische en economische potentie van afvalrecycling.

Onbehaarde Apen duikt in het anti-verouderingsonderzoek.

Onbehaarde Apen duikt het kweekvleeslab in en onderzoekt de risico's.

Onbehaarde Apen gaat mee op stadssafari.

Onbehaarde Apen vaart mee naar Paaseiland en ontrafelt de mysteries.

Onbehaarde Apen duikt mee met de bruinvis.

Onbehaarde Apen duikt in eiwitstructuren en voorspellende AI software.

Onbehaarde Apen doet verslag van de Nobelprijs voor natuurkunde.

Onbehaarde Apen duikt onderzoekt genregulatie.

Onbehaarde Apen onderzoekt het IQ.

Onbehaarde Apen vaart mee op het onderzoeksschip dat de AMOC onderzoekt.

En met welke geavanceerde apparatuur we zo diep kunnen kijken.

Onbehaarde Apen duikt diep in het konijnenhol.

Dit is waar je uitkomt als je de coördinaten 0,0 invult.

Onbehaarde Apen onderzoekt het gebruik van psychedelica in de psychiatrie.

Als je een aantal dagen weinig of niets eet, komt het lichaam in de overlevingsmodus.

Hoe we wegen beter én goedkoper kunnen verlichten.

Heeft het nut om hardop na te denken?

Wat is er waar van alle beweringen op het internet?

Waarom eroverheen plassen juist níét helpt.

En wat doe je als je dreigt te verdrinken in een bak met custard?

Hoe komt het dier aan zijn bijzondere vorm?

Redacteur Gemma Venhuizen moest zelf onder het mes vanwege een verwijde aorta.

Daar wordt het absolute 0-punt bijna gehaald.

Biedt deze nieuwe kennis ook openingen voor gerichtere behandelmethoden?

En waarom ons huidige heksenbeeld zo onschuldig werd.

De vraag is of de effecten ervan wel goed te onderzoeken zijn.

Je brein krimpt al voordat je in de overgang komt. Maar het komt ook weer goed!

Veel clichés -zoals mannen die liever seks hebben en het moederinstinct- zijn onzin.

Oorlog is een uitvinding van chimpansees, vrede is een uitvinding van mensen.

Het was rond de evenaar zo koud als op Antarctica nu.

Het kan verstrekkende gevolgen hebben voor zeevogels, pinguïns en zelfs zoogdieren.

We kunnen op medisch gebied veel leren van winterslapers.

Onbehaarde Apen onderzoekt het Europees verbod op alle PFAS.

Onbehaarde Apen duikt in het onderzoek rond geo-engineering.

Onbehaarde Apen onderzoekt tinnitus en de mogelijke oplossingen.

Dit is de magie van de moderne chipproductie.

De wereldberoemde primatoloog liet ons inzien hoe erg we op elkaar lijken.

Afvalmedicijnen lijken te doen wat leefstijlcoaches niet is gelukt.

De wetenschappelijke speurtocht bracht genetici naar de prehistorie.

Zelfs burgerdoden kunnen na een juiste afweging gerechtvaardigd zijn.

De stap na CRISPR-cas is het verfijndere base en prime-editing.

De symptomen kunnen overeenkomen met die van een hartaanval.

Begrijpen we na 2000 jaar nog wel waarop hun macht gebaseerd was?

De oorzaak zit niet altijd in bijvoorbeeld je keel of longen, maar in je hersenen.

De kans op zo'n verstrekkende ramp is klein, maar groter dan ooit.

Maar minder dierlijke en meer plantaardige eiwitten eten, levert gezondheidswinst op.

De warmte gaat gepaard met extreem weer zoals de overvloedige regenval in Nederland.