De Jortcast

We leven in een periode van een nieuwe stammenstrijd. Als je uitzoomt zijn in onze samenleving van zuilen naar bubbels gegaan. En in die bubbels blijven we. mokken en boos zijn op ' de ander'. Hoe komen we hieruit? En wat betekent dat voor onze politiek en welk leiderschap heeft Nederland nodig om hieruit te komen? Prof. dr. Hans Boutellier (Polarisatie & Veerkracht, VU) schreef hierover een boek getiteld 'De neo-tribale revolte. Over vijandschap en solidariteit in een nieuw tijdperk' en legt uit.

Ook te gast in deze nazit zijn prof. dr. Claes de Vreese (Politieke Communicatie - UvA) en prof. dr. Carla Hoetink (politiek historica, RuG en directeur van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen). 

Hoe nu verder met de formatie nu het door de verkiezingsuitslag redelijk vast zit? Jort Kelder praat over de winst en het verlies van de verschillende partijen en welke koers Nederland zal varen nadat we weer eens onze plicht hebben vervuld in dat stemhokje. 

Te gast zijn prof. dr. Claes de Vreese (Politieke Communicatie - UvA), prof. dr. Carla Hoetink (politiek historica, RuG en directeur van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen) en prof. dr. Hans Boutellier (Polarisatie & Veerkracht, VU). Van Boutellier verscheen onlangs het boek 'De neo-tribale revolte. Over vijandschap en solidariteit in een nieuw tijdperk'.   

Een terugblik op de campagne en de verkiezingsuitslag. Wat kan de wetenschap nu al zeggen over de strategie van de verschillende partijen en welke rol speelde de polarisatie? Te gast zijn prof. dr. Claes de Vreese (Politieke Communicatie - UvA), prof. dr. Carla Hoetink (politiek historica, RuG en directeur van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen) en prof. dr. Hans Boutellier (Polarisatie & Veerkracht, VU). Van Boutellier verscheen onlangs het boek 'De neo-tribale revolte. Over vijandschap en solidariteit in een nieuw tijdperk'.   

Dit is de gehele uitzending van Dr Kelder en Co waar Jort Kelder drie gasten aan tafel heeft in het Allard Pierson die hun analyse loslaten op de afgelopen verkiezingscampagne. Te gast zijn prof. dr. Claes de Vreese (Politieke Communicatie - UvA), prof. dr. Carla Hoetink (politiek historica, RuG en directeur van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen) en prof. dr. Hans Boutellier (Polarisatie & Veerkracht, VU). 

Besproken worden de winst van FvD, de invloed van AI op de campagne en waarom wij niet het Deense model kunnen invoeren in de Nederlandse politiek? 

Dit is de laatste Jortcast voor de verkiezingen waar Jort Kelder praat met politicoloogdr. Matthijs Rooduijn, gespecialiseerd in de rechtse kiezer, prof. dr. Sanne Kruikemeier, die o.a. onderzoek doet naar campagnes op TikTok en historicusdr. Geerten Waling(die eerder meeschreef aan de biografie van Geert Wilders). Hoe beïnvloedt AI en zoiets basaaals als het weer de uitslag van de verkiezingen? En gaat Bontenbal winnen of toch echt niet? 

Daags voor de verkiezingen gaat Jort Kelder in debat met dr. Marieke Koekkoek (Volt), drs. Diederik Boomsma (JA21) en prof. dr. Ewald Engelen (Vrede voor Dieren). Een debat met doctoren over defensie, duurzaamheid en de digitale euro.

Welke plannen hebben zij voor Nederland? Hoe kan het dat deze mensen die allemaal toch veel op de universiteit hebben doorgebracht een andere feitelijke mening hebben?  

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met dr. Marjolein Moorman (GL/PvdA) over Artikel 23, moeten we de grondwet wijzigingen of niet? En te gast zijn journalist dr. Geerten Waling (EW Magazine), politicoloog dr. Matthijs Rooduijn (UvA) en communicatiewetenschapper prof. dr. Sanne Kruikemeier (WUR). Ze kijken naar de laatste dagen van de campagne. Welke invloed heeft de terugtrekking van  Wilders bij de verschillende verkiezingsuitzendingen op de stemmers? En wat is het effect van campagnes op social media zoals TikTok? 

Zal de boze burger teleurgesteld zijn op 29 oktober als de stemmen worden geteld? Wat gaat er veranderen als er nieuwe verkiezingen zijn geweest? En waarom horen we vooral het luide rechtse geluid op de tv? Wat is er veranderd in onze samenleving dat we zo ontevreden zijn? Jort Kelder vraagt het in deze nazit aan politicoloog dr. Tom Louwerse, dr. Willeke Slingerland (onderzoekt de democratische rechtsstaat) en politiek journalist drs. Leonard Ornstein. 

Terwijl grote partijen alvast meerderheden proberen te smeden voor na de verkiezingen, blijven zwevende kiezers op zoek naar een geluid dat hen goed kan vertolken. Tegelijkertijd wantrouwen steeds meer Nederlanders de instituties van de democratische rechtsstaat. Niet alleen politici, ook rechters en journalisten ervaren groeiende agressie en vijandigheid. Dit is het tweede deel van het gesprek over de staat van onze democratie met lector Sociale Cohesie en de Democratische Rechtsstaat dr. Willeke Slingerland van de Hogeschool Utrecht en politicoloog aan de Universiteit Leiden dr. Tom Louwerse, oprichter van de Peilingwijzer. Ook aan tafel zit drs. Leonard Ornstein, parlementair journalist en aan het promoveren op Pim Fortuyn. 

Wat wordt het onderwerp van deze verkiezingen? Wat zal ons naar de stembus trekken en vooral wie zal ons overtuigen? Hoe succesvol zijn de partijen in deze campagne? Jort Kelder vraagt het politicoloog dr. Tom Louwerse van de Universiteit Leiden (o.a. van de Stemwijzer), dr. Willeke Slingerland van de HU en lector Sociale Cohesie en de Democratische Rechtsstaat. Ook is aangeschoven drs. Leonard Ornstein, parlementair journalist en bezig met zijn proefschrift over Pim Fortuyn. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder drie gasten aan tafel heeft over de verkiezingen. Dat zijn dr. Tom Louwerse (Leiden), dr. Willeke Slingerland (HU) en drs. Leonard Ornstein (fellow IISG en promoveert op Fortuyn). Het gaat over de peilingen, de winst die je kunt behalen als lijsttrekker via  een tv-programma en wat democratie precies betekent. Ook belt Jort Kelder even met dr. Hans Vijlbrief (D66) over een oplossing voor een tekort aan studentenwoningen. 

Hoe zal Nederland er in de verre toekomst uitzien? Wat zijn de gevolgen van de demografische veranderingen zoals de vergrijzing? En hoe kunnen we onze veiligheid blijven garanderen? Jort Kelder vraagt het aan dr. Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau (CPB). Ook aan tafel zitten politiek journalist dr. Chris Aalberts en prof. dr. Martijn Kitzen van o.a. de Nederlandse Defensie Academie (NLDA). Kitzen schreef onlangs samen met dr. Tim Sweijs het boek 'De Oorlog van Morgen'. 

Er wordt nogal wat beweerd en keihard gesteld door de lijsttrekkers in de campagnetijd. Het partijprogramma moet immers verkocht worden; iedereen een basisinkomen, tien steden erbij, stoppen met het klimaatbeleid of er juist miljarden extra aan besteden. Maar wat betekenen al deze uitlatingen? Zijn ze echt gemeend of is het bedoeld om de keuze voor de kiezer duidelijker te maken? En waar wordt er gespind en waar hoor je de echte overtuiging? Jort Kelder vraagt het docent en onderzoeker politieke communicatie aan de Erasmus Universiteit dr. Chris Aalberts die tevens als politiek journalist werkzaam is en bijna elk verkiezingscongres bezoekt en daarvan verslag doet. 

Na twee jaar strijd in Gaza is er eindelijk een staakt-het-vuren en voorzichtig sprake van een bestand tussen de strijdende partijen van Israël en Hamas. Wat is er de afgelopen twee jaar gebeurd? Hoe en met wat trokken de Israëli's ten strijde en wat was het antwoord van Hamas? We vragen het prof. dr. Martijn Kitzen, hoogleraar bij de Defensie Academie en bijzonder hoogleraar Krijgswetenschappen bij de Universiteit Leiden. Ook heeft hij gediend in Afghanistan. Waarom zijn er geen parallellen te trekken tussen Hamas en Al-Qaida? En hoe is het Hamas gelukt om die sympathie te winnen onder grote delen van de bevolking? Waarom spreekt de onderdrukking van de Gazanen meer mensen aan dan de slachtoffers die vallen bij het gewapend conflict in bijvoorbeeld Soedan? 

Het Centraal Planbureau (CPB) heeft het precies voor je uitgezocht; de plannen van de meeste politieke partijen die meedoen aan de verkiezingen van 2025. Hoeveel willen ze uitgeven aan onderwijs, zorg en defensie? En wat betekent dat voor je eigen inkomen? Het zijn honderden pagina's aan berekeningen getiteld 'Keuzes in Kaart' en je kunt ze zelf hier doorspitten. Jort Kelder heeft het al met veel plezier gedaan en is vereerd dat econoom dr. Pieter Hasekamp, directeur van het CPB een toelichting wil geven op die cijfers van de doorrekening in deze podcast. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder praat met prof. dr. Martijn Kitzen over de fragiele vrede in Gaza. Te gast is ook dr. Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau (CPB) die de cijfers achter de plannen van de politieke partijen. En dr. Chris Aalberts duidt de campagnetaal die we de afgelopen week hebben gehoord. 

Jongeren zijn activistischer en hebben meer lef dan de oudere generatie. Zij gaan wél de barricades op, maar ja, ze hebben geen huis om in te wonen. De grootste crisis die deze generatie ervaart is die van de wooncrisis. Maar waarom willen dan ook al die joneren op een postzegel in de stad wonen? Wat zijn de best functionerende steden en wat gebeurt er met de centra van de stad als er vooral hoogeropgeleide mensen wonen, zoals nu in Amsterdam? Te gast in deze nazit bij Jort Kelder zijn neuropsycholoog, gespecialiseerd in het brein van de jongere, prof. dr. Eveline Crone (o.a. Erasmus) en econoom prof. dr. Coen Teulings (UU). 

De podcast met prof. dr. Coen Teulings en Jort Kelder over de instituties is hier te vinden: 

https://podcastluisteren.nl/pod/College-van-Kelder-and-Teulings

Het gaat niet goed met onze jongeren: ze bezwijken onder prestatiedruk, zijn gedesillusioneerd in de politiek, zitten uren achter een scherm en zijn kwetsbaar voor de radicale ideeën van Andrew Tate. Maar geen paniek, want volgens ontwikkelingspsycholoog prof. dr. Eveline Crone, denken volwassenen altijd dat de nieuwste generatie gedoemd is. Crone onderzoekt al zo’n twintig jaar de hersenen van jongeren en legt in de Jortcast uit waarom juist zij zo vatbaar zijn voor extreem gedachtegoed. Hersenen zijn volop in ontwikkeling en niet alle gebieden doen dat even snel. Het gevolg? Domme beslissingen en een mooie (maar soms naïeve) vorm van idealisme. 

De ideale schoonzoon, de professor en bovenal een man met fatsoen. Lijsttrekker en fractievoorzitter van het CDA, drs. Henri Bontenbal, wordt door velen gezien als dé meest geschikte premierskandidaat van het moment. Maar wie is hij, naast organist en familieman, echt? En op welke manier past hij binnen de traditie van het CDA? Heeft Bontenbal hetgeen wat een leider van ons land nodig heeft? Iemand die verbindt, maar ook Poetin kan bellen als het nodig is? Te gast in deze XL-aflevering zijn Pieter Gerrit (PG) Kroeger, historicus en de CDA-chroniqueur. Ook aan tafel zit Bas Erlings, oud-campagnestrateeg van de VVD en auteur van het boek 'Het spel van de populist'. Jort vraagt de gasten de wederopstanding van het CDA te verklaren, want wie had dat nou nog gedacht?

Stijgende huizenprijzen? Juist heel goed, aldus prof. dr. Coen Teulings, econoom en universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Miljarden investeren in de sociale woningbouw en hiermee de marktwerking even niet z'n werk laten doen? Of stoppen met de hypotheekrenteaftrek zoals GroenLinks-PvdA, CDA, D66, Volt & ChristenUnie willen? Niet zo verstandig allemaal, vindt Teulings. Deze econoom legt uit wat er wél moet gebeuren, zodat de jongere generatie ook een betaalbaar huis vindt.  

Lees hier het uitgebreide en uitstekende artikel van Jesse Frederik in De Correspondent over de woningbouw: 

https://decorrespondent.nl/16290/het-woonprobleem-van-nederland-iedereen-wil-betaalbaar-wonen-maar-niemand-wil-het-betalen/aae4cacb-f263-021a-1236-a3ba7e16fb30

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 4 oktober waar Jort Kelder belt met Lisa Westerveld over hoe we eenzaamheid beter aan kunnen pakken. Te gast is econoom prof. dr. Coen Teulings over het wel of niet schrappen van de hypotheekrenteaftrek (en hoe we het huizentekort kunnen oplossen). De jonge dr. Nico Brinkel heeft een oplossing voor de netcongestie door slimmer je elektrische auto op te laden. En ontwikkelingspsycholoog  prof. dr. Eveline Crone doet onderzoek naar jongeren. Luistert de politiek wel genoeg naar ze? 

We worden geregeerd door emotie, lijkt het wel als we naar de bolletjesregen van stemmingen over moties kijken deze week en natuurlijk met dat schuine oog ook naar de verkiezingscampagne. Hoe is dat ontstaan en hoe maken we feiten weer doorslaggevend in plaats van het onderbuikgevoel? Te gast bij Jort Kelder zijn socioloog prof. dr. Jan Willem Duyvendak en wetenschapsjournalist dr. Stan van Pelt. 

Media-aandacht voor controversiële studies, zoals Trumps suggestie dat autisme en paracetamol met elkaar verbonden zouden zijn, en de opkomst van nepwetenschap maken het voor het publiek lastig om feiten van fictie te onderscheiden. Tegelijkertijd neemt de druk op onderzoekers om te presteren toe, met alle risico’s van dien. Dr. Stan van Pelt, neurowetenschapper, wetenschapsjournalist en docent wetenschapsjournalistiek aan de radbouduniversiteit in Nijmegen, bespreekt dit in de Jortcast. Deze week publiceerde hij zijn boek Sloppy Science, waarin hij blootlegt hoe fouten, slecht uitgevoerde studies en systemische druk het vertrouwen in wetenschap ondermijnen.

We gedragen ons tegenwoordig in de openbare ruimte zoals thuis. We draaien harde muziek in de trein, smakken met open mond op straat en mogen 'overal onszelf zijn'. Hoe is dit gedrag een weerspiegeling van ons huidige politieke klimaat dat beheerst wordt door polarisatie en de daarbij behorende lelijke woorden in het debat?

Te gast is socioloog prof. dr. Jan Willem Duyvendak, verbonden aan de UvA en directeur van het Netherlands Institute of Advanced Studies (NIAS). Hij verklaart in zijn net verschenen boek 'Spookkloven. Waarom Nederland minder gepolariseerd is dan we denken'waarom er geen reden tot polarisatie is, ook al willen politici dat vuurtje graag opstoken voor dat eigen politieke gewin. En waarom we ons allemaal weer een beetje moeten gedragen, zowel in Den Haag als in de openbare ruimte.  

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Jimmy Dijk van de SP over een motie om de prijzen in de supermarkt naar beneden te krijgen. Te gast is prof. dr. Jan Willem Duyvendak die analyseert of we na een week van rellen en een debat over rellen ook echt zo gepolariseerd zijn. Hij schreef het boek 'Spookkloven'. De jonge dr. Suzanne Poiesz onderzocht de visstand en de biodiversiteit in de Waddenzee en dr. Stan van Pelt schreef een boek 'Sloppy Science' over fraude in de wetenschap. 

Is er nog plek voor de conservatieve stem in de wetenschap of is die luid genoeg? In de week van het 'vrije woord' zou alles gezegd mogen worden, dus ook over o.a in het debat over de buitenlandse studenten aan onze universiteiten. U hoort naast Jort Kelder ook dr. Jelle van Baardewijk (cultuurfilsooof o.a. bij Nyenrode en de Hogeschool van Rotterdam) en dr. Casper Wits, sinoloog, japanoloog en universitair docent Oost-Azië Studies aan de Universiteit Leiden. 

TikTok is niet alleen een bron van vermakelijke filmpjes, maar ook een casus voor de gevaren van data, technologie en geopolitiek. Europa zit massaal op TikTok, zonder zich altijd te realiseren dat het ook een instrument van buitenlandse invloed is. TikTok's moederbedrijf ByteDance investeert miljarden in AI-infrastructuur en Xi zet druk op Chinese techbedrijven om hun eigen chips te gebruiken in plaats van die van Nvidia. Te gast is dr. Casper Wits, sinoloog en japanoloog aan de Universiteit Leiden. Volgens Wits ligt het echte doel van de Chinese strategie niet bij het Westen, maar bij het mondiale zuiden: Afrika, Azië, Latijns-Amerika. Europa? "Als wij iets willen betekenen, moeten we zelf een strategie ontwikkelen: wat kunnen wij bieden wat China niet kan?"

Wat is er nog over van 'het vrije woord' en wordt het ook echt bedreigd? Jort Kelder voert het gesprek met dr. Jelle van Baardewijk, cultuurfilosoof en verbonden aan o.a. Nyenrode. Is de moord op Kirk, het cancellen van Kimmel (die nu toch weer op tv mag) en in Nederland de ophef over uitspraken van spindoctor Julia Wouters tekenend voor de dood van het debat? Zijn we allemaal, inclusief de media en universiteiten, te angstig als het gaat om weerwoord van de andere kant? 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Pieter Grinwis (CU) over de motie om niet gelijk bij elke kabinetsval nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Dr. Jelle van Baardewijk is te gast over het vrije woord en de jonge dr. Marius Bakx  heeft onderzoek gedaan naar de lokale tegenmacht. En wat gebeurt er als het Amerikaanse deel van TikTok niet meer in Chinese handen is? Dit bespreekt Jort met dr. Casper Wits, universitair docent Oost Azië Studies te Leiden.  

Wat betekenen die spanningen in de wereld voor onze economie en voor de ontwikkeling van onze industrie? Te gast in deze podcast zijn dr. Tim Sweijs, directeur onderzoek aan het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS) en prof. dr. Arnoud Boot, hoogleraar in ondernemingsfinanciering en financiële markten (UvA). 

De oorlog in Oekraïne houdt Europa al meer dan drie jaar in een wurggreep. En Russische drones boven Polen zetten de verhoudingen weer op scherp. Wat als het conflict escaleert tussen Rusland en de NAVO? Dr. Tim Sweijs, directeur onderzoek bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) schreef samen met collega’s het rapport Blinded by Bias: Western Policymakers and Their Perceptions of Russia before 24 February 2022. Sweijs schetst in de Jortcast waarom Europese landen zo lang niet wilden geloven dat escalatie mogelijk was. In veel Westerse landen heerste ongeloof: ondanks Moskou’s duidelijke signalen dat het Oekraïne nooit als soeverein zou erkennen. De angst om Rusland te provoceren woog zwaarder dan het besef dat oorlog op de loer lag. Dat leidde tot late en halfslachtige steun aan Oekraïne. Waarom werd het gevaar zo lang gebagatelliseerd, terwijl de signalen zonneklaar waren? 

Het artikel dat  dr. Tim Sweijs onlangs heeft gepubliceerd over de vooroordelen die wereldleiders vóór februari 2022 hadden betreffende Poetins politiek en de mogelijke invasie van Oekraïne : https://hcss.nl/report/blinded-by-bias/ukraine/ 

De Troonrede is voorgelezen en de miljoenen-kruimels van de Miljoenennota zijn bekend gemaakt door minister Heinen. Het is wachten op het nieuwe kabinet, maar Jort Kelder spart met econoom prof. dr. Arnoud Boot, hoogleraar in ondernemingsfinanciering en financiële markten aan de UvA, over hoe we onze staathuishoudkunde zouden moeten inrichten zodat we mee kunnen in de mondiale wedloop van concurrende bedrijven. Kunnen we Tata Steel behouden? Zou bezuinigen op de Glazen Koets een deuk in dat spreekwoordelijke pakje boter slaan? 

Artikel waar prof. dr. Boot over spreekt: 

https://www.arnoudboot.nl/files/files/BootVanTilburg%2020241214-een-einde-aan-tata-biedt-volop-kansen%20-%20NRC.pdf

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met BBB-Kamerlid  Marieke Wijen-Nass over de buitenlandse wanbetalers van parkeerboetes. Te gast is econoom prof. dr. Arnoud Boot (UvA) over Prinsjesdag en hoe het nou eigenlijk echt gaat met de BV Nederland. De jonge dr. Steven Beijer heeft onderzoek gedaan naar een mogelijke kringloop van fosfor. En defensie-expert dr. Tim Sweijs (HCSS) legt uit wat onze reactie zou moeten zijn op de Russische drones die in het Poolse luchtruim werden neergeschoten. En hij heeft onderzoek gedaan naar de bias die wereldleiders hadden (Merkel, Biden, Johnson, Macron) vóór februari 2022 betreffende Poetin en zijn dreigende taal. 

Onlangs verscheen een onderzoek waaruit blijkt dat jongeren zich meer aangetrokken voelen tot het extreem-linkse gedachtegoed, zoals het communisme. Hoe kan het dat deze oude ideologie toch weer populair is bij een kleine groep?

Bij Jort Kelder aan tafel zitten dr. Vincent Chang, gespecialiseerd in de Chinese geschiedenis. China wordt sinds 1949 geregeerd door de Communistische Partij (CPC), maar is dit ook een communistische samenleving? Ook aan tafel zit politicoloog en publicist prof. dr. Menno Hurenkamp, verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek die al jaren onderzoek doet naar verschillende politieke stromingen. Binnenkort verschijnt van hem een boek over de soevereinen. 

Disclaimer: deze podcast is opgenomen voor de moord op Charlie Kirk. 

Steeds meer Nederlanders zoeken manieren om even uit het sociaal contract te stappen. De één gaat hiken of verdrinkt in consumentengedrag, een ander besluit zich volledig af te sluiten van nieuws en politiek. Soms krijgt dat extremere vormen, zoals bij de zogenoemde “soevereinen” die zich volledig willen onttrekken aan de staat. Prof. dr. Menno Hurenkamp, politicoloog en publicist, verbonden aan de Universiteit Utrecht en professor aan de University of Humanistic Studies vertelt erover in de Jortcast. Volgens Hurenkamp zijn soevereinen een symptoom van iets groters. Terwijl de politiek zich vastdraait in het herstellen van vertrouwen, groeit juist de behoefte om zelf de voorwaarden van burgerschap te bepalen. 

Wat wilde Xi de Westerse leiders tonen met de militaire parade van vorige week? Was het puur machtsvertoon of zitten er ook handreikingen in verborgen naar machtige mensen zoals Donald Trump? Begrijpt deze Amerikaanse president de Chinezen wel? Te gast is dr. Vincent Chang, universitair docent Geschiedenis en Internationale Betrekkingen aan de Universiteit Leiden en senior fellow bij het Leiden Asia Centre. Hij is gespecialiseerd in transnationale herinneringspolitiek, regiovorming en de bilaterale banden tussen China en Nederland.

Shownotes: 

Het schoonmaken van de stoelen van Kim Yong-un: https://www.telegraph.co.uk/world-news/2025/09/04/kim-jong-un-aid-wipes-down-surfaces-meeting-putin/

Link naar de documenatire Assasins: https://www.imdb.com/title/tt11394276/

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 6 september waar Jort Kelder belt met Jan Paternotte (D66) over de mogelijke Europese vredesmacht voor Oekraïne. Te gast is dr. Vincent Chang (Leiden) over de militaire parade in Beijng. De jonge dr. Piter Oosterhof heeft onderzoek gedaan naar goedkopere medicijnen en prof. dr. Menno Hurenkamp heeft zich verdiept in de soevereinen en vraagt zich af: 'wat kunnen we van deze dwarsdenkers leren?' 

Dit is de nazit waar Jort Kelder met prof. dr. Ronald van Raak en dr. Quita Muis praat over de invloed van de media op de polarisatie. Wat zouden we als media anders kunnen doen zodat iedereen gehoord wordt? 

Tijdens deze podcast kwam entrepeneur Vincent Evers het Allard Pierson binnenlopen met zijn stampende robot 'Eva'. Mag Eva gewoon op straat lopen en zou ze in de toekomst de hond van Vincent alleen mogen uitlaten? Willen we dat ze onze vaatwasser uitruimt en op onze kinderen past? Ook Eva doet mee aan het gesprek. 

Het vertrouwen in de politiek staat met zo'n 4% op een historisch dieptepunt. Te gast bijde Jortcast is dr. Quita Muis, universitair docent Sociologie aan Tilburg University. Zij onderzoekt hoe wij tegenover elkaar komen te staan, en waarom dat soms erger lijkt dan het is. De verhitte discussies over Israël en Gaza, de vraag of hoogopgeleiden en laagopgeleiden nog wel in dezelfde samenleving leven, volgens Muis zijn het symptomen van hetzelfde mechanisme. Een beetje polarisatie is goed: het houdt de democratie levendig. Maar het kan ook ongezond worden. 

Op de dag dat het nóg verder rommelt bij de, eens de grote belofte van de politiek, de partij NSC, staan we bij de Jortcast stil bij hoe het beter en doeltreffender kan in Den Haag. Moet de koning weer terug in het formatieproces? Moeten we stoppen met naar eenzijdige filmpjes kijken op social media? Of meer respect voor de tegenmacht? Jort Kelder vraagt het aan prof. dr. Ronald van Raak, oud-Kamerlid namens de SP en tegenwoordig hoogleraar Filosofie aan de Eramsus Universiteit. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 30 augustus. Jort Kelder belt met Chris Stoffer (SGP) die graag wil dat de functie van de koning terugkeert in het formatieproces. Te gast is prof. dr. Ronald van Raak die uitlegt wat Kamerleden zouden moeten doen om het vertrouwen in de politiek weer terug te winnen. De jonge dr. Jurriaan te Koppele (Universiteit Wageningen) heeft onderzocht welke invloed emoties hebben op beslissingen die we nemen, bijvoorbeeld ook zo iets simpels als wat we bestellen in een restaurant of aan de bar. En dr. Quita Muis doet al jaren onderzoek naar polarisatie, maar ook of mannen en vrouwen anders stemmen. 

AI vertoont al tekenen van leven, aldus dr. Bart van der Sloot, senior onderzoeker aan het Tilburg Institute for Law, Technology, and Society. Van AI-systemen die werknemers onder druk zetten tot algoritmes die zelfstandig beslissingen nemen: waar ligt de grens tussen programmering en bewustzijn? Jort Kelder legt het in de nazit voor aan dr. van der Sloot. 

De cowboy jaren van het grenzenloos vrije internet is niet meer. Na jaren debatteren is in het Verenigd Koninkrijk een nieuwe wet ingevoerd, de Online Safety Act, die officieel afkadert wat er wel en niet op het web mag gebeuren. Ook in Europa zijn er wetten in de maak. Dit alles met goede bedoelingen en ter bescherming van bijvoorbeeld kinderen, maar waarom is er in de VS juist een tegengestelde beweging gaande van deregulering? En moeten we ons wel focussen op de online gebruiker of juist op de groeiende invloed van AI op ons surf-gedrag?  

Te gast is dr. Bart van der Sloot, universitair hoofddocent aan de Tilburg Law School en senior onderzoeker aan het Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILT). Zijn laatste boek heet “Regulating the Synthetic Society” (2024).

De NSC-bewindslieden stappen uit het kabinet na twee hevige debatten over Gaza. Heeft Veldkamp zijn ontslag ingediend omdat hij werkelijk niet verder kon, of was het een politieke strategie? En in hoeverre is Nederland stuurloos nu ook deze ministerposten opnieuw vervuld zullen moeten worden? Te gast is prof. dr. Henk te Velde, hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in de politiek. We analyseren het Gaza-debat, de speech van Schoof en plaatsen de partijleiders in de Nederlandse retorische traditie. Waarom doet Wilders het bijvoorbeeld altijd zo goed in een debat? Hoe komt het dat Timmermans beter klinkt in het Engels dan in het Nederlands? En wat is toch dat onverklaarbare Bontenbal-effect? 

Een ruw ontwaken deze morgen nadat 9 NSC-kopstukken ermee zijn gekapt. ‘Voor Gaza’, of komt het ook wel gewoon lekker uit voor een partij die op sterven na dood is? In gesprek met prof. dr. Henk te Velde, hoogleraar Nederlandse geschiedenis te Leiden. Dankzij een Britse online veiligheidswet is de dystopie van Orwell’s 1984 weer een stapje dichterbij, dr Kelder laat zich bijscholen door dr. Bart van der Sloot, universitair hoofddocent aan de Tilburg Law School. Een belletje met de JA21-lijsttrekker Joost Eerdmans die het gedachtegoed van Musk in de Nederlandse politieke praktijk wil brengen en jonge doctor Mark Weijers promoveerde op de levensduurverlenging van auto-batterijen.

Nederland moet meer gaan uitgeven aan Defensie. Maar waar haal je zo even €19 miljard vandaan? ‘Bij de bijstand’, aldus VVD-leider Yesilgöz. Prima, Dilan! Nog maar €18 miljard te gaan. Op links zijn de ideeën niet veel beter: SP en Denk willen zorg, onderwijs en sociale zekerheid buiten schot houden, maar schermen daarmee 283 van de in totaal 457 miljard aan overheidsuitgaven af. Dr. Jasper Lukkezen van de ESB maakt korte metten met luchtfietsende politici en rekent de oplossing wel weer even voor. Het goede nieuws: het is in ieder geval wél haalbaar.

Artikel ESB Niek de Meijier: https://esb.nu/extra-structurele-defensie-uitgaven-vereisen-budgettaire-dekking/

Podcast Michiel Lieuwma Ali B: https://www.youtube.com/watch?v=aaBuBkshojc

Groeiende onrust in de Donbas-regio, waar Rusland enkele dagen voor de ontmoeting tussen Donald Trump en Vladimir Poetin nog kilometers terreinwinst vergaarde. Ondertussen deed Trump uitspraken over het uitwisselen van grondgebied. Geen wonder dat Zelensky deze week weinig vertrouwen had in de onderhandelingen. Te gast bij de Jortcast is prof. dr. Han Bouwmeester, brigade-generaal buiten dienst en defensiestrateeg. Ging deze ontmoeting wel over Oekraïne, of vooral over andere geopolitieke belangen? Oorlog is meer dan tanks en raketten, diplomatie, economische druk en het verspreiden van desinformatie zijn daar allemaal onderdeel van, aldus Bouwmeester. Heeft het gesprek het gewenste effect gehad? 

Volg Ko Colijn: https://spectator.clingendael.org/nl/auteur/ko-colijn

De defensie-industrie is booming, bij het Duitse bedrijf Rheinmetall klotsen de winsten tegen de plinten. Hoe kan Nederland zich aanpassen op de veranderende geopolitieke omstandigheden? Dr. Jasper Lukkezen legt uit waarom de defensiesector net even anders in elkaar steekt dan andere industrieën: een beperkt aantal bedrijven en een beperkt aantal klanten: overheden. De wederzijdse afhankelijkheid werkt zo lang de situatie stabiel is. Maar wat te doen nu daar langzaamaan verandering in komt? 

Prof. dr. Han Bouwmeester is hoogleraar Militair-Operationele Wetenschappen bij de Faculteit Militaire Wetenschappen (FMW) van de Nederlandse Defensie Academie. Brigadegeneraal buiten dienst en defensiestrateeg, gespecialiseerd in inlichtingen en strategische misleiding. Dr. Jasper Lukkezen, universitair docent macro-economie aan de School of Economics van de Universiteit Utrecht. Verbonden aan economievakblad ESB en columnist bij Het Financieele Dagblad. Directeur bij economentraineeship BoFEB 

Het onderonsje in Alaska van de twee grote ego’s: verloor Volodymyr en wie won er dan, Donald of Vladimir? Brigadegeneraal Han Bouwmeester bespreekt het. Econoom dr. Jasper Lukkezen rekent even 19 miljard in de begroting vrij voor Defensie en ja, dat moet óók uit de zorg en de eigen huizenbezitters geperst worden.

Verder: het koraal in de onderwaterwereld heeft het moeilijk, maar een jonge doctor Tom Wijers weet hoe we het kunnen redden: met zee-egels. En Jort telefoneert met zijn Terschellingse electricien Colin de Beer, die met zijn nieuwe politieke partij BEER de grootste hervormingen sinds Thorbecke wil doorvoeren.

Na het live radiogesprek met mr. Heleen over de Linden praat hij met haar door over de zin en onzin van sancties tegen Rusland.

Ze helpen medicijnen en kennis voor mensen ontwikkelen en krijgen daar pijn, verveling en een vroegtijdige dood voor terug. Dat is het leven van een labmuis. Filosoof dr. Eva Meijer gaf 25 van deze voormalig werknemertjes een pensioen bij haar in huis, en leerde ze steeds beter kennen. Zo zag ze dat muizen niet graag over elkaars staart heen lopen, die leggen ze met hun handen eerst opzij. Ze houden zich bezig met de inrichting van hun huis, sluiten vriendschappen en zorgen voor elkaar. De ene muis meer dan de ander, want ‘De Muis’ bestaat niet. En ze zag: zo lang we met de bril van de mens naar dieren kijken, zullen mensen dieren nooit écht begrijpen. 

De Tweede Kamer kwam deze week terug van haar reces voor een debat over Gaza. Sancties op Europees niveau laten op zich wachten, maar wat kan het kabinet doen om Israël tot een andere koers te bewegen? Te gast bij dr Kelder en Co is mr. Heleen over de Linden, advocaat en sanctierechtexpert. Is Nederland juridisch gezien verplicht om in te grijpen? Ook maken we de vergelijking met Rusland, waar inmiddels het achttiende sanctiepakket van kracht is. Gooit Europa nog wel een gat in een natte krant? U hoort het in Dr Kelder en Co.

De zin en onzin van sancties

De Tweede Kamer kwam deze week terug van haar reces voor een debat over Gaza. Sancties op Europees niveau laten op zich wachten, maar wat kan het kabinet doen om Israël tot een andere koers te bewegen? Te gast bij dr Kelder en Co is mr. Heleen over de Linden, advocaat en sanctierechtexpert. Is Nederland juridisch gezien verplicht om in te grijpen? Ook maken we de vergelijking met Rusland, waar inmiddels het achttiende sanctiepakket van kracht is. Hoe effectief zijn deze gebleken? Unilever verkocht haar Russische tak voor de helft van de waarde, Heineken deed de zijne weg voor 1 euro - wie heeft daar nu eigenlijk baat bij? Hebben wij de Russen kunnen raken waar het pijn doet? U hoort het in Dr Kelder en Co.

Vliegen: het nieuwe tabak?

Terwijl de technische universiteiten druk bezig zijn met groene brandstof en elektrische motoren, blijft de uitstoot harder groeien dan innovatie kan bijbenen, aldus jonge dr. Yannick van den Berg. De rechtsgeleerde promoveerde recent aan de Universiteit van Amsterdam en onderzocht hoe Europese regels ons vlieggedrag zouden kunnen inperken. Meer dan de helft van alle luchtvaartuitstoot komt van slechts 6% van de lange intercontinentale vluchten. Tegelijkertijd vliegt de helft van alle Nederlanders niet, terwijl 13% drie keer per jaar of vaker het vliegtuig pakt. Van den Berg vindt daarom dat we vliegen moeten gaan behandelen als tabak: niet verbieden maar wel de norm veranderen. Geen reclames in bushokjes voor all-inclusives en wat vaker met de trein op vakantie. Geen leuke boodschap, maar iemand moet het doen, en dus vertelt van den Berg erover in de uitzending.

25 individuele muizenlevens

Ze helpen medicijnen en kennis voor mensen ontwikkelen en krijgen daar pijn, verveling en een vroegtijdige dood voor terug. Dat is het leven van een labmuis. Filosoof dr. Eva Meijer gaf 25 van deze voormalig werknemertjes een pensioen bij haar in huis, en leerde ze steeds beter kennen. Zo zag ze dat muizen niet graag over elkaars staart heen lopen, die leggen ze met hun handen eerst opzij. Ze houden zich bezig met de inrichting van hun huis, sluiten vriendschappen en zorgen voor elkaar. De ene muis meer dan de ander, want ‘De Muis’ bestaat niet. En ze zag: zo lang we met de bril van de mens naar dieren kijken, zullen mensen dieren nooit écht begrijpen. In dr Kelder en Co vertelt Meijer over de bevindingen van haar onderzoek.

Plus een belletje met VOLT-lijsttrekker Laurens Dassen, die werkt aan een initiatiefwet die Israël een andere koers moeten doen varen.

Wat is er toch aan de hand met onze jonge mannen en vrouwen? Jonge vrouwen worden wat linkser en progressiever en mannen juist rechtser en conservatiever. Hoe zit dit? En wat is de invloed van sociale media op dit verschijnsel? Jort Kelder gaat erover in gesprek met prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, hoogleraar International Business & Economics aan de University of South Carolina en gespecialiseerd in polarisatie. Ook aan tafel zit prof. dr. Mark Deuze, mediaprofessor aan de UvA.

Het artikel van de Financial Times waarnaar wordt verwezen: https://www.ft.com/content/29fd9b5c-2f35-41bf-9d4c-994db4e12998

Objectiviteit heeft zijn beste tijd gehad

Wordt nieuws, in navolging van social media, steeds emotioneler? Objectieve journalistiek heeft in ieder geval zijn beste tijd gehad, constateert prof. dr. Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies aan de UvA. En zo geweldig was het ook niet: het werd in de jaren 60 bedacht door marketinglui, omdat het de verzuilde kranten en omroepen zou helpen bij het bereiken van een zo groot mogelijk publiek. Kassa! Maar wat komt ervoor in de plaats? En gaat activisme met journalistiek wel samen? Aangezien er in onze tijdlijnen een niet-aflatende stroom aan informatie op ons af komt en journalisten meer zouden moeten zijn dan slechts een doorgeefluik daarvan, moeten een medium zich afvragen: hoe kan ik daar onderdeel van worden. 

Het zijn onzekere tijden: we zitten in de afbraak van een wereldsysteem en zijn op weg naar een nieuw evenwicht waarvan we nog niet precies weten hoe het eruit gaat zien. Dat zegt prof. Dr. Sjoerd Beugelsdijk, hoogleraar International Business aan de University of South Carolina. In 1950 had Europa nog het grootste blok in termen van bevolkingsomvang in de wereld. En dat wordt het kleinste gedeelte in de wereld. Het idee dat we in Europa onze standaarden aan de rest van de wereld kunnen opleggen, is volgens Beugelsdijk dan ook een beetje naïef. Het is noodzakelijk dat Europa minder afhankelijk wordt van de Verenigde Staten.

Prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk is hoogleraar international business aan de University of South Carolina, waar hij opleidingsdirecteur is en tegelijkertijd de J. Willis Cantey Chair bekleedt. Hij doet onderzoek naar globalisering, culturele verschillen, en nationale identiteit en behoort tot de meest geciteerde onderzoekers ter wereld in zijn vakgebied. Eerder was hij hoogleraar in Groningen. Beugelsdijk publiceerde invloedrijke werken zoals het SCP-rapport ‘Denkend aan Nederland’ en het boek ‘De Verdeelde Nederlanden’.

Links:
Wall Street Journal over McEntarfer & Trump: https://www.wsj.com/politics/policy/the-economist-trump-targeted-over-rigged-jobs-data-47657457?st=dBYNEF&reflink=desktopwebshare_permalink

Wall Street Journal over Erdogan: https://www.wsj.com/world/middle-east/turkeys-erdogan-fires-statistics-chief-after-record-inflation-11643456492

dr Kelder en Co, zaterdag 2 augustus 2025 - Live vanuit het Allard Pierson

Presentatie: Jort Kelder

Gasten: prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, prof. dr. Mark Deuze, dr. Jolanda Teeuwen

Over de potentie van Trumps handelstarieven

Economen zijn het zelden met elkaar eens, behalve als het aankomt op de negatieve effecten van handelsbarrières. Dr Kelder heeft gelukkig iemand gevonden die ook er zijn vraagtekens bij durft te zetten, en niet de minste. Prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, hoogleraar International business & economics aan de University of South-Carolina, trekt elke voorspelling over de uitwerking van Trumps tarieven in twijfel. Zijn stelling: we kunnen het nu simpelweg nog niet weten. Daarbij wijst hij graag op de kansen die het verstoren van onze geglobaliseerde waardeketens biedt. Op het gebied van veiligheid, autonomie, en – laat het Trump niet horen – duurzaamheid.

Objectiviteit heeft zijn beste tijd gehad

Wordt nieuws, in navolging van social media, steeds emotioneler? Objectieve journalistiek heeft in ieder geval zijn beste tijd gehad, constateert prof. dr. Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies aan de UvA. En zo geweldig was het ook niet: het werd in de jaren 60 bedacht door marketinglui, omdat het de verzuilde kranten en omroepen zou helpen bij het bereiken van een zo groot mogelijk publiek. Kassa! Maar wat komt ervoor in de plaats? Aangezien er in onze tijdlijnen een niet-aflatende stroom aan informatie op ons af komt en journalisten meer zouden moeten zijn dan slechts een doorgeefluik daarvan, moeten een medium zich afvragen: hoe kan ik daar onderdeel van worden.

Bomen zijn relaxed

Werkt u bij een grote corporate, dan bestaat de kans dat uw carbon footprint wordt gecompenseerd door het aanplanten van nieuw struikgewas. Of deze manier van milieubewustzijn het gewenste effect heeft, behoort niet tot de kern van het onderzoek van onze jonge doctor. Wel dompelde Jolanda Teeuwen zich enkele jaren onder in de wereld van de herbebossing, met als centrale vraag: welk effect hebben bomen op regenval in droge gebieden? Ze richtte haar pijlen hoofdzakelijk op het gebied rond de Middellandse Zee, maar werkte tegelijkertijd samen met een bedrijf dat zich ten doel stelt de Egyptische Sinaïwoestijn tot een woud om te toveren. Of dat zo’n goed idee is, legt Teeuwen graag uit.

Je komt er wat moeilijker tussen, maar áls dat eenmaal is gelukt, betaal je niet veel meer dan twintig jaar geleden. Dat zegt prof. dr. Hans Koster, hoogleraar Urban Economics & Real Estate aan de Vrije Universiteit Amsterdam. In gesprek over de zin en onzin van de ‘wooncrisis’, wat volgens Koster in feite een toegankelijkheidsprobleem is. Conclusie: dat gaan we de komende vijf jaar niet oplossen.

"Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel." Of die uitspraak nog opgaat in het post-truthtijdperk, vraagt prof. dr. Martine Prange zich ten zeerste af. In haar recent verschenen boek De waarheidscrisis beschrijft de hoogleraar filosofie uit Tilburg hoe populisten moedwillig een loopje nemen met de feiten. Deze anti-intellectuele tendens baart de academicus vanzelfsprekend grote zorgen. 

Hoe graag politici ons ook willen doen geloven dat Nederland kampt met een veelheid aan welhaast onoplosbare crises, wetenschappers houden zich graag bij de feiten. Zo ook prof. dr. Hans Koster, die zich hardop afvraagt of de woningmarkt er wel zo belabberd aan toe is als vaak wordt geschetst.

Kiezersonderzoek wijst uit dat burgers huisvesting als grootste uitdaging zien, maar volgens deze woningmarkteconoom van de VU is er niet zo gek veel aan de hand. Zou het misschien kunnen dat Nederlanders ook op dit terrein verwend zijn en vinden dat een woningmarkt tegemoet moet komen aan het ultieme gevoel van keuzevrijheid waar zij menen recht op te hebben? Naast antwoord op deze filosofische kwestie, duidt Koster bovenal de economische realiteit.

Podcast met Paul Frissen: Jortcast #799 - Elke elite krijgt het volk dat ze verdient

Woonprofessor Hans Koster over het huizentekort en of het reëel is hoe politieke partijen die denken op te lossen. Moeten we eigenlijk wel zoveel bouwen...  ofwel, is er echt wel een crisis? Verder aangeschoven filosoof dr. Martine Prange over waarheid in feitenvrije tijden. Onze jonge dr. heeft een studie gedaan naar pakketkluizen en we bellen een rood-groene politicus over de handelsoorlog met Trump. 

Afgelopen week heeft de EU overleg gevoerd met China over de grondstoffen, want geen deal heeft opgeleverd. Dat zijn belangrijke en gespannen gesprekken, want China is voor Nederland de grootste leverancier van producten die kritieke grondstoffen bevatten zoals zonnepanelen. Samen met de VS is China een van de machtigste landen van de wereld.

Maar klopt dat beeld van "De Fabriek van de Wereld" wel als je naar de economische cijfers kijkt? En hoe bedreigend zijn de Chinezen op militair gebied? Jort Kelder praat met dr. Friso Stevens gespecialiseerd in China en werkzaam is bij HCSS, de onafhankelijke denktank qua geopolitiek en strategische studies.  

Als je aan mensen vraagt wat ze belangrijk vinden in een partner, benadrukken de meesten het belang van humor in een relatie. Toch zoeken mannen en vrouwen niet hetzelfde: vrouwen zoeken een grappige man en mannen een goedlachse vrouw. Rolbevestigend? Zeker, maar wacht maar tot je hoort dat mannen vooral grappen maken om de aandacht op zichzelf te vestigen en vrouwen om connecties te maken met anderen. Te gast is dr. Madelijn Strick, sociaal psycholoog en humoronderzoeker aan de Universiteit Utrecht. Met Strick bespreekt Jort Kelder het belang van humor in een relatie: wat kunnen wij leren van het populaire programma B&B Vol Liefde? Is een relatie nog te redden als je elkaars humor niet begrijpt? Of kun je dan maar beter je koffers gaan pakken? We hebben het ook over humor in ingewikkelde situaties: is het moreel verwerpelijk om te lachen over Trump? En mag je tegenwoordig écht minder zeggen dan vroeger?

Nu China openlijk heeft gezegd baat te hebben bij de oorlog in Oekraïne vraagt Jort Kelder zich af: wat hebben wij te vrezen van de Chinezen? Ze nemen onze auto-industrie over en hebben een machtige leider Xi Jinping die al jaren om Taiwan heen cirkelt en lijkt te wachten op een zwak moment. Te gast is dr. Friso Stevens, schrijver van het boek "Chinese Assertiveness, Ideational Mobilization, and the Rise of Xi Jinping" en senior fellow bij HCSS. 

Shownotes: 

Artikel over China, Iran, Israël: https://edition.cnn.com/2025/07/18/china/china-iran-sco-israel-axis-intl-hnk

Link naar de VPRO-uitzending over Suriname en China: https://www.vpro.nl/de-wereld-van-de-chinezen/artikelen/suriname

Artikel over de economie van China: https://www.nrc.nl/nieuws/2025/07/16/door-trump-zullen-de-vs-de-economische-race-met-china-verliezen-zegt-expert-kyle-chan-a4900458

Artikel van NAVO-SG Mark Rutte dat werd genoemd in de podcast:  https://www.foreignaffairs.com/authors/mark-rutte

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 19 juli 2025 waar Jort Kelder belt met VVD'er Thom van Campenover de begroting van Europa. Het kan goedkoper volgens Van Campen. Te gast is dr. Friso Stevens over de macht van China en Xi. De jonge dr. Floris van Berckel Smit heeft onderzoek gedaan naar de democratie van de universiteiten. En Jort praat dr. Madelijn Strick over humor en de liefde, zoals te zien is in B&B Vol Liefde. 

Waarom handelt Donald Trump als een proleterige makelaar en wanneer werkt dat juist averechts op het internationale wereldtoneel? En belangrijker, waarom werkt het soms wel? Te gast zijn prof. dr. Haroon Sheikh, senior wetenschapper bij de WRR en bijzonder hoogleraar Strategic Governance of Global Technologies aan de VU en voormalig SP-politicus en huidig directeur van het Nibud dr. Arjan Vliegenthart. Sheikh heeft met verschillende denktanks in de VS gesproken en duidt het denken van Trump. 

De helft van alle jongeren maakt gebruik van achterafbetaaldiensten zoals Klarna of Riverty. Ideaal voor het kopen van nieuwe schoenen of een televisie terwijl je loon pas later wordt gestort. Eigen verantwoordelijkheid voor Gen Z'ers die slecht kunnen omgaan met geld? Of zijn de verleidingen zo groot dat we er simpelweg geen weerstand meer tegen kunnen bieden? Te gast is de directeur van het Nibud en politicoloog dr. Arjan Vliegenthart. Hoe effectief is de lobby van bedrijven zoals Klarna, en welke invloed hebben zij op het financiële gedrag van consumenten? 

In de week van de jaarlijkse militaire oefeningen in Taiwan, ziet China de kans schoon om de wereldorde op te schudden. Want  Europa en vooral de VS zijn gefocust op de oorlogen en onrust in Oekraïne en het Midden-Oosten.

Na een korte pauze in wapenlevering heeft Trump recent de militaire steun aan Oekraïne hervat, mede als reactie op intensievere Russische aanvallen die volgden op zijn telefoongesprek met Poetin vorige week. Hoe moeten we Trump's wisselende houding ten opzichte van Rusland en zijn importheffingen interpreteren? En is China zijn grootste vijand? 

Prof. dr. Haroon Sheikh, hoogleraar aan de VU en gespecialiseerd in de filosofie van cultuur, politiek en organisatie is naar de VS geweest en heeft met denktanks en onderzoekers gepraat over het beleid van Donald Trump. Sheikh legt Trumps strategie van tarievenoorlogen en chaos uit aan Jort Kelder.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Aant Jelle Soepboer (ex-NSC nu FNP) over de Waddenzee en de toekomst van Friesland. Prof. dr. Haroon Sheikh legt uit waarom Trump zo chaotisch handelt. De jonge dr. Simon Oosterom (TU Delft) heeft onderzoek gedaan naar elektrisch vliegen, o.a. op Schiphol. En dr. Arjan Vliegenthart (NIBUD) legt uit waarom steeds minder mensen in armoede leven, maar dat er wel meer mensen met schulden zijn in Nederland (en dat zijn niet per se de mensen met een laag inkomen).

Is de Nederlandse politiek en daarmee onze democratie te herstellen? Jort Kelder spreekt met prof. dr. Jan Rotmans en de politicoloog prof. dr. Tom van der Meer (UvA).

Rotmans, een autoriteit op het gebied van transities en duurzaamheid, pleit voor een revolutionaire omslag: weg met het disfunctionele Den Haag, weg met het poldermodel en de macht terug naar lokale gemeenschappen die zelf hun problemen oplossen.

Prof. dr. Tom van der Meer, politicoloog en expert op het gebied van democratie en vertrouwen waarschuwt voor te simpele oplossingen.

Is het vertrouwen in de democratie er nog, nu we de negende verkiezingscampagne van deze eeuw ingaan? En hoe lossen we problemen zoals de stikstofcrisis op - lokaal of landelijk?

Voor meer informatie over het platform van Jan Rotmans genaamd ‘De Onderstroom’: https://onderstroom.org/

Het laatste boek van prof. dr. Tom van der Meer (aanrader!) is getiteld ‘Waardenloze politiek’.

De stikstofcrisis kost ons zo’n 15 miljard per jaar. En dat terwijl we al zo’n 40 jaar weten dat we een stikstofprobleem in dit kleine land, gevuld met varkensflats en eerder boterbergen, hebben.  Waarom neemt de politiek geen beslissingen en hoe kan dit tij worden gekeerd? Prof. dr. Jan Rotmans, dé internationale autoriteit op het gebied van transities en duurzaamheid weet wel hoe je verandering teweeg brengt. Niet via de plannen van Hoekstra die hij deze week vanuit Brussel presenteerde. Maar met de ideeën van Rotmans kunnen we Tata Steel én vergroenen én behouden. 

Het reces is begonnen en we maken ons op voor de verkiezingsstrijd. Maar waar gaat het eigenlijk over in Den Haag, bijvoorbeeld zo'n laatste week voor het reces in het debat over de asielwetten? Stemmen we op een poppetje of voor een specifiek beleid? Prof. dr. Tom van der Meer, hoogleraar Politicologie, in het bijzonder Legitimiteit, Ongelijkheid, en Burgerschap (UvA) analyseert deze opmaat naar de verkiezingen. Lees ook vooral het laatste boek van Van der Meer getiteld 'Waardenloze Politiek'. 

Zie hier Henri Bontenbal bij Nieuwsuur: https://www.youtube.com/watch?v=41J6GusaDfM

Luister hier het hele nummer van Simon Vinkenoog, aan het einde van het interview) https://www.youtube.com/watch?v=3i_7sVdLE5U&t=551s

Of hier, de modernere versie met Spinvis: https://www.youtube.com/watch?v=ZxZp_z4zod0&list=RDZxZp_z4zod0&start_radio=1

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 5 juli waar Jort Kelder belt met SP-Kamerlid Sarah Dobbe over de aangenomen motie een overheidscampagne te starten om meer zorgpersoneel te werven. Te gast is politicoloog prof. dr. Tom van der Meer over de aankomende verkiezingen, hoe profileren partijen zich? Onze jonge dr. heet Pim Koolwijk en heeft onderzoek gedaan naar de motoriek van kinderen en waarom die bij een gedeelte achteruit gaat. Maar vooral ook; wat je er aan kunt doen. En de professor van de transities is te gast, prof. dr. Jan Rotmans over een nieuw voorstel voor onze democratie, een themakabinet. En volg ook zijn nieuwe platform 'De Onderstroom' 

De nieuwe verkiezingen komen er aan, maar wat moet je nou stemmen? Moet je je vertrouwen schenken aan sociaal links of kiezen voor je eigen portemonnee en dus rechts? Is links nog wel zo milieuvriendelijk en is rechts nog wel zo goed voor de bedrijven in Nederland? Jort Kelder gaat het gesprek aan met defensie-kenner dr. Dieuwertje Kuijpers die ook een boek schreef over de parlementaire journalistiek en Nederland inmiddels heeft verlaten en dr. Hidde Boersma. Hij stemt groen, maar niet per se links. 

Nederland staat stil, echte oplossingen voor landbouw en stikstof zijn de afgelopen maanden niet bedacht in Den Haag. Moleculair bioloog en wetenschapsjournalist dr. Hidde Boersma ziet een behoudende politiek met een gebrek aan lef. Progressieven zijn niet meer progressief en ook rechtse partijen durven er niet aan. Boersma pleit voor een radicale en progressieve herziening van ons landbouwbeleid. Niet minder landbouw en lokale producties maar juist meer groeien en vol inzetten op nieuwe technologieën. Maar kunnen we überhaupt nog rijker worden zonder de planeet kapot te maken? Nederlanders, omarm de technologie, en zie de mens niet als vijand maar als oplossing, aldus Boersma. 

Welke conclusie kunnen we trekken na de twee bewogen dagen van de NAVO-top in Den Haag? Waarin moeten we investeren? En waar moeten we die investeringen uitgeven, in de VS of kunnen we ook snel een eigen wapenindustrie via onze eigen technische universiteiten optuigen? Te gast is dr. Dieuwertje Kuijpers, ze was aanwezig bij de NAVO-top en doet al jaren onderzoek voor onder andere Follow the Money naar defensie en de aankopen die door het ministerie van Defensie (dus van ons belastinggeld) worden gedaan. 

Lees haar artikelen hier: 

https://www.ftm.nl/auteur/dieuwertje-kuijpers

En abonneer je op haar nieuwsbrief: 

https://www.dieuwsnieuws.nl/about

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waarin Jort Kelder belt met Rosanne Hertzberger  (NSC) over het tot stand brengen van embryo's. Defensiespecialist dr. Dieuwertje Kuijpers praat ons bij over de NAVO-top en de zin en onzin van de norm van 5%. Jonge dr. Irene van Droffelaar heeft onderzoek gedaan naar een AI-model waar meer boeven mee kunnen worden gepakt en dr. Hidde Boersma pleit voor een nieuw progressief duurzaamheidsverhaal.

Hoe zetten we na die toezegging van de 5% van ons BBP aan de 'NAVO-norm' niet in op een oorlogseconomie, maar op een burgereconomie? In dit gesprek vraagt Jort Kelder econome prof. dr. Barbara Baarsma en prof. dr. Martijn KItzen (Defensie Academie) hoe en tegen wie we ons moeten beschermen en hoe wat het beste kunnen doen. 

Hoe moet dat nou met al die dreigingen rondom Nederland? Hoe houden we ons land weerbaar? Daar is door een denktank genaamd Denkwerk waar gast prof. dr. Barbara Baarsma ook bij is betrokken, over nagedacht. Denk na over je weerbaarheid, is de boodschap en hou daar rekening mee in hoe je je land inricht. Hoe goed voorbereid is Jort zelf eigenlijk op een noodsituatie? 

De gast van Jort Kelder prof. dr. Martijn Kitzen voorspelde de aanval van de VS op Iran. Niet voor niets schreef hij een boek (samen met dr. Tim Sweijs) getiteld ' De oorlog van morgen'.  Hoe kijkt Kitzen (verbonden aan de Nederlandse Defensie Academie en Universiteit Leiden) naar een mogelijke regime changein Iran ? 

Shownotes: 

https://www.ad.nl/opinie/opinie-navo-top-kan-ook-tot-conflictpreventie-besluiten~a1d089ad/

https://www.youtube.com/watch?v=dwyWI_jKQaw

https://npo.nl/start/serie/hoop-en-wanhoop-in-het-midden-oosten

https://www.youtube.com/watch?v=RXoWNe_HAak

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Jan Paternotte over de toetreding van Oekraïne tot de NAVO. Prof. dr. Martijn Kitzen praat ons bij over de oorlog tussen Israël en Iran. De jonge dr. Rogier Simons heeft ondrzoek gedaan naar vaccinatiedwang en prof. dr. Barbara Baarsma pleit voor meer voorbereiding op rampen in ons kleine land- hoe pak je dat aan? 

De cijfers vragen om optimisme: Nederland wordt steeds rijker, de kloof tussen arm en rijk versmalt en er zijn steeds meer hoogopgeleiden. Waarom voelt een grote groep Nederlanders zich dan toch achtergesteld? En is stilstand hetzelfde als achteruitgang? Jort Kelder buigt zich met zijn gasten over de vraag: als we onze welvaartsstaat opnieuw zouden kunnen inrichten, hoe zou deze er dan uit moeten zien? Aan tafel zitten prof. dr. Brian Burgoon, dr. Fabian Dekker en dr. Tim Sweijs.

Arbeiders in Nederland stemmen allang niet meer op de Partij van de Arbeid. Maar waar beweegt de arbeider zich wel naartoe? Te gast is dr. Fabian Dekker, arbeidssocioloog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Praktisch opgeleiden stemmen de laatste jaren vaker rechts dan links. Waarom? De tip van dr. Dekker: focus minder op ideologie en culturele thema’s en kom met een duidelijk economisch plan. 

Tijdens de verjaardagsparade van Trump, afgelopen zaterdag, en deze ochtend blikt Jort Kelder terug op de verassingsaanval die Israël op Iran uitvoerde. Te gast zijn dr. Tim Sweijs (HCSS) en prof. dr. Brian Burgoon (politieke economie, UvA) over de huidige. spanningen in het Midden-Oosten en in het binnenland van de VS. 

Shownotes: 

(docu Louis Theroux/The Settlers - https://npo.nl/start/video/louis-theroux-the-settlers

(docu Zero Days/Stuxnet : https://www.youtube.com/watch?v=4DWtOFYtb88)

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waarin Jort Kelder belt met NSC-Kamerlid Diederik Boomsma over financiële bonussen voor terugkerende Syrische vluchtelingen. Ook aan tafel zit dr. Tim Sweijs van het Haags Centrum voor Strategische Studies over het oplaaiende conflict tussen Iran en Israël. Prof. dr. Brian Burgoon vertelt over het Trumpisme. Dr. Fabian Dekker is gespecialiseerd in de arbeider (ze zijn er nog, heus) en voorspelt of Groenlinks/PvdA deze groep met de fusie weer aan weet te trekken.

Nu het kabinet is gevallen worden de kaarten opnieuw geschud, maar wat wil Wilders? Hoe moet het verder met deze man en zijn partij? Eindigt het altijd slecht voor de populisten aan de macht of zijn er ook voorbeelden waar het wel goed gaat? Te gast bij Jort Kelder zijn prof. dr. Wim Voermans, dr. Gijs Schumacher en dr. Chris Aalberts. 

U hoort Jort Kelder in gesprek met prof. dr. Wim Voermans, dr Chris Aalberts en dr. Gijs Schumacher over de val van dit kabinet en wie in oktober de grootste zal worden. Hebben we straks een middenkabinet, genaamd Henri I- de belofte van het CDA- en hoe zal de oppositie zich roeren? 

Nieuwe verkiezingen dus ook een nieuwe coaltie in het vooruitzicht. Wat hebben we geleerd van dit kortzittende kabinet? En hoe moeten de media omgaan met de peilingen en de mogelijk nieuwe partijen? Te gast zijn prof. dr. Wim Voermans, dr. Chris Aalberts en dr. Gijs Schumacher. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waarin Jort Kelder met prof. dr. Wim Voermans, dr. Gijs Schumacher en dr. Chris Aalberts praat over de gevolgen van de val van het kabinet en de aankomende verkiezingen. Kan het Nederlandse systeem anders zodat we sneller verkiezingen krijgen en hoe formeren we met de komende uitslag snel een doeltreffend nieuw kabinet. 
Wat ging er mis met deze ministers? Werd er zand in de machinerie gegooid door de ambtenaren of konden ze het gewoon niet? 

Wie is Javier Milei? De man die met zijn kettingzaag de bureaucratie van de Argentijnse overheid te lijf ging. Milei is nu anderhalf jaar aan de macht en tegen alle verwachtingen in zijn de eerste economische indicaties goed. 

Aan tafel bij Jort Kelder is dr. Susana Menéndez aangeschoven, Latijns-Amerika expert en van origine Argentijnse. Zij schetst voor ons een beeld van het huidige Argentinië en verklaart hoe Milei aan de macht kwam. Ook Edin Mujagic, econoom, is te gast bij Jort. Hij volgt met interesse het Argentijnse libertaire experiment.

Voor wie denkt, wat is het nummer van Mercedes Sosa (Gracia a la vida) kort? Dat hebben we vanwege auteursrechten moeten kortwieken, maar prachtig nummer  - dus zoek het online op!

Hoe om te gaan met politici als Trump die cijfers verdraaien? Hoe kijk je daarnaar als je hoofdeconoom van het CBS (dr. Peter Hein van Mulligen) bent? En waarom willen we toch wel zo'n leider als 'The Donald'? Prof. dr. Mariska Kret, die ons gedrag met dat van apen vergelijkt, weet het.  

Sinds #metoo is flirten een stuk lastiger geworden, hoe doe je het goed en succesvol? En kunnen we wat leren van de apen hoe zij elkaar het hof maken? Te gast is psycholoog en apenonderzoeker prof. dr. Mariska Kret (hoogleraar bij Cognitieve Psychologie aan de Universiteit Leiden en geeft leiding aan het Comparative Psychology and Affective Neuroscience (CoPAN) lab). Zij bestudeert het menselijke gedrag én dat van onze 'soortgenoot' die andere primaat  zoals de chimpansee en de bonobo. 

Hoe voelen we ons in Nederland? En hoe gaat het met ons inkomen en onze stijgende vaste lasten? Groeit onze economie genoeg? Jort Kelder vraagt het dr. Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Bij het CBS onderzoeken ze jaarlijks onze 'Brede Welvaart', hoe tevreden we zijn met ons leven en of we kloof tussen de burgers (jong/oud, man/vrouw, etc. ) groter of kleiner wordt. 

Het rapport van de Monitor Brede Welvaart is hier te vinden: 

https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/monitor-brede-welvaart-en-de-sustainable-development-goals

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met KamerlidInes Kostic (PvdD) over de poging van Wiersma om individuele emissiegegevens van boeren niet vrij te geven. Te gast is dr. Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS die de cijfers achter de Monitor Brede Welvaart uitlegt. Wordt Nederland gelijker of ongelijker? De jonge dr. is Mart van Uden van de TU Delft die het principe van circulair bouwen heeft onderzocht. Nationaal zullen we in 2050 geheel circulair moeten bouwen, gaan we dat halen? En hoe flirt je na #metoo en kunnen we wat leren van de apen? Onderzoekerprof. dr. Mariska Kret(Universiteit Leiden) weet dit. 

Wie dacht dat religie en verzuiling uit Nederland was verdwenen, komt tegenwoordig bedrogen uit. Want geloven is een 21ste eeuws feneomeen, aldus dr. Ernst van den Hemel, religiewetenschapper bij het Meertens Instituut. Hij gaat met Jort Kelder en prof. dr. Menno Hurenkamp (politicoloog, verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek) in gesprek over de rol van religie in het huidige politieke klimaat. 

De daling van de populariteit van religie zet voor het eerst in jaren niet door. Vooral onder jongeren neemt religiositeit toe. Maar hoe kunnen we dit verklaren? Conservatieven omarmen de Joods-Christelijke cultuur en verbinden het aan de nationale identiteit. Jongeren hebben behoefte aan houvast in onzekere tijden. Maar hoe vaak gaan dit soort lieden nog naar de kerk? Te gast is religiewetenschapper dr. Ernst van den Hemel. 

Onze democratieën staan onder druk, meent het links aangehauchte deel van de westerse wereld. Bovendien zou democratie gewoon niet ‘werken’ om de grote problemen van deze tijd, zoals klimaatverandering, aan te pakken. Is dat een vorm van verliezersmentaliteit nu rechtse populisten in het Westen terrein winnen, of zit er wat in? Politicoloog prof. dr. Menno Hurenkamp duidt de staat van onze democratie – die volgens hem pas écht in gevaar komt als de Jort Kelders van deze wereld te veel meebewegen met de populisten.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 17 mei. Jort Kelder belt met Inge van Dijk(CDA) over de aanpak van de studieschuld. Te gast is politicoloog prof. dr. Menno Hurenkamp over onze democratie, hoe stabiel is die? De jonge dr. Irene Waajen-Labee heeft onderzoek gedaan naar de laatste afkoeling van de Noordzee, zo'n 80 duizend jaar geleden. Tot slot, waarom is Gen Z religieuzer dan de voorgaande generatie van millenials? Dat weet dr. Ernst van den Hemel, verbonden aan het Meertens Instituut. 

Iedereen heeft soms of vaak last van stress en daarom vraagt Jort Kelder advies aan psychiater en stress-onderzoekerprof. dr. mr. Christiaan Vinkers wat je tegen spanning en overbelasting kunt doen. Moet Jort aan de pillen en waarom slaapt hij soms zo slecht? Is stress erfelijk of besmettelijk? 

Lees ook de boeken van Christiaan Vinkers, bijvoorbeeld 'In de ban van burn-out' (2022).