Het Dialectenbureau

In deze aflevering van het dialectenureau verdiepen we ons in het onderwerp humor. We spreken met de Groningse TikTok Tammo, Zeeuwse Katinka Polderman en Brabanste Christel de Laat. 

Dialecten spelen een cruciale rol bij het creëren van karakters, ze bieden een manier om met taal en woorden te spelen op manieren die standaard Nederlands niet kan. Dingen klinken in het dialect ook vaak veel grappiger, volgens Tiktok Tammo (Johannes Peetsma). Dialecten bieden een schat aan materiaal voor komedie, waaronder stereotypen en karikaturen. Ze creëren een gevoel van identiteit en verbondenheid, en hun rol in humor reikt verder dan regionale grenzen.

Het Dialectenbureau is een co-productie van Omroep MAX en Visionair Ordinair.

⭐⭐⭐⭐⭐

🎧      Actuele podcasts van MAX

ℹ️          Meer info over podcasts

🔗      MAXVANDAAG | NPO LUISTER

📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl

📷      Volg Omroep MAX op Instagram

Hang de slingers maar op, want in deze aflevering wordt er gefeest! We gaan naar het uiterste zuiden, om carnaval te vieren met Beppie Kraft. Naar het hoge noorden, om de voorloper van Sinterklaas te vieren met Gelein Jansen en naar het verre Oosten om Hendrik Jan Bökkers op te zoeken, want het festivalseizoen is begonnen en de Zwarte Cross komt eraan.

De grote volksfeesten is wel het favoriete werkterrein van de onderzoekers van het dialectenbureau. We gaan ontdekken dat het succes van een goed volksfeest niets te maken heeft met gesloten lokale gemeenschappen, krampachtig vasthouden aan oude gebruiken en gewoonten. Maar juist over meegaan met je tijd. Het gaat over vieren, spelen en feesten. Met een lach, een knipoog en… Gierende motoren.

Het Dialectenbureau is een co-productie van Omroep MAX en Visionair Ordinair.

⭐⭐⭐⭐⭐

🎧      Actuele podcasts van MAX

ℹ️          Meer info over podcasts

🔗      MAXVANDAAG | NPO LUISTER

📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl

📷      Volg Omroep MAX op Instagram

In deze aflevering gaan we aan het werk! Dus, pak je tas, jas en broodtrommeltje, want we gaan op werkbezoek in IJmuiden bij Jan Zwanenzang, in Haarlem bij Fransje van Luin, Piet Pols, Huib Kraaieveld, Hans van der Sluis en Arie Sprong in Sliedrecht en in Tegelen bij Huub Stapel.

We weten uit onderzoek dat mensen tussen de 20 en 60 jaar ongeveer hetzelfde spreken, terwijl jongeren én ouderen meer een eigen stijl hebben. Dat komt waarschijnlijk doordat we ons op de werkvloer aan elkaar aanpassen. Scholieren hoeven dat nog niet en gepensioneerden hoeven dat niet meer.

Maar niet op elke werkplek wordt dialect vermeden. Jan Zwanenburg had veel aan het IJmuidens in zijn werkzame leven. En lang werd er in Sliedrecht nog wel dialect gesproken terwijl dat in de dorpen in de omgeving afbrokkelde. Dat kwam gek genoeg doordat de Sliedrechters de hele wereld rondreisden, om overal hun specifieke expertise van het baggeren uit te oefenen. Fransje van Luin werkt al minstens 15 jaar met acteurs die voor hun rol een vreemd accent of dialect willen aanleren. En Huub Stapel, geboren en getogen in Limburg. Lang betekende dat voor dialectsprekende acteurs: je accent afleren.

Het Dialectenbureau is een co-productie van Omroep MAX en Visionair Ordinair.

⭐⭐⭐⭐⭐

🎧      Actuele podcasts van MAX

ℹ️          Meer info over podcasts

🔗      MAXVANDAAG |NPO LUISTER

📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl

📷      Volg Omroep MAX op Instagram

Het dialectenbureau is neergezet op het NPO Luister Podcastevent in Tivoli Vredenburg Utrecht. Tijdens dit live evenement waar publiek bij aanwezig kon zijn hielden professor Marc van Oostendorp en redacteur Marc Nijhuis een officieuze voorbeschouwing op het Regio Songfestival, wat later dit jaar plaats zal vinden in Utrecht.

De allereerste finale van het Regio Songfestival wordt op 4 november gehouden in de Stadsschouwburg in Utrecht. Alle 13 regionale omroepen van Nederland hebben een eigen inzending. Elke regio presenteert haar eigen act en de artiesten mogen in de eigen streektaal zingen. 

Aan tafel sprekers met autoriteit, namelijk artiesten, taalkundigen en schrijvers. Wat vinden zij van het Regio Songfestival, zouden ze meedoen en hoe schrijf je een hit in dialect? Marlene Bakker zingt in het Groningse dialect (begeleiding Bernard Gepken), Noud Bongers noemt zichzelf de troubadour in de Brabantse taal en Koos Marsman en Fedor van Rossem weten alles van schrijven in het dialect. 

Het Dialectenbureau is een co-productie van Omroep MAX en Visionair Ordinair. Mixage door Jon Hille.

⭐⭐⭐⭐⭐

🎧      Actuele podcasts van MAX

ℹ️          Meer info over podcasts

🔗      MAXVANDAAG | NPO LUISTER

📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl

📷      Volg Omroep MAX op Instagram

Je kan op verschillende manieren praten met God. Met afstand, en daarmee met gebruik van een ‘heilige’ taal die veraf staat van de alledaagse taal: het Latijn bijvoorbeeld. Aan de andere kant is er behoefte aan het uitdrukken van grote vertrouwdheid, in het dialect. Een intiemere relatie met God kennen veel gelovigen niet. 

We reizen naar katholieke en protestantse plekken in Nederland. Want, het zal je niet verbazen: de katholieken en protestanten hebben totaal andere opvattingen. Óók over dialect. 

Je hoort de Roermondse zanger Gé Reijnders. We zoeken hem op in het katholieke Limburg. Hoewel de jonge Gé helemaal meeging in het mystiek van het katholieke geloof, het latijn en het gregoriaanse gezang, ontwaakte in de oudere Gé een troubadour die juist speelt met datzelfde geloof, de kerk en tradities uit zijn jeugd. En dat doet hij.. in het plat Roermonds. 

Bijbels in het dialect worden toegankelijker voor de lezer. In Den Haag worden bijbelse teksten vertaald door theologe Margot Berends. Opgeschreven met een ingewikkeld spellingssysteem van allemaal dakjes op letters. 

En we gaan naar Noord-Holland. Daar waakt Ina Broekhuizen over het Westfries. In gesproken, geschreven en gezongen vorm. In haar Westfriese kerkdienst hoor je ineens hoe de complexe relatie tussen dialect en geloof succesformule kan zijn.  

Het Dialectenbureau is een co-productie van Omroep MAX en Visionair Ordinair.

⭐⭐⭐⭐⭐

🎧      Actuele podcasts van MAX

ℹ️          Meer info over podcasts

🔗      MAXVANDAAG | NPO LUISTER

📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl

📷      Volg Omroep MAX op Instagram

Dialect is toch een spreektaal? Toch floreert aan het begin van de eenentwintigste eeuw het dialect juist ook in geschreven vorm. We gaan langs bij de Beslisbomenmaker Des Vaderlands, Dichter des Vaderlands én de uitgever van het kinderboek Des Vaderlands. In Friesland, Zeeland en Utrecht. 

Steven Sterk geeft de verhalen van Nijntje in bijna alle talen uit, en dus ook in ruim 30 dialecten. Voormalig dichter des vaderlands Tsead Bruinja. Hij laat zien hoe je het niveau van spelen met geschreven dialect tot nieuwe hoogten kan brengen. Koos Marsman over het Utrechse Leesplankje. En Katinka Polderman vertaalde de Gruffalo in het Zeeuwse dialect en verbaasde zich over schalkse spotverzen uit een ver verleden. 

Het Dialectenbureau is een co-productie van Omroep MAX en Visionair Ordinair.

⭐⭐⭐⭐⭐

🎧      Actuele podcasts van MAX

ℹ️          Meer info over podcasts

🔗      MAXVANDAAG |NPO LUISTER

📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl

📷      Volg Omroep MAX op Instagram

Er wordt al ongeveer 150 jaar onderzoek gedaan naar dialecten, maar dat is nog niet makkelijk, vooral niet als het gaat om het verleden van het dialect. Ook omdat er geen opnames bestaan. Onderzoekers hebben in de loop van de tijd manieren gevonden om dat toch te doen.

Cor van Bree is in Nederland een absolute autoriteit op het gebied van taalonderzoek. Een inspirator voor mij en vele anderen. Tot de vorige eeuw werd vooral standaardtaal onderzocht, maar onderzoekers zagen dat dialect eigenlijk veel interessanter was om te onderzoeken. Want dan moet je het veld in. Vergelijk het met een Bioloog; die verkiest de wildernis toch ook boven een aangeharkte tuin? En Cors wildernis, dat was het Oosten van Nederland. 

Luis Miguel Rojas Berscia is taalwetenschapper. En hij doet niet alleen onderzoek naar taal, hij spreekt ook heel veel talen, namelijk 35.

Kristel Doreleijers doet onderzoek naar dialectgebruik onder jongeren. Onder de Brabantse jeugd doet zich een interessant verschijnsel voor dat we op meer plekken tegenkomen: overdreven dialect, hyperdialect. 

In Groningen zijn hoogleraar Martijn Wieling en zijn promovendus Martijn Bartelds druk doende met het behoud van op het oog stervende talen zoals het Gronings dialect. Dat doen ze doormiddel van kunstmatige intelligentie. 

Het Dialectenbureau is een co-productie van Omroep MAX en Visionair Ordinair.

⭐⭐⭐⭐⭐

🎧      Actuele podcasts van MAX

ℹ️          Meer info over podcasts

🔗      MAXVANDAAG |NPO LUISTER

📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl

📷      Volg Omroep MAX op Instagram

In deze aflevering Limburgs, Drents en Achterhoeks. Het thema is dialect en muziek, dat lijkt een beproefde combinatie, maar de relatie tussen beide is priller dan je denkt. In deze aflevering reist Marc van Oostendorp naar Drenthe, de achterhoek en Limburg. Van de grote drie iconen uit de dialectpop leert hij waarom zij succesvol zijn tot ver buiten de grenzen van hun dialectgebied. Met veel muziek, een legendarisch optreden in Paradiso en poezie uit de middeleeuwen. Met Daniël Lohues (voormalig Skik) uit Erica in Drenthe, Bennie Jolink (Normaal) uit Hummelo in de Achterhoek en Jack Poels (Rowwen Heze) uit America in Limburg.

Het Dialectenbureau is een co-productie van Omroep MAX en Visionair Ordinair.

⭐⭐⭐⭐⭐

🎧      Actuele podcasts van MAX

ℹ️          Meer info over podcasts

🔗      MAXVANDAAG | NPO LUISTER

📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl

📷      Volg Omroep MAX op Instagram

In deze aflevering van onze podcast nemen we je mee op een muzikale reis door Nederland. We verkennen de kracht van dialectmuziek en ontdekken hoe lokale en regionale muziekgenres, gezongen in de Nederlandse dialecten, een breed publiek kunnen bereiken.

Onze gastheer Marc van Oostendorp neemt je mee naar Drenthe, de Achterhoek en Limburg om de verhalen achter de muziek te ontdekken. Hij ontmoet Daniël Lohues, een Nederlandstalige zanger en singer-songwriter uit Erica in Drenthe, die bekend staat om zijn prachtige Drentse muziek. Bennie Jolink, oprichter van de Achterhoekse boerenrockband Normaal, deelt zijn passie voor Nederlandstalige rock en de unieke dialecten van de regio. En we kunnen niet praten over dialectmuziek zonder te praten over Rowwen Heze. Jack Poels, leadzanger van de Limburgse folkrockband, neemt ons mee op een reis door zijn muzikale wereld van Tex-Mex en Limburgse muziek.

Maar het gaat niet alleen om de muziek zelf. We bespreken de functie van muziek bij het behoud en de promotie van de Nederlandse dialecten. En we verkennen de rijke geschiedenis van streektaal in Nederland, met gedichten uit de middeleeuwen en een legendarisch optreden van Rowwen Heze in Paradiso.

Ontdek de aantrekkingskracht van dialectmuziek en de Nederlandse dialecten in deze aflevering van het Dialectenbureau.

In deze aflevering het Fries, Straattaal en Achterhoeks. Het thema is Verzet: van de Friezen die vechten voor een eigen taal, de jeugd in de Bijlmer die zich met straattaal afzet, tot Bennie Jolink die het woord 'boerenlul' heeft omarmd als geuzennaam en de kloof tussen stad en platteland al in 1981 constateerde. Maar wie goed luistert, ziet vooral veel overeenkomsten tussen deze dialectsprekers. 

De dialectsprekers in de eerste aflevering zijn: zanger van de streektaalrockband Normaal: Bennie Jolink (Nedersaksisch), columnist van NRC en schrijver van het straattaalwoordenboek Smibanese: Prof. Soortkill (Straattaal), én onderzoeker aan de Fryske Akademie: Liuwe Westra (Frys).

Het Dialectenbureau is een co-productie van Omroep MAX en Visionair Ordinair.

⭐⭐⭐⭐⭐

🎧      Actuele podcasts van MAX

ℹ️          Meer info over podcasts

🔗      MAXVANDAAG|NPO LUISTER

📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl

📷      Volg Omroep MAX op Instagram

In Het Dialectenbureau doet professor Marc van Oostendorp onderzoek naar de functie, schoonheid en huidige staat van het dialect in Nederland. Als taalkundige en dialectoloog geldt Marc als een absolute autoriteit op het gebied van dialect, maar hij doet zijn onderzoek niet alleen; van Jack Poels (Limburgs) tot Katinka Polderman (Zeeuws) en van SMIB (Straattaal) tot TikTok Tammo (Gronings); heel Nederland komt aan bod.