หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม

ธรรมะมันไม่ใช่ว่าเราต้องเรียนทุกวัน แต่เราต้องปฏิบัติทุกวัน เรียนมากฟังมากจำเอาไว้ก็ไปคิดเอา จะคล้ายๆ คนที่เรียนปริยัติมากๆ เวลาภาวนา บางทีความคิดมันก็มาปน รู้หมด พวกเราหลายคน ช่างคิดช่างสงสัย แล้วก็เที่ยวหาคำตอบ เจอครูบาอาจารย์ก็ถามอยู่นั่นล่ะ จะเค้นเอาธรรมะให้ได้ ธรรมะมันไม่ได้มาด้วยการคิดเอาเองหรือด้วยการถามเอา มันได้มาด้วยการสังเกตตัวเอง เรียนรู้ตัวเอง คิดมากก็สงสัยมาก สงสัยมากก็ถามมาก ถามมากก็เอาไปคิดมากอีกแล้ว ก็วนกลับมาสงสัยมากอีก เราต้องกล้าหาญตัดวงจรอันนี้ให้ขาด แทนที่จะต้องคิดมาก ให้รู้สึกเอา ร่างกายเราเคลื่อนไหวก็แค่รู้ ร่างกายยืนเดินนั่งนอนก็รู้ ร่างกายหายใจออกร่างกายหายใจเข้าก็รู้เอา มันไม่ได้รู้ยากมันรู้ได้ทุกคนอยู่แล้ว ธรรมะ ถามคนอื่นก็ไม่ได้เรื่องหรอก มัวแต่อ่านมัวแต่ฟังมัวแต่ถาม ไม่ได้ดูของจริงก็คือไม่ได้ลงมือปฏิบัติหรอก ต้องลงมือดูของจริง แล้วการดูของจริงดูกายดูใจก็ไม่ใช่เรื่องยาก ใครๆ ก็รู้ได้ มันแค่ละเลยที่จะรู้เท่านั้น มัวแต่สนใจของข้างนอก มันละเลยไม่ค่อยรู้กายรู้ใจของตัวเอง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 5 กรกฎาคม 2567

การภาวนาจับหลักให้ดี งานหลักของเราคือการรู้ทุกข์ สติรู้กายรู้ใจ คือรู้ก้อนทุกข์นี้ไป รู้ด้วยจิตใจที่ตั้งมั่นเป็นผู้รู้ผู้ดู เป็นคนเห็น เห็นกายมันทํางาน เห็นจิตมันทํางานไป มีจิตตั้งมั่นเป็นผู้รู้ผู้เห็นไป แล้วเกิดยินดีเกิดยินร้าย ไปเห็นอย่างนี้แล้วยินดี ให้รู้ทัน เห็นอันนี้แล้วยินร้าย ให้รู้ทัน ละความยินดียินร้ายเสีย ละด้วยการรู้ทันนี่ล่ะ ดับ จิตก็จะเป็นกลาง มีความตั้งมั่น มีความเป็นกลาง สติระลึกรู้กายด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง ก็จะเห็นว่ากายนี้ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา มันเป็นตัวทุกข์ ไม่ใช่ตัวอื่นเลย หรือเห็นจิตใจก็ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ก็ดูไปเรื่อยๆ แล้วมันไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา จิตใจไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา แล้วมันเป็นตัวอะไร มันเป็นตัวทุกข์ ภาวนาให้รู้ทุกข์ให้แจ่มแจ้ง ถ้ารู้ทุกข์แจ่มแจ้งแล้วตัณหาจะถูกละไปอัตโนมัติ ถ้าตัณหาถูกละไป จิตก็ไม่สร้างภพ สร้างชาติ สร้างทุกข์ขึ้นมา แล้วถ้าละได้เด็ดขาด ละอวิชชาได้เด็ดขาดจิตก็จะไม่ปรุงต่อ เพราะฉะนั้นพระอรหันต์ท่านละอวิชชาเด็ดขาดแล้ว ถ้าเราภาวนาลงมา เข้ามาให้ถึงจิตถึงใจตัวเอง ให้จิตมันอยู่กับเนื้อกับตัว พอสติระลึกรู้กายก็จะเห็นแต่ไตรลักษณ์ สติระลึกรู้จิตก็เห็นไตรลักษณ์ เห็นอย่างนี้เรื่อยๆ ไป จนกระทั่งมันรู้แจ้งเห็นจริง กายนี้ใจนี้หรือขันธ์ 5 นี้มันคือตัวทุกข์จริงๆ ความปรุงแต่งของจิตก็จะไม่เกิดขึ้น ถ้าความปรุงแต่งของจิตไม่เกิดขึ้นแล้ว การที่จะไปถืออุบัติในภพใดชาติใดไม่มีๆ อย่างถ้าเราภาวนา เราจบกิจแล้ว เราดูลงมาในจิตในใจ หรือดูไปทั่วโลกธาตุ มันจะรู้สึกว่าไม่มีที่ให้จิตหยั่งลงไปเกิดอีกแล้ว ทุกอย่างนี้ว่างไปหมด มันว่าง ไม่มีที่ให้จิตหยั่งลงไปเกิด หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 30 มิถุนายน 2567

พวกเราต้องเร่งศึกษา ปฏิบัติธรรมะ ศึกษาก็ต้องศึกษาหลักสำคัญทางพระพุทธศาสนา หลักธรรมะสำคัญๆ ต้องรู้จัก ปฏิบัติ ทำทานให้เป็น ถือศีลให้เป็น ภาวนาให้เป็น พูดอยู่เสมอว่าเราจำเป็นต้องศึกษา พระพุทธศาสนาไม่ได้แข็งแรงอย่างที่เรานึกหรอก เป็นสิ่งที่เปราะมาก เราจะเห็นสัทธรรมปฏิรูป ธรรมะปลอม เกิดขึ้นมาเป็นระยะๆ ไม่เคยขาด ไม่เคยหมด กลุ่มหนึ่งบูมขึ้นมา ช่วงหนึ่งเสื่อมไป ก็มีอันอื่นขึ้นมาแทน ไม่จบไม่สิ้น ปัญหาเพราะว่าชาวพุทธเราไม่เคารพในการศึกษาพระธรรมวินัย บางคนเคารพพระพุทธเจ้าก็เคารพในฐานะเทพเจ้า ในฐานะเทวรูป เคารพพระสงฆ์ในฐานะเป็นพระมีฤทธิ์มีเดช ทำเครื่องรางของขลัง เราจะนับถืออย่างนั้น อันนั้นไม่ใช่การนับถือแบบพุทธเลย ฉะนั้นจุดเร่งด่วนที่พวกเราต้องมี คือการศึกษาการปฏิบัติ ต้องทำ ไม่อย่างนั้นเราดำรงพระพุทธศาสนาเอาไว้ไม่ได้ คนที่จะทำลายพระพุทธศาสนา บางคนก็ไปมองว่า พวกศาสนาอื่นจะมาทำลาย พระพุทธเจ้าไม่ได้สอนอย่างนั้น ท่านบอกคนที่จะทำลายพระพุทธศาสนาได้ ก็คือพุทธบริษัทนั่นเอง ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา คือคนที่จะทำลายพระพุทธศาสนา เพราะไม่ได้ศึกษาธรรมะให้ถ่องแท้ แล้วก็เชื่อ คิดผิดๆ เชื่อผิดๆ แล้วก็พูดผิดๆ ออกไป ถ่ายทอดธรรมะที่ผิดออกไป มันมีโทษรุนแรง คือบ่อนทำลายพระพุทธศาสนา นึกถึงที่หลวงปู่มั่นบอกเลยว่า “พระสัทธรรมเมื่อเข้าไปประดิษฐานอยู่ในจิตปุถุชน จะกลายเป็นสัทธรรมปฏิรูปทันทีเลย” มันจะเพี้ยนทันทีเลย หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 29 มิถุนายน 2567

การภาวนามีหลากหลาย จริตนิสัยคน พื้นฐานดั้งเดิมมันไม่เหมือนกันแต่ละคน วิธีปฏิบัติของแต่ละคนจะใช้อารมณ์กรรมฐานอะไร จะใช้วิธีแบบไหน ก็แล้วแต่ แต่ละคนไม่เหมือนกัน ไม่จําเป็นต้องเลียนแบบกัน หัดเลือก ไม่จําเป็นต้องเอาอย่างกัน แต่มีปัญญาวิเคราะห์ตัวเอง อะไรที่เหมาะกับเรา ปัญญาที่วิเคราะห์ตัวเองออก ตัวนี้เรียกว่าสัมปชัญญะ ไปสํารวจตัวเองว่าเราควรจะภาวนาแค่ไหน ตอนนี้ควรจะทำความสงบ หรือควรจะฝึกความตั้งมั่น หรือควรเจริญปัญญา ดูตัวเอง สํารวจใจ วันไหนฟุ้งซ่านมากทำความสงบ วันไหนจิตมีกําลังพอ รู้ทันจิตที่ไหลไปมา จิตก็ตั้งมั่น ถ้าจิตตั้งมั่นแล้วก็เจริญปัญญา จะเจริญด้วยการดูกาย ดูเวทนา หรือดูจิต ดูธรรมก็ได้ แล้วแต่จริตนิสัย จะเจริญปัญญาในสมาธิก็ได้ เข้าสมาธิแล้วออกมาเจริญปัญญาก็ได้ เจริญปัญญาด้วยจิตที่ตั้งมั่น แล้วมันเกิดอัปปนาสมาธิเข้าฌานทีหลัง ลีลาแต่ละคนไม่เหมือนกัน เพราะฉะนั้นไม่มีกรรมฐานอะไรดีกว่ากรรมฐานอะไร แต่เราต้องมีปัญญามีสัมปชัญญะรู้ว่ากรรมฐานอะไรที่เหมาะกับเรา ไปดูตัวเอง ช่วยตัวเอง สํารวจตัวเอง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 23 มิถุนายน 2567

เวลาภาวนา เราจะพบความแตกต่างของคน 2 จำพวก พวกหนึ่งภาวนาด้วยตัณหา พวกนี้จะคิดอย่างเดียวว่าเมื่อไรจะจบ เมื่อไรจะสำเร็จ เมื่อไรจะได้มรรคผลสักที พอทำไปนานๆ แล้วไม่ได้ มันจะได้ได้อย่างไร เพราะเราทำเหตุของทุกข์ มันจะไปพ้นทุกข์ได้อย่างไร อยากพ้นทุกข์ก็ต้องทำเหตุของความพ้นทุกข์ คือการเจริญอริยมรรคมีองค์ 8 ก็ต้องทำเหตุให้ถูก ผลก็จะถูก พอเราเริ่มด้วยอยากๆ อยากบรรลุเร็วๆ อยากเห็นผลเร็วๆ สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือความดิ้นรนของจิต พยายามจะทำอย่างนั้น พยายามจะทำอย่างนี้ สิ่งที่ได้คืออะไร ได้ทุกข์ ยิ่งพยายามมากยิ่งทุกข์มาก หลวงพ่อเคยพูดเรื่อยๆ บางคนนึกว่าหลวงพ่อพูดเล่น หลวงพ่อบอก “ความพยายามอยู่ที่ไหน ความล้มเหลวอยู่ที่นั่น” เพราะว่าความพยายามตัวนี้ มันเป็นความพยายามที่เจือด้วยตัณหา เจือด้วยโลภะ มันมีความพยายามอีกอย่าง ความอยาก ความอยากมันมี 2 อย่าง อันหนึ่งอยากได้มา อยากรักษาไว้ อยากให้เป็นอย่างนั้น อยากให้เป็นอย่างนี้ อันนี้คือตัณหา อีกอันหนึ่งคือฉันทะ ถ้าเราภาวนาด้วยตัณหา เราอยากได้ผล ถ้าเรามีฉันทะ เรามีความพึงพอใจที่จะทำเหตุ ถ้าเรามีฉันทะ เราพอใจที่จะทำเหตุ ไม่ใช่แสวงหาผล ถ้าอยากได้ผล เป็นตัณหา ถ้าอยากทำเหตุที่ดีที่ถูกต้อง อันนี้เรียกว่าฉันทะ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 22 มิถุนายน 2567

ฝึกจิตให้ตั้งมั่น สติระลึกรู้อะไรก็เห็นทุกข์ เห็นไตรลักษณ์ของมันไป พอเห็นแล้วใจมันจะคลายออกจากโลก ไม่มีใครสั่งจิตให้บรรลุมรรคผลให้เข้าถึงโลกุตตระได้ จิตบรรลุเองเมื่อปัญญาแก่รอบ ปัญญามันเห็นทุกข์ ทุกข์เพราะไม่เที่ยง ทุกข์เพราะถูกบีบคั้น ทุกข์เพราะไม่อยู่ในอำนาจบังคับ ตรงที่เห็นไตรลักษณ์นั่นล่ะ เรียกว่าเราเห็นทุกข์แล้ว หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 20 มิถุนายน 2567

เราจะต้องสร้างภูมิคุ้มกันความผิดพลาดของตัวเองขึ้นมา คือการศึกษาพระพุทธศาสนา การศึกษาศาสนาพุทธมีบทเรียน 3 บท ที่เรียกว่าไตรสิกขา เราจะต้องศึกษาว่าทำอย่างไรเราจะมีศีล เพราะศีลเป็นเครื่องมือข่มกิเลส ไม่ให้มีอำนาจเหนือจิตใจ ไม่ให้กิเลสบงการจิตใจเราได้ ศีลที่ดีมากๆ เลยสำหรับนักปฏิบัติชื่ออินทรียสังวรศีล อินทรียสังวรศีลก็คือการมีสติรักษาจิตของเรานั่นล่ะ เวลาที่เราภาวนาจริงๆ กิเลสเกิดมาแล้วเรามีสติรู้ทัน กิเลสดับอัตโนมัติเลย นี่คือบทเรียนที่หนึ่ง ทำอย่างไรจิตใจเราจะเป็นปกติ ศีลคือความเป็นปกติของจิตใจ ไม่ถูกกิเลสชั่วหยาบบงการ ศีลในขั้นต้นอาจจะมี 5 ข้อ 8 ข้อ 10 ข้อ แต่ศีลสำหรับนักปฏิบัติมีข้อเดียว มีอินทรียสังวรศีล เมื่อตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ อินทรีย์คือตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เมื่อตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจกระทบอารมณ์แล้ว จิตใจเราเกิดอะไรขึ้น เรามีสติรู้ทัน บทเรียนที่สอง ชื่อ “อธิจิตตสิกขา” ขั้นที่เราจะพัฒนาจิตตสิกขานี่ จะทำให้จิตเรามีกำลัง กิเลสแผ้วพานไม่ได้ในขณะที่จิตเรามีกำลัง ถ้าเราเรียนรู้จิตใจตัวเองแล้ว สิ่งที่เราได้มาคือสมาธิที่ดี สมาธิที่ถูกต้อง บทเรียนสุดท้ายชื่อปัญญาสิกขา “อธิปัญญาสิกขา” เรียนรู้ให้เห็นความจริงของรูปนามกายใจ ว่ารูปนามกายใจนี้เป็นไตรลักษณ์ เพราะเห็นตามความเป็นจริงจะเบื่อหน่าย คลายความยึดถือแล้วหลุดพ้น หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช 16 มิถุนายน 2567

ไปหัดอ่านจิตตัวเอง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ กระทบอารมณ์เหมือนคนทั่วไป กระทบแล้วก็เกิดความรู้สึกเหมือนคนทั่วๆ ไป ที่ต่างกับคนทั่วไป คือความรู้สึกอะไรเกิดขึ้น จิตใจเราเป็นอย่างไร รู้เข้ามาตรงนี้ แค่นี้ล่ะ ที่ไม่เหมือนชาวบ้านเขา ตรงนี้ล่ะเป็นธรรมะข้ามโลก ไม่อย่างนั้นมันก็หลงอยู่กับโลก หลงอยู่ในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในสัมผัสอะไรเพลินๆ ไปวันๆ อยู่ไปจนแก่ แก่แล้วก็เจ็บ เจ็บแล้วก็ตาย ตายแล้วก็กลับมาเกิดอีก วนเวียนไม่รู้จักจบจักสิ้น หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 15 มิถุนายน 2567

การภาวนาก็เหมือนซักผ้า ระหว่างการทำผ้าให้สกปรกกับการทำผ้าให้สะอาด อันไหนมันยากกว่ากัน สกปรกง่าย แต่พอสกปรกแล้วจะทำให้สะอาด ก็ยากแล้ว แต่ถ้าเราอดทน เรามีผ้า เราก็ซักให้ดี เวลาจะใช้ก็ระมัดระวังไม่ให้มันเปื้อน ผ้ามันก็ดูไม่สกปรกมาก การภาวนาก็เหมือนกัน ถ้าเราซักฟอกจิตใจเราด้วยสติด้วยปัญญา ขณะเดียวกันเราก็ไม่ไปทำผิดศีล ให้มันปนเปื้อนความสกปรกเข้ามาอีก ถ้าเราไม่รักษาศีล เหมือนเราทำผ้าให้สกปรกตลอดเวลา พอถึงเวลาจะมานั่งสมาธิมาเดินจงกรมอะไรอย่างนี้ มันสู้กันไม่ไหว ทำสกปรกวันหนึ่ง 10 กว่าชั่วโมง มาปฏิบัติชั่วโมงหนึ่งแล้วก็บ่นเมื่อไรจะบรรลุมรรคผล มันเทียบกันไม่ได้ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 9 มิถุนายน 2567

ถ้าภาวนาไปเรื่อยๆ จิตรวมวูบหมดความรู้สึก อาจารย์บอกได้โสดาบัน วูบครั้งที่สองได้สกทาคามี ครั้งที่สามได้อนาคามี ครั้งที่สี่เป็นพระอรหันต์อะไรอย่างนี้ ถ้าเขาพยากรณ์อย่างนี้ เราก็ต้องเทียบกับตำรา บอกว่าได้โสดาบัน พระโสดาบันมีคุณสมบัติอะไร ก็ต้องละสักกายทิฏฐิ วิจิกิจฉา สีลัพพตปรามาสได้ ต้องมีศีลอันงาม ไม่มีความด่างพร้อย เชื่อกรรม เชื่อผลของกรรม ไม่มีสรณะอื่น นอกจากพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ คุณสมบัติที่ดีของพระโสดาบัน เรามาวัดใจตัวเองเลย มีไม่มี ถ้าจิตรวมวูบไปแล้วก็ เวลาคิด เวลานึก เวลาเผลอ ยังมีเราอยู่ มีเราซ่อนอยู่ มันก็ยังไม่ขาดจริง มันขาดด้วยกำลังสมาธิ แต่ไม่ได้ขาดด้วยกำลังของมรรค เวลามีสมาธิขึ้นมา ตัวตนไม่มีก็ได้ เพราะความเป็นตัวตนไม่ได้เกิดตลอดเวลา มันเกิดเป็นคราวๆ เหมือนกิเลสตัวอื่นนั่นล่ะ เพราะฉะนั้นเวลาภาวนาจิตสงบลงไป แล้วบอกไม่มีตัวตน ตอนนั้นไม่มี ออกจากสมาธิมาก็มี เพราะฉะนั้นเวลาที่เราจะวัดกิเลสว่าบรรลุชั้นไหนๆ ให้วัดในสภาวะที่จิตเป็นปกติของมนุษย์ธรรมดาๆ นี้ อย่าไปวัดในขณะจิตทรงฌานอยู่ อย่างถ้าเข้าไปถึงอากิญจัญญายตนะ ไม่ยึดทั้งจิต ไม่ยึดทั้งอารมณ์ ทรง มันทรงสภาพคล้ายกับนิพพานมากเลย สภาวะ แล้วก็บอกว่าเข้าถึงพระนิพพานแล้ว พอถอยออกมาก็กิเลสเหมือนเดิม พอออกมาอยู่กับโลกข้างนอกนี่ กิเลสมันก็แสดงตัวขึ้นมา หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 8 มิถุนายน 2567

ที่เราปฏิบัติธรรมเราไม่ได้ปฏิบัติเพื่อสิ่งอื่นหรอก จุดหมายปลายทางคือความพ้นทุกข์ เราจะพ้นทุกข์ได้ เราต้องเรียนรู้ทุกข์ เรียนรู้ให้เห็นความจริง ทุกข์อยู่ที่กายเรียนรู้กาย ทุกข์อยู่ที่จิตเรียนรู้ที่จิต เรียนรู้ไปจนเห็นความจริงของกาย เรียนรู้จนเห็นความจริงของจิต พอเห็นความจริงแล้วจิตจะเบื่อหน่าย คลายความยึดถือแล้วจิตหลุดพ้น จิตหลุดพ้นคือมันไม่ยึดถือกายมันไม่ยึดถือจิตใจ เมื่อไม่ยึดถือมันก็ไม่ทุกข์ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช มูลนิธิเพื่อการเผยแผ่ธรรมะภาคภาษาจีนฯ 7 มิถุนายน 2567

ค่อยภาวนา เริ่มจากกายก็ได้ เวทนาก็ได้ จิตก็ได้ แล้วสุดท้ายมันจะลงมาที่ปฏิจจสมุปบาท ลงมาที่อริยสัจทุกคน เพราะถ้ายังไม่ถึงรู้แจ้งแทงตลอดอริยสัจ ยังไม่จบกิจในพระพุทธศาสนา เรียกว่ายังไม่รู้ทุกข์ ยังไม่ได้รู้ทุกข์ ฉะนั้นเราดูกายก็ได้ แล้วต่อไปเราก็เข้ามาเห็นทุกข์ได้ ดูเวทนา ดูจิตแล้วก็เข้ามาเห็นทุกข์ได้ เห็นทุกข์ก็เห็นธรรมนั่นล่ะ พอเรารู้ความจริงแจ่มแจ้ง กาย เวทนา จิต ธรรมไม่มีอะไร มีแต่ทุกข์ล้วนๆ มีแต่ของไม่เที่ยง มีแต่ของถูกบีบคั้น มีแต่ของที่อยู่นอกเหนืออำนาจบังคับ พอเห็นอย่างนี้จิตมันจะวาง พอจิตมันปล่อยวางได้ รู้ทุกข์จนมันละสมุทัยแล้ว มันก็แจ้งนิโรธ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 2 มิถุนายน 2567

การปฏิบัติเราต้องทำให้ครบ ศีล สมาธิ ปัญญา ถ้าขาดอันใดอันหนึ่ง การภาวนาก็จะล้มเหลว ศีลก็ฝึกตัวเอง ไม่ตามใจกิเลส สมาธิก็ฝึกให้จิตใจสงบจากกิเลสชั่วครั้งชั่วคราว แล้วอาศัยช่วงเวลานั้นมาเจริญปัญญา ถ้าเราเอาใจที่ปนเปื้อนกิเลสไปเจริญปัญญา มันทำไม่ได้จริง ฉะนั้นศีล สมาธิ ปัญญา เป็นของสำคัญ ขาดไม่ได้ ศีลเป็นเครื่องข่มใจ ไม่ให้ไหลตามกิเลส สมาธิเป็นเครื่องข่มกิเลส ไม่ให้มีอำนาจเหนือใจ ปัญญาเป็นเครื่องล้างผลาญทำลาย ขุดรากถอนโคนกิเลส 3 สิ่งนี้ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ขาดอันใดอันหนึ่งก็สู้ยาก สู้ไม่ไหว หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 1 มิถุนายน 2567

การทำสมาธิกับการเจริญปัญญาทำได้ตั้งหลายรูปแบบ ใช้ปัญญานำสมาธิ คิดพิจารณาไปก่อน แล้วทำความสงบเป็นระยะๆ ไป แล้วถึงจุดที่กำลังมันพอ สติ สมาธิ ปัญญาพอ ก็จะเกิดอริยมรรคได้ หรือใช้สมาธินำปัญญา ทำความสงบลึกลงไปก่อน พอถอนออกมา ให้ดูกาย อย่าดูจิต ดูจิตมันจะว่างๆ เพราะจิตมันยังทรงกำลังของสมาธิอยู่ พอพิจารณาลงไปในร่างกาย ไม่ต้องพิจารณามากอันนี้ ไม่ต้องคิดเยอะเลย พอจิตทรงสมาธิแล้วพอถอยออกมาปุ๊บ มันเห็นเลยร่างกายไม่ใช่เราหรอก เป็นแค่วัตถุ เป็นแค่ก้อนธาตุ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ มีเวทนาเกิดขึ้นในร่างกายก็รู้ เห็นเวทนาในร่างกายดับไปก็รู้ จิตตั้งมั่น เป็นคนรู้ อันนี้เราใช้สมาธินำปัญญา อีกแบบหนึ่ง แบบที่สาม ใช้ปัญญากับสมาธิควบกัน หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 26 พฤษภาคม 2567

สมาธิที่ดี มันมาจากกำลังของสติ สติเป็นตัวรู้ทัน รู้ทันรูปนาม กายใจของเรานี้ หรือสติปัฏฐานก็อยู่ในรูปนามทั้งหมดนั่นล่ะ อย่างร่างกายเราเคลื่อนไหว เรารู้ จิตเราก็จะตั้งมั่นขึ้นมา ร่างกายเคลื่อนไหว มีสติรู้ทัน มีสัมมาสติแล้ว สัมมาสติคือสติรู้กายรู้ใจ ร่างกายเคลื่อนไหว เรารู้ทันปุ๊บ สัมมาสมาธิก็เกิดขึ้น จิตก็จะตั้งมั่นรู้เนื้อรู้ตัวขึ้นมา เพราะฉะนั้นตรงที่จิตตั้งมั่น ทำขึ้นมาไม่ได้ จะเป็นของปลอม แต่เกิดขึ้นได้อัตโนมัติ เพราะกำลังของสติที่รู้กายรู้ใจ อาศัยสติแล้วจิตเราจะตั้งมั่น คือเกิดสัมมาสมาธิขึ้นมา พอเกิดสัมมาสมาธิ เราก็พร้อมที่จะเจริญปัญญาแล้ว มองโลก โลกนี้เริ่มจากกายจากใจของเรา กายกับใจของเราก็คือโลก รูปนามทั้งหลายคือโลก สัตว์ทั้งหลายคือโลก แล้วก็มองความเป็นไตรลักษณ์ของมัน ตรงที่จิตตั้งมั่นถึงจะทำให้เราเจริญปัญญาได้ จิตที่ตั้งมั่นคือจิตที่ทรงสัมมาสมาธินั่นเอง เราถึงจะเจริญปัญญาได้จริง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 25 พฤษภาคม 2567

เวลาเราภาวนารู้ทุกข์เข้าไปเถอะ ถ้ารู้พอแล้วมันละสมุทัยเอง ทันทีที่สมุทัยคือตัณหาคือความอยากถูกละไป จิตจะเข้าถึงนิโรธ อันนี้สัจฉิกิริยา วิธีจะเข้าถึงสัจฉิกิริยาก็ไม่มีอะไร ก็รู้ทุกข์นั่นล่ะ พอรู้ทุกข์ จนละสมุทัย แล้วก็แจ้งนิโรธ ไปสัมผัสพระนิพพาน หน้าที่ของเราก็คือรู้ทุกข์จนกระทั่งละสมุทัยได้ ละสมุทัยได้เราก็แจ้งพระนิพพานได้ เรียกว่ามีสัจฉิกิริยาสำเร็จแล้ว ตรงที่เรารู้ทุกข์นั่นล่ะ จะรู้ได้ดีก็ต้องเจริญมรรค เจริญมรรคตรงรู้ทุกข์มีสัมมาญาณะนั่นล่ะ ก็มีองค์มรรคทั้ง 8 ทำให้เรารู้ทุกข์ได้แจ่มแจ้ง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 22 พฤษภาคม 2567 (ช่วงบ่าย)

ถ้าเราเดินตามเส้นทางนี้ นี่คือทางที่พระพุทธเจ้าสอนเรา แต่เราอย่าเดินเพื่อหาอะไรเข้าตัว เดินไปด้วยความเคารพ ศรัทธาแน่นแฟ้นในพระพุทธเจ้า เรารักษาศีลเป็นเครื่องบูชาพระพุทธเจ้า ทำสมาธิให้จิตสงบ ไม่วุ่นวายอยู่กับกามคุณอารมณ์ในโลกก็เพื่อบูชาพระพุทธเจ้า ฝึกจิตให้ตั้งมั่นก็เพื่อบูชาพระพุทธเจ้า แยกรูปแยกนาม แยกธาตุแยกขันธ์ เพื่อบูชาพระพุทธเจ้า ถ้าเจริญปัญญาเห็นความเป็นไตรลักษณ์ของรูปธรรมนามธรรมทั้งหลาย กระทั่งตัวจิตผู้รู้ ถือว่าเราปฏิบัติบูชาพระพุทธเจ้า การปฏิบัติบูชานั้น มีอานิสงส์ยิ่งใหญ่ ยิ่งกว่าอามิสบูชา การบูชามี 2 อย่าง อามิสบูชา อย่างเราหาดอกไม้ธูปเทียน มาไหว้พระ ถามว่าดีไหม ดี ใส่บาตรให้พระฉันเป็นอามิสบูชา หรือปฏิบัติบูชา ก็แล้วแต่ปัญญาของเรา ถ้าปัญญาเราไม่มาก มันก็เป็นแค่อามิสบูชา เอาของมาถวายพระ ถ้าเรามีปัญญามาก เราก็เห็นว่าที่เราทำนี้ เพื่อลดละกิเลสตัวเอง นี่เราปฏิบัติบูชา หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 22 พฤภษาคม 2567

หลักสูตรในการฝึกสติก็คือสติปัฏฐานนั่นเอง ฉะนั้นสติปัฏฐานเลยเป็นเรื่องใหญ่ ตราบใดที่ยังมีผู้เจริญสติปัฏฐานอยู่ แล้วต้องทำให้ถูกด้วย ตราบใดที่ยังมีผู้ปฏิบัติสติปัฏฐานอยู่ การที่จะบรรลุมรรคผล ไม่เหลือวิสัย มีความเป็นไปได้ แต่ถ้าเราทิ้งเรื่องของสติปัฏฐาน ให้เรานั่งสมาธิตั้งแต่หัวค่ำยันสว่าง หรือเดินจงกรมหามรุ่งหามค่ำ มันก็ไม่ได้มรรคผลอะไรหรอก เพราะฉะนั้นเราชาวพุทธต้องรู้จักหัดเจริญสติปัฏฐานให้ได้ การเจริญสติปัฏฐานมันมี 2 อย่างซ้อนกันอยู่ เบื้องต้น เราฝึกเพื่อให้เกิดสติ เบื้องปลายเราฝึกเพื่อให้เกิดปัญญา สองอย่างนี้ได้มาด้วยการเจริญสติปัฏฐาน สติ ทำอย่างไรมันจะเกิด สติเป็นเรื่องใหญ่ ไม่มีสติก็ไม่มีศีล ไม่มีสติ ไม่มีสมาธิ ไม่มีสติก็ไม่มีปัญญา สติเป็นองค์ธรรมฝ่ายกุศล จิตที่เป็นกุศลทุกดวงต้องมีสติ อกุศลไม่มีสติหรอก ฉะนั้นสติไม่ใช่เรื่องเล็กๆ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช บ้านจิตสบาย 19 พฤภษาคม 2567

ฝึกตัวเอง อย่าเกี่ยง อย่าอ้างโน่นอ้างนี่ มีธรรมะอยู่หมวดหนึ่ง ที่ว่ากฎแห่งกรรมมันจะทำงานได้ดีไม่ดี เรื่องของสมบัติ 4 ข้อ และก็วิบัติ 4 ข้อ อย่างคติวิบัติ พวกเราทั้งหมด เกิดในภูมิมนุษย์ ก็ถือว่าเป็นสุคติ ขณะนี้เราก็มีคติสมบัติ อันแรกเราได้เกิดเป็นมนุษย์ อันที่ 2 เรายังอยู่ในสภาพแวดล้อม ที่เราสามารถภาวนาได้ เรามีอุปธิสมบัติ คือสภาพร่างกายเราแข็งแรง ยังมีสุขภาพที่พอไปได้ อีกอันหนึ่งเขาเรียกกาลสมบัติ หรือกาลวิบัติ คือเวลา ช่วงเวลา อย่างบางช่วงบ้านเมืองสงบเรียบร้อย ภาวนาดี ภาวนาง่าย ก็มีกาลสมบัติ เกิดในยุคที่บ้านเมืองวุ่นวาย เป็นกาลวิบัติ สมบัติอีกอันหนึ่งเรียกว่าปโยคสมบัติหรือปโยควิบัติ มีความเพียรพยายาม มุ่งมั่นจะทำในสิ่งที่ดีแค่ไหน ตัวนี้เป็นตัวที่พวกเราขาดเยอะ อย่างคติสมบัติของเรามี เราเป็นมนุษย์ อุปธิสมบัติของเรามี ร่างกายเรายังแข็งแรง เวลาของเรายังมี ยังไม่ตาย ยังมีเวลาเหลืออยู่ มันอยู่ที่ปโยคสมบัติของเรามีไหม มีความเพียรไหม มีความพากเพียรที่จะภาวนาไหม ถ้าเรามีความเพียรที่จะภาวนา ตัวอื่นๆ สำคัญน้อย อยู่ตรงไหนก็ภาวนาได้ ไม่เลือกเวลา ไม่เลือกสถานที่ เรื่องวิบัติมันไม่ได้เป็นเรื่องตายตัว ในสถานการณ์อันหนึ่ง สำหรับคนหนึ่งเป็นสมบัติ สำหรับอีกคนหนึ่งเป็นวิบัติได้ อย่างเวลาร่างกายเจ็บป่วย คนภาวนาไม่เก่ง ไม่ได้ภาวนามาพอสมควร จิตใจระส่ำระสาย ฟุ้งซ่าน ถ้าตายไปก็ไปทุคติ เพราะจิตเศร้าหมอง แต่ถ้าเราภาวนาให้ดี จิตใจเราดี ถ้าร่างกายจะแตกจะดับ จิตที่ดีไปสู่สุคติได้ เพราะฉะนั้นเราจะไม่อ้างว่า ตอนนี้เป็นช่วงคติวิบัติ บ้านเมืองวุ่นวาย หรือเป็นช่วงกาลวิบัติ คนชั่วร้ายมีอำนาจเยอะแยะ พวกสัทธรรมปฏิรูปมีกำลังเข้มแข็ง หรือช่วงนี้ แหม ร่างกายเราไม่ค่อยแข็งแรง ไม่มีข้ออ้างสักเรื่องหนึ่ง ตัวสำคัญคือความเพียรของเรา ปโยคสมบัติ ทำให้มาก เจริญให้มาก ทำสติ ทำสติให้มาก เจริญให้มาก แล้วคราวนี้ไม่ว่าจะอยู่ในสถานการณ์ชนิดใด จะอยู่ในสภาพแวดล้อมชนิดใด ร่างกายเราจะเป็นอย่างไร เราสามารถภาวนาได้ เพราะฉะนั้นพยายามฝึกตัวเองให้ดี จะได้ไม่มีข้ออ้าง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 18 พฤษภาคม 2567

ท่านสอนง่ายๆ ดูกรภิกษุทั้งหลาย จิตมีราคะรู้ว่ามีราคะ จิตไม่มีราคะรู้ว่าไม่มีราคะ เห็นไหม คำพูดนี้ตรงไปตรงมา ไม่ได้มีอะไรที่พิสดาร จิตเรามีราคะเราก็รู้ จิตไม่มีราคะเราก็รู้ ดูกรภิกษุทั้งหลาย จิตมีโทสะรู้ว่ามีโทสะ จิตไม่มีโทสะรู้ว่าไม่มีโทสะ ไม่เห็นจะมีอะไรยุ่งยากเลย ของง่ายๆ ธรรมะเป็นของง่ายๆ เรียบง่าย เปิดเผยตรงไปตรงมา กิเลสของเราทำให้เราคิดว่าธรรมะพิสดารผิดธรรมชาติธรรมดา การภาวนาจริงๆ ไม่ใช่เรื่องลึกลับอะไรเลย ให้จิตใจอยู่ที่ตัวเอง รู้เนื้อรู้ตัวอยู่ ศัตรูมี 2 อัน ไม่หย่อนก็ตึง หย่อนไปนี่ภาษาพระเรียกว่า ”กามสุขัลลิกานุโยค” ตึงนี่เรียก “อัตตกิลมถานุโยค” ทำตัวเองให้ลำบาก ทางสายกลางคือรู้อย่างที่กายมันเป็น รู้อย่างที่ใจมันเป็นไป นี่เป็นหลักของการปฏิบัติ เหมือนพระพุทธเจ้าจุดไฟขึ้นท่ามกลางความมืด คนซึ่งไม่ได้ตาบอดก็เริ่มมองเห็น นี่เป็นเรื่องธรรมดา พอมีแสงสว่างมันก็มองเห็น ไม่ใช่เรื่องปาฏิหาริย์ เพราะฉะนั้นธรรมะเป็นเรื่องธรรมดาที่สุดเลย แจ่มแจ้งนักพระเจ้าข้า เหมือนเปิดของที่คว่ำอยู่ให้หงาย เหมือนพระองค์จุดไฟในความมืด โดยหวังว่าคนซึ่งมีตาปกติจะมองเห็น ธรรมะมันง่ายๆ ตรงไปตรงมาอย่างนี้ เราก็ไปวาดภาพอะไรฟุ้งซ่านมากมายเยอะแยะไปหมด เสียเวลา หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 15 พฤษภาคม 2567

รถวินีตสูตร :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 12 พ.ค. 2567 วิสุทธิ 7 เป็นธรรมะที่น่าฟังมาก ธรรมะบทนี้เกิดจากการสนทนาธรรมระหว่าง ท่านพระสารีบุตรกับพระปุณณมันตานีบุตร พระสารีบุตรท่านถามพระปุณณมันตานีบุตร ท่านปฏิบัติธรรมมาบวชเพื่อศีลวิสุทธิใช่ไหม เพื่อทิฏฐิวิสุทธิใช่ไหม เพื่อจิตตวิสุทธิใช่ไหม เพื่อกังขาวิตรณวิสุทธิใช่ไหม เพื่อมัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิใช่ไหม มรรคกับอมรรค เขาเรียก มัคคา มัคคะ อันนี้เป็นทาง อันนี้ไม่ใช่ทาง ไม่ใช่ เพื่อปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิใช่ไหม เพื่อเดินในปฏิปทา ไปสู่ความบริสุทธิ์ ให้เกิดปัญญาที่บริสุทธิ์ใช่ไหม ไม่ใช่ เพื่อญาณทัสสนะที่บริสุทธิ์หรือเปล่า ก็ไม่ใช่ๆ รวมแล้วก็คือ ธรรมะทั้ง 7 ประการที่เป็นเส้นทางไปสู่ความบริสุทธิ์ พระปุณณมันตานีบุตรบอกว่าท่านไม่ได้ปฏิบัติเพื่อสิ่งเหล่านี้ ท่านปฏิบัติธรรมเพื่ออนุปาทิเสสนิพพาน ไม่มีเชื้อเหลือ ไม่มีขันธ์เหลือ วิสุทธิ 7 เป็นทางไปสู่ความบริสุทธิ์หลุดพ้น แต่เราอย่ายึดตัวทาง มิฉะนั้นเราจะไปไม่รอด ไปไม่ถึงฝั่ง พระสารีบุตรบอกว่าที่ท่านพระปุณณมันตานีบุตรพูดมา นั่นก็ไม่เอานี่ก็ไม่เอา แล้วก็บอกไม่มีทางอื่นที่จะบรรลุมรรคผล ก็มีแต่วิสุทธิ 7 นี่ล่ะ แต่วิสุทธิ 7 ท่านก็ไม่เอา จะเอาอย่างไรกันแน่ พระปุณณมันตานีบุตรท่านก็เลยบอกว่าจะเปรียบเทียบให้ฟัง พระเจ้าปเสนทิโกศลอยู่ที่สาวัตถี แล้วได้เมืองสาเกตมาอีกเมืองหนึ่ง เป็นเมืองใหญ่เศรษฐกิจดี แกต้องปกครองเมืองใหญ่ๆ 2 เมืองซึ่งตั้งอยู่ห่างกัน ฉะนั้นเวลามีราชการด่วน พระเจ้าปเสนทิโกศลจะเดินทางจากสาวัตถีไปสาเกต จะนั่งรถม้าคันเดียวไป ม้าวิ่งไม่ไหว เขาก็เลยมีสถานีรายทาง 7 สถานีทั้งหมด ตั้งแต่สถานีที่หนึ่งคือจากสาวัตถีไปที่สอง สาม สี่ สถานีที่เจ็ดก็ถึงเมืองสาเกต บอกเวลานั่งรถม้า ก็วิ่งไปเต็มที่เลย วิ่งเร็วๆ เต็มเหนี่ยว พอไปถึงสถานีที่สองม้ามันเหนื่อยแล้ว เปลี่ยนรถ ขึ้นรถอีกคันหนึ่ง ม้าอีกฝูง อีกคู่หนึ่ง วิ่งต่อไปอีก เป็นรถ 7 ผลัด เดินทางไปด้วยรถ 7 ผลัด ในที่สุดก็ถึงเมืองสาเกต ถ้าคนที่เมืองสาเกตถามพระเจ้าโกศลว่า พระองค์เสด็จมาด้วยรถม้าคันสุดท้ายนี้หรือ ไม่ใช่ เพราะฉะนั้นที่ผ่านมาได้เพราะอาศัยรถทั้ง 7 ผลัด คืออาศัยวิสุทธิ 7 นั่นเอง เพราะฉะนั้นไม่ใช่ถึงที่สุดแห่งทุกข์เพราะญาณทัสสนวิสุทธิ ไม่ใช่แค่นั้น เราก็จะรู้คุณงามความดีทั้งหลายที่เราทำมา เป็นไปเพื่อส่งทอดเราไปสู่นิพพาน ถ้าเรายึดคุณงามความดีอันนั้นเอาไว้อย่างเหนี่ยวแน่น เราก็ไปนิพพานไม่ได้ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 12 พฤษภาคม 2567

เราเรียนธรรมะ สิ่งที่เราจะได้มาก็คือตัวสัมมาทิฏฐิ ความรู้ถูก ความเข้าใจถูก ไม่ได้อย่างอื่น สิ่งที่ได้จริงๆ แค่สัมมาทิฏฐิ ถ้าเรารู้แจ้งแทงตลอดอริยสัจ เรียกเรารู้จักสัมมาทิฏฐิแล้ว ใจเราก็จะหมดตัณหา หมดความยึดถือ หมดความอยาก หมดความยึด หมดความดิ้นรน ความอยากคือตัณหา ความยึดถือคืออุปาทาน ความดิ้นรนของจิตคือภพ ถ้าหมดสิ่งเหล่านี้ จิตก็จะไม่ไปหยิบฉวยขันธ์ 5 ขึ้นมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งมันจะไม่ไปหยิบฉวยจิตขึ้นมา ขันธ์ 5 เป็นตัวทุกข์ ถ้าจิตเราไม่ไปหยิบฉวยขันธ์ 5 ขึ้นมา จิตมันก็พ้นทุกข์ คือพ้นจากขันธ์ 5 หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 11 พฤษภาคม 2567

รู้สึกลงไป ร่างกายที่นั่งอยู่มันของถูกรู้ รู้สึกไหม ร่างกายที่ขยับมันถูกรู้ ไม่ต้องไปเกร็ง ไม่ต้องจ้อง ขยับแล้ว จ้อง ไม่ได้เรื่องอย่างนั้น ร่างกายที่หายใจออกก็ถูกรู้ ร่างกายที่หายใจเข้าก็ถูกรู้ อันนี้เป็นการจะก้าวไปสู่การรู้ทันจิตตัวเองได้ ร่างกายมันถูกรู้ ใครเป็นคนรู้ จิตเป็นคนรู้ ร่างกายหายใจถูกรู้ จิตเป็นคนรู้ ร่างกายยืน เดิน นั่ง นอนถูกรู้ จิตเป็นคนรู้ ร่างกายเคลื่อนไหว ร่างกายหยุดนิ่ง จิตเป็นคนรู้ ค่อยๆ ฝึกไป แล้วเราจะสามารถแยกได้ว่ากายกับจิตคนละอันกัน พอเราแยกกายกับจิตเป็นคนละอันกันได้แล้ว เราจะเริ่มเดินปัญญาต่อได้แล้ว เราจะเห็นว่าร่างกายเป็นไตรลักษณ์ ร่างกายไม่ใช่ตัวเรา เป็นของถูกรู้ถูกดู มันเป็นอนัตตาอยู่ ร่างกายที่หายใจออกก็ไม่เที่ยง ร่างกายหายใจเข้าก็ไม่เที่ยง ร่างกายยืน เดิน นั่ง นอน ก็ไม่เที่ยง ร่างกายเคลื่อนไหว ร่างกายหยุดนิ่ง ก็ไม่เที่ยง เห็นความไม่เที่ยงของร่างกายได้ เราไม่ได้ฌาน เราดูกายด้วยวิธีนี้ ดูให้เห็นว่ากายมันเป็นของถูกรู้ แล้วเราจะแยกกายกับจิตออกจากกันได้ เรียกแยกรูปแยกนาม แยกธาตุแยกขันธ์ได้ เราก็จะเจริญปัญญาต่อได้โดยที่เรายังไม่ได้ฌาน ถ้าเราไม่ได้ฌานแล้วเราดูไปด้วย ร่างกายมันถูกรู้ จิตเป็นคนรู้ ร่างกายนี้ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ต่อไปเราก็จะเห็นจิตเองก็ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา จิตเดี๋ยวก็รู้กาย เดี๋ยวก็หนีไปคิดเรื่องอื่น เดี๋ยวก็รู้กาย เดี๋ยวก็ไปดูเรื่องอื่น จิตมันวิ่งไปวิ่งมา เราก็จะเห็น จิตมันบางทีก็มีความสุข บางทีมันก็มีความทุกข์ บางทีก็เป็นกุศล บางทีก็เป็นอกุศล เราอาศัยการดูกายในเบื้องต้น แล้วพอแยกกายกับจิตออกจากกันได้แล้ว เราจะดูจิตได้ อันนี้เป็นวิธีทริกนิดหนึ่ง แต่ว่าหลวงปู่มั่นก็สอน รู้กายเพื่ออะไร เพื่อให้เห็นจิต อันนี้ท่านก็สอนเหมือนกัน หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 5 พฤษภาคม 2567

ชาวพุทธเราร่อยหรอเต็มทีแล้ว ชาวพุทธเราไม่ได้เชื่อฟังพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ไม่ได้ใส่ใจในการศึกษา ชาวพุทธเรายังตกอยู่ในความประมาท ใช้ชีวิตร่อนเร่ไปวันๆ หนึ่ง แล้วก็หวังพึ่งคนอื่น หวังพึ่งสิ่งอื่น ไม่เชื่อกรรม ไม่เชื่อผลของกรรม ไม่ใช่ชาวพุทธหรอก มันเป็นพุทธแต่ชื่อหรอก ไม่มีการศึกษาอย่างยิ่งเลย อย่างพระพุทธเจ้าบัญชาให้มาทำโน้นนี้ ไร้สาระ หรือเป็นพระอนาคามีมาเกิด โกหกซึ่งหน้า “อนาคา” แปลว่า “คนไม่กลับมาแล้ว” ไม่กลับมาสู่โลกนี้แล้ว มันจะมาได้อย่างไร พระอนาคามีละกามคุณอารมณ์ได้แล้ว ละกามาวจรได้แล้ว โลกนี้เป็นกามาวจร กามาวจรภูมิ ภูมิของคนที่ยังเสพกามอยู่ พระอนาคามีพ้นไปแล้ว ขึ้นไปสู่รูปภูมิ อรูปภูมิโน่น ฉะนั้นเชื่อกันแบบไม่มีการศึกษา เชื่องมงาย หวังแต่จะพึ่งปาฏิหาริย์ ไม่ใช่ชาวพุทธหรอก ชาวพุทธเชื่อพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เชื่อในการศึกษาปฏิบัติ ไม่ประมาทในการดำรงชีวิตของเรา ถ้าทำอย่างนี้ได้ เราก็จะเป็นชาวพุทธที่แท้จริงได้ ถ้าหวังพึ่งปาฏิหาริย์ หวังพึ่งคนอื่นให้มาช่วยเรา ต้องรู้ว่ามันเป็นไปไม่ได้หรอก หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 4 พฤษภาคม 2567